Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΟΥ ΑΣΩΤΟΥ
Του Απόστολου Παπαδημητρίου
Λέγεται, με δόση υπερβολής ασφαλώς, ότι, σε περίπτωση απώλειας της Καινής Διαθήκης, η διάσωση της παραβολής του Ασώτου θα ήταν αρκετή προς κατανόηση του κεντρικού μηνύματος του Ευαγγελίου του Θεού. Βέβαια στις ημέρες μας εν πολλοίς θεωρείται απαξιωτικό να μελετά κάποιος το ιερό για τους χριστιανούς βιβλίο. Όσοι στο παρελθόν το μελέτησαν, προκειμένου να ασκήσουν κριτική, μας άφησαν συγγράμματα ρηχά πλήρη εμπάθειας και προκατάληψης, τα οποία δεν άντεξαν στο πέρασμα του χρόνου.
Σήμερα οι αρνητές, πλέον εχέφρονες, αποφεύγουν να ασχοληθούν με την Καινή Διαθήκη. Τους είναι πολύ πιο εύκολο να ασχολούνται με τους κατ' όνομα χριστιανούς, οι οποίοι με την κραυγαλαία και θλιβερή ασυνέπειά τους δίδουν πάμπολλες ευκαιρίες για κριτική κατά της πίστεως. Βέβαια, αν οι αρνητές του Χριστού και του Ευαγγελίου του ήσαν έντιμοι, θα όφειλαν να ομολογήσουν ότι οι αυτοαποκαλούμενοι χριστιανοί δίνουν αφορμές όταν καθίσταται παραβάτες του Ευαγγελίου και όχι όταν με αγώνα προσπαθούν να προσαρμόσουν τον βίο τους προς τις εντολές του Θεού. Και επειδή οι χριστιανοί παρασυρμένοι από τις μεθοδίες του διαβόλου ούτε αγώνα διεξάγουμε ούτε μας χαρακτηρίζει αγωνία για τη σωτηρία της ψυχής μας, δίνουμε διαρκώς αφορμές να διακωμωδείται η πίστη μας και να λοιδορείται ο Χριστός ως υπαίτιος της σποράς μεσσιανικών αντιλήψεων, οι οποίες συνιστούν ανυπέρβλητη ουτοπία.
Από την άλλη εμείς οι αυτοαποκαλούμενοι πιστοί έχουμε σαφή τη ροπή προς την εμπειρία του θαύματος, του οποίου ποθούμε να καταστούμε μάρτυρες, για να το διαλαλήσουμε στη συνέχεια πιστεύοντας ότι μ' αυτό θα καμφθούν όλες οι αντιρρήσεις των πολεμίων της πίστης μας. Και επειδή με τον όρο θαύμα εννοούμε γεγονός κατά υπέρβαση των φυσικών νόμων θεωρούμε ασήμαντη την παραβολή του Ασώτου, όχι μόνο επειδή δεν έχει τα χαρακτηριστικά του θαύματος, όπως το έχουμε διαμορφώσει στον νου μας, αλλά και επειδή πλείστοι από εμάς θεωρούμε ότι δεν μας αφορά, αφού εμείς ανήκουμε στη χορεία των σωσμένων, σύμφωνα με την άκρως εσφαλμένη προτεσταντική αντίληψη περί σωσμένων.
Η θέση της Εκκλησίας έναντι του αμαρτωλού περιέχεται σαφέστατα στην ευχή του Μεγάλου Βασιλείου, από την οποία το ακόλουθο απόσπασμα: «Συ γαρ είπας, φιλάνθρωπε, δια του προφήτου σου, ότι ου θελήσει θέλω τον θάνατον του αμαρτωλού, ως το επιστρέψαι και ζην αυτόν· ου γαρ βούλει, Δέσποτα, το πλάσμα των σων απολέσθαι χειρών, ουδέ ευδοκείς επ᾿ απωλεία ανθρώπων, αλλά θέλεις πάντας σωθήναι και εις επίγνωσιν αληθείας ελθείν». (Ακολουθία θείας Μεταλήψεως). Και ακόμη «χαρά γίνεται εν τω ουρανώ επι ενί αμαρτωλό μετανοούντι». (Κατά Λουκάν κφ ΙΕ΄ 7).
