ΧΡΙΣΤΟΣ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ
Του Απόστολου Παπαδημητρίου
Οι ιουδαίοι ανέμεναν τον μεσία (Χριστό) ως κοσμικό άρχοντα ικανό να τους λυτρώσει από τη μακραίωνη δουλεία και να αναδείξει τον εκλεκτό λαό του Θεού σε κυρίαρχο επί των άλλων εθνών. Το θλιβερό όμως είναι ότι η αντίληψη αυτή δεν έπαψε να καλλιεργείται και στην εποχή της Καινής Διαθήκης από χριστιανούς μάλιστα, ενώ πλέον ο Θεός έχει αποκαλυφθεί στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού κατά τρόπο σαφή.
Ο Χριστός κατέστη σημείον αντιλεγόμενον από την πρώτη στιγμή του δημόσιου βίου του. Οι άρχοντες του Ισραήλ, φιλάργυροι, φιλόδοξοι και άκρως εγωιστές, με πνεύμα υποταγής αλλά και συνάμα μίσος προς τους Ρωμαίους κατακτητές, δεν έστρεψαν εξ αρχής την πλάτη τους προς τον Χριστό. Πότε οι ίδιοι πότε υπηρέτες αυτών παρακολουθούσαν τη διδασκαλία του και δεν έμεναν αδιάφοροι μπροστά στα σημεία που επιτελούσε. Εκείνο όμως που τους ενοχλούσε αφάνταστα ήταν η βιοτή του: Δεν χαρακτήριζε τον Χριστό ουδεμία ιδιότητα εγκοσμίου άρχοντα. Βέβαια άκρως εντυπωσιακά τα θαύματα της ανάβλεψης τυφλών, της ανόρθωσης παραλυτικών, της διατροφής του πλήθους, της ανάστασης νεκρών τέλος. Όμως παρ’ όλα αυτά δεν έδειχνε ο Χριστός την παραμικρή διάθεση να σαγηνεύσει τον λαό πολλαπλασιάζοντάς τα και να τον οδηγήσει σε ευθεία σύγκρουση με τους μισητούς κατακτητές. Απεναντίας απέφευγε, ανεξήγητα για κείνους, τη δημοσιότητα και τον θόρυβο γύρω από το πρόσωπό του και, το ακόμη χειρότερο, καλούσε τους ακροατές να άρουν τον σταυρό τους και να τον ακολουθήσουν, σαν να μην έφθαναν τα όσα είχαν υποφέρει ως τότε.
Ο απλός λαός μπορεί σε γενικές γραμμές να είχε την ίδια προσδοκία με τους άρχοντες του για τον μεσία. Απόδειξη τρανή οι δύο μαθητές του Χριστού, που του ζήτησαν να ετοιμάσει γι’ αυτούς στη βασιλεία του θέσεις περίοπτες και τιμητικές. Όμως ο λαός τήρησε εν γένει διαφορετική στάση απέναντι στον Χριστό. Τον άκουγε με προσοχή και επιδοκίμαζε τα λεγόμενά του ακόμη και όταν δεν είχε ευεργετηθεί από κάποια ενέργειά του. Μάλιστα παρά το ότι δεν διέκρινε βασιλικές ιδιότητες στο πρόσωπο του Χριστού έσπευσε σε κάποιες περιπτώσεις να τον ανακηρύξει βασιλιά. Ήταν τότε που τους χόρτασε. Κατά καιρούς και οι άρχοντες του κόσμου προσφέρουν άρτο στα πλήθη από τα περισσεύματα είτε των αρπαχθέντων είτε από άλλους λαούς είτε από τον ίδιο τους τον λαό. Ο Χριστός όμως δεν κατείχε εξ αρπαγής τα προσφερόμενα. Ήταν και είναι ο δοτήρ πάντων των αγαθών. Γιατί τότε ο Χριστός αρνήθηκε την πρόταση και απέφυγε τον λαό; Διότι ήρθε να διακονήσει, όχι να διακονηθεί. Ήρθε με την ταπείνωση να συντρίψει την εγωπάθεια των κοσμικών αρχόντων, που κατεξουσιάζουν τους υπηκόους τους. Μετά από αιώνες ο μεγάλος Ρώσος συγγραφέας Φιοντόρ (Θεόδωρος) Ντοστογιέφσκυ παρουσιάζει στο θαυμάσιο έργο του “Αδελφοί Καραμαζώφ” τη φρικτή κατηγορία που απευθύνει στον Χριστό για τη στάση του εκείνη ο μεγάλος ιεροεξεταστής της Σεβίλλης:
“Σου προτάθηκε, για να εξαναγκάσεις όλους να σε προσκυνήσουν, η σημαία του επίγειου άρτου. Και την αρνήθηκες εν ονόματι της ελευθερίας και του επουράνιου άρτου. Κοίτα λοιπόν τί έκανες. Και όλα αυτά εν ονόματι της ελευθερίας! Σου λέω πως η πιό βασανιστική φροντίδα για τον άνθρωπο είναι τούτη: Ζητάει να βρει όσο μπορεί γρηγορότερα κάποιον που να μπορεί να του παραδόσει κείνο το δώρο της ελευθερίας που μ’ αυτό γενιέται ο δύστυχος. Αλλά κύριος της ελευθερίας των ανθρώπων γίνεται μονάχα κείνος που μπορεί να καθησυχάσει τη συνείδησή τους. Με το ψωμί Σου δινόταν μια ακαταμάχητη σημαία: Θάδινες ψωμί κι ο άνθρωπος θα προσκυνούσε, γιατί δεν υπάρχει τίποτα πιο αδιαφιλονείκητο από το ψωμί…”
Παραμένοντες ακόμη στο πνεύμα της προ Χριστού εποχής, φαίνεται να μην κατανοούμε την περί ελευθερίας διδασκαλία της Εκκλησίας του Χριστού. Μάλιστα η ελευθερία που μας χάρισε μας φαίνεται σκλαβιά. Ο σταυρός που μας κάλεσε να άρουμε μας φαίνεται ανυπόφορος. Οι πάντες, ακόμη και οι χριστιανοί, αναζητούμε παρακάμψεις του “Γολγοθά”, προκειμένου να αποφύγουμε τη σταύρωση. Από την άλλη θεωρούμε ως μόνη μορφή ελευθερίας την οικονομική, για την οποία καθημερινά μας βομβαρδίζουν οι επίγειοι άρχοντες της διαχρονικής παρακμής. Έχεις να φας, να πιεις, να περνάς καλά; Τί άλλο θέλεις; Γι’ αυτό τώρα που η απληστία των ισχυρών της γης περιόρισε τη δυνατότητα στους ηγεμονίσκους να μοιράζουν άρτον στους λαούς, θορυβούμαστε και ανησυχούμε για το μέλλον μας. Ποιό μέλλον μας; Το καταναλωτικό. Γι’ αυτό είμαστε ολοπρόθυμοι να εναποθέσουμε την ελευθερία μας, η οποία εννοείται υπό πλείστες όσες έννοιες όπως εντιμότητα και αξιοπρέπεια, επί προσωπικού, ή εθνική κυριαρχία, επί συλλογικού, στα χέρια αυτόκλητων σωτήρων της πολιτικής και της οικονομίας. Ποτέ στο παρελθόν τους λαούς δεν χαρακτήριζε η δουλοπρέπεια του σήμερα!
Οι ομόφρονες του μεγάλου ιεροεξεταστή δεν διακρίθηκαν για τη διανομή άρτου στους καταπιεσμένους από τη φεουδαρχία λαούς, ως μετέχοντες του καθεστώτος. Απεναντίας αντιμετώπισαν κάθε μορφή ελευθερίας έκφρασης και ιδεολογικής ή θρησκευτικής διαφοροποίησης με βασανιστήρια και πυρές. Με τη στάση τους αυτή προκάλεσαν την κατάτμηση του σώματος των χριστιανών της Δύσης. Από αυτήν ανεδύθη ο ποικιλόμορφος προτεσταντικός κόσμος. Το ολοκληρωτικό πρότυπο του παπισμού επέλεξε να εφαρμόσει ο κομμουνισμός. Απέτυχε όμως να χορτάσει με άρτο τους λαούς και κατέρρευσε, καθώς είχε αφαιρέσει απ’ αυτούς προκαταβολικά την ελευθερία. Ο προτεσταντικός κόσμος εγγυήθηκε την ελευθερία του ατόμου (το πρόσωπο αγνοείται στη σύγχρονη δυτική φιλοσοφία) και γέννησε τον καπιταλισμό της απληστίας και της κοινωνικής αδικίας. Έκτισε τη βιτρίνα της προόδου με το αίμα των φτωχών και καταφρονεμένων του πλανήτη και καυχιέται γι’ αυτήν μη έχοντας τη συναίσθηση ότι είναι γυμνός!
