Ριζωμένος Οικουμενισμός

Του Χάρη Ναξάκη*

    Το ταξίδι της ανθρωπότητας από τους προϊστορικούς χρόνους δεν προκάλεσε γεvετικό σχίσμα, γι’ αυτό ανήκουμε στο ίδιο είδος και έχουμε τα ίδια χαρακτηριστικά. Ο ίδιος γενετικός κώδικας (έμφυτα) και ορισμένα επίκτητα (πολιτισμικά) χαρακτηριστικά είναι κοινά σε όλους τους ανθρώπους καθιστώντας τους απάτριδες, οικουμενικούς, αλλά και τέκνα του ίδιου γενέθλιου χώρου (μητέρα γη). Το ξερίζωμα του ανθρώπου άρχισε από τότε που ο πρώτος χόμο σάπιενς ξεκίνησε από τις ρίζες του, την Αφρική, για να κατακτήσει τον κόσμο και να ριζωθεί σε νέους τόπους. Η αποεδαφικοποίηση του ανθρώπου, η διασπορά του, τον οδήγησε να αποκτήσει μια καθολική ταυτότητα, την οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε για να μην ρίχνουμε νερό στον μύλο των ρατσιστικών αντιλήψεων. Σε όλους τους ανθρώπους υπάρχουν ενιαία εγκεφαλικά, μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά και σε όλες τις κοινωνίες υπάρχει αγάπη, φόβος, μίσος, γέλιο, τρέλα και ορθολογισμός, μαγεία και θρησκεία, θυμός, σεβασμός, μουσική και τραγούδι. Τα παραπάνω στοιχεία είναι κοινά σε όλους και δεν έχουν αλλοιωθεί από τις διαφορετικές ταυτότητες (πολιτισμικές, εθνικές) και συγκροτούν μια ενιαία ανθρώπινη ταυτότητα. Αυτό αποσιωπά ο εθνοφυλετισμός και ο αντιδραστικός ρομαντισμός.

Μικροαστοί όλων των χωρών ενωθείτε

Του Χάρη Ναξάκη*

    Υπάρχει μια κοινωνική ομάδα που δεν χαίρει καμίας εκτίμησης από τους κοσμοπολίτες φιλελεύθερους ή από μιά ορισμένη εκδοχή της αριστεράς, την θεωρούν σχεδόν ένα μίασμα κι αυτοί είναι οι μικροαστοί. Ο απλός δηλαδή μέσος άνθρωπος, ο οικογενειάρχης, ο μικροϊδιοκτήτης, ο καταστηματάρχης, ο μικρός έμπορος, ο βιοτέχνης, που άλλοτε είναι επιφυλακτικός και άλλοτε ευέλικτος στις αλλαγές του κοινωνικού περιβάλλοντος, ολίγον πατριαρχικός, παραδοσιακός και ενίοτε συντηρητικός. Ως προς το τελευταίο χαρακτηριστικό έχω μια παρατήρηση. Αλήθεια γιατί τις τελευταίες δεκαετίες ένα μεγάλο τμήμα της κοινωνικής και εκλογικής βάσης των ακροδεξιών κομμάτων στην Ευρώπη είναι και η εργατική τάξη; Η άνοδος του φασισμού και του ναζισμού στην Ιταλία και την Γερμανία στηρίχθηκε μόνο στους μικροαστούς ή ήταν διαταξική; Κανένας άνθρωπος δεν εξαιρείται από την ροπή για συμμετοχή σε ανήθικες πράξεις. Καμιά πράξη δεν καθαγιάζεται στο όνομα μιας ιδεολογίας ή των καλών προθέσεων.

Βασικό εισόδημα ανεξάρτητα από τον χρόνο εργασίας

Του Χάρη Ναξάκη*

     Σήμερα πραγματοποιείται μια μετάβαση από τον βιομηχανικό καπιταλισμό, το σφυρί και το γράσο, σε έναν τεχνοκόσμο αλγορίθμων, ρομπότ, λογισμικών πακέτων, ψηφιακών δικτύων και γονιδιακού υποστρώματος της ζωής. Η μετάβαση από την φάμπρικα και την μαζική παραγωγή τυποποιημένων προϊόντων στην οικονομία της γνώσης και στην κοινωνία των δικτύων, από τους γερανούς και την γραμμή συναρμολόγησης στα αυτοματοποιημένα παραγωγικά συμπλέγματα, που προσομοιώνουν τις μυϊκές ανθρώπινες ικανότητες, στηρίζεται σε μια βασική αρχή. Όσο μια εργασία είναι απλή και ανειδίκευτη, τόσο περισσότερο υπόκειται στην διαδικασία υποκατάστασης από το κεφάλαιο. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με το ότι η σημαντικότερη μορφή πάγιου κεφαλαίου είναι η αποθηκευμένη γνώση, είτε ως τμήμα των ευφυών μηχανών είτε ως λογισμικό- σύστημα αυτοματοποιημένων κανόνων επεξεργασίας νοητικών συμβόλων- οδηγεί στο να παράγονται μεγαλύτερες ποσότητες προϊόντων με μικρότερες ποσότητες εργασίας και κεφαλαίου και σε λιγότερο χρόνο.

