Συρία, Ελλάδα και οι επιπτώσεις της επιχειρούμενης «αλλαγής καθεστώτος»
Της Αριάδνης Αλαβάνου
Σε μια Ελλάδα όπου στο δημόσιο βίο βαραίνουν καταθλιπτικά οι συνέπειες της βαθιάς κρίσης της Ευρωζώνης και της κυρίαρχης πολιτικής που στο όνομα της σωτηρίας του ευρώ οδηγεί την εργαζόμενη κοινωνία σε μια καταστροφή που μόνο πόλεμος μπορεί να προκαλέσει, είναι αναμενόμενο σημαντικά γεωπολιτικά θέματα να μένουν στο περιθώριο της δημόσιας συζήτησης και να κρατιέται ο κόσμος απληροφόρητος και απροετοίμαστος.
Σήμερα, το πιο σημαντικό γεγονός στην άμεση περιφέρεια της Ελλάδας είναι η στρατηγική μάχη που διεξάγεται στη Συρία, η οποία φαίνεται να λαμβάνει απότομη όξυνση με την κατάρριψη από τις συριακές δυνάμεις τουρκικού μαχητικού αεροσκάφους που παραβίασε τον συριακό εναέριο χώρο. Η Τουρκία προσέφυγε στο ΝΑΤΟ, το συμβούλιο του οποίου συγκαλείται έκτακτα την Τρίτη (26/6).
Πλην του ΚΚΕ, που παραδοσιακά έχει στραμμένη την προσοχή στα γεωπολιτικά ζητήματα, η υπόλοιπη αριστερά, ουσιαστικά ανέπαφη μ' αυτά τα θέματα, είναι επίφοβο να βρεθεί ανέτοιμη έναντι σχεδιασμών των ιμπεριαλιστικών κέντρων, τα οποία αντιθέτως όχι μόνο ασχολούνται, αλλά προδιαγράφουν και τη μοίρα της χώρας μας, σε πολύ πιθανές ανατροπές της ισορροπίας ισχύος στην περιοχή, μέσω των δεσμών εξάρτησης.
Τα κέντρα αυτά δίνουν τις ανάλογες κατευθύνσεις, οι οποίες στη συνέχεια θα εσωτερικευτούν από τις κυρίαρχες εγχώριες δυνάμεις και θα μετουσιωθούν σε εξωτερική πολιτική, που στρέφεται κατά των συμφερόντων της χώρας και του λαού της πλην όμως είναι βολική για τα δυτικά συμφέροντα. Πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα, απ' αυτή την άποψη, είναι το κόστος που θα πληρώσει ο ελληνικός λαός [και ο ιταλικός επίσης] και συνολικά η ελληνική οικονομία λόγω του εμπάργκο ιρανικού πετρελαίου που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Ένωση, και θα αρχίσει να εφαρμόζεται από την 1η Ιουλίου, ακολουθώντας τις αμερικανικές γεωπολιτικές επιδιώξεις.
Ο Ρόμπερτ Κάπλαν, Αμερικανός αναλυτής, γράφοντας στο γνωστό Stratfor, που συνδέεται με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες, ασχολείται ειδικά με την Ελλάδα στην περίπτωση "αλλαγής καθεστώτος" στη Συρία. Ίσως το παρακάτω απόσπασμα μπορεί εξηγήσει το έντονο ενδιαφέρον των ΗΠΑ για τις ελληνικές οικονομικές και πολιτικές εξελίξεις. Αφού επισημαίνει τη "διχασμένη κληρονομιά" της Ελλάδας ως χώρας ανάμεσα στη Δύση και την Ανατολή, επισημαίνει εν κατακλείδι:
"Το δυτικό συμφέρον απαιτεί τώρα ακόμα κι αν αποχωρήσει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη – ένα μεγάλο "εάν" – να παραμείνει προσδεμένη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο ΝΑΤΟ. Διότι είτε εγκαταλείψει το ευρώ είτε όχι αντιμετωπίζει πολλά χρόνια σοβαρής οικονομικής δυσπραγίας. Αυτό σημαίνει ότι, δεδομένης της γεωγραφικής της θέσης, ο πολιτικός προσανατολισμός της Ελλάδας δεν μπορεί να θεωρείται ποτέ δεδομένος. Επί παραδείγματι οι Κινέζοι έχουν κάνει μεγάλες επενδύσεις στο λιμάνι του Πειραιά, οι Ρώσοι έχουν αναπτύξει οικονομικούς και δεσμούς πληροφοριών με την ελληνική περιοχή της Κύπρου. Στα ΜΜΕ εμφανίστηκαν εικασίες ότι με την ένδεια μετρητών της Ελλάδας και με το πλεόνασμα της Ρωσίας, εάν οι Ρώσοι εκδιωχθούν από τα λιμάνια της Συρίας, σε περίπτωση αλλαγής καθεστώτος, η Μόσχα θα βρει τρόπο τελικά να χρησιμοποιήσει τις ελληνικές ναυτικές εγκαταστάσεις. Πρέπει να θυμάται κανείς ότι η Ελλάδα και η Κύπρος έχουν σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία κυρίως επειδή διεκδικήθηκαν από δυτικές δυνάμεις για στρατηγικούς σκοπούς. Με άλλα λόγια, από την άποψη της γεωγραφίας και της γεωπολιτικής, η Ελλάδα θα είναι στο παιχνίδι για τα ερχόμενα χρόνια".
