Πράσινη Ανάπτυξη – Προστατευόμενες Περιοχές &  Φορείς Διαχείρισης

Του Γιάννης Σελιμά*   

 

Είναι ευρύτερα γνωστό ότι η διαχείριση των προστατευόμενων περιοχών της χώρας μας αντιμετωπίζει πολλά και σοβαρά προβλήματα τα οποία επιζητούν άμεση λύση για να μπορέσουν οι φορείς διαχείρισης τους να υλοποιήσουν αποτελεσματικά το έργο που τους έχει ανατεθεί.

Είναι λοιπόν απαραίτητος ο σχεδιασμός και η υλοποίηση μιας Νέας Στρατηγικής για την αποτελεσματική λειτουργία των προστατευόμενων περιοχών, η οποία  θα πρέπει να βασίζεται και να αξιοποιεί την υπάρχουσα εμπειρία από την ως τώρα λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης.  

Είναι προφανές ότι η στρατηγική αυτή δεν θα πρέπει να βασίζεται στη χθεσινή νεοφιλελεύθερη άποψη ότι δηλαδή «για τους Φ.Δ. θα πρέπει να διατεθούν οι ελάχιστοι δυνατοί κρατικοί οικονομικοί πόροι και να λειτουργούν με ελάχιστο προσωπικό», διότι  τότε απλώς θα μετατρέψουμε τους ΦΔ σε ένα διακοσμητικό στοιχείο των προστατευόμενων περιοχών με αρμοδιότητες όπως μη δεσμευτικές γνωμοδοτήσεις, έκδοση αδειών ξενάγησης και επιστημονικών ερευνών. 

Είναι επίσης προφανές ότι αν θέσουμε ως προϋπόθεση και απαράβατο όρο, η στρατηγική μας και οι μακροπρόθεσμοι στόχοι της λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης να βασίζονται  στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο, τότε σίγουρα οι περισσότερες προστατευόμενες περιοχές της χώρας μας θα παραμείνουν ή θα μετατραπούν σε απροστάτευτες.     

Αντίθετα αν θέσουμε ως στόχους την αξιοποίηση της υπάρχουσας εμπειρίας από την ως τώρα λειτουργία των Φορέων Διαχείρισης, την εξασφάλιση επαρκούς και συνεχούς χρηματοδότησης τους και την τροποποίηση/ βελτίωση του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου, τότε υπάρχει ελπίδα και προοπτική οι προστατευόμενες περιοχές να εκπληρώσουν τους σκοπούς για τους οποίους δημιουργήθηκαν. 

Στο πλαίσιο αυτό,  τα  θεμελιώδη στοιχεία της στρατηγικής για την αποτελεσματική οργάνωση και λειτουργία των ΦΔ της χώρας μας θα πρέπει να είναι:  

    

 

Για την αποτελεσματική λειτουργία των ΦΔ, όπως άλλωστε και κάθε άλλης υπηρεσίας,  είναι αναγκαία η στελέχωσή τους από έμπειρο και ειδικευμένο προσωπικό. Τα στελέχη αυτά, πέρα από την υλοποίηση του έργου που έχουν αναλάβει, θα μπορέσουν να εκπαιδεύσουν και να καταρτίσουν το νεοπροσλαμβανόμενο προσωπικό και να μεταφέρουν την εμπειρία τους όχι μόνο στα νέα στελέχη των ΦΔ αλλά και σε οποιονδήποτε φορέα (π.χ. μελετητικά γραφεία) που έχει αναλάβει την εκπόνηση κάποιου έργου σχετικού με τις προστατευόμενες περιοχές. Το ανθρώπινο κεφάλαιο είναι ο σημαντικότερος παράγοντας εξέλιξης και ανάπτυξης ενός θεσμού και η κρίσιμα μάζα επιστημόνων που υπάρχει σήμερα στους Φορείς Διαχείρισης εγγυάται ένα αισιόδοξο μέλλον. 

   

 

  
 Είναι λαθεμένη η παραδοχή που εκφράζεται από διάφορες πλευρές ότι η εκτέλεση των εργασιών και η παροχή των υπηρεσιών που απαιτούνται για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων των ΦΔ δε δημιουργούν έσοδα αλλά μόνο έξοδα, τα οποία μάλιστα βαρύνουν τις δημόσιες δαπάνες.    

Σύμφωνα με τη διεθνή και ευρωπαϊκή εμπειρία, οι Φορείς Διαχείρισης μπορούν να δημιουργήσουν έσοδα από πολλές πηγές, τα οποία θα μπορούν να συμπληρώνουν την απαραίτητη συνεχή και συνεπή χρηματοδότησή των Φορέων από εθνικούς πόρους.  

Βέβαια, προϋπόθεση της δημιουργίας αυτών των επιπρόσθετων εσόδων είναι η εξασφάλιση  της κάλυψης των πάγιων εξόδων λειτουργίας των Φορέων Διαχείρισης (δαπάνες προσωπικού, φύλαξης, ενημέρωσης, στέγασης κ.λπ.) σε συνεχή και σταθερή βάση από τον Τακτικό Προϋπολογισμό.    

Μάλιστα στο πλαίσιο μιας Πράσινης Ανάπτυξης οι Φορείς Διαχείρισης μπορούν να μετασχηματιστούν στον επισπεύδοντα αναπτυξιακών πολιτικών που άπτονται της ανακύκλωσης, των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της βιολογικής γεωργίας & κτηνοτροφίας, των περιβαλλοντικών υποδομών(ΧΥΤΑ, ΜΕΥΑ), της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής, του οικοτουρισμού- αγροτουρισμού καθώς και της περιβαλλοντικής πιστοποίησης υπηρεσιών και αγαθών με πιθανά έσοδα για αυτούς.

         

 

    
Είναι κοινή διαπίστωση ότι απομένουν πολλά θέματα προς επίλυση, προκειμένου να λειτουργήσει αποτελεσματικά το ελληνικό μοντέλο διαχείρισης και προστασίας των προστατευόμενων περιοχών, παρά τα θετικά βήματα που έχουν γίνει μέχρι σήμερα.    

Η εμπειρία έχει αποδείξει ότι είναι αδύνατον να λειτουργήσουν οι Προστατευόμενες Περιοχές και να υλοποιήσουν τους σκοπούς κήρυξης τους, με τον κατακερματισμό των αρμοδιοτήτων που διέπει σήμερα τη λειτουργία τους.    

Είναι τουλάχιστον αστείο να θεωρούμε ότι η αποτελεσματική διαχείριση μιας Προστατευόμενης Περιοχής μπορεί να υλοποιηθεί από το πλήθος των κεντρικών και περιφερειακών υπηρεσιών που σήμερα εμπλέκονται στη λειτουργία τους.       

Η αποτελεσματική λειτουργία των Προστατευόμενων Περιοχών δεν είναι δυνατόν να επιτευχθεί, αν στους Φορείς δεν δοθεί όχι μόνο η αποκλειστική αρμοδιότητα συντονισμού και υλοποίησης όλων όσων αναφέρονται ως αποκλειστικές η δυνητικές αρμοδιότητες στο υπάρχον θεσμικό πλαίσιο αλλά και άλλες βασικές αρμοδιότητες, όπως της φύλαξης, που σήμερα είναι ένα μεγάλο αγκάθι στην επίτευξη των στόχων τους.       

Μια Νέα Περιβαλλοντική Διακυβέρνηση οφείλει να ολοκληρώνει πολιτικές όπως αυτή για τις προστατευόμενες περιοχές και να αντιμετωπίσει τους Φορείς Διαχείρισης ως τον βασικό θεσμικό παράγοντα που ενσωματώνει καινοτομία και θέτει τη συμμετοχική δημοκρατία σαν  βάση για την οικοδόμηση μιας Βιώσιμης Ανάπτυξης  

* Ο Γιάννης Σελιμάς είναι Περιβαλλοντολόγος – Οικονομολόγος,

selimas77j@yahoo.com

 

ΠΗΓΗ: anaitolika.gr, 20-10-2009,  http://www.anaitolika.gr/article.php?artro=6740

 

Κριτική ανάλυση της περιβαλλοντικής συμπεριφοράς του σύγχρονου ανθρώπου και φυλών που ζουν στα όρια του πρωτόγονου

 

Του Αντώνη Π.  Μπούρδαλα *

              

Περιεχόμενα

 

Εισαγωγή

Αρχαία ελληνική φιλοσοφία – Φύση και Άνθρωπος 

Μια μικρή ανάλυση για τα ιστορικά δρώμενα των σύγχρονων κοινωνιών

Επιγραμματικά της ιστορικής ανάλυσης 

Τα Περιβαλλοντικά προβλήματα που εμφανίστηκαν από τις σύγχρονες κοινωνίες

Λύσεις που δίνονται εντός των τειχών του καπιταλισμού / Συστημικές Λύσεις

Συσχέτιση αντί-εξουσίας – αρμονίας με την φύση

Το παράδειγμα της φυλής Tetetes της Αμαζονίας του Εκουαδόρ

Αποσπάσματα από το λόγο του φύλαρχου Τουιβάι από το νησί Τιαβέα του Νότιου Ειρηνικού

Συμπεράσματα

Βιβλιογραφία

Εισαγωγή

Για να κατανοήσουμε από πού πηγάζουν τα αποτελέσματα της συμπεριφοράς είτε του σύγχρονου ανθρώπου, είτε των ανθρώπων στα όρια του πρωτόγονου πρέπει να κατανοήσουμε ποιες είναι οι αξίες αυτών των 2 κοινωνικών ομάδων. Οι αξίες προκύπτουν και δημιουργούνται μέσα από τον τρόπο ζωής, την ιστορία, τον πολιτισμό, την διαχρονικότητα της παράδοσης.

