Σασμός: το δικαστήριο της κοινότητας

Του Χάρη Ναξάκη*

   Οι ερινύες, Αληκτώ (της οργής), Μέγαιρα (του μίσους), Τισιφόνη (της εκδίκησης) ήταν χθόνιες θεές με αποκρουστικά χαρακτηριστικά, που κατοικούσαν στον Άδη και η αποστολή τους ήταν η τιμωρία όσων είχαν διαπράξει ηθικά εγκλήματα ή εγκλήματα κατά της φυσικής τάξης και αρμονίας του κόσμου. Συχνά οι θνητοί τις επικαλούνταν όταν ήθελαν να καταραστούν έναν εχθρό τους για να τον τιμωρήσουν είτε με φρικιαστικό θάνατο είτε οδηγώντας τον στην τρέλα με τις κραυγές τους.

   Ο βίος όμως και η πολιτεία των ερινύων τελείωσε όταν καταδίωξαν τον Ορέστη που είχε σκοτώσει την μητέρα του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της για να τους εκδικηθεί για την δολοφονία του πατέρα του. Ο Ορέστης σώζεται από τον θεό Απόλλωνα που τον απάλλαξε από το μίασμα του φόνου και στη συνέχεια από την απόφαση της θεάς Αθηνάς να διεξαχθεί δίκη, με θνητούς δικαστές, σε δικαστήριο, στον Άρειο Πάγο και στο οποίο αθωώνεται. Έκτοτε οι ερινύες γίνονται ευμενίδες, θεές της ευλογίας ή καλύτερα οι άνθρωποι-δικαστές γίνονται κατά μια έννοια ερινύες.

«Πρόληψη»: προλήψεις και προκαταλήψεις

Του Δημήτρη Υφαντή*

Η «Πρόληψη», για την αντιμετώπιση των «ναρκωτικών» στη σύγχρονη εποχή, συναντάται στο λεξιλόγιό μας με μεγάλη συχνότητα περί τα μέσα της δεκαετίας του 80. Ήταν τότε που τέθηκε έντονα στον δημόσιο διάλογο το ζήτημα των εξαρτήσεων από ουσίες. Βεβαίως, η εξάρτηση, για να αποκτήσει διαστάσεις κοινωνικού φαινόμενου απαιτεί «χώρο» και περιεχόμενο μέσα σ’ ένα συγκεκριμένο κοινωνικό, πολιτισμικό, οικογενειακό, ψυχοσυναισθηματικό πλαίσιο. Αυτός είναι και ο λόγος που η εξάρτηση θεωρείται ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο με βαθύ κοινωνικό χαρακτήρα. Συνεπώς, και η «Πρόληψη» δεν μπορεί παρά να είναι πολυπαραγοντική και να αναπτύσσεται σε πολλά επίπεδα στοχεύοντας τους παράγοντες που συμβάλλουν στη γέννηση κι εξέλιξη του φαινόμενου της εξάρτησης.

Συνέχεια →

Ἡ χριστιανικὴ ἀντίληψη τοῦ χρόνου καὶ ἡ Ἱστορία ὡς Παράδοση

Του Νίκου Νησιώτη*

Τὸ ἀξίωµα, νοµίζω, τὸ ὁποῖο ὁ χριστιανισµὸς προσπαθεῖ νὰ ξεδιπλώσει καὶ νὰ διαδώσει σ’ ὅλο τὸν κόσµο µὲ τὴν ἱεραποστολὴ καὶ τὸν εὐαγγελισµὸ εἶναι ὅτι ἡ θεία ἐν Χριστῷ ἀποκάλυψη δὲν συνέβη µόνο σ’ ἕνα σηµεῖο ἐν χρόνῳ, ὅπως ὁποιοδήποτε ἱστορικὸ γεγονὸς τῆς κοσµικῆς ἱστορίας, ἀλλὰ εἶναι παροῦσα σήµερα µέσῳ τῆς ζώσας πίστης, καὶ θὰ εἶναι παροῦσα σ’ ὅλες τὶς γενιὲς καὶ θὰ τελειωθεῖ καὶ συµπληρωθεῖ µὲ τὴ Δευτέρα Παρουσία. Ἡ οὐσία τῆς ἀποκάλυψης, ἡ ἐν Χριστῷ λύτρωση, δὲν εἶναι ἁπλῶς οὐσία, ἀλλὰ γίνεται µέσῳ τῆς πίστης στὴν Ἐκκλησία µιὰ παρ-οὐσία.

Συνέχεια →

Ο πρωτογονισμός του Φασισμού και το αντιπαράδειγμα μιας νέας συλλογικότητας

Του Αλέξανδρου Σταθακιού*

«…Μα κείνος δεν μιλάει πολύ του είναι μεγάλη η στολή και βάσανο οι αρβύλες. Το εμβατήριο που τού ‘μαθαν να λέει είναι μονότονο και ντρέπεται  να κλαίει..»                              