Προειδοποίηση προς Ευρωπαίους ότι το παιχνίδι εξακολουθεί να έχει ισχυρές γεωπολιτικές πλευρές; Ναι, αλλά και υπόμνηση ότι σε μια καταρρακωμένη Ελλάδα, με εκπτωχευμένο πληθυσμό, επαρχία του γερμανικού ιμπέριουμ, δεν θα πρέπει να επιτραπεί ο πειρασμός της ανεξαρτησίας.
Πώς εξελίσσεται το ευρύτερο παιχνίδι
Είναι γνωστοί οι παίκτες που συγκρούονται στη Συρία. Μια δυτική συμμαχία υπό τις ΗΠΑ, τα αντιδραστικά κράτη του Περσικού Κόλπου, την Τουρκία και το Ισραήλ, επιδιώκει ανατροπή της ελίτ των Αλεβιτών που κυβερνούν τη Συρία. Η "αλλαγή καθεστώτος", όπως έχει αποδείξει η πολύ πρόσφατη ιστορία τόσο στο Αφγανιστάν όσο και στο Ιράκ και τη Λιβύη, συνοδεύεται πάντα με στρατιωτικό σχεδιασμό. Υπάρχει ένας "στρατιωτικός οδικός χάρτης" που χαρακτηρίζεται από τη συνέχεια των πολεμικών θεάτρων των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ. Επί αρκετά χρόνια, γίνονται πολεμικές προετοιμασίες για την επίθεση σε Συρία και Ιράν, με πλαίσιο τις "ανθρωπιστικές επεμβάσεις". Η Τουρκία περιγράφεται ως βασικός παράγοντας σ' αυτό το σχεδιασμό. Η επέκταση της πολεμικής αναταραχής στην περιοχή της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας θεωρείται άμεσο παρεπόμενο. Βάσει αυτού, η Ρωσία και η Κίνα, όπως και το άμεσα πληττόμενο Ιράν, αντιτίθενται στην ένοπλη ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ από φανατικούς ισλαμιστές.
Ας σημειώσουμε εδώ ότι το δημοκρατικό κίνημα κατά του βάναυσου καθεστώτος Άσαντ, η συριακή αραβική άνοιξη, όπως και στη Λιβύη εξάλλου, έχει μπει στη γωνία από τους ένοπλους ισλαμιστές που χρηματοδοτούν, εξοπλίζουν και εκπαιδεύουν τα κράτη του Περσικού Κόλπου και του ΝΑΤΟ, με προεξάρχοντες τους αμερικανούς, τους Τούρκους, τους Βρετανούς και τους Γάλλους.
Η όλη κατάσταση υποδεικνύει ότι βρισκόμαστε ενώπιον της εκτύλιξης ενός νέου "Ψυχρού Πολέμου" που μπορεί να μη φέρει σε άμεση σύγκρουση τις παγκόσμιες δυνάμεις, αλλά διεξάγεται με ''θερμούς'' πολέμους κυρίως στην περιοχή του άμεσου ενδιαφέροντός τους, δηλαδή εκεί όπου υπάρχουν τα πιο πλούσια ενεργειακά αποθέματα.
Η δημιουργία ενός συνεχούς από την ανατολική Κασπία μέσω Ιράν, το σιιτικό Ιράκ, τη Συρία υπό τους Αλεβίτες και τον Λίβανο όπου ισχυρός παράγοντας είναι η Χεζμπολάχ θα παράσχει τις διαδρομές μεταφοράς του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, παρακάμπτοντας τα αμερικανικά σχέδια των αγωγών μέσα από το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν και της Τουρκίας. Γεωπολιτικά, μια τέτοια εξέλιξη θα ενισχύσει τις προοπτικές της Ρωσίας στο ενεργειακό παιχνίδι. Επιπροσθέτως, η Ρωσία ενδιαφέρεται διακαώς να μην αλλάξει περαιτέρω το τοπίο στη Μέση Ανατολή, με την ανάδειξη φανατικών ισλαμικών κυβερνήσεων και τη μετατροπή των κοινωνιών σε αντιμαχόμενες θρησκευτικές φατρίες, μια τάση που αν εξαπλωθεί στις γειτονικές της χώρες της Κεντρικής Ασίας μπορεί να την εμπλέξει σε μακροχρόνιες συρράξεις με συνέπειες στον διεθνή της ρόλο. Πιθανώς, μια πτυχή της δυτικής ιμπεριαλιστικής πολιτικής και στη Συρία (όπως στο Αφγανιστάν τη δεκαετία του 1980) είναι ακριβώς αυτή.