Βέβαια υπάρχει και το πρόβλημα της συνείδησης, όπως ορθά παρατήρησε ο Ντοστογιέφσκυ. Γι’ αυτό φρόντισαν οι συνοδοιπόροι των δημαγωγών του πολιτικού χώρου και των απλήστων του χώρου της οικονομίας. Η συνείδηση, πίστεψαν (;) και προβάλλουν, καθησυχάζει με την άρνηση του Θεού! Είναι πολύ εύκολο το θείο δίκαιο να υποκατασταθεί από το ανθρώπινο που είναι πιό “φιλελεύθερο”! Το κοινοβούλιο είναι ο σύγχρονος νομοθέτης. Επιστήμονες διακήρυξαν, μετά τον τραγικό Νίτσε, πως ο Θεός δεν πέθανε, απλά δεν υπήρξε ποτέ! Και άλλοι προσφέρουν με το αζημίωτο “θεραπεία” της ανύπαρκτης γι’ αυτούς ψυχής! “Φιλελεύθεροι” όντες επανέρχονται στην προσφιλή της θρησκευτικής απολυταρχίας μέθοδο των συγχωροχαρτίων: “Μην αισθάνεσαι, άνθρωπε, ενοχές. Δεν έπραξες ουδέν κακό. Η αίσθηση ενοχής είναι κοινωνικό κατάλοιπο περασμένων εποχών”! Και όσο στραγγαλίζεται η ψυχή και η συνείδησή της με τον βρόχο του “ορθολογισμού” τόσο καταπίπτει ο άνθρωπος ως ηθική προσωπικότητα και υποδουλώνεται σε πάθη ατιμίας, αναζητώντας παράλληλα διεξόδους μεταφυσικές, υποκατάστατα της αληθινής πίστεως, που τον οδηγούν ολοένα βαθύτερα σε άλλης μορφής υποδούλωση (δεισιδαιμονία, αστρολογία, μαγεία, σατανολατρεία τέλος).
Ο Ντοστογιέφσκυ μέσω του μεγάλου ιεροεξεταστή τόνισε κάτι ακόμη πιο σημαντικό: “Αλλά αν εκείνη την ίδια στιγμή (που Σύ μοίραζες ψωμί) κατακτούσε κάποιος τη συνείδησή του, εκτός από Σένα, ώ, τότε θάφτανε στο σημείο και να πετάξει ακόμη το ψωμί Σου και θα ακολουθούσε κείνον που γοήτευσε τη συνείδησή του. Σ’ αυτό έχεις δίκαιο. Γιατί το μυστικό της ανθρώπινης ύπαρξης είναι τούτο: Δεν θέλει μονάχα να ζει, αλλά και να ξέρει γιατί ζει. Αν δεν έχει μια στέρεη γνώση του σκοπού, για τον οποίο ζει, ο άνθρωπος θα αρνηθεί να ζήσει και θα προτιμήσει την αυτοκαταστροφή, έστω και αν όλα γύρω του είναι ψωμιά…”
Αυτό είναι το μεγαλείο της σταυρικής θυσίας του Χριστού, θυσίας για την ελευθερία του ανθρώπου. Και όσο και αν είναι λίγοι διαχρονικά εκείνοι που πέταξαν το ψωμί κατάμουτρα στους άρχοντες του κόσμου και ακολούθησαν τον Χριστό στον Γολγοθά αίροντες τον σταυρό τους, δεν σημαίνει ότι το πείραμα απέτυχε. Το μαρτυρεί ο προφητικός λόγος του Ντοστογιέφσκυ που επαληθεύεται με τη διαφαινόμενη αυτοκαταστροφή του δυτικού κόσμου, που συσσώρευσε το ψωμί ολάκαιρου του πλανήτη.
“ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ”, 18-4-2011
