Η επισημοποίηση του διαζυγίου*
Του Γιάννη Στρούμπα
Τι εντύπωση να προκαλέσει ένας ακόμη νεκρός; Ο θάνατος του άνεργου διαδηλωτή κατά την πορεία διαμαρτυρίας των απεργών τής 20/10/2011 στο Σύνταγμα εντάσσεται πλέον σε μια μακρά χορεία ανθρώπων που έχασαν τη ζωή τους μέσα στις έκρυθμες συνθήκες αντιπαράθεσης του πολιτικοοικονομικού κατεστημένου, του κράτους και του παρακράτους του με τους διαμαρτυρόμενους πληττόμενους πολίτες. Έγινε συνήθεια πλέον η απώλεια ζωών. Ούτε συγκλονίζει, ούτε απλώς συγκινεί, ούτε παραξενεύει: ένα σύνηθες, ίσως κι αναμενόμενο – ως επιδιωκόμενο – γεγονός.
Μέσα στη «ρουτίνα» του θανάτου η όποια πολιτική δήλωση «συμπάθειας» καταντά αγγαρεία, βουτηγμένη στην αδιάφορη απάθεια. Οι άλλοτε λαλίστατοι υπερασπιστές των «λαϊκών αγώνων» περιορίζονται σε τυπικά συλλυπητήρια, ενδεδυμένα με την «περίσκεψη» και τη «νηφαλιότητα» που υποτίθεται ότι επιδιώκουν τον «κατευνασμό των παθών». Η απουσία συλλυπητηρίων από τον πρωθυπουργό κ. Γιώργο Παπανδρέου υπήρξε εκκωφαντική. Η ανακοίνωση του κόμματός του περιορίστηκε στις άκρως απαραίτητες γραμμές: «Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. εκφράζει τη θλίψη του για το θάνατο του 53χρονου», με «θερμά συλλυπητήρια στην οικογένειά του, στους οικείους του και στους συντρόφους του, στο Κ.Κ.Ε. και το Π.Α.ΜΕ.»
Η «βαθυστόχαστη» «αυτοσυγκράτηση» στην προοπτική δηλώσεων μεστών από συναισθήματα λόγω του «σεβασμού» προς τον αποθανόντα συνιστά παρωδία συμπόνεσης. Η μετάλλαξη των «σοσιαλιστών» τείνει ολοκληρωτική, σαν αντίστοιχο καθεστώς. Το πέρασμα στην αντίπερα ιδεολογική και οικονομική όχθη δεν επιζητά πλέον ούτε προσχήματα. Μέχρι στιγμής οι εργαζόμενοι και τα δικαιώματά τους αποτελούσαν πρακτικά τον στόχο, όμως στη θεωρία εκφραζόταν η υποστήριξή τους. Τώρα πια πλήττονται απροκάλυπτα καί θεωρητικά. Το κοινό άρθρο των υπουργών της κυβέρνησης κ. Άννας Διαμαντοπούλου, κ. Ανδρέα Λοβέρδου και κ. Γιάννη Ραγκούση, που δημοσιεύτηκε στα μπλογκ καί των τριών στις 16/10/2011 (ενδεικτικά: http://www.diamantopoulou.gr/beta/index.php?option=com_content&view=article&id=1900:2011-10-16-08-12-11&catid=1:press-office), αποτελεί ουσιαστικά το θεωρητικό μανιφέστο με το οποίο η «σοσιαλιστική» κυβέρνηση επισημοποιεί το διαζύγιό της με τον κοινωνικό ιστό· αποτελεί τη δικαστική απόφαση που επικυρώνει τη διάσταση αρχόντων–αρχομένων.