Ο τρόπος με τον οποίο ο άνθρωπος θα συμπεριφερθεί στο περιβάλλον έχει να κάνει και κατ’ αντιστοιχία με τον τρόπο που συμπεριφέρεται ο άνθρωπος αναμεταξύ του. Για παράδειγμα μια κοινωνία αποδεσμευμένη από εξουσιαστικές τάσεις σε κάποιο βαθμό θεωρώ πως θα είναι και πιο αειφορική. Έτσι τεράστιο ρόλο παίζει το οικονομικό-πολιτικό σύστημα ανά εποχή και περιοχή. Πέρα από αυτό, ρόλο στο τρόπο που θα μεταχειριστεί μια κοινωνία το περιβάλλον, παίζει και ο πολιτισμός. Μέσα απ’ όλα αυτά προκύπτουν αξίες και πρότυπα είτε πλαστά είτε αυθεντικά τα οποία αναμιγνύονται με όλα τ’ άλλα και συνδιαμορφώνουν τη συμπεριφορά των ανθρώπινων κοινωνιών στο περιβάλλον.

Η σύγχρονη περιβαλλοντική κρίση μπορεί να θεωρηθεί ως αποτέλεσμα των κοινωνικών και οικονομικών εξελίξεων στον ευρωπαϊκό χώρο με σημεία αιχμής την αγροτική επανάσταση, την αστικοποίηση και την βιομηχανική επανάσταση. Έτσι παρά τις κάποιες τοπικές και περιφερειακές ιδιομορφίες που μπορεί να παρουσιάζει η περιβαλλοντική κρίση, αποτελεί σήμερα ένα παγκόσμιο πρόβλημα, το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως αποτέλεσμα της στρατιωτικής, οικονομικής, τεχνολογικής και πολιτικής εξάπλωσης και επιρροής της ευρωπαϊκής ηπείρου στον πλανήτη.

Προσπαθώντας, λοιπόν, να σκιαγραφήσουμε την πορεία των κοινωνικό-οικονομικών εξελίξεων που οδήγησαν σε νέα προβλήματα, «περιβαλλοντικά» ή «οικολογικά», διακρίνουμε ιστορικά τρεις μεγάλες περιόδους που στάθηκαν καθοριστικές για τη διαμόρφωση του παγκόσμιου περιβαλλοντικού προβλήματος:

α) Την περίοδο της προ-Βιομηχανικής Επανάστασης

β) Την περίοδο της Βιομηχανικής Επανάστασης

γ) Την Μεταπολεμική περίοδο

Έτσι θεωρώ πως είναι αναγκαίο να κάνουμε μια ιστορική ανασκόπηση για να δούμε πως ο σύγχρονος άνθρωπος κατέληξε προς το παρόν στη σημερινού τύπου κοινωνία. Ας δούμε όμως πρώτα τις απόψεις διαμορφώνονται από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία για το περιβάλλον και τον άνθρωπο.

Αρχαία ελληνική φιλοσοφία – Φύση και Άνθρωπος [1]

Ολόκληρη  η  περίοδος  της  λεγόμενης  προσωκρατικής  φιλοσοφίας  χαρακτηρίζεται  από  την θεώρηση της φύσης στην ολότητά της ως µιας αδιάσπαστης ενότητας,  χαρακτηρίζεται δηλαδή από την ενότητα φύσης και ανθρώπου,  φύσης και κοινωνίας.  Η έννοια της φύσης περικλείει τόσο τον εξωτερικό κόσμο γενικά, όσο και κάθε συγκεκριμένο ατομικό «ον», ως υποκείμενο  του  «Είναι»  και  του  «Γίγνεσθαι»1.  Οι  προσωκρατικοί  διερεύνησαν  τα  βασικά κοσμολογικά   ερωτήματα,   τα   οποία   ακόμη   και   σήμερα   απαιτούν   νέες   απαντήσεις: (Παλαµιώτου, Παπαδηµητρίου 1999)

•    Ποιας υφής είναι η οργάνωση του σύµπαντος;

•    Πώς προέκυψε το σύµπαν;

•    Από τι αποτελείται το σύµπαν;

•    Γιατί και πώς λειτουργούν οι φυσικοί νόμοι;

Όπως κατέγραψε και ο Αριστοτέλης στα «ΜεταΦυσικά», «οι πρώτοι φιλόσοφοι θεωρούσαν ότι οι αρχές των όντων είναι µόνο υλικές. Τα στοιχεία, εκ των οποίων συντίθενται τα όντα και στα οποία τελικώς αποσυντίθενται, είναι τα µμόνα δομικά στοιχεία και οι µμόνες αρχές των πραγμάτων, η δε ουσία τους παραμένει αιώνια παρόλο που αδιάκοπα αλλάζει ιδιότητες. Τίποτε δε  δημιουργείται  και  τίποτε  δεν  χάνεται,  έλεγαν,  και  η  αρχική  αυτή  οντότητα  διατηρείται απεριόριστα». (∆αµασκός)

O Πλάτωνας (427 – 348 π.Χ.), χώρισε τον κόσμο στον πραγματικό και στον φαινόμενο. Ο ∆ηµιουργός-Θεός, έχοντας «προ οφθαλμών» το άριστο πρότυπο, τον ιδεατό κόσμο ή Ιδέες6, δημιούργησε  τον  αισθητό  κόσμο,  ο  οποίος  είναι  «εικόνα  των  Ιδεών,  αντίγραφο,  ψυχρή αντανάκλαση  του  πραγματικού  κόσμου,  επί  της  ουσίας  φαινόμενο,  σφαίρα  σε  κυκλική κίνηση,  δηµιούργηµα και είδωλο  του νου,  ο οποίος,  όμως,  αναδεικνύεται σε ένα  ζωντανό οργανισμό τάξεως, αρμονίας και ωραιότητος». Επομένως η φύση δεν θεωρείται δημιουργική δύναμη,  αλλά  πρότυπο  σύμφωνα  µε  το  οποίο  ο  ∆ηµιουργός  έφτιαξε  τον  κόσμο  των πραγμάτων,  αποκτά  δηλαδή  κανονιστικό  χαρακτήρα  για  τον  κόσμο  των  φαινόμενων,  τα οποία τη µιµούνται απλώς. (∆αµασκός, Παπαδηµητρίου 1999) Με τον Πλάτωνα η έννοια της φύσης χάνει την παλιά σημασία της,  της αύξησης και του γίγνεσθαι, και µμετατίθεται σε ένα υπερβατικό πεδίο. Η ουσία των πραγμάτων δεν βρίσκεται πια µμέσα τους αλλά έξω και πάνω από αυτά. Η πλατωνική θεωρία για την ύλη αποτελεί κατά κάποιο τρόπο σύνθεση των ιδεών που είχαν διατυπώσει ο Εµπεδοκλής, ο Πυθαγόρας και οι ατομικοί φιλόσοφοι. (Παπαδηµητρίου 1999)

Η έννοια της φύσης του Πλάτωνα έχει στατικό χαρακτήρα, τόσο στο οντολογικό όσο και στο κοινωνικοφιλοσοφικό επίπεδο. Η κοινωνική πρόοδος κατά τον Πλάτωνα δεν υφίσταται αφού  προσδίδει  στην  κοινωνική  κατάσταση  φυσική  υπόσταση.  Η  Πολιτεία  θεωρείται  µία

«κατά  φύσιν  οικισθείσα  πόλις»  και  ο  νόµος  εμφανίζεται  ως  κάτι  το  αναλλοίωτο,  αιώνιο, δηλαδή «κατά φύσιν».  Έτσι ξεπερνιέται η αντίθεση Νόμος –  Φύση.  Στόχος του Πλάτωνα, άλλωστε,  ήταν η επαναφορά των παλαιών χρηστών ηθών,  που πίστευε ότι είχαν κλονιστεί από τη διαφωτιστική δραστηριότητα των Σοφιστών.

Αντίθετα µε τον δάσκαλό του τον Πλάτωνα, όπου φύση και ιδέα ταυτίζονται µε τρόπο ώστε η φύση όπως και η ιδέα να αποτελούν τη βαθύτερη ουσία των πραγμάτων, ο Αριστοτέλης (384 –  322  π.Χ.)  µμπορεί  να  ταυτίζει  τη  φύση  µε  την  ουσία  ενός  πράγματος,  αλλά  η  φύση παραμένει εγκόσμια. Αποτελεί την εσωτερική αρχή που διέπει την ύλη και της προκαλεί την τάση για πραγματοποίηση της µμορφής.

