Πρόλογος για: «Από την Αχαϊκή γη έως του κόσμου τα πέρατα»

[Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, εκδόσεις Αρμός 2022]

Του Θανάσης Ν. Παπαθανασίου*

   Διαβάζουμε μερικές φορές σε βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκρισίες, ότι κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο συντίθεται από κείμενα «άνισα». «Άνισα», υπό την έννοια ότι έχουν ποικιλία θεμάτων και ποικιλία χαρακτήρα, όπως π.χ. αφηγήσεις μαζί με μελετήματα. Το βιβλίο αυτό του Παναγιώτη Μπούρδαλα σίγουρα αξίζει στο έπακρο αυτόν τον χαρακτηρισμό. Είναι κυριολεκτικά πολυαξονικό.

   Μα τότε, υπάρχει άραγε κάτι που δένει αυτά τα κείμενα;

   Η απάντησή μου είναι πως ναι. Τα κείμενα τα τόσο ποικίλα τα δένει μια πολύτιμη οπτική: Η κατανόηση του τοπικού ως υποστασιοποίησης του οικουμενικού. Δίχως την τοπική, ενσώματη, ιδιαίτερη πραγμάτωση, το οικουμενικό γίνεται φάντασμα. Χωρίς την ανοιχτωσιά στο οικουμενικό, το τοπικό γίνεται φυλακή. Ο τόπος σου λοιπόν και οι άνθρωποί σου αληθεύουν ως ο τρόπος δεξίωσης του πανανθρώπινου. Σπουδαίοι τόποι και σπουδαίοι άνθρωποι είναι εκείνοι, στων οποίων την ταυτότητα οι αεραγωγοί για το πανανθρώπινο είναι δομικά στοιχεία˙ όχι ενδεχόμενες, κατοπινές προσθήκες.

Ἡ περίπτωση ἑνός Ἁγίου: Νικόλαος ὁ ἐν Βουνένοις

Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη*

   Ὁ Ἅγιος Μάρτυς Νικόλαος, καταγόμενος ἀπὸ τὴν Ἀνατολή, ἔζησε περὶ τὰ τέλη τοῦ 9ου καὶ τὶς ἀρχὲς τοῦ 10ου μ.Χ. αἰῶνος. Διακρινόμενος παιδιόθεν γιὰ τὴν μεγάλη εὐσέβειά του, κατετάγη στὸν στρατὸ καί, λόγῳ τῆς σπουδαίας φήμης γιὰ τὴν ἀνδρεία του, 4 σύντομα διορίστηκε ἀπὸ τὸν Αὐτοκράτορα Λέοντα ΣΤ’ τὸν Σοφὸ (886- 912) Διοικητὴς ἀποσπάσματος χιλίων ἀνδρῶν, ποὺ ἀπεστάλη στὴ Θεσσαλία γιὰ τὴν φρούρηση τῆς Λάρισας.

   Τὸν Ἀπρίλιο τοῦ 901, οἱ Ἄραβες, οἱ ὁποῖοι τρομοκρατοῦσαν τὴν ἐποχὴ ἐκείνη τὶς παράκτιες Ἐπαρχίες τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας, κατέλαβαν τὴν πόλη τῆς Δημητριάδος (τοῦ σημερινοῦ Βόλου) καὶ προχώρησαν πρὸς τὸ ἐσωτερικὸ τῆς Θεσσαλίας, ἐν μέσῳ λεηλασιῶν καί ἀφανισμοῦ τοῦ χριστιανικοῦ στοιχείου τῆς Ἐπαρχίας.

Κυριακή κατά της γυναικοκτονίας

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Την δεύτερη Κυριακή μετά την Κυριακή του Πάσχα, μέσα στην αναστάσιμη ακόμα ατμόσφαιρα, περάστε από την εκκλησία. Η προτροπή μου αυτή απευθύνεται σε όλους όσους νοιάζονται: ένθεους και άθεους. Περάστε όσοι νοιάζεστε για τις οδύνες των γυναικών, ώστε να μοιραστούμε μια χαρά: τα τραγούδια μιας απελευθέρωσης που έσκασε μύτη μπροστά σε έναν αδειασμένο τάφο, μιας απελευθέρωσης που μπολιάζει την ιστορία μα και που ταυτόχρονα εκκρεμεί.

