Το συναξάρι της αγίας Μαρίνας ανήκει στα κείμενα τα οποία μαρτυρούν την ανατροπή που έφερε η Βιβλική πίστη στις κοινωνίες της ύστερης αρχαιότητας. Η ανατροπή ήταν ο έμπρακτος ισχυρισμός ότι κάθε άνθρωπος έχει την ευθύνη να επιλέξει και να εγκολπωθεί την Αλήθεια που θα πείσει την ύπαρξή του, ακόμα κι αν αυτή η επιλογή τον φέρει σε ρήξη με τα πατρώα – με την παράδοση της κοινότητας μέσα στην οποία γεννήθηκε.
Είναι μια προσευχή που απευθύνεται στην Παναγία και ακούγεται στις εκκλησίες το βράδυ της Μ. Παρασκευής. Που σημαίνει ότι οι πιστοί καλούνται να γνωρίζουν την κατάσταση της Εκκλησίας τους, να γνωρίζουν ότι το σώμα της πληγώνεται, και να νοιάζονται γι’ αυτό.
Το μεγαλύτερο ίσως σκάνδαλο στην ελλαδική Εκκλησία αυτή τη στιγμή είναι ο διασυρμός της Αλήθειας, στο όνομα τάχα της αλήθειας! Είναι η ολοένα και επιδεινούμενη εκδήλωση του δαιμονικού πειρασμού του «σταυροφορικού» πνεύματος: κραδαίνεις σταυρό, ομνύεις στον σταυρό, και τελικά κάνεις τον σταυρό όργανο μίσους το οποίο αναιρεί τον Σταυρό!
Σε πρόσφατο άρθρο του με τίτλο «Δεν είμαστε σεισμογενής χώρα», ο διδάκτορας Πανεπιστημίου κ. Άγγελος Αγοραστός εντόπισε τα προβλήματα του έθνους μας στο ότι «βγαίνουμε στις συντάξεις απ τα 50 χρόνια μας», «ξοδεύουμε τα 36 απ τα 50 δις των ετήσιων εσόδων σε μισθούς και συντάξεις», «μεταθέτουμε τις ευθύνες» και άλλα παρόμοια.
Αλήθεια, αυτό συμβαίνει στην πραγματικότητα στη χώρα μας; Συμβαίνει αυτό ΜΟΝΟ στη χώρα μας; Κόβονται ΜΟΝΟ οι συντάξεις των 50χρονων; Κόβονται τα προνόμια των προνομιούχων;
… μένει απολιθωμένη στη γραφειοκρατική δομή και στη δίψα κυριάρχησης επί της κοινωνίας. Μια αγκυλωμένη θεσμική εκκλησία ουδέποτε παίρνει την πρωτοβουλία να παραιτηθεί από προνόμιά της, τα οποία αντιστρατεύονται το Ευαγγέλιο και την αποστολή της. Επαναλαμβάνω χαρακτηριστικό παράδειγμα: Η θεσμική εκκλησία το 1939 καλοδέχτηκε την επιβολή του θρησκευτικού γάμου ως μοναδικού τρόπου σύναψης γάμου, και δεν επέλεξε να διαφυλάξει την ελευθερία των εικόνων του Θεού και άρα να αξιώσει την καθιέρωση του πολιτικού γάμου! Και, μοιραία, κάποια στιγμή οι αλλαγές επιβάλλονται από τις κυβερνήσεις… Θλίψη!
Πώς, άραγε, ο ίδιος ο Χριστός προσδιόρισε τη σάρκωσή του και την είσοδό του στην ανθρώπινη ιστορία; Το ευαγγέλιο του Λουκά μας πληροφορεί ότι ο Ιησούς ξεκίνησε τη δημόσια δράση του αναγγέλοντάς την ως αποστολή απελευθερωτική. Βρισκόταν στη συναγωγή της Ναζαρέτ και, όπως συνήθιζαν οι συναγμένοι Ιουδαίοι, διάβασε φωναχτά ένα απόσπασμα της Γραφής. Επρόκειτο για κείμενο του προφήτη Ησαΐα, το οποίο ο Λουκάς παραθέτει ως εξής:
«Το Πνεύμα του Κυρίου με κατέχει, γιατί ο Κύριος με έχρισε και μ’ έστειλε ν’ αναγγείλω το χαρμόσυνο μήνυμα στους φτωχούς, να θεραπεύσω τους τσακισμένους ψυχικά• στους αιχμαλώτους να κηρύξω λευτεριά και στους τυφλούς ότι θα βρουν το φως τους• να φέρω λευτεριά στους τσακισμένους, να αναγγείλω του καιρού τον ερχομό που ο Κύριος θα φέρει τη σωτηρία στο λαό του» [1].
