Αναμπουμπούλα

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ο δρόμος για το μετάξι έκλεισε,

κι οι άμαξες οσφρίστηκαν μηχανοστάσιο.

Με γάντια οι γιατροί και κιάλια είδαν

νέους συναδέλφους, ορεξάτους.

Κι οι νοσοκόμες ομοίως, κορίτσια φρέσκα,

λίγα δέχτηκαν, με κέφι λαμπερό.

 

Ασφάλεια και τάξη έξω από τις πόρτες,

τα μάτια όμως καρφώνονται με τρόμο

στις κόρες διπλανών συνοδοιπόρων.

Ελευθερίες κρυμμένες σε έρμα κινητά,

η Άνοιξη να τρέχει μυρωδάτη,

ψυχές παγωμένες, με φόβο λαξευτό.

 

Οι κορώνες ταξιδεύουν σε δύση κι ανατολή,

σε κίτρινους, άσπρους, μαύρους

κι ερυθρόδερμες γυναίκες.

Υγεία νά‘χουμε, ως τυφλοπόντικες, ακούω,

κι ο εγκλεισμός μας λένε τώρα οι ταγοί

συνάντηση ας γίνει ηλεκτρομαγνητική.

 

Πνεύματος τώρα πείνα με δίψα μόνιμη να γίνει,

κι οι συνευρέσεις των ανθρώπων

αμάρτημα, κι ενοχή και τρόμος.

Μεσ’ την αναμπουμπούλα οι λύκοι

βρήκαν χαρτιά γεμάτες τις κοκκινοσκουφίτσες,

μα η αλληλεγγύη ακόμα να μένει ορφανή.

Πάτρα, 23.03.2020

Για μια Θεολογία της Παρακλήσεως

Του Χριστόφορου Αρβανίτη*

Εισαγωγή στη θεολογία των Κατανυκτικών Εσπερινών

Για την Ορθόδοξη Εκκλησία η ζωή του ανθρώπου είναι μια συνεχής πορεία που έχει ως σκοπό και στόχο το πέρασμα από την κατ΄εικόνα της εικόνας του Θεού δημιουργία στην καθομοιωτική κατά χάριν θέωσή του. Αυτή την πορεία του ανθρώπου προς την κατά χάριν θέωση, η Εκκλησία την χαρακτηρίζει ως πνευματική και την τοποθετεί στο πλαίσιο του κινητού και εορταστικού της κύκλου, καλώντας τους πιστούς σε συμπόρευση με τα ιστορικά της πρόσωπα, την Ιστορία της, η οποία δεν είναι άλλη από τη ζωή των Αγίων της. Ιδιαιτέρως, όμως, υπερτονίζει την περίοδο της Μεγάλης Τεσσαρακοστής και του Τριωδίου ως το «στάδιο των αρετών», όπου ο πιστός καλείται να προγυμνασθεί σωματικά και πνευματικά με σκοπό να υποδεχθεί τον αναστάντα εκ νεκρών Κύριο, μέσα από ασκήσεις πνευματικές και σωματικές. Αν εντάξουμε αυτή την πορεία στη ροή του ιστορικού χρόνου θα δούμε ότι υπάρχει το στάδιο της προετοιμασίας που ξεκινά από την Κυριακή του Τελώνου και του Φαρισαίου, ακολουθεί με την Κυριακή του Ασώτου και καταλήγει με τη λεγόμενη Κυριακή της Αποκρέω. Και οι τρεις αυτές εβδομάδες, καλούνται, κατά την εκκλησιαστική γλώσσα «προφωνήσιμες», καθώς προγυμνάζουν τους πιστούς, (κατά τον τρόπο της προετοιμασίας που κάνουν οι αθλητές, το λεγόμενο «ζέσταμα» πριν να μπουν στο στάδιο διεξαγωγής του αγώνα), για να εισέλθουν στο Κατανυκτικό περιβάλλον της Μεγάλης Τεσσαρακοστής.

