Εν τέλει: Καλή (επ)Ανάσταση…

Του Αλέξανδρου Σταθακιού*

Με αυτό το σύνθημα, γραμμένο με κόκκινη μπογιά στον τοίχο, υποδέχονταν κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, αρκετούς από τους φοιτητές της, επαναστατημένους νέους, ενώ και ο χουντικός απόηχος του «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια», ήταν επίσης υπαρκτός.

Έτσι ευτυχώς -ή δυστυχώς- προχωρούν τα πράγματα στη ζωή, δεν υπάρχουν καθαρές καταστάσεις: «Από το αγκάθι βγαίνει ρόδο και απ’ το ρόδο αγκάθι», λέει ο λαός. Σημασία έχει η στιγμή. Η τωρινή στιγμή είναι αυτή που διαλύονται οι ζωές των πολλών, αλλά η κούραση φαίνεται να κάμπτει όσους μπήκαν μπροστά στον αγώνα. Είναι η στιγμή που προβάλλει αδυσώπητη η ανάγκη να «μπολιαστεί» το δέντρο της ενεργητικής αντίστασης με άλλους αδικημένους και καταπιεσμένους ανθρώπους. Αυτούς που μέχρι τώρα παρακολουθούν σιωπηλοί τον αγώνα ανάμεσα στο φόβο της τιμωρίας (γιατί αυτόν ουσιαστικά επισείουν οι ιεροκήρυκες της υποταγής) και στην ελπίδα της ελευθερίας. Ενδεχομένως να ήταν και πριν ευνοϊκά διακείμενοι, αλλά τώρα είναι πλέον ώρα «να μπουν στο κουπί».

Συνέχεια →

Θες να νηστέψεις; Δες το χάλι των προσφύγων και πήγαινε βοήθησέ τους!

Του (+) Αγίου Γρηγορίου, Επισκόπου Νύσσης*

Μετάφραση

«Και η συγκυρία μάς έφερε μεγάλη αφθονία γυμνών και αστέγων. Υπάρχει πλήθος αιχμαλώτων στις πόρτες του καθενός μας. Δεν λείπουν από πουθενά οι ξένοι και οι μετανάστες και όπου κι αν κοιτάξεις θα δεις χέρια απλωμένα σε ζητιανιά. Για σπίτι τους έχουν το ύπαιθρο. Καταφύγιό τους είναι οι στοές και τα αδιέξοδα και τα πιο ερημικά σημεία της αγοράς. Και όπως οι νυχτοκόρακες και οι κουκουβάγιες, φωλιάζουν μέσα στις τρύπες. Για ρούχα φορούν καταξεσχισμένα κουρέλια. Για χωράφι έχουν τη διάθεση όσων τους ελεούν.

Συνέχεια →

Η θρησκεία της ανάπτυξης και της προόδου

Του Χάρη Ναξάκη*

Τα Χριστούγεννα του 1945 και ενώ είχαν προηγηθεί τα Δεκεμβριανά, 200 περίπου νέοι επιστήμονες και καλλιτέχνες, γόνοι αστικών οικογενειών και γόνοι αριστερών οικογενειών, επιβιβάζονται στο νεοζηλανδέζικο πλοίο Ματαρόα ως υπότροφοι  του Γαλλικού Ινστιτούτου, με προορισμό τη Γαλλία. Ανάμεσα τους οι: Κ. Καστοριάδης, Λ. Αξελός, Ν. Σβωρόνος, Α. Προβελέγγιος, Μ. Μακρής, Ε. Αλεξίου, Ε. Κριαράς, Ι. Ξενάκης, Μ. Κρανάκη, Μ. Ζαχαριάς και ο Κ. Παπαϊωάννου.  Ο Κ. Παπαϊωάννου γεννήθηκε το 1925 στο Βόλο και από το 1945 έζησε στη Γαλλία όπου και πέθανε. Δίδαξε σε διάφορα γαλλικά πανεπιστήμια και έγραψε πληθώρα έργων στα ελληνικά και στα γαλλικά, φιλοσοφικού, πολιτικού και κοινωνιολογικού περιεχομένου. Το βιβλίο του, «Η αποθέωση της Ιστορίας», Εναλλακτικές εκδόσεις, περιέχει πέντε δοκίμια τα οποία σε προγενέστερο χρόνο είχαν δημοσιευτεί σε γαλλικά περιοδικά.

Συνέχεια →

ΟΙ ΜΕΤΑΛΛΑΞΕΙΣ ΤΗΣ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

Του Νεκτάριου Δαπέργολα*

Εἶναι γνωστὸ ὅτι ζοῦμε σὲ δύσκολους καιρούς, κατὰ τοὺς ὁποίους ἀκόμη καὶ οἱ λέξεις ἔχουν χάσει τὸ νόημά τους καὶ (ἀπὸ κάποιους) ἀκόμη καὶ τὰ ἀπολύτως αὐτονόητα λογίζονται -καὶ συχνὰ περιπαίζονται- ὡς ἀνόητα. Πολὺ μεγαλύτερη εἶναι ἀσφαλῶς ἡ σύγχυση, ὅσον ἀφορᾶ τὸ θέμα τῶν ταυτοτήτων. Μέσα σὲ ἕναν κόσμο ποὺ μεταβάλλεται καὶ προσπαθεῖ νὰ ἐπαναπροσδιοριστῆ, αὐτομάτως τὸ ζήτημα «ποιοὶ εἴμαστε» – ἢ ἀκόμη ἀκριβέστερα «ποιοὶ αἰσθανόμαστε ὅτι εἴμαστε», τὸ ζήτημα τῆς ἴδιας μας τῆς αὐτοσυνειδησίας, ἀνάγεται σὲ μεῖζον. Μέσα στὰ πλαίσια αὐτά, ἡ ἀπόπειρα προσδιορισμοῦ τῆς νεοελληνικῆς ταυτότητας – εἴτε στὴν αὐθεντική, εἴτε καὶ στὶς μεταλλαγμένες ἐκδοχὲς της (δεδομένου ἄλλωστε ὅτι ποτὲ δὲν ἦταν κάτι στατικό, ἀλλὰ στὸ πέρασμα τοῦ χρόνου ὑπέστη μεγάλες μεταβολὲς λόγῳ ἐσωτερικῶν μετεξελίξεων, ἀλλὰ καὶ ἔξωθεν ἐπεμβάσεων), δὲν εἶναι καθόλου ἁπλὸ ἔργο.

Συνέχεια →

Περί πολυπολιτισμικότητας

Του Νικήτα Χιωτίνη*

Πολλά χρόνια τώρα, όλοι συζητούν για την πολυπολιτισμικότητα και την ανάγκη εγκαθίδρυσής της στη διάρθρωση των κοινωνιών. Βλέποντας το ζήτημα αυτό ως μια πρόσκαιρη συμπεριφορά αλληλεγγύης προς τους βιαίως δημιουργούμενους οικονομικούς μετανάστες και πολεμικούς πρόσφυγες, είναι σωστό και ευκταίο.

Βλέποντάς το όμως ως νέο τρόπο συγκρότησης και εξέλιξης των κοινωνιών είναι ιστορικώς αυθαίρετο – μη ιστορικώς αιτιολογημένο δηλαδή –, ενώ έχει αποδείξει και στην πράξη τα τραγικά αδιέξοδά του.

Συνέχεια →

Δυαδική Κοινωνία

Του Χάρη Ναξάκη*

Οι χιλιάδες δομές αλληλεγγύης και συνεργατικότητας, πού αναβλύζουν από το πληγωμένο στην εποχή των μνημονίων σώμα της ελληνικής κοινωνίας, έχουν διπλή ανάγνωση. Από την μια είναι τέκνο της ανάγκης για αξιοπρεπή επιβίωση και υπέρβαση του ιδιοτελούς εγώ με άνοιγμα του ατόμου στον άλλο.

Από την άλλη σε διάφορες αλληλέγγυες δομές το κυρίαρχο χαρακτηριστικό είναι η ελεημοσύνη των χορτάτων, ιδιοτελής αλληλεγγύη, πού έχει ως στόχο την ηθική νομιμοποίηση του επιχειρείν, τις δημόσιες σχέσεις και μέσω αυτών την απόκτηση κύρους και ισχύος. Αν βέβαια σε μια κοινωνία υπερισχύουν οι ιδιοτελείς δομές αλληλεγγύης, τότε η κοινωνία έχει μετατραπεί σε καταναλωτή αλληλεγγύης και η ίδια η αλληλεγγύη έχει γίνει θέαμα.

Συνέχεια →

ΟΜΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΟΥ ΖΑΚΧΑΙΟΥ, ΙΕ΄ΛΟΥΚΑ, (ΛΚ, ΙΘ, 1-10**, 22-01-2012).

Του (+) π. Νικολάου Φαναριώτη*

«Σήμερον σωτηρία τώ οίκω τούτω εγένετο…», Λκ΄, ιθ, 10.

Σήμερα ο Χριστός πραγματεύεται την σωτηρία του ανθρώπου. Δηλ. ο Χριστός  δεν θέλει στην Βασιλεία του ανθρώπους ανάπηρους, χαλασμένους, διαλυμένους.

Και τούτο γιατί σωτηρία θα πει ολοκλήρωση (σώος=ολόκληρος ), γι’ αυτό το τονίζει στο τέλος: «Σήμερον σωτηρία τώ οίκω τούτω εγένετο».

Ο Ζακχαίος ήταν ένας κοσμικός της Ιουδαϊκής κοινωνίας. Ήταν ένας ειδωλολάτρης με καπέλο ιουδαϊκό, όπως και οι Φαρισαίοι, δηλ. στην θεωρία Ιουδαίος και στην πράξη ειδωλολάτρης. Δηλαδή ένας κάτοικος της Iεριχούς, κοσμικά καταξιωμένος, αλλά χωρίς ηθικές αναστολές. Όπως είμαστε δυστυχώς οι περισσότεροι από μας, ειδωλολάτρες με καπέλο χριστιανικό.

Συνέχεια →

«Σκοτώσαμε τον Θεό και ορφανέψαμε»

[Για τα Σύμφωνα Συμβίωσης]

Του Νίκου Παπαχρήστου

«Ο Θεός είναι νεκρός. Τον έχουμε σκοτώσει και είμαστε ορφανοί».

Με τα λόγια αυτά που καταρχήν ξαφνιάζουν, σοκάρουν, ο 78χρονος ιερέας π. Φιλόθεος Φάρος αποτιμά τη σημερινή σχέση μεγάλης μερίδας πιστών με το Θείο, μια σχέση «καταναλωτική» την οποία όπως υποστηρίζει ενισχύουν με τη στάση ζωής τους πολλοί κληρικοί. Με λόγο τολμηρό, ενίοτε καυστικό αλλά και αυτοκριτικό ο π. Φιλόθεος είναι ο πρώτος ιερέας που δεν διστάζει να χαρακτηρίσει σωστή την απόφαση για το «σύμφωνο ελεύθερης συμβίωσης» αφού η Πολιτεία απευθύνεται σε πολίτες και όχι σε πιστούς. Χαρακτηρίζει «φαρισαίους» και «υποκριτές» ιεράρχες και κληρικούς που έσπευσαν να μιλήσουν για «πορνεία» και «κουσούρια», υποστηρίζοντας ότι όσοι εμφανίζονται αυστηροί στην πραγματικότητα αναζητούν «άλλοθι» για να αποπροσανατολίσουν από δικές τους «αμαρτωλές» πράξεις. Αυτούς μάλιστα θεωρεί υπεύθυνους για το γεγονός ότι πολλοί νέοι άνθρωποι καταλήγουν σε ψυχιάτρους φορτωμένοι ενοχικά σύνδρομα.

Συνέχεια →

“Κάθε τέλος και μια αρχή”: Λόγος περί Αγιότητας

Του Χριστόφορου Αρβανίτη*

ΑΓΙΟΤΗΤΑ

Επέλεξα να ξεκινήσω την παρουσίαση με το πρώτο κείμενο του βιβλίου του πατέρα Χαράλαμπου. Ένα κείμενο γύρω από το ζήτημα της αγιότητας των ανθρώπων στο χώρο της εκκλησίας. Γράφει ο πατήρ Χαράλαμπος:
«ο άγιος αγαπά ακόμη και τα μη αξιαγάπητα. Εκείνον που όλοι θα περιφρονούσαν με μεγάλη χαρά, η αγιότητα τον μαζεύει, τον αγκαλιάζει, τον φιλά με πάθος μέχρι να τον θεραπεύσει». Αυτή η ουσιώδη περιγραφή της αγιότητας ως αγάπης, ως αγαπητικής σχέσης ενός ανθρώπου με τους κοινωνικά περιφρονημένους και περιθωριακούς μου έφερε στο μυαλό την εικόνα του αγίου Φραγκίσκου. Ενός αγίου που περιφρόνησε τα πλούτη του πατέρα του, τα χρήματα, την πολυτέλεια και ερωτεύθηκε την φτώχεια, τους φτωχούς, τους αρρώστους, του λεπρούς, ερωτεύθηκε τους περιφρονημένους και τους περιθωριακούς.Όλους αυτούς που αγκαλιάζει, που φιλά, που αγαπά, όλους αυτούς, τους ελαχίστους αδελφούς που αποτελούν γι’ αυτόν την πρώτη μοναστική αδελφότητα που τον περιβάλλει.

Και ο πατήρ Χαράλαμπος συνεχίζει:

Συνέχεια →