Ζούμε χωρίς εθνική υπερηφάνεια

 

Του Μητρ.  Μεσογαίας & Λαυρεωτικής Νικολάου – [ συνέντευξη στην «Κυριακάτικη Δημοκρατία» στον ΜΑΝΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΔΗ]

 

 

Σε εποχές κρίσεων όπως η σημερινή, που αποπνέουν χαρακτηριστικά εθνικού αδιεξόδου, με ρίζες πολυσύνθετες και πολυεπίπεδες, μια κοινωνία που διψάει για οξυγόνο ανακούφισης, ψυχραιμίας και προσδοκίας για το μέλλον, οφείλει να στρέφεται σε εθνικές σταθερές.

Είναι μια αυτονόητη επιδίωξη, προκειμένου να μην ισορροπήσουμε στο κενό. Να «κρατηθούμε». Να περιορίσουμε τις απώλειες και τους εθνικούς ακρωτηριασμούς. Να κοιτάξουμε πιο βαθιά και μακριά, από εκεί όπου φτάνει η ματιά μιας κοινωνίας σε διαρκή σύγχυση και προβληματισμό.

Η ελληνική κοινωνία έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Τις οποίες δεν κατάφεραν να κατανοήσουν οι εκπρόσωποι των δανειστών, που εμπνεύστηκαν και συνέταξαν τις δανειακές συμβάσεις, με αποτέλεσμα ο εθνικός στόχος που επιθυμούν να προσδιορίσει με σαφήνεια η Ελλάδα ενόψει του 2020, να είναι η… επιστροφή στο 2009. Δηλαδή, έντεκα χαμένα χρόνια, στη διάρκεια των οποίων το εθνικό και το αληθές θα διαγκωνίζονται μεταξύ τους.

Μια τέτοια εθνική σταθερά στην οποία θα μπορούσε να ακουμπήσει για να «ξαποστάσει» η ελληνική κοινωνία, είναι η Εκκλησία. Μόνο που ο λόγος της, τουλάχιστον στην επίσημη έκφρασή του, είναι συνήθως ένα «κλικ» πιο χαμηλά από τις εθνικές προτεραιότητες και τις ανάγκες της εποχής. Και κυρίως, των ανθρώπων.

Ο Μητροπολίτης Μεσογαίας και Λαυρεωτικής κ. Νικόλαος αποτελεί διαχρονικά τη «συνεπή εξαίρεση» στον συμβατικό λόγο της Εκκλησίας. Από το ξεκίνημα της κρίσης, έθεσε επί τάπητος τις πραγματικές διαστάσεις του προβλήματος. Ζήτησε πρωτοβουλίες, προς τις οποίες άνοιξε ο ίδιος τον δρόμο. Παρακίνησε και κάλεσε και άλλους να εμπνεύσουν την κοινωνία με το παράδειγμά τους.

Με συνέντευξη που παραχωρεί σήμερα στην «Κυριακάτικη Δημοκρατία», περιγράφει χωρίς ωραιοποιήσεις τη ζώσα εθνική πραγματικότητα. Και δείχνει την οδό του εθνικού απεγκλωβισμού.

– Σεβασμιώτατε, n χώρα περνά δύσκολες μέρες και ο λαός πλέον έχει χάσει την υπομονή του. Φοβάστε το ενδεχόμενο κοινωνικής έκρηξης;

Ποίος δεν το φοβάται; Όταν ως λαός έχουμε χάσει κάθε πνευματικό έρεισμα, πως είναι δυνατόν να ελεγχθεί η αγανάκτηση, το αίσθημα της αδικίας, η πείνα και τα συναφή;

– Νιώθετε απογοητευμένος από την πορεία και τις εξελίξεις στη χώρα, αλλά και τη στάση της Ευρώπης;

Δεν είναι και τόσο ευχάριστες οι εξελίξεις. Νομίζω ότι οδηγούμαστε σε ιστορική εθνική καταστροφή. Δεν περίμενα και κάτι καλύτερο από την Ευρώπη. Το χειρότερο είναι ότι δεν φαίνονται σημεία αφύπνισης σε εμάς.

