ΜΕΤΑΛΛΑΓΜΕΝΕΣ ΑΠΕΙΛΕΣ:

 Το γεωπολιτικό πλαίσιο του πολέμου, η στάση πληρωμών, η επιλεκτική χρεοκοπία, το πρόβλημα των δίδυμων ελλειμμάτων,.. – Μέρος Ι

 

Του Βασίλη ΒΙλιάρδου*

 

“Με την έννοια «ασύμμετρη» εννοούμε εκείνη την απειλή, η οποία δεν αποσκοπεί να συντρίψει τις άμυνες του στόχου της, με τη χρήση όλων των δυνάμεων της, αλλά να τις ξεπεράσει και να χτυπήσει στα αδύνατά του σημεία. Δηλαδή, μια μεθοδολογία προσβολής ενός στόχου, η οποία «σκοπεύει» στις «αχίλλειες πτέρνες» του, προσαρμόζοντας την ισχύ της στις αδυναμίες του στόχου της. Ένα σημαντικό στοιχείο για τις απειλές αυτής της κατηγορίας αποτελεί το ότι, είναι απροσδόκητες και απρόσμενες ή κρυφές – δεν τις περιμένουμε λοιπόν και κατά συνέπεια δεν έχουμε προβλέψει άμυνες για αυτές.

Περαιτέρω, μια ειδική κατηγορία ασύμμετρων απειλών είναι παλαιές απειλές, οι οποίες «μεταλλάσσονται» – εξελίσσονται δηλαδή σε κάτι διαφορετικό από την αρχική τους μορφή. Για παράδειγμα μία ασύμμετρη απειλή (μια παλαιά, «κλασική» δηλαδή απειλή), η οποία έχει «μεταλλαχθεί», είναι η αξιοποίηση των οικονομικών όπλων εναντίον των αδύναμων χωρών – από τις οποίες εξαρτώνται συνεχώς περισσότερο οι προηγμένες τεχνολογικά χώρες, όσον αφορά τα τρόφιμα, τις πρώτες ύλες, την κατανάλωση των τεχνολογικών ή άλλων προϊόντων παραγωγής τους, τον τουρισμό κλπ. Τα οικονομικά αυτά όπλα λειτουργούν σε ένα νέο «γεωπολιτικό πλαίσιο», το οποίο παρομοιάζεται με έναν γκρίζο μανδύα που ενοποιεί την ειρήνη με τον πόλεμο – αφού χρησιμοποιούνται με στόχο να μεταλλάξουν τις ανεξάρτητες χώρες σε προτεκτοράτα, σε δορυφόρους δηλαδή των τεχνολογικά ανεπτυγμένων κρατών με τη βοήθεια, με τη συνενοχή καλύτερα της τοπικής άρχουσας τάξης. Ουσιαστικά φαίνεται πως έχουν αντικαταστήσει πια το πεπαλαιωμένο «δόγμα του σοκ», με τη βοήθεια του οποίου λειτουργούσαν μέχρι πρόσφατα τα «εργαλεία» των Η.Π.Α. – η Σχολή του Σικάγου, ο ΠΟΕ, η Παγκόσμια τράπεζα και το ΔΝΤ”.