Η δεύτερη Κυριακή μετά την Κυριακή του Πάσχα είναι η γιορτή των Μυροφόρων, δηλαδή των γυναικών εκείνων οι οποίες, σύμφωνα με την αφήγηση των ευαγγελίων, πήγαν με αρώματα στον τάφο του Χριστού για να τιμήσουν τον αγαπημένο νεκρό.

Έτσι ειπωμένο, μοιάζει με μια αναμενόμενη, στερεότυπη αφήγηση για παραδοσιακά γυναικείες δουλειές. Έλα όμως που δεν είναι έτσι! Άλλο πράγμα λένε τα ευαγγέλια, καθώς και οι εκκλησιαστικοί ύμνοι. Κάτι ανατρεπτικό, κάτι που δένει την ανάσταση με μια επ-ανάσταση! Αλλά τα ανατρεπτικά δεν αντέχονται. Και γι’ αυτό ξεδοντιάζονται και καταλήγουν να μοιάζουν με άνευρες ιστοριούλες της σειράς…

Ας ψηλαφίσουμε λοιπόν την δυναμική της γιορτής:

Συνολική πρόταση ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης

Άμισθη μελέτη του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Α. Εισαγωγή

Ο σύγχρονος  οικισμός της Κέρτεζη έχει κατά προσέγγιση σχήμα «Υ». Έτσι ο κεντρικός δρόμος έχει επί της ουσίας τρία μέρη. Το μεγάλου μήκους δρόμο, από τον αρχαίο δρομίσκο εκεί κοντά στον Αη Γιώργη μέχρι λίγο μετά την κεντρική πλατεία. Κατόπιν διακλαδίζεται σε δύο επί μέρους δρόμους. Ένα νοτιοδυτικά προς Κεφαλόβρυσο και έναν που συνεχίζει στη βόρεια όχθη του παραπόταμου Μοναστηριά ή Λίθου. Με τον τρόπο αυτό ήδη χωρίζεται σε τρία μέρη.

Το εσωτερικό του «Υ» αποτελεί τη «δυτική Κέρτεζη». Κι ενώ βόρεια το όριό της είναι ο παραπόταμος Λίθος με τον αντίστοιχο δρόμο, νότιο όριό της αποτελεί ο δρόμος που πηγαίνει προς Κεφαλόβρυσο και ιδιαίτερα ο ποταμίσκος που φέρνει το νερό του Κεφαλόβρυσου προς τον παραπόταμο Λίθο. Έτσι νότια αυτού του ποταμίσκου, δηλαδή η ευρύτερη περιοχή περί το Κεφαλόβρυσο και η περιοχή Τσάκαλη μπορεί να ονομαστεί «νοτιοδυτική Κέρτεζη».

Τιμήθηκε φέτος ο Αναγνώστης Στριφτόμπολας;

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Συνοπτική βιογραφία του

   Ξεκινάμε με ένα ερώτημα. Αυτό δεν αποτελεί μόνο έναν ευφυή τίτλο, ώστε να προσελκύσει το αναγνωστικό κοινό. Αποτελεί σ’ ένα βαθμό και ένα αληθινό-πραγματικό ερώτημα. Η αλήθεια είναι ότι ο κερτεζίτης Δημήτριος Αναγνώστης Στριφτόμπολας, που γεννήθηκε (1778) και μεγάλωσε στην Κέρτεζη Καλαβρύτων, με καταγωγή του πατέρα του Αργύρη Δημ. Στριφτόμπολα από το Μεσορρούγι, ήταν μια πολύπλευρη φυσιογνωμία.

