Σκεπτόμουν, για παράδειγμα, τον τρόπο που γίνονται τα μυστήρια του γάμου και της βάπτισης. Από γεγονότα πνευματικά, που συνδέονται άμεσα με το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας (παλιότερα και η βάπτιση και ο γάμος γίνονταν στη διάρκεια της θείας Λειτουργίας). Ο ύμνος «όσοι εις Χριστόν εβαπτίσητε, Χριστόν ενεδύσασθε…«, που ψάλλουμε αντί για τον τρισάγιο ύμνο στη θεία Λειτουργία κατά τις μεγάλες εορτές, μπήκε επειδή αυτά τις μέρες αυτές είχαμε ομαδικές βαπτίσεις στη διάρκεια της θείας Λειτουργίας, το δε ποτήριο με το κρασί που πίνουν στο γάμο οι μελλόνυμφοι αντικατέστησε τη συμμετοχή στη θεία κοινωνία και πολλά άλλα σημεία στα δυο μυστήρια φανερώνουν αυτή τη σύνδεσή τους με το μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας) έγιναν κοσμικές εκδηλώσεις. Οι συνθήκες της ζωής των ανθρώπων άλλαξαν στο πέρασμα του χρόνου και τα μυστήρια αυτά αυτονομήθηκαν από τη Θεία Λειτουργία, με την έννοια πως τελούνται σε ξεχωριστό χρόνο.
Επειδή αποτελούν σταθμό στη ζωή του ανθρώπου, περιβλήθηκαν κι από εκδηλώσεις λαογραφικού ενδιαφέροντος, που καλύπτουν κυρίως το διάστημα που προηγείται και έπεται της «τελετής», έθιμα, τραγούδια, κλπ. Στη δική μας εποχή, στην εποχή του καταναλωτισμού και εν μέρει της κενότητας, τα μυστήρια αυτά φορτώθηκαν με τόσο μεγάλο καταναλωτικό φορτίο που κατέστησαν απρόσιτα στο μέσο εργαζόμενο άνθρωπο. Το κόστος τους ανέβηκε τόσο πολύ, που πλέον ένας νέος άνθρωπος που δεν έχει ιδιαίτερη εκκλησιαστική παιδεία, τα αναβάλει ή τα συγχωνεύει στην καλύτερη περίπτωση (με τη λεγόμενη «γαμοβάπτιση», δηλαδή την τέλεση γάμου και βάπτισης του πρώτου ή και του δεύτερου παιδιού μαζί).
Το κόστος δε αυτό συνίσταται σε αγαθά κατανάλωσης και κοινωνικής προβολής κυρίως. (Νυφικό, κοστούμι, λουλούδια-στολισμός προσκλητήρια, φιλοξενία καλεσμένων bachelor party και κυρίως γαμήλιο τραπέζι, για το γάμο και στη βάπτιση τα αντίστοιχα με catering μπαλόνια, παγωτά και χίλια δυο άλλα).
Σ’ όλο αυτό το πανηγυράκι, έχει ευθύνες κι η διοίκηση της Εκκλησίας που το ανέχθηκε ή και συχνά έγινε μέρος του (κυρίως στις μεγάλες πόλεις, όπου το «κλείσιμο του γάμου» στο Ναό, περιλαμβάνει και συμφωνία για χορωδία ή μη, για δεσπότη ή μη, για χαλί έξω από την Εκκλησία και πολλά άλλα).
Κι έρχεται ένας ιός και τ’ ανατρέπει όλα. Όχι μόνο τα καλά. Ανατρέπει κι αυτά. Και μας δίνει μια χρυσή ευκαιρία να κάνουμε ξεσκαρτάρισμα. Να κρατήσουμε την ουσία και να πετάξουμε όσα μας βασανίζουν χωρίς λόγο. Μια ευκαιρία να ξανασκεφτούν τα νέα ζευγάρια τη λύση του θρησκευτικού γάμου, έξω από όλα αυτά. Χωρίς πολλά -πολλά που δεν αντέχει η τσέπη τους, ή ακόμα κι αν τα αντέχει, που θα μπορούσαν να τα ξοδέψουν για να περάσουν καλύτερα και να οργανώσουν καλύτερα τη ζωή τους. Μια ευκαιρία να βαπτίσουν νωρίς τα παιδάκια τους τα νέα ζευγάρια, χωρίς να περιμένουν να μαζέψουν χρήματα να κάνουν τη super βάπτιση. Δίνοντας το βάρος στην ουσία.
Τώρα θα μου πείτε, όλη αυτή η βιομηχανία των γάμων και των βαπτίσεων που έχει στηθεί καλά τόσα χρόνια, συντηρεί πλήθος κόσμου. Δουλεύουν επιχειρήσεις, νησιά ολόκληρα κλπ. κλπ. Ε, τί να κάνουμε; Ας βρουν αλλού πελάτες. Ας στήσουν τις επιχειρήσεις τους πάνω σε άλλες αξίες, όχι στα μυστήρια. Κάποια πράγματα κοστίζουν έτσι κι αλλιώς. Τώρα, το «κόστος» (πνευματικό κυρίως και υλικό δευτερευόντως) το πληρώνουν οι αφελείς που πιστεύουν πως έτσι καταξιώνονται κι αυτοί και το μυστήριο, επειδή αυτοί που θα έπρεπε να τους καθοδηγήσουν σωστά είτε δε θέλουν να ταράξουν τα νερά είτε επωφελούνται από την αφέλεια των πρώτων. Πάντα το θέμα είναι «ποιος πληρώνει τη νύφη«!
* Η Καλομοίρα Κουμπή είναι καθηγήτρια θεολόγος και πρεσβυτέρα στις Σπέτσες.
ΠΗΓΗ: 13.06.2020, https://www.facebook.com/groups/1526042180883971/