– Με θάρρος σταθήκατε στο πλευρό του λαού όταν επιβλήθηκε το χαράτσι της ΔΕΗ. Τότε ορισμένοι σας κατηγόρησαν για πολιτικές παρεμβάσεις. Τι τους απαντάτε;

Να διαβάσουν προσεκτικά την εγκύκλιο, να σκεφθούν ήρεμα και με ειλικρίνεια να αντικρίσουν τη σημερινή κατάσταση.

– Κάποιοι πολιτικοί (με πρώτο όλων τον κ. Νίκο Σηφουνάκη) κατά καιρούς σας έχουν επιτεθεί σκληρά. Σας πικραίνει αυτή η συμπεριφορά;

Κανείς δεν με πικραίνει εκτός από τον εαυτό μου. Οι άνθρωποι δικαιούνται να διαφωνούν όχι όμως και να διαστρέφουν εμπαθώς την αλήθεια.

– Ο λαός ψάχνει στήριξη στην Εκκλησία. Αν και πραγματοποιείται ένα τεράστιο κοινωνικό έργο, ακούγονται φωνές που λένε ότι η Εκκλησία πρέπει να κάνει περισσότερα. Συμφωνείτε;

Η Εκκλησία πρέπει πάντοτε να κάνει το μέγιστο που μπορεί, να αδειάζει τα ταμεία και τις αποθήκες της, να προφέρεται στην υπηρεσία του λαού με όλες τις δυνάμεις της, διαρκώς να λειτουργεί στα όριά της. Εκεί συναντάται ο Θεός.

Συχνά όμως υπάρχει ένας παραλογισμός στις απαιτήσεις από τη μεριά αυτών που στέκονται κριτικά απέναντι της. Είναι αυτοί που μιλούν για φιλέτα και αμύθητες περιουσίες. Είναι πολύ άδικο να προσφέρεται τόσο έργο, να αγκαλιάζεται τόσος κόσμος και μερικοί να επιμένουν να αναπαράγουν κακίες.

– Έχει ευθύνες και η Εκκλησία για την παρούσα κρίση;

Ασφαλώς και έχουμε όλοι μας. Αν ως Εκκλησία ήμασταν πιο κοντά στο μήνυμα και στην αποστολή μας, πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα;

Από την άλλη όμως πλευρά, η Εκκλησία τι φταίει για όλες τις απαράδεκτες πολιτικές επιλογές που έγιναν τα τελευταία χρόνια; Ο διωγμός που δέχτηκε δεν είναι άσχετος με την κρίση.

Εκεί που εγώ αισθάνομαι την ευθύνη μας δεν είναι για το τι κάναμε, αλλά για το τι δεν κάναμε.

– Στη Μητρόπολη σας με ποιους τρόπους βοηθάτε όσους έχουν ανάγκη και τι σας ζητούν οι πιστοί;

Το κύριο αίτημα των ανθρώπων είναι η εξεύρεση εργασίας. Λίγοι είναι αυτοί που ζητούν κάτι άλλο. Είναι όμως πολλοί αυτοί που με πολλή αξιοπρέπεια μοιράζονται μαζί μας τα αδιέξοδα τους.

Αυτό που εμείς ως Εκκλησία κάνουμε είναι να προσπαθούμε να στεκόμαστε δίπλα τους όπως και όσο μπορούμε να σηκώνουμε όλοι μαζί το βάρος.

– Ποίες είναι οι ευθύνες της πολικής ηγεσίας;

Νομίζω μεγάλες. Αυτό όμως που τώρα χρειαζόμαστε είναι σύμπνοια, ηρωισμός, επιστροφή στις πνευματικές σταθερές μας και σύνεση, θεωρώ ότι οδηγηθήκαμε στην παρούσα τραγική κατάσταση γιατί καταστρέψαμε την παιδεία μας, αρνηθήκαμε τις αξίες και τις παραδόσεις μας, χάσαμε τον Θεό και την πίστη μας, χαλάσαμε τη γλώσσα και την Ιστορία μας, ζούμε δίχως εθνική υπερηφάνεια, ποιος φταίει και τελικά το τρίπτυχο θρησκεία – πατρίδα – οικογένεια ή το δίδυμο Ορθοδοξία – Ελλάδα έχουν αποκτήσει αρνητική διάσταση στην καθημερινή μας διάλεκτο;

Αυτά όλα αποτελούν αποτέλεσμα συγκεκριμένων πολιτικών επιλογών.

