Ο Ιησούς Χριστός γεννημένος ως άνθρωπος πολλές εκατοντάδες χρόνια αργότερα ξαναέβαλε το ζήτημα της Γης και της Κληρονομιάς πάλι σε πνευματική βάση, αλλά πλέον όχι μόνο συμβολικά. Οι μετανάστες και εν γένει οι ξένοι στην Καινή Διαθήκη, όπως αναφέρονται στο Ευαγγέλιο της τελικής Κρίσης, είναι αυτοπροσώπως ο ίδιος ο Ιησούς! Το περίεργο θαύμα με την εθνική γυναίκα εκτός ορίων της Ιουδαίας, η επιλογή του Σαμαρείτη στη γνωστή παραβολή, ο ερχομός των ελλήνων να τον ακούσουν, η παραβολή του μεγάλου Δείπνου που βγήκε ο ίδιος ο Οικοδεσπότης στις ρίμες της πόλης να τους καλέσει, εκφράζουν την νέα Του οπτική. Ένοιωσε ο Ιησούς μάλιστα ως παιδάκι την ξενιτιά ως φυγή στην Αίγυπτο και έτσι ενσωμάτωσε στην ανθρώπινη εμπειρία του, όχι μόνο τους ντόπιους, αλλά και τους φυγάδες.
Θεωρώ ότι δεν ήταν σημαδιακός μόνο ο τόπος της αποτυχημένης «γης της επαγγελίας» και η μικρή αγαθή Μαρία ως απόγονος του Αβραάμ οι λόγοι που επέλεξε ο Θεός Λόγος να σαρκωθεί. Σημαδιακός είναι και ο χρόνος της ιστορίας. Ο χρόνος μιας ιμπεριαλιστικής μεν παγκοσμιοποίησης περί τη Μεσόγειο Θάλασσα, αλλά πάντως μιας παγκοσμιοποίησης, που έδινε τη δυνατότητα στους ελεύθερους πολίτες για μετακίνηση στο εσωτερικό της, αλλά και τη δυνατότητα μετανάστευσης και εκτός των ορίων της. Έτσι ο Ιησούς, επέλεξε 12 αποστόλους, δηλαδή 4 τριάδες μαθητών, για να εξαπολυθούν στα τέσσερα πέρατα της οικουμένης ως πνευματικοί μετανάστες αυτοί και να μεταφέρουν το μήνυμα του τριαδικού συλλογικού ανθρώπου.
Σήμερα, 2.000 χρόνια μετά οι χριστιανοί δεν αποτελούν μία ενότητα, αλλά ούτε στο εσωτερικό των Ομολογιών επίσης. Από την άλλη μεριά σε όσες χώρες οι διοικήσεις των τοπικών Εκκλησιών – Ομολογιών βρίσκονται σε σχετική υποτέλεια στις κυβερνήσεις ή μεγάλα μοναστήρια βρίσκονται στο έλεος χορηγιών (όχι δωρεών) δεν είναι μόνο η διαφορετική στάση που τους διαχωρίζει έναντι του πλούτου. Τους διαχωρίζει και στην αντίληψή τους και στη στάση τους έναντι των ξένων. Και όταν λέμε ξένων, δεν εννοούμε μόνο τους τουρίστες ή τους πλούσιους αγοραστές γης, αλλά και τους ανθρώπους τους παραπεταμένους.
Στην εποχή μας βεβαίως υπάρχει μια πρωτογενής αντίφαση: Από τη μία μεριά ο πλανήτης γη έχει υπερπληθυσμό, που δεν είναι διαμοιρασμένος ισόρροπα στους τόπους, αλλά ταυτόχρονα οι πόλεμοι, η φτώχεια και η κλιματική αλλαγή που κάνουν τη ζωή όσων επιζούν αδύνατη, αλλά και κάποιες φορές και η φαντασίωση μιας καλύτερης ζωής ή και τα επικερδή σχέδια δουλεμπόρων, αυξάνουν συνεχώς τους ρυθμούς της μετανάστευσης από τα βαρομετρικά κοινωνικά υψηλά στα βαρομετρικά κοινωνικά χαμηλά.
Κάθε προσπάθεια έξω από μια θε-ανθρωπολογική θεώρηση για τους χριστιανούς ή ανθρωπιστική των μη χριστιανών, αφενός θα αποτελεί βαρβαρότητα και αφετέρου σε επίπεδο ιστορικού χρόνου θα αποτελεί πλέον ματαιότητα. Τέλος, θα επιφυλαχθώ στην δευτερολογία μου για επί μέρους ζητήματα στη χώρα μας αν χρειαστεί, στο πως μπορούμε δηλαδή να σταθούμε στα διλλήματα και τις αντιφάσεις[1].
