Εκπαιδευτική αριστερά και αυτονομία, Ενότητες και Συμμαχίες στην β/βάθμια εκπαίδευση.
Του Παναγ. Α. Μπούρδαλα*
Δυο μορφές ενότητας διακρίνουμε τα τελευταία είκοσι χρόνια στο χώρο της εκπαιδευτικής αριστεράς και αυτονομίας.
Ι) Η μία που έχει τη μορφή της ενότητας δια μέσου ενός πολιτικού φορέα με περιεχόμενο που σχεδόν ταυτίζεται με αυτού του πολιτικού φορέα. Κατ' εξοχήν εκπρόσωπος αυτής της (κλασικής) μορφής αποτελεί η ΕΣΑΚ/ΔΕΕ (ή Ταξική Ενότητα σε ορισμένες περιοχές της Δυτ. Ελλάδας). Τόσο στην β/βάθμια, όσο και στην α/βάθμια εκπαίδευση. Στην πράξη ταυτίζεται με τις απόψεις του ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών, το οποίο είναι σε ευθεία στοίχιση με τις απόψεις του ΚΚΕ.
ΙΙ) Η άλλη έχει ως κέντρο τις αυτόνομες ή ανεξάρτητες κομματικά κινηματικές και συνδικαλιστικές διαδικασίες με περιεχόμενο που καθορίζεται εν πολλοίς μέσα στο κίνημα και συγκεκριμενοποιείται στα συνδικαλιστικά αυτόνομα σχήματα κατά κανόνα. Ο κανόνας είναι όσες πολιτικές οργανώσεις ή πολιτικές κινήσεις έχουν εδώ αναφορά, αλληλοτροφοδοτούνται με κυρίαρχη την παραγωγή εκπαιδευτικής πολιτικής από το κίνημα προς αυτές. Εκπρόσωποι της δεύτερης μορφής αποτελεί το Δίκτυο των Παρεμβάσεων – Συσπειρώσεων – Κινήσεων πρώτα στην β/βάθμια και κατόπιν στην α/βάθμια εκπ/ση.
Η περίπτωση της Αγων. Συνεργασίας (ή Αριστερής Ενότητας ή με όποια άλλα ονόματα) και εν γένει των Συνεργαζόμενων Αγων. Κινήσεων, αποτελούσε μέχρι ένα-δυο χρόνια πριν μια μικτή κατάσταση των δυο προηγούμενων μορφών. Σε κεντρικό επίπεδο (ΟΛΜΕ και ΑΔΕΔΥ) είχε ευθεία σχέση με την ηγεσία του ΣΥΝ, ενώ σε τοπικό επίπεδο είχε μια πιο χαλαρή πολιτική σχέση με το κόμμα.
Εξάλλου στον ΣΥΝ (κόμμα λιγότερο συγκεντρωτικό από το ΚΚΕ, όχι μόνο σε συσπείρωση των μελών και ψηφοφόρων, όσο και στα στελέχη του) οι τρεις παλιότερα και οι δυο πρόσφατα συνιστώσες του από τη μια, όσο και οι αντίστοιχες πρακτικές στην καθημερινή σχολική ή συνδικαλιστική πραγματικότητα, καθόριζαν εν πολλοίς τις διαφοροποιήσεις τους.
Έτσι σε ορισμένες περιοχές (κυρίως νομούς με μικρές πόλεις ή αδύναμα σχήματα των παρεμβάσεων) παρατηρήθηκαν ενωτικές διαδικασίες στις ΕΛΜΕ, όχι πάντα χωρίς προβλήματα (π.χ. Λέσβος. Αγρίνιο, Εύβοια, κλπ). Σε άλλες περιοχές δημιουργήθηκαν και κοινά Ενιαία σχήματα περιορισμένης συνδικαλιστικής έκφρασης, όπως τα ΠΥΣΔΕ ή ΑΠΥΣΔΕ, όχι πάντα χωρίς προβλήματα (βλέπε Δυτική Ελλάδα).
