ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ:

…, τα ομόλογα του δημοσίου, η αγορά ακινήτων, το πρόβλημα του ανατοκισμού και η ανάγκη επαναπροσδιορισμού της χώρας μας – Μέρος ΙΙI

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

Συνέχεια από το Μέρος ΙΙ

ΤΑ ΟΜΟΛΟΓΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Αυτό που έχει μεγάλη σημασία για όλες τις τράπεζες, είναι η αξιολόγηση των ομολόγων δημοσίου, τα οποία έχουν στην κατοχή τους. Ειδικά όσον αφορά τις Ελληνικές, ο Πίνακας ΙV που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικός:  

ΠΙΝΑΚΑΣ IV:  Δάνεια προς το δημόσιο σε δις €, τέλη Ιουνίου 2010 – Ίδια Κεφάλαια με ημερομηνία 31.12.2009

Πηγή: Επιτροπή ελέγχου των τραπεζών – αποτελέσματα του τεστ αντοχής 23.07.10, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σύμφωνα με τον Πίνακα IV, εάν για παράδειγμα η Eurobank αναγκασθεί να αξιολογήσει τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου στο 50% της ονομαστικής τους τιμής, τότε θα πρέπει να μειώσει κατά 3,7 δις € το ενεργητικό της – ποσόν που αυτόματα θα περιόριζε επικίνδυνα τα Ίδια Κεφάλαια της. Όσον αφορά δε την Αγροτική, ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα ήταν το λιγότερο καταστροφικό – αφού τα Ίδια Κεφάλαια της είναι 7,5 φορές χαμηλότερα από τα ομόλογα που κατέχει. Επομένως, εάν η χώρα μας υποχρεωνόταν ή απαιτούσε διαγραφή μέρους των χρεών της, τότε το τραπεζικό μας σύστημα θα αντιμετώπιζε αρκετές δυσκολίες (όπως επίσης το σύνολο του ευρωπαϊκού, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ) – πόσο μάλλον αφού δεν γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό επηρεάζει η μία Ελληνική κλπ. τράπεζα την άλλη, έχοντας δανεισθεί ή δανείσει στην «διατραπεζική» αγορά. 

Η ΑΓΟΡΑ ΑΚΙΝΗΤΩΝ

Το πρόβλημα φυσικά θα μπορούσε να επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο, εάν τυχόν κατέρρεε η αγορά ακινήτων στην Ελλάδα, η οποία διατηρείται ακόμη σε πολύ καλά επίπεδα – αφού, σύμφωνα με όσα τουλάχιστον γνωρίζουμε, οι τράπεζες μας δεν έχουν υποχρεωθεί σε αναπροσαρμογή των τιμών των ακινήτων, τα οποία έχουν στα δανειακά χαρτοφυλάκια τους. Σε κάθε περίπτωση βέβαια, η χώρα μας είναι σε πολύ καλύτερη θέση από πολλές άλλες, όπως διαπιστώνεται από τον Πίνακας V:

ΠΙΝΑΚΑΣ V: Εξωτερικό χρέος των χωρών της GIPS σε δις $

Πηγή: Die Zeit, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα V, η Ελλάδα έχει το χαμηλότερο εξωτερικό χρέος από όλες της υπόλοιπες χώρες της GIPS – επίσης το χαμηλότερο ιδιωτικό (άρθρο μας), ενώ το ΑΕΠ της είναι υψηλότερο από το αντίστοιχο της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Παράλληλα, τα περιουσιακά της στοιχεία είναι πολύ μεγαλύτερης αξίας (συγκριτικά) – αν και δυστυχώς δεν υπάρχουν Ισολογισμοί, στους οποίους να εμφανίζεται η πραγματική καθαρή θέση μίας χώρας (άρθρο μας).     

Ολοκληρώνοντας, ευτυχώς για όλους μας, αν και η πτώση των τιμών είναι πλέον αισθητή, οι περισσότεροι ιδιοκτήτες ακινήτων δεν πουλούν ακόμη – επίσης δεν πουλούν οι κατασκευαστές, οι οποίοι φαίνεται ότι περιμένουν καλύτερες ημέρες. Εν τούτοις, εάν η χώρα μας συνεχίσει να εφαρμόζει την εγκληματική, υφεσιακή πολιτική του ΔΝΤ, η οποία ουσιαστικά δεν διαφέρει από αυτήν που επιβλήθηκε στην Ασία (άρθρο μας), οι τιμές των ακινήτων θα καταβαραθρωθούν και οι τράπεζες πολύ δύσκολα θα αποφύγουν το μοιραίο.

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΑΝΑΤΟΚΙΖΟΜΕΝΩΝ ΤΟΚΩΝ

Στον Πίνακα VI που ακολουθεί φαίνεται η διαμόρφωση ενός δανείου ύψους 20 δις €, το οποίο «ανατοκίζεται» ετήσια, χωρίς να εξοφλούνται «χρεολύσια» (δόσεις δανείου), με επιτόκιο της τάξης του 15%:

ΠΙΝΑΚΑΣ VI: Εξέλιξη αρχικού δανείου 20 δις €, με ετήσιο ανατοκισμό και με επιτόκιο 15% (για ολόκληρες χρονικές περιόδους 01.01.85 – 31.12.89 κλπ.)