ΙΙ. Οι δικές μου εμπειρίες τις τελευταίες δεκαετίες
Μένω στον βορειοδυτικό Μωριά (στην Πάτρα, την παλαιά πύλη της Δύσης) και η σχέση μου με τους μετανάστες είναι σημαντική και ποικίλη. Πριν δεκαπέντε χρόνια ξεκίνησα μιά σχέση με τον ελεύθερο καταυλισμό Αφγανών ανδρών κοντά στο παλαιό βόρειο λιμάνι (Ηρώων Πολυτεχνείου) προσφέροντας μαζί μεγάλη συλλογικότητα τροφή, ψυχολογική και ηθική στήριξη. Ο καταυλισμός όμως αυτός κάηκε το 2008 από αντι-μετανάστες σε μια νύκτα.
Πριν λίγα χρόνια συμμετείχα, πάλι ομαδικά, σε μια κοινωνική κουζίνα βοηθώντας ακόμη και σε υγειονομική στήριξη στο νότιο και νέο λιμάνι της Πάτρας σε δυο καταυλισμούς (διαφορετικών ομάδων) μέσα σε παρατημένα πρώην βιομηχανικά κτήρια. Οι εμπειρίες μου ήταν ανεπανάληπτες. Οι μετανάστες αυτοί τελικά εξοβελίστηκαν και διασκορπίστηκαν μετά από δυό χρόνια με πολιτική απόφαση της κυβέρνησης Αλ. Τσίπρα, όταν είχαν ήδη κάνει ειδικές συμφωνίες με την Ε.Ε. και ετοίμαζαν τα νέα σχέδια στα ανατολικά θαλάσσια σύνορα της χώρας. Σε όσους ακόμη ζουν στην Πάτρα, συνεχίζουμε να στηρίζουμε συλλογικά και διάσπαρτους μετανάστες, ειδικά αυτή την περίοδο της πανδημίας, μέσω της τοπικής κίνησης υπεράσπισης και της της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας.
Μετανάστες έχουμε γνωρίσει στα σχολεία ως κηδεμόνες μαθητών, αλλά και στις καλλιέργειες των κάμπων των περιοχών μας (Ηλεία, Αχαΐα, κυρίως Πακιστανούς και Μπαγκλαντέζους) που προσφέρουν στην πρωτογενή παραγωγή ή σε οικοδομές (Αλβανούς ή Ρουμάνους). Είναι ακόμα γνωστό πως γυναίκες Αλβανίδες, Ουκρανές, Μολδαβές, Βουλγάρες, ακόμα και Βραζιλιάνες, προσφέρουν στα σπίτια ντόπιων γερόντων ή συνταξιούχων, σε πόλεις και χωριά. Κάποιες από αυτές έχουν κάνει γάμους με ντόπιους. Θετική έκπληξη και εμπειρία απέκτησα επίσης, όταν πρόσφατα ασχολήθηκα αρθρογραφικά με τα ασυνόδευτα προσφυγόπουλα στην ανοικτή δομή του Ερυθρού Σταυρού στα Καλάβρυτα (μία από τις πέντε που έχει στην ευθύνη του), που αποτελεί πρότυπο εδώ και λίγα χρόνια, παρά την αντίθετη φαντασίωση.
Η βασική σκέψη μου εν τέλει είναι[2]: Άλλο ζήτημα είναι το μεταναστευτικό και άλλο οι μετανάστες, όπως άλλο το ζήτημα της ανεργίας κι άλλο οι άνεργοι. Γι’ αυτό όπως δεν μπορείς να θεωρείς πρόβλημα της κοινωνίας τους ανέργους, αλλά την ανεργία, έτσι δεν μπορείς να θεωρείς πρόβλημα τους μετανάστες, αλλά τη μετανάστευση. Να μου επιτρέψετε όμως να κλείσω την αρχική μου εισήγηση με ένα πρόσφατο ποίημα (2020) επιλεγμένο από τα έξι σχετικά με τους μετανάστες, που περιλαμβάνονται στην ποιητική συλλογή μου[3].
ΙΙΙ. Οι σάπιες βάρκες, [2020]
Σε συνεπαίρνει η βιωτή
αν τα πράγματα σ’ ομορφαίνουν,
αν η αγάπη περισσεύει,
αν η κοινότητα πορεύεται.