Η Κίνα, από την άλλη, εισάγει το 14% του πετρελαίου της από το Ιράν και μια ενδεχόμενη αποσταθεροποίηση ή πόλεμος στην περιοχή θα έχει γι' αυτήν συνέπειες τόσο οικονομικές όσο και γεωπολιτικές. Δεν πρέπει να ξεχνά κανείς ότι οι ΗΠΑ μεθοδεύουν επί αρκετά χρόνια τον έλεγχο των θαλάσσιων διαδρομών της ενέργειας προς την Κίνα και υποδαυλίζουν συγκρούσεις με τις γειτονικές της χώρες.
Σε άρθρο που έγραψε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σ. Λαβρόφ, στο Huffington Post (15/6), αναφέρει: "… είναι εμφανές ότι η υποδαύλιση της ενδοσυριακής διαμάχης μπορεί να προκαλέσει διαδικασίες που θα επηρέαζαν μια μεγάλη περιοχή που περιβάλλει τη Συρία με τον πιο αρνητικό τρόπο, έχοντας καταστροφικό αντίκτυπο στην περιφερειακή και διεθνή ασφάλεια. Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η απώλεια ελέγχου των συρο-ισραηλινών συνόρων, η επιδείνωση της κατάστασης στον Λίβανο και σε άλλες χώρες της περιοχής, όπλα που θα πέσουν σε "λάθος χέρια", και σε τρομοκρατικές οργανώσεις, και πιθανώς το πιο επικίνδυνο απ' όλα μια επιδείνωση των θρησκευτικών εντάσεων και αντιπαραθέσεων μέσα στον ισλαμικό κόσμο".
Σε σχέση μ' αυτό, οι διεθνείς αναλυτές συγκεντρώνουν την προσοχή στο ταξίδι του Β. Πούτιν στο Ισραήλ και στην Ιορδανία, που άρχισε στις 25/6. Επίσημος σκοπός τα εγκαίνια μνημείου για τη νίκη του Κόκκινου Στρατού κατά των ναζί, στη Νετάνια. Υποτίθεται ότι ο Νετανιάχου θέλει να τιμήσει Ισραηλινούς που προέρχονται από τη Ρωσία και είχαν πολεμήσει στις τάξεις του σοβιετικού στρατού. Ουσιαστικός σκοπός: η Συρία και το Ιράν. Το Ισραήλ βρίσκεται στην εξής αντιφατική θέση: από τη μια θέλει να πλήξει μέσω Συρίας το Ιράν, από την άλλη γνωρίζει ότι μια ισλαμική κυβέρνηση στη Δαμασκό και ένα πιθανό ντόμινο που θα περιλάβει και την Ιορδανία είναι μια εξαιρετικά αρνητική εξέλιξη για τα συμφέροντά του, ιδίως για το καθεστώς των Υψωμάτων του Γκολάν, όταν ήδη, στην Αίγυπτο ανακηρύχθηκε πρόεδρος ο υποψήφιος της Μουσουλμανικής Αδελφότητας. Γνωρίζει επίσης ότι ο μεγάλος προστάτης του, οι ΗΠΑ, δεν είναι στην ακμή τους και ότι οι Δυτικοί δεν μπορούν πλέον να ενεργούν χωρίς περιορισμούς. Το ταξίδι του Πούτιν υπογραμμίζει ότι, παρά την άβυσσο που χωρίζει Ρωσία-Ισραήλ στα ζητήματα Συρίας και Ιράν, ζούμε σε μια εποχή που μπορεί να συμβούν και οι πιο απροσδόκητες συγκλίσεις.
Θα γίνει πόλεμος;
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η επέμβαση του ΝΑΤΟ στη Συρία ήδη έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα και το επεισόδιο με την κατάρριψη του τουρκικού αεροσκάφους μπορεί να επιταχύνει τις εξελίξεις.