Η μετάνοια είναι το αιώνιο σκάνδαλο του κόσμου αλλά και των πιστών. Οι άνθρωποι του κόσμου θεωρούν απαράδεκτη την άφεση των αμαρτιών με την μετάνοια την οποία δεν πολυκαταλαβαίνουν μη διακρίνοντάς την από τη μεταμέλεια, την οποία αναγνωρίζουν απλώς ως ελαφρυντικό κατά την εκδίκαση παραβάσεων του ανθρωπίνου νόμου. Αδυνατούν να κατανοήσουν τη μακροθυμία του Θεού προς τα πλάσματά του όντες επηρεασμένοι από τις διαχρονικές αντιλήψεις περί θεών των διαφόρων εθνών. Και όμως αυτοί οι ίδιοι καταγγέλλουν τις αθλιότητες της «Ιερής Εξέτασης» του ξεστρατημένου από τη θεία αλήθεια αιρετικού χριστιανισμού! Αδυνατούμε και εμείς να δεχθούμε την άφατη μακροθυμία του Θεού, επειδή δήθεν πληγώνεται το περί δικαιοσύνης αίσθημά μας. Αλλά ο Θεός δεν μας απέκρυψε ότι η δικαιοσύνη Του είναι διαφορετική από τη δική μας. Το τόνισε ξεκάθαρα στην παραβολή των εργατών του αμπελώνος, τους οποίους άμειψε με τον ίδιο μισθό, παρά τον διαφορετικό χρόνο εργασίας του καθενός απ' εκείνους. Η στάση μας είναι ίδια με τη στάση του πρεσβυτέρου γιού της παραβολής του Ασώτου. Εμείς έχουμε σχηματίσει την εντύπωση, την τραγικά εσφαλμένη, ότι με τη στάση μα στον βίο έχουμε υποχρεώσει τον Θεό. Γι' αυτό θέλουμε να ασχολείται αποκλειστικά με μας, να μας επιβραβεύει, να μας ευλογεί και να μας κατατάξει σε περίοπτη θέση στη Βασιλεία Του. Θεωρούμε αδιανόητο και βασανιστικό να σμίξουμε με τους «άλλους» που περιφρόνησαν τον Θεό και τις εντολές του, που τον λοιδώρησαν, τον πολέμησαν, τον σταύρωσαν και όμως εξασφάλισαν χωρίς κόπο την υστάτη στιγμή με τη μετάνοια ό, τι και εμείς που κοπιάσαμε σ' όλο μας τον βίο! Από κει ξεκινά το τραγικό σφάλμα μας, από τη βεβαιότητα της εξασφάλισης. Όμως δεν υπάρχει τραγικότερη ψευδαίσθηση από αυτή του σωσμένου, αυτού που άρπαξε την Κρίση από τα χέρια του Θεού και αυτοδικαιώνεται.
Η Εκκλησία μας προβάλλει τη Μεγάλη Εβδομάδα τον ληστή, ο οποίος εξασφάλισε τη σωτηρία του την ύστατη στιγμή επάνω στον σταυρό του μαρτυρίου. Προβάλλει ακόμη τον εκατόνταρχο, ο οποίος είχε παραστεί μάρτυρας πολλών θανατικών εκτελέσεων και είχε σκληρυνθεί, κατά το έθος των Ρωμαίων, πλην όμως κάτω από τον σταυρό του Χριστού ανέκραξε «αληθώς υιού Θεός ην ούτος». Προβάλλει στη συνέχεια άγριους ληστές, όπως τον Μωυσή τον Αιθίοπα, ο οποίος τιμάται ως άγιός Της. Προβάλλει δημίους, οι οποίοι κατά την εκτέλεση του έργου βασανισμού και αφαίρεσης της ζωής των μαρτύρων ανέκραζαν «είμαι και εγώ χριστιανός»! Προβάλλει πόρνες, οι οποίες επίσης τιμώνται ως άγιες και δεν είναι λίγες αυτές, μεταξύ των οποίων και η οσία Μαρία η Αιγύπτια, την οποία η Εκκλησία μας θα τιμήσει μετά από λίγες Κυριακές. Προβάλλει μίμους, οι οποίοι διακωμωδώντας τα μυστήρια της Εκκλησίας πίστεψαν και μαρτύρησαν. Γιατί τους τιμά όλους αυτούς; Επειδή οι τίτλοι τους, ληστής, πόρνη ή μίμος, δεν τους συνόδευσαν ως το τέλος του βίου τους. Ετερμάτισαν αυτόν ως πρώην ληστές, πρώην πόρνες, πρώην μίμοι. Η έμπρακτη μετάνοιά τους, κατά μίμηση του Ασώτου της παραβολής, έκαναν τον φιλάνθρωπο Πατέρα να συγχωρήσει όλες τις αμαρτίες του παρελθόντος.
Ο Σταυρός του Χριστού, κατά τον Απόστολο Παύλο συνιστούσε σκάνδαλο για τους Ιουδαίους και μωρία για τους Έλληνες. Ο Άσωτος υιός συνιστά διαχρονικό σκάνδαλο για τους «σωσμένους» πιστούς, οι οποίοι μιμούνται τον πρεσβύτερο υιό, και μωρία για τους ανθρώπους του κόσμου, οι οποίοι τρεφόμενοι με τα ξυλοκέρατα της αμαρτίας, γευόμενοι δηλαδή την άνευ νοήματος ζωή των υλικών απολαύσεων ή της υλιστικής ιδεολογίας, δεν επωφελούνται από την μακροθυμία του Πατέρα, που τους καρτερεί γεμάτος έλεος, για να τους αναπαύσει όχι σε τούτο τον βίο αλλά στην αιώνια Βασιλεία Του, στην οποία είμαστε όλοι καλεσμένοι.
«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 4-3-2013
