Η ΕΛΛΑΔΑ ΤΗΣ ΔΡΑΧΜΗΣ:
… η στάση πληρωμών, οι διεθνείς συγκυρίες στις Η.Π.Α. και την Τουρκία, καθώς επίσης η ανάγκη υιοθέτησης της άμεσης Δημοκρατίας – Μέρος ΙΙ
Του Βασίλη Βιλιάρδου*
ΣΩΣΤΗ ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ Η ΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΩΜΩΝ
Εάν η Ελλάδα διαπραγματευόταν σωστά με τους πιστωτές της, επιτυγχάνοντας επιτόκιο 1,5% (όσο το βασικό της ΕΚΤ, με το οποίο δανείζονται οι τράπεζες), μακροπρόθεσμη αποπληρωμή των οφειλών της (χρεολύσια), χωρίς καμία διαγραφή χρέους, καθώς επίσης ένα πρόγραμμα ανάπτυξης της οικονομίας της «τύπου Marshall», παραμένοντας στην πρόσφατη φορολόγηση (2010 – 24% επί του ΑΕΠ) και μειώνοντας την τεράστια σπατάλη του δημοσίου, η εικόνα θα μπορούσε εύκολα να ήταν η εξής:
ΠΙΝΑΚΑΣ IΙΙ: Βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού σε δις €, χωρίς διαγραφή χρέους και χωρίς ιδιωτικοποιήσεις
Μεγέθη |
2011 |
2012 |
2013 |
2014 |
2015 |
|
|
|
|
|
|
Έσοδα |
55.500 |
54.631 |
56.816 |
59.657 |
63.236 |
Πρωτογενείς Δαπάνες |
65.500 |
58.950 |
58.950 |
58.950 |
58.950 |
Τόκοι |
16.000 |
5.550 |
5.698 |
5.815 |
5.892 |
Σύνολο δαπανών |
81.500 |
64.500 |
64.648 |
64.765 |
64.842 |
Έλλειμμα |
-26.000 |
-9.869 |
-7.832 |
-5.108 |
-1.606 |
Έλλειμμα / ΑΕΠ |
-11,76% |
-4,33% |
-3,31% |
-2,05% |
-0,61% |
ΑΕΠ* |
221.000 |
227.630 |
236.735 |
248.572 |
263.486 |
Χρέος |
370.000 |
379.869 |
387.701 |
392.809 |
394.415 |
Χρέος / ΑΕΠ |
167,5% |
166,88% |
163,77% |
158,03% |
149,69% |
* ΑΕΠ 2009: 235.017 ΑΕΠ 2010: 230.173 – ΑΕΠ 2011 με 4% ύφεση (αποπληθωρισμένα)
Πηγή: Μεσοπρόθεσμο από 10.06.2011 (διαφοροποιήσεις Β. Βιλιάρδος)
Υποθέσεις: (α) μέσο επιτόκιο δανεισμού 1,5% (β) ανάπτυξη 2012 στο 3%, 2013 στο 4%, 2014 στο 5% και 2015 στο 6% (γ) έσοδα στο 24% του ΑΕΠ (δ) δαπάνες σταθερές, μειωμένες κατά 10%. Σημείωση: Δεν θα υπήρχε κανένας απολύτως λόγος πτώχευσης, εάν η Ελλάδα πλήρωνε τις ομολογιακές υποχρεώσεις της κάθε φορά που λήγουν, δανειζόμενη τότε από την ΕΚΤ, με επιτόκιο ίσο με αυτό που δανείζονται οι τράπεζες της (1,5%).