******
Μα ξάφνου οι λίγοι σκυλιάζουν,
το περιθώριο κεντρίζεται,
μοιραίο ποικίλα γίνεται,
έρμα εξουσιαστών καταντά.
*****
Εγγύς ανατολή, θέρετρο
αίματος, διάλυσης και χαμού,
απόκαμαν ζώντες γηγενείς,
γυναίκες, παιδιά, ρυτιδωμένοι.
******
Παίζει της μοίρας κομπολόι,
χάντρες ανοίγουν κομποδέματα
και ταξίδι αρχίζει δυτικά,
ευημερίας διαφήμιση.
******
Βουνά, λαγκάδια και ποταμούς
στο δρόμο συναντούν και τσακάλια,
αγκαλιασμένοι οι άγρυπνοι
μετανάστες, αποφεύγουν τώρα.
******
Μόνοι ή μ’ εμπόρους των εθνών.
Θάλασσα να’σου στον ορίζοντα,
μα σύνορα δεν βλέπουν, μόνο φως,
κι έναντι γέφυρα φιλοξενίας.
*****
Οι έμποροι ξανά μπροστά τους,
πράσινα μάτια των παιδιών κοιτούν.
Τώρα εκείνα γνέφουν ελπίδα,
σάπια βάρκα με τρόμο αγγίζουν.
*****
Στοιβάζονται, οδύρονται, μα
η πίστη στη ζωή, ο Ιησούς,
περπατά στα κύματα ξανά,
να τους κρατήσει από το χέρι.
******
Όταν ο τρόμος, και τ’ ανέμου
και των ακόμα άπιστων ραγιάδων,
τον Ιησού νικά, η βάρκα
μπάζει νερά, βαραίνει, χάνεται.
*****
Κλαυθμοί, φωνές, χαμός κι αντάρα,
ένα με τους αφρούς αποτελούν.
Χέρια απλώνονται και γνέφουν
αν τα μάτια αφήνουν για ζωή.
*****
Φτάνουν σε στεριά θολή, όσοι
δεν έμειναν στη θάλασσα βαθιά.
Έμποροι, άνθρωποι να’σου πάλι:
αγάπη, μίσος και ντροπή μαζί…
Πάτρα, 12.03.2021.
* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός (φυσικός), πτ. θεολογίας, συγγραφέας και πρώην συνδικαλιστής.
[1] Η δευτερολογία μου έγινε όντως με κάποιες παρατηρήσεις, σκέψεις και προτάσεις. Θα συμπληρωθούν, όταν η εφημερίδα «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ», ανεβάσει το το σχετικό βίντεο στο YUTUBE
[2] Συμμετοχή στην διαδικτυακή εκδήλωσης της δεκαπενθήμερης εφημερίδας «ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΉ» με τίτλο: «Μεταναστευτικό: Διλήμματα και πραγματικότητες», που πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 12 Μαρτίου, στις 7 μ.μ..
-Εισαγωγικό χαιρετισμό ο Διευθυντής της εφημερίδας Κωνσταντίνος Μπλάθρας.
Συντόνισαν και παρενέβησαν οι Γεώργιος-Νεκτάριος Παναγιωτίδης, αντιπρόεδρος της Χριστιανικής Δημοκρατίας και Χαρίλαος Κουσινίδης εκπαιδευτικός, τέως κοινοτάρχης Καστανεών Έβρου.
Παρενέβη με χαιρετισμό ο Δήμαρχος Αλεξανδρούπολης κ. Γιάννης Ζαμπούκης.
Εισηγήθηκαν:
Παναγιώτης Μπούρδαλας, θεολόγος, φυσικός, συνταξιούχος εκπαιδευτικός, συγγραφέας.
Δημήτρης Γκάζης, συντάκτης της εφημερίδας Δρόμος της Αριστεράς.
Πασχάλης Χριστοδούλου, τέως Δήμαρχος Σουφλίου.
Γιάννης Ζερβός, πρόεδρος της Χριστιανικής Δημοκρατίας.
Όλη η εκδήλωση διάρκειας περίπου δύο ωρών, παραμένει αναρτημένη για όποιον/α θέλει να παρακολουθήσει, στον σύνδεσμο
[3] «Αποστάξεις σε καιρούς δυστοπίας» και με υπότιτλο «77 νύξεις άλλης βιωτής και πολιτείας», Αρμός 2020, σελ. 82-83.
