Εκπαίδευση και εκπαιδευτικοί εκτός του φυσικού τους χώρου

Του Χαράλαμπου Κωνσταντίνου*

Αρχικά ξεκινάμε από την αδιαμφισβήτητη παραδοχή ότι η εκπαίδευση πραγματοποιείται στον χώρο του εκπαιδευτηρίου, δηλαδή στο σχολείο. Με την έννοια αυτή, το σχολείο είναι ο αδιαμφισβήτητος φυσικός χώρος διεξαγωγής της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Αυτό σημαίνει ότι το σχολείο συνιστά τον παιδαγωγικό και κοινωνικό θεσμό, ο οποίος διαθέτει τις δομές και υποδομές, που δίνουν τη δυνατότητα να διεξαχθεί με φυσικό και κατάλληλο τρόπο η σύνθετη και πολύπτυχη διαδικασία της εκπαίδευσης. Το πρόσωπό που καλείται να αναλάβει και να διεκπεραιώσει τη διαδικασία αυτή είναι ο εκπαιδευτικός, ο οποίος εκπαιδεύεται και προετοιμάζεται για τον σκοπό αυτό. Εξάλλου, η θεωρητική και πρακτική του εκπαιδευτική κατάρτιση και προετοιμασία γίνονται με την προοπτική η εκπαιδευτική διαδικασία να εφαρμοστεί στον φυσικό χώρο της, δηλαδή στο σχολείο. Επομένως, η «κλήση» του εκπαιδευτικού από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας να επιτελέσει το εκπαιδευτικό του καθήκον εκτός του προβλεπόμενου, θεσμικά και παιδαγωγικά, φυσικού του χώρου, τον βρίσκει, εκπαιδευτικά και επιμορφωτικά και με βάση τον ρόλο του, ουσιαστικά απροετοίμαστο. Του ζητάμε, λοιπόν,  να υλοποιήσει έργο, για το οποίο θεσμικά και σύμφωνα με το αναλυτικό πρόγραμμα δεν προβλέπεται σε τέτοιο επίπεδο. Το γεγονός αυτό από μόνο του αφοπλίζει αφενός κάθε επιχείρημα για να επιτύχει σε αυτό που καλείται να υλοποιήσει και αφετέρου προδιαγράφει και την ποιότητα της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

Πανδημία: Οι πραγματικές αιτίες, ο σκοταδισμός και οι θεωρίες συνωμοσίας

Του Αλέκου Αναγνωστάκη*

Είναι βράδυ Κυριακής και έχω μπροστά μου την ιστοσελίδα coronavirus.jhu.edu την οποία συγκρότησαν ο καθηγητής Μηχανολογίας και Συστημάτων Μηχανικής στο πανεπιστήμιο Johns Hopkins, Lauren Gardner, με τη μεταπτυχιακή φοιτήτρια Ensheng Dong.

Το ταμπλό δείχνει την εξάπλωση του κορονοϊού στις διάφορες χώρες σε πραγματικό χρόνο. Ο κορονοϊός, από την ίδια τη φύση του, φέρνει τον άνθρωπο ενώπιον της μοίρας του, τον ανυψώνει επομένως πάνω από τα σύνορα, τα κράτη, τον εθνικισμό, το ρατσισμό, τον θρησκευτικό φανατισμό.

Αυτός είναι και ένας από τους θεμελιώδης  λόγους που παλιά και σύγχρονα σκοταδιστικά ρεύματα και αυταρχικά καθεστώτα επιχείρησαν να αποκρύψουν ή να υποτιμήσουν το όλο ζήτημα (Τραμπ, Ερντογάν, Βόρεια Κορέα κ.α.) ή να του προσδώσουν μυστικιστική, υπερφυσική και εξωκοινωνική προέλευση και περιεχόμενο.

Πέντε μέρες πριν, παρακολουθήσαμε ανακοίνωση των τζιχαντιστών που καλούσε τους πολίτες να εγκαταλείψουν τη «μολυσμένη Ευρώπη», προφανώς προς την «αμόλυντη» Αφρική ή προς αμόλυντες χώρες της Ασίας.

Σήμερα, 16 Μάρτη, ο ιός έχει επεκταθεί σε 26 χώρες της Αφρικής στις οποίες τα κρούσματα ανέρχονται ήδη από 100 έως 900. Ο ισλαμοφασιστικός σκοταδισμός και η κατάρρευσή του, θα έλεγε κάποιος.

Ανοικτή επιστολή στο Νίκο Τεμπονέρα 2020

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνάδελφε Νίκο Τεμπονέρα, αγαπητέ μας Νίκο

Νάμαστε πάλι απόψε εδώ στο χώρο που σημάδεψες πριν τρεις περίπου δεκαετίες, στις 9 Γενάρη 1991, ενώνοντας σχολείο και εκπαιδευτικό κίνημα, καθηγητές και μαθητές σε άλλου είδους μάθημα: Αυτό της κοινωνικής γνώσης στο πεδίο των συλλογικών αγώνων. Δεν ήθελες να γίνεις «λαϊκός ήρωας», αλλά να συνεχίσεις να είσαι εκπαιδευτικός μαζί με το σωματείο σου, την Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας, κι ας μην ήσουν εκλεγμένος στο ΔΣ της. Έτρεξες μαζί με τα περισσότερα μέλη του κι έφτασες άοπλος από το Παράρτημα, την τότε έδρα του σωματείου, μέχρις εδώ να στηρίξεις τους αγωνιζόμενους μαθητές απέναντι σε οργανωμένους τραμπούκους που επιτίθονταν με λοστάρια και όχι μόνο.

Έπεσες νεκρός κτυπημένος με λοστό στο κεφάλι από το στέλεχος της τότε ΟΝΝΕΔ Γ. Καλαμπόκα, μετά από εισβολή ομάδας ροπαλοφόρων τραμπούκων μέσα σ’ αυτό το σχολικό συγκρότημα -τότε 3ου & 7ου Γυμνασίου και Λυκείου Πάτρας-, που τελούσε υπό μαθητική κατάληψη, όπως εκατοντάδες σχολεία στην επικράτεια. Ναι καταλήψεις πολύ μεγάλης κλίμακας και χρόνου, κι όχι «δυσλειτουργίες» όπως προσπαθούν να τις ονομάσουν οι εκσυγχρονιστές των τελευταίων ετών με τις αλλαγές όρων. 

Το όνομά σου Νίκο μας έγινε σύμβολο του λαϊκού κινήματος και ιδιαίτερα των καθηγητών, των μαθητών, των φοιτητών, της σπουδάζουσας νεολαίας. Γιατί εσύ, όχι μόνο στάθηκες στη πρώτη γραμμή του αγώνα συνεπής με τη πολιτική-συνδικαλιστική σου αντίληψη, σταθερός στο συλλογικό σου αξιακό σύστημα, αλλά και άοπλος αιματοβαμμένος μάρτυρας της παιδείας και του ευρύτερου εκπαιδευτικού κινήματος.

Νίκο μας,

Ο 21^ος αι., όπως και τα τελευταία χρόνια του 20^ου, διαπνέεται από μία παγκόσμια προσπάθεια να καθιερωθεί ένας «νέος τύπος ανθρώπου». Για όσους βλέπουν χωρίς μυωπικά γιαλιά, ο «νέος τύπος ανθρώπου» που προβάλλεται από της δυνάμεις της αγοράς, τους «δυνατούς» της εποχής μας, είναι ο «εξατομικευμένος άνθρωπος». 

Περί βάσεων εισαγωγής στα ΑΕΙ ή περί όνου σκιάς

Της Γιώτας Ιωαννίδου*

Δίνουν και παίρνουν αυτές τις ημέρες οι χαρακτηρισμοί περί αδαών μαθητών που πλήττουν το κύρος της ελληνικής εκπαίδευσης, αφού εισάγονται στις πανεπιστημιακές σχολές με βαθμολογίες πανελληνίων «κάτω της βάσης». Εντείνεται η συζήτηση για επαναφορά της βάσης του 10 ή/και «αναβάθμισης» του απολυτηρίου Λυκείου μέσω δυσκολότερων και διενεργούμενων εξωτερικά προς το σχολείο εξετάσεων (ως προς το ποιος βάζει τα θέματα, ποιος τα διορθώνει κλπ). Η κ. Κεραμέως και η κυβέρνηση της ΝΔ υπόσχονται υλοποίηση των προεκλογικών τους δεσμεύσεων για θέσπιση βάσης εισαγωγής αλλά και απολυτήριο Λυκείου που θα προκύπτει από τους βαθμούς και των τριών τάξεων με εξετάσεις και ενεργοποίηση της Τράπεζας Θεμάτων, που συνεχίζει να υπάρχει.

Συνέχεια →

Τα προσόντα ενός προοδευτικού δασκάλου

Του Πάουλο Φρέιρε (Paulo Freire)*

 [Αποσπάσματα από το βιβλίο του Paulo Freire «Δέκα Επιστολές προς εκείνους που τολμούν να διδάσκουν» εκδ. Επίκεντρο]

Θα ήθελα να ξεκαθαρίσω ότι τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω, τα οποία θεωρώ απαραίτητα για τον προοδευτικό δάσκαλο, είναι προσόντα που αποκτώνται σταδιακά, μέσα από την καθημερινή πρακτική.

Επιπλέον, αναπτύσσονται μέσα από την πρακτική, παράλληλα με την πολιτική απόφαση ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι εξαιρετικής σημασίας. Έτσι, τα προσόντα για τα οποία θα μιλήσω δεν μπορούμε να τα έχουμε εκ γενετής ούτε μπορούν να μας δοθούν με διάταγμα ή ως δώρο. Επίσης, η σειρά με την οποία τα παρουσιάζω εδώ δεν αφορά την αξία τους. Είναι όλα εξίσου αναγκαία για μια προοδευτική εκπαιδευτική πράξη.

Συνέχεια →

Η απομυθοποίηση του Φουκώ

Του Χάρη Ναξάκη*

Ο Ζαν-Μαρκ Μαντοζιό, στο βιβλίο του «Μισέλ Φουκώ η μακροημέρευση μιας απάτης», εκδ. Μάγμα, συνεχίζει την αποδόμηση των υπερτιμημένων Γάλλων φιλοσόφων, που ξεκίνησε ο Μ. Ονφρέ με το δοκίμιο του για τον Ντε Σάντ. Στο δοκίμιο αυτό μέσω μιας καταιγιστικής κριτικής αποδεικνύεται  ότι ο Ντε Σαντ όχι μόνο δεν είναι ένας εκφραστής της αυθεντικής σεξουαλικής απελευθέρωσης, αλλά είναι ένας εκφραστής της θανατηφόρας ατομικιστικής ιδεολογίας, διότι η απελευθέρωση από την ενοχοποίηση του σώματος και της σεξουαλικότητας από την ιουδαιοχριστιανική παράδοση δεν νομιμοποιεί μια σεξουαλικότητα χωρίς ηθική, μια μηδενιστική χρήση της σάρκας, που οδηγεί στην απόλαυση του κακού, φτάνοντας μέχρι στο να εξυμνεί την παιδοφιλία.

Συνέχεια →

Τριάντα μέρες νύχτας

Του Γιώργου – Νεκτάριου Παναγιωτίδη*

«Τριάντα μέρες νύχτας» είπες
και το βλέμμα μου πήγε ανεπαίσθητα ψηλά
ψηλά στο καμπαναριό
με το πέτρινο σκαλιστό ρολόι.
Θα δεις τώρα τους δείκτες
να αλλάζουν την ώρα αργά, σταδιακά
ο χρόνος να μην φεύγει σαν και πρώτα.
Και τη ζωή να μην πηγαίνει
με χαραγμένη ρότα.

Συνέχεια →

Γνώση: ύβρις ή αρετή;

Του Χάρη Ναξάκη*

«Ζω ολοένα και περισσότερο με τη συνειδητοποίηση και την αίσθηση της παρουσίας του άγνωστου μέσα στο γνωστό, του αινίγματος μέσα στο τετριμμένο, του μυστηρίου σε κάθε πράγμα και κυρίως των προόδων  μιας νέας άγνοιας σε κάθε πρόοδο της γνώσης». Εντγκάρ Μορέν.

 Γνώση, άγνοια, μυστήριο, στο βιβλίο με αυτόν τον τίτλο, εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, ο Εντγκάρ Μορέν μας εισάγει σε μια συζήτηση που σχεδόν έκλεισε πριν καν ξεκινήσει ο Γκέντελ. Την ισχυρότερη διάψευση της γνωσιακής παντοδυναμίας έδωσε μια κατεξοχήν ορθολογική επιστήμη, τα μαθηματικά. Ο Γκέντελ με το θεώρημα της μη-πληρότητας απέδειξε ότι «δεν υπάρχει τέλεια και οριστική εξήγηση».

Συνέχεια →

Η παράκαμψη της περιοριστικής διάταξης Carnot του 2ου νόμου της θερμοδυναμικής

Του Πέτρου Ζωγράφου*

Ο λόγος που με ώθησε να πραγματοποιήσω αυτή την ανάλυση είναι η βαθμιαία αλλά σταθερή ανοδική πορεία του ανορθόδοξου τρόπου, που έχει επιλεχθεί και καθιερωθεί για τη μετατροπή της χημικής ενέργειας των καυσίμων σε ηλεκτρική ενέργεια.

Φαίνεται πλέον ξεκάθαρα, ότι ο πλανήτης μας ρυπαίνεται με γεωμετρική πρόοδο και αυτή η ρύπανση οφείλεται κυρίως σε ανθρωπογενή αίτια. Η συνεχώς αυξανόμενη κακή χρήση των υδρογονανθράκων (φυσικού αερίου, πετρελαίου και υποκατάστατων, όπως βενζίνης κλπ.) ως καύσιμης ύλης έχει ξεπεράσει κάθε προηγούμενο και είναι συντελεί στην διαρκή υποβάθμιση του γήινου περιβάλλοντος.

Συνέχεια →