Σύμφωνα με τον Πίνακα IΙΙ η Ελλάδα θα μπορούσε σχετικά εύκολα και ανώδυνα, χωρίς καμία διαγραφή χρεών και χωρίς καμία αποκρατικοποίηση, να έχει πρωτογενή πλεονάσματα το 2014 – ενώ ο περιορισμός του δημοσίου χρέους της, σε σχέση με το ΑΕΠ, θα άρχιζε αμέσως (από το 2012). Από το 2016 δε και μετά θα εμφάνιζε πλεονάσματα στον κανονικό προϋπολογισμό της – οπότε θα μπορούσε να αποπληρώνει τους τόκους, χωρίς καθόλου νέο δανεισμό. Εάν τώρα δεν θα μπορούσαμε να επιτύχουμε κάτι τέτοιο, τότε θα ήταν μάλλον καλύτερο το μικρότερο από τα δύο κακά: η στάση πληρωμών. Έτσι ή αλλιώς, τα αποτελέσματα για τους Έλληνες δεν θα διέφεραν σημαντικά, αφού και τώρα είμαστε υποχρεωμένοι, με βάση αυτά που υπέγραψε η κυβέρνηση, να εμφανίσουμε αμέσως πρωτογενή πλεονάσματα, ενώ έχουμε αποκλεισθεί από τις αγορές – όπως ακριβώς συμβαίνει και στην περίπτωση της χρεοκοπίας, με μοναδική ίσως διαφορά όχι το κλείσιμο, αλλά την προβλεπόμενη εξαγορά των Ελληνικών τραπεζών από ξένους ομίλους και την απόλυση χιλιάδων υπαλλήλων τους. Επομένως θα πρέπει και τώρα, όπως και στην περίπτωση χρεοκοπίας, να μειωθεί το κοινωνικό κράτος, να αυξηθεί η ανεργία, να κλείσουν νοσοκομεία, να σταματήσουν σχολεία, να απολυθούν μαζικά δημόσιοι υπάλληλοι κοκ., χωρίς δυστυχώς να πάψουμε να πληρώνουμε τους τοκογλύφους και εκποιώντας ταυτόχρονα τη δημόσια περιουσία!
Στην περίπτωση της στάσης πληρωμών όμως δεν θα υποχρεωνόμαστε τουλάχιστον να πληρώσουμε όλους τους τοκογλύφους (ένα μέρος τους αργότερα, μετά από διαπραγματεύσεις), ενώ δεν θα λεηλατούσε κανείς ούτε την ιδιωτική, ούτε τη δημόσια περιουσία μας – αφού είμαστε κυρίαρχο κράτος, στην ευρύτερη επικράτεια του οποίου δεν μπορεί να γίνει κανενός είδους κατάσχεση. Λύσεις λοιπόν υπάρχουν (χωρίς να ξεχνάμε τις τεράστιες πολεμικές επανορθώσεις που μας οφείλει η Γερμανία – έναν από τους λόγους που δήθεν μας βοηθάει, επιδιώκοντας ουσιαστικά την αποφυγή της πληρωμής), αρκεί να έχει την ικανότητα η όποια κυβέρνηση να διαπραγματευθεί σωστά με την Ευρώπη – η οποία διαφορετικά, χωρίς αλληλεγγύη δηλαδή και χωρίς τη δημιουργία εκείνων των προϋποθέσεων που θα εξασφάλιζαν την μελλοντική πολιτική της ένωση, δεν πρόκειται να συνεχίσει να υπάρχει. Ειδικά όσον αφορά την «πρωσική» Γερμανία, οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, «ευαισθητοποιείται» πάντοτε με το συγκεκριμένο τρόπο, όταν θέλει να αποφύγει την εξόφληση των υποχρεώσεων της. Δηλαδή, «τείνει χέρι βοηθείας» με απώτερο στόχο να αποφύγει την απαίτηση πληρωμής των πολεμικών αποζημιώσεων, οι οποίες είναι κατά πολύ υψηλότερες (565 δις € σύμφωνα με έγκυρο Γάλλο οικονομολόγο), από την όποια βοήθεια τελικά θα μας εγκρίνει – για την οποία θα απαιτήσει δυσανάλογα ανταλλάγματα, εκμεταλλευόμενη στο έπακρο την οικονομική ισχύ της.