Το παραπάνω κείμενο έχει σκοπό αφενός μεν να εξηγήσει τον τίτλο του άρθρου μας, έτσι ώστε να μην θεωρηθεί «κενός περιεχομένου», αφετέρου να τονίσει το διπλό, γεωπολιτικό πόλεμο, στον οποίο είναι εκτεθειμένη η Ελλάδα – ευρισκόμενη στη δίνη του κυκλώνα. Ο διττός αυτός πόλεμος είναι από τη μία πλευρά προϊόν της ασύμμετρης παγκοσμιοποίησης, όπου ο ελλειμματικές χώρες (κυρίως οι Η.Π.Α.) ευρίσκονται αντιμέτωπες με τις πλεονασματικές, καθώς επίσης οι τεχνολογικά προηγμένες με τις πλούσιες σε φυσικούς πόρους, ενώ από την άλλη πλευρά ενδοευρωπαϊκός – με την πλεονασματική, αλλά σχετικά φτωχή σε φυσικούς πόρους μερκαντιλιστική Γερμανία, να απειλεί την εθνική κυριαρχία όλων των χωρών της Ευρωζώνης και κατ’ επέκταση της ΕΕ. Στα πλαίσια αυτά, οι συνεχείς επιθέσεις των εταιρειών αξιολόγησης στις «αχίλλειες πτέρνες» της Ευρωζώνης, στις χώρες του νότου, είναι δυνατόν να εξυπηρετούν πολλά διαφορετικά, κρυφά ή μη, συμφέροντα – ενδεχομένως αντικρουόμενα. Για παράδειγμα, τις ηγεμονικές βλέψεις της Γερμανίας, την προστασία του δολαρίου από την κατάρρευση, τη διατήρηση του ως παγκόσμιου αποθεματικού νομίσματος, την «κατάληψη» της ΕΕ από τις Η.Π.Α. με τη βοήθεια του ΔΝΤ, την «εκδίωξη» της Κίνας από τις δυτικές αγορές, την διάλυση της Ευρωζώνης, την κυριαρχία του Καρτέλ και των τραπεζών επί της Πολιτικής  κλπ. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει ότι, οι εκτιμήσεις των τριών αδελφών για τα οικονομικά των θυμάτων τους είναι λανθασμένες ή ότι δεν κάνουν σωστά τη δουλειά τους – αφού επιβεβαιώνουν όλα όσα είναι από καιρό γνωστά στις «αγορές». Εν τούτοις, δεν παύουν να λειτουργούν παράλληλα ως «αυτοεκπληρούμενες» προφητείες, επιδεινώνοντας τα υφιστάμενα προβλήματα πολλών χωρών, οι οποίες οδηγούνται μονοδρομημένα στη χρεοκοπία – αποτελώντας τα θύματα του πρώτου παγκοσμίου οικονομικού πολέμου, ο οποίος μέρα με την ημέρα γίνεται όλο και πιο καταστροφικός.         

Η ΣΤΑΣΗ ΠΛΗΡΩΜΩΝ ΚΑΙ Η ΕΠΙΛΕΚΤΙΚΗ ΧΡΕΟΚΟΠΙΑ

Ειδικά όσον αφορά τη στάση πληρωμών, σημαίνει ότι η χώρα που υποχρεώνεται να την επιλέξει, σταματάει να πληρώνει τοκοχρεολύσια, έρχεται σε επαφή με τους πιστωτές της, έτσι ώστε να συμφωνηθεί ένας σταδιακός, εφικτός τρόπος πληρωμής μέρους των χρεών της και ισοσκελίζει παράλληλα τα έσοδα, με τα έξοδα της στον προϋπολογισμό – αφού παύει πια να έχει πρόσβαση στο διεθνή δανεισμό (κάτι που φυσικά ήδη συμβαίνει στην Ελλάδα). Από την άλλη πλευρά, ο ιδιωτικός τομέας της (τράπεζες, επιχειρήσεις κλπ.) αναζητάει τις δικές του λύσεις, επειδή γίνεται πλέον πολύ δύσκολος τόσο ο δανεισμός του, όσο και η διατήρηση ελλειμμάτων στο εξωτερικό ισοζύγιο – ένα καθόλου ευχάριστο «σενάριο», αλλά όχι συνώνυμο με τη συντέλεια του κόσμου.  Σε κάθε περίπτωση βέβαια η χώρα εδώ δεν υποχρεώνεται στην εκποίηση των επιχειρήσεων της ή στο ξεπούλημα των περιουσιακών στοιχείων της (εάν δεν διακρίνεται από μία «ενδοτική» κυβέρνηση), διατηρώντας έτσι τις μελλοντικές προοπτικές της. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για ένα κράτος-ισότιμο μέλος της Ευρωζώνης, το οποίο δεν κινδυνεύει με τεράστιες υποτιμήσεις του νομίσματος του, με ανεξέλεγκτες επιδρομές τραπεζών (Bank run), με μαζική έξοδο κεφαλαίων κοκ.   

