Πολυδύναμες οικιστικές μονάδες στην Αχαΐα για ταχύρυθμη ανάπτυξη στην Ενδοχώρα
Σύζευξη πολεοδομικού, συγκοινωνιακού, τεχνολογικού, τουριστικού και παραγωγικού τομέα
Του Ανδρέα Γαλάνη*
Υφιστάμενη κατάσταση στην ενδοχώρα
– Το μεταναστευτικό ρεύμα συνεχίζεται από την ενδοχώρα προς τα μεγάλα αστικά κέντρα κυρίως από παραγωγικές ηλικίες αυξάνοντας τα ποσοστά ανεργίας στις αστικές περιοχές.
– Η απουσία πολιτιστικών αγαθών αναδεικνύεται κυρίαρχο πρόβλημα στην ενδοχώρα, ιδιαίτερα για τις νεαρές ηλικίες που αισθάνονται ότι η ύπαιθρος υστερεί σε ποιότητα ζωής από αυτή των πόλεων με συνέπεια την εγκατάλειψή της.
– Η έλλειψη συγκοινωνιακών υποδομών επέφερε κοινωνικούς αποκλεισμούς στην ενδοχώρα με απουσία τοπικής και διαδημοτικής συγκοινωνίας που να συνδέει τους οικισμούς με χώρους εργασίας, υγείας, άθλησης και αναψυχής.
– Λόγω των κλιματικών αλλαγών μεγεθύνονται τα προβλήματα, ιδιαίτερα στους τομείς της ενέργειας, των υδάτινων πόρων, της ρύπανσης, της διατροφής και της απασχόλησης. Με το σημερινό τρόπο σκέψης και ζωής δεν λειτουργούμε σε αρμονία με τις παραγωγικές μας δυνατότητες και το φυσικό περιβάλλον.
– Πλούσιες πηγές εναλλακτικών μορφών ενέργειας (ηλιακή, αιολική, υδροηλεκτρική, γεωθερμική, κ.ά.) είναι διαθέσιμες στην ελληνική ενδοχώρα. Ευρίσκονται όμως ακόμη σε χαμηλά επίπεδα εκμετάλλευσης.
– Άφθονοι υδάτινοι πόροι παραμένουν ανεκμετάλλευτοι λόγω έλλειψης ικανής διαχείρισης, προστασίας και εξοικονόμησης νερού για άρδευση και ύδρευση. Η ρύπανση στο περιβάλλον και στον υδροφόρο ορίζοντα από αγροχημικά, χωματερές, βιομηχανικά απόβλητα κ.ά. επιβαρύνει την δημόσια υγεία και την παραγωγή.
– Η ενδοχώρα έχει τις προϋποθέσεις για παραγωγή προϊόντων με υψηλή αξία σε διατροφικές, θεραπευτικές και προστατευτικές ιδιότητες, όπως είναι τα παραγόμενα από την Άμπελο, την Ελιά, τη Μέλισσα, την Κτηνοτροφία και την μεγάλη ποικιλία Βοτάνων και Θάμνων. Προϊόντα με διεθνείς διακρίσεις που μπορούν να αποτελέσουν την προμετωπίδα της αγροτικής μας πολιτικής.
– Η προώθηση ελληνικών βιολογικών προϊόντων στις διεθνείς αγορές είναι απόλυτα εφικτή με βιολογικά λιπάσματα και ζωοτροφές. Από πανεπιστημιακά εργαστήρια έχει επιτευχθεί υψηλή απόδοση με δραστική μείωση των λιπασμάτων και του κόστους παραγωγής.
– Οι πρώτες ύλες της βιομηχανίας στην Ευρώπη προέρχονται από τον πρωτογενή τομέα σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Η συρρίκνωση του πρωτογενούς τομέα θα επιφέρει σοβαρά οικονομικά προβλήματα και θα ασκήσει μεγάλες πιέσεις στον τομέα της απασχόλησης.
– Ο αγροτικός πληθυσμός υποφέρει από έλλειψη τεχνογνωσίας σε όλα τα στάδια μιας αγροτικής εκμετάλλευσης με συνέπεια τη δραστική μείωση του αγροτικού εισοδήματος και την αδυναμία των ελληνικών προϊόντων να αποκτήσουν προστιθέμενη αξία και να πρωταγωνιστήσουν σε παγκόσμιο επίπεδο.
– Η επιστημονική γνώση και έρευνα δεν συνδέεται με τις βασικές κοινωνικές ανάγκες και ιδιαίτερα με τις ανάγκες της αγροτικής ανάπτυξης. Υπάρχει έλλειμμα σε σχολές για αγροτικά επαγγέλματα, σε κέντρα επιμόρφωσης αγροτών, μεταφορά τεχνογνωσίας (know how), εφαρμοσμένη έρευνα κ.ά.
– H μαζική αστικοποίηση προκαλεί πολλαπλή ρύπανση που ευνοεί τις σωματικές, ψυχικές και πνευματικές παθήσεις. Η υπερσυγκέντρωση πληθυσμού στις μεγάλες πόλεις είναι η πρώτη αιτία ανισορροπίας ανθρώπου και φύσης.
