Βομβαρδισμός των χωριών ΛΑΠΑΤΑ ΤΡΕΧΛΟ ΜΑΝΕΣΙ στις 29.07.1943
Ομιλία του Δημητρίου Λιαρομάτη*
Στην ιστορία της πατρίδας μας υπάρχουν
γεγονότα τόσο φωτεινά, τόσο ζωντανά, που νικούν την λήθη και περνούν στην
αιωνιότητα. Μια σελίδα αξέχαστη είναι η στάση της χώρας μας στη διάρκεια του Β
Παγκοσμίου πολέμου. Του πολέμου που άφησε τα σημάδια του σε κάθε ελληνική
γωνιά. Στη δική μας μικρή γειτονιά άφησε τα σημάδια του με τον άγριο
βομβαρδισμό των χωριών ΛΑΠΑΤΑ – ΤΡΕΧΛΟ – ΜΑΝΕΣΙ, στις 29 Ιουλίου 1943.
Ας δούμε πώς ήταν η κατάσταση στην Ευρώπη γενικά και στη χώρα μας ειδικότερα. Στην Ευρώπη πλανιέται η σκιά του φρικτού πολέμου. Οι πρώτες νίκες των δυνάμεων του Άξονα χαρίζουν αλαζονεία στον Χίτλερ που τρέφει ελπίδες για την κατάκτηση ολόκληρου του κόσμου. Η πατρίδα μας λαμβάνει τελεσίγραφο από το Μουσολίνι καταρχάς για παραχώρηση εδάφους της στους Ιταλούς. Ο ελληνικός λαός σύσσωμος κινήθηκε αστραπιαία για να αντιμετωπίσει την ιταλική εισβολή. Ο στρατός μας είχε να αντιμετωπίσει είκοσι ιταλικές μεραρχίες, τριακόσια πολεμικά αεροπλάνα και άλλα πολεμικά μέσα.
Αναφέρεται σε παραμυθάκι του παλιού καιρού ότι ένας βασιλιάς ανακοίνωσε ότι θα εξερχόταν από το ανάκτορό του, για να συναντήσει τους υπηκόους του και να ενημερωθεί για τα προβλήματά τους. Όρισε για τη συνάντηση τόπο και χρόνο. Όλες οι ομάδες έστειλαν τους εκπροσώπους τους στον καθορισμένο τόπο, όμως ο βασιλιάς, για άγνωστο λόγο, δεν υπήρξε συνεπής στην ώρα του. Κατάκοπος ο εκπρόσωπος των αγροτών πλάγιασε στον κορμό ενός δένδρου και αποκοιμήθηκε. Όταν, μετά από ώρα, αναγγέλθηκε η άφιξη του βασιλιά, όλοι ετοιμάστηκαν να τον υποδεχθούν. Έγινε προσκλητήριο από τον υπασπιστή του και διαπιστώθηκε ότι απουσίαζε ο αγρότης. Τον αναζήτησαν και τον βρήκαν να κοιμάται ακόμη. Το ανήγγειλαν και άκουσαν τον βασιλιά να αποκρίνεται. Αφήστε τον να κοιμάται. Αλίμονό μας, αν ξυπνήσει.
Άνοιξε για τα καλά το ζήτημα
των ανεμογεννητριών και στην κοιλάδα του Βουραϊκού. Αν κάνουμε μια υπόθεση
εργασίας, ότι όλα είναι πάνε καλά στις αποφάσεις της Ε.Ε. για την χρηματοδότηση
της «καθαρής ενέργειας», τότε πως εξηγείται ότι οι σχεδιασμοί δεν λογαριάζουν
οικισμούς, ιστορικά μνημεία, μοναστήρια, περιοχές φυσικού κάλλους, περιοχές natura, τουρισμό, αλλά και
εξάλειψη παρθένων και καθαρών θυλάκων της φύσης; Και φυσικά το δόλωμα είναι
κάποια «ανταποδοτικά οφέλη». Όσοι κι όσες τσιμπήσουν σ’ αυτά.
Ήδη έχει ξεκινήσει η συζήτηση για τα καλά για
τις ανεμογεννήτριες απέναντι από τα Καλάβρυτα και πάνω από τα κεφάλια του
Σκεπαστού, από Κερπινή μέχρι τα όρια της Γουμένισσας. Τι κι αν η περιοχή δεν
είναι τόσο κλειστή όσο της Κέρτεζης; Έχουν γραφτεί πολλά επιχειρήματα για τους
κινδύνους και δεν θα επιμείνω. Συζήτηση δεν έχει γίνει για την εναλλακτική
μεταξύ Λαγοβουνίου και των μικρών χωριών του κάμπου των Λουσών, όπου και οι
ανασκαφές του ιερού πανελλήνιας εμβέλειας, δηλαδή της «Ημερησίας Αρτέμιδος».
Στην Κέρτεζη θα αφιερώσουμε λίγα λόγια, αφού και το τοπικό κοινοτικό συμβούλια
απέρριψε το σχέδιο ομόφωνα και δεν θα αφήσει το ζήτημα όπως άφησε τις Γ.Μ.Υ.Τ.
της ΑΔΜΗΕ.
ΙΙ. Η νέα βαριά βιομηχανία
Ας μη γελιόμαστε. Οι
σχεδιασμοί δεν είναι ευθύς εξ αρχής «καθαροί». Έχουν βασικό σκοπό και το
κέρδος ολίγων ιδιωτικών εταιρειών, αλλά και την πλεονεξία τους τώρα «που
γυρίζει η ρόδα».
Τρεις παράλληλες διαδικασίες κινούνται παγκόσμια, όσον αφορά το ζήτημα των λεγόμενων Α.Π.Ε. (Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). Η μία αφορά την υποτιθέμενη εξάντληση των υδρογονανθράκων σε παγκόσμια κλίμακα. Η δεύτερη το ζήτημα της κλιματικής αλλαγής. Και η Τρίτη τη δημιουργία νέας βιομηχανίας για τις λεγόμενες Α.Π.Ε..
Όσον αφορά την πρώτη, βεβαίως
έχουν μειωθεί τα γεωλογικά αποθέματα, αλλά όχι ισόρροπα μεταξύ στερεών
(κάρβουνο), υγρών (αργό πετρέλαιο) και αερίων (φυσικό αέριο). Επίσης η μείωση
δεν είναι ισόρροπη σε επίπεδο χωρών.
Για το ζήτημα της κλιματικής
αλλαγής έχουν γραφτεί πολλά, αλλά η επιστήμη δεν έχει πει ακόμα την τελευταία
της λέξη, όσον αφορά την αιτία της και όχι την ύπαρξή της. Η μία και κλασσική
επιστημονική τοποθέτηση έχει σχέση με την περιοδικότητα εκπομπής ενέργειας του
Ήλιου σε μεγαλοϊστορική κλίμακα και επομένως δεν είναι στην ιστορική μας φάση
αναστρέψιμη. Η άλλη έχει να κάνει με την δύο αιώνων ρύπανση του περιβάλλοντος,
με τα στερεά και υγρά καύσιμα κυρίως. Δεν είναι ακόμη βέβαιο ότι είναι ο κύριος
παράγοντας της κλιματικής αλλαγής.
Στο πλαίσιο της προηγούμενης
μικρής εισαγωγής έχει αναπτυχθεί μια νέα τεχνολογία, των λεγόμενων ανανεώσιμων
πηγών ενέργειας, όπως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες. Σε ορισμένες
περιπτώσεις η ανάπτυξη της βιομηχανίας, η διαδικασία τοποθέτησης, ο χρόνος ζωής
τους, τα υπολείμματα μετά την γήρανσή τους και η ενέργεια μεταφοράς για
τοποθέτηση δεν έχει στην διαφορά να προσφέρει περίσσευμα ενέργειας. Αν
προσθέσουμε την οικολογική όχληση σε μεταναστευτικά πουλιά, άγρια ζώα, αλλά και
στους οικισμούς, τότε μπορούμε να εξηγήσουμε γιατί δημιουργούνται αντιδράσεις
ακόμη και με οικολογικό πρόσημο.
Ακούγεται ότι κάποια «συμφωνία» έχει
γίνει με την ελληνική κυβέρνηση με μεγάλες εταιρείες της Ε.Ε. και κυρίως
γερμανικών συμφερόντων, ώστε μέχρι το 2030 να μη έχει μείνει π.χ. κορυφογραμμή
αλώβητη από ανεμογεννήτριες. Φοβάμαι ότι δεν έχουν γίνει ούτε γνωμοδοτήσεις από
τα κάτω, ούτε περιβαλλοντικές, κυρίως από ανεξάρτητους φορείς. Και η διαχείριση
της πανδημίας/συνδημίας προσέφερε πιο εύκολο το κοινωνικό και πολιτικό τοπίο
για γρήγορες αποφάσεις.
Στα Καλαβρυτοχώρια υπάρχουν
πολλές κορυφογραμμές, αλλά και δεκάδες κωμοπόλεις, χωριά, οικισμοί και στάβλοι.
Ήδη από νότο προς βορρά έχουν διέλθει οι Γ.Μ.Υ.Τ, χωρίς ακόμα ανταποδοτικά
αποτελέσματα. Ταυτόχρονα η περιοχή είναι πλούσια σε τουρισμό, μοναστήρια,
αρχαία μνημεία και οικολογικά πάρκα. Ετοιμάζονται αναδασμοί στην κοιλάδα του
Βουραϊκού και του Αροάνιου. Πως δένουν όλα αυτά;
Ταυτόχρονα βλέπουμε κινήσεις
σκακιού που αφορούν το στόχο να ξεθυμάνουν κάποιους κατοίκους και να φορτώσουν
τις αρχικές ανεμογεννήτριες σε άλλους κατοίκους, άλλες κορυφογραμμές, άλλα
οικοσυστήματα. Υπάρχει κάποια σοβαρότητα;
ΙΙΙ. Τα βάρη πάνω από την κοιλάδα του Βουραϊκού
Μελετώντας και τα τρία εναλλακτικά σχέδια ως «μη ειδικά ειδικός» παρατήρησα ότι και τα τρία πέραν των άλλων πλευρών στήνουν ανεμογεννήτριες πάνω από τα κεφάλια μικρών ή μεγαλύτερων οικισμών. Πόσο όμως τους ενδιαφέρει η ζωή των οικισμών αυτών; Το ερώτημα δεν απαντιέται αφελώς ότι η ζωή θα συνεχιστεί, αν συνεχιστεί, χωρίς το στήσιμό τους να αλλάξει άρδην τα δεδομένα και μάλιστα αρνητικά.
Το αν αξίζει λοιπόν τον κόπο
να «βομβαρδιστούν οι βουνοκορφές» των Καλαβρύτων, οφείλουμε να κάνουμε
πριν τουλάχιστον ένα ισοζύγιο. Έχουμε και …λένε, λοιπόν:
α) «Το συνολικό βάρος της
γεννήτριας με τα εξαρτήματά της είναι 52 τόνους. Το βάρος του ρότορα 22 τόνους…
Ο πύργος της ανεμογεννήτριας (χάλυβας) έχει βάρος 26 τόνους. Χρειάζεται 190
κυβ. μέτρα σκυρόδεμα. Η βάση που σκάβεται ως θεμέλια έχει τουλάχιστον 15 μέτρα
διάμετρο».
β) «…Πρέπει να καταλάβουμε
ότι σήμερα σημαντικές φυσικές περιοχές είναι απλά οι περιοχές που δεν
‘’αξιοποίησε’’ άνθρωπος με τα μέχρι σήμερα διαθέσιμα μέσα, στα πλαίσια των
μέχρι σήμερα δραστηριοτήτων του. Είναι ό,τι γλίτωσε μετά από 10.000 χρόνια
συνεχούς ανθρώπινης επέκτασης, πρώτα με το τσεκούρι, την φωτιά, τον κασμά και
το υνί και πιο πρόσφατα με τα μηχανικά μέσα. Είναι οι υγρότοποι που δεν ήταν
δυνατόν να αποξηρανθούν, η γη που δεν μπορούσε να καλλιεργηθεί ή να κατοικηθεί,
τα δάση σε πολύ απότομες, βαλτώδεις ή άλλες περιοχές όπου δεν μπορούσαν να
κοπούν εύκολα, οι ακτές και οι νησίδες που δεν κάνουν για λιμάνια ή τουρισμό,
οι πηγές που ήταν ασύμφορο να εγκιβωτισθούν και γενικά κάθε αφιλόξενη και
ακατάλληλη για τον άνθρωπο γη…».
γ) «…100 Γερμανοί
καθηγητές, διανοούμενοι και επιστήμονες σχετικοί με την αιολική ενέργεια
αναφέρουν: Η ικανότητα παραγωγής ενέργειας από τον άνεμο είναι συγκριτικά
χαμηλή. Οι ανεμογεννήτριες με επιφάνεια πτερυγίων ίσων με το μέγεθος ενός
γηπέδου ποδοσφαίρου, παράγουν μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό της ενέργειας που
παράγει ένας συμβατός σταθμός. Έτσι με περισσότερες από 5.000 ανεμογεννήτριες
στη Γερμανία, παράγεται λιγότερο από το 1% του απαιτούμενου ηλεκτρισμού. Στη Μ.
Βρετανία, θα χρειαζόντουσαν 14.400 ανεμογεννήτριες για να παραχθεί το 4,4% του
ηλεκτρικού ρεύματος και 32.700 ανεμογεννήτριες! για να παράγουμε το 10%. Η
συνεισφορά της αιολικής ενέργειας προς αποφυγή του φαινομένου του θερμοκηπίου
είναι περίπου 1 έως 2 τοις χιλίοις!! Ουσιαστικά ΤΙΠΟΤΑ…».
δ) «Σύμφωνα με εκτιμήσεις,
η βιομηχανία της αιολικής ενέργειας θα παραγάγει 50.000 τόνους πτερυγίων ως
απόβλητα έως το 2020, ποσότητα που θα τετραπλασιαστεί και θα ανέλθει σε 225.000
τόνους μέχρι το 2034. Αυτός ο όγκος θα καταλάβει σημαντικό χώρο στις ήδη
κορεσμένες χωματερές ταφής αποβλήτων του πλανήτη, αν ληφθεί υπόψη ότι κάθε
πτερύγιο χρειάζεται μεταξύ 30 και 44,8 κυβικών μέτρων χώρο στους χώρους
υγειονομικής ταφής.
Τελικά, η παγκόσμια
βιομηχανία των αιολικών δεν μας τα είχε πει όλα όταν υποσχόταν ότι η αιολική
ενέργεια θα συμβάλει στη σωτηρία του πλανήτη, καθώς είχε παραλείψει να αναφέρει
πως αυτή η ‘’ανανεώσιμη’’ πηγή ενέργειας θα παράγει μια τεράστια ποσότητα μη
ανακυκλώσιμων αποβλήτων που θα καταλήξει στους ξηρούς τάφους των χωματερών!
Σαν να μην είχε σκεφτεί το λόμπι των αιολικών το τι θα απογίνει η τεράστια
ποσότητα των πτερυγίων των ανεμογεννητριών μόλις φτάσουν στο τέλος της ζωής
τους. Και ότι η κερδοφορία από τις επενδύσεις του σε αυτή τη μορφή της
‘’πράσινης’’ κατά τα λοιπά ενέργειας θα προκαλέσει την απόρριψη χιλιάδων τόνων
μη ανακυκλώσιμων πτερυγίων σε χώρους υγειονομικής ταφής της χώρας…».
ΙV. Κλειστοί
οικισμοί, ανεμογεννήτριες και οικολογική ισορροπία
Οι λεγόμενες ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) είναι βεβαίως και ένας όρος που θυμίζει και τους κατ’ ευφημισμό «Ακρωτήριον της Καλής Ελπίδας» ή «Εύξεινος Πόντος». Είδαμε ότι δεν είναι και τόσο ανανεώσιμοι, όσο διαφημίζονται. Μπορεί ο Ήλιος και ο άνεμος να είναι ανανεώσιμος, δεν είναι όμως και τόσο ανανεώσιμα όμως τα μηχανήματα με τα οποία συλλέγεται η ανανεώσιμη ενέργεια.
Ήδη έχουμε μιλήσει για τον
παράγοντα της βαριάς βιομηχανίας κατασκευής των μηχανημάτων, αλλά και για τις
περισσότερες οικολογικές επιπτώσεις. Για δούμε όμως συνοπτικά τρεις ακόμα
πλευρές. α) Τους παγκόσμιους σχεδιασμούς και β) τις επιπτώσεις στα
ανθρωποσυστήματα σε κλειστούς χώρους, όπως παράδειγμα είναι οι οικισμοί
Καλαβρύτων και σκεπαστού και ακόμη περισσότερο η Κέρτεζη ή η Κούτελη. γ)
Επιπτώσεις των ανεμογεννητριών μόνο στο πέρασμα πετούμενων (όχι σε διάσελα).
α) Οι
παγκόσμιοι σχεδιασμοί με πίνακα και διάγραμμα των ΑΠΕ
Πηγή: Προσαρμογή από Kaushik, Kothari et Panwar,
2011; Kralova I, Sjoblom J., 2010.
Σχόλιο: Στον μεν πίνακα βλέπουμε ότι όλα τα σφυριά
βαράνε για το 2030 και ειδικά για τις ανεμογεννήτριες, στο δε διάγραμμα
βλέπουμε τα ποσοστά που μας δείχνουν τι επιθυμούν να συμβεί στο επί τοις %
συνεισφορά των λεγόμενων ΑΠΕ.
β) Οι
επιπτώσεις στα ανθρωποσυστήματα
Πέραν της οπτικής όχλησης, της
αποψίλωσης βουνών και της διάσπαρτης διατάραξης των οικοσυστημάτων, ας δούμε
και ένα πολύ σημαντικό παράγοντα σε κλειστές περιοχές. Τον διπλό αισθητό θόρυβο
(ένα από τις τουρμπίνες που μπορούν κάπως να βελτιωθούν και έναν από τα
πτερύγια, που η πιθανή βελτίωση είναι δύσκολο έως αδύνατο να βελτιωθεί). Δεν θα
βάλουμε σήμερα το ζήτημα των υπέρηχων. Θα βοηθήσω πάλι με δύο σχήματα:
Αναπαράσταση επιπτώσεων Α/Γ στο περιβάλλον
Πηγή: Προσαρμογή
από Wang et Wang,
2015
Όπως βλέπουμε το πρόβλημα του
θορύβου. Αν πάρουμε ως παράδειγμα την Κέρτεζη που ο χώρος της είναι σαν
«μουσικό σκάφος» θα έχουμε πολλαπλασιασμό, όπως στα έγχορδα μουσικά όργανα! Θα
μπορούν να ζήσουν άνθρωποι όταν περιστρέφονται τα πτερύγια;
2) Αναπαράσταση μηχανικού θορύβου Α/Γ
Πηγή: Wang et Wang, 2015; Kunz et al., 2007.
γ) Άμεσες
επιπτώσεις στα πετούμενα
1) Στην
ορνιθοπανίδα
«….Κάθε χρόνο έχει υπολογιστεί
ότι ένας πυλώνας προκαλεί από οκτώ (8) έως εκατό δέκα οκτώ (118) θανάσιμα
ατυχήματα σε είδη ορνιθοπανίδας. Τα αρπακτικά πουλιά εμφανίζουν μεγαλύτερα
ποσοστά θνησιμότητας. Μερικά είδη αρπακτικών πουλιών ζουν πολλά χρόνια και
έχουν πολύ αργούς ρυθμούς αναπαραγωγής και ως εκ τούτου είναι πιο ευάλωτα στις
απώλειες από τις συγκρούσεις σε ανεμογεννήτριες.
Οι κύριοι παράμετροι που
καθορίζουν την θνησιμότητα της ορνιθοπανίδας από τις συγκρούσεις στις
ανεμογεννήτριες θεωρούνται πως είναι η τοπογραφία του τοπίου, η κατεύθυνση και
η ένταση των τοπικών ανέμων, τα χαρακτηριστικά της τουρμπίνας της
ανεμογεννήτριας και η συγκεκριμένη χωρική κατανομή των πυλώνων στο πεδίο.
Παρ’ όλα αυτά, δεν έχει
προσδιοριστεί σαφώς ο τρόπος με τον οποίο οι παραπάνω παράγοντες επιβαρύνουν
τους αβιοτικούς παράγοντες σε ένα αιολικό πάρκο και χρειάζεται περεταίρω
επιστημονική έρευνα για να ταυτοποιηθούν αυτά τα ερωτήματα…». (Wang et Wang, 2015).
2) Στις
νυχτερίδες
Σύμφωνα με τους Wang et Wang, (2015) πρόσφατες
μελέτες (monitoring)
υποδεικνύουν ότι «…μεγάλοι αριθμοί θνησιμότητας νυχτερίδων έχουν παρατηρηθεί σε
αιολικά πάρκα, όπως για παράδειγμα σε δασικές κορυφογραμμές των ΗΠΑ και σε
γεωργικές περιοχές στην νοτιοδυτική Αλμπέρτα του Καναδά (η θνησιμότητα
νυχτερίδων ανά πυλώνα βρέθηκε 15,3 – 53,3 ανά έτος) αλλά και σε διάφορες
περιοχές της Ευρώπης.
Οι παράμετροι που επηρεάζουν
την θνησιμότητα των νυχτερίδων στις εγκαταστάσεις αιολικής ενέργειας είναι η
τοπογραφία του τοπίου και ο τύπος της τεχνολογίας που χρησιμοποιείται αλλά και
με ιδιαιτερότητες διαφόρων ειδών νυχτερίδων…».
V. Ανεμογεννήτριες; Ε, όχι και στην Κέρτεζη!!!
Η Κέρτεζη, παλιά έδρα του
τούρκικου Καζά Καλαβρύτων και του μετέπειτα Δήμου Καλλιφωνίας, αποτελεί μία από
τις ομορφότερες και υδροφόρες Κωμοπόλεις της Πελοποννήσου, αν όχι της Ελλάδας.
Διαθέτει περί τις πενήντα πηγές (μικρές, μεσαίες, μεγάλες και πολύ μεγάλες). Η
πηγή του Κεφαλοβρύσου αποτελεί μάλιστα και την απαρχή του Βουραϊκού, που μαζί
με μερικές ακόμα αρδεύει όλη τη δυτική κοιλάδα του Βουραϊκού. Ήταν ο μοναδικός οικισμός
της Κοιλάδας που διέθετε τουλάχιστον τρεις νερόμυλους από την εποχή τουλάχιστον
της τουρκοκρατίας, ενώ στα μέσα του 20ου αι. λειτουργούσαν δέκα
νερόμυλοι!
Στον στενό και ανοικτό κάμπο
της καλλιεργούνται παραδοσιακά αγροτικά προϊόντα, νέα κηπευτικά που τροφοδοτούν
τις μεγάλες πόλεις και τροφές για τα δεκάδες κοπάδια αιγοπροβάτων και αγελάδων.
Ο σύγχρονος οικισμός έχει σχήμα Υ και εκτείνεται κατά μήκος στενόχωρης κοιλάδας σε μήκος ενός χιλιομέτρου με παλιά, αναπαλαιωμένα και καινούρια σπίτια. Περικυκλώνεται από πολλά βουνά, διαθέτει ελατόδασος, καστανόδασος και μικτά δάση. Ανάμεσα σε αυτά περνούν οι επτά παλιοί δρόμοι προς όλες τις κατευθύνσεις του ορίζοντα, οι οποίοι την καθιστούσαν τοπικό ορεινό κέντρο, μέχρι να ανοίξουν οι αυτοκινητόδρομοι.
Διαθέτει ακόμη και στις μέρες
μας κεντρική αγορά με δύο μίνι μάρκετ, κρεοπωλείο, τρία καφε-εστιατόρια και ένα
καφέ. Οι μόνιμοι κάτοικοι ξεπερνούν σταθερά τους διακόσιους και στην αιχμή του
Καλοκαιριού ξεπερνά τους 2.000. Τα τελευταία χρόνια έχει και μικρή ροή
τουρισμού που δεν συνδέονται με την Κέρτεζη. Διαθέτει ιστορία και διατηρητέα
μνημεία από αρχαιοτάτων χρόνων, με προχριστιανικό οχυρό, φράγκικο κάστρο και
πολλά αρχαία ευρήματα. Τα κυριώτερα είναι ο εθνικός πύργος του «Λιάρου», ο
νεοβυζαντινός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, το κτήριο του Στριφτόμπολα, δύο
διατηρημένοι νερόμυλοι, ένα καταπληκτικό κτίριο του δημοτικού σχολείου, κλπ.
Στις μέρες μας διαθέτει 20 ναούς, τους μισούς εντός του οικισμού. Παράλληλα
έχει άνω της δεκάδας όμορφα εικονοστάσια, παλιά μετόχια της Αγίας Λαύρας και
Αγίων Θεοδώρων, σκήτες και αγιωνύμια.
Στο πλαίσιο αυτό σχεδιάζεται από το Δήμο Καλαβρύτων και
την Περιφέρεια Δυτ. Ελλάδας η διαπλάτυνση του κεντρικού δρόμου από τους
Κραστικούς, η επέκταση του αναδασμού και η ανάπλαση του κεντρικού δρόμου της
αγοράς. Παράλληλα το ΚΠΕ Κλειτορίας – Ακράτας έχει δείξει ενδιαφέρον για να
εντάξει πολλαπλά την Κέρτεζη στους εκπαιδευτικούς του σκοπούς.
Δυστυχώς η ΑΔΜΗΕ πέρασε τις
Γραμμές Μεταφοράς Υπερυψηλής Τάσης των 400.000 Volt. από το στενό ανατολικό άνοιγμα και
περνούν κοντά στον οικισμό. Υπάρχει το λιγότερο οπτική όχληση, ενώ δεν
σεβάστηκε το οχυρό. Μέχρι στιγμής δεν έχουν δοθεί για κάποια αντισταθμιστικά
οφέλη σε ικανοποιητικό βαθμό. Παρόλα αυτά έχουμε και εναλλακτικό σχεδιασμό για
πολλές ανεμογεννήτριες στα βόρεια του οικισμού, στα δυτικά και στα νοτιοδυτικά.
Αυτό πάει πολύ.
Η Κέρτεζη, που είναι στο βάθος
μιας «στενόχωρης κοιλάδας» και μπορεί να λειτουργήσει και ως «μουσικό
σκάφος» με υπερβολικούς θορύβους και από τις ΓΜΥΤ, πολύ δε περισσότερο από
τις ανεμογεννήτριες. Τόσο ο θόρυβος από τις τουρμπίνες, που δεν μπορεί
τεχνολογικά να μειωθεί κοντά στο μηδέν, πολύ δε περισσότερο από τα πτερύγια θα
πολλαπλασιάζεται στο εσωτερικό του οικισμού, αφού θα είναι σχεδόν από παντού
περικυκλωμένος.
Οι ανεμογεννήτριες των 10MW
ζυγίζουν 50 τόνους αν είναι κατασκευασμένες με την πιο σύγχρονη τεχνολογία, ενώ
οι διαστάσεις ρότορα και φτερωτών, ξεκινούν από 100 μέτρα και μπορούν να
φτάσουν μεταξύ 150 έως 220 μέτρα! Για να μεταφερθούν χρειάζονται πολύ μεγάλα
γερανοφόρα φορτηγά, ενώ οι δρόμοι πρέπει να είναι πολύ πλατείς. Δεδομένου ότι
τα υψόμετρα ξεκινούν από τα 1100 μέτρα (διάσελα) μέχρι τα 1400 (Καρβελού,
Παξιμαδάς) κατανοούμε τι καταστροφές θα γίνουν στους θάμνους και στα δάση. Αν
προσθέσουμε και το μεγάλο θεμέλιο γήπεδο για κάθε μία ανεμογεννήτρια,
κατανοούμε και το τσιμέντωμα των γύρω βουνών. Η άμεση οικολογική καταστροφή
είναι εμφανής. Η μείωση απορρόφησης των νερών, οι πλημύρες από καταστροφές λόγω
των πολλών και πολύ πλατιών δρόμων που χρειάζονται είναι δύο ακόμη προβλήματα
πέραν της οπτικής και ακουστικής όχλησης.
Η Κέρτεζη ήταν χρόνια τώρα και
χωριό κυνηγών, όμως πάντα αυτό γινόταν με βάση τις διατροφικές ανάγκες και την
οικολογική ισορροπία. Γι’ αυτό γνωρίζουμε ότι στα περάσματα, όπως τα διάσελα
του Αη Θόδωρου στα βόρεια, της Ποριάς στα βορειοδυτικά και της Φροξυλιάς στα
νοτιοδυτικά, θα εμποδιστούν όλα τα μεταναστευτικά ρεύματα των πουλιών, πέρα από
τις επιστημονικά αποδεδειγμένα θανατηφόρες προσεγγίσεις σε κάθε ανεμογεννήτρια.
Ήδη συστήνεται επιτροπή αγώνα,
το δε κοινοτικό συμβούλιο ομόφωνα απέρριψε το σχέδιο αυτό και μαθαίνουμε ότι θα
το πολεμήσει εν τη γενέσει του.
* Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας γεννήθηκε και
μεγάλωσε στην Κέρτεζη. Είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός ως φυσικός, πτ.
θεολογίας, συγγραφέας και ειδικός ερευνητής της Κέρτεζης.
Μετανάστευση και μετανάστες από θε-ανθρωπολογική σκοπιά
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Ι. Μια σύντομη θε-ανθρωπολογική
τοποθέτηση
Κατά την Παλαιά Διαθήκη, οι
πνευματικοί απόγονοι του Άβελ και οι σαρκικοί του Κάϊν διασκορπισμένοι στο χώρο
της όλης γης και διαμοιρασμένοι στο χρόνο της ιστορίας, παλεύουν για την τελική
επικράτηση. Η γη, ακόμη και κατά την παλαιά διαθήκη, ανήκει στο δημιουργό του «σύμπαντος
κόσμου», ο οποίος έχει και την «ψιλή κυριότητα», ενώ οι άνθρωποι
αποτελούν τους διαχειριστές και έχουν την «επικαρπία». «Του Κυρίου η
γη και το πλήρωμα αυτής». Ο δημιουργός έχει λοιπόν και την «ψιλή
κυριότητα» στο πλήρωμά της, δηλαδή στη φύση, στη βιοποικιλότητα και φυσικά στην
ανθρωπότητα. Όλη την ανθρωπότητα, και όχι μόνο κάποιους εκλεκτούς. «Ανατέλλει
τον ήλιο επί δικαίους και αδίκους». Η ανθρωπότητα, λοιπόν, ουσιαστικά
αποτελείται από δύο έθνη: Τους πνευματικούς απογόνους του δικαίου Άβελ και τους
σαρκικούς του άδικου φονιά Κάϊν.
Με την εκλογή του Άβραμ από τα
βάθη της Μεσοποταμίας, την νέα ονομασία του συμβολικά σε Αβραάμ, και την
μετατροπή του σε νέο γεννήτορα του έθνους των δικαίων, η αντίληψη περί των δύο «εθνών»
ξεφεύγει από το φυλετικό και πάει στο ουσιαστικό. Γι’ αυτό ο Θεός δεν
ενδιαφέρεται μόνο για τους απογόνους του νόμιμου τέκνου του Ισαάκ, αλλά και για
τους «εθνικούς» απογόνους του Ισμαήλ. Εξάλλου η αποστολή του προφήτη
Ιωνά -άνθρωπος σύμβολο του Ιησού-, που η ιστορία του διαβάζεται στον εσπερινό προ
του Πάσχα, γίνεται προς τους εθνικούς, στους Θαρσείς της σημερινής Ισπανίας,
μεταναστεύοντας, διακινδυνεύοντας, κηρύττοντας και φέρνοντας ανέλπιστα
αποτέλεσμα.
Εν τέλει, ενώ ο Αδάμ και η Εύα δεν ήταν τοπικοί μετανάστες από τον «Παράδεισο», αλλά πνευματικοί, ο Αβραάμ ήταν με βάση τις εντολές στα βάθη της συνείδησής του, ο πρώτος γήϊνος μετανάστης προς τη «Γη της επαγγελίας». Τα συναποτελούντα πρόσωπα κάθε ενός από τα δύο «έθνη» συχνά δεν είναι όπως φαίνονται, αλλά όπως αισθάνονται, όπως βούλονται, όπως δρουν, όπως σχετίζονται, όπως ζουν και εν τέλει όπως πεθαίνουν. Και φυσικά δεν είναι αυτά όπως τα δείχνουν οι δυνατοί και οι συστημικοί, αφού αυτοί συνήθως ανήκουν στο «έθνος» του Κάϊν.
Οι αρχαιοελληνικοί μύθοι, όπως και οι μύθοι κάθε πολιτισμού, αποτυπώνουν κοινωνικές σημασίες, αρχές και υλικά μέσα με τα οποία ένας πολιτισμός επιδιώκει να νοηματοδοτήσει την ύπαρξή του και να την αποτυπώσει σε θεσμούς, να δώσει απάντηση στο ερώτημα με τί εργαλεία θα χτίσουμε μια ενάρετη ζωή. Γι’ αυτό οι μύθοι είναι πραγματικοί, διότι εκφράζουν μια ορισμένη νοηματοδότηση του κόσμου από τον άνθρωπο. Ο όχι και τόσο προβεβλημένος μύθος για το τέλος του αποτρόπαιου Καιάδα ήταν αποτέλεσμα ενός ηθικού διλήμματος. Ο γιος μεταφέρει τυλιγμένο σε μια κουβέρτα τον ηλικιωμένο και βαριά άρρωστο πατέρα του για να τον πετάξει στον τρομακτικό Καιάδα. Πριν συμβεί το ανήθικο, ο πατέρας επιθυμεί να δώσει στον γιο του μια τελευταία συμβουλή: Γιε μου, φύλαξε την κουβέρτα γιατί θα σου χρειαστεί στο μέλλον. Ο γιος μετανιωμένος πήρε τον πατέρα του για να πεθάνει στον οίκο του και ο Καιάδας έκτοτε καταργήθηκε.
Η Δύση απέτυχε στην πανδημία. Θα αποτύχει και στον εμβολιασμό;
ΤουantapoΚΡΙΤΗΣ*
Ο εντυπωσιακός συνωστισμός κατά τον εορτασμό της Πρωτοχρονιάς στην Γουχάν της Κίνας, με όλες τις εμφανείς σκοπιμότητές του, στέλνει σαφές μήνυμα στον πλανήτη: Κάποιοι τα κατάφεραν και κάποιοι απέτυχαν. Στους πρώτους, πέρα από την Κίνα, φαίνεται να συγκαταλέγεται σχεδόν όλη η Ασία. Δίπλα στο σκληρό -και κατά τη Δύση αντιδημοκρατικό- καθεστώς του Πεκίνου, φιγουράρει η ακραιφνώς καπιταλιστική Ιαπωνία της οποίας μάλιστα το Σύνταγμα απαγόρευε τις απαγορεύσεις που έγιναν συνήθεια στην κατά τα άλλα φιλελεύθερη Δύση. Παρόλα αυτά, η Ιαπωνία έρχεται μακράν τελευταία από τις χώρες του G8 στην αναλογία θανάτων από κορωνοϊό, παρά τον υπέργηρο πληθυσμό της. Στην ίδια κατάσταση βρίσκονται η Νότια Κορέα, η Ταϊβάν και άλλες χώρες, υπεράνω κάθε υποψίας για κομμουνιστική (ή έστω φιλο-Κινεζική) παρέκκλιση. Το να υπογραμμίζει δηλαδή κανείς ότι οι χώρες της Ανατολής πέτυχαν να περιορίσουν κρούσματα και θανάτους, ενώ οι χώρες της Δύσης απέτυχαν, δεν μπορεί πλέον να ερμηνεύεται ως πολιτική συμπάθεια προς το κινέζικο καθεστώς, παρά τις ακατάσχετες βλακείες που συνήθως ακούγονται.
Για πρώτη φορά από την ίδρυσή
τους, το 1971, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έστειλαν συνεργεία ανθρωπιστικής
βοήθειας σε Μεγάλη Βρετανία και Γερμανία, όπου ο πληθυσμός των αστέγων διογκώθηκε
απότομα [1]. Από τα μέσα Απριλίου, τα εστιατόρια του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου σε Βρυξέλλες και Στρασβούργο μοιράζουν από 1.000 γεύματα την ημέρα
σε φτωχούς. Οι ουρές ανθρώπων με κουπόνια σίτισης μακραίνουν σε πολλές
ευρωπαϊκές χώρες. Σε πανηπειρωτική κλίμακα, οι αιτήσεις για επισιτιστική
βοήθεια αυξήθηκαν κατά 25% τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή
Ομοσπονδία Τραπεζών Τροφίμων (FEBA).
Τα χειρότερα έπονται, καθώς η οικονομική ύφεση που έφεραν τα περιοριστικά μέτρα για την αντιμετώπιση του Covid-19 αποδείχθηκε βαθύτερη από ό,τι περίμεναν οι περισσότεροι και οι κοινωνικές επιπτώσεις της απέχουν πολύ από το να έχουν κορυφωθεί. Το ΔΝΤ προβλέπει ότι μέχρι το τέλος της χρονιάς η ανεργία θα φτάσει το 10,4% στη Γαλλία, το 12,7% στην Ιταλία, το 14,1% στην Ισπανία και το 22,3% στην Ελλάδα. Τα συστημικά ΜΜΕ που λιβανίζουν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο τον Κυριάκο Μητσοτάκη ανακαλύπτουν τώρα ότι το ΔΝΤ έγινε διαβόητο για τις αποτυχημένες προβλέψεις του, αποσιωπώντας ότι επρόκειτο για υπεραισιόδοξες προβλέψεις, οι οποίες είχαν στόχο να δικαιώσουν τα Μνημόνια που τα ίδια συστημικά μέσα και κόμματα τότε εξυμνούσαν.
ή αλλιώς «Τι να τα κάνεις τα λεφτά άμα δεν έχεις φράγκο…»
Του Κώστα Παπουλή*
Πρώτον: Το επιτόκιο του
δημοσίου χρέους είναι σημαντικός παράγοντας για την οικονομική πολιτική άρα και
για την χώρα που την ασκεί, εφόσον η χώρα αυτή χαράζει την δική
της οικονομική πολιτική. Στην πραγματικότητα μια χώρα που είναι σε βαθιά
ύφεση και με τεράστια υποαπασχόληση κεφαλαίου και εργασίας, όπως λ.χ. η Ελλάδα,
να μπορεί λόγω χαμηλού επιτοκίου, να δανειστεί, για να πραγματοποιήσει μια
επεκτατική οικονομική πολιτική, ώστε να εξέλθει από την κρίση και να
οδηγηθεί προς την πλήρη απασχόληση. Ανάλογα με το πόσο το ονομαστικό
επιτόκιο είναι μικρότερο από το άθροισμα του πληθωρισμού και της μεγέθυνσης που
επιτυγχάνεται στο ΑΕΠ, μπορεί να υπάρξει και ανάλογο πρωτογενές έλλειμμα
χωρίς να αυξάνει το ποσοστό του δημοσίου-χρέους επί του ΑΕΠ. Ακόμη και αν το
έλλειμμα απαιτείται να είναι αρκετά μεγάλο, τότε η αύξηση του λόγου δημοσίου
χρέος προς ΑΕΠ θα είναι μικρή. Όμως τι νόημα έχουν αυτά για την Ελλάδα; Η
Ελλάδα έχει μπει στο γύψο των σταθερών πρωτογενών πλεονασμάτων έως
το 2060!!! Στερείται, ανεξαρτήτως οικονομικής συγκυρίας
και παντελώς της Δημοσιονομικής Πολιτικής. Αν λοιπόν στερείσαι της
δημοσιονομικής πολιτικής, τι νόημα έχει το χαμηλό επιτόκιο, αφού δεν μπορείς να
το χρησιμοποιήσεις για να δανειστείς φτηνά και να εξέλθεις της κρίσης;
Από την ελληνική εξέγερση (2015) στη μάχη της Αγγλίας (2019): Ελπίδες και δυσκολίες της ευρωπαϊκής (ριζοσπαστικής) αριστεράς
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
ΠΕΡΙΛΗΨΗ: Σε
ένα προηγούμενο άρθρο μας αναφερθήκαμε σε μερικές από τις
κρισιμότερες γεωπολιτικές συνέπειες του αποτελέσματος των βρετανικών εκλογών
της 12ης Δεκεμβρίου.
Σε αυτό το κείμενο θα
εξετάσουμε την άνοδο των Βρετανών Εργατικών του Κόρμπιν, στα πλαίσια μιας δεκαετούς,
και ανεπιτυχούς έως τώρα, προσπάθειας αντίστασης στην επίθεση του
Νεοφιλελευθερισμού του και στον μετασχηματισμό του σε Καπιταλισμό της
Καταστροφής.
Θα συζητήσουμε επίσης το θέμα
της διεκδίκησης της ηγεμονίας σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία και τα κύρια
εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι Εργατικοί, εξαιτίας των οποίων ενδέχεται να
χάσουν τις εκλογές, το αποτέλεσμα των οποίων παραμένει εντελώς αβέβαιο όπως
γράφουμε αυτές τις γραμμές. Θα επιχειρήσουμε μια συσχέτιση της ελληνικής
εμπειρίας του ΣΥΡΙΖΑ με όσα συμβαίνουν στη Βρετανία και με το θέμα του Brexit
και θα αναφερθούμε σε ορισμένες πολύ καινοτόμες πτυχές του προγράμματος των
Εργατικών.
Απέναντι στη σαρωτική μεταρρύθμιση ΕΕ και ΟΟΣΑ η εκπαιδευτική ριζοσπαστική Αριστερά πρέπει να οργανωθεί πανευρωπαϊκά
Συνέντευξη με τον Ken Jones*
1. Ποια είναι η γνώμη σας για τον
κοινωνικο-πολιτικό χαρακτήρα της ΕΕ και του ΟΟΣΑ από τη στιγμή που αυτό είναι
το πλαίσιο μέσα στο οποίο διαμορφώνεται η εκπαιδευτική τους πολιτική;
Ο κοινωνικο-πολιτικός χαρακτήρας και των δύο οργανώσεων εξελίσσεται. Είναι σίγουρα νεοφιλελεύθερος, όμως, αυτή η γενική περιγραφή δεν βοηθά στην κατανόηση σημαντικών αλλαγών στην πολιτική, ούτε την εμφάνιση νέων μορφών κοινωνικο-πολιτικών σχέσεων, μέσα στην ΕΕ και μεταξύ της ΕΕ και του ΟΟΣΑ.