Ο Φαραώ Μόρσι …Μουμπάρακ

 

Τoυ Άρη Χατζηστεφάνου*

 

Ξεκινώντας διμέτωπο αγώνα με τα απομεινάρια του καθεστώτος Μουμπάρακ αλλά και τους πρωτεργάτες της επανάστασης, ο πρόεδρος της Αιγύπτου μετατρέπεται σε έναν ακόμη δικτάτορα.

Τις ημέρες της μεγάλης αιγυπτιακής εξέγερσης για την ανατροπή του Χόσνι Μουμπάρακ σημειώθηκε και η λεγόμενη «μάχη της καμήλας» στην πλατεία Ταχρίρ. Για πρώτη φορά οι διαδηλωτές δεν βρέθηκαν αντιμέτωποι με δυνάμεις της αστυνομίας ή του στρατού αλλά και με «απλούς πολίτες» που δήλωναν υποστηρικτές του προέδρου. Όπως αποδείχτηκε βέβαια ήταν πληρωμένοι δολοφόνοι, λούμπεν στοιχεία της Αιγυπτιακής πρωτεύουσας που αναλάμβαναν να επιτεθούν στους συγκεντρωμένους για ένα μεροκάματο.

Αρκετοί θυμήθηκαν εκείνη την ημέρα όταν την περασμένη εβδομάδα οπαδοί των Αδελφών Μουσουλμάνων επιτέθηκαν με τρομακτική βία εναντίον όσων διαδήλωναν έξω από το προεδρικό μέγαρο – λίγα μόλις χιλιόμετρα από την πλατεία Ταχρίρ. Πριν η αντιπαράθεση πάρει τη μορφή γενικευμένης σύγκρουσης με έξι νεκρούς, οι επιτιθέμενοι έριξαν βροχή από πέτρες στους συγκεντρωμένους, έσκισαν τα πρόχειρα καταλύματα τους ενώ σύμφωνα με πληροφορίες χρησιμοποίησαν και αληθινά πυρά. Στο πλευρό των οπαδών του προέδρου Μόρσι βρέθηκαν σύντομα και άρματα μάχης, ομάδες σαλαφιστών και μέλη της οργάνωσης Γκαμάα αλ Ισλαμίγια. Ανάμεσα στα θύματα αυτής της επίθεσης ήταν ένα μέλος της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Συμμαχίας και ένα από το κόμμα των Επαναστατών Σοσιαλιστών.

Δεν είναι όμως μόνο η βαναυσότητα των οπαδών του Μόρσι που επέτρεψε σε αρκετούς από τους αντιπάλους του να τον συγκρίνουν με τον Μουμπάρακ και να θυμηθούν τη μάχη της καμήλας. Όπως και ο προκάτοχός του, ο Μόρσι επιχειρεί να συσπειρώσει τους οπαδούς του καταδικάζοντας «ξένες δυνάμεις» και την «εβραϊκή απειλή». Στην πραγματικότητα, όπως αποδείχθηκε την περασμένη εβδομάδα, απολαμβάνει της στήριξης της Δύσης και κυρίως της Ουάσινγκτον, η οποία μετά την Αραβική Άνοιξη ποντάρει στις οπισθοδρομικές δυνάμεις των Αδελφών Μουσουλμάνων για να διατηρήσει τη σφαίρα επιρροής της στη Μέση Ανατολή. Με την μεσολάβησή του μετά την ισραηλινή επιδρομή στη Γάζα ο Μόρσι θέλησε να αποδείξει σε αμερικανούς και ευρωπαίους ότι μπορεί να ασκήσει έλεγχο στην Χαμάς – η οποία άλλωστε όταν δημιουργήθηκε αποτελούσε πνευματικό τέκνο των Αδελφών Μουσουλμάνων. Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι φαντάζουν πλέον στα μάτια της Δύσης σαν μια σταθερή δύναμη ή οποία αν δεν ενισχύσει τουλάχιστον δεν θα εμποδίσει τα επιθετικά σχέδια της Ουάσινγκτον και του Τελ Αβίβ εναντίον της Συρίας και του Ιράν. Κυρίως όμως φαντάζουν σαν τη μοναδική δύναμη που μπορεί να αποτρέψει ένα νέο επαναστατικό κύμα σε μια χώρα που εξακολουθεί να αποτελεί τον φάρο ολόκληρου του αραβικού κόσμου.

Την ίδια ώρα οι επαφές ανώτατων στελεχών των αδελφών μουσουλμάνων με την αμερικανική πρεσβεία στο Κάιρο είναι πλέον σχεδόν καθημερινές ενώ το Στέιτ Ντιπάρτμεντ απέφυγε να καταδικάσει τη βία της κυβέρνησης απέναντι στους διαδηλωτές καλώντας σε «αυτοσυγκράτηση» και τις δυο πλευρές. Για την ακρίβεια οι ανακοινώσεις των αμερικανών διπλωματών θυμίζουν έντονα τη στάση των ΗΠΑ τις πρώτες ημέρες της αιγυπτιακής επανάστασης , όταν ακόμη η Ουάσινγκτον πίστευε ότι θα καταφέρει να διατηρήσει τον Χόσνι Μουμπάρακ στην εξουσία.

