Δημοκρατία και δουλεία
Του Νικήτα Χιωτίνη*
Θα αναφερθούμε μόνο στην Ελλάδα, αν και αυτά που θα πούμε ισχύουν παγκοσμίως. Έχει επικρατήσει λοιπόν η άποψη πως στην Αρχαία Ελλάδα υπήρχε ο θεσμός της δουλείας και ότι ο θεσμός αυτός στη σημερινή εποχή έχει καταργηθεί. Ας δούμε όμως τα πράγματα λίγο πιο προσεκτικά:
● Ας πάρουμε παράδειγμα την αρχαία Αθήνα. Η Αθήνα λοιπόν κατά τον 4ο π.Χ. αιώνα είχε περίπου 300.000 κατοίκους. Από αυτούς περίπου 100.000 ήταν πολίτες, οι υπόλοιποι μέτοικοι και δούλοι. Θεσμοθετημένοι δηλαδή ως μέτοικοι και δούλοι. Ας πούμε ήταν όλοι «δούλοι». Η ουσιαστική διαφορά δούλων και πολιτών, ήταν ότι οι δούλοι δεν δικαιούνται να συμμετέχουν στα κοινά, στην «πολιτική». Κατά τ’ άλλα, υπάρχουν αδιάψευστα στοιχεία ότι εργάζονταν επί πληρωμή, μάλιστα ενίοτε τεχνίτες που ήταν δούλοι, είχαν υπό τις εντολές τους πολίτες – λ.χ. στην κατασκευή της Ακροπόλεως. Οι πολίτες ασχολούντο όλοι με την πολιτική. Ο Περικλής στον «Επιτάφιό» του αναφέρει πως θεωρούνται άχρηστοι όσοι δεν ασχολούνται με τα κοινά. Κάθε πολίτης, διά κλήρου και δι’ άλλων δημοκρατικών μεθόδων, μπορούσε να αναλάβει για ένα τουλάχιστον έτος άρχοντας της Πόλεως. Δηλαδή ένας στους τρείς συμμετείχε ουσιαστικώς στη διοίκηση της πόλης-κράτους των Αθηνών. Στις υπόλοιπες πόλεις δεν υπήρχε τέτοιου είδους δημοκρατία, κατ’ ουσίαν όμως τα πράγματα δεν διέφεραν δραματικώς.
● Σήμερα είναι σαφές πως στη διοίκηση των κρατών, στη διαχείριση των κοινών δηλαδή, δεν συμμετέχει ένας στους τρείς. Το ποσοστό των ασχολουμένων με την οργάνωση και διαχείριση των κοινών, ίσως φαίνεται δύσκολο να εκτιμηθεί, δεδομένου του ισχυρισμού ότι όλοι συμμετέχουμε δι’ αντιπροσώπων, στο σύστημα της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Αφήνω κατά μέρος τους λόγους που ψηφίζουν, όσοι ψηφίζουν, τον ένα ή τον άλλον «αντιπρόσωπο» (σε λίγο ενδεχομένως να είναι και η Τζούλια). Αφήνω κατά μέρος και το ρόλο της προπαγάνδας και του τρόπου πληροφόρησης των «πολιτών», για να διαλέξουν τους «αντιπροσώπους» τους, και κάνω άλμα στην λεγόμενη μεταπολιτευτική Ελλάδα, για να μην μακρηγορήσω: ο «εθνάρχης» Κ.Καραμανλής είχε θριαμβευτικώς διαπιστώσει και ανακοινώσει, πως «στην πολιτική γίνονται πράγματα που δεν λέγονται και λέγονται πράγματα που δεν γίνονται». Αυτή δε η ρήση έγινε αποδεκτή ως διατυπωθείσα σοφία, που όχι μόνο αποτελεί αποδεκτή πραγματικότητα, αλλά και θεωρήθηκε πως έτσι πρέπει να γίνεται. Πολιτική, λοιπόν, κεκλεισμένων των θυρών. Η τάξη των πολιτικών, που υποτίθεται λειτουργεί και αποφασίζει για το λαό, δρα ερήμην του λαού και μυστικά.
Ας υπολογίσουμε λοιπόν εδώ το ποσοστό συμμετοχής των «πολιτών» στα κοινά, να δούμε πότε υπήρχαν περισσότεροι δούλοι. Αφήστε που και αυτή η τάξη των «πολιτικών», είναι καταδήλως μικρότερη και διαφορετική από αυτή που φαίνεται. Είναι γεγονός ότι μόνο στην Ελλάδα, αν κάποιος «βουλευτής» (εκ του «βουλεύομαι») ψηφίσει εκτός «μαντριού» γίνεται θέμα. Άρα γιατί υπάρχει και τι ρόλο παίζει με την παρουσία του; Μη ξεχνάμε άλλωστε πως έχουμε χάσει και τη διάκριση των εξουσιών, όπου εκτελεστική και νομοθετική εξουσία έχουν μπερδευτεί, η δε δικαστική εξουσία καταφανώς χωλαίνει, ιδιαιτέρως όταν έχει να κάνει με την εκτελεστικο-νομοθετική: μόνο στην Ελλάδα «οι πολιτικοί δεν δικάζονται, πάνε σπίτι τους» (ρήση «εθνάρχη» Καραμανλή), αν και τώρα ούτε δικάζονται ούτε στο σπίτι τους πάνε. Έχουμε χάσει πλέον το νόημα των λέξεων και των λειτουργιών, της δημοκρατίας, της αντιπροσώπευσης και του πολίτη, σχεδόν θεσμικώς. Θριαμβεύει – και αυτό παγκοσμίως – η μυστική πολιτική, μέσω λεσχών – Μπιλντεμπεργκ, τεκτονικών οργανώσεων, τραπεζών και αγορών-επενδυτών φανταστικού χρήματος, κ.λ.π.
● ως λαός παραλληλιζόμαστε με τον βάτραχο που αν τον ρίξουμε σε νερό που βράζει θα πεταχτεί έξω να γλιτώσει, αν τον βάλουμε σε κρύο νερό που σιγά-σιγά θα αρχίσουμε να ζεσταίνουμε, θα τον κάνουμε σούπα χωρίς να το καταλάβει. Αποδεχόμαστε οι πολιτικοί μας να πλουτίζουν αδιαφανώς, καταπίνοντας αδιαμαρτύρητα το δήθεν πόθεν έσχες της δήθεν Βουλής (δήθεν, διότι καταδήλως δεν βουλεύεται: άλλοι βουλεύονται γι’ αυτήν). Αποδεχόμαστε αδιαμαρτύρητα τα ψέματα των πολιτικών, όσο χονδροειδή και αν είναι αυτά – προφανώς ανατρέχοντας στο λεχθέν υπό του «εθνάρχη» ότι «στην πολιτική γίνονται πράγματα που δεν λέγονται και λέγονται πράγματα που δεν γίνονται», αλλά και για να μη «γίνει μακελειό», όπως ελέχθη προσφάτως από υπουργό που διεκδικεί να γίνει πρωθυπουργός. Αποδεχόμαστε υπουργοί της κυβέρνησης, που επίσης θέλουν να γίνουν πρωθυπουργοί, να μη διαβάζουν τι ψηφίζουν, γιατί είχαν άλλες δουλειές – κατά δήλωσή τους – όπως πρώην μακαριστός Αρχιεπίσκοπος έλεγε πως δεν ήξερε περί χούντας γιατί τότε διάβαζε για το Πανεπιστήμιο. Αποδεχόμαστε τον πλήρη εξευτελισμό μας, δηλαδή την εξαφάνισή μας ως άτομα με αξιοπρέπεια και ως μέρος μιας συλλογικής πολιτισμικής ιδιοπροσωπίας, χωρίς να δείχνει κανείς να νοιάζεται γι’ αυτό το τελευταίο, ούτε και να κατανοεί τι σημαίνει. Και όλα αυτά σταδιακώς, σαν τον βάτραχο που γίνεται βραστός. Αυτά που συντελούνται αυτή τη στιγμή είναι απίστευτα για τους στοιχειωδώς νοήμονες:
1. έχουμε κυβέρνηση εμμέσως εκλεγμένη: ψηφίσαμε όχι κυβέρνηση, αλλά αυτούς που θα ψήφιζαν την κυβέρνηση! Δεν ξέρω αν αυτό μπορούμε, τραβώντας το από τα μαλλιά, να το χαρακτηρίσουμε νόμιμο και «συνταγματικό» (σίγουρα δεν είναι ηθικό, αν και «ότι είναι νόμιμο είναι και ηθικό», κατά δήλωση πρώην υπουργού), αλλά σε κάθε περίπτωση η παρούσα κυβέρνηση είναι καταδήλως σε αναντιστοιχία με το λαό, ο δε Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν κάνει τίποτε γι’ αυτό (ενώ υποτίθεται πως εκ θέσεως διαφυλάττει την επιταγή του Συντάγματος περί της ανάγκης τέτοιας αντιστοιχίας).
2. όλοι κατανοούν πως το οικονομικό πρόβλημα έχει να κάνει με τον τρόπο της κερδοσκοπικής λειτουργίας των τραπεζών και της διαπλοκής τους με τους «επενδυτές». Όμως τρία κόμματα της δήθεν Βουλής, όρισαν διαπραγματευτή με αυτούς, έναν εξ επαγγέλματος τραπεζίτη. Μπορεί όμως ο τραπεζίτης να αντιστρατευτεί τα συμφέροντα των τραπεζών; (Το ίδιο έγινε άλλωστε και στην Ιταλία).
3. Μη ξεχνάμε και κάποιες παράπλευρες ενέργειες – όπως λέμε παράπλευρες απώλειες- της νέας μας κυβέρνησης, με συμφωνία πάντοτε τριών κομμάτων (διαφορετικών τώρα, αλλά τι μανία αυτή η τάση προς τα τρία): αποποινικοποιεί τη χρήση ναρκωτικών ουσιών – των «ελαφρών» – αγνοώντας πως όπου απελευθερώθηκαν τα «ελαφρά» αυξήθηκαν οι χρήστες των «βαρέων» κατά 250% και αγνοώντας πως όλοι οι σημερινοί χρήστες είναι εναντίον αυτού του μέτρου. Παραπέμπω εδώ στη κριτική που κάνει το ΚΚΕ επ’ αυτού, κριτική με την οποίαν και συμφωνώ απολύτως.
4. Συνεχώς μας απειλούν περί «πτώχευσης», περί δραχμής, περί εξόδου από την «Ε».Ε. («Ενωμένη» Ευρώπη). Πόσοι από μας ξέρουν τι ακριβώς σημαίνουν όλα αυτά; Πόσοι γνωρίζουν πως έχει δηλωθεί από την Μέρκελ ότι τα δάνεια που θα πάρουμε θα είναι μόνο για να ξεπληρώνουμε τα δάνειά μας , δηλαδή πως δανειζόμαστε για να πληρώνουμε τους δανειστές μας και για τίποτε άλλο; Πόσοι γνωρίζουν πως σταδιακά (σαν το βράσιμο του βατράχου) οι «πολιτικοί» μας διέλυσαν τον παραγωγικό ιστό της χώρας, γεωργία, υφαντουργία, ναυπηγικό και ναυπηγικοεπισκευαστικό κλάδο, κ.λ.π. και απαγόρευσαν κάθε άλλη βιομηχανική ανάπτυξη, π.χ. αυτοκινητοβιομηχανιών, χάριν πρόσκαιρων και καταδήλως εκ του πονηρού επιδοτήσεων; Πόσοι γνωρίζουν πως έχουμε μπει σε μια απίστευτη περιπέτεια, που κατά δήλωση ακόμα και τραπεζιτών θα μπορούσαμε να είχαμε αποφύγει, για να κατορθώσουμε να είμαστε σε 20 χρόνια όπως είμαστε προτού μπούμε σε αυτήν;
5. Και αν τα γνωρίζουμε όλα αυτά – που δεν τα γνωρίζει παραπάνω από το 1% του πληθυσμού (και πολλούς λέω) – τι κάνουμε; Απληροφόρητοι, θεσμικώς αδύναμοι στο να κάνουμε οτιδήποτε, ανίκανοι να αντιδράσουμε – θα βοηθήσει άλλωστε γι’ αυτό και η αποποινικοποίηση των «ελαφρών» ναρκωτικών. Ο βάτραχος περιμένει υπομονετικά να γίνει βραστός και σούπα.
Ας αναλογιστούμε λοιπόν αν πράγματι έχει καταργηθεί ο θεσμός της δουλείας ή αν επανέρχεται δριμύτερος. Μήπως τελικώς μας αρέσει να γίνουμε βραστοί και σούπα, σαν τον καημένο το βάτραχο;
29-01-2012
* O Dr Νικήτας Χιωτίνης είναι Αρχιτέκτων – Καθηγητής ΤΕΙ Αθήνας.
