Από το δικαίωμα στην εκπαίδευση στην »Αυτονομία» των σχολείων

Του Γιώργου Καλημερίδη*

Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας επιχειρεί με κλειστά σχολεία να νομοθετήσει ένα ακόμη αντιδραστικό εκπαιδευτικό νομοσχέδιο που πατάει πάνω στις προηγούμενες νομοθετικές της πρωτοβουλίες. Πιστή στο επιχειρηματικό σχολείο και πανεπιστήμιο του ΟΟΣΑ και της ΕΕ, διαρρέει μια σειρά νέων αντιδραστικών ρυθμίσεων. Το υπουργείο Παιδείας, εδώ και δύο χρόνια, συνεχίζοντας την πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, προσπαθεί να αλλάξει, συνολικά, το αξιακό και παιδαγωγικό DNA του δημόσιου σχολείου: εμμονή στις δεξιότητες και την κατάρτιση, ευελιξία στην αγορά εργασίας, περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, αποκλεισμός χιλιάδων νέων από τα πανεπιστήμια, δραματική όξυνση των μορφωτικών ανισοτήτων διαμέσου της τηλεκπαίδευσης.

Ένα σύντομο σχόλιο για τις εκπαιδευτικές θέσεις του νέου προέδρου του ΙΕΠ

Του Γιώργου Καλημερίδη*

«Το «ρολόι» των μεταρρυθμίσεων πρέπει να γυρίσει πίσω στο 2014»
Γιάννης Αντωνίου, Πρόεδρος του ΙΕΠ
Ο νέος πρόεδρος του ΙΕΠ εξαρχής, από ό,τι φαίνεται, επιχειρεί να προβάλει ως αυτονόητη πολιτικά μια επιθετική νεοφιλελεύθερη – νεοσυντηρητική εκπαιδευτική πολιτική για το δημόσιο σχολείο και τους εκπαιδευτικούς του, ανεξάρτητα αν η τελευταία έχει ηττηθεί στη συνείδηση του εκπαιδευτικού κόσμου την προηγούμενη περίοδο. Οι έντεκα προτάσεις του για την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση συνιστούν μια αντιδραστική παραλλαγή των γνωστών θέσεων του ΟΟΣΑ για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, όπως αυτές διαμορφώθηκαν ήδη από το 2011.

Για το προσοντολόγιο του Υπουργείου Παιδείας

Του Γιώργου Καλημερίδη*

Στις 19 Δεκέμβρη 2018, δύο μέρες πριν το κλείσιμο των σχολείων για τις διακοπές των Χριστουγέννων, η κυβέρνηση ανακοίνωσε το περιβόητο προσοντολόγιο του ΟΟΣΑ και της Ε.Ε. Υποστηρίζουμε, εξαρχής, ότι η κυβερνητική πρωτοβουλία αφορά τον νέο τρόπο πρόσληψης και κατάταξης αναπληρωτών συμβασιούχων εκπαιδευτικών, καθώς εκτιμούμε ότι το πρόγραμμα, σε βάθος τριετίας, μόνιμων διορισμών, απλά αναπαράγει μια γνωστή στην εκπαιδευτική κοινότητα φιλολογία που κρατάει ήδη από το καλοκαίρι του 2014, με υπουργό τότε τον κ. Λοβέρδο.

Συνέχεια →

Σχολική αυτονομία, κουπόνια και οι άγνωστες ιστορίες του εκπαιδευτικού νεοφιλελευθερισμού

Του Γιώργου Καλημερίδη*

Το τελευταίο διάστημα, παρουσιάζονται ως πανάκεια της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του ελληνικού σχολείου,  η σχολική αυτονομία, με την έννοια της εκχώρησης του δημόσιου σχολείου σε ιδιωτικούς φορείς και η  καθιέρωση εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησής του διαμέσου κουπονιών (vouchers).  Το πολιτικό πλαίσιο αυτών των εκπαιδευτικών θέσεων στην Ελλάδα είναι τα πορίσματα του εθνικού διαλόγου για την παιδεία (πόρισμα Λιάκου – πόρισμα Γαβρόγλου), η νέα έκθεση του ΟΟΣΑ για το ελληνικό σχολείο, αλλά και η επιθετική  υποστήριξη του κ. Μητσοτάκη στο σχολείο της αγοράς.