Επιχειρώντας να κωδικοποιήσουμε τα βασικά σημεία αυτού του Κατανυκτικού περιβάλλοντος, ώστε να βοηθηθούμε στην κατάδειξη του επιδιωκόμενου στόχου, δίνουμε τέσσερις λέξεις, τις οποίες είναι εύκολα να συγκρατήσουμε στη μνήμη μας: νηστεία, εγκράτεια, αλληλεγγύη και μετάνοια. Πρόκειται για ένα τετραδιάστατο αρχιτεκτονικό πνευματικό σχέδιο με διάφορα επίπεδα, στα οποία ο πιστός καλείται να μεταβεί διαδοχικά, αντιμετωπίζοντας τις δυσκολίες που εμφανίζονται μπροστά του, υπερβαίνοντάς τες και αξιοποιώντας τις ασκήσεις που του προσφέρονται από την Εκκλησία. Σε αυτό το πλαίσιο των προσφερόμενων πνευματικών γυμνασμάτων  εντάσσονται και οι Κατανυκτικοί Εσπερινοί των πέντε Κυριακών της Μ. Τεσσαρακοστής. Με μια προσεκτική ανάλυση των τροπαρίων που συνθέτουν τις εσπερινές αυτές ακολουθίες καταλήγουμε όσον αφορά στο περιεχόμενο και τη στοχοθέτησή τους επιγραμματικά στα εξής χαρακτηριστικά:

1^ον Αναμνηστικό

2^ον Σωτηριολογικό-Απελευθερωτικό

3^ον Παρακλητικό

Πανδημία: Οι πραγματικές αιτίες, ο σκοταδισμός και οι θεωρίες συνωμοσίας

Του Αλέκου Αναγνωστάκη*

Είναι βράδυ Κυριακής και έχω μπροστά μου την ιστοσελίδα coronavirus.jhu.edu την οποία συγκρότησαν ο καθηγητής Μηχανολογίας και Συστημάτων Μηχανικής στο πανεπιστήμιο Johns Hopkins, Lauren Gardner, με τη μεταπτυχιακή φοιτήτρια Ensheng Dong.

Το ταμπλό δείχνει την εξάπλωση του κορονοϊού στις διάφορες χώρες σε πραγματικό χρόνο. Ο κορονοϊός, από την ίδια τη φύση του, φέρνει τον άνθρωπο ενώπιον της μοίρας του, τον ανυψώνει επομένως πάνω από τα σύνορα, τα κράτη, τον εθνικισμό, το ρατσισμό, τον θρησκευτικό φανατισμό.

Αυτός είναι και ένας από τους θεμελιώδης  λόγους που παλιά και σύγχρονα σκοταδιστικά ρεύματα και αυταρχικά καθεστώτα επιχείρησαν να αποκρύψουν ή να υποτιμήσουν το όλο ζήτημα (Τραμπ, Ερντογάν, Βόρεια Κορέα κ.α.) ή να του προσδώσουν μυστικιστική, υπερφυσική και εξωκοινωνική προέλευση και περιεχόμενο.

Πέντε μέρες πριν, παρακολουθήσαμε ανακοίνωση των τζιχαντιστών που καλούσε τους πολίτες να εγκαταλείψουν τη «μολυσμένη Ευρώπη», προφανώς προς την «αμόλυντη» Αφρική ή προς αμόλυντες χώρες της Ασίας.

Σήμερα, 16 Μάρτη, ο ιός έχει επεκταθεί σε 26 χώρες της Αφρικής στις οποίες τα κρούσματα ανέρχονται ήδη από 100 έως 900. Ο ισλαμοφασιστικός σκοταδισμός και η κατάρρευσή του, θα έλεγε κάποιος.

Αλήθεια τώρα; Να τα γκρεμίσουμε τα δημόσια νοσοκομεία;

Των Γιάννη Αναγνωσταρά και Άντας Παραφόρου

Τα κρούσματα του κορωνοϊού- Covid 19 αυξάνουν στα 352 και τα ελληνικά μέσα μαζικής ενημέρωσης κατακρίνουν σφόδρα τους Βρετανούς για την «ανοσία της αγέλης» με την οποία πειραματίζονται στην Αγγλία μετατρέποντας τη χώρα σε ένα τεράστιο εργαστήριο. Την ίδια ανοσία αγέλης σε ανύποπτο για την κοινωνική συνοχή χρόνο αντανακλούσαν οι δηλώσεις «επιφανών» στελεχών της κυβέρνησης και «διακεκριμένων» δημοσιογράφων για κλείσιμο και γκρέμισμα των νοσοκομείων (Μάιος 2019, ραδιοφωνικός σταθμός Σκάϊ 100,3).

