Οι προβιομηχανικές βιοτεχνίες-οικοτεχνίες της Κέρτεζης και τρεις μεταβιομηχανικές απόπειρες

Σιδεράδικα (σιδηρουργεία) και γανωματζίδικο στην Κέρτεζη – Μέρος ΙΙΙ

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από το Μέρος ΙΙ (Καμίνια κλπ)

ΙΧ) Τα σιδεράδικα (σιδηρουργεία)

Τα σιδεράδικα ή σιδηρουργεία πριν δημιουργηθούν οι βιομηχανίες παραγωγής εργαλείων ίσως να ήταν εξίσου χρήσιμα με τα ξυλουργεία λόγω των πολλών χρήσιμων και κυρίως σφυρήλατων εργαλείων ή κατασκευών πάσης φύσεως. Ας δούμε στην αρχή μερικά απ’ αυτά για να κατανοήσουμε μέρος της αξίας και της αναγκαιότητάς τους. Μια γεύση αρχική με σφυρήλατη εξώπορτα σχετικά πρώην πλούσιου κερτεζίτικου σπιτιού στα ανατολικά του χωριού:

Συνέχεια →

Οι προβιομηχανικές βιοτεχνίες-οικοτεχνίες της Κέρτεζης και τρεις μεταβιομηχανικές απόπειρες

 Kεραμιδοκάμινα, Ασβεστοκάμινα, Εργαστήρι Κεραμεικής και Ξυλόφουρνοι στην Κέρτεζη – (Μέρος ΙΙ)

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Συνέχεια από το Μέρος Α

V) Τα κεραμιδοκάμινα

Η λειτουργία τους ήταν απλή, αλλά πάντως είχε μια σειρά αλυσιδωτών ενεργειών: Στην αρχή έβγαινε από το χωράφι η άργιλος. Έσκαβαν δηλαδή μεγάλες γούβες και έβγαζαν το αργιλώδες χώμα που αποτελούσε την 1^η ύλη για τα κεραμίδια. Καθαριζόταν, κοσκινιζόταν ώστε να μη μείνει ούτε ένα χαλικάκι μέσα σ’ αυτήν. Η ξερή κοπριά γαϊδάρων και αλόγων, που είχε μαζευτεί από τα χωράφια, ανακατεύονταν με την καθαρή άργιλο για να «δέσει»..

Εν τω μεταξύ η άργιλος, αφού πρώτα κοβόταν και είχε ξεραθεί κάπως από τον αέρα, έμπαινε σε ειδικά καλούπια. Μετά τοποθετούνταν όρθια τα καλούπια μέχρι να φορτωθεί πλήρως το καμίνι (περίπου έφταναν τα 5000 κομάτια).

Συνέχεια →

Οι προβιομηχανικές βιοτεχνίες-οικοτεχνίες της Κέρτεζης και τρεις μεταβιομηχανικές απόπειρες

Νερόμυλοι, Νεροτριβές, Νεροξυλουργείο και Μαγγανοπήγαδα στην Κέρτεζη  (Μέρος Ι)

[Βελτιωμένο και Επαυξημένο]

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι) Εισαγωγικά

Η μελέτη που ακολουθεί δεν φιλοδοξεί ούτε μόνο να αναδείξει με ένα τοπικιστικό πνεύμα σπουδαίες πρωτοβουλίες μεταποίησης στο χωριό μου. Δεν φιλοδοξεί επίσης ούτε να αποτελέσει μια λαογραφική μόνο προσπάθεια που έλλειπε, και μάλιστα μουσιακού τύπου.

Έχει ως σκοπό να αναδείξει ένα υπόδειγμα προβημιοχανικών κυρίως  βιοτεχνιών και οικοτεχνιών σε μία μεγάλη αγροτοκτηνοτροφική κωμόπολη το οποίο υπόδειγμα κορυφώθηκε στα μέσα του εικοστού αιώνα. Το πρότυπο αυτό ερχόταν σε ορισμένους τομείς από το απώτατο παρελθόν, είτε από στην περίοδο της τουρκοκρατίας, είτε από στα μεταεπαναστατικά χρόνια (π