Η δημοσκοπική κοινοβουλευτική αλαζονεία του ΣΥΡΙΖΑ, οδήγησε τόσο τα μέλη και φίλους του ΣΥΝ στην εκπαίδευση, όσο και μέλη και φίλους των παρεμβάσεων που είχαν ή έχουν ιδεολογικές αναφορές στο «χώρο ΣΥΡΙΖΑ» φαινόμενα έλλειψης συνοχής ή μικρές αποχωρήσεις σε σχήματα των παρεμβάσεων, όπως στην Εκπ. Παρέμβαση της Πάτρας. Επικεφαλής αυτών των αποχωρήσεων είναι λίγα στελέχη της ΚΟΕ (με δυο-τρία μεταβατικά χρόνια συμμετοχής στις παρεμβάσεις), πρώην στελέχη της ΑΚΟΑ, ή ανένταχτοι αγωνιστές πρώην μέλη του ΚΚΕ.
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση της Πάτρας, όπου υπήρχαν ταυτόχρονα εκφραστές και από τα τρία ρεύματα. Στην Πάτρα μάλιστα προτίμησαν οι μεν της Αγ. ΣΥΝεργασίας να μην αποδεχτούν τις τρεις ενωτικές προτάσεις μας, ενώ οι λίγοι αποχωρήσαντες (μέλη ή φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ) να θυσιάσουν τις προτάσεις (τις οποίες είχαν δεχτεί) χάριν εκλογικίστικων προσδοκιών… Εννοείται ότι υπήρχε εκ των προτέρων ιδιαίτερη συμφωνία, αλλά σχεδίασαν και θεαματική μορφή αποχώρησης, εν μέσω προεκλογικής περιόδου (2008)!!! Αυτός είναι ο ενωτικός συνδικαλιστικός τους πολιτισμός σ' αυτή τη φάση….
Το δυστύχημα δηλαδή είναι πως χρησιμοποιούν (ή και εμπορεύονται πολιτικά) την ενότητα της (εκπαιδευτικής) αριστεράς και αυτονομίας συχνά χωρίς όρους και όρια, με μόνο φανερό στόχο την αύξηση της εκλογικής επιρροής και κρυφό την δορυφοριοποίηση των Παρεμβάσεων και της συνδικαλιστικής οπτικής τους γύρω από το ΣΥΡΙΖΑ. Οι λόγοι είναι εμφανείς: Συνδέονται άμεσα με την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση του ΣΥΡΙΖΑ και πλησιάζουν εκλογικές λογικές τύπου ΚΚΕ. Εξάλλου οι δυνάμεις που κυριαρχούν εκεί είναι ΚΚΕογενείς…
Δεν είναι δυνατόν να παραβλέψουμε:
α) Λάθη ή παραλήψεις στο παρελθόν.
β) Τις μεγάλες ακόμα διαφορές σε θέσεις (θεσμική αξιολόγηση, ενιαίο σχολείο, τάση αποδοχής των διαπολιτισμικών ζητημάτων στα σχολεία με ασυνεχή πολυπολιτισμική απόφυση, της νέας μονοδιάστατης διδακτικής, της διαθεματικότητας εις βάρος της διεπιστημονικότητας, των ευέλικτων ζωνών και προγραμμάτων εις βάρος της ενιαιότητας του σχολείου, κλπ),
γ) Τις πρακτικές, όπως η διεκδίκηση μαζικά θέσεων στελεχών εκπαίδευσης (με κυρίαρχη τόσο τη θεσμική αξιολόγηση, όσο και τη προφορική συνέντευξη) όσο και μαζικές τάσεις συνδιαχείρισης σε ευρωπαϊκά προγράμματα ΕΠΕΑΕΚ, κλπ).
δ) Τις κομματικές πολιτικές σκοπιμότητες κοινοβουλευτικού τύπου και μάρκετινγκ, ειδικά όταν πλησιάζουν εθνικές εκλογές ή ευρωεκλογές και για όσο καιρό ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αλαζονική κοινοβουλευτική συμπεριφορά και διαχειριστική πιθανότητα σε Ε.Ε. και Ελλάδα.
Επομένως, θεωρώ και καταλήγω, χωρίς άλλη βαθύτερη εξέταση του ζητήματος, πως:
Ι) Σε όλους τους νομούς με μεγάλες πόλεις οφείλουμε να δυναμώσουμε τα αυτόνομα σχήματα των παρεμβάσεων, ακόμη και με έλλειψη εκπροσώπησης στα ΔΣ των ΕΛΜΕ για κάποιο χρονικό διάστημα.
