Νέες μεθοδεύσεις για τον σχολικό χρόνο και το ωράριο των εκπαιδευτικών;

Του Χρήστου Κάτσικα

Κάθε πόλεμος αρχίζει με τα λόγια και το υπουργείο Παιδείας βιάζεται να συμπληρώσει πολλά ένσημα στην προσπάθειά του να πείσει την κοινή γνώμη ότι ενδιαφέρεται για να μη χάνουν διδακτικές ώρες οι μαθητές. Οι περίπου 160.000 μόνιμοι και αναπληρωτές εκπαιδευτικοί γνωρίζουν πολύ καλά ότι το υπουργείο Παιδείας ξεχνάει τις 100.000 ώρες που χάθηκαν μέχρι τώρα τη φετινή σχολική χρονιά, λόγω των ακάλυπτων κενών θέσεων.

«Εμείς αποκαταστήσαμε τη γιορτή, αλλά θα γίνονται και μαθήματα. Γιατί να μη γίνονται μαθήματα; Είναι μέλημά μας να μη χάνονται μαθήματα», είπε πρόσφατα η Νίκη Κεραμέως. «Σε κάποια συγκριτικά στοιχεία, είμαστε χαμηλότερα από άλλες χώρες του ΟΟΣΑ σχετικά με τις διδακτικές ώρες συνολικά. Άρα είναι μέλημά μας να μη χάνουν τα παιδιά μας ώρες», τόνισε η υπουργός Παιδείας.

«Συμπωματικά», οι εκπρόσωποι των σχολαρχών με δελτίο τύπου ζητούν να εφαρμοστούν οι «οδηγίες» του ΟΟΣΑ και να αυξηθεί το ωράριο των εκπαιδευτικών, ενώ, λίγες μέρες πριν, ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, κληθείς να σχολιάσει την απόφαση του υπουργείου Παιδείας αναφορικά με την εορτή των Τριών Ιεραρχών, χρησιμοποιώντας λόγο κοινωνικού αυτοματισμού, δήλωσε: «Έγινε αυτό που έπρεπε να γίνει. Όλα τα άλλα είναι αστειότητες και προφάσεις. Η αργία είναι για τους τεμπέληδες».

Την περίοδο 2010-2011, το υπουργείο Παιδείας, για να πείσει την κοινή γνώμη ότι οι εκπαιδευτικοί στη χώρα μας εργάζονται λίγο, «έδωσε τα ρέστα του» στη διαστρέβλωση των συγκριτικών στοιχείων του χρόνου εργασίας, δίνοντας στοιχεία στο Δίκτυο Ευρυδίκη και στον ΟΟΣΑ με διδακτικό ωράριο 16 ωρών! Στη συνέχεια, τα «πρόθυμα» ΜΜΕ «ανακάλυψαν» τους μαθητές «που βρίσκονται στην πιο κρίσιμη φάση της ζωής τους», συμμερίστηκαν τους γονείς «που αγωνιούν για την τύχη των παιδιών τους» και, τραβώντας το νήμα στα άκρα, έπαιξαν το γνωστό τους ρεφρέν με τους «βολεψάκηδες καθηγητές, τους ιδιαιτεράκηδες», παρουσιάζοντας τους εκπαιδευτικούς σαν «κοπανατζήδες», «τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας».

Στην πραγματικότητα, το διδακτικό ωράριο των καθηγητών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση άρχιζε, την περίοδο εκείνη, από τις 21 ώρες την εβδομάδα και αποκλιμακωνόταν ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας σε 19, 18 και τελικά 16 μετά την εικοσαετία. Αποτέλεσμα; Αφού προετοιμάστηκε η κοινή γνώμη, το υπουργείο Παιδείας, το 2013, αύξησε το διδακτικό ωράριο των εκπαιδευτικών κατά 2 ώρες, ενώ την ίδια περίοδο «απογείωσε» τα εξωδιδακτικά τους καθήκοντα.

Επικοινωνιακά, το έδαφος για την αύξηση του διδακτικού ωραρίου το έστρωσε –ποιος άλλος;– ο ΟΟΣΑ, σύμφωνα με τον οποίο οι Έλληνες εκπαιδευτικοί δίδασκαν μόλις 528 ώρες ετησίως, έναντι 663 (στην Κατώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση) και 629 ωρών (στην Ανώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση) των συναδέλφων τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Βέβαια, αυτό που εντέχνως παραλείφθηκε να αναφερθεί ήταν ότι η συγκεκριμένη απόκλιση δεν οφειλόταν στο μικρό εβδομαδιαίο διδακτικό ωράριο –κάθε άλλο– αλλά στην εξεταστικολαγνεία του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος.

Σύμφωνα με τον εκπαιδευτικό αναλυτή Δημήτρη Τσιριγώτη, αυτό το στοιχείο χρησιμοποιήθηκε ως αφορμή για να επιβληθεί η γνωστή αύξηση ωραρίου κατά 2 ώρες στους Έλληνες εκπαιδευτικούς. Όμως το στοιχείο αυτό ήταν ψευδές, γιατί δεν συμπεριελάμβανε και τις περίπου 5 εβδομάδες εξετάσεων (προαγωγικές, επαναληπτικές, πανελλήνιες κ.λπ.) που πραγματοποιούνταν εκείνη την περίοδο στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση στην Ελλάδα. Να τονίσουμε εδώ ότι οι άλλες χώρες και θεωρούν τις μέρες των εξετάσεων ως μέρες διδασκαλίας αλλά και έχουν πολύ λιγότερες μέρες εξετάσεων από το δικό μας σχολείο.

Δερμάτινοι χιτῶνες

Του (+) Παναγιώτη Νέλλα*

Πρὶν ἀπὸ ὅλα πρέπει νὰ τονισθῆ ότι οἱ δερμάτινοι χιτῶνες, ὅπως τὸ δείχνει καθαρὰ ἡ διήγηση τῆς Γενέσεως, προστέθηκαν στὸν ἄνθρωπο μετὰ τὴν πτώση καὶ ὅτι δὲν ἀποτελοῦν φυσικὸ συστατικὸ στοιχεῖο του. Αὐτὸ ποὺ ἡ ἐμπειρικὴ παρατήρηση ὀνομάζει «φυσικότητα» τοῦ ἀνθρώπου εἶναι γιὰ τὴ βιβλικοπατερικὴ διδασκαλία μιὰ μεταγενέστερη, ἡ μετὰ τὴν πτώση κατάσταση, ὄχι ἡ ἀρχικὴ καὶ συνεπῶς ἀληθινὴ φύση του. «Ὅτι οἰκεία μὲν καὶ κατὰ φύσιν τοῖς ἀνθρώποις ἐστὶν ἡ ζωὴ ἡ πρὸς τὴν θείαν φύσιν ὡμοιωμένη» (Γρηγόριος Νύσσης). 

Καλεῖται συνεπῶς ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος, ἂν θέλη νὰ κατανοήση πλήρως τὴν ὕπαρξή του, τὰ καλὰ στοιχεῖα ἀλλὰ καὶ τὰ δεινὰ ποὺ τὸν μαστίζουν, νὰ διευρύνη τὸν ὁρίζοντά του, νὰ διερωτηθῆ μήπως αὐτὸ ποὺ θεωρεῖ «φυσικὸ» δὲν εἶναι τόσο αὐτονόητο. Καὶ πρέπει νὰ σημειώσουμε πὼς εἶναι εὐοίωνο τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ ἐπιστήμονες θέτουν τὰ τελευταῖα χρόνια στὸ χῶρο τῶν ἀνθρωπολογικῶν ἐπιστημῶν αὐτὸ τὸ ἐρώτημα. Πάντως γιὰ ὅποιον θέλει νὰ κινηθῆ στὸ χῶρο τῆς ὀρθόδοξης βιβλικοπατερικῆς ἀνθρωπολογίας ἡ διάκριση αὐτὴ ἔχει ἀποφασιστικὴ σημασία καὶ πρέπει νὰ τὴν ἔχη συνέχεια κατὰ νοῦ.

Συζητώντας για τον ιστορική, κοινωνική και ιδεολογική σημασία του έργου των Τριών Ιεραρχών;

Του Βλάση Αγτζίδη*

Η ανάδειξη της σημασίας των Τριών Ιεραρχών και των πατερικών κειμένων στη σχολική αίθουσα συνιστά μια πολύ ενδιαφέρουσα πρόκληση

Μεγάλη συζήτηση έχει ανοίξει με αφορμή την κατάργηση της σχολικής αργίας την ημέρα των Τριών Ιεραρχών (30 Ιανουαρίου) και τη μετατροπή της σε μέρα εκδηλώσεων μέσα στο σχολείο. Είναι αυτό τόσο αρνητικό όπως προβάλλεται;

Βεβαίως και όχι! Γιατί η κοινωνική σημασία του έργου των 3 αυτών θεολόγων (Ιωάννης Χρυσόστομος, Βασίλειος ο Μέγας και Γρηγόριος Ναζιανζηνός) υπήρξε αντιπλουτοκρατική – και με βάση τη σύγχρονη ορολογία αντικαπιταλιστικη- και αντιεξουσιαστική. Στα πατερικά κείμενα ενυπάρχει η ριζοσπαστική κριτική του πλούτου και της ιδιοκτησίας, η αντίθεση στην κοινωνική αδικία και εκμετάλλευση, και συνυπάρχει με το πνεύμα της φιλανθρωπίας και της ελεημοσύνης και της έμπρακτης αλληλεγγύης προς τους αδυνάτους μέσα από την κοινωνική στράτευση. 

Ουσιαστικά οι Πατέρες υποστήριξαν το πρωτοχριστιανικό εξισωτικό πνεύμα και αγωνίστηκαν για  ένα από τα χριστιανικά αξιώματα, που ήταν  η άρνηση των κοινωνικών και φυλετικών διακρίσεων μεταξύ των ανθρώπων. Επανέφεραν τον ορισμό της ελευθερίας ως κανόνα των ανθρώπινων σχέσεων, έτσι όπως διατυπώθηκε στην Επί του Όρους Ομιλία: «καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως».  Αυτά τα πρωταρχικά αξιώματα ελευθερίας και ισότητας αποτυπώθηκαν εξαιρετικά στην εξής πρόταση: «Οὐκ ἔνι Ἰουδαῖος οὐδὲ Ἕλλην, οὐκ ἔνι δοῦλος οὐδὲ ἐλεύθερος, οὐκ ἔνι ἄρσεν καὶ θῆλυ· πάντες γὰρ ὑμεῖς εἷς ἐστε ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ.» (Προς Γαλάτας επιστολή γ΄23–δ΄5) Το πνεύμα αυτό περιθωριοποιήθηκε από τη στιγμή που η κοσμική εξουσία -μετά την καταστολή του επαναστατικού χριστιανικού = κινήματος όπως υποστηρίζει ο Κάουτσκι- ενσωμάτωσε τον χριστιανισμό και τον μετέτρεψε σε κρατική ιδεολογία. 

Από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ στον Κάουτσκι

Μία συμφωνία-σταθμός στην “αποικιοποίηση” της Ελλάδας

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Αν τα Μνημόνια και οι δανειακές σφράγισαν τη μετατροπή της Ελλάδας σε “αποικία χρέους” των πιστωτών, η συμφωνία για τις Βάσεις που καλείται να επικυρώσει η Βουλή κινδυνεύει να ολοκληρώσει τη μετατροπή της χώρας σε “γεωπολιτική αποικία” των ΗΠΑ και του NATO. Πρόκειται για σταθμό στη σταδιακή έκπτωση του ελληνικού κράτους, ως στοιχειωδώς κυρίαρχου, ανεξάρτητου, δημοκρατικού και ελληνικού κράτους.

Διαβάζοντας κανείς τον ατέλειωτο κατάλογο των παραχωρήσεων Τσίπρα και εν συνεχεία Μητσοτάκη προς τους Αμερικανούς, επιβεβαιώνει την γνώμη που έχει η συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων για τους πολιτικούς μας. Αλλά διερωτάται αν έχει ζητηθεί η γνώμη των ανώτερων Ελλήνων αξιωματικών και αν έδωσαν σύμφωνη γνώμη, διότι αυτοί ορκίζονται πίστη στη γαλανόλευκη, όχι στην αστερόεσσα. Στη γαλανόλευκη οφείλουν να μένουν πιστοί, όχι στην αστερόεσσα. Και εν ονόματι της γαλανόλευκης, όχι της αστερόεσσας, θα οδηγήσουν νέους ανθρώπους στον θάνατο αν χρειασθεί.

Είναι δυνατόν οι Έλληνες ανώτεροι στρατιωτικοί να έχουν συγκατατεθεί στην παραχώρηση ουσιαστικά όλης της επικράτειας, για τις ανάγκες των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων; Και καλά. Κανείς στο πολιτικό προσωπικό της χώρας και μεταξύ των στρατιωτικών ηγητόρων της δεν διαβάζει τουλάχιστον εφημερίδες; Δεν βλέπει σε τι πρωτοφανή αστάθεια έχουμε μπει διεθνώς, δεν είδε ότι παρολίγον να τυλιχτεί στις φλόγες όλη η Μέση Ανατολή μόλις προχτές; Δεν φοβούνται με όλες αυτές τις βάσεις μην μας πάρει και μας καμιά σπόντα στο τέλος;

Είπαμε να κάνουμε παραχωρήσεις στους Αμερικανούς, όλοι ξέρουμε τι “διεθνή δουλικά” μας κατάντησαν οι πολιτικοί μας, δεν έχουμε πολλές αυταπάτες. Χρειάζεται όμως να γεμίσουμε και όλη τη χώρα βάσεις, που μπορούν να εμπλέξουν την Ελλάδα σε πολέμους με τη Ρωσία, το Ιράν, τη Σερβία, χωρίς κανένα εθνικό λόγο και να κάνουν τη γεωγραφικά περιορισμένη χώρα μας παρανάλωμα;

Πολιτικοί με σπίτια σε Γενεύη και Παρίσι

Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών και η αργία των τεμπέληδων

Του Χριστόφορου Γ. Παπασωτηρόπουλου*

Για πρώτη φορά με εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων,2 καταργείται η αργία των Τριών Ιεραρχών και μετατρέπεται σε «ημέρα εορτασμού», ούτε καν σε σχολική εορτή. Παρουσιάζεται μια ειδοποιός διαφορά στη νομοθεσία που καθορίζει τις σχολικές αργίες και εορτές σε σχέση με όλες τις προηγούμενες, εδώ και δεκαετίες, εγκυκλίους. Οι εκπαιδευτικοί υποχρεώνονται ρητώς να τηρήσουν το Ωρολόγιο Πρόγραμμα των μαθημάτων της ημέρας. Το νέο στοιχείο είναι ότι εντάσσει τη συγκεκριμένη εορτή, ως παρένθεση στη λειτουργία του Ωρολογίου Προγράμματος. Τι σημαίνει αυτό; 

Προσβάλλει, ταπεινώνει και εκδικείται συνολικά τους εκπαιδευτικούς, καθώς δεν τους αναγνωρίζει τη δυνατότητα να τιμήσουν ή να αξιοποιήσουν το δικαίωμα στην αργία όπως οι ίδιοι επιθυμούν, βασιζόμενοι στην προσωπική και επομένως και τη θρησκευτική τους ελευθερία. Αντίθετα τους υποχρεώνει ακόμη και στην αργία τους να εργαστούν. Η αργία είναι κατάκτηση αιματηρών αγώνων και όχι μπαξίσι για τον κόπο μας. 

Αντιμετωπίζει τους εκπαιδευτικούς σαν παραγωγούς δραστηριοτήτων δια κάθε νόσον (αθλητικές δραστηριότητες, για την αναπηρία, για τη διατροφή, κ. α) και τους καλεί να διεκπεραιώσουν κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους ουκ ολίγες δραστηριότητες. Πέρα από το αν και κατά πόσο υπηρετούν το σχεδιασμό και τη φιλοσοφία οι δραστηριότητες αυτές με τον τρόπο που εντάσσονται στο σχολικό προγραμματισμό αναρωτιέται κανείς: Υπάρχει πάτος σε αυτό άραγε; 

Παγκόσμια Τράπεζα: «Μαθήματα που πήραμε» από την εφαρμογή την πολιτικών της στην εκπαίδευση

Της Αιμιλίας Τσαγκαράτου*

Το καλοκαίρι που μας πέρασε οι εκπαιδευτικοί του Περού απεργούσαν επί βδομάδες διεκδικώντας αυξήσεις στους μισθούς τους, αύξηση του προϋπολογισμού για την Παιδεία, βελτίωση του ασφαλιστικού τους συστήματος, των υποδομών και των συνθηκών εκπαίδευσης των μαθητών και κατάργηση του νόμου ο οποίος συνδέει ουσιαστικά την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών με τη συνδικαλιστική και κοινωνική τους δράση. Οι απεργιακές κινητοποιήσεις τους ήταν τόσο μαχητικές, που η κυβέρνηση κήρυξε δώδεκα επαρχίες της χώρας σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, με τις διαδηλώσεις να αντιμετωπίζονται με βία και καταστολή και τους εκπαιδευτικούς να απειλούνται με απόλυση, εάν δεν έμπαιναν στις τάξεις τους.

«Οι μεταρρυθμιστικές στρατηγικές που βασίζονται στην αντιπαράθεση με τα συνδικάτα μπορεί να επιτυγχάνουν στη νομοθετική υιοθέτηση σημαντικών μεταρρυθμίσεων, όχι όμως απαραίτητα και την εφαρμογή τους. Σε τρεις πρόσφατες περιπτώσεις (Μεξικό, Περού, Ισημερινός) η πολιτική της αντιπαράθεσης έχει επιφέρει τη νομοθετική /συνταγματική κατοχύρωση εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που παγκόσμια στοιχεία δείχνουν ότι είναι απαραίτητες για την ποιοτική εκπαίδευση: τεστ για τους μαθητές, αξιολόγηση των εκπαιδευτικών, προσλήψεις και προαγωγές των εκπαιδευτικών συνδεδεμένες με τις δεξιότητες και την απόδοση αντί για τα χρόνια υπηρεσίας και απόλυση των εκπαιδευτικών που έχουν κακή απόδοση».

Το παραπάνω απόσπασμα από την πρόσφατη έκθεση με τίτλο «Σπουδαίοι Εκπαιδευτικοί: Πώς θα ανέβει η απόδοση των μαθητών στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική», με ιδιαίτερη αναφορά στο Περού, δίνει με κυνικό τρόπο το στίγμα του τρόπου με τον οποίο πρέπει πάση θυσία να εφαρμοστούν οι εκπαιδευτικές πολιτικές που υπαγορεύονται από το super think tank της εκπαιδευτικής πολιτικής τις τελευταίες δεκαετίες, που δεν είναι άλλη από την Παγκόσμια Τράπεζα.

Εκπτώσεις

Του Νίκου Προσκεφαλά*

Φτηνά ρούχα κι αισθήματα
Δεν θα ξαναγοράσω.
Ας πουλιούνται σε αφθονία
και σε τιμές φιλικές,
εκπτώσεων.
Ξεβάφουν και τα δυο στο πρώτο πλύσιμο.
Άλλοτε πάλι απότομα στενεύουν.
Σφίγγουν το θώρακα.
Σου κόβουν την ανάσα.

Για την ιστορία του Αναρχοχριστιανισμού

Συνέντευξη του Αλέξανδρου Χριστογιαννόπουλου* στην Λαμπρινή Θωμά

Πόσο παλιά είναι η σχέση μεταξύ Αναρχισμού και Χριστιανισμού; Που μπορούμε να βρούμε τις ρίζες;

Σε ένα βαθμό εξαρτάται από το πως ορίζεις τον «Αναρχισμό» και που θεωρείς ότι βρίσκεται η προέλευσή του. Αν θεωρείς τον Αναρχισμό μια πολιτική ιδεολογία και κίνημα που αναδύεται τον 19ο αιώνα, τότε βρίσκεις και την χριστιανική σύνδεση την ίδια περίοδο, σε ανθρώπους σαν τον Λέοντα Τολστόι ή τον Ουίλλιαμ Λόυδ Γκάρρισον, παραδείγματος χάριν. Για τους συγκεκριμένους συγγραφείς, ωστόσο, οι ρίζες του Χριστιανικού Αναρχισμού βρίσκονται στην Καινή Διαθήκη, ειδικότερα στη διδασκαλία του Ιησού και το παράδειγμά του – γι’ αυτό και ο υπότιτλος του βιβλίου μου είναι «ένα πολιτικό σχόλιο στο Ευαγγέλιο». Γι αυτό, επίσης, ορισμένοι, όπως ο Τζάστιν Μέτζιτ σε αυτό εδώ το βιβλίο) υποστηρίζουν ότι ο ίδιος ο Ιησούς μπορεί να χαρακτηριστεί «Αναρχικός», έστω και αν φαίνεται αναχρονιστικό, κατά κάποιο τρόπο. Και, αν δεις τον Αναρχισμό όχι απαραίτητα σα μια ιδεολογία που αναδύεται στην Ευρώπη του 19ο αιώνα, αλλά σαν ένα αντι-αυταρχικό αίσθημα που ήρθε στην επιφάνεια σε όλες τις εποχές και σε όλους τους τόπους, τότε σίγουρα μπορείς να βρεις τη σχέση μεταξύ αυτού του αισθήματος και του Χριστιανισμού ως και τον Ιησού.

Ομως, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι πολλοί Αναρχικοί ήταν αντικληριστές, ενάντια στη θρησκεία και ενάντια στο Χριστιανισμό (εδώ είναι μια λίστα με πολλές τέτοιες φωνές). Ομοίως, κάμποσες είναι οι θρησκευτικές εξουσίες που έχουν κατακρίνει την «Αναρχία». Αλλά, κι αυτό ακόμη σημαίνει ότι, με αρνητικό πρόσημο, μια «σχέση μεταξύ Χριστιανισμού και Αναρχισμού» μπορεί να εντοπιστεί από τις πρώτες μέρες του Αναρχισμού – ακόμη και ως ανταγωνιστική σχέση.

ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Οι ραγδαίες εξελίξεις στο θέμα της ενέργειας πλήττουν καίρια την περιοχή της Δυτικής Μακεδονίας. Πιθανόν να οδηγούν στην εξαγωγή εσφαλμένων συμπερασμάτων για τη στάση κάποιων από εκείνους που εναντιώνονται στον τερματισμό της αξιοποίησης του λιγνίτη, του αποκληθέντος εθνικού καυσίμου. Αγνοούν την επιβάρυνση του περιβάλλοντος από τα αιωρούμενα σωματίδια, απόβλητα της καύσης. Δεν άκουσαν ποτέ να λέγεται ότι ο πληθυσμός της περιφέρειας διακρίνεται για τον υψηλό αριθμό καρκινογενέσεων, πολλές από τις οποίες οφείλονται στην καύση του λιγνίτη; Δεν είναι αντιφατικό κάποιοι που έχουν αγωνιστεί, προασπιζόμενοι το περιβάλλον της περιοχής, να επικρίνουν την απόφαση να τερματιστεί η χρήση του λιγνίτη στους σταθμούς παραγωγής ενέργειας; Δεν είναι διόλου αντιφατικό όπως θα δείξουμε.

 Το ταξίδι μου, η συμβολή του Ψυχάρη στη διαμόρφωση της νεοελληνικής γλώσσας*

Του Νικολάου Μπουμπάρη**

Με την ασφάλεια που μας παρέχει η χρονική απόσταση από το γλωσσικό ζήτημα, θα επιχειρήσω απόψε να αποτιμήσω τη συμβολή του Γιάννη Ψυχάρη στη διαμόρφωση της νεοελληνικής γλώσσας. Η σημερινή διάλεξη αφορμάται από τη συμπλήρωση 130 χρόνων από τη δημοσίευση ενός κειμένου καθοριστικού για τα νεοελληνικά γράμματα, του Ταξιδιού. Επιπλέον, τη χρονιά που θα υποδεχτούμε σε λίγες εβδομάδες θα συμπληρωθούν 165 χρόνια από τη γέννηση και 90 από τον θάνατο του Ψυχάρη. Αν λάβουμε υπόψη μας και τις επετείους των 125 ετών του Δαναού και των 35 του Συνδέσμου Φιλολόγων Αργολίδας, αντιλαμβάνεστε ότι απόψε η αίθουσα διαλέξεων του Δαναού είναι το σημείο διασταύρωσης όλων αυτών.

Όλοι οι πολιτισμοί χρησιμοποιούν τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνονται το παρελθόν προκειμένου να καθορίσουν και να ισχυροποιήσουν τη θέση τους στο παρόν. Υπό την επιρροή του Ρομαντισμού και την εδραίωση των εθνών-κρατών στην Ευρώπη τον 19^ο αιώνα, αναθεωρήθηκαν ριζικά οι σχετικές με το παρελθόν αντιλήψεις. Κάθε έθνος διεκδικούσε ή ανακάλυπτε την αξία της παράδοσης που είχε συμβάλει στο παρελθόν στη διαμόρφωσή του και στο παρόν εγγυόταν τη διαφορά του από τους αντιπάλους του, καθώς και τη δυνατότητα να υλοποιήσει στο μέλλον τις φιλοδοξίες του.

Η πολιτιστική παράδοση, πυρήνας της οποίας είναι η ελληνική γλώσσα, έχει την πιο μακρά και αρραγή ιστορία σε ολόκληρη την Ευρώπη. Αποστολή του νεοελληνικού κράτους ήταν να συλλέξει και να καθιερώσει τα στοιχεία εκείνα της παλαιότερης ιστορίας του Ελληνισμού που θα αξιοποιούνταν στην εδραίωση της σύγχρονης υπόστασής του και των μελλοντικών φιλοδοξιών του. Το νεαρό ελληνικό κράτος χρειαζόταν να στηρίξει σε ιστορικές περγαμηνές την εσωτερική του νομιμοποίηση και τις αλυτρωτικές διεκδικήσεις του^[1]. Προς αυτήν την κατεύθυνση εργάστηκαν οι λόγιοι Σπυρίδων Ζαμπέλιος και Σπυρίδων Λάμπρου και, κυρίως, ο ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος. Το αξιακό τους πλαίσιο συνήδε με το αντίστοιχο της εποχής τους και του πολιτισμικού και γεωγραφικού περίγυρου. Δεν διέφερε, δηλαδή, από αυτό των Καρλάιλ, Μισελέ και Σλουμπερζέ.