Επισημάνσεις επί τη εικοσαετία που παρήλθε από την αρχή της ειρηνικής πτώσης της Σοβιετίας (1989) (Α' Μέρος)

 Του φιλαλήθη/philalethe00

1) Ο μπολσεβικισμός σε αντίθεση με τον μενσεβικισμό υπήρξε μία ιδεολογία που δομήθηκε βάσει του ιδιαίτερου εθνικού χρώματος της Ρωσσίας. Οι μενσεβίκοι ζητούσαν το πέρασμα στον καπιταλισμό. Οι μπολσεβίκοι το θεωρούσαν αυτό δογματικό μαρξισμό, μαρξισμό κατά δόγμα και όχι κατά πνεύμα. Γεγονός ευαπόδεικτο είναι, ότι οι Μαρξ και Ένγκελς υπήρξαν μενσεβίκοι και είναι βέβαιο, ότι θα διαφωνούσαν σε πάρα πολλά με τον Λένιν, παρά το ότι ο Ένγκελς εμφανίζεται να ζητάη κυβέρνηση-δικτατορία του προλεταριάτου που τρόμαζε τους σοσιαλδημοκράτες "Φιλισταίους" , όπως λέει, "για να τσακίσει τους εχθρούς του". Έχουμε δηλαδή κραυγάζουσα αντιδημοκρατικότητα (παλαιόθεν χαρακτηριστικό των ρωσσικών κυβερνήσεων, επίσης),  τουλάχιστον σε ένα βραχυμεσοπρόθεσμο ορίζοντα χρονικό, ενώ ίσως ένα είδος αναρχίας πολύ μακροπρόθεσμα, στο "τέλος της ιστορίας" που βέβαια δεν έδειχνε να έρχεται, όπως δεν ήλθε και με την Νεοφιλελεύθερη Αμερικανική Ηγεμονία ούτε με το Χιλιόχρονο 3ο Ράιχ.

2) Η κρατική ιδεολογία θεωρούσε (με μία ορισμένη αφέλεια), βάσει του Λένιν, ότι ο νόμος, η αλλαγή της νομοθεσίας, και η συνήθεια θα έκαναν τους Σοβιετικούς πολίτες βαθύτατα κοινωνικοποιημένους, "εκκοινωνισμένους", αυτομάτως, όπως στα ζώα. Ακόμη, δεν έβλεπε, ότι η κάθετη-αυταρχική-συγκεντρωτική δομή του Κόμματος που περιγράφτηκε αριστοτεχνικά ιδιαίτερα στο "Τι να κάνουμε", στο "Κράτος και επανάσταση" κ.α., που ήταν προορισμένη για να αντέξη στο Τσαρικό καθεστώς, δημιουργούσε μία νέα εκμετάλλευση.

Αυτή, λοιπόν, η παραχθείσα νέα εκμετάλλευση υποστασιωνόταν με τεράστιες, ταξικές διαφορές στο εισόδημα και με γραφειοκρατικοποίηση των παραγωγικών μέσων, που υποθετικά θα διαχειριζόταν η εργατική τάξη. Άρα, καπιταλισμός στην διανομή, καπιταλισμός και στην παραγωγή, στις παραγωγικές σχέσεις. Όχι "εκφυλισμένο εργατικό κράτος" ούτε καν κατακτήσεις πολιτειακές. Ο Μπερντιάγεφ ονόμασε το καθεστώς αυτό πριν το 1935/36 "κρατικό καπιταλισμό", ο Καστοριάδης πολύ αργότερα(τότε ήταν πολύ νεαρός και τροτσκιστής) στην "Γραφειοκρατική κοινωνία" του γραφειοκρατικό καπιταλισμό και ο Ψαρουδάκης της Χ.Δ. ευρηματικά ακόμη πιο αργά "Καπιταλισμό των Κομματικών Αξιωματούχων" (βλ. το θαυμάσιο 3τομο έργο του "Το κατεστημένο υπό το φως του Χριστιανισμού").