ΙΙ) Σε όσες περιοχές τα Ενιαία σχήματα δεν έχουν προβλήματα μπορούν να διατηρηθούν, εφόσον κινούνται στη λογική του αυτόνομου ριζοσπαστικού συνδικαλισμού.
ΙΙΙ) Παρ' ότι μηχανιστικές επιθέσεις ενότητας από περιφερειακά λίγα στελέχη, μέλη ή φίλους των παρεμβάσεων εντείνονται λόγω ΣΥΡΙΖΑ, οφείλουμε να αντισταθούμε σ' αυτή την εκλογικίστικη λογική.
ΙV) Όσα ενιαία σχήματα συνεχίζουν να λειτουργούν ομαλά, και παρά αυτές τις μη έντιμες πολιτικά επιθέσεις, για ΠΥΣΔΕ / ΑΠΥΣΔΕ μπορούν να συνεχίσουν με όρους που θα θέτουν τα σχήματα ή μέλη των παρεμβάσεων (π.χ. Αχαΐα).
V) Οφείλουμε να επιμείνουμε και να εντείνουμε τις κινηματικές και συνδικαλιστικές μορφές ενότητας, όταν οι όροι, οι θέσεις και οι πρακτικές είναι ώριμες και οι σχέσεις πολιτικά έντιμες.
VI) Σε επίπεδο ΕΛΜΕ είναι ώριμο να επεξεργάζονται τα σχήματα πλαίσια εντός των οποίων μπορούν να γίνονται πιο στενές συμμαχίες στα ΔΣ των ΕΛΜΕ τόσο με τις παρατάξεις ΔΕΕ/ΠΑΜΕ και αυτών του χώρου ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ, όσο και με ανεξάρτητες κινήσεις, πάντα στη λογική προγραμματικών συμφωνιών όταν υπάρχει ήδη κινηματική συνεργασία στα πρωτοβάθμια σωματεία.
VII) Στο επίπεδο του 14ου συνεδρίου εκλογική συνεργασία δεν μπορεί υπάρξει, όχι μόνο εντός του, αλλά ούτε πριν στις ΕΛΜΕ, αφού το σύστημα είναι σαφώς αναλογικότερο, πέραν των όποιων ενιαίων σχημάτων. Οι κεντρικές μας συνδικαλιστικές μας θέσεις από τη μια και οι σχέσεις των δυο χώρων (για ΠΑΜΕ/ΔΕΕ δεν το συζητάμε) δεν το επιτρέπουν σ' αυτή την εποχή.
VΙΙΙ) …
Εν τέλει καλούμε ειδικά τις δυνάμεις του ΣΥΝ / ΣΥΡΙΖΑ – με τις οποίες έχουμε συνεργαστεί τα τελευταία χρόνια κινηματικά πιο στενά απ' ότι με τις δυνάμεις της ΔΕΕ / ΠΑΜΕ) – όπου και αν κινούνται στο χώρο της Εκπαιδευτικής αριστεράς και αυτονομίας, να σέβονται τη στρατηγική των Παρεμβάσεων και να μη χρησιμοποιούν αθέμιτα «δίκην εμπορίου ενότητας» το μέγα ζητούμενο ενάντια στη σκλήρυνση του καπιταλισμού και ενάντια στον ίδιο. Η υπόθεση αυτή δεν είναι μηχανιστική, αλλά πολύπλευρη και αφορά όλα τα επίπεδα πολιτικής.
* Ο Παναγ. Α. Μπούρδαλας είναι μέλος της Εκπ. Παρέμβασης Αχαΐας.
Πάτρα, 24-04-2009
Σημείωση: Πρόκειται για εισήγηση στην πανελλαδική ολομέλεια των Παρεμβάσεων το Σάββατο 25-04-09 που έγινε αποδεκτή. Δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα των παρεμβάσεων (Παρεμβάσεις στην Εκπαίδευση- Μάης 2009- άτακτη έκδοση, σελ. 6 και στο ιστολόγιο της Εκπ. Παρέμβασης Αχαΐας: http://eparemvasiax.wordpress.com/2009/04/27/ekp-aristera-aytonomia-enot-symm-pam/