Περαιτέρω, εάν αντί για τη στάση πληρωμών αποφασισθεί η, «εκβιαζόμενη» από τη Γερμανία, "επιλεκτική χρεοκοπία" (μία αρκετά ευφάνταστη λέξη, με στόχο την «ωραιοποίηση» της πτώχευσης – μία «μεταλλαγμένη» απειλή λοιπόν), η αναβολή δηλαδή των πληρωμών (ή κάποιων από αυτών) για ένα χρονικό διάστημα, όπου η Ελλάδα, με τη βοήθεια του μηχανισμού στήριξης (EFSF), θα προσπαθήσει να εξαγοράσει μέρος των ομολόγων της σε χαμηλότερη τιμή, το αποτέλεσμα θα είναι η χρόνια παραμονή της χώρας μας στον «ορό» της Γερμανίας – επομένως, η μετάλλαξη της σε φτωχό προτεκτοράτο, σε δορυφόρο καλύτερα της μερκαντιλίστριας καγκελαρίου. Παράλληλα, η Ελλάδα θα υποχρεωθεί αφενός μεν στην παροχή ενυπόθηκων εγγυήσεων στο μηχανισμό στήριξης, αφετέρου στην πώληση δημοσίων επιχειρήσεων και ακίνητης περιουσίας – πολύ πιθανόν σε εξευτελιστικές τιμές υποτέλειας και χωρίς καμία προοπτική για το μέλλον της. Απλούστερα, με την «επιλεκτική χρεοκοπία» θα πληρώσουμε το δημόσιο χρέος στο μεγαλύτερο μέρος του (εάν έχουμε τύχη και δεν το εξοφλήσουμε στο σύνολο του), θα συνεχίσουμε να επιβαρυνόμαστε με τοκογλυφικούς τόκους, θα χάσουμε ολοκληρωτικά την εθνική μας κυριαρχία, δεν θα βγούμε ποτέ στις αγορές, θα κυβερνιόμαστε «δημοσιονομικά» από ξένες δυνάμεις, θα εκποιήσουμε όλα μας τα περιουσιακά στοιχεία, θα λεηλατηθεί η ιδιωτική περιουσία, θα πεινάσουν οι Έλληνες και, στο τέλος, θα χρεοκοπήσουμε εξαθλιωμένοι – σαν τη στυμμένη λεμονόκουπα. Ολοκληρώνοντας, όταν κλείνουν όλες οι επιχειρήσεις, η ανεργία εκτοξεύεται στα ύψη, η ύφεση «μαίνεται», οι μισθοί μειώνονται και οι αξίες των βασικών περιουσιακών στοιχείων εκμηδενίζονται (μετοχές, ακίνητα κλπ.), τι νόημα έχει η εξόφληση των δανειστών για τους Πολίτες;     

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΔΙΔΥΜΩΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, η συνεχώς μειούμενη ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας θεωρείται από πολλούς ότι είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τα «δίδυμα ελλείμματα» της (δημόσιο έλλειμμα προϋπολογισμού και ιδιωτικό κυρίως έλλειμμα ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών), τα οποία αυξάνουν συνεχώς το δημόσιο χρέος της – συνεπικουρούμενα από διαρκώς αυξανόμενους τόκους με όλο και πιο υψηλά επιτόκια (το 80% περίπου του δημοσίου χρέους προέρχεται από τόκους, με ένα μεγάλο μέρος του υπολοίπου 20% να οφείλεται στη διαφθορά κάποιων πολιτικών). Εν τούτοις, εμείς έχουμε την άποψη ότι σήμερα δεν είναι η μοναδική πηγή των προβλημάτων της. Δηλαδή, θεωρούμε ότι τα ελλείμματα είναι αυτά που προκαλούν τη μείωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας (την αύξηση των τόκων, του δημοσίου χρέους κλπ.), ενώ προκαλούνται από τη χρήση οικονομικών όπλων: μεταξύ των οποίων της τεχνητής υποτίμησης του γερμανικού ευρώ, της ανάλογης ανατίμησης του ελληνικού, καθώς επίσης της επέκτασης των πολυεθνικών φοροφυγάδων εντός συνόρων – παράγοντες που έχουν συμβάλλει τα μέγιστα στην αποβιομηχανοποίηση της Ελλάδας, από την οποία πηγάζει η μειωμένη ανταγωνιστικότητα της.