– Η πρόσφατη επιστολή του Αρχιεπισκόπου προς τον πρωθυπουργό σας ικανοποίησε;

Την περίμενα και πραγματικά με ανάπαυσε. Είχε στοιχεία προφητικού λόγου. Έλεγε καθαρά αλήθειες. Αυτή είναι η αποστολή της Εκκλησιάς, όχι να λύσει τα καθημερινά προβλήματα. Αυτό είναι χρέος των πολιτικών μας εκπροσώπων. Δική της αποστολή είναι να ομολογεί την αλήθεια και να δείχνει τον δρόμο μας προς τον Θεό.

– Η χώρα, εκτός από τη φτώχεια, πάσχει και από κατάθλιψη. Στο επίπεδο της ψυχολογικής ανάτασης του λαού πως και με ποιον τρόπο μπορεί να βοηθήσει η Εκκλησία;

Όταν λαχτάρα της ψυχής μας είναι ο Θεός, μπορεί να υπάρχει λύπη, ποτέ όμως κατάθλιψη. Φανταστήκατε ποτέ έναν μάρτυρα να πέσει σε κατάθλιψη επειδή διώκεται;

Αυτό που προσφέρει η Εκκλησία είναι ο ζων Θεός. Η προσευχή σε αυτόν είναι ανάσα. «Επί τον Κύριον ελπίδα πας τις κεκτημένος υψηλότερός εστί πάντων των λυπούντων». Έτσι βοηθάει η Εκκλησία.

– Ελπίδα για το μέλλον υπάρχει;

Ασφαλώς και υπάρχει. Αν κρατηθούμε γαντζωμένοι στην πίστη και την παράδοσή μας, και να μας χτυπήσουν, θα αναστηθούμε. Και να μας διαλύσουν, θα ανασυγκροτηθούμε.

– Πιστεύετε ότι η Εκκλησία έχει ανάγκη ανανέωσης;

Εκκλησία σημαίνει διαρκώς ανανέωση. «Ει τις εν Χριστώ καινή κτίσης». Αν υπάρχει αυτός ο ανακαινισμός, τότε η Εκκλησία με ασφάλεια ισορροπεί ανάμεσα στην τόλμη του σύγχρονου λόγου και στον σεβασμό της διαχρονικής εμπειρίας της.

Λέγεται σε εκκλησιαστικούς κύκλους ότι όταν τεθεί το σχετικό θέμα θα είστε μεταξύ των υποψηφίων για τον Αρχιεπισκοπικό Θρόνο. Αληθεύει;

Εύχομαι όταν τεθεί να βρίσκομαι σε τέτοια κατάσταση που να μην ασχοληθεί κανείς μαζί μου.

– Πώς κρίνετε την περιπέτεια της προφυλάκισης του ηγούμενου Εφραίμ;

Ένας αγιορείτης ηγούμενος στη φυλακή! Όχι ένοχος, αλλά επικίνδυνος! Γιατί είπε μια δικαστής ότι έχει ροπή στην εγκληματική δράση.

Τον έκλεισαν τον άνθρωπο όχι με ανακριτικό πόρισμα αλλά με δικαστικό… ψυχογράφημα. Αν είναι δυνατόν! Απόδειξη της πραγματικής μας κρίσης.

Πήγαν να χτυπήσουν την Εκκλησία και μαχαίρωσαν τη δικαιοσύνη.

– Η υποστήριξη της Ιεράς Συνόδου στον ηγούμενο προκάλεσε αναταράξεις και την αντίδραση του μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου. Πώς κρίνετε την αντίδραση του;

Δεν θα ήθελα να κρίνω έναν συνεπίσκοπό μου, μάλιστα μέσω μιας κοσμικής εφημερίδας. Ας κάνει ο καθένας μόνος του τις κρίσεις του.