Κρητική Επανάσταση: ένας διαρκής εμφύλιος

Του Χάρη Ναξάκη*

     Το 1669 οι Οθωμανοί υπό τον Μεχμέτ Κιοπρουλή κατέλαβαν την Κρήτη η οποία για 250 έτη έμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία, παρότι οθωμανοί άποικοι δεν ήρθαν από την Ανατολία ούτε τα οθωμανικά στρατεύματα κατοχής ήταν άξια λόγου. Στην Κρήτη δεν έγινε ένας εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας ομοφύλων γηγενών εναντίον αλλοεθνών κατακτητών. Αν όμως η κυριαρχία δεν στηρίζεται στις δυνάμεις των κατακτητών τότε σε ποιούς; Στους λιγοστούς Ενετούς άρχοντες και τιμαριούχους που άλλαξαν εθνότητα και θρήσκευμα για να διατηρήσουν τα προνόμιά τους; Όχι, στους Κρητότουρκους. Πρόκειται για γηγενείς Κρητικούς χριστιανούς που εξομώτησαν κυρίως ενσυνείδητα, έγιναν μουσουλμάνοι με οθωμανική  εθνική συνείδηση. Ένα ποσοστό από αυτούς ήταν Κρήτες, που στο παρελθόν ήταν εξωμότες των Ενετών, είχαν γίνει καθολικοί στην διάρκεια των 450 ετών της ενετικής κατοχής, μουσουλμάνοι επί αραβοκρατίας και τώρα πρόθυμα έγιναν ξανά μουσουλμάνοι για να διατηρήσουν προνόμια και περιουσίες.

ΟΥΤΕ ΜΕ ΤΟΝ ΠΟΥΤΙΝ ΟΥΤΕ ΜΕ ΤΗΝ ΔΥΣΗ

Του Χάρη Ναξάκη*

      Στις διαπραγματεύσεις το 416 π. Χ. μεταξύ Αθηναίων και Μηλίων (Θουκυδίδης) οι Αθηναίοι διαπραγματευτές Κλεομήδης και Τεισίας διαμηνύουν: Δεν χρειάζεται να φτάσετε στα έσχατα… διότι δεν αγωνίζεστε περί αρετής εναντίον ίσων αντιπάλων, οπότε θα ήταν ντροπή να υποχωρήσετε, αλλά αγωνίζεστε για την σωτηρία σας. Επομένως δεν πρέπει να αντισταθείτε σε πολύ ανώτερους σας… Θέλουμε και χωρίς κόπο να σας εξουσιάζουμε και για το συμφέρον και των δύο να σωθείτε… έχετε την δυνατότητα να υποταχθείτε πριν πάθετε πιο μεγάλες συμφορές και εμείς επίσης αν δεν σας καταστρέψουμε θα έχουμε κέρδος… οι άνθρωποι πρέπει να υπακούουν στον νόμο της φύσης σύμφωνα με τον οποίο εξουσιάζει ο ισχυρότερος.

Είναι η τεχνολογία ουδέτερη και η χρήση της καλή ή κακή;

Του Χάρη Ναξάκη*

Ο Γ. Ν. Χαράρι είναι ένας ευφυής ιστορικός που έγινε παγκόσμια γνωστός με το θαυμάσιο βιβλίο του για τον χόμο σάπιενς. Στο νέο του βιβλίο, ο ανθρωποθεός, ο Χαράρι ασχολείται με την νέα τεχνολογία, αλλά παρότι επισημαίνει ορισμένες δυστοπικές επιπτώσεις της θεωρεί ότι είναι ουδέτερη και η χρήση της καλή ή κακή, απελευθερωτική ή ανήθικη.

Σασμός: το δικαστήριο της κοινότητας

Του Χάρη Ναξάκη*

   Οι ερινύες, Αληκτώ (της οργής), Μέγαιρα (του μίσους), Τισιφόνη (της εκδίκησης) ήταν χθόνιες θεές με αποκρουστικά χαρακτηριστικά, που κατοικούσαν στον Άδη και η αποστολή τους ήταν η τιμωρία όσων είχαν διαπράξει ηθικά εγκλήματα ή εγκλήματα κατά της φυσικής τάξης και αρμονίας του κόσμου. Συχνά οι θνητοί τις επικαλούνταν όταν ήθελαν να καταραστούν έναν εχθρό τους για να τον τιμωρήσουν είτε με φρικιαστικό θάνατο είτε οδηγώντας τον στην τρέλα με τις κραυγές τους.

