Πρόλογος στις «Διαδρομές φυσικής οικονομίας στα βουνά» του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

Του Παύλου Καρανικόλα*

Συνεχίζοντας την πολύχρονη προσπάθεια καταγραφής και μελέτης της διαχρονικής εξέλιξης της οικονομίας και κοινωνίας της Κέρτεζης, ο Παναγιώτης Μπούρδαλας καταθέτει ένα ακόμα εξαιρετικό βιβλίο, το οποίο αποτελεί καρπό συστηματικής έρευνας.

Ο όγκος του υλικού, η εκτεταμένη θεματολογία και το ιστορικό βάθος είναι τα πρώτα στοιχεία που εντυπωσιάζουν τον αναγνώστη. Στα 22 κεφάλαια του βιβλίου, η σκιαγράφηση της εξελικτικής πορείας της οικονομίας της περιοχής (από την πρώιμη τουρκοκρατία μέχρι τις μέρες μας!), συνοδεύεται από αναφορές στη γεωλογία και τον γεωφυσικό χώρο, καθώς και τον κεντρικό ρόλο της Κέρτεζης στη διοικητική διάρθρωση της περιοχής, ενώ το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου περιγράφει με θαυμαστή λεπτομέρεια όλους τους κλάδους φυτικής και ζωικής παραγωγής και τον πρωτογενή τομέα με την ευρύτερη έννοια: τα πλούσια δάση και νερά, τον κάμπο με τις ξηρικές και ποτιστικές καλλιέργειες, την οικόσιτη και μετακινούμενη κτηνοτροφία, κ.ά.

Οι πληροφορίες που παρατίθενται συνδυάζουν τη βιωματική γνώση του συγγραφέα από την αγροτική ζωή στην Κέρτεζη τις τελευταίες δεκαετίες, με αρχειακό υλικό από ποικίλες πηγές αλλά και σπάνια ιστορικά τεκμήρια, όπως οι οθωμανικές απογραφές του 1460-63 και 1583 και η έκθεση του Αμερικανού γεωπόνου F. G. Renner, που επισκέφτηκε την περιοχή το 1946. Η διαχρονική ματιά του συγγραφέα, του δίνει τη δυνατότητα να εξετάζει τη διαρκώς μεταβαλλόμενη και διαλεκτική σχέση ανθρώπου-φύσης σε μια πρώην κωμόπολη της ορεινής Πελοποννήσου.