Οι διαφορές βέβαια με τη «μάχη της καμήλας» και τις πολιτικές ισορροπίες που τη συνόδευαν είναι μεγάλες: Οι οπαδοί του προέδρου δεν είναι πληρωμένοι τραμπούκοι αλλά ψηφοφόροι ενός δημοκρατικά εκλεγμένου κόμματος. Και οι διαδηλωτές όμως, στην πλειονότητά τους, δεν ξεκίνησαν ζητώντας την ανατροπή του ηγέτη της χώρας αλλά την ακύρωση των προεδρικών διαταγμάτων με το οποίο έδωσε στον εαυτό του δικτατορικές εξουσίες. Παράλληλα ζητούσαν την αναβολή του δημοψηφίσματος για το νέο σύνταγμα που συνέταξαν οι συνεργάτες του προέδρου κυριολεκτικά εν μια νυκτί.

Από την πλευρά του ο Μόρσι δεν βρίσκεται αντιμέτωπος μόνο με τη λαϊκή οργή των φιλελεύθερων και αριστερών δυνάμεων της αιγυπτιακής κοινωνίας αλλά και με τα απομεινάρια από το βαθύ κράτος του Μουμπάρακ, τα οποία προσπαθούν απεγνωσμένα να γαντζωθούν στην εξουσία. Το αντιδημοκρατικό ξέσπασμα του προέδρου άλλωστε αποτελούσε την απάντηση των Αδελφών Μουσουλμάνων στο δικαστικό πραξικόπημα με το οποίο το βαθύ κράτος επιχειρούσε να καταργήσει τη συντακτική συνέλευση. Οι δικαστές, οι διπλωμάτες αλλά και οι στρατιωτικοί που είχαν τοποθετηθεί στις θέσεις τους από το καθεστώς Μουμπάρακ επιχείρησαν και για ένα διάστημα κατάφεραν να παγώσουν κάθε λειτουργία του κράτους. Να σημειωθεί ότι ανάλογη ανταρσία αναμένεται και κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος που έχει οριστεί για τις 15 Δεκεμβρίου.

Για να προλάβει αυτές τις εξελίξεις ο Μόρσι ακύρωσε κάθε διάλογο για το Σύνταγμα και προσπάθησε να θωρακίσει την εξουσία του με προεδρικά διατάγματα.

Στόχος των Αδελφών Μουσουλμάνων όμως δεν είναι να προστατεύσουν τη δημοκρατία στην Αίγυπτο – γεγονός που ίσως να δικαιολογούσε στα μάτια ορισμένων τη λήψη έκτακτων μέτρων – αλλά να θεμελιώσουν συνταγματικά την εξουσία τους απέναντι σε όλους ανεξαιρέτως τους αντιπάλους τους. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και στενοί συνεργάτες του προέδρου, τους οποίους ο ίδιος είχε τοποθετήσει σε θέσεις συμβούλων, παραιτήθηκαν τις προηγούμενες ημέρες καταδικάζοντας την αυταρχική στάση του Μόρσι.

Ποντάροντας μόνο στον σκληρό πυρήνα των ισλαμιστών και την ανοχή της Δύσης ο Μόρσι απομονώθηκε όχι μόνο από τα στοιχεία του παλαιού καθεστώτος αλλά και από τις δυνάμεις που πρωτοστάτησαν στην ανατροπή του Μουμπάρακ. Ήδη τα συνδικάτα στις μεγάλες κλωστοϋφαντουργίες της πόλης Μαχάλα (το σπίρτο που άναψε την πρώτη φωτιά για την αιγυπτιακή επανάσταση) οργανώνονται για τη νέα αντιπαράθεση με ένα ακόμη αυταρχικό καθεστώς.

Αυτή η πολυεπίπεδη μάχη όμως ανάμεσα σε διαφορετικά τμήματα της πολιτικής και οικονομικής ελίτ αλλά και των μεγάλων λαϊκών μαζών που αναζητούν τους καρπούς της επανάστασής τους, μπορεί να οδηγήσει σε απρόβλεπτες εξελίξεις. Αν ο Μόρσι εμμείνει στην αδιάλλακτη στάση της κρατικής και παρακρατικής βίας εναντίον των αντιπάλων του όλα τα σενάρια πέφτουν στο τραπέζι. Ακόμη και αυτό του εμφυλίου πολέμου.

ΠΗΓΗ: Δημοσιεύθηκε στο "ΠΡΙΝ" την Κυριακή 9 Δεκεμβρίυ 2012. Το είδα: Πέμπτη 13 Δεκεμβρίου 2012, http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=10350:faraw-morsi-moumparak&catid=90:di-afriki&Itemid=286