Πανδημία και εκκλησιαστική ζωή – Για τα δύσκολα, 2^ο

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*]

Μέσα σε λίγες μέρες έχουν γραφτεί πάρα πολλά, με το σκηνικό της πανδημίας να αλλάζει δραματικά κάθε ώρα (στις 27 Φεβρουαρίου είχα κάνει την πρώτη ανάρτηση, και τα μέτρα της σοφής Ορθόδοξης Μητρόπολης Κορέας τότε φάνταζαν… αλλόκοτα). Δυο σκέψεις ακόμη καταθέτω στην ελευθερία των τέκνων του Θεού.

Η παράδοση της Εκκλησίας βοά ότι η γλώσσα δεν είναι μέρος της αποκάλυψης. Την αποκάλυψη την κάνει ο Θεός, και μετά είναι δουλειά του ανθρώπου να την διατυπώσει με τις ανθρώπινες γλώσσες˙ ουδεμία γλώσσα μονοπωλεί ιερότητα ή αποτελεί αποκάλυψη.

Παρόμοια, ο τρόπος τέλεσης της Ευχαριστίας και τα αντικείμενα που υπηρετούν το κοινωνείν δεν ταυτίζονται με την Ευχαριστία. Έχει επισημανθεί κατά κόρον αυτές τις μέρες ότι οι χριστιανοί δεν κοινωνούσαν πάντα με κοινό κουταλάκι, ούτε και σήμερα στη λειτουργία του αγίου Ιακώβου. Η επίσης κατά κόρον ανασυρθείσα σύσταση του αγίου Νικοδήμου Αγιορείτη για απολύμανση (σε ξύδι) των σκευών με τα οποία κοινώνησε ασθενής σε καιρό επιδημίας, δείχνει ομοίως την μη-ταύτιση Ευχαριστίας και τρόπων της. Το να κανονιστούν λοιπόν τώρα τρόποι διαφορετικοί από τους καθιερωμένους, είναι και θεμιτό και ζητούμενο. Αλλά, προσοχή: Για ποιον λόγο; Εδώ είναι τα δύσκολα. Για να παραμένει η κοινότητα πιστή στην ταυτότητά της και στον Κύριό της. Όχι για να ενδώσει στην όποια δημαγωγία, ούτε για να πλειοδοτήσει στην ψευδαίσθηση αθανασίας, την οποία καλλιεργεί η ναρκισσιστική εποχή μας. Το να παραμείνει η Εκκλησία πιστή στην ταυτότητά της σημαίνει πολλά, και οπωσδήποτε σημαίνει να μην ταυτίσει την λειτουργική ζωή με μία μόνο έκφρασή της. Όχι για να κάνει τη μοντέρνα ή την προοδευτική. Αλλά για να μην προσχωρήσει στην αίρεση των «ιερών γλωσσών» και στην ειδωλοποίησή τους.

Μετά φόβου Θεού και κορονοϊού…

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Ο κορονοϊός, εκτός από αναστατώσεις, παθογένειες, ασθένειες και θανάτους (σύντομα) σε τοπικό και παγκόσμιο επίπεδο, έφερε στην επιφάνεια και ζητήματα στη λειτουργική ζωή των τοπικών εκκλησιών εκ των έξω. Οι τοπικές Εκκλησίες ζουν μέσα στον κόσμο και υφίστανται τα πλαίσια που τους καθορίζουν οι αντιλήψεις, οι κοσμοθεωρίες, τα «πιστεύω» και οι εκάστοτε συσχετισμοί δύναμης στις κοινωνίες. Έτσι οι παντός είδους πιέσεις, δίκαιες ή άδικες, υγειονομικού, φοβικού ή ιδεολογικού επιπέδου αναγκάζουν τις ηγεσίες των τοπικών εκκλησιών σε αποφάσεις.