Ας σημειώσουμε εδώ ότι, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας στους τομείς των υπηρεσιών (στους οποίους δραστηριοποιείται κυρίως η Ελλάδα) είναι πολύ πιο δύσκολη, από την αύξηση της στους τομείς της μεταποίησης (βιομηχανία κλπ.) – γεγονός που επεξηγεί τα προβλήματα μίας αναπτυξιακής οικονομικής πολιτικής, καθώς επίσης την προδιαγεγραμμένη, παταγώδη αποτυχία των όποιων μέτρων λιτότητας εφαρμόζονται. Πόσο μάλλον όταν τόσο τα ελλείμματα, όσο και το χρέος, καθιστούν αδύνατες τις επενδύσεις σε νέους τομείς – μέσω των οποίων θα αυξανόταν η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας. Περαιτέρω, οι ομοιότητες που παρουσιάζει η Ελλάδα με τις Η.Π.Α. στον παραπάνω προβληματισμό, με μία χώρα δηλαδή επίσης «εντάσεως υπηρεσιών» που όμως δεν αμφισβητείται η ανταγωνιστικότητα της, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα (χωρίς φυσικά να συγκρίνουμε τα μεγέθη των δύο οικονομιών), είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς. Πολύ περισσότερο όταν η λύση και για τις δύο χώρες είναι μάλλον κοινή, εάν δεν αλλάξουν ριζικά συμπεριφορά τα πλεονασματικά κράτη: η στάση πληρωμών δηλαδή, η αναδιαπραγμάτευση του χρέους και η επαναβιομηχανοποίηση, όπου όμως οι Η.Π.Α. έχουν προφανώς πολύ περισσότερες επιλογές (στρατιωτική επίλυση της διαμάχης, ολοκλήρωση της εισβολής του ΔΝΤ στην ΕΕ, πληθωριστική μείωση των χρεών με τύπωμα νέων χρημάτων, χρηματοπιστωτικές επιθέσεις, προστατευτισμός κλπ.).

Εάν τυχόν βέβαια η Ελλάδα χρεοκοπήσει ανεξέλεγκτα, το κόστος δανεισμού των Η.Π.Α. θα αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό που θα υποχρεώσει την κυβέρνηση της υπερδύναμης σε ριζικές αποφάσεις. Όσον αφορά τώρα ειδικά τα «δίδυμα ελλείμματα», τα εξής:   

(α)  Το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού (αφορά το δημόσιο τομέα): Στην προκειμένη περίπτωση, τα έσοδα του κράτους δεν αρκούν για την κάλυψη των δαπανών του ενώ, όταν τα έσοδα δεν φθάνουν για την πληρωμή όλων των εξόδων, εκτός από τους τόκους και τα χρεολύσια (δόσεις δανείων), μιλάμε για πρωτογενή ελλείμματα. Ο Πίνακας Ι εδώ θα μας βοηθήσει στην κατανόηση του θέματος: 

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Βασικά μεγέθη του προϋπολογισμού, χωρίς παρεμβάσεις, σε δις €

* Σύνολο δαπανών πλην τόκους πλην πρωτογενείς

Σημείωση: Τα έσοδα καλύπτουν πλήρως τις πρωτογενείς δαπάνες, αυτές δηλαδή χωρίς τους τόκους και το ΠΔΕ. Επομένως τόσο οι μισθοί, όσο και οι συντάξεις, δεν πληρώνονται από το δανεισμό μας.

