Συβαριτισμός

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

Το 1940 γράφηκε το πιο πρόσφατο έπος της φυλής μας. Αυτοί που το έγραψαν ήσαν απλοί άνθρωποι του λαού σκληραγωγημένοι από τη βιοπάλη και τον καθημερινό μόχθο για τον άρτο τον επιούσιο. Και ακριβώς επειδή ήσαν σκληραγωγημένοι άντεξαν κάτω από εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, όπως αυτή που περιγράφει ο πολεμιστής Βασίλης Σαββανάκης από το Βελεστίνο:

"Εκεί που καθόμασταν όρθιοι το κρύο ήταν υπερβολικό και αβάσταχτο. Άρχισαν πολλές λιποθυμίες και πολλοί ζητούσαν γιατρούς. Ένας στρατιώτης της διμοιρίας μας, από τους νέους πού ήρθαν, ψηλός 1,80-1,90, λεβέντης, μου είπε με σβησμένη φωνή ότι δεν είναι καλά και αμέσως κάτι ψέλλισε και έπεσε κάτω αναίσθητος. Φώναξα έναν γιατρό και προσπάθησα μαζί με άλλους να τον συνεφέρουμε. Ήρθε σε λίγο ο γιατρός με τον νοσοκόμο του, μας έδιωξε εμάς και μας είπε να κινούμαστε συνέχεια. Σε λίγο είδα που έβγαλαν μια κουβέρτα και τον σκέπασαν. Να ήταν νεκρός; Δεν μάθαμε. Το κρύο τρομερό. Άκουσα ότι το θερμόμετρο ήταν 38 υπό το μηδέν και κάτω. Τα κρούσματα λιποθυμιών ήταν πολλά και από παντού ζητούσαν βοήθεια από γιατρούς, που τρέχαν δεξιά και αριστερά. Δεν υπήρχε όμως ούτε μια σταλιά νερό για να βρέξει κανένας το στόμα του. Το ποταμάκι που ήταν δίπλα μας ήταν σκέτος πάγος. Τα παγούρια που είχαμε με νερό ήταν όλα παγωμένα…Τότε οι γιατροί του τάγματος, μπροστά στην απελπιστική κατάσταση και την απαίτηση πολλών αξιωματικών, έκαναν αναφορά προς τη Διοίκηση ότι: Εδώ πάνω είναι αδύνατη η παραμονή ανθρώπων και περιμένουν απάντηση-διαταγή για σύμπτυξη και επιστροφή στο χωριό. Με αγωνία και σε απελπιστική κατάσταση όλο το τάγμα περιμέναμε την απάντηση, που ελπίζαμε να είναι θετική. Όμως, κάπως καθυστερημένα, ήρθε η απάντηση και, το χειρότερο, ήταν αρνητική. Όπως μας είπαν οι αξιωματικοί η διαταγή ήταν: Πάση θυσία, όσοι ζήσουν να πάνε το γρηγορότερο στον προορισμό, που ήταν η κατάληψη του υψώματος Γκοροτόπι".

Θυμούμαι, όταν ήμουν μαθητής του Γυμνασίου Γρεβενών στη δεκαετία του 1960, το χιόνι έπεφτε πυκνό και λόγω των αλλεπαλλήλων στρώσεων παρέμενε επί μακρύ χρονικό διάστημα. Την προπαραμονή των Χριστουγέννων που έκλειναν τα σχολεία οργανώνονταν οι ομάδες των μαθητών που θα επιχειρούσαν πεζοί μακρύ και κοπιαστικό ταξίδι στο χιονισμένο τοπίο. Το ταξίδι θα διαρκούσε, για όσους κατάγονταν από απομακρυσμένους οικισμούς έξι και πλέον ώρες. Ήταν ευτύχημα, αν κάποιο φορτηγό αυτοκίνητο είχε διανοίξει τον δρόμο, ώστε να καταστήσει την οδοιπορεία λιγότερο κοπιαστική. Και στο τέλος της διαδρομής, στο χωριό, δεν υπήρχαν ακόμη τηλεφωνικές γραμμές, ώστε οι μαθητές να ειδοποιήσουν τους αγωνιώντες καθηγητές τους ότι είχαν φθάσει σώοι στον προορισμό τους. Φυσικά όλοι αυτοί που διακινδύνευαν τόσο, για να περάσουν τα Χριστούγεννα με τα αγαπημένα πρόσωπα της οικογένειάς τους, είχαν απορρίψει την πρόταση των καθηγητών να παραμείνουν στα Γρεβενά και να φιλοξενηθούν εκεί, ώσπου να βελτιωθούν οι καιρικές συνθήκες!

Έπεσε και στην Κοζάνη προ ημερών χιόνι μερικών εκατοστών και κατά το νέο έθος αποφασίστηκε η διακοπή των σχολικών μαθημάτων. Φυσικά οι μαθητές των μεγαλυτέρων τάξεων πέρασαν την ώρα τους στις καφετέριες, ενώ των μικροτέρων στην οθόνη του υπολογιστού συντροφιά με τα αγαπημένα τους ηλεκτρονικά παιχνίδια καταναλώνοντας αναψυκτικά, φαγητά και γλυκίσματα από αυτά που έφεραν τη χώρα μας στην πρώτη πανευρωπαϊκά θέση στην παιδική παχυσαρκία.