«Η έννοια της φύσης του Αριστοτέλη αποδίδει όλα τα περιεχόμενα που είχαν διατυπωθεί μέχρι την εποχή του στην ελληνική φυσική φιλοσοφία». Η φύση είναι η αρχή που κυριαρχεί πάνω στην ύλη και της επιτρέπει να ολοκληρώσει τον προορισμό της. Αποτελεί το τέλος, το «ου ένεκα», την τελική αιτία που βρίσκεται κρυµµένη µμέσα στα πράγματα. Η έννοια της φύσης έχει και µια αιτιακή σημασία και δηλώνει την ποιητική αιτία, ως «αρχή κινήσεως». Μια άλλη χρήση της έννοιας της φύσης  είναι η αντιπαράθεσή της προς την έννοια της τέχνης. Η τέχνη καλείται να τελειοποιήσει αυτά που δεν µμπορεί να κάνει η φύση, ή να τα µιµηθεί. Τα έργα της τέχνης εξυπηρετούν ένα σκοπό, όπως και τα έργα της φύσης. Η φύση θεωρείται µια σκόπιμα δρώσα δύναμη. (Παπαδηµητρίου 1999)

Η  σκέψη  του  Αριστοτέλη  ήταν  τελεολογική.  Όλα  τα  πράγματα  έχουν  ένα  σκοπό  ή  ένα τέλος για  το οποίο  έχουν διαμορφωθεί.  Όταν  ένα πράγμα εκπληρώνει το σκοπό  του είναι χρήσιμο και όμορφο. Για το λόγο αυτό, κανένα ζώο δε στερείται ομορφιάς, αφού όλα τα όντα σχηματίστηκαν για κάποιο δικό τους σκοπό. Ο τελικός σκοπός τους είναι το να υπηρετούν το ανθρώπινο γένος. Όλα τα όντα και τα άλλα πράγματα υπάρχουν για το ανθρώπινο καλό. Για αυτό θεωρούνται κατάλληλα όργανα για ανθρώπινη χρήση. Τα υπόλοιπα όντα κατέχουν µια κατώτερη βαθμίδα στην ιεραρχία των όντων. «Οι διδασκαλίες του Αριστοτέλη για τα ζώα αποτέλεσαν τα θεμέλια για τον τρόπο µε τον οποίο ο δυτικός κόσμος έμαθε να σκέπτεται για τη σχέση του ανθρώπινου γένους προς το υπόλοιπο φυσικό  περιβάλλον».  Είναι  γνωστή,  όμως,  και  η  σπουδαιότητα  του  Αριστοτέλη  για  τη δημιουργία  πολλών  κλάδων  των  φυσικών  επιστημών  και  ιδιαίτερα  της  Βιολογίας.  Η επίδρασή   του,   στους   αιώνες   που   ακολούθησαν,   υπήρξε   ανυπολόγιστη.   Επιχείρησε προσεκτικές ταξινομήσεις και περιγραφές των ζώων.7  (Παπαδηµητρίου 1999)

Με την άποψη του Αριστοτέλη σύμφωνα µε την οποία τα ζώα και τα φυτά υπάρχουν για να υπηρετούν  τον  άνθρωπο,  διαφωνούσε  ο  µμαθητής  του  Θεόφραστος  (372  –  περίπου  287/5 π.Χ.).  ∆εν  αρνείται  ότι  υπάρχει  σκοπός  στη  φύση,  αλλά  ο  σκοπός  της  φύσης  δεν  είναι πάντοτε  εμφανής  για  τον  άνθρωπο.  Για  αυτό  το  λόγο  τονίζει  τη  σπουδαιότητα  της προσεκτικής   και   συστηματικής   παρατήρησης   και   της   μελέτης   των   ιδιαίτερων συνθηκών,  κλιματικών,  γεωλογικών  και  άλλων,  που  επιτρέπουν  σε  ορισμένα  είδη  να ευδοκιμούν και να διαιωνίζουν την αναπαραγωγή τους. Επίσης σημειώνει µμερικές τοπικές αλλαγές  στο  κλίμα  που  προκλήθηκαν  από  ανθρώπινες  δραστηριότητες.  (Παπαδηµητρίου 1999, Wikipedia 2007)

Ο Θεόφραστος  έχει ονομαστεί πατέρας της Βοτανικής επιστήμης. ∆εν έβλεπε ένα φυτό µεµονωµένο. Αναζητούσε τις σχέσεις του, ως ζωντανού οργανισμού, µε τον ήλιο, το έδαφος και  το  κλίμα,  το  νερό  και  την  καλλιέργειά του  και  τη  σχέση  του  µε  άλλα  φυτά  και  ζώα. Στήριζε τις απόψεις του σε συγκεκριμένες παρατηρήσεις και στα πλούσια και ενδιαφέροντα δείγματα  που  απέστελλε  ο  Αλέξανδρος  από  την  εκστρατεία  του.  Μάλιστα,  µμαθητές  του Αριστοτέλη και του Θεόφραστου συνεχίζουν το ερευνητικό και ταξινομητικό τους έργο στην Αλεξάνδρεια,  στο  περίφημο  Μουσείο  της  Αλεξάνδρειας 9.  Πραγματοποίησαν  σπουδαίες ανακαλύψεις σχετικές µε το φυσικό περιβάλλον, την αστρονομία, τη γεωγραφία, την ιατρική, τη βοτανική και τη ζωολογία.

Μια μικρή ανάλυση για τα ιστορικά δρώμενα των σύγχρονων κοινωνιών [2]

α) Περίοδος της προ-Βιομηχανικής Επανάστασης

 Η Αγροτική Επανάσταση

 

Ολόκληρη η Μελέτη στο Μανιτάρι του Βουνού με ένα κλικ εδώ…

 

Σημειώσεις

 [1] Πηγή: Μεταπτυχιακή Εργασία η οποία υποβάλλεται για µμερική εκπλήρωση των απαιτήσεων για το ∆ιεπιστηµονικό – ∆ιατµηµατικό ∆ίπλωµα Ειδίκευσης του ∆.Π.Μ.Σ. του Ε.Μ.Πολυτεχνείου «Περιβάλλον και Ανάπτυξη». «Ανάπτυξη και Περιβάλλον – Ιστορική αναδρομή και σύγχρονοι προβληματισμοί», Μαρία Σαράφη.

[2] Πηγή: www.wikipedia.com

Αγρίνιο, Σεπτέμβρης 2009

 

* Ο Αντώνης Π. Μπούρδαλας είναι τελειόφοιτος στο Τμήμα Διαχείρισης Περιβάλλοντος και Φυσικών Πόρων του Πανεπιστήμιου Ιωαννίνων.

Παρολύμπια σκόνη

 

του Σάκη Κουρουζίδη

 

Ο Όλυμπος, τα Πιέρια και οι δυτικές ακτές του Θερμαϊκού κόλπου, οριοθετούν μια περιοχή «χαμηλών τόνων», που την σηματοδοτούν το θρυλικό βουνό των μυθικών θεών και οι παρολύμπιες περιοχές, το ήπιο και κατάφυτο βουνό των Πιερίων και η μακρύτερη ακτή της Ελλάδας, αυτή που ξεκινά από τις εκβολές του Αλιάκμονα και φτάνει σχεδόν στις εκβολές του Πηνειού. Στη μέση μια πολύ εύφορη γεωργική γη στην οποία καλλιεργούνται κάθε είδους οπορωφόρα, κηπευτικά εν γένει και δημητριακά. Αλυκές, μεταλλεία, ορεινή οικονομία, αλλά και ναυτική παράδοση, έστω και χωρίς κάποιο σημαντικό λιμάνι, συμπληρώνουν μια πολύ δυναμική οικονομική δραστηριότητα.

Η τουριστική δραστηριότητα αρχίζει από τη δεκαετία του '60, όταν δέχεται τους Θεσσαλονικείς και τους Λαρισαίους στις ατελείωτες παραλίες της, όπου υπήρχε εύκολη πρόσβαση με το τραίνο (το «εκδρομικό ωτομοτρίς» για τους Θεσσαλονικείς) αλλά και με τη νέα εθνική οδό που ακολουθεί τις πιερικές ακτές από τα τέλη του '50. Η κορύφωση της τουριστικής ανάπτυξης έρχεται στα τέλη του '80, όταν τροφοδοτείται από βαλκάνιους εκδρομείς, καθώς τα ελληνο-γιουγκοσλαβικά σύνορα απέχουν ούτε 100 χλμ. από τις βόρειες ακτές του νομού. Η μεγάλη όξυνση της κατάστασης στη τότε Γιουγκοσλαβία και ο παροξυσμός του «μακεδονικού ζητήματος» επέφεραν μια μεγάλη κρίση η οποία σταδιακά ξεπεράστηκε. Στη ζώνη αυτή των περίπου 100 χλμ. ακτής καταγράφονται τα περισσότερα, ίσως αυθαίρετα της χώρας -μια παλαιότερη καταγραφή της νομαρχίας, πριν από 15 χρόνια, τα ανέβαζε σε 100.000!-, αλλά και πολλές σύγχρονες τουριστικές εγκαταστάσεις και πάρα πολλά κάμπινγκ -τα περισσότερα στη χώρα!

Την εικόνα της περιοχής δίνει τις τελευταίες δεκαετίες και η περιοχή της αρχαίας πόλης του Δίου, με το μοναδικό αρχαιολογικό πάρκο, το αρχαίο θέατρο και τα εκτεταμένα ευρήματα της ιερής πόλης των Μακεδόνων. Η επίσης σημαντική Πύδνα, τα Λείβηθρα και ο προϊστορικός οικισμός που αποκαλύφθηκε στη διάρκεια των έργων για τη νέα γραμμή του ΟΣΕ, δίνουν και το στίγμα για το ιστορικό βάθος της περιοχής, η οποία, όμως, σήμερα έρχεται πλέον στη δημοσιότητα περισσότερο μέσω του αστυνομικού ρεπορτάζ και ελάχιστα μέσω του πολιτιστικού, του επιστημονικού ή άλλων. 

Τους τελευταίους μήνες, την τοπική κοινωνία απασχολεί ένα θέμα που συνδέεται με την αποκομιδή τεράστιων ποσοτήτων αδρανών υλικών από την ευρύτερη περιοχή του Λιτοχώρου, που θα τροφοδοτήσουν τα έργα επέκτασης του αεροδρομίου της Θεσσαλονίκης. Περισσότερα από 5 (ίσως και 7) εκατομμύρια κυβικά μέτρα, αδρανών υλικών θα χρειαστούν για να υλοποιηθεί η επέκταση του αεροδρομίου της συμπρωτεύουσας. Την κατασκευή της επέκτασης του αεροδρομίου έχει αναλάβει η κοινοπραξία «Αθηνά ΑΤΕ» και «Άκτωρ ΑΤΕ», ενώ από τον περασμένο Απρίλιο, ο Δήμος Λιτοχώρου έχει έρθει σε συμφωνία με την κοινοπραξία για την προμήθεια αδρανών υλικών. Η περιοχή από την οποία πρόκειται να γίνει η εξόρυξη, μια έκταση  1200 στρεμμάτων -το μεγαλύτερο αμμορυχείο του νομού- ήδη έχει μια εικόνα απωθητική για κάθε διερχόμενο και αποτελεί μια παραφωνία, μια ύβρη απέναντι στο ευρύτερο περιβάλλον.

 Η συμφωνία που έχει υπογραφεί μεταξύ της κοινοπραξίας των κατασκευαστών και του δήμου Λιτοχώρου αφορά την προμήθεια μόλις 800.000 κυβικών μέτρων από το αμμορυχείο της περιοχής, αλλά παραμένει ένα τεράστιο ερωτηματικό για την περιοχή της αμμοληψίας των υπολοίπων 4.200.000 κυβικών. Κατ' αρχήν, όπως έχει υπολογιστεί από τη μελέτη, ημερησίως θα μεταφέρονται 6 χιλιάδες κυβικά μέτρα αδρανών υλικών, που σημαίνει το λιγότερο 420 δρομολόγια φορτηγών, από το λατομείο του Λιτοχώρου έως το, υπό γενική ανακατασκευή -ειδικά για τις ανάγκες μεταφοράς των αδρανών υλικών-, λιμάνι στην περιοχή της Γρίτσας και σε μια απόσταση 3 χιλιομέτρων. Αυτό σημαίνει ότι η συχνότητα φόρτωσης των δρομολογίων θα είναι 42 την ώρα, δηλαδή ένα ατελείωτο κομβόι φορτηγών για 2,5 περίπου χρόνια!

Όταν μια περιοχή δεν έχει ένα αναπτυξιακό σχέδιο, όταν δεν έχει αποσαφηνίσει για τις προτεραιότητες, τις χωροθετήσεις και τις αλληλεπιδράσεις των αναπτυξιακών της επιλογών και, το κυριότερο, οι αντιλήψεις περί «ανάπτυξης» έχουν μείνει στην εποχή που αυτές συνδέονταν με την «οικονομία», μόνο, χωρίς παράλληλη συνεκτίμηση  των κοινωνικών και περιβαλλοντικών παραμέτρων και κατά προέκταση με μια κοντόφθαλμη και βραχύβια ικανοποίηση εισπρακτικών αναγκών, τότε δεν μπορεί να πείσει για τόσο σοβαρές επιλογές. Η σκόνη από τα αμμορυχεία και τα φορτηγά θα επικάθεται και θα θολώνει την ακτινοβολία και το μεγαλείο του μυθικού βουνού και των παρολύμπιων περιοχών. Μια περιοχή που έχει όλες τις φυσικές και ανθρώπινες προϋποθέσεις να αναπτύξει εναλλακτικό ορεινό, θαλάσσιο και αρχαιολογικό τουρισμό, να πρωτοστατήσει σε οικοτουρισμό και αγροτουρισμό, να απλωθεί στις βιοκαλλιέργειες και τη βιολογική κτηνοτροφία, να αξιοποιήσει τον αστείρευτο δυναμισμό των κατοίκων του, να συνειδητοποιήσει την τεράστια πολιτιστική υστέρηση που για δεκαετίες εκπέμπει, τελικά παζαρεύει την …«εξαγωγή» εδάφους, γης, τοπίου συσκευασμένου σε περιτύλιγμα νταλίκας.

Δεν υπάρχει αύριο, παρά μόνο ένα αγοραίο παρόν.

 

ΠΗΓΗ: Δαίμων της Οικολογίας,  Ενότητα :Τεύχος 68, Φεβρουάριος 2007 , τ. 68, 2/07, http://www.evonymos.org/greek/viewarticle.asp?id=3160

 

Βιοκαλλιεργητικά και όχι μόνο

 

Του Ηλία Μακρή*

 

Όλο και συχνότερα αγαπητοί αναγνώστες ακούγεται από διαφόρους αρμοδίους αλλά και λιγότερο αρμοδίους, από ανθρώπους δηλαδή που επιθυμούν αν όχι επιστροφή (διότι είναι πολύ δύσκολο) τουλάχιστον ένα φρενάρισμα της όλης κατρακύλας. Και σε αυτήν την προσπάθεια ή την επιθυμία, όπως θέλετε πέστε την, έδωσαν τον τίτλο «πράσινη ανάπτυξη».

Πιστεύουν λοιπόν οι αρμόδιοι και οι κατά κάποιο τρόπο υπεύθυνοι για αυτήν την κρίση που μαστίζει διεθνώς τους λαούς, ότι η εφαρμογή αυτού του μοντέλου θα μας βγάλει από αυτήν την κρίση. Από ένα κομμάτι όμως του οικολογικού συστήματος θεωρείται όρος αντιφατικός, πιστεύοντας ότι δεν είναι δυνατή η συμβίωση του πράσινου με την σωστή ανάπτυξη. Αν δεν σταματήσει η αλόγιστη χρηματοδότηση επιβλαβών για το περιβάλλον έργων και προγραμμάτων, που σκοπό έχουν τον χρηματισμό ορισμένων, και να δοθεί έμφαση εισροής κεφαλαίων σε τομείς βελτιωτικών για το περιβάλλον έργων ενισχύοντας έτσι την πράσινη ανάπτυξη.

 Η βιολογική γεωργία έχοντας εξαπλωθεί σε όλο τον κόσμο μπορεί να αποτελέσει έναν από τους βασικότερους πυλώνες ενός παρόμοιου μοντέλου πράσινης ανάπτυξης. Άλλωστε οι ανάγκες που καλύπτει είναι ριζικές για τον άνθρωπο, όπως είναι η τροφή, παράλληλα δε είναι μια δραστηριότητα που προστατεύει το περιβάλλον, συμβάλλει στην μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και φυσικά στον περιορισμό του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Η βιολογική γεωργία δείχνει να επηρεάζεται πολύ λιγότερο από άλλους τομείς από την εν λόγω κρίση, η αγορά βιολογικών προϊόντων μπορεί να δέχεται μεν ορισμένες πιέσεις αλλά όχι μόνο αντέχει, σημειώνει και αυξητικές τάσεις (π.χ. στην Γερμανία και στις Η.Π.Α) όπως φάνηκε και από την έκθεση βιολογικών προϊόντων της Biofach 2009, έχοντας διαμορφώσει ένα σκληρό πυρήνα περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένων και συνειδητοποιημένων καταναλωτών που αντιλαμβάνονται τα πλεονεκτήματα που προσφέρει σε ότι αφορά την υγεία, το περιβάλλον κτλ.

Επιπλέον μπορεί να δώσει μια αξιόπιστη εναλλακτική λύση σε ένα ήδη (πριν από την κρίση) γερασμένο και τελειωμένο μοντέλο αγροτοδιατροφικής ανάπτυξης. Αλλά, αγαπητοί αναγνώστες, επιτρέψτε μου να σας μεταφέρω ορισμένους προβληματισμούς μου και σκέψεις μου. Η κρίση για την οποία μιλάμε είναι μόνο οικονομική; Διότι πλέον κατάντησε καραμέλα που την πιπιλίζουν οι πάντες και ιδιαίτερα όταν θέλουν να δικαιολογήσουν ενοχές και πράξεις αλόγιστες. Πιστεύω ότι έχουμε ένα σακουλάκι που γράφει απ' έξω «ΚΡΙΣΗ», και μέσα του εμπεριέχει πολλές καραμελίτσες που αντιπροσωπεύουν διάφορες κρίσεις που συνέτειναν στην μεγάλη κρίση.

Σε όλους τους άλλους τομείς δεν έχουμε κρίση; Δεν έχουμε κρίση θεσμών; Δεν έχουμε κρίση ηθικής; Δεν έχουμε κρίση ενδιαφέροντος του ανθρώπου για τον άνθρωπο; Δεν έχουμε κρίση σεβασμού προς στους γονείς μας; δεν έχουμε κρίση μη παραδοχής της αξίας των μεγάλων ευεργετών και επιστημόνων και παραδοχή των προγόνων μας; Ποιός ευσυνείδητος άνθρωπος και μάλιστα νέος θα μπορούσε να φωνάξει σήμερα χωρίς να ψεύδεται (άμες δε γεσώμεθα πολλώ κάρονες, εμείς θα γίνουμε πολύ καλύτεροι σας), υπάρχει αγαπητοί αναγνώστες μεγαλύτερη κρίση από αυτή του υπερκαταναλωτισμού;

Αγαπητοί αναγνώστες, σε προηγούμενο δημοσίευμά μου αναφερόμουν στους κουκουλοφόρους και είχα μαζί τους έναν υποτιθέμενο διάλογο, έβγαινε λοιπόν το συμπέρασμα ότι καμιά διαφορά δεν έχει η κουκούλα από την μάσκα του καθωσπρεπισμού, από την μάσκα του φτασμένου, του οικονομικά ανεξάρτητου, του νεόπλουτου που όλα είναι σε θέση να τα ποδοπατήσει και που άλλος είναι και άλλος δείχνει.

 

Και αφού ανέφερα για τον υπερκαταναλωτισμό έχω ακούσει από όσους έχουν ταξιδέψει σε άλλες χώρες του κόσμου, ότι οι καταναλωτές αγοράζουν μόνο τα αναγκαία εκείνης της ημέρας. Για καθίστε μια μέρα ως απλοί θεατές έξω από ένα σούπερ-μάρκετ για να δείτε τι αγοράζουμε όλοι μας, και για περάστε την άλλη μέρα από τους κάδους των απορριμμάτων για να δείτε τι πηγαίνει χαμένο. Όλοι μας έχουμε τύχει σε διάφορες συνεστιάσεις για διάφορες κοινωνικές εκδηλώσεις, είτε λυπητερές είτε χαρούμενες, αφού έρχονται λοιπόν τα προκαταρκτικά (ορεκτικά) και όλοι έχουμε κορεστεί, ακολουθεί το κυρίως γεύμα του οποίου το 80% πετάγεται στους κάδους απορριμμάτων. Αυτό λέγεται οικονομική κρίση; Δηλαδή η άλλη κρίση που έχει ταξιδέψει, που όταν ρευόμμενοι και ρεμβόμενοι δεν σκεφτόμαστε τα σκελετωμένα προσωπάκια των παιδιών του τρίτου κόσμου.

Και εδώ αγαπητοί αναγνώστες υπάρχει μια άλλη σοβαρότερη κρίση, ποιος τολμάει να κάνει πρώτος την αρχή μέσα σε αυτήν την μανία της επίδειξης που υπάρχει, και μέρος όλης αυτής της δαπάνης ή και όλου του ποσού να το δώσει σε ένα σοβαρό ίδρυμα π.χ. το χαμόγελο του παιδιού κλπ. Μα θα μου πείτε (κύριε Ηλία) να μην σμίγουμε; Να μην κάνουμε διάφορες συνεστιάσεις; (και βέβαια να κάνουμε) αλλά λίγο φρένο ρε παιδιά, δηλαδή οι γονείς μας δεν έκαναν εκδηλώσεις σε γάμους, σε βαπτίσεις κλπ αλλά ήξεραν το γνήσιο κρεατάκι τους με το ρυζάκι του ή το σουβλιστό αρνάκι και τα σαλατικά τους, και τότε βέβαια υπήρχε και ανάγκη για το φαγητό και δεν περίσσευαν οι κοιλιές απάνω στο τραπέζι.

Πιστεύω αγαπητοί αναγνώστες μια προσπάθεια για ένα σταμάτημα αυτού του φαινομένου του υπερκαταναλωτισμού είναι όχι μόνο απαραίτητη αλλά και αναγκαία, διαφορετικά χωρίς να το καταλαβαίνουμε οπλίζουμε με τα όπλα της βίας τους φτωχούς και αδυνάτους και αυτήν την κατάσταση εκμεταλλεύονται οι διάφοροι τρομοκράτες και παρουσιάζονται ως τιμωροί των μεγάλων και σωτήρες των μικρών.

Μήπως στα ΜΜΕ δεν υπάρχει κρίση επιλογής αξιών; Πέθανε ο Μαϊκλ Τζάκσον, και τι έγινε ρε παιδιά; Δεν έχω την δύναμη αλλά ούτε και το δικαίωμα να κρίνω ένα άνθρωπο, και μάλιστα αποθανόντα, ο καθένας μας μεγάλος ή μικρός έχει την αξία του και όταν φεύγει αφήνει ένα κενό, αλλά χρειάζεται σύνεση. Τόσοι νομπελίστες έχουν πεθάνει και περνούν στα ψιλά ή στο απαρατήρητο. Πόσες φορές τον χρόνο πρέπει να μνημονεύουμε τον μεγάλο Γεώργιο Παπανικολάου; Μην με θεωρείτε άμουσο και αφιλόμουσο όλα τα είδη μουσικής έχουν τη δική τους αξία, αλλά επιτρέψτε μου να έχω γνώμη ότι η μουσική πρέπει να ηρεμεί και να αγαλλιάζει στο άκουσμά της, όταν όμως επιφέρει ντελίριουμ και προκαλεί στις μάζες έκσταση, κάνει κακό. Τι θα πει «βασιλιάς της ποπ, όταν κινδυνεύεις να κάνεις μπομπ».

Για κάνετε μια σύγκριση του ακούσματος των συναυλιών που γίνονται για τους αξιολογότατους μουσουργούς μας, όπως π.χ. η εκδήλωση για τον μεγάλο ΣΟΥΓΙΟΥΛ που έγραψε τα υπέροχα «το τράμ το τελευταίο», «το Μανώλη τον τραπαρήφα», «το άνοιξε κι άλλη μπουκάλα», «ο μήνας έχει εννιά» κτλ. Όπως η εκδήλωση των Βορειοηπειρωτών στο Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας και πολλές άλλες συναυλίες που ενθουσιάζουν μεν, αλλά δεν εκστασιάζουν.

Αγαπητοί αναγνώστες πιστεύω ότι σε όλα τούτα δεν έχουμε συνηθίσει να μεταχειριζόμαστε το «Σωκράτειο μέτρο» και το «σουρωτήρι». Σήμερα κανείς δεν μπορεί να ζήσει χωρίς την τεχνολογία και να κρατάμε τα καλά και απαραίτητα. Ποιός αμφιβάλει για την αξία της κινητής τηλεφωνίας άλλα όταν είναι απαραίτητη. Καλό και χρυσό το internet, αλλά όταν μπορεί να εκτρέψει ένα νέο σε αυτοκτονία να την βράσω την ωφελιμότητα του.

Δεν έχω την απαίτηση ότι για να πλύνουμε τα κουζινικά μας πρέπει να επιστρέψουμε στην στάχτη, αλλά προς Θεού όλα αυτά τα απορρυπαντικά και σπρέι κάνουν κακό και μάλιστα μερικά έχουν και νεκροκεφαλή επάνω, χάθηκε το λεμονάκι το μυρωδάτο, το σπιτικό ξυδάκι και άλλα οικολογικά σκευάσματα.

Αγαπητοί αναγνώστες είναι βέβαιο και όλοι παραδεχόμαστε ότι δεν πάμε καλά. Όλοι όμως πρέπει να αρχίσουμε την εκστρατεία για την βελτίωση της όλης κατάστασης και αν μέχρι σήμερα τα καταφέρνουμε και στεκόμαστε είναι γιατί η μάνα γη αντέχει ακόμα, αλλά ως πότε θα αντέχει όπως την καταντήσαμε; Εκστρατεία λοιπόν, εκτός αν θέλουμε όλοι μας να οδηγηθούμε στον χορό του Ζαλόγγου έχοντας πίσω μας αυτήν την φορά όχι την Τουρκιά αλλά την λαίλαπα που έρχεται.

Προσεχώς θα αναφερθούμε και σε άλλες καραμελίτσες από το σακουλάκι των «κρίσεων».

Σας ευχαριστώ  «βοηθήματα από το περιοδικό ΔΗΩ»

 

* Ο Ηλίας Μακρής είναι  Συνεταιριστής – Βιοκαλλιεργητής

 

ΠΗΓΗ: 09-07-2009,

http://www.styga.gr/index.php?sid=72b6f42ddb89edac749d1bb45f2290e7&act=detail&article=7457

Βιώσιμη αγροτική οικονομία  I

 Η πράσινη ανάπτυξη απάντηση στην γκρίζα κρίση για το Νομό Αιτωλοακαρνανίας

 

Του Γιάννη Σελιμά*

 

Η παγκόσμια οικονομική κρίση αναδεικνύει τα όρια της πλασματικής οικονομίας των διεθνών χρηματοροών και επαναφέρει την πραγματική οικονομία της παραγωγής στο προσκήνιο.διέρχεται μια δομική κρίση που δεν οφείλεται μόνο στην αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής από την πλευρά της Ε.Ε., αλλά σε χρόνιες αδυναμίες της υπαίθρου να συγκροτήσει ένα ισχυρό αναπτυξιακό πρότυπο.   

Παράλληλα, ο αγροτικός τομέας που αποτελεί πυλώνα της πραγματικής οικονομίας τουλάχιστον για την Ελλάδα, διέρχεται μια δομική κρίση που δεν οφείλεται μόνο στην αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής από την πλευρά της Ε.Ε., αλλά σε χρόνιες αδυναμίες της υπαίθρου να συγκροτήσει ένα ισχυρό αναπτυξιακό πρότυπο. 

Η βιώσιμη αγροτική οικονομία με έμφαση στα πιστοποιημένα και επώνυμα προϊόντα, ποιοτικά και ασφαλή  κερδίζει διαρκώς μεγαλύτερο μερίδιο στις αναπτυγμένες αγορές γεωργικών προϊόντων. Στο πλαίσιο αυτό θα πρέπει να αξιοποιηθεί το ιστορικό προβάδισμα και το συγκριτικό πλεονέκτημα της χώρας σε σχέση με τη μεσογειακή διατροφή. Σε ένα διεθνές  περιβάλλον που διαρκώς αλλάζει το να μένεις ίδιος σημαίνει πως πηγαίνεις πίσω.

Η αλλαγή σε μεθόδους καλλιέργειας, σε προϊόντα που παράγονται αλλά και η μετάβαση από τον παραδοσιακό αγρότη στον νέο αγρότη επιχειρηματία είναι αναγκαία αν θέλουμε η Αιτωλοακαρνανία να γίνει   ένας ασφαλής τόπος να μένεις, να δημιουργείς, να καλλιεργείς. Το περιβάλλον και η γεωργία συναντιούνται σε μια καινούργια προοπτική για το παρόν και το μέλλον της υπαίθρου. 

 

Σημαντική έκταση του νομού έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο προστατευόμενων περιοχών Natura 2000 (Τόποι Κοινοτικής Σημασίας και Ζώνες Ειδικής Προστασίας για τα πουλιά). Το δίκτυο Natura 2000 σε επίπεδο χώρας περιλαμβάνει 151 Ζώνες Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ-Οδηγία 79/409/ΕΚ)  και 239 Τόπους Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ – Οδηγία 92/43/ΕΚ). Η έκταση των περιοχών του Δικτύου, εξαιρουμένων των αλληλοεπικαλύψεων, ανέρχεται συνολικά σε 3.151.000 ha,  το χερσαίο ποσοστό των οποίων ανέρχεται στο 19.1 % της χερσαίας έκτασης της χώρας. Το 7 % της συνολικής έκτασης του δικτύου Natura 2000 βρίσκεται στη Δυτική Ελλάδα με έκταση 214.332 ha. 

Για την κήρυξη των περιοχών αυτών ως προστατευόμενων σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία (Ν. 1650/86) προαπαιτείται η εκπόνηση Ειδικής Περιβαλλοντικής Μελέτη(ΕΠΜ). Για το Ν. Αιτωλοακαρνανίας έχουν εκπονηθεί μέχρι σήμερα δυο ΕΠΜ, για τη Λιμνοθάλασσα Μεσολογγίου και τον Αμβρακικό κόλπο, που έχουν οδηγήσει αντίστοιχα σε Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις χαρακτηρισμού αυτών των περιοχών ως Εθνικά Πάρκα. Για τη διαχείριση των Προστατευόμενων Περιοχών (Εθνικά Πάρκα ή Περιοχές Οικοανάπτυξης) έχουν ιδρυθεί σε εθνικό επίπεδο 27 Φορείς Διαχείρισης που καλύπτουν το 30 % των περιοχών Natura, και έχουν την υποχρέωση να εκπονούν Σχέδια Διαχείρισης και Κανονισμούς Διοίκησης & Λειτουργίας της Προστατευόμενης Περιοχής που εποτπεύουν. Για την περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας η έκταση των Προστατευόμενων περιοχών με το Ν. 1650/86 είναι 59.505  ha, ενώ υπάρχουν τρεις Φορείς Διαχείρισης. 

 

Ένας από του τέσσερις βασικούς άξονες του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης της Ελλάδας 2007-2013 «Αλέξανδρος Μπαλτατζής» είναι ο  Άξονας 2 που αφορά  την «Προστασία του περιβάλλοντος και αειφόρος διαχείριση των φυσικών πόρων". Στον άξονα αυτό περιλαμβάνονται 10 μέτρα ανάμεσα στα οποία:

α)  ενισχύσεις για φυσικά μειονεκτήματα στους γεωργούς ορεινών περιοχών

β)  ενισχύσεις Natura 2000 και ενισχύσεις που συνδέονται με την Οδηγία για τα Νερά (Οδ. 2000/60/ΕΚ)

γ) γεωργό-περιβαλλοντικές ενισχύσεις

δ) ενισχύσεις Natura 2000 (για δάση)

ε) αποκατάσταση του δασοκομικού δυναμικού και εισαγωγή δράσεων πρόληψης και άλλα μέτρα που στόχο έχουν την προστασία και διατήρηση του φυσικού κεφαλαίου.

Μέσω του μέτρου 213 «Ενισχύσεις Νatura 2000 και ενισχύσεις που συνδέονται με την Οδηγία για το Νερά ( Οδ. 60/2000)» δίνονται ενισχύσεις σε γεωργούς, των οποίων τα αγροτεμάχια βρίσκονται εντός των περιοχών του Δικτύου Ναtura  2000, ώστε να αντισταθμιστεί η απώλεια εισοδήματος που προκύπτει από την εφαρμογή των ειδικών απαιτήσεων της πολλαπλής συμμόρφωσης, που ισχύουν στις περιοχές αυτές.

Δικαιούχος του μέτρου θα κριθεί  αγρότης φυσικό και νομικό πρόσωπό εντός δικτύου NATURA 2000 εφόσον στα αγροτεμάχια του που βρίκονται στις περιοχές εφαρμογής εκτός από την τήρηση της πολλαπλής συμμόρφωσης αναλαμβάνει και τις ακόλουθες δεσμεύσεις:

 

i. Να συμμορφώνεται με τα διαλαμβανόμενα στα εξειδικευμένα σχέδια διαχείρισης ή διαχειριστικά μέτρα για την προστασία της περιοχής και των ειδών, όπου αυτά υπάρχουν.

ii. Να πραγματοποιεί το θερισμό από το κέντρο του αγροτεμαχίου προς το εξωτερικό, περιστροφικά ή σε λωρίδες εφόσον το μέγεθος του αγροτεμαχίου και τα διαθέσιμα μέσα το επιτρέπουν.

iii. Να εφαρμόζει τη νομοθεσία περί θήρας και συλλογής ειδών όπως προβλέπεται στην ΚΥΑ 414985/85 (Β 757), άρθρο 6, παρ.2 άρθρο 7, παρ 3γ, στο Π.Δ. 86/69 (Α 7), άρθρο 256, παρ.2. και στο ΠΔ 67/81 (Α 43), άρθρα 2 και 3 παρ.1. Εφόσον επιθυμεί να μην διενεργείται θήρα στο αγροτεμάχιό του, αναρτά κατάλληλη σήμανση μετά από άδεια από το οικείο Δασαρχείο.

iv. Να μην καταστρέφει τη φυσική αυτοφυή βλάστηση στα όρια των αγροτεμαχίων και στις νησίδες εντός των αγροτεμαχίων του. Να μην εισάγει την καλλιέργεια ξενικών ειδών χωρίς την ειδική άδεια από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΑΑΤ.

vi. Στις γεωργικές εκμεταλλεύσεις, όπου υπάρχει συγκέντρωση κοπριάς αυτή να γίνεται σε καλυμμένο χώρο, όπου λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για την αποφυγή έκπλυσης ρυπαντών.

vii. Να μη χρησιμοποιεί για τη βόσκηση των ζώων του (από 1^η Μαρτίου έως 31^η Αυγούστου εκάστου έτους) νησίδες φυσικής βλάστησης όπου αναπαράγονται αποικιακά, είδη άγριας πανίδας. Οι περιοχές αυτές φέρουν σήμανση με ευθύνη των τοπικών αρχών.

viii. Να μην καταστρέφει φυσικές υδατοσυλλογές.

ix. Να μην καλλιεργεί γενετικά τροποποιημένα φυτά.

Με βάση τις πρόσθετες δεσμεύσεις και τις αγρονομικές υποθέσεις το ύψος ενίσχυσης ορίζεται στα 50 ευρω/εκτάριο ετησίως. Το ύψος αυτό θα αναθεωρηθεί, ώστε να λάβει υπόψην του την προσθήκη των επιπλέον δεσμεύσεων που θα προκύψουν μετά το 2009 από τα εγκεκριμένα σχέδια κατά περίπτωση ή κατά περιοχή NATURA 2000.  

*Ο Σελιμάς Γιάννης είναι Περιβαλλοντολόγος-Οικονομολόγο, Σύμβουλος Διαχείρισης Περιβάλλοντος Φ.Δ/Λ.Μ Εργαστηριακός Συνεργάτης ΤΕΙ Μεσολογγίου, selimas77j@yahoo.com.

 

ΠΗΓΗ: http://www.anaitolika.gr/article.php?artro=5690

Μαλιακός sos! όχι άλλη ρύπανση!

Ο Μαλιακός Κόλπος θα ζήσει. Είναι το σπίτι μας!

 

Από την εκεί Κίνηση Πολιτών

 

Είναι η χρόνια ρύπανση από τις γνωστές «πηγές». Είναι τα λύματα των εργοστασίων, των ελαιοτριβείων, τα αστικά λύματα με την έλλειψη βιολογικών καθαρισμών και την μη σωστή λειτουργία των βιολογικών της Λαμίας και των Καμένων Βούρλων, τα φυτοφάρμακα και τα λιπάσματα, τα λύματα των κτηνοτροφικών μονάδων, τα σκουπίδια και οι παράνομες χωματερές κατά μήκος της κοίτης του Σπερχειού και κατά μήκος της ακτής με την παράνομη εναπόθεση απορριμμάτων οικοδομών.

 Είναι η έλλειψη ελεγκτικών μηχανισμών πρόληψης από μέρους των αρμοδίων φορέων και υπηρεσιών Η εκτίμησή μας είναι ότι έχουμε μια απόλυτη ασυδοσία σε συνδυασμό με την μη εφαρμογή της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και των ευρωπαϊκών οδηγιών. Κατά τα άλλα ο Μαλιακός, το Δέλτα και η Κοιλάδα του Σπερχειού είναι προστατευόμενη περιοχή στο Δίκτυο NATURA 2000.

 

– Θέλουμε τον Μαλιακό γαλάζιο, θάλασσα επικοινωνίας, θάλασσα συνεργασίας, θάλασσα ανάπτυξης για όλους τους ανθρώπους που κατοικούν στην περιοχή
– Θέλουμε τον Μαλιακό καταφύγιο ζωής για μας και τα παιδιά μας.

– Διεκδικούμε άμεσα αυστηρό καθεστώς προστασίας

– Θέλουμε μια Μελέτη Χωροθέτησης των λειτουργιών και μια Ολοκληρωμένη

– Μελέτη Διαχείρισης της παράκτιας ζώνης του Μαλιακού, που να περιλαμβάνει τις οικονομικές δραστηριότητες που είναι συμβατές με την προστασία του θαλάσσιου και του παράκτιου περιβάλλοντος, όπως ο οικοτουρισμός, η αλιεία, η βιολογική γεωργία με κύριο άξονα την ελιά και η ενίσχυση των τοπικών ποικιλιών και των τοπικών προϊόντων. Ένα μοντέλο ανάπτυξης που να σέβεται τους φυσικούς πόρους με βάση την αρχή της βιωσιμότητας

 

 

– Στη θάλασσα παράνομου και ασύδοτου πλουτισμού ορισμένων ολίγων σε βάρος της υγείας μας, της ψυχικής μας ηρεμίας και της αξιοπρέπειας

– Στη θάλασσα χαβούζα των παροπλισμένων σαπιοκάραβων.

– Στη «νεκρή θάλασσα» λόγω της συνεχιζόμενης απόθεσης βαρέων μετάλλων και καρκινογόνων ουσιών.

 

– Να μας δοθούν τα συνολικά αποτελέσματα των δειγματοληψιών στο υδάτινο οικοσύστημα της θαλάσσιας περιοχής του Μαλιακού.

– την πλήρη διαφάνεια και ενημέρωση και τη συμμετοχή μας σε όλες τις διαδικασίες που αφορούν την τύχη του Μαλιακού

– την μόνιμη εγκατάσταση δικτύου σταθμών παρακολούθησης των υδάτων του κόλπου
– την καταγραφή και τον αυστηρό ΕΛΕΓΧΟ όλων των εστιών ρύπανσης του Μαλιακού
– την αναβάθμιση του Τμήματος Προστασίας Περιβάλλοντος της ΔΙΧΩΠΕ σε Διεύθυνση Περιβάλλοντος με την αντίστοιχη στελέχωση

– την πλήρη εφαρμογή της νομοθεσίας και της αρχής «ο ρυπαίνων πληρώνει»

– την πρόσληψη αλιειοφυλάκων στην προστατευόμενη περιοχή του Κόλπου – την άμεση αποζημίωση των επαγγελματιών αλιέων και το πάγωμα των χρεών τους

– την ένταξη σε πρόγραμμα απονιτροποίησης της Κοιλάδας του Σπερχειού – την εφαρμογή της Οδηγίας 60/2000 ΕΕ για τα νερά

– την ανάδειξη του ρόλου της Αγροφυλακής για τον έλεγχο των ρυπαντών

 

ΔΗΛΩΝΟΥΜΕ ΟΤΙ:

 – Θέλουμε τον Μαλιακό γαλάζιο, θάλασσα επικοινωνίας, θάλασσα συνεργασίας, θάλασσα ανάπτυξης για όλους τους ανθρώπους που κατοικούν στην περιοχή

– Θέλουμε τον Μαλιακό καταφύγιο ζωής για μας και τα παιδιά μας.

– Διεκδικούμε άμεσα αυστηρό καθεστώς προστασίας

– Θέλουμε μια Μελέτη Χωροθέτησης των λειτουργιών και μια Ολοκληρωμένη Μελέτη Διαχείρισης της παράκτιας ζώνης του Μαλιακού, που να περιλαμβάνει τις οικονομικές δραστηριότητες που είναι συμβατές με την προστασία του θαλάσσιου και του παράκτιου περιβάλλοντος, όπως ο οικοτουρισμός, η αλιεία, η βιολογική γεωργία με κύριο άξονα την ελιά και η ενίσχυση των τοπικών ποικιλιών και των τοπικών προϊόντων. Ένα μοντέλο ανάπτυξης που να σέβεται τους φυσικούς πόρους με βάση την αρχή της βιωσιμότητας

 

– Στη θάλασσα παράνομου και ασύδοτου πλουτισμού ορισμένων ολίγων σε βάρος της υγείας μας, της ψυχικής μας ηρεμίας και της αξιοπρέπειας

-Στη θάλασσα χαβούζα των παροπλισμένων σαπιοκάραβων.

– Στη «νεκρή θάλασσα» λόγω της συνεχιζόμενης απόθεσης βαρέων μετάλλων και καρκινογόνων ουσιών.

 

ΠΗΓΗ: http://maliakos-sos.blogspot.com/,

http://www.gopetition.com/online/27261.html

 Η μεγάλη απάτη της οικονομικής ανάπτυξης

Του Μιχάλη Γκλεζάκου

 

Στις συζητήσεις για τη σημερινή οικονομική κρίση, το ενδιαφέρον όλων εστιάζεται στον χρόνο ανάκαμψης της οικονομίας. Η εντατική εκμετάλλευση των φυσικών πόρων (π.χ. ορυκτά) είναι εγκληματική ενέργεια κατά των επόμενων γενεών.

Είναι περίεργο, αλλά δεν φαίνεται να παρουσιάζουν ανάλογο ενδιαφέρον σημαντικότερα θέματα, όπως η καταλληλότητα του μοντέλου οικονομικής ανάπτυξης που ακολουθούμε και οι προοπτικές που δημιουργεί για τη δική μας και τις μελλοντικές γενιές.

Προσωπικά, πιστεύω ότι αυτό εγκυμονεί μεγάλους κινδύνους για όλους μας, χωρίς να εξυπηρετεί το μακροπρόθεσμο συμφέρον της ανθρωπότητας. Αντίστοιχα, η οικονομική ανάπτυξη, όπως οριοθετείται και με τον τρόπο που επιδιώκεται, δεν έχει έννοια. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Ως οικονομική ανάπτυξη θεωρούμε τη διόγκωση της οικονομικής δραστηριότητας και μόνο, χωρίς αναφορά στο κόστος της, λες και οι παραγωγικοί πόροι που διαθέτουμε ως ανθρωπότητα είναι απεριόριστοι. Είναι απίστευτο: Η οικονομία της ελεύθερης αγοράς, όπου κάθε δραστηριότητα αξιολογείται σε όρους οφέλους – κόστους, εκφράζει την οικονομική ανάπτυξη σε όρους οφέλους, μόνο.

Όπως είναι γνωστό, οι συντελεστές της παραγωγής είναι σε τελική ανάλυση οι Φυσικοί Πόροι, η Εργασία και το Κεφάλαιο. Ας δούμε, λοιπόν, τι συμβαίνει σε αυτούς όταν αναπτύσσεται η οικονομία.

1 Ένα μέρος των Φυσικών Πόρων αποτελεί μη ανανεώσιμο απόθεμα (π.χ. τα ορυκτά), το οποίο πρέπει να κατανεμηθεί δίκαια στη σημερινή και στις μελλοντικές ανθρώπινες κοινωνίες. Επομένως, η εντατική εκμετάλλευσή τους δεν συνιστά ανάπτυξη αλλά εγκληματική ενέργεια κατά των επόμενων γενεών (π.χ. των παιδιών μας).