** ΑΕΠ 2009: 235.017  ΑΕΠ 2010: 230.173

*** Συμπεριλαμβάνονται στις πρωτογενείς δαπάνες

Πηγή: Μεσοπρόθεσμο από 10.06.2011

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι, τα έσοδα του κράτους δεν φθάνουν για την κάλυψη των εξόδων του – ούτε καν για τις πρωτογενείς δαπάνες. Επομένως, δημιουργείται κάθε χρόνο έλλειμμα («ζημίες χρήσης»), το οποίο προστίθεται στο δημόσιο χρέος, αυξάνοντας το συνεχώς. Η αύξηση τώρα του χρέους υποχρεώνει τους πιστωτές καταρχήν σε υψηλότερα επιτόκια, λόγω μεγαλύτερου ρίσκου, οπότε σε δυσβάστακτους τόκους – στη συνέχεια, σε διακοπή της παροχής δανείων, αφού είναι πλέον εμφανές ότι το κράτος δεν μπορεί να ανταπεξέλθει με την εξόφληση των υποχρεώσεων του. Στην προκειμένη περίπτωση, όταν κατηγορεί κανείς τους τοκογλύφους δανειστές ή τις αναξιόπιστες εταιρείες αξιολόγησης, είναι μάλλον εκτός πραγματικότητας – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι εγκρίνουμε τις μεθόδους τους. Η κάλυψη τώρα του ελλείμματος αυτού, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της σκιώδους διακυβέρνησης της χώρας μας (μεσοπρόθεσμο), προβλέπει αφενός μεν νέους φόρους της τάξης των 100 δις € για τα επόμενα πέντε έτη, αφετέρου εκποίηση δημόσιας περιουσίας, καθώς επίσης εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις, συνολικού ύψους 50 δις €. Δηλαδή, με στόχο τη σταθεροποίηση του δημοσίου χρέους μας το 2015 στα επίπεδα του 2010 (περί τα 350 δις € ή 150% του ΑΕΠ), η κυβέρνηση προτείνει την μεταφορά πόρων ύψους 100 δις € από τον ιδιωτικό τομέα, από τους Πολίτες λοιπόν στο κράτος (και από εκεί στους δανειστές), καθώς επίσης την πώληση περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου ύψους 50 δις €. Με τον τρόπο αυτό το προϋπολογιζόμενο χρέος του 2015, ύψους 500 δις €, θα περιορισθεί στα 350 δις € – ενώ η όποια προσπάθεια μείωσης των δαπανών του κράτους (απόλυση δημοσίων υπαλλήλων, περιορισμός των συντάξεων κλπ.), θα οδηγηθεί στην πληρωμή των νέων τόκων. Απλούστερα, η ιδιωτική περιουσία, τα χρήματα των Ελλήνων Πολιτών δηλαδή, ένα μέρος των μισθών τους και η δημόσια περιουσία, θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των μελλοντικών δαπανών του αχόρταγου κρατικού μηχανισμού, καθώς επίσης των τόκων των διεθνών τοκογλύφων – χωρίς να μειωθεί καθόλου ο δανεισμός του κράτους (!)    

Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright),Αθήνα, 14. Ιουλίου 2011, viliardos@kbanalysis.com      

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Είναι σύμβουλος επιχειρήσεων με πολλά συγγράμματα και μελέτες, ενώ έχει εκδώσει πρόσφατα το βιβλίο «Η κρίση των κρίσεων», το οποίο περιλαμβάνει επιλεγμένα οικονομικά άρθρα του 2009.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2382.aspx

 

Συνέxεια στο Μέρος ΙΙ