Συνέχεια →

Ένα αμερικάνικο ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης

Του Γιώργου Καλημερίδη

Τον περασμένο Νοέμβριο στην πολιτεία της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε ένα πολύ ενδιαφέρον δημοψήφισμα για το αν θα έπρεπε να επεκταθούν τα λεγόμενα charter schools. Αν και παράδοξο για τα ελληνικά δεδομένα να γίνεται δημοψήφισμα για ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής, το συγκεκριμένο δημοψήφισμα πήρε μεγάλες πολιτικές διαστάσεις, φτάνει να αναλογιστούμε ότι ψήφισαν περίπου 3.5 εκατομμύρια άνθρωποι και ξοδεύτηκαν 40 εκατ. δολάρια για την εκλογική καμπάνια των δύο αντίπαλων στρατοπέδων που είναι και το υψηλότερο ιστορικά για τη συγκεκριμένη πολιτεία. Το ερώτημα, αν και παραπλανητικό, καθώς δεν αφορούσε συνολικά την πολιτική απέναντι στα charter schools, αλλά τη δημιουργία ή όχι 12 καινούριων charters, μετατράπηκε σε μια συνολική πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών της επιχειρηματικής δράσης στα σχολεία και των εκπαιδευτικών σωματείων και των συλλογικοτήτων που υπερασπίζονται το δημόσιο σχολείο και βλέπουν τη μόρφωση ως συλλογικό κοινωνικό δικαίωμα.

Συνέχεια →

Σχολική αυτονομία και καπιταλιστική αναδιάρθρωση του σχολείου

Του Γιώργου Καλημερίδη

Τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, η έννοια της σχολικής αυτονομίας έγινε κεντρική στον εκπαιδευτικό λόγο και στην πρακτική τόσο των διάφορων υπερεθνικών οργανισμών (ΟΟΣΑ, Παγκόσμια Τράπεζα, ΕΕ) όσο και των ποικίλων αστικών δυνάμεων σε εθνικό επίπεδο που επιδιώκουν την καπιταλιστική αναδιάρθρωση των εκπαιδευτικών συστημάτων. Το παρόν άρθρο χωρίζεται σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος εξετάζουμε τη σχολική αυτονομία στο πλαίσιο των ευρύτερων αλλαγών στη δομή του κοινωνικού κράτους και ειδικότερα της επιβολής των αρχών του δημόσιου μάνατζμεντ στη λειτουργία όλου του δημόσιου τομέα και της δημόσιας εκπαίδευσης ειδικότερα. Στο δεύτερο μέρος παρουσιάζουμε παραδείγματα προώθησης της σχολικής αυτονομίας σε διαφορετικά εκπαιδευτικά συστήματα και τις κοινωνικές και μορφωτικές συνέπειες των προωθούμενων αλλαγών. Τέλος, πραγματευόμαστε, με βάση τα παραπάνω, την εμφάνιση της σχολικής αυτονομίας στα πορίσματα του σημερινού Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία που διεξάγει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ- ΑΝ.ΕΛΛ. Η κεντρικότητα της έννοιας ως καθοδηγητικής μεταρρυθμιστικής αρχής του δημόσιου σχολείου στις ποικίλες εκθέσεις των Επιτροπών του Διαλόγου είναι ενδεικτική της προσαρμογής της κυβέρνησης στο κυρίαρχο καπιταλιστικό πρότυπο εκπαιδευτικής αλλαγής.

Εισαγωγή

Συνέχεια →

Η έκθεση του ΟΟΣΑ και η  “αποκλειστικότητα” της Αυγής

Του Γιώργου Καλημερίδη

Στο κυριακάτικο φύλλο της Αυγής στις 12/2 έχουμε δημοσιευμένη, κατά αποκλειστικότητα, μια πρόγευση του τι θα περιλαμβάνει η περιβόητη επαναεπικύρωση της έκθεσης του ΟΟΣΑ για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Αν και η εφημερίδα δεν μας ενημερώνει για την πηγή της, ο αναγνώστης αποκτά ωστόσο μια ουσιαστική ενημέρωση για τις πολιτικές και εκπαιδευτικές κατευθύνσεις των προτάσεων ΟΟΣΑ για το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Θα ήταν ενδιαφέρον ασφαλώς να ενημερωθούν οι αναγνώστες της εφημερίδας για την ικανότητα του ιστορικού εντύπου της Αριστεράς να έχει μια τόσο διεισδυτική πρόσβαση στους μηχανισμούς ενός υπερεθνικού ιμπεριαλιστικού οργανισμού, όπως ο ΟΟΣΑ (1).