– Στις αστικές περιοχές κυριαρχεί η άναρχη πολεοδομική εξάπλωση, η έλλειψη δημόσιων ανοικτών χώρων, η ανυπαρξία πρασίνου, η πυκνή δόμηση, η ένταση στην εκμετάλλευση του χώρου, η καταστροφή του
περιαστικού πε
ριβάλλοντος, το έντονο κυκλοφοριακό πρόβλημα και η ατμοσφαιρική ρύπανση. Οι συνθήκες αυτές δημιουργούν αντιπαραγωγικές οικιστικές ζώνες.
– Ο Φυσικός & Πολιτιστικός πλούτος είναι το μεγάλο κεφάλαιο της χώρας μας που πρέπει να διαφυλάξουμε και να διαχειριστούμε με φρόνηση. Παραμένει όμως σε μεγάλο βαθμό αναξιοποίητος.
Πρόταση για Πολυδύναμες Οικιστικές Μονάδες
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων στην ενδοχώρα και τις πόλεις προτείνουμε προς μελέτη ορισμένες περιοχές της Αχαΐας οι οποίες βάσει των χαρακτηριστικών τους προσφέρονται για να δημιουργηθούν μικρές πολυδύναμες οικιστικές μονάδες (με 2.000 κατοικίες εκάστη), εξοπλισμένες με ένα πλέγμα βασικών υπηρεσιών και υποδομών, ικανές να στηρίξουν και να ενισχύσουν τους υφιστάμενους οικισμούς της ενδοχώρας και παράλληλα να προστατεύσουν τις πλησιέστερες αστικές ζώνες από κάθε δυσμενή εξάπλωση.
|
Προτεινόμενες Οικιστικές Μονάδες Αχαΐας |
|
||||||
|
α/α |
ΤΟΠΟΘΕΣΙΑ |
Αστικό Κέντρο για "ΔΙΠΟΛΟ" |
Πλησιέστερες Κωμοπόλεις |
ΠΟΤΑΜΙΑ /ΛΙΜΝΕΣ |
ΟΡΕΙΝΟΙ ΟΓΚΟΙ |
Πλησιέστεροι ΟΔΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ |
|
|
10 |
Φαρρές Αχαΐας |
Πάτρα |
Πάτρα |
Πείρος, Παραπείρος, Φράγμα Πείρου |
Ερύμανθος, Άγ.Γεώργιος, Κομποβούνι |
Πάτρα – Τρίπολη, Πάτρα – Καλάβρυτα |
|
|
11 |
Ρίολος Αχαΐας |
Κ. Αχαΐα |
Κ. Αχαΐα Λάππα |
Λαρισσός, Λ.Πρόκοπου, Τ.Λ.Πηνειού |
Μόβρη |
Πάτρα – Πύργος, Λάππα – Βελιτσές |
|
|
1 |
Μετόχια Δ. Παΐων (Περιοχή Δάφνης Αχαΐας) |
Καλάβρυτα |
Καλάβρυτα, Δάφνη, Κλειτορία |
Λάδωνας, Πάος, Τ.Λ.Λάδωνα |
Παλιοβούνα, Δρακοβούνι |
Πάτρα – Τρίπολη, Καλάβρυτα – Τρίπολη |
|
|
13 |
Ακράτα Αχαΐας |
Κράθι Αχαΐας (Παραλία Ακράτας) |
Κράθι, Αιγείρα, Διακοπτό |
Κράθις, Λ.Τσιβλού |
Καύκαρης |
Πάτρα – Κόρινθος, Ακράτα – Ζαρούχλα |
|
|
14 |
Αρχ. Αιγείρα Αχαΐας (Παλαιόκαστρο) |
Κράθι Αχαΐας (Παραλία Ακράτας) |
Κράθι, Αιγείρα, Διακοπτό |
Κριός |
Εβροστίνα |
Πάτρα – Κόρινθος, Αιγείρα -Περιθώρι |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Οι προς μελέτη περιοχές επιλέγηκαν με βάση τα ακόλουθα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτουν :
1. Η γεωγραφική θέση της περιοχής ανήκει στην αγροτική ενδοχώρα, διαθέτει πεδινές εκτάσεις και ευρίσκεται σε ικανή απόσταση από αστικά κέντρα.
2. Τα υδάτινα αποθέματα (ποτάμια, λίμνες, φράγματα) είναι επαρκή για την ανάπτυξη μιας νέας οικιστικής μονάδας.
3. Οι παραγωγικές δυνατότητες της περιοχής μπορούν να διαμορφώσουν προοπτικές ανάπτυξης και να ανακόψουν το μεταναστευτικό ρεύμα.
4. Τα φυσικά και πολιτιστικά μνημεία της περιοχής προσφέρουν σημαντικές δυνατότητες αξιοποίησης.
5. Υπάρχει αστικό κέντρο στη θαλάσσια ζώνη με το οποίο η νέα οικιστική μονάδα μπορεί ν
α δημιουργήσει ένα «δίπολο» συνεργασίας και ανάπτυξης.
Σκοπιμότητα της Πρότασης
– Ισόρροπη ανάπτυξη Αγροτικών, Δασικών και Αστικών περιοχών με σεβασμό στην οικονομία της φύσης. Το μοντέλο συγκεντρωτικών, πυκνοδομημένων και μηχανοκρατούμενων πόλεων είναι αντιπαραγωγικό.
– Αναζωογόνηση του τοπικού κοινωνικού ιστού και περιφερειοποίηση των οικονομιών με βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των τοπικών προϊόντων & υπηρεσιών. Εφαρμογή σύγχρονων μεθόδων παραγωγής-μεταποίησης-προώθησης.
– Σύζευξη πολεοδομικού, συγκοινωνιακού, τεχνολογικού, τουριστικού και παραγωγικού τομέα.
– Αειφόρος ανάπτυξη με μεγάλο βαθμό αυτάρκειας σε επίπεδο νοικοκυριού, οικισμού και επαρχίας, για είδη πρώτης ανάγκης. Εξοικονόμηση ενέργειας μέσω ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, οικολογικής δόμησης, κομποστοποίησης, ανακύκλωσης αποβλήτων κ.ά.
– Ενίσχυση της οικοδομικής δραστηριότητας και των δημόσιων έργων με συνεργασία Δημόσιου & Ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ).
– Δημιουργία νέων θέσεων απασχόλησης αξιοποιώντας τα πλεονεκτήματα της ελληνικής ενδοχώρας για παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής αξίας.
– Εφαρμογή του συνδυασμένου πολεοδομικού – συγκοινωνιακού σχεδιασμού για μια βιώσιμη ανάπτυξη των οικιστικών ζωνών και των μεταφορών.
– Παροχή δικτύων πολύπλευρης πληροφόρησης, συναλλαγών, επικοινωνίας, συγκοινωνίας και παροχής πρώτων αναγκών.
– Ανάπτυξη της τοπικής συγκοινωνίας με ευέλικτες διαδρομές που ευνοούν την κινητικότητα του πληθυσμού και την κοινωνική συνοχή. Σχεδιασμός συνδυασμένων μεταφορών για εύκολη πρόσβαση σε αστικές περιοχές.
– Ανάδειξη των τοπικών πολιτιστικών στοιχείων και δημιουργία κέντρων εμπορίου, πολιτισμού και αναψυχής έτσι ώστε η ποιότητα ζωής των κατοίκων της υπαίθρου να μην υπολείπεται της ποιότητας ζωής των αστικών κέντρων.
– Οικολογική Δόμηση με εφαρμογή Βιοκλιματικής Αρχιτεκτονικής και με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας για πολλαπλές χρήσεις.
– Μεταφορά τεχνογνωσίας σε επαγγελματίες αγρότες με εφαρμογές καινοτομίας, πιλοτικές καλλιέργειες, πειραματικούς αγρούς, θερμοκοιτίδες εκτροφών και καλλιεργειών, εκπαίδευση πάνω στο χώρο (on job training), διαδικασίες μαθητείας, επισκέψεις μελέτης (study visit) σε επιλεγμένες μονάδες, κ.ά.
– Ίδρυση αγροτικών σχολείων και ερευνητικών κέντρων. Προώθηση της δια βίου εκπαίδευσης/κατάρτισης. Πρόσβαση στη γνώση χωρίς γεωγραφικούς περιορισμούς.
– Σύνδεση της εκπαιδευτικής κοινότητας με τους χώρους παραγωγής. Εξοικείωση των μαθητών με τα στάδια παραγωγής, μεταποίησης & προώθησης των προϊόντων.
– Περιορισμός του "χάσματος" στη διάδοση της ψηφιακής τεχνολογίας μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών.
– Δημιουργία Βιοτεχνικών πάρκων με πρότυπες Βιοτεχνικές Μονάδες από ελαιοτριβεία, τυροκομεία, οινοποιεία, σφαγείο, μελισσοκομικό εργαστήριο κ.ά.
– Προώθηση σύγχρονων εταιρικών σχημάτων με καθετοποιημένες μονάδες από ομάδες παραγωγών & με προτεραιότητα στα βιολογικά & πιστοποιημένα προϊόντα.
– Προβολή των τοπικών προϊόντων και του γαστρονομικού πολιτισμού της περιοχής από ΜΜΜ, τοπικούς φορείς και πιστοποιημένα καταστήματα εστίασης.
– Ανάδειξη του αγροτουρισμού ως πρωτεύοντος στοιχείου του θεματικού τουρισμού. Σύνδεση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς με την παραγωγική και γαστρονομική μας παράδοση δημιουργώντας Μουσεία Αγροτικών Προϊόντων.
* Ο Ανδρέας Β. Γαλάνης είναι Επιχειρησιακός Ερευνητής.
Σημείωση mtb: Δείτε και τη ζεύξη: http://manitaritoubounou.wordpress.com/2008/03/27/doryforoi-poleis-agalan-1/