Όταν ήμουν μαθητής διάβασα για πρώτη φορά κάτι θεολογικό, πέρα από τα σχολικά εγχειρίδια, στα τέλη του 1974. Ήμουν στη Δ΄ Γυμνασίου, η χούντα είχε πέσει πρόσφατα και τα πεζοδρόμια στο κέντρο της Αθήνας είχαν γεμίσει από πάγκους, τίγκα στο πολιτικό βιβλίο. Το πρώτο, λοιπόν, θεολογικό, που διάβασα, βρισκόταν στο βιβλίο του Ένγκελς, Ουτοπικός Σοσιαλισμός και Επιστημονικός Σοσιαλισμός, το οποίο αγόρασα ο ίδιος, με το μαθητικό χαρτζιλίκι.
«Θα πάρω θέση, θα σταθώ στη σκοπιά μου και στην πολεμίστρα μου και θα προσμένω για να δω τι θα μου πει ο Θεός για να πω, και ποια θα πρέπει απάντηση να δώσω στο παράπονο που διατύπωσα» [1].
Προφήτης Αβακούμ: Εκπρόσωπος παραπονούμενων, μα παραπονούμενων απαιτητικών κι ετοιμοπόλεμων. Το ετοιμοπόλεμο μεταμορφώνει την αδρανή υπομονή σε προσδοκία έμπρακτη. Είσαι στην πολεμίστρα, σε θέση πράξης. Και προσδοκάς απάντηση ρηματική και έμπρακτη μαζί. Γιατί ζητάς να αλλάξει ροή η ιστορία.
Ομιλία του γράφοντος, ως Προέδρου της Δημοτικής Επιτροπής Παιδείας του Δήμου Βύρωνα, προς τους εκπαιδευτικούς των σχολείων του Δήμου Βύρωνα, την Παρασκευή 30 Ιανουαρίου 2015 (εκδήλωση του Δήμου).
******
Με τα δυο λόγια που θα πω, θα ζητήσω να αναμετρηθούμε με τη μνήμη μας. Λέω «να αναμετρηθούμε», διότι η μνήμη είναι περίεργη δύναμη του ανθρώπου. Μπορεί να γίνει ευλογία, μπορεί να γίνει και κατάρα. Κατάρα γίνεται όταν με κρατά αιχμάλωτο στο παρελθόν, ευλογία γίνεται όποτε φωτίζει τον βηματισμό μου στο τώρα.
Ο Αλέξης Τσίπρας έκανε το σωστό. Όχι απλώς το σωστό από τη σκοπιά κάποιου που δεν πιστεύει και που, συνεπώς, θα υποκρινόταν αν επικαλούνταν το Ευαγγέλιο. Έκανε το σωστό από κάθε πλευράς, δηλαδή κι απ’ αυτήν που θα έπρεπε να είναι και στάση της ίδιας της Εκκλησίας.
Δυο μέρες μετά τα Χριστούγεννα οι στοχασμοί μας είναι προφανώς αμέτρητοι, για αμέτρητες έγνοιες. Νομίζω όμως πως έχει ξεχωριστή σημασία, κάποιοι στοχασμοί μας να αφορούν καθαυτά τα Χριστούγεννα. Η πίστη δεν είναι ολονών, ούτε προτίθεμαι να τη ζητήσω από όλους. Είναι, όμως, ολονών ο εορτασμός και η αργία, και ως εκ τούτου είναι σημαντικό να κουβεντιάζουμε τη δυναμική της γιορτής και της αργίας. Στον αντίποδα του νεοφιλελευθερισμού, που είναι ικανός να καταργήσει την κοινή γιορτή και να την αντικαταστήσει με ατομικά ρεπό σε μη-κοινό για όλους χρόνο, η δημόσια γιορτή είναι κορυφαία ευκαιρία για τα πιο ουσιώδη του ανθρώπου: για τα ανταμώματά του, για την σχόλη του, για τον προβληματισμό του.