3) Ο ιδιαίτερα "σλαβόφιλος" αν και όχι βεβαίως του σχετικού φιλοσοφικού ρεύματος Μ. Μπακούνιν είχε προβλέψει, ότι όποτε εφαρμοζόταν ο μαρξισμός κάπου, θα δημιουργείτο μία φοβερή δικτατορία. Ο Μπερντιάγεφ έγραψε, ότι η ιδιαίτερη φύση της ρωσσικής ιστορίας, η διάπλαση της ρωσσικής ψυχής, συγκεκριμένα αυτή θα δημιουργούσε ολοκληρωτισμό, εάν εφαρμοζόταν ο μαρξισμός. Τελικώς, φαίνεται, ότι επιβεβαιώθηκαν αμφότεροι. Η μη-επευφημία του καθεστώτος από την απαρχή του κλονισμού της υγείας του Λένιν και έπειτα είχε ως αποτέλεσμα την εξορία ή την άγρια θανάτωση. Το αυτό συνέβη σε πολλούς ήδη μενσεβίκους, σοσιαλεπαναστάτες, πολύ νωρίς, ακόμη και μέλη του κόμματος, με την πλέον ανεπαίσθητη αφορμή πολλάκις. Αποκορύφωμα ίσως οι διαβόητες "δίκες της Μόσχας". Η ίδια η (γενναία) Οσία Μαρία Σκομπτσόβα, ανεκδοτολογικά, που ανήκε στην πλειοψηφία του κόμματος αυτού (μενσεβίκοι) που δεν αποδέχθηκε το νέο καθεστώς, αν και εχρίσθη δήμαρχος αρχικά, "γλύτωσε ως εκ θαύματος" την εκτέλεση, όταν συνελήφθη να μεταφέρη έγγραφα του κόμματος των μενσεβίκων σε κάποιο τραίνο μέσω κάποιας "μπλόφας". (Η διαταγή ήταν να θανατωθούν όλοι.)

4) Οι σχέσεις του καθεστώτος με τον Χριστιανισμό ήσαν πικρές ιδιαίτερα, ως γνωστόν. Βέβαια, πικρές είναι και οι σχέσεις των ΗΠΑ με τους Ρωμαιοκατόλικους της Λατινικής Αμερικής, θα συμπλήρωνε σωστά κάποιος. Π.χ. ο Τσόμσκυ διηγείται όταν κάποτε κάποιους Ιησουίτης ιερέας του έδωσε κάποια σχετική "εκκλησιαστική" εικόνα με τον οικείο αρχιεπίσκοπο και μετέχοντα επίσης στην θαυμάσια εκείνη "θεολογία της απελευθέρωσης" Όσκαρ Ρομέρο όπου απεικονίζεται , εκδικητικά προφανώς, σε κάτι συναφές με την Κόλαση του Dante… Ο Χριστιανισμός όμως, η Ορθοδοξία, είχε δημιουργήσει ψυχές όπως του Τσερνιτσέφσκι και του Ντομπρολιούμπωφ. Ο πρώτος ήταν ίσως αυτός που θαύμαζε ο Μαρξ πιο πολύ στην Ρωσσία και το σοσιαλιστικό της κίνημα της εποχής του, και έμαθε ρωσσικά για να τον διαβάσει. Ο Τσερνιτσέφσκι υπήρξε ,όμως, απόφοιτος ιεροδιδασκαλείου.

Η ψυχή του δομήθηκε εκεί και έφερε όλα τα χαρακτηριστικά της ασκητικής ρωσσικής Ορθοδοξίας: ανιδιοτέλεια, ασκητικότητα στην προσωπική ζωή, μηδενισμός ως προς τον Κόσμο και το κοσμικό Πνεύμα(τόσο χαρακτηριστικός άλλωστε στον αναρχοχριστιανό Τολστόι), χριστιανική πείνα και δίψα για την (κοινωνική) δικαιοσύνη. Έτσι, όσο πέθαινε ο Χριστιανισμός πριν αναστηθή στην Ρωσσία, τουλάχιστον επισήμως, τόσο θανατωνόταν και αυτή η ανιδιοτέλεια και αγιότητα που πυράκτωνε το καμίνι του κοινωνικού αγώνα και την "σοσιαλιστική οικοδόμηση". Και "άγιοι" στο ήθος σοσιαλιστές όπως αυτοί δεν μπορούσαν να φυτρώσουν. Γεγονός, όμως, είναι, ότι στο καθεστώς αυτό νικήθηκε εξ υπαρχής πολύτροπα ο αντιχριστιανισμός.Οι Χριστιανοί εργάτες -έστω και καιροσκοπικά- μπορούσαν, τους επετράπη, να είναι μέλη του Κόμματος, που πλέον οιονεί δεν πρέσβευε επίσημα τον αθεϊσμό. Η κόρη του Στάλιν, Σβετλάνα, συγγραφέας κπα, έγινε ένθερμη Χριστιανή στα μέσα της τέταρτης δεκαετίας της ζωής της. Το κίνημα ενάντια στην πνευματική καταπίεση έθαλλε καθώς το καθεστώς δεν γινόταν αντιληπτό ως επανάσταση αλλά ως κατεστημένο. Και αυτό είχε ως συνέπεια και τις γνωστές πολιτικές της "γκλασνοστ", περεστρόικα κτο.

(Συνεχίζεται…)