Έτσι βγαίνουν με ένταση και έκταση και οι εσωτερικές διαφοροποιήσεις που οφείλονται σε μονομερείς οράσεις των πραγμάτων. Θα εντοπίσω αρχικά δύο πολύ εμφανείς:

1. Την ιδεολογικού και κοσμοθεωρητικού επιπέδου επίθεση των νεοδιαφωτιστών με βασικά επιχειρήματα τον ορθολογισμό, τις επιστήμες, την υγεία, την ισονομία και τα συναφή. Και οι περισσότεροι επικεντρώνουν στην κοινή συμμετοχή κατά τη Θεία Ευχαριστία.

2. Την θρησκευτικού τύπου εμμονή, πολλές φορές με μια θεολογική μονομέρεια που θυμίζει παλαιά προβλήματα, πολλά από τους πρώτους αιώνες, που οδήγησαν σε τοπικές και οικουμενικές συνόδους. Κάποια εντοπίστηκαν πολύ νωρίτερα και περιλαμβάνονται και στις επιστολές της Καινής Διαθήκης.

ΙΙ. Περί επιστήμης και «θρησκείας»

Το όνειρο του νοικοκυρεμένου και επιχειρηματικού πανεπιστημίου σε μια νοικοκυρεμένη πόλη είναι εφιάλτης!

Συνέλευση Εργαζομένων/ανέργων από την Πλατεία Συντάγματος

Η προηγούμενη κυβέρνηση προκειμένου να εξασφαλίσει την ταξική ειρήνη, παρουσιάστηκε ως πολιτική δύναμη που «δικαιώνει» αγώνες. Αγώνες που είχαν προηγηθεί και των οποίων η μορφή και το περιεχόμενο είχε ως ένα βαθμό καθοριστεί από τις φιλοσυριζάδικες κινηματικές δυνάμεις. Μέρος της αφομοιωτικής της πολιτικής ήταν να χαϊδέψει μεταξύ άλλων και τα αυτιά του αγωνιζόμενου κομματιού της πανεπιστημιακής κοινότητας. Από τις πρώτες της κινήσεις το 2015 ήταν να επαναπροσλάβει τους απολυμένους –από το 2013– διοικητικούς υπαλλήλους, όπως έκανε και με τις καθαρίστριες του Υπουργείου Οικονομικών, τους καθηγητές των ΕΠΑΛ και τους σχολικούς φύλακες. Σε δεύτερο χρόνο, ξεμπέρδεψε με ορισμένες πλευρές του νόμου Διαμαντοπούλου (ο οποίος είχε βέβαια εν μέρει «μείνει στα χαρτιά»): κατάργησε τα Συμβούλια Ιδρύματος, ακύρωσε το όριο φοίτησης (ν+2), επανέφερε το άσυλο –όλα πάγια αιτήματα του φοιτητικού κινήματος–, δεν θέλησε όμως, βέβαια, να εμποδίσει την ουσία του: την εμβάθυνση της επιχειρηματικοποίησης των πανεπιστημίων.

     Από το 2015 και ύστερα, πέρα από κάποιους σποραδικούς αγώνες (με προεξέχον το παράδειγμα του αγώνα για τη φοιτητική στέγη με την πολυήμερη κατάληψη του ΙΝΕΔΙΒΙΜ), το κίνημα στα πανεπιστήμια, σε σύμπνοια με την υπόλοιπη  κοινωνία, δεν κατάφερε να ορθώσει το ανάστημά του απέναντι στην –προσεκτικά σχεδιασμένη από την αριστερά του κεφαλαίου– επίθεση στον κοινωνικό μισθό. Δεν κατάφερε, επομένως, να ανακόψει τη διαδικασία συνεχιζόμενης επιχειρηματικοποίησης των πανεπιστημίων και τη συνεπακόλουθη εντατικοποίηση και όξυνση του ελέγχου της παραγωγικής και αναπαραγωγικής εργασίας φοιτητών και ερευνητών. Ούτε και ανέτρεψε την αφομοιωμένη συνθήκη του να δουλεύεις παράλληλα με τις σπουδές σου (συνήθως μαύρα), το καθεστώς των κακοπληρωμένων κι απλήρωτων πρακτικών, ή τη σταδιακή εξώθηση σε επέκταση του φοιτητικού βίου με την κωδική ονομασία «μεταπτυχιακές σπουδές» (βλ. 120% αύξηση μεταπτυχιακών φοιτητών την τελευταία δεκαετία και αύξηση του αριθμού των μεταπτυχιακών προγραμμάτων από μόλις 51 το 1993 σε 1481 το 2019), πληρώνοντας μάλιστα δίδακτρα (στο 82% των προγραμμάτων).