Αν και υποθέτουμε δυστυχώς ότι, η «αυλαία» της Ευρωζώνης θα κλείσει από την Ιταλία, ειδικά μετά το επιτόκιο ύψους 5,77% που πλήρωσε για τα δεκαετή ομόλογα της, ενδεχομένως σε συνδυασμό με την Ισπανία, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στις Η.Π.Α. – οι οποίες φαίνεται πως σχεδιάζουν τη μεγαλύτερη ληστεία όλων των εποχών, φορτώνοντας την ευθύνη στο δημοκρατικό ηγέτη τους (όπως στο παρελθόν, με τη Lehmann Brothers). Υπενθυμίζουμε πως τότε, όταν δηλαδή ο B.Ομπάμα ανέλαβε την αμερικανική προεδρία, το σατιρικό περιοδικό των Η.Π.Α. «The Onion» κυκλοφόρησε με τον τίτλο: «Έδωσαν σε μαύρο τη χειρότερη δουλειά στον κόσμο». Κατά την υποκειμενική μας άποψη η υπερδύναμη, παρά τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει (Πίνακας IV), θα καταφέρει να βγει κερδισμένη, όποιον δρόμο και αν τελικά ακολουθήσει. Ειδικότερα, εάν επιλέξει να αυξήσει το όριο δανεισμού την ύστατη στιγμή, αφενός μεν το δολάριο θα ανεβεί στα ύψη, αφετέρου η Wall Street θα καταγράψει τεράστια κέρδη (μοναδικοί ίσως κίνδυνοι «ήττας» των Η.Π.Α., τυχόν «εσφαλμένος» συμβιβασμός της κυβέρνησης ή/και πτώση σημαντικών οικονομικών δεικτών). Ας μην ξεχνάμε ότι, τα τεχνητά «σύννεφα πυκνού καπνού», η ενδεχόμενη στάση πληρωμών δηλαδή, έχουν αποπροσανατολίσει τον πλανήτη από τα προηγούμενα οικονομικά «τεχνάσματα» της χώρας – όπως την εκτύπωση νέων χρημάτων (QE1, QE2), την πολιτική μηδενικών επιτοκίων της Fed, τη συναλλαγματική «ληστεία» της Κίνας, την εξαγωγή των πληθωριστικών πιέσεων στην Ασία κοκ. Επίσης έχουν αποπροσανατολίσει τις αγορές από τα τεράστια οικονομικά προβλήματα της υπερδύναμης – όπως την περιορισμένη ανάπτυξη εντάσεως ανεργίας, την πτώση των εισοδημάτων, τη μετανάστευση των κερδοσκοπικών κεφαλαίων, τις ανάγκες του συστήματος υγείας, τα προβλήματα των υποδομών, τις χρεοκοπίες αρκετών Πολιτειών κλπ.
ΠΙΝΑΚΑΣ IV: Το δημόσιο χρέος των Η.Π.Α. και η δομή του – σε τρις $
ΕΤΟΣ |
1990 |
2000 |
2010 |
|
|
|
|
Δημόσιο χρέος |
3,206 |
5,629 |
14,300 |
|
|
|
|
ΔΟΜΗ ΧΡΕΟΥΣ |
Ξένοι πιστωτές |
*Κρατικοί οργανισμοί |
** Ιδιώτες |
|
|
|
|
Πιστωτές |
4,700 |
5,700 |
3,900 |
* Όπως κρατικές ασφάλειες και κρατικά ταμεία ** Όπως συνταξιοδοτικά ιδιωτικά ταμεία, τράπεζες, επιχειρήσεις κλπ. Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών των Η.Π.Α., Πίνακας: Β. Βιλιάρδος
Σημείωση: Οι μεγαλύτεροι ξένοι πιστωτές είναι η Κίνα (1,200 τρις $), η Ιαπωνία (912 δις $), η Μ. Βρετανία (346 δις $) και η Βραζιλία (211 δις $). Οι εκτεταμένες αποκρατικοποιήσεις στις Η.Π.Α. (ακόμη και ο στρατός λειτουργεί από ιδιώτες), όχι μόνο δεν έλυσαν το πρόβλημα, αλλά το διόγκωσαν – ενώ η Πολιτική είναι πλέον όμηρος των ιδιωτών. Πώς είναι λοιπόν δυνατόν να προτείνει αυτή τη συνταγή στη χώρα μας το ΔΝΤ, όταν απέτυχε πλήρως στη χώρα που έχει την έδρα του;
Εάν τώρα οι Η.Π.Α. δεν αυξήσουν το όριο δανεισμού, επιλέγοντας τη στάση πληρωμών (εθελούσια φυσικά, αφού είναι η μοναδική χώρα που δεν μπορεί να χρεοκοπήσει, εφόσον πληρώνει τις υποχρεώσεις της με το δικό της νόμισμα, το οποίο μπορεί να εκτυπώνει σε απεριόριστες ποσότητες), τότε θα έχουν δρομολογήσει την επόμενη, μετά τη Lehmann Brothers, μεγαλύτερη ληστεία όλων των εποχών – με κυριότερο θύμα τους την Κίνα (δικαιολογημένα σε κάποιο βαθμό αφού η Κίνα, όπως και η Γερμανία, αρνήθηκαν να συμφωνήσουν στον περιορισμό των πλεονασμάτων, με ανώτατο όριο το 3% που ζήτησαν οι Η.Π.Α. πέρυσι στη Σεούλ).