Αληθεύει επίσης ότι ένας πόλεμος μπορεί να θεωρηθεί διέξοδος στην οικονομική κρίση που μαστίζει τον δυτικό καπιταλισμό, επίσης γνωρίζουμε πως όταν οξύνονται στο έπακρο οι ανταγωνισμοί, όταν συσσωρεύονται τεράστιες ποσότητες όπλων ο πόλεμος δεν είναι μακριά. Λογικά επιχειρήματα υποδεικνύουν ότι ένας γενικευμένος περιφερειακός πόλεμος στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία δεν είναι εύκολο να περάσει από τα σχέδια επί χάρτου στο πραγματικό πεδίο, όσο αντιδρούν η Ρωσία και η Κίνα και όσο ο συσχετισμός δεν είναι σε εκείνο το επίπεδο που να εγγυάται μια συμφέρουσα έκβαση γι' αυτές. Στη Συρία ακόμη και μια στρατιωτική επέμβαση με έγκριση του ΟΗΕ δεν είναι πιθανή στην παρούσα κατάσταση. Μια αυθαίρετη επέμβαση του ΝΑΤΟ και των Αμερικανών είναι πολύ πιθανή, αν και η Τουρκία από την οποία θα ζητηθεί να παίξει τον πρώτο ρόλο αντιμετωπίζει δυσκολίες, ιδίως με το Κουρδικό ζήτημα, και ένας πόλεμος μπορεί να επαναφέρει στο προσκήνιο τους στρατιωτικούς, την εξουσία των οποίων προσπαθεί να εξασθενήσει καίρια τα τελευταία χρόνια το κυβερνών κόμμα του Ρ. Τ. Ερντογάν.
Τα ευρωπαϊκά κράτη βρίσκονται ενώπιον μεγάλων προβλημάτων λόγω της οικονομικής κρίσης, της κατάρρευσης των τραπεζών και των τεράστιων δημόσιων χρεών. Το αντιδραστικό Συμβούλιο Συνεργασίας του Κόλπου έχει τα αποθεματικά για να χρηματοδοτήσει την πολεμική μηχανή, αλλά είναι αμφίβολο αν, εν όψει μια γενικευμένης πολεμικής αναταραχής, τα κράτη του θα μείνουν αλώβητα. Και το Ισραήλ αντιμετωπίζει διλήμματα. Συνεπώς, το πιο πιθανό είναι, προς το παρόν, να ενταθεί η επέμβαση με τα ήδη χρησιμοποιούμενα μέσα και να κλιμακώσουν την αποσταθεροποίηση και την "αλλαγή καθεστώτος" στη Συρία μέσω ενός γενικευμένου εμφυλίου ή θρησκευτικού πολέμου. Και σ' αυτή την περίπτωση όμως, οι συνέπειες θα είναι πολύ ευρύτερες, αν κρίνει κανείς από ό,τι επακολούθησε στη Λιβύη και τις συνέπειες σε όλη την περιοχή του Σαχέλ, μετά την ανατροπή του καθεστώτος Καντάφι, από τους εισβολείς.
Η τρομερή χειραγώγηση της κοινής γνώμης από τα ΜΜΕ σχετικά με τα τεκταινόμενα στη Συρία φανερώνει ότι γίνεται προετοιμασία πολεμικού κλίματος και υπογραμμίζει για άλλη μια φορά τον στρατηγικό τους ρόλο στο πλαίσιο της ιμπεριαλιστικής πολιτικής. Ενώ, ο βυθισμένος στα οξύτατα οικονομικά προβλήματά του κόσμος και εθισμένος επί χρόνια να περιορίζει τον ορίζοντά του στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στην πρόσληψη των γεωπολιτικών προβλημάτων μόνο από μια κίβδηλη, πολλές φορές, και υποτιθέμενα ανθρωπιστική, άποψη – κάτι για το οποίο φέρουν ακέραια ευθύνη και ευρωπαϊκές αριστερές δυνάμεις -, αδυνατεί να κατανοήσει βαθύτερα την κατάσταση και να αντιδράσει.
Μόνο κάποιες αντι-ιμπεριαλιστικές, αριστερές και αντιπολεμικές δυνάμεις προσπαθούν να αναλύσουν τα γεγονότα, να πληροφορήσουν με ακρίβεια και να διεγείρουν τις αντιπολεμικές αντιστάσεις. Κι αυτό όχι με μεγάλη επιτυχία, για λόγους που εξηγεί εύστοχα, όσον αφορά τη Βρετανία, ο Richard Seymour, στην εφημερίδα The Guardian, 27/2/2012 ("The anti-war movement's dilemma – and how to resolve it").
ΠΗΓΗ: Τρίτη, 26 Ιούνιος 2012, http://www.tometopo.gr/home/news/814-2012-06-26-18-00-11.html