   Γεννήθηκε σε μια δεκαετία που αποτελούσε το τέλος των Ορλωφικών, με τους γονείς του να έχουν βρει καταφύγιο στην πλούσια και σχετικά οχυρωμένη τότε Κέρτεζη, σχεδόν με το τέλος ως έδρα του τότε μεγάλου Καζά των Καλαβρύτων.

Κρητική Επανάσταση: ένας διαρκής εμφύλιος

Του Χάρη Ναξάκη*

     Το 1669 οι Οθωμανοί υπό τον Μεχμέτ Κιοπρουλή κατέλαβαν την Κρήτη η οποία για 250 έτη έμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία, παρότι οθωμανοί άποικοι δεν ήρθαν από την Ανατολία ούτε τα οθωμανικά στρατεύματα κατοχής ήταν άξια λόγου. Στην Κρήτη δεν έγινε ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ομοφύλων γηγενών εναντίον αλλοεθνών κατακτητών. Αν όμως η κυριαρχία δεν στηρίζεται στις δυνάμεις των κατακτητών τότε σε ποιούς; Στους λιγοστούς Ενετούς άρχοντες και τιμαριούχους που άλλαξαν εθνότητα και θρήσκευμα για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους; Όχι, στους Κρητότουρκους. Πρόκειται για γηγενείς Κρητικούς χριστιανούς που εξομώτησαν κυρίως ενσυνείδητα, έγιναν μουσουλμάνοι με οθωμανική  εθνική συνείδηση. Ένα ποσοστό από αυτούς ήταν Κρήτες, που στο παρελθόν ήταν εξωμότες των Ενετών, είχαν γίνει καθολικοί στην διάρκεια των 450 ετών της ενετικής κατοχής, μουσουλμάνοι επί αραβοκρατίας και τώρα πρόθυμα έγιναν ξανά μουσουλμάνοι για να διατηρήσουν προνόμια και περιουσίες.

Η καλλίφωνη Καλλιστώ και ο περιπατητικός σύλλογος Κερτέζης

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Στις μέρες μας ήδη ξεκίνησε ένας σύλλογος, κυρίως νεανικός, περιπατητικός και ορειβατικός. Δέχτηκα από μέλος που ξεκίνησε την αρχική πρωτοβουλία μία πρόσκληση – πρόκληση για μια πιθανή πρόταση ονομασίας του. Μια ονομασία που να παραπέμπει σε μια τοπική ιστορία ή μύθο ή θρύλο. Και είπα ναι θα το σκεφτώ. Έτσι το σημερινό άρθρο θα εξηγήσει την πρότασή μου: «Η καλλίφωνη Καλλιστώ – περιπατητικός και ορειβατικός Σύλλογος Κερτέζης».

ΙΙ. Αρχαία ευρήματα στην Κέρτεζη και η Κύναιθα

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο βλέπουμε τα εξής συνοπτικά: «Στην Ελληνική Μυθολογία η Καλλιστώ φέρεται ως κόρη του βασιλιά της Αρκαδίας Λυκάονα. Το όνομά της προήλθε από την ελληνική λέξη κάλλος, που σημαίνει ομορφιά, ωραιότητα. Καλλίστη = ωραιοτάτη, η ομορφότερη.

Ο Κάρολος κι εγώ. (Κατάθεση)

Του Αλέξανδρου Σταθακιού*

Ήμουν 16 χρονών όταν έπεσε στα χέρια μου το «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος «.

Τότε ήρθα σε επαφή πρώτη φορά με τον Κάρολο.

 Είχα γίνει ήδη Κομμουνιστής και ψαχνόμουν, χωρίς να έχω διαβάσει ούτε μια αράδα Κομμουνιστική.

Μάλλον είχα προετοιμαστεί για «Καλός Σαμαρείτης» από το περιβάλλον μου, αλλά είδα με τη φωτιά της νιότης, ότι όσο και να προσπαθείς να δώσεις λύση ατομικά σε κάποιους, το κοινωνικό κακό όλο και μεγαλώνει.

ΟΥΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΥΤΙΝ ΟΥΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΔΥΣΗ

Του Χάρη Ναξάκη*

      Στις διαπραγματεύσεις το 416 π. Χ. μεταξύ Αθηναίων και Μηλίων (Θουκυδίδης) οι Αθηναίοι διαπραγματευτές Κλεομήδης και Τεισίας διαμηνύουν: Δεν χρειάζεται να φτάσετε στα έσχατα… διότι δεν αγωνίζεστε περί αρετής εναντίον ίσων αντιπάλων, οπότε θα ήταν ντροπή να υποχωρήσετε, αλλά αγωνίζεστε για την σωτηρία σας. Επομένως δεν πρέπει να αντισταθείτε σε πολύ ανώτερους σας… Θέλουμε και χωρίς κόπο να σας εξουσιάζουμε και για το συμφέρον και των δύο να σωθείτε… έχετε την δυνατότητα να υποταχθείτε πριν πάθετε πιο μεγάλες συμφορές και εμείς επίσης αν δεν σας καταστρέψουμε θα έχουμε κέρδος… οι άνθρωποι πρέπει να υπακούουν στον νόμο της φύσης σύμφωνα με τον οποίο εξουσιάζει ο ισχυρότερος.

Περί της στρατιωτικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία και οι Εκκλησίες

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

   Ως κεραυνός εν αιθρία έπεσε για τους πολλούς η σχεδιασμένη στρατιωτική επίθεση της σύγχρονης Ρωσίας του 21^ου αι., επί του «τσάρου» Βλαντίμιρ Πούτιν, στην σύγχρονη Ουκρανία. Μια Ουκρανία που βολοδέρνει πολιτικά και σε περίεργα λημέρια. Αφορμές για την επίθεση υπάρχουν πολλές. Όμως, όπως γνωρίζουμε από την ιστορία, αυτές δεν ταυτίζονται με τις αιτίες.

   Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και του «Συμφώνου της Βαρσοβίας», η στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ, όχι μόνο δεν αυτοδιαλύθηκε, αλλά επεκτείνεται ανατολικά της Ευρώπης, σε χώρες που το ζήτησαν στην μετασοβιετική εποχή. Αυτό βεβαίως δεν ήταν μόνο θέμα δυτικής προπαγάνδας, ούτε καν η κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Η Ουκρανία είχε μείνει έξω απ’ αυτή την επέκταση του ΝΑΤΟ, μετά την «Συμφωνία του Μίνσκ».

   Όμως: «…ωστόσο, το Κίεβο και όχι η Μόσχα ευθύνεται για τη συστηματική ναρκοθέτηση των συμφωνιών. Σε τέτοιο βαθμό ώστε να είναι κενό γράμμα. Είναι ενδεικτικό πώς από τους 14.000 περίπου νεκρούς αυτά τα οκτώ χρόνια, οι περισσότεροι πέθαναν μετά την υπογραφή των συμφωνιών…».[1] Στην αρχή του άρθρου του σημειώνει ο ίδιος αρθρογράφος:

   «…Υπογράφτηκαν το 2014 και 2015 στην πρωτεύουσα της Λευκορωσίας. Η αναγνώριση από την Ρωσία την Δευτέρα 21 Φεβρουαρίου της ανεξαρτησίας των δημοκρατιών του Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ σίγουρα έβαλε το τελευταίο καρφί στο φέρετρο των συμφωνιών….».

   Αυτή η ακύρωση στην πράξη είχε ως βάση την υπερβολική μέχρι φασιστική πίεση και «πνίξιμο» σε πολλούς ρωσόφωνους της Ουκρανίας που είναι και ρωσόφιλοι. Το αντάρτικο κίνημα από τότε είναι σε εξέλιξη σε δύο απ’ αυτές τις νοτιοανατολικές περιοχές της Ουκρανίας (Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ). Την αυτονομία-ανεξαρτησία τους, σχεδόν χωρίς να χυθεί αίμα, αποδέχτηκε το Κρεμλίνο ως ανεξάρτητες περιοχές και τις ενέταξε στη ρωσική ομοσπονδία με την εισβολή!