Η λήξη ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου ύψους 500 δις $ εντός του Αυγούστου, θα είναι ίσως το οριακό σημείο του αμερικανικού «παιχνιδιού» – ενώ οφείλουμε ίσως να σημειώσουμε εδώ ότι, δεν είναι η πρώτη φορά που οι Η.Π.Α. έρχονται αντιμέτωπες με μία στάση πληρωμών. Ήδη το 1979 είχαν τυπικά χρεοκοπήσει, όταν και τότε η ρεπουμπλικανοί αρνήθηκαν να επιτρέψουν στους δημοκρατικούς την αύξηση του δανειακού ορίου – το οποίο εκείνη την εποχή ήταν 830 δις $ (14,3 τρις $ σήμερα). Αν και το πρόβλημα λύθηκε αργότερα, οι πληρωμές ομολόγων συνολικού ύψους 120 δις $ καθυστέρησαν περίπου 45 ημέρες (κάτι που μάλλον στοίχισε ακριβά στην τότε πανίσχυρη Ιαπωνία, η πτώση της οποίας ξεκίνησε, όταν υποχρεώθηκε να αυξήσει την ισοτιμία του γεν, απέναντι στο δολάριο, κατά 30%).
Ολοκληρώνοντας, μία επίσης σημαντική για την Ελλάδα «διεθνής συγκυρία», είναι η «φούσκα των ακινήτων» στην Τουρκία (άρθρο μας) η οποία, σε συνδυασμό με τα «τύπου subrimes» δάνεια των τραπεζών της, απειλεί να εκραγεί – ένας τεράστιος κίνδυνος για τη χώρα μας, από πολλές διαφορετικές «οπτικές γωνίες». Αρκεί ίσως να αναφέρουμε το συνεχώς διογκούμενο έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου της Τουρκίας (βασικό «συστατικό» του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών), το οποίο διευρύνθηκε κατά 79,2% σε ετήσια βάση τον Ιούνιο / στα -53,98 δις $ μόνο για το πρώτο εξάμηνο του 2011 (σχεδόν διπλασιάσθηκε δηλαδή, μέσα σε ένα μόλις χρόνο – γεγονός που σημαίνει ότι, «γκρεμίσθηκε» η όποια ανταγωνιστικότητα της τουρκικής οικονομίας, η οποία στηρίχθηκε στις χαμηλές αμοιβές που επέβαλλε το ΔΝΤ). Επίσης το ότι, πολλά σπίτια νοικιάζονται πλέον με «ρήτρα» δολαρίου ή ευρώ – γεγονός που σημαίνει ότι, οι Τούρκοι δεν έχουν μεγάλη εμπιστοσύνη στο νόμισμα τους (νέα τούρκικη λίρα), το οποίο έχει υποτιμηθεί σημαντικά από το έτος εισαγωγής του (2005). Ας μην ξεχνάμε ότι, η «πρόοδος» της Τουρκίας στηρίζεται στις «υποδομές» (9% ανάπτυξη, έναντι 30% αύξησης της οικοδομικής δραστηριότητας), στις επενδύσεις του Καρτέλ των πολυεθνικών (λόγω των χαμηλών μισθών) και στα ξένα κερδοσκοπικά κεφάλαια – τα οποία, όταν εγκαταλείπουν μία χώρα, αφήνουν πίσω τους ερείπια (όπως συνέβη στην κρίση της Ασίας). Οι «παρενέργειες» αυτές της δραστηριοποίησης των συνδίκων του διαβόλου (ΔΝΤ) στην Τουρκία, οι οποίοι κινούνται με βάση τις οδηγίες των παιδιών του Σικάγου, είναι χαρακτηριστικές, σε σχέση με το τι θα μπορούσε να συμβεί στην Ελλάδα – εάν λεηλατηθεί από τους ξένους εισβολείς και τους εγχώριους «φεουδάρχες», με τη βοήθεια του υποχρεωτικού τριπλού «δηλητηρίου» του ΔΝΤ: την «απορρύθμιση» του συστήματος δηλαδή, την απελευθέρωση των αγορών και τις αποκρατικοποιήσεις των κερδοφόρων, ειδικά των κοινωφελών δημοσίων επιχειρήσεων.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
“Οι Γερμανοί μοιάζουν με το λύκο της Στέπας. Είναι ένας εξαιρετικός λαός, όταν τους φυλάς και τους ελέγχεις – τρομακτικός και αποτρόπαιος, ειδικά και για τον ίδιο τους τον εαυτό, όταν τους αφήνεις ελεύθερους: πόσο μάλλον όταν τους επιτρέπεις να ασκούν εξουσία στη χώρα σου. «Ο (ελεύθερος) Λύκος της Στέπας θα έπρεπε να σταθεί απέναντι στον εαυτό του, να ατενίσει για τα καλά το χάος της ίδιας του της ψυχής και να ψάξει στα βάθη της. Τότε το αίνιγμα της ύπαρξης του θα του αποκαλυπτόταν μονομιάς, θα έβλεπε πως είναι μία ράτσα που δεν αλλάζει και θα επέστρεφε στο τυφλό όργιο της λυκίσιας οντότητας του..… Άνθρωπος και λύκος θα αναγκάζονταν τότε να αναγνωρίσουν ο ένας την ύπαρξη του άλλου, χωρίς τη μάσκα των προσποιητών συναισθημάτων και να κοιταχθούν ίσια στα μάτια» (Hermann Hesse σε ελεύθερη απόδοση)”.