Κάνοντας κανείς μια επιτομή  στην ιστορία του ανθρώπινου γένους θα διαπιστώσει ότι η μοίρα του είναι να προχωρά συνεχώς σε όλο και μεγαλύτερη μεταξύ του διαφοροποίηση, φυλές, έθνη, γλώσσες, τάξεις, θρησκείες, κράτη και όλο και περαιτέρω διάσπαση, αλλά και μίξεις, δημιουργία νέων υποσυνόλων, νέων ομαδοποιήσεων σε κάθε επίπεδο, όλο και περισσότερων, όλο και πιο σύνθετων. Η εποχή μας δείχνει ότι όσο μεγαλώνει η επικοινωνία, τόσο μεγαλώνει και η διαφοροποίηση.

Μια αντίρροπη τάση είναι η αναζήτηση της ενότητας. Το μεγαλύτερο μέρος της πολιτισμικής παραγωγής έχει διακινηθεί από αυτή την ανάγκη να μη γίνει η διαφοροποίηση διάλυση. Θρησκείες, Τέχνη, Φιλοσοφία, Κοινωνικά Συστήματα, Οικουμενικές Ιδεολογίες, Κράτος και Δίκαιο, Μηχανισμοί Χειραγώγησης, Εξουσίας και Εκμετάλλευσης των πολλών, ή αντίθετα κανόνες Εξισορρόπησης, Αναδιανομής εισοδημάτων και Κοινωνικής Συμμετοχής έχουν υπάρξει για να συνταυτιστούν η ροπή μας για διαφοροποίηση και η ανάγκη μας για ενότητα.

Συνέχεια →

13+1 Σίγουροι τρόποι για να διαλύσεις μια συλλογικότητα

Του Αντώνη Ανδρουλιδάκη

Ατυχώς, όμως, τα πιο πολλά από τα εγχειρήματα αυτά καταλήγουν, το πιο συχνά, σε απογοητευτική ματαίωση των προσδοκιών που είχαν καλλιεργήσει και μάλιστα για λόγους που μοιάζει να μην συναρτώνται άμεσα με την ίδια την αποτυχία της συλλογικότητας και την αστοχία των σκοπών της, όσο με δυσλειτουργικά στοιχεία που ανακύπτουν από την ατομική στάση ενός εκάστου των συστατικών της μελών. Λες και είναι αδύνατο να οικοδομηθούν οάσεις μέσα στην καπιταλιστική έρημο. Λες και είναι αδύνατον να απαλλαγεί κανείς από το ατομοκεντρικό-καπιταλιστικό  μπόλιασμα και τις ψυχικές συνέπειες του, παρά την όποια θεωρητική-διανοητική μαρξιστική του κατάρτιση.

Συνέχεια →

Εγώ κι εσύ

Του Χρήστου Σκανδάμη* 

Εν αρχή ην το χάος;

Όλα έγιναν σε εφτά μέρες;

πάντως κάποια στιγμή

γίναμε εγώ κι εσύ.

Συνέχεια →

«ΧΩΡΙΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ»: Ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών πολιτικών θεσμών και η ορθόδοξη παράδοση

Του Βασίλη Ξυδιά

Το θέμα αυτής της εισήγησης* είναι «ο εκσυγχρονισμός των ελληνικών πολιτικών θεσμών και η ορθόδοξη παράδοση», αλλά, όπως ίσως θα έχετε αντιληφθεί, ο κύριος τίτλος παραπέμπει σ’ ένα από τα κλασικά έργα της παιδικής λογοτεχνίας, στο μυθιστόρημα του Έκτορος Μαλώ «Χωρίς Οικογένεια». Το μυθιστόρημα αυτό μιλά για ένα ορφανό παιδί, που ρίχτηκε σε μια μεγάλη περιπλάνηση σ’ άγνωστα και μακρινά μέρη. Μέσα απ’ αυτήν του την περιπέτεια το παιδί μπόρεσε να αναπτυχθεί και να ωριμάσει σαν άνθρωπος χάρη στη συντροφιά και την πνευματική καθοδήγηση ενός γέροντα, που αναπλήρωσε την αγάπη και την προστασία της χαμένης του οικογένειας. Αυτός το βοήθησε να αντιμετωπίσει τους κινδύνους και να προσανατολιστεί θετικά στους ορίζοντες του νέου, αχανούς κόσμου, που ξανοιγόταν εμπρός του.

Συνέχεια →

Δυαδική Κοινωνία

Του Χάρη Ναξάκη*

Οι χιλιάδες δομές αλληλεγγύης και συνεργατικότητας, πού αναβλύζουν από το πληγωμένο στην εποχή των μνημονίων σώμα της ελληνικής κοινωνίας, έχουν διπλή ανάγνωση. Από την μια είναι τέκνο της ανάγκης για αξιοπρεπή επιβίωση και υπέρβαση του ιδιοτελούς εγώ με άνοιγμα του ατόμου στον άλλο.

Από την άλλη σε διάφορες αλληλέγγυες δομές το κυρίαρχο χαρακτηριστικό είναι η ελεημοσύνη των χορτάτων, ιδιοτελής αλληλεγγύη, πού έχει ως στόχο την ηθική νομιμοποίηση του επιχειρείν, τις δημόσιες σχέσεις και μέσω αυτών την απόκτηση κύρους και ισχύος. Αν βέβαια σε μια κοινωνία υπερισχύουν οι ιδιοτελείς δομές αλληλεγγύης, τότε η κοινωνία έχει μετατραπεί σε καταναλωτή αλληλεγγύης και η ίδια η αλληλεγγύη έχει γίνει θέαμα.

Συνέχεια →