Συνέχεια →

To φτηνό σχολείο της αγοράς

Των Γιώργου Καλημερίδη, Άννας Μπαχτή & Γιώτας Ιωαννίδου*

Προωθείται ένα αριστοκρατικό σύστημα, όπου θα κυριαρχεί η ταξική επιλογή, οι πολλαπλοί μηχανισμοί μορφωτικού αποκλεισμού των παιδιών της εργαζόμενης πλειοψηφίας, η μαζική στροφή στο σύστημα της μαθητείας και της απλήρωτης εργασίας, ακόμη και μετά το γυμνάσιο, η ταξική διαφοροποίηση των σχολικών μονάδων και η αντίστοιχη των σχολών της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με το ταυτόχρονο βάθεμα της αγοραίας επιχειρηματικής λειτουργίας της.

Συνέχεια →

Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία, το νέο λύκειο και η κρυφή γοητεία της ιδιωτικής εκπαίδευσης

Του Γιώργου Καλημερίδη*

Η εκπαιδευτική κοινότητα έχει πλέον στα χέρια της το τελικό πόρισμα της Επιτροπής του Εθνικού Διαλόγου. Ένα κείμενο 130 σελίδων που επιθυμεί να αποτελέσει τον οδικό δείκτη της μεταρρύθμισης του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος. Τα τελικά πορίσματα της Επιτροπής, σύμφωνα με τον πρόεδρό της,  είναι αποτέλεσμα πολλών συζητήσεων, συμμετοχής πάνω από 120 προσωπικοτήτων από όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, δημοσιεύσεων στην ηλεκτρονική σελίδα του διαλόγου και της μαζικής συμμετοχής της εκπαιδευτικής κοινότητας. Η έκθεση συνεπώς σύμφωνα με τους συντάκτες της  είναι προϊόν συνολικής, συνθετικής προσπάθειας και διάλογου.

Εμείς θα επικεντρωθούμε, όπως δηλώνει και ο τίτλος του άρθρου, σε μια μόνο διάσταση της έκθεσης, την πρότασή της για το νέο δίχρονο λύκειο και συνακόλουθα και τον νέο τρόπο εισαγωγής στο πανεπιστήμιο. Σε μεγάλο βαθμό είναι και το κυρίαρχο στοιχείο της έκθεσης.

Η πρόταση της Επιτροπής Διαλόγου

Συνέχεια →

Ο εθνικός διάλογος για την παιδεία έχει ήδη ολοκληρωθεί

Του Γιώργου Καλημερίδη*

Με βάση και την εμπειρία των τελευταίων τριάντα χρόνων, ισχυρίζομαι εξαρχής ότι είναι αδύνατον να υπάρξει στην πραγματικότητα εθνικός διάλογος για την παιδεία και το εκπαιδευτικό σύστημα. Για δύο κύριους λόγους.

Πρώτον, η εκπαίδευση δεν είναι, παρά τις ποικίλες μυστικοποιήσεις, γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, “εθνική υπόθεση”, αλλά αντίθετα συνιστά ένα πολιτικό διακύβευμα γύρω από το οποίο προωθούνται διαφορετικά ταξικά προσδιορισμένα, ασφαλώς, μορφωτικά προγράμματα. Δεν έχει υπάρξει επομένως ποτέ, ούτε πρόκειται να υπάρξει, ένα υπεραταξικό μοντέλο εκπαίδευσης που μπορεί να μας το αποκαλύψει κάποια υποτιθέμενα ανεξάρτητη και αντικειμενική παιδαγωγική επιστήμη. Η ιστορία του ελληνικού σχολείου, αλλά και κάθε εκπαιδευτικού συστήματος, είναι μια ιστορία πολύ σκληρών παιδαγωγικών, ιδεολογικών και πολιτικών αντιπαραθέσεων μεταξύ διαφορετικών εκπαιδευτικών και πολιτικών ρευμάτων. Οι ιστορικοί που πρωταγωνιστούν και διευθύνουν, στις μέρες μας, το σημερινό εκπαιδευτικό διάλογο μπορούν πολύ εύκολα νομίζω να μας το επιβεβαιώσουν. Όλα τα υπόλοιπα ανήκουν στη σφαίρα της μεταφυσικής του θετικισμού -τεχνοκρατισμού.

Συνέχεια →