   Ο βίος όμως και η πολιτεία των ερινύων τελείωσε όταν καταδίωξαν τον Ορέστη που είχε σκοτώσει την μητέρα του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της για να τους εκδικηθεί για την δολοφονία του πατέρα του. Ο Ορέστης σώζεται από τον θεό Απόλλωνα που τον απάλλαξε από το μίασμα του φόνου και στη συνέχεια από την απόφαση της θεάς Αθηνάς να διεξαχθεί δίκη, με θνητούς δικαστές, σε δικαστήριο, στον Άρειο Πάγο και στο οποίο αθωώνεται. Έκτοτε οι ερινύες γίνονται ευμενίδες, θεές της ευλογίας ή καλύτερα οι άνθρωποι-δικαστές γίνονται κατά μια έννοια ερινύες.

Ο ΠΑΡΑΓΩΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

Του Χάρη Ναξάκη*

Η αριστερά (κομμουνιστική, σοσιαλιστική, ριζοσπαστική, αντικαπιταλιστική, κλπ), όπως σκιαγραφήθηκε από τους γεννήτορές της, εμπεριέχει τον παραγωγισμό, την θεοποίηση της  ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων διαμέσου των εφαρμογών της επιστήμης. Η            έλευση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού προϋποθέτει την ανάπτυξη του             καπιταλισμού, του βιομηχανισμού, εξού ο Λένιν και ο Τρότσκι στο όνομα της σοσιαλιστικής  εκβιομηχάνισης υιοθέτησαν και εφάρμοσαν πλήρως τον τεϋλορισμό. Η αριστερά, σχεδόν   στο σύνολό της, ως γνήσιο τέκνο του κόμη Σεν Σιμόν που λάτρευε τον βιομηχανισμό,            κυριευμένη από τον εργαλειακό ορθολογισμό, την εσχατολογική πίστη για την ανθρώπινη  παντοδυναμία, συνέβαλλε στην διάπραξη μιας ύβρεος, την πλήρη υποταγή της φύσης και   κατ’ επέκταση της κοινωνίας ως σύστημα ανθρώπου-φύσης. Το πρόταγμα που απέμεινε ήταν η δίκαιη αναδιανομή των κερδών από μια κοινωνία εθισμένη στον καταναλωτισμό και την καταστροφή της φύσης, από την πρόοδο. Η χιλιαστική όμως πίστη ότι “σε τελευταία  ανάλυση τα πάντα είναι οικονομία”, γεγονός που καθιστά τον έλεγχο της το κύριο εργαλείο για τον μετασχηματισμό της κοινωνίας, έχει μια προϊστορία αλλά σαθρά θεμέλια. Σε           ορισμένες όψεις αυτής της πίστης  θα αναφερθούμε στην συνέχεια με αφορμή την              Οκτωβριανή Επανάσταση.

Η ΘΑΝΑΤΟΓΟΝΟΣ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΣΕΞΟΥΑΛΙΚΗΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗΣ

Του Χάρη Ναξάκη*

      Όταν τελειώσει ο αχός των βιασμών και των σεξουαλικών παρενοχλήσεων, έχει ελπίζω παραιτηθεί η Μενδώνη -διότι οι βιασμοί μπορεί να μην έχουν πολιτική ταυτότητα, αλλά έχουν πολιτική ευθύνη- και έχει πάρει τον δρόμο της η δικαστική διερεύνηση των σεξουαλικών εγκλημάτων, θα πρέπει να τεθεί το πραγματικό ερώτημα. Ποιό είναι το πολιτισμικό και ανθρωπολογικό υπόβαθρο πάνω στο οποίο εδράζεται η απόλαυση του κακού, ο ερωτισμός του σκότους; Λίγοι στην Ελλάδα γνωρίζουν ότι μετά τον Μάη του ’68, όπως αναφέρει ο Μ. Ονφρέ στο βιβλίο του για τον ντε Σαντ, ένας τεράστιος αριθμός διανοουμένων της φιλελεύθερης δεξιάς και της αριστεράς υπέγραψαν ένα κείμενο για την νομιμοποίηση της παιδεραστίας, “θεωρώντας ότι το τέλος μιας ενοχοποιημένης σεξουαλικότητας νομιμοποιούσε μια σεξουαλικότητα χωρίς ηθική, όπως εκείνη που ο ενήλικας επιβάλλει στο παιδί που δεν έχει την δυνατότητα να συναινέσει”. Όπως σωστά επισημαίνει ο Ονφρέ τα ιουδαιοχριστιανικά άμφια, η θεώρηση του σώματος ως αμαρτωλή ύπαρξη, ορθώς κατέρρευσαν με τον Μάη του ΄68, αλλά μετά την απόρριψη του χριστιανικού ευνουχισμού δεν είχαμε μια αυθεντικά διυποκειμενική ελεύθερη σεξουαλικότητα, αλλά μια μηδενιστική χρήση της σάρκας, μια εγωιστική απόλαυση του άλλου.