Ο Μέγας Αλέξανδρος συναντά την Πυθία

(Μία φανταστική ιστορία με πραγματικά ερωτήματα)

Του Θεόδωρου Παπαθεοδώρου*

Ήταν πολύ πρωί ακόμα όταν στον Άδη, στον κάτω κόσμο, έφτασαν οι εφημερίδες της Ελλάδας των πρώτων ημερών του έτους 2018. Ο Ηφαιστίωνας μόλις είχε ξυπνήσει και σκέφτηκε πως ήταν μια καλή ευκαιρία να πιεί τον καφέ του διαβάζοντας παράλληλα τα νέα από τον επάνω κόσμο, από την πατρίδα.

Τι το ήθελε όμως το διάβασμα πρωί πρωί! Του πετάχτηκαν τα μάτια έξω από τα νέα που διάβασε. Το «Μακεδονικό» λέει έβαινε προς λύση, οι Έλληνες πολιτικοί συζητούσαν με τους Σκοπιανούς για μία κοινά αποδεκτή ονομασία. «Πάλι τα ίδια;» Αναφώνησε. «Πρέπει να ειδοποιήσω τον Αλέξανδρο».

Τρέχοντας σχεδόν, έφτασε στο δωμάτιο του «μεγάλου» και άρχισε να φωνάζει δυνατά…

Συνέχεια →

Από το ατομικό άγχος στη συλλογική δράση

Του Αντώνη Ανδρουλιδάκη*

Μια από τις θεμελιώδεις αρχές του πολιτισμού της νεωτερικότητας είναι η απόλυτη τοπολογική διάκριση μεταξύ ιδιωτικού και δημόσιου χώρου και η εξ’ αυτού διάκριση μεταξύ απεριόριστης ιδιωτικής ελευθερίας –«το σπίτι μου είναι, ό,τι γουστάρω κάνω!»- και, αντίστοιχα, σειράς περιορισμών στη δημόσια εκδοχή της. Η ιδιωτική ελευθερία, εξοπλισμένη μάλιστα με πλήθος νομικών κατασκευών, ατομικών δικαιωμάτων και διασφαλίσεων, παρέχεται αφειδώς στο άτομο, στο πλαίσιο μιας κοινωνικής σύμβασης, που επιβάλλει όμως στο δημόσιο πεδίο σειρά περιορισμών, κανονισμών και δεσμεύσεων, χάριν μιας λειτουργικής συμβίωσης. «Η ελευθερία του ενός σταματά εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου». Ανταλλάσσεται δηλαδή, περίπου, ο περιορισμός της δημόσιας ελευθερίας -και άρα, μάλλον και της Πολιτικής- με την απόλαυση μιας περίκλειστης ιδιωτικότητας, που μπορεί να κάνει ό,τι γουστάρει αρκεί να μην μπλέκεται στα πόδια των ελίτ-διαχειριστών του δημόσιου χώρου. Η στρατηγική των κυρίαρχων τάξεων ήταν απλή: κάντε ό,τι γουστάρετε στο ατομικό πλαίσιο της ιδιωτικής ελευθερίας σας -κάτι σαν «δεν μας νοιάζει τι κάνετε στο κρεβάτι σας»- και αφήστε σε μας το πεδίο της δημόσιας σφαίρας-ελευθερίας για να το ρυθμίσουμε ως εκπρόσωποι σας. Όπερ και εγένετο.

Συνέχεια →

H Ιερά Πέτρα του ερασιτεχνισμού

Από το πανελλήνιο φεστιβάλ ερασιτεχνικού θεάτρου Ιεράπετρας

Του Περικλή Κοροβέση

Η λέξη ερασιτέχνης έχει αρνητική σημασία. Λέμε για μια κυβέρνηση που τη θεωρούμε κακή: «Είναι ερασιτέχνες και τα θαλάσσωσαν». Και όταν η ποδοσφαιρική μας ομάδα παίζει άσχημα, λέμε: «Επαιξαν ερασιτεχνικά».

Ακόμα και στην περίπτωση που είμαστε ευνοϊκά διατεθειμένοι απέναντι στους ερασιτέχνες, π.χ. σε μια μπάντα μουσικών, αποφαινόμαστε: «Αν και ερασιτέχνες, έπαιξαν πολύ καλά».

Δηλαδή ο ερασιτεχνισμός είναι σχεδόν συνώνυμο του κακού. Κακή κυβέρνηση, κακή ποδοσφαιρική ομάδα, κακό θέαμα, όλα χαρακτηρίζονται ερασιτεχνικά σε αντιδιαστολή με τα καλά που είναι τα επαγγελματικά.

Είναι όμως έτσι; Η λέξη ερασιτέχνης είναι νεολογισμός. Προέρχεται από την αρχαιοελληνική λέξη ερασιχρήματος που σημαίνει: «Αυτός που αγαπάει τρελά και με πάθος το χρήμα». (Αλήθεια, γιατί να μην ξαναχρησιμοποιήσουμε αυτόν τον όρο για τα Paradise Papers;)

Συνέχεια →

Δημοκρατικό και εθνικό πρόβλημα στις σύγχρονες συνθήκες

Του Παναγιώτη Μαυροειδή*

Ίσως κανείς δεν περίμενε μάχες πάνω από τις κάλπες και μάλιστα σε μια αστική δημοκρατία της Ευρώπης, όπως αυτή της Ισπανίας. Το κεντρικό κράτος της Μαδρίτης επιτέθηκε με βαρβαρότητα σε μια σχετικά αυτόνομη (ως τώρα) περιφέρειά του που ζητά -διστακτικά μέχρι στιγμής- ανεξαρτησία.

ΝΑΙ ή ΟΧΙ λοιπόν στην ανεξαρτησία της Καταλονίας από την Ισπανία; Με το αίτημα εθνικής αυτοδιάθεσης της Καταλονίας ή με τον επιθετικό εθνικισμό της «Μαδρίτης»;

Συνέχεια →

Κοπιάροντας τις πρακτικές των φροντιστηρίων

Το Λύκειο γίνεται φροντιστήριο: λίγα αλλά εξάωρα μαθήματα, πιο πολλές εξετάσεις, μείωση ειδικοτήτων, ελαστικές συνθήκες εργασίας

Του Δημήτρη Τσιριγώτη*

Πριν από ελάχιστες μέρες έγινε παρουσίαση των τελικών προτάσεων του υπουργείου Παιδείας για το «Νέο Λύκειο». Είναι φανερό ότι το υπουργείο «τσιμπάει» σε μια παράλογη και μακροχρόνια  αντιπαράθεση φροντιστηρίου – σχολείου.

Είναι γνωστό ότι ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας κατηγορεί το Λύκειο ότι δεν προετοιμάζει επαρκώς τους μαθητές για τις εισαγωγικές εξετάσεις οπότε και οι οικογένειες είναι αναγκασμένες να προστρέχουν στα φροντιστήρια για να καλύψουν το κενό αυτό. Οι ιθύνοντες του υπουργείου Παιδείας υπέπεσαν στο ολέθριο σφάλμα να θεωρήσουν την παραπαιδεία ως την αιτία της απαξίωσης του Λυκείου ενώ στην πραγματικότητα είναι μόνο ένα από τα συμπτώματα. Τώρα λοιπόν αντί να αντιμετωπίζουν την αιτία προσπαθούν απεγνωσμένα να «νικήσουν» το σύμπτωμα. Και ποια είναι η λύση που προτείνει το υπουργείο ώστε να χαϊδέψει τα ώτα των γονέων που βάζουν βαθιά το χέρι στην τσέπη; «Θα κάνουμε το σχολείο φροντιστήριο». Πως θα γίνει αυτό; Μα, κοπιάροντας τις πρακτικές των φροντιστηρίων. Αναλυτικά:

Κοπιάροντας τις πρακτικές των φροντιστηρίων

Συνέχεια →

Περί αριστείας και παιδείας. Περί σημαίας και σημασίας…

Του Παναγιώτη Μαυροειδή

Η αντιπαράθεση περί αριστείας και σημαίας είναι πολύ παλιά. Δεν είναι καθόλου  τυχαίο το γεγονός, ότι  αυτή η συζήτηση  γίνεται ενιαία.

Κατά την κυρίαρχη άποψη,  η ουσία στην παιδεία, το κίνητρο και η επιβράβευση ταυτόχρονα,  είναι η «αριστεία» και η απόδοση τιμής σε αυτήν. Μια μορφή της τιμής είναι και το κράτημα της σημαίας. Το τελευταίο -τι σύμπτωση!- εμφανίζεται στενότατα συνδεδεμένο με  τα ελληνοχριστιανικά ιδεώδη και τις εθνικές στρατιωτικές παρελάσεις. Αν μη τι άλλο, είναι μια συζήτηση καθόλου αθώα.

Στην πιο χυδαία εκδοχή της, η περίφημη «αριστεία», σχετίζεται με κάποια βαθμολογική επίδοση:  Άριστος είναι αυτός με το μεγαλύτερο βαθμό.

Πότε ακριβώς όμως  κρίνεται κάποιος ως άριστος;

Συνέχεια →

Γυναίκες ενός ανατρεπτικού Χριστιανισμού

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου

Το συναξάρι της αγίας Μαρίνας ανήκει στα κείμενα τα οποία μαρτυρούν την ανατροπή που έφερε η Βιβλική πίστη στις κοινωνίες της ύστερης αρχαιότητας. Η ανατροπή ήταν ο έμπρακτος ισχυρισμός ότι κάθε άνθρωπος έχει την ευθύνη να επιλέξει και να εγκολπωθεί την Αλήθεια που θα πείσει την ύπαρξή του, ακόμα κι αν αυτή η επιλογή τον φέρει σε ρήξη με τα πατρώα – με την παράδοση της κοινότητας μέσα στην οποία γεννήθηκε.

Συνέχεια →

Οι θύελλες της προόδου: Δεν υπάρχει ανθρωπολογικό εμπόδιο για μια κοινωνία ειρήνης, κοινής προσπάθειας και αλληλεγγύης…

Συνέντευξη του Ευτύχη Μπιτσάκη στον Δημήτρη Κούλαλη

Ξεκινώντας, ας κάνουμε μια αναγνωριστική προσέγγιση του βιβλίου. Ποια η θεματική που το διέπει;

O τίτλος του βιβλίου μου είναι σαφής: «Οι θύελλες της προόδου». Δηλαδή, οι καταστροφικές συνέπειες του σημερινού, κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής. Δύο έννοιες αποτελούν βασικά στοιχεία της προπαγάνδας και της στρατηγικής των κυρίαρχων τάξεων των σημερινών κοινωνιών: Ανάπτυξη και πρόοδος. Η πρώτη αντιστοιχεί κυρίως στην οικονομική- τεχνολογική ανάπτυξη, ως συνέπεια της προόδου των φυσικών επιστημών. Η δεύτερη, αντιστοιχεί στη συνολική πρόοδο της κοινωνίας. Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα του σημερινού κόσμου, αντίθετα με τον κόσμο της προπαγάνδας; Ο κεφαλαιοκρατικός τρόπος παραγωγής αναδύθηκε ως η ιστορική άρνηση των μεσαιωνικών κοινωνιών, σε οργανική σχέση με την ανάπτυξη των φυσικών επιστημών και της τεχνολογίας. Οι ιδεολόγοι της ανερχόμενης αστικής τάξης, υποστήριζαν ότι με την ανάπτυξη των επιστημών, με τη γνώση των φυσικών νόμων,ο άνθρωπος θα γίνει κύριος και αφέντης της φύσης. Ως συνέπεια, οι ιδεολόγοι οραματίζονταν μια μελλοντική κοινωνία της αφθονίας, μια κοινωνία στην οποία ο ορθός λόγος θα διέλυε τα σκοτάδια του παρελθόντος και ένα κράτος δικαίου, σε αντίθεση με τον αυταρχισμό των προηγούμενων κοινωνιών.

Συνέχεια →

Περί  γάμου στη Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης: Προβλήματα, εκκλησιαστική οικονομία, αναστολές και τελικά συμπεράσματα, ενότητα 3^η & τελευταία

Γάμος και συλλογικός άνθρωπος, ύστερες ιστορικές παγιώσεις και σύγχρονη ρευστότητα – Μέρος ΙΙΙ

Κριτικά υποστηρικτικά σχόλια για την Μεγάλη Σύνοδο της Κρήτης 2016

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από το Ορθόδοξος Αρραβώνας & Γάμος, κωλύματα και κρατικές πολιτικές–Μέρος ΙΙΙ -Ενότητα 2η– Σχόλια για την Αγία & Μεγ. Σύνοδο της Κρήτης 2016

Προλογικά

Η 3^η και τελευταία Ενότητα, με γενικό τίτλο «Προβλήματα, εκκλησιαστική οικονομία, αναστολές και τελικά συμπεράσματα», περιλαμβάνει εν είδει επιλόγου, τα επόμενα τέσσερα μικρά κεφάλαια, μαζί με τις αναγκαίες παραπομπές, το παράρτημα με τις σχετικές αποφάσεις της Συνόδου της Κρήτης και την προαναγγελίας της επόμενης ανάρτησης:

VΙΙ. Η συγκατάβαση στο γάμο μεταξύ ορθοδόξων και ετεροδόξων

VIΙΙ. Η έμμεση συγκατάβαση για τον γάμο πρώην μοναχών

VΙΧ. Ζητήματα για το γάμο των ορθοδόξων κληρικών

X. Περί διαζυγίων και εσωτερικών προβλημάτων του γάμου

XΙ. Επιλεγόμενα

XΙΙ. Παράρτημα 2^ο

Παραπομπές

Επόμενη ανάρτηση

********

………………………………..

VΙΙ. Η συγκατάβαση στο γάμο μεταξύ ορθοδόξων και ετεροδόξων

Η Αγία και Μεγάλη Σύνοδος εδογμάτισε «ἐν τῇ βαθείᾳ ἐκκλησιαστικῇ αὐτοσυνειδησίᾳ» ότι «Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία,…»  αποτελεί την «Μία, Ἁγία, Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία…» (Σχέσεις Ορθοδόξου Εκκλησίας προς λοιπόν χριστιανικόν κόσμον, παράγρ. 1). Επίσης θεωρεί ότι ο συνδυασμός «ορθής πίστης» (1^ο προαπαιτούμενο) και «αγάπης» (2^ο προαπαιτούμενο) μπορεί να οδηγήσει στην «τελική αποκατάστασι … της ενότητος…». (Σχέσεις Ορθοδόξου Εκκλησίας προς λοιπόν χριστιανικόν κόσμον,  παράγρ.  12). Ταυτόχρονα αυτή «…ἡ ἑνότης ἡ ὁποία ἀναζητεῖται ἐν τῷ Π.Σ.Ε. δέν δύναται νά εἶναι προϊόν μόνον θεολογικῶν συμφωνιῶν, ἀλλά καί τῆς ἐν τοῖς μυστηρίοις τηρουμένης καί βιουμένης ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ ἑνότητος τῆς πίστεως». (Σχέσεις Ορθοδόξου Εκκλησίας προς λοιπόν χριστιανικόν κόσμον, παράγρ. 18).

Στο πλαίσιο αυτό όρασης και συνείδησης για τον εαυτό της και τους ετεροδόξους αποφάσισε  και για τους λεγομένους μικτούς γάμους. Οφείλουμε όμως να σημειώσουμε, ότι όταν αποφάνθηκε για τον Ορθόδοξο γάμο, ουσιαστικά μίλησε για την διπλή ιερολογία του γάμου (μνηστείας και στεφάνων, δηλαδή αρραβώνα και γάμου), δηλαδή για ακολουθίες που εδώ και εκατονταετίες τελούνται έξω από την Ευχαριστιακή Σύναξη κατά κανόνα.

Συνέχεια →

Ένα αμερικάνικο ΟΧΙ στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης

Του Γιώργου Καλημερίδη

Τον περασμένο Νοέμβριο στην πολιτεία της Μασαχουσέτης των ΗΠΑ πραγματοποιήθηκε ένα πολύ ενδιαφέρον δημοψήφισμα για το αν θα έπρεπε να επεκταθούν τα λεγόμενα charter schools. Αν και παράδοξο για τα ελληνικά δεδομένα να γίνεται δημοψήφισμα για ζητήματα εκπαιδευτικής πολιτικής, το συγκεκριμένο δημοψήφισμα πήρε μεγάλες πολιτικές διαστάσεις, φτάνει να αναλογιστούμε ότι ψήφισαν περίπου 3.5 εκατομμύρια άνθρωποι και ξοδεύτηκαν 40 εκατ. δολάρια για την εκλογική καμπάνια των δύο αντίπαλων στρατοπέδων που είναι και το υψηλότερο ιστορικά για τη συγκεκριμένη πολιτεία. Το ερώτημα, αν και παραπλανητικό, καθώς δεν αφορούσε συνολικά την πολιτική απέναντι στα charter schools, αλλά τη δημιουργία ή όχι 12 καινούριων charters, μετατράπηκε σε μια συνολική πολιτική αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών της επιχειρηματικής δράσης στα σχολεία και των εκπαιδευτικών σωματείων και των συλλογικοτήτων που υπερασπίζονται το δημόσιο σχολείο και βλέπουν τη μόρφωση ως συλλογικό κοινωνικό δικαίωμα.

Συνέχεια →