Ένα άλλο μέρος μπορεί να αναπληρωθεί με τη συνδρομή της φύσης και της ανθρώπινης εργασίας, υπό την προϋπόθεση ότι η άντλησή τους γίνεται με τρόπο που δεν διαταράσσει την περιβαλλοντική ισορροπία, που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την ανανέωσή τους. Επομένως, αφού η οικονομική δραστηριότητα καταστρέφει το περιβάλλον, στην ουσία καταστρέφει τον μηχανισμό παραγωγής φυσικών πόρων (π.χ. η ερημοποίηση των εδαφών και των θαλασσών, οι κλιματικές αλλαγές, η μετάλλαξη φυτών και ζώων κ.λπ.).

Ας συλλογιστούμε ότι θα είμαστε η πρώτη γενιά που θα παραδώσει βαριά πληγωμένη τη φυσική κληρονομιά, που έφτασε ως εμάς μέσα από μια διαδρομή εκατομμυρίων ετών. Αυτό το κόστος, αυτό το φοβερό έγκλημα κατά των επόμενων γενεών, δεν το μετρούν οι δείκτες της οικονομικής «ανάπτυξης». Πρόκειται για μια πρωτοφανή απάτη, την οποία είτε δεν αντιλαμβανόμαστε, είτε απλώς την ανεχόμαστε με τρόπο που μας καθιστά συνενόχους.

2 Η ανθρώπινη εργασία αποτελεί τον θεμελιώδη συντελεστή παραγωγής, αφού χωρίς αυτή δεν μπορούν να αξιοποιηθούν οι φυσικοί πόροι και το κεφάλαιο. Όμως, παρά την κορυφαία συμβολή της στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς, οι εργαζόμενοι δεν αποτελούν (όπως θα έπρεπε) συνεταίρους στη διανομή της παραγωγής, αλλά αντιμετωπίζονται ως αναλώσιμοι.

Η σύγχρονη πρακτική των επιχειρήσεων αλλά και των ηγεσιών όλων των χωρών αυτό δείχνει.

Πρόσφατα γίναμε μάρτυρες μιας πρωτοφανούς περικοπής των εργασιακών δικαιωμάτων στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γνωρίζουμε επίσης για τις άθλιες συνθήκες εργασίας-αμοιβής στις τριτοκοσμικές χώρες. Ακόμη, αποτελεί καθημερινή πρακτική η συμπίεση του κόστους εργασίας προς την κατεύθυνση της εξίσωσης των όρων απασχόλησης με εκείνες του χειρότερου εργοδότη.

Η αντιμετώπιση της ανθρώπινης εργασίας με τον πιο πάνω τρόπο οδηγεί στη διαμόρφωση άδικων κοινωνιών, οι οποίες θυσιάζουν την ηθική στο βωμό της κατανάλωσης. Οι κοινωνίες αυτές, που διαμορφώνονται από αυτό το απαράδεκτο μοντέλο «ανάπτυξης», δεν είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα.

3 Στην οικονομία της ελεύθερης αγοράς, ο συντελεστής Κεφάλαιο είναι ο παντοδύναμος ρυθμιστής της οικονομικής δραστηριότητας. Η Φύση και η Εργασία είναι υποταγμένες σε αυτόν και χρησιμοποιούνται χωρίς φειδώ και χωρίς σεβασμό. Παρά το γεγονός ότι το κεφάλαιο δεν είναι καν αυτόνομος συντελεστής παραγωγής (διότι προέρχεται από σύνθεση της Φύσης και της Εργασίας), αντιμετωπίζεται ως το πολυτιμότερο στοιχείο και αμείβεται υπερβολικά.

Δεν είναι τυχαίο ότι η σύγχρονη οικονομία της ελεύθερης αγοράς μετρά την αποδοτικότητα κάθε παραγωγικής προσπάθειας αποκλειστικά σε όρους αμοιβής του κεφαλαίου, θεωρώντας τις συμπιεσμένες τιμές των πρώτων υλών και την αυθαίρετα προσδιορισμένη αμοιβή της εργασίας δεδομένες.

Το επιχείρημα της ευημερίας της κοινωνίας μέσω της οικονομικής ανάπτυξης είναι ξεκάθαρα παραπλανητικό. Πρώτον, διότι είναι απαράδεκτη μια κοινωνία που αργά αλλά σταθερά καταστρέφει τον πλανήτη στον οποίο ζει. Δεύτερον, διότι μια κοινωνία εκφυλίζεται με βεβαιότητα όταν τη θέση των αξιών παίρνει η κατανάλωση, η οποία μάλιστα σε μεγάλο βαθμό καλύπτει ανάγκες τις οποίες προκαλεί η ίδια η οικονομική «ανάπτυξη».

Για παράδειγμα, χρειαζόμαστε όλο και περισσότερες υπηρεσίες υγείας διότι η διατροφική μας αλυσίδα έχει μολυνθεί.

Εν ολίγοις, το μοντέλο ανάπτυξης που ανεχόμαστε βάζει τον άνθρωπο σε δεύτερη μοίρα και τον αναγκάζει να λειτουργεί στο πλαίσιο μιας άδικης ανθρώπινης κοινωνίας, από την οποία αφαιρεί κάθε μακροπρόθεσμη προοπτική.

Να σημειωθεί ακόμη ότι, έστω και με τους όρους αυτούς, δεν εξασφαλίζεται το ισχνό εισόδημα των εργαζομένων, διότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης καλούνται να αναπληρώσουν τις απώλειες του Κεφαλαίου, όπως άλλωστε είδαμε να συμβαίνει τον τελευταίο χρόνο, με τις μεταγγίσεις πρωτοφανών χρηματικών ποσών από τις ρηχές τσέπες των φορολογουμένων στα βαθιά ταμεία των επιχειρήσεων.

Πόσο, τελικά, μας κοστίζει αυτή η ανάπτυξη; Γιατί τη χειροκροτούμε; Γιατί τη στηρίζουμε με το εκπαιδευτικό μας σύστημα (το οποίο βάζει σε δεύτερο πλάνο τον άνθρωπο); Μήπως, τελικά, μας αξίζει, ως τιμωρία για την αποστασιοποίηση, την αδράνεια και την ανοχή μας;

 

* Καθηγητής Πανεπιστημίου Πειραιώς

 

ΠΗΓΗ:   Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, Κυριακή 31 Μαΐου 2009

 http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=49485&ref=search

 

 

 

Τα κινητά εχθροί των μελισσών

 Το φαινόμενο της μυστηριώδους, μαζικής απονέκρωσης των μελισσιών, που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα στις ΗΠΑ, φαίνεται ότι εξαπλώνεται τώρα και στην Ευρώπη.

Η ξαφνική εξαφάνιση των εντόμων από τις κυψέλες έγινε αντιληπτή στις ΗΠΑ το περασμένο φθινόπωρο, αν και είναι πιθανό να ξεκίνησε πριν από χρόνια. Η Δυτική Ακτή εκτιμάται ότι έχει χάσει πλέον το 60% του πληθυσμού μελισσών εμπορικής εκμετάλλευσης, και η Ανατολική Ακτή το 70%.

Το φαινόμενο έχει έκτοτε επεκταθεί σε Γερμανία, Ελβετία, Ισπανία, Πορτογαλία, Ιταλία, ενώ κρούσματα έχουν αρχίσει να αναφέρονται στη Βρετανία και την Ελλάδα, αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Independent.

Η αινιγματική πάθηση έχει ονομαστεί «Διαταραχή Κατάρρευσης Αποικίας» (CCD) και η αιτία της παραμένει άγνωστη. Οι διάφορες εξηγήσεις που έχουν προταθεί -παράσιτα, εντομοκτόνα, κλιματική αλλαγή, γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες- φαίνονται ανεπαρκείς.

Παλαιότερη έρευνα στη Γερμανία είχε δείξει πάντως ότι η συμπεριφορά των μελισσών διαταράσσεται όταν βρίσκονται κοντά σε γραμμές υψηλής τάσης.

Τώρα, μια μικρή έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Λαντάου ενοχοποιεί την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων. Οι μέλισσες αρνούνταν να επιστρέψουν στις κυψέλες όταν βρίσκονται κοντά κινητά τηλέφωνα.

Οι ερευνητές υποψιάζονται ότι η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία επηρεάζει το σύστημα προσανατολισμού των μελισσών, δηλαδή τα έντομα ουσιαστικά χάνουν το δρόμο τους και περιφέρονται μέχρι να πεθάνουν μόνα.

Ο Δρ Γιόχεν Κουν, επικεφαλής του τελευταίου πειράματος, δεν ισχυρίζεται ότι βρήκε τη λύση του μυστηρίου, θεωρεί όμως ότι οι παρατηρήσεις του προσφέρουν σημαντικές ενδείξεις για τα πιθανά αίτια του CCD.

Η απάντηση σίγουρα δεν ενδιαφέρει μόνο τους μελισσοκόμους. Δεδομένου ότι πολλά καλλιεργούμενα φυτά επικονιάζονται από μέλισσες, η διατήρηση του πληθυσμού των μελισσιών είναι ζωτικής σημασίας για την προστασία της γεωργικής παραγωγής.

24  Μαΐου 2007, Π. Π.

Πηγή:   http://www.tech-culture.com/Document_Card.aspx?DocumentID=635