Θυμούμαι πάλι ότι μαθητής του Γυμνασίου είχα γνωρίσει στην πόλη μου Βέλγο φοιτητή, ο οποίος έκανε περιήγηση στη χώρα μας. Τότε το δικό μου όνειρο ήταν να ταξιδέψω ως τη Θεσσαλονίκη κατά την περίοδο της διεθνούς εκθέσεως. Και καθώς το οικογενειακό βαλάντιο δεν επέτρεπε την πληρωμή του εισιτηρίου ήλπιζα να ταξιδεύσει προς τον τόπο προορισμού κάποιος γνωστός μας αυτοκινητιστής, ώστε να τον "συνοδεύσω" κατά το νυχτερινό του ταξίδι δια της Καστανιάς και να ξημερώσω, πριν ακόμη αρχίσει η κίνηση των αστικών λεωφορείων, σε κάποια αποθήκη στα πέριξ της Θεσσαλονίκης. Γι' αυτό και ο Βέλγος φοιτητής μου φάνηκε γόνος βαθύπλουτης οικογένειας! Κατά τη συζήτηση με βεβαίωσε ότι προερχόταν πράγματι από ευκατάστατη οικογένεια, η οποία όμως δεν τον είχε συνδράμει διόλου για την πραγματοποίηση του ταξιδιού του. Μάλιστα του είχε υποδείξει, αν ήθελε να ικανοποιήσει την επιθυμία του, να εργαστεί επί δύο καλοκαίρια, προκειμένου να εξασφαλίσει το απαιτούμενο για το ταξίδι ποσόν!

Εμείς χρηματοδοτούμε σήμερα τα "εκπαιδευτικά" ταξίδια των παιδιών μας στο εξωτερικό, πριν ακόμη αυτά "βγάλουν" το πρώτο τους ευρώ. Καλύπτουμε όλες τις δαπάνες για την καθημερινή τους διασκέδαση και τα πλείστα όσα ταξίδια τους στο εσωτερικό για θερινές ή χειμερινές διακοπές. Υποκύπτοντας, τέλος, στην τρομολαγνεία των ΜΜΕ σπεύδουμε να διακόψουμε τα μαθήματα των σχολείων με το πρώτο χιόνι των λίγων εκατοστών. Θα ήταν άδικο να επιρρίψουμε την ευθύνη αποκλειστικά στον λαμβάνοντα την απόφαση. Δεν είναι λίγοι αυτοί που αποδέχονται τα συμβαίνοντα με άκρα παθητικότητα, ενώ οι εκπαιδευτικοί έχουν καλομάθει στην άκρως ευνοϊκή μεταχείριση εκ μέρους της Πολιτείας (Θα έπρεπε αυτοί τουλάχιστον να υποχρεώνονται να προσέρχονται στα σχολεία τους. Υπάρχουν εκεί τόσες εργασίες προς  τακτοποίηση).

Με τον τρόπο αυτό αντιμετωπίσεως της νέας γενιάς καλλιεργούμε σ' αυτήν, Πολιτεία, εκπαιδευτικοί και γονείς, πνεύμα συβαριτισμού. Είναι το πνεύμα που διακατείχε τους πολίτες της ελληνικής αποικίας Σύβαρις στον κόλπο του Τάραντα. Αυτοί, λόγω του πλούτου που είχαν αποκτήσει, ασχολούνταν με συμπόσια, θεάματα και απολαύσεις. Η τρυφηλότητα της ζωής τους και οι υπέρμετρες σπατάλες έμειναν παροιμιώδεις στην ιστορία με τον όρο συβαριτισμός.

Βέβαια με τον τρόπο ζωής, στον οποίο εθίζουμε τα παιδιά μας, δεν τρέφουμε ελπίδες, αν η πατρίδα βρεθεί σε ανάγκη, να επιδείξουν αυτά τον ηρωισμό που τόσο απλά περιγράφει ο πολεμιστής Σαββανάκης. Άλλωστε τους προετοιμάζουμε γι' αυτό, καθώς ακούγεται κατά καιρούς από επίσημα χείλη να λέγεται χωρίς ντροπή ότι πρέπει να αποδεχθούμε τον περιορισμό της εθνικής κυριαρχίας, προκειμένου να συνυπάρξουμε με τους γείτονες (τους υποδαυλιζόμενους από άσπονδους φίλους δεν λέμε) ειρηνικά. Το άλλο, το ότι δηλαδή εμείς που θυσιαζόμαστε δήθεν γι' αυτά που αποτελούν το μέλλον φάγαμε το ψωμί τους, δεν το ομολογούμε. Ίσως να πιστεύουμε μάλιστα ότι καλλιεργώντας το συβαριτισμό σ' αυτά ξεπληρώνουμε το χρέος μας απέναντί τους. Ξεμωραμένοι και ανερμάτιστοι καθώς είμαστε δεν συνειδητοποιούμε ότι πολλαπλασιάζουμε τρομακτικά το κακό που τους κάναμε!

 

                                                                        "ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ", 14-03-2010