– Αν κάποιοι αρχιερείς σας προτείνουν ως επόμενο Αρχιεπίσκοπο θα το αποδεχτείτε;

Επειδή κάνετε εσείς λάθος ερωτήσεις πρέπει και οι ιεράρχες να κάνουν λάθος προτάσεις; Στην Εκκλησία η καλύτερη θέση δεν είναι του πρώτου, αλλά αυτή του έσχατου. Και μακάριος όποιος το καταλαβαίνει.

– Θυμάμαι πόσο σας πίεζαν να δεχτείτε να γίνετε Μητροπολίτης. Τώρα, αρκετά χρόνια μετά, υπάρχουν στιγμές που λέτε ότι ίσως ήταν καλύτερα να είχατε αρνηθεί;

Κανείς ποτέ δεν με πίεσε. Δεν έχει ανάγκη από μάς ούτε ο Θεός ούτε και η Εκκλησία. Ούτε πάλι το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή ενός κληρικού είναι να γίνει μητροπολίτης.

Κανένας από τους μακαρισμούς δεν λέει μακάριοι οι μητροπολίτες. Λέει όμως ο πρώτος «μακάριοι οι πτωχοί τω πνεύματι» και ο τελευταίος «μακάριοι οι δεδιωγμένοι». Εγώ αγωνίζομαι για το πρώτο και προετοιμάζομαι για το τελευταίο. Έτσι ελπίζω να δω τον θεό, «ότι αυτοί τον Θεόν όψονται». Ίσως στην άλλη ζωή.

– Εκτός από αρχιερέας είστε και επιστήμονας. Η επιστήμη συγκρούεται με την πίστη στον Θεό;

Επιστήμονας ήμουν, δεν είμαι. Τώρα είμαι ένας απλός μαθητής του Χριστού. Αλλά με όλη μου την καρδιά. Εμένα η επιστήμη μόνο καλό μου έκανε. Ευχαριστώ πολύ τον Θεό για το δώρο αυτό. Τον ευχαριστώ όμως περισσότερο που μου χάρισε την ευλογία της πίστης, της ιεροσύνης και της μοναχικής ζωής.

Όσο για τη σύγκρουση, είναι σαν να με ρωτάτε αν μπορεί να συγκρουστεί ένα αεροπλάνο με έναν πύραυλο. Το πρώτο κινείται στην ατμόσφαιρα πολύ χαμηλά. Το δεύτερο στο Διάστημα, ελεύθερο από τη βαρύτητα.

– Το μεγάλο πείραμα του CERN αναζητά το σωματίδιο του Θεού. Πρόκειται για ύβρη ή για επιστημονική επανάσταση;

Μα τι λέτε τώρα;; Αν υπάρχει, γιατί να μην το βρούμε; Το θέμα δεν είναι να βρούμε στο CERN το σωματίδιο του Θεού. Εμείς προσπαθούμε να συναντήσουμε μέσα μας τον ίδιο τον Θεό. Αν το πρώτο είναι επιστημονική επανάσταση, το δεύτερο είναι πνευματική έκρηξη. Καλό το πρώτο, μεγαλειώδες το δεύτερο.

– Η καύση των νεκρών, η πρόταση για κατάργηση θρησκευτικών συμβόλων, η υποβάθμιση του μαθήματος των θρησκευτικών και άλλες παρόμοιες ενέργειες ή προθέσεις θεωρείτε ότι εντάσσονται σε ένα ευρύτερο σχέδιο εναντίον της πίστης και της Εκκλησίας;

Θεωρώ ότι εντάσσονται μέσα στα βαθύτερα αίτια της ασυγχώρητης για τον λαό μας πνευματικής κρίσης. Αντί να θηλάζουμε από το στήθος της Εκκλησίας, εμείς το δαγκώνουμε.

 

ΠΗΓΗ: 26.02.2012, http://www.statesmen.gr/60185/koinonia/…..B9_26-02-2012.html