Όταν ο Άγιος Φραγκίσκος της Ασίζης διέλυσε τη Βέρμαχτ…

 

Του Στάθη Σταυρόπουλου*

 

Μάλλον κάποιος στο Σύμπαν μάς κάνει πλάκα! Προσέξατε το όνομα του Ύπατου Αρμοστή που μας έστειλε η Τρόικα; (του Γκαουλάιτερ αν προτιμάτε ή, έστω, του Ανθύπατου): Χορστ Ράιχ-ενμπαχ! Μάλιστα! Χορστ Ράιχενμπαχ! Πάλι καλά που δεν λέγεται Αντολφ Ζήμενς… …ή απλώς Ράιχμπανκ!

Η κρίση και το καλό! Λένε ορισμένοι ότι η κρίση έχει και την καλή της πλευρά – ότι δίνει την ευκαιρία σε κάποιους πολίτες να δουν τα πράγματα αλλοιώς, καθώς κι ότι δίνεται με την κρίση σε όλους η δυνατότητα να δείξουν τις καλές τους πλευρές, την αλληλεγγύη, την ολιγάρκεια, εν γένει την καλωσύνη. Δεν υπάρχει καλή πλευρά της κρίσης.

Οι καλοί άνθρωποι είναι καλοί άνθρωποι, ανεξαρτήτως κρίσης, πριν απ' αυτήν και μετά απ' αυτήν. Αυτό που έλεγαν οι αρχαίοι αρετή, δηλαδή το θάρρος, το αίσθημα δικαίου, η φιλομάθεια, η αυτάρκεια, το μέτρο, η γενναιοφροσύνη κι αυτό που λένε οι χριστιανοί αγάπη, δηλαδή η ευρυχωρία και η αλληλεγγύη, δεν χρειάζονται ως καταλύτη την κρίση για να εκδηλώνονται.

 Αντιθέτως η κρίση περιάγοντας πολλούς και όλο και πιο πολλούς σε κατάσταση αδυναμίας δυσχεραίνει κι ακυρώνει τις εκδηλώσεις και της αρετής και της αγάπης. Η επιβεβλημένη από τους Δυνατούς στους αδύναμους λιτότητα δεν μπορεί να εκλαμβάνεται από τους τελευταίους ως επιστροφή στην (εξ επιλογής) ολιγάρκεια, αλλά στη σκλαβιά.

Ο κυνισμός με τον οποίον διατυπώνουν ή μάλλον εντέλλονται τα της (έκτακτης) Ανάγκης οι Δυνατοί, μόνον απ' τους ηλίθιους μπορεί να εκλαμβάνεται ως ειλικρίνεια.

Η πιθανότης οι Δυνατοί (ή οι εντολοδόχοι των Δυνατών) να είναι και χαζοί επιδεινώνει τα πράγματα, μάλιστα στο κωμικοτραγικό επίπεδο που τα ζούμε εμείς σήμερα· με μια κυβέρνηση να μας έχει «σώσει» έξι φορές και κάθε φορά να μας ζητά να πληρώσουμε τις αποτυχίες της μία προς μία, ένας προς έναν.

Σε ένα μόνον η κρίση υπήρξε χρήσιμη: έβγαλε πολλούς απ' τις αυταπάτες τους. Τους έδειξε ότι το σύστημα είναι μία διαρκής σειρά εναλλασσόμενων κρίσεων, ότι αυτό που χτίζεις ή έχεις σήμερα δεν υποχρεούται σε καμμία λογική συνέχεια με αυτό που κατασκευάζεται να σου συμβεί αύριο.

Κατά τα άλλα η κρίση δεν απελευθερώνει τις καλές πλευρές των ανθρώπων, ούτε τους μαθαίνει «πατριδογνωσία». Δεν γίνεται δηλαδή κανείς στωικός μετρώντας την ανοδοκάθοδο των επιτοκίων, ούτε αγαθότερος πληρώνοντας ακριβότερη τη ΔΕΗ. Οι άνθρωποι, λόγιοι ή λαϊκοί, είναι ό,τι είναι πριν από την κρίση και αναλόγως αντιδρούν κι εκδηλώνονται κατά τη διάρκειά της. Άλλωστε ακόμα και το «καλό» είναι ταξικό. 

Σε προσωπικό επίπεδο η «καλωσύνη» μπορεί να 'ναι σχετική ως προς την ομοιότητά της ανάμεσα στους ανθρώπους, αλλά σε κοινωνικό επίπεδο, αλλοιώς είναι «καλός» ο αστός κι αλλοιώς ο εργάτης.

Δεν χρειάζεται καμμιά κρίση ο λαός για να ανακαλύψει το (κοινό) μεγαλείο που κρύβει μέσα του, διότι ακριβώς αυτή η κοινότητα του το έχει δημιουργήσει (ο δημιουργός δήμος).

Το φιλότιμο των ανθρώπων του λαού, η φυσική ευγένεια, αυτό που λέμε αρχοντιά, η παράδοση της αλληλεγγύης, η φιλοπονία, η αξιοπρέπεια, ο αυτοσεβασμός, η αγάπη για τη ζωή και η επίγνωση του πένθους, ο σεβασμός στους ήρωες και τους αγίους, όσο κι αν έχουν συκοφαντηθεί απ' αυτούς που χειραγωγούν (και συχνά εκμαυλίζουν) τον λαό, είναι ιδιότητες και χαρακτηριστικά ενός έρωτα προς το ωραίον που ουδείς μπορεί να ξεριζώσει από το συλλογικό πρόσωπο των απλών, των πληβείων, αυτής της θάλασσας από πέτρες που είναι ο λαός – ο χτίστης της καλύβας, ο χτίστης του Παρθενώνα.

Σε ένα έχει δίκιο (και θα το βρει μπροστά του) ο Γιωργάκης Παπατζής Παπανδρέου: όταν λέει ότι «βρισκόμαστε σε πόλεμο». Ναι! σε ταξικόν πόλεμο. Και τη μάχαιρα που έβαλε, αυτήν και θα λάβει.

Δεν τιμωρούνται οι λαοί, ούτε από καλβινιστές ηθικολόγους κι εν τω άμα τοκογλύφους, ούτε από ανδρείκελα. Οι λαοί υπηρετούνται και όταν δεν υπηρετούνται σωστά, τιμωρούν.

Αργούν. Αλλά ο λαός που του τρως τα κόπια του (τα σχολεία, τα νοσοκομεία, τη δουλειά, το σπίτι), όσον κι αν έχεις διαφθείρει ένα μέρος του με ρουσφέτια και χρηματισμούς, όσον κι αν του κάνεις πλύση εγκεφάλου με κουβέντες της μπυραρίας και της οθόνης, κάποτε σηκώνει κεφάλι. Κι όταν σηκώσει κεφάλι, όπου και να κρυφθείς θα σε δει…

 

* ΣΤΑΘΗΣ Σ., 15.ΙΧ.2011, stathis@enet.gr

 

ΠΗΓΗ: Έντυπη Έκδοση, Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 15 Σεπτεμβρίου 2011,  http://www.enet.gr/?i=arthra-sthles.el.home&id=309785