Έτος	Αρχικό Κεφάλαιο	Κεφάλαιο συν τόκοι
1985 (αρχή)	20.000.000.000	./.
1989	20.000.000.000	40.227.143.750
1994	20.000.000.000	80.911.154.714
1999	20.000.000.000	162.741.232.583
2004	20.000.000.000	327.330.747.859

Πηγή: Υπολογισμοί Excel, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Όπως διαπιστώνουμε από τον Πίνακα VI το αρχικό κεφάλαιο, με συνεχώς ανατοκιζόμενο ετήσια επιτόκιο 15%, διπλασιάζεται ανά πέντε έτη (με 5% διπλασιάζεται ανά 15 έτη, όπως έχουμε ήδη αναφέρει σε προηγούμενα άρθρα μας). Στον επόμενο Πίνακα (VII) καταγράφεται η διαμόρφωση του αρχικού κεφαλαίου, με την υπόθεση ότι το έτος 2000 το επιτόκιο του (15%) μειώθηκε στο 5% – ενώ συνέχιζε να ανατοκίζεται, χωρίς να πληρώνονται χρεολύσια:  

ΠΙΝΑΚΑΣ VII: Εξέλιξη αρχικού δανείου 20 δις €, το οποίο τοκιζόταν και ανατοκιζόταν ετήσια – με επιτόκιο 15% από το 1985 έως το 1999 και με 5% από το 2000 έως το 2009 (για ολόκληρες χρονικές περιόδους 01.01.85 – 31.12.89 κλπ.).

Πηγή: Υπολογισμοί Excel, Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Από τον Πίνακα VII συμπεραίνουμε εύκολα ότι, εάν στα 265 δις € του αρχικού δανείου των 20 δις €, προσθέταμε «πρωτογενή» ελλείμματα του προϋπολογισμού της τάξης των 35 δις € μόλις (συνολικά για 25 έτη), ένα ποσόν που δεν είναι υπερβολικό, συγκρινόμενο με το «αντίκρισμα» του, με τις επενδύσεις δηλαδή του δημοσίου (έργα υποδομής κλπ.), θα καταλήγαμε (θεωρητικά βέβαια) σε ένα δημόσιο χρέος ύψους περί τα 300 δις € (τέλη του 2009) – χωρίς ιδιαίτερα, «διαχειριστικά» και λοιπά «σφάλματα» (διαφθορά κα).   

Ακριβώς για το λόγο αυτό (άρθρο μας) έχουμε επισημάνει ότι, “Οι κεντρικές τράπεζες οφείλουν να είναι εξ ολοκλήρου δημόσιοι οργανισμοί, ανεξάρτητοι από τον ιδιωτικό τραπεζικό τομέα, από τους ιδιώτες επενδυτές, καθώς επίσης από τις κυβερνήσεις. Με τον τρόπο αυτό θα είχε τη δυνατότητα το εκάστοτε κράτος να δανείζεται άτοκα – με μέτρο φυσικά και υπό τον διαρκή έλεγχο των υπολοίπων τριών εξουσιών, καθώς επίσης των Πολιτών του. Έτσι θα μπορούσε να λειτουργήσει καλύτερα, όσον αφορά τις ανάγκες του συνόλου της κοινωνίας”.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Με βάση τις συζητήσεις στην πρόσφατη σύνοδο της Ευρωζώνης, έχουμε την εντύπωση ότι θα επιλεχθεί τελικά μία «υγιής» λύση στο δίλημμα της Ελλάδας, η οποία θα διασφαλίσει, μεταξύ άλλων, το μέλλον τόσο των Ελληνικών τραπεζών, όσο και των υπολοίπων Ευρωπαϊκών – πολλές από τις οποίες δεν θα απέφευγαν επίσης το «μοιραίο», αφού μία ενδεχόμενη χρεοκοπία της χώρας μας, δεν θα είχε συνέπειες μόνο εντός των συνόρων της (συγκοινωνούντα δοχεία). Αυτό που διακρίνουμε δηλαδή είναι ότι «σταδιακά» θα αποφασισθεί, ως οφείλει, ο  έντιμος και εφικτός μακροπρόθεσμος διακανονισμός του συνολικού δημοσίου χρέους μας, με επιτόκιο ίσο με αυτό που δανείζονται οι εμπορικές τράπεζες (το βασικό της ΕΚΤ) – με τη βοήθεια της ανταλλαγής των ομολόγων με καινούργια. Κατά την άποψη μας, η «απαίτηση» αυτή δεν είναι μόνο έντιμη εκ μέρους μας, αλλά και απολύτως λογική – αφού το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του δημοσίου χρέους μας έχει προέλθει από τους τόκους των διεθνών τοκογλύφων.

Κλείνοντας, εάν δεν επιλεχθεί ο μακροπρόθεσμος διακανονισμός του χρέους μας, με χαμηλό επιτόκιο, ή έστω μία αντίστοιχης αποτελεσματικότητας λύση, οι κίνδυνοι από μία επεκτατική, «μερκαντιλιστική» Γερμανία θα ήταν ανυπολόγιστοι για την Ευρώπη – ειδικά για τη Γαλλία, η οποία είναι αδύνατον να μην τους υπολογίζει (Πρώσοι, Γαλάτες και Σάξονες).  

Σημείωση: Όλα τα παραπάνω είναι η υποκειμενική μας άποψη, ενώ επιφυλασσόμαστε για τυχόν λάθη ή παραλείψεις μας. Δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση κανενός είδους επενδυτική πρόταση – ούτε σύσταση αγοράς ή πώλησης των συγκεκριμένων, οποιασδήποτε άλλης μετοχής ή πάσης φύσεως τοποθέτησης χρημάτων.  

Βασίλης Βιλιάρδος (copyright), Αθήνα, 18. Μαΐου 2011, viliardos@kbanalysis.com      

* Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Έχει εκδώσει πρόσφατα το βιβλίο «Η κρίση των κρίσεων», το οποίο περιλαμβάνει επιλεγμένα οικονομικά άρθρα του 2009.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2350.aspx