Όπως έχουμε ήδη αναφέρει, οι Έλληνες δεν φοβούνται ούτε την επιστροφή στη δραχμή, ούτε τη χρεοκοπία – χωρίς αυτό να σημαίνει βέβαια ότι επιθυμούν τέτοιου είδους καταστροφικά σενάρια για τη χώρα τους. Αυτό που κυρίως φοβούνται είναι κάποιους ανεπαρκείς πολιτικούς, καθώς επίσης τις συμφωνίες που ενδεχομένως υπογράφουν ερήμην τους – εφόσον μόνο μέσα από τέτοιου είδους ενέργειες μπορεί να χάσουν την ελευθερία τους, υποθηκεύοντας ταυτόχρονα το μέλλον της πατρίδας τους και των παιδιών τους. Επομένως δεν εκβιάζονται από ψευδή διλήμματα, τα οποία αποσκοπούν στον αποπροσανατολισμό τους, με στόχο την κλοπή όλων όσων έχουν επιτύχει, με κόπους και θυσίες ετών. Εκτός αυτού, πολύ δύσκολα θα αποδεχθούν κυρίαρχους στην επικράτεια τους, τους ενόχους της θηριωδίας του Διστόμου – γνωρίζοντας ότι κανένας δικτάτορας στον κόσμο δεν μπορεί να υποχρεώσει έναν ολόκληρο λαό σε τέτοια εγκλήματα πολέμου, χωρίς τη θέληση του (όσο και αν πολλοί «θύτες» ισχυρίζονται το αντίθετο, επιδιώκοντας την κατανόηση των θυμάτων τους), όπως επίσης ότι υπήρξαν εκατοντάδες «Δίστομα» σε όλη την Ευρώπη. Περαιτέρω οι Έλληνες, γνωρίζοντας ότι η δύναμη δεν δημιουργεί Δίκαιο, δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αποδεχθούν παθητικά τη μοίρα τους – με όλα όσα ρίσκα κάτι τέτοιο συνεπάγεται. Αναζητούν λοιπόν λύσεις, ενώ ταυτόχρονα αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν να τοποθετείται «γενικό πωλητήριο» σε τιμές ευκαιρίας στην Ελλάδα από μία εντελώς απορυθμισμένη κυβέρνηση, η οποία δεν νομιμοποιείται πλέον από τους Πολίτες. «Δεν υπάρχει τίποτα πια στη χώρα μας που να μπορεί να τη σταματήσει;», σκέφτονται με αγωνία. Κατά την άποψη μας, η μόνη ρεαλιστική απάντηση σε τέτοιου είδους ερωτήματα δεν είναι άλλη από την άμεση υιοθέτηση της συμμετοχικής δημοκρατίας – αφού μόνο με αυτόν τον τρόπο οι Πολίτες θα ελέγχουν την εξουσία και δεν θα είναι πλέον θύματα των σφαλμάτων ή των παραλείψεων των όποιων πολιτικών, οι οποίοι ποτέ δεν πληρώνουν για την τυχόν ανευθυνότητα, για την ανεπάρκεια ή για τις τεράστιες ζημίες που προκαλούν στα κράτη τους.
Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 31. Ιουλίου 2011, viliardos@kbanalysis.com
* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Είναι σύμβουλος επιχειρήσεων με πολλά συγγράμματα και μελέτες, ενώ έχει εκδώσει πρόσφατα το δεύτερο βιβλίο της σειράς «Η κρίση των κρίσεων», το οποίο περιλαμβάνει επιλεγμένα οικονομικά άρθρα του 2009