Η απόπειρα να ερμηνευτεί το άρθρο των τριών υπουργών σαν δυναμική διεκδίκηση του «θρόνου» στην κούρσα της αρχηγικής διαδοχής παραβλέπει τόσο το ίδιο του το περιεχόμενο, όσο και την πληροφορία πως ο πρωθυπουργός ενημερώθηκε από τους υπουργούς του για τις προθέσεις τους και δεν τους απέτρεψε από αυτές. Η αποκοπή από την κοινωνία κι η πολεμική ενάντια στους εργασιακούς κλάδους, όπως τούτη εκδηλώνεται στο σφυροκόπημα των «κακών» συνδικαλιστών, βρίσκουν την κορύφωσή τους στο άρθρο των τριών υπουργών, το οποίο αποτελεί τη φυσική συνέχεια μιας συνεπούς σειράς ενεργειών σε βάρος των εργαζομένων. Έπειτα από το σκάσιμο των λάστιχων στα τρακτέρ των αγροτών ήδη από την εποχή της πρωθυπουργίας του κ. Κώστα Σημίτη, έπειτα από την επιστράτευση των καθεστωτικών δημοσιογράφων στην παραπλάνηση της κοινής γνώμης με την κατασυκοφάντηση των εργασιακών κλάδων και την επιτυχημένη πρακτική του «διαίρει και “δημοκράτευε”», οι τρεις υπουργοί επιτέλους «ανακαλύπτουν» τη ρίζα του κακού για κάθε νεοελληνικό πρόβλημα, η οποία ακούει στο γλωσσοπλαστικό όνομα «συντεχνιασμός».
Τα χωρία του άρθρου που επιβεβαιώνουν τη ρίζα του κακού επανέρχονται επίμονα: «Στη μεγάλη οικονομική κρίση που βιώνουμε, συναθροίζονται πολλές προϋπάρχουσες “υπο-κρίσεις”, με βασικότερη όλων το συντεχνιασμό […]»· «[…] επρόκειτο για ωμή επιβολή του κορπορατισμού, όπως εκφραζόταν μέσα από την πρακτική δυναμικών μειοψηφιών […]»· «[…] αυτή η εξαιρετικά αντιδημοκρατική και αντικοινωνική “κουλτούρα” και συμπεριφορά, επενδύθηκε με το μανδύα του προοδευτισμού και της επαναστατικότητας, για να κρύψει το πραγματικό πρόσωπο του συντεχνιακού συμφέροντος»· «[…] οι πολιτικοσυνδικαλιστικές συστοιχίες που αναπτύχθηκαν με βάση το νόμο του “τυφλού τσαμπουκά” και της “ψευδο-αρχής” πως κερδίζει όποιος εκβιάζει πιέζοντας τους άλλους συμπολίτες του (π.χ. με την οικονομική καταστροφή του εμπορίου στο κέντρο της Αθήνας) […]»· «Εχθροί της κοινωνίας σήμερα είναι η δημαγωγία, ο λαϊκισμός, η ατιμωρησία, ο συντεχνιασμός, και οι καθυστερήσεις»· «Ο συντεχνιασμός είναι ο αντίπαλος». Για όσους λοιπόν δεν το εμπέδωσαν ακόμη, ο «συντεχνιασμός» είναι η «βασικότερη “υπο-κρίση”» που ευθύνεται για την παρούσα ελληνική οικονομική κρίση.
Με το προπαγανδιστικό τους παραλήρημα οι τρεις υπουργοί επιδίδονται σε μία άνευ προηγουμένου αποποίηση των πολιτικών τους ευθυνών και μεταφορά αυτών στα κοινωνικά στρώματα. Δεν περισσεύει πια καμία ανάγκη να εκδηλωθεί το οποιοδήποτε, έστω πλαστό, ενδιαφέρον για μια κοινωνική πολιτική. Όχι πως από το «μανιφέστο» απουσιάζει η δήθεν αυτοκριτική: «το πολιτικό σύστημα έκλεινε εύκολες και πάντως εκλογικά προσοδοφόρες συμφωνίες, χωρίς φυσικά κανένα σχεδιασμό, αλλά και την οποιαδήποτε συνείδηση των συνεπειών», δηλώνεται τάχα αντικειμενικά. Γίνεται επίσης παραδεκτό πως «ευθύνες για αυτή την κατάσταση έχουμε όλοι» – αν και η παραδοχή μάλλον συνδράμει τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης κ. Θεόδωρο Πάγκαλο, παρά συνιστά αυτοέλεγχο. Είναι τόσο φευγαλέες, τόσο προσχηματικές οι σχετικές αναφορές, ώστε απλώς επικυρώνουν την προσποίηση, την αντικοινωνική συνείδηση, την αυτοεξαίρεση από κάθε ευθύνη, την αφασία, την αδιαντροπιά, την έλλειψη μετάνοιας για τα παρελθοντικά και τα παροντικά πολιτικά πραχθέντα. Εδώ προδιαγράφεται η στάση του μέλλοντος για τρεις πολιτικούς με φιλοδοξίες: καμία στόχευση στην αληθινή ρίζα του κακού, καμία προοπτική αποκόλλησης από τις απαρχαιωμένες καταστροφικές πολιτικές συμπεριφορές.
Τοποθετήσεις τόσο εξόφθαλμα μονοδιάστατες και τόσο παιδαριώδεις, σε ποια κριτική να αντέξουν; Πώς ξεδιάντροπα αποστασιοποιούνται από την καλλιέργεια του «συντεχνιασμού» πολιτικοί παράγοντες που τον εξέθρεψαν και τον γιγάντωσαν, φέροντας βαρύτατη ευθύνη για τη μετατροπή των συνδικαλιστικών παρατάξεων σε κομματικές και για το καπέλωμά τους; Πώς καμώνονται ότι αγνοούν τη συμμετοχή πολιτευτών του κόμματός τους σε δυναμικές «συντεχνιακές» κινητοποιήσεις, όταν το κόμμα τους βρισκόταν στην αξιωματική αντιπολίτευση; Πώς παραβλέπουν, είτε συμφωνεί είτε διαφωνεί κανείς με τη μορφή και την ένταση των συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων, ότι αυτές οργανώνονται από συνδικαλιστές εκλεγμένους από την πλειοψηφία του κάθε αντίστοιχου «συντεχνιακού» κλάδου, κι όχι από κάποια παρεκκλίνουσα μειοψηφία; Πώς χρεώνουν την «οικονομική καταστροφή του εμπορίου στο κέντρο της Αθήνας» στους συνδικαλιστικούς αγώνες, κι όχι στην κυβερνητική οικονομική και κατασταλτική πολιτική; Και πώς εντέλει κατακεραυνώνουν τη δημαγωγία και τον λαϊκισμό, όταν ο δικός τους λόγος αποδεικνύεται εξίσου δημαγωγικός, αν και μέσω διαφορετικής διαδρομής: όχι εκείνης του ευθέως λαϊκισμού αλλά του ελιτίστικου λαϊκισμού, γιατί περί τούτου πρόκειται, όσο αντιφατικό κι αν ακούγεται. Οι απόψεις των τριών υπουργών, καταλήγοντας στο ακραίο σημείο να απορρίπτουν ουσιαστικά τη συνδικαλιστική οργάνωση των εργαζομένων, ανάγκασαν τον κυβερνητικό εκπρόσωπο κ. Ηλία Μόσιαλο, σε μια προσπάθεια επαναφοράς της «τάξης» και της «πολιτικής ορθότητας», να ανασκευάσει την καταδιωκτική τάση των τριών κυβερνητικών υπουργών μέσω νέου (17/10/2011), δικού του άρθρου, όπου επιχειρείται η θεωρητική αποκατάσταση του συνδικαλισμού ως αξίας για το «σοσιαλιστικό» κόμμα (http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22767&subid=2&pubid=63467083). Άλλωστε, όσο πρωτεύουσα κι αν αποδεικνύεται η άλωση κάθε εργασιακού δικαιώματος, χρειάζεται κι η τήρηση των προσχημάτων για λόγους ψηφοθηρικούς. Δυστυχώς για την κυβέρνηση: πολύ αργά…
Όταν όμως το θράσος με την ανεύθυνη μετάθεση ευθυνών περισσεύει, η καταδίωξη των εργαζομένων είναι ό,τι πιο προβλέψιμο θα αναμενόταν. Το άθλιο πολιτικό παιχνίδι έχει περάσει πλέον σε νέα διάσταση, όπου ακόμη κι ο ελεγκτικός ρόλος του κράτους για την τήρηση των νόμων μετατίθεται στους πολίτες. Η τοποθέτηση των τριών υπουργών στο άρθρο τους ξεπερνά κάθε φαντασία: «Μια κοινωνία που αγωνιά και αναζητεί δημιουργικές διεξόδους από την κρίση, προφανώς και δεν μπορεί να τα φορτώνει όλα στην αστυνομία και τους εισαγγελείς. Καμιά εισαγγελική ή αστυνομική ενέργεια δεν μπορεί να υποκαταστήσει την κοινωνική αυτενέργεια»! Με άλλα λόγια, ο πολίτης καλείται να υπερβεί την εισαγγελική και τις αστυνομικές αρχές και να αυτενεργήσει, δηλαδή να πάρει τον νόμο στα χέρια του! Και τούτο γιατί; Διότι «δίχως τη στήριξη των πολιτών η λειτουργία του κράτους θα συκοφαντηθεί ως αυταρχική»! Φυσικά, για μία ακόμη φορά, κανένας λόγος δεν γίνεται αναφορικά με το ποια κυρίαρχη ιδεολογία, η οποία ωστόσο εν μέρει διαμορφώθηκε και υιοθετήθηκε ασμένως εδώ και δεκαετίες από την πολιτική παράταξη των τριών υπουργών, οδήγησε στην προαναφερθείσα αντιμετώπιση της «αυταρχικής» λειτουργίας. Κι ούτε καν εμφανίζονται οι τρεις υπουργοί επαρκείς να σκεφτούν ότι το προσκλητήριο αυτενέργειας από την πλευρά των πολιτών ουσιαστικά δικαιώνει όλους τους προπηλακισμούς και τις επιθέσεις που έχουν δεχτεί τα στελέχη της κυβερνητικής παράταξης μέχρι σήμερα. Τώρα οι «σοσιαλιστές» βρίσκουν μπροστά τους το τέρας που εξέθρεψαν. Ας μην διαμαρτύρονται όμως: κοιμάται κανείς, όπως στρώνει.
Το άρθρο των τριών υπουργών, πέρα από τις αντεργατικές του στοχεύσεις, επιβεβαιώνει πως στις παλαιοκομματικές ηγεσίες δεν έχει αναπτυχθεί καμία νέα νοοτροπία, απαλλαγμένη από τις μεθοδεύσεις του παρελθόντος. Στόχος τους ήταν πάντα κι εξακολουθεί να παραμένει η επίπλευση στο πολιτικό προσκήνιο και η κάρπωση της εξουσίας. Μπροστά στην εξυπηρέτηση του στόχου ωχριούν τόσο τα εργασιακά δικαιώματα όσο και οι άνθρωποι, ακόμη κι αν έρχονται αντιμέτωποι με το φάσμα του θανάτου. Πλάι στους ανθρώπους που αφήνουν την τελευταία τους πνοή στις συρράξεις των διαδηλώσεων, μικροί μαθητές λιποθυμούν στα σχολεία τους λόγω ασιτίας. Σε μια κοινωνία που νεκρώνει επαγγελματικά, ηθικά και κυριολεκτικά, η αφασική πολιτική επιμένει κοντόθωρα και προκλητικά να νοιάζεται μόνο για το σαρκίο της. Κι ίσως το αίτημα της ενεργοποίησης των πολιτών, που εξέφρασαν οι τρεις υπουργοί, να χρειάζεται όντως περαιτέρω γενίκευση στην υλοποίησή του· μα να συνεχίσει να υλοποιείται ακριβώς απέναντι στον ίδιο τον αμετανόητο πολιτικό κόσμο και τον εκ μέρους του εμπαιγμό. Οι αντιδράσεις των πολιτών ενάντια στο πολιτικό κατεστημένο κατά την πρόσφατη παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου, με την αποπομπή των εκπροσώπων του σε πολλές πόλεις από την εξέδρα των επισήμων, ήδη δείχνει τον δρόμο.