ΤΗ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΗ ΛΕΝΕ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ

Της Νίνας Γεωργιάδου*

Η γυναίκα της προσφυγιάς είναι δέκα φορές κυνηγημένη. Δεν υπάρχει πιο κυνηγημένος άνθρωπος στον πλανήτη. Θήραμα στο σαφάρι πολέμων, δεσμοφυλάκων, μαυραγοριτών και νταβατζήδων.

Μεγαλωμένη σε σκληρή πατριαρχία, συρρικνώνει την ύπαρξη της από παιδί, αν όχι απ’ την κοιλιά της μάνας της. Βομβαρδισμένη και ανέστια, πενθεί θανάτους, χωρίς καν τάφους για να θρηνήσει.

Δεν έχει σπίτι, δεν έχει πατρίδα, ούτε παρελθόν και συνήθως ούτε μέλλον. Δεν έχει ταυτότητα, ούτε υπόσταση και συνήθως ούτε ελπίδα. Κάποιες φορές δεν έχει ούτε γλώσσα. Οι Αφγανές καταπίνουν τη γλώσσα τους και τα φαρσί γιατί ξέρουν πως οι χιλιάδες βόμβες που ρήμαξαν τις ζωές τους, βαφτίστηκαν ‘μη πόλεμος’.

Δεν έχει χέρια. Δυο φορτωμένες προεκτάσεις των μωρών της. Δεν έχει ούτε πόδια. Δυο πληγές απ’ το νυχτερινό περπάτημα στα βουνά και στα χιόνια.

‘Εχει μόνο φόβο και βλέμματα. Τα δικά της διεσταλμένα μάτια και τα καχύποπτα ή πρόστυχα των άλλων. Οι συνοριοφύλακες παντού τη μεταχειρίζονται βίαια και χυδαία. Ο δουλέμπορας τη σπρώχνει στη βάρκα πρόστυχα. Δεν μπορεί ούτε να διαμαρτυρηθεί. Μπαίνει τρεκλίζοντας, σφίγγοντας τα μωρά της. Τους κλείνει το στόμα για να μην κλάψουν. Το ταξίδι στον Αχέροντα θέλει σκοτάδι και σιωπή.

Θηλάζει και εξαντλείται. Φτάνει κάπου που δεν είναι προορισμός. Είναι ένας τόπος άτοπος.
Είναι λάσπη, πηχτή πολυκοσμία σε λασπόνερα ή λιντσάρισμα. Ή δε φτάνει πουθενά, καθώς περιδινίζεται στο νερό μέχρι το πάτο της θάλασσας. Σαν εικόνα εκκλησιάς, φαρισαίε, τη φίλησες. Σαν άνθρωπο, τη φτύνεις.

Αν γεννηθεί ένας νέος Ευριπίδης, θα γράψει νέες Τρωάδες που θα τις πει Προσφύγισσες. Την Ανδρομάχη Αϊσά και την Εκάβη, Λάβαμπους. Για να μείνει ένα αποτύπωμα του παρόντος στο μέλλον.

Θα είναι η γυναίκα της προσφυγιάς. Κακοποιημένη από τις βόμβες στον πόλεμο και την παλιανθρωπιά στην ειρήνη.

ΠΗΓΗ: 08.03.2020, https://www.facebook.com/profile.php?id

* Η Νίνα Γεωργιάδου είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός.