Εις τους ελληνικούς αιώνας των αιώνων…*
Του Γιάννη Στρούμπα
Τι πρέπει να συμβεί σ' αυτήν τη χώρα για να επέλθουν επιτέλους ουσιαστικές εξυγιαντικές αλλαγές στο κοινωνικοπολιτικό σύστημα; Από τον Δεκέμβρη του 2008 στον Μάιο του 2010 φαίνεται να μην έχει αλλάξει τίποτα. Οι συνθήκες ειρωνικά πανομοιότυπες. Οι τραγωδίες επαναλαμβάνονται με την απώλεια ανθρώπινων ζωών: πριν από ενάμιση χρόνο ήταν ένας έφηβος. Σήμερα τρεις νέοι άνθρωποι στην πιο δημιουργική ηλικία, μεταξύ των οποίων μία έγκυος. Οι πρωταγωνιστές του πολιτικού σκηνικού εξακολουθούν να επιπλέουν στην αφασική τους απάθεια. Συνεχίζουν στον δρόμο που μόνοι τους επέλεξαν, χωρίς καμία λαϊκή ετυμηγορία, σαν να μην τρέχει τίποτα.
* α΄ δημοσίευση: εφημ. «Αντιφωνητής», αρ. φύλλου 295, 16/5/2010.
Παράλληλα, ομάδες αυτόκλητων «τιμωρών» περιφέρουν τις λεηλασίες και τις πυρπολήσεις τους κατά δικαίων και αδίκων, μετά την «επιτυχημένη» εξαγωγή τους από το πολυτεχνείο, τους κάδους απορριμμάτων και τα γήπεδα. Οι μέσοι πολίτες, υπό την πίεση του σύγχρονου ελληνικού κερδοσκοπικού κατεστημένου, το οποίο υποβαθμίζει συνεχώς την αξία τους, και των άγνωστων(;) προθέσεων και ταυτότητας βανδάλων, περιέρχονται σε ασφυκτικό αδιέξοδο.
Είναι ποτέ δυνατόν τη λύση στο αδιέξοδο να την παράσχουν οι ίδιοι που το προκάλεσαν; Ο λόγος δεν αφορά μόνο το πολιτικό κατεστημένο αλλά και τους παράγοντες που αυτό υπηρετεί. Ο τραγικός θάνατος τριών υπαλλήλων της τράπεζας «Marfin Egnatia» στο υποκατάστημα τής Σταδίου, εναντίον του οποίου εκτοξεύτηκε μολότοφ, δεν νομιμοποιεί σε καμία περίπτωση τους ιδιοκτήτες της τράπεζας να προβαίνουν σε κατανομή ευθυνών εξαιρώντας προκλητικά τον εαυτό τους. Πόσο θράσος πρέπει να 'χει ο κ. Βγενόπουλος για να παραδίδει μαθήματα πολιτικού ήθους, επιτιθέμενος μ' ανακοινώσεις τύπου διαγγέλματος στο ίδιο σύστημα του οποίου είναι κινητήριος τροχός; Δεν δικαιούται ο κ. Βγενόπουλος να «οργίζεται» για τα «ξύλινα πολιτικά λόγια και τις αντιδικίες σκοπιμότητας ορισμένων πολιτικών στη Βουλή», καταλογίζοντάς τους ευθύνη «ηθικών αυτουργών», οι οποίοι «δυστυχώς δεν θα τιμωρηθούν ποτέ» (5/5/2010). Δεν δικαιούται να «οργίζεται» όχι γιατί το πολιτικό σύστημα δεν είναι όντως ο ηθικός αυτουργός του εγκλήματος, μα γιατί, όπως προαναφέρθηκε, ο κ. Βγενόπουλος είναι ο προστατευόμενος του συστήματος, άρα συνυπεύθυνος.
Δεν χρειαζόταν να κυκλοφορήσει στα μέσα ενημέρωσης η καταγγελία εργαζόμενης στη Marfin, όπου αποκαλυπτόταν η τρομοκρατική απαγόρευση της τράπεζας στους εργαζομένους τόσο να απεργήσουν, όσο και να εγκαταλείψουν το κατάστημα, αν και ο κίνδυνος από την – κυριολεκτικά, όχι μεταφορικά – φλεγόμενη διαδήλωση ήταν ολοφάνερος. Ούτε χρειαζόταν να γνωστοποιηθεί το όνομα της εργαζόμενης. Όσοι διατηρούν στοιχειώδη επαφή με την πραγματικότητα των ιδιωτικών τραπεζών γνωρίζουν το κλίμα «εργασίας». Η ουσία έγκειται στο γεγονός πως αν οι τριτοκοσμικές εργασιακές συνθήκες εφαρμόζονται με στόχο την αχαλίνωτη κερδοφορία του μεγαλοεπιχειρηματικού κύκλου, τούτο συμβαίνει μόνο χάρη στην υπόθαλψη του εν λόγω κύκλου απ' το πολιτικό σύστημα. Το πολιτικό σύστημα είναι εκείνο που ανέχεται όποια άνομη κερδοσκοπική πρακτική επιβάλλουν οι τράπεζες στους υπαλλήλους τους προς άγρα πελατών. Το πολιτικό σύστημα είναι εκείνο που εκχώρησε την Ολυμπιακή στον ιδιώτη χωρίς τους υπεράριθμους υπαλλήλους της, άρα εξυγιασμένη, δηλαδή κερδοφόρα. Το πολιτικό σύστημα ανέχτηκε το καρτέλ των γαλακτοβιομηχανιών κι εξακολουθεί ν' ανέχεται την κοροϊδία της δήθεν μείωσης των τιμών στο γάλα, τη στιγμή που εκτοξεύονται οι τιμές στα τυριά και στα γιαούρτια. Ποιοι ωφελούνται απ' το παιχνίδι; Ας λείπουν, λοιπόν, οι αφ' υψηλού ηθικολογικές καταγγελίες του κ. Βγενόπουλου, και κάθε άλλου ταξικού συνοδοιπόρου του.
Είναι πασίδηλο ποιοι εξυπηρετούνται από το σύστημα. Η υπόθεση της Siemens, άλλωστε, κατέδειξε εμφανώς τις σχέσεις αλληλοεξυπηρέτησης και αλληλοσυντήρησης μεταξύ του μεγαλοεπιχειρηματικού και του πολιτικού κόσμου. Από εδώ ο πολίτης δεν μπορεί να περιμένει τίποτα. Τότε όμως από πού να περιμένει; Σε μια κρίσιμη καμπή των πολιτικοοικονομικών εξελίξεων, που ο κοινωνικός ιστός θα 'πρεπε να χαρακτηρίζεται από ενότητα και συνοχή, προκαλούν ανατριχίλα οι μαρτυρίες από την τραγωδία της «Marfin». Σύμφωνα με τις μαρτυρίες, τη στιγμή της πυρπόλησης πολλοί διαδηλωτές έξω από την τράπεζα αποδοκίμαζαν τους υπαλλήλους της που κινδύνευαν από τις φλόγες, επειδή εκείνοι δεν συμμετείχαν στην απεργία! Πρόκειται για το απόλυτο σκηνικό αναλγησίας, αιμοβορίας, κυνισμού, ηθικού εκπεσμού κι αποσάθρωσης…
Ποιος, αλήθεια, είναι τόσο ακέραιος ηθικά, ώστε να μέμφεται ειδικά τους ανθρώπους τούτους, που εργάζονται σε ιδιωτικές επιχειρήσεις υπό καθεστώς διαρκούς ομηρίας; Πόσο εύκολη είναι η διαμαρτυρία για έναν δημόσιο υπάλληλο, για έναν επαγγελματία που την επομένη θα ανοίξει και πάλι το κατάστημά του, και για έναν ιδιωτικό υπάλληλο που απροσχημάτιστα τρομοκρατείται; Ο τελευταίος αναμφίβολα γνωρίζει πως η κατάκτηση μίας θέσης εργασίας, στην πλειονότητα των περιπτώσεων, προϋποθέτει επάρκεια προσόντων, αγωνία κι ανασφάλεια. Ο δημόσιος υπάλληλος που διορίστηκε πριν από την ίδρυση του Α.Σ.Ε.Π., και σε αρκετές περιπτώσεις και μετά απ' αυτήν, τι ακριβώς γνωρίζει σχετικά με την επαγγελματική αποκατάσταση; Μήπως ότι επιτυγχάνεται χάρη στο πλεύρισμα των κομματικών μηχανισμών, και με μοναδικό προσόν την κομματική ταυτότητα; Με κριτήριο την ευκολία και την ασφάλεια είναι απλό να διεκδικεί κανείς τα κεκτημένα του. Το ζητούμενο όμως εδώ δεν είναι ο διχασμός και η καταβαράθρωση των εργαζομένων που δεν τολμούν να απεργήσουν, αλλά η κατανόηση κι ο αγώνας ακόμη και για λογαριασμό τους.
Μαθημένοι ωστόσο οι περισσότεροι να πορευόμαστε σε λεωφόρους ανέσεων, διολισθαίνουμε αβασάνιστα σε τιμητές ανθρώπων υποταγμένων στην ανάγκη. Και διολισθαίνουμε εκ του ασφαλούς, καθώς το «δικό μας σύστημα» θα 'ναι πάντα στη θέση του να μας στηρίζει: το σύστημα των πελατειακών σχέσεων κομμάτων και ψηφοφόρων. Αλήθεια, μέσα στο άθλιο πελατειακό πολιτικό σύστημα, απ' το οποίο απουσιάζει κάθε ουσιαστικός έλεγχος, πόσοι θα τολμούσαν να δηλώσουν αθώοι; Πόσοι δεν επιδίωξαν ποτέ τους κάποια εξυπηρέτηση; Πόσοι δεν επιζήτησαν σύμβαση εργασίας ή διορισμό στο δημόσιο; Πόσοι δεν μεταχειρίστηκαν πολιτικές γνωριμίες για να εργαστούν έστω και στον «επισφαλή» ιδιωτικό τομέα; Πόσοι δεν χρησιμοποίησαν τον κομματικό συνδικαλισμό για να πετύχουν μετάθεση ή απόσπαση; Πόσοι δεν εξασφάλισαν αναρρωτικές άδειες που δεν αντιστοιχούσαν σε πραγματικό πρόβλημα; Πόσοι δεν διεκδίκησαν ευνοϊκή μεταχείριση κατά τη στρατιωτική τους θητεία; Και πόσοι δεν δοκίμασαν – χωρίς να υπολογίζονται καν οι μεγαλόσχημοι επιτήδειοι που λεηλατούν το δημόσιο – να εξοικονομήσουν έστω κάποιο απειροελάχιστο κέρδος, ακόμη και βγάζοντας φωτοτυπίες στα μηχανήματα των δημόσιων υπηρεσιών ή χρησιμοποιώντας τα υπηρεσιακά τηλέφωνα για προσωπικές ανάγκες;
Να λοιπόν από πού πηγάζει η πλημμύρα απύθμενου θράσους στη νεοελληνική κοινωνία: από τις πελατειακές σχέσεις. Οι πελατειακές σχέσεις καταλύουν κάθε νομιμότητα κι επιβαρύνουν οικονομικά την πολιτεία μέσα από την ανεξέλεγκτη σπατάλη. Συνάμα αποτελούν την κοινή συνισταμένη καί των δύο αντιπαρατιθέμενων ομάδων στην παρούσα κρίση: καί των μεγαλοεπιχειρηματιών καί των απλών εργαζομένων που πλήττονται από τα μέτρα, με κίνδυνο να βρεθούν ακόμη κι άνεργοι. Το τραγικό είναι πως η συνισταμένη αυτή, που στην πραγματικότητα συνιστά την ταφόπλακα της νεοελληνικής κοινωνίας, εκλαμβάνεται από τις προηγούμενες ομάδες, και παρά τα ετερόκλητα χαρακτηριστικά τους, σαν μελλοντική τους ελπίδα, σαν αγ-Ελλάδα που προσφέρεται για άρμεγμα! Πώς όμως θα συνεχίσει ν' αποδίδει η αγελάδα, όταν περιτριγυρίζεται από λύκους έτοιμους όχι απλώς να την αρμέξουν μα να την κατασπαράξουν, και μάλιστα από λύκους που δεν αντιλαμβάνονται το στοιχειώδες, ότι δηλαδή είναι κενό νοήματος να ελπίζουν σε κάτι που το απομυζούν, οδηγώντας το σε εξάντληση και κατάρρευση;
Είναι δυνατόν ποτέ ν' αλλάξει η παραπάνω αρρωστημένη νοοτροπία; Ας ανεμίζει ο πρωθυπουργός για σημαία του την αξιοκρατία υποσχόμενος πως θα την εφαρμόσει. Ας βαυκαλίζονται οι αναλυτές ότι η παρούσα κρίση θα προκαλέσει την κατάρρευση του μεταπολιτευτικού πολιτικού συστήματος, όπως συνέβη σε αντίστοιχες περιπτώσεις άλλων χωρών. Στην Ελλάδα δεν θ' αλλάξει το σκηνικό, γιατί είναι αδύνατο να υπάρξει εναλλακτική πρόταση: κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν πρόκειται να εκθέσει τον εαυτό του επιφυλάσσοντάς του τη γελοιοποίηση μέσα από την όποια σύγκρουση με το ανίατο περιβάλλον· το πολύ πολύ να εκφραστεί η δυσαρέσκεια με αποχή από τις κάλπες, γεγονός όμως που δεν θα επηρεάσει τη δύναμη των κομμάτων. Προπάντων όμως το σκηνικό δεν θ' αλλάξει, γιατί η ελπίδα μιας βολεμένης οικονομικοπολιτικής κλίκας και μιας βολεμένης κοινωνίας θα είναι πάντα η πλάγια εξυπηρέτηση μέσω των νομοθετικών παραθύρων που εντέχνως θα εξακολουθούν να διατηρούνται ανοιχτά. Με πρωτεύοντα εκ μέρους της κοινωνίας στόχο τη συντήρηση της πρότερης κατάστασης, φυσιολογικότερη πρόβλεψη τόσο για το εγγύς όσο και το απώτερο μέλλον θα ήταν να αναλάβει την πρωθυπουργία ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, με πρόεδρο της Δημοκρατίας τον αειθαλή πατέρα του κ. Κωνσταντίνο Μητσοτάκη. Εις τους ελληνικούς αιώνας των αιώνων…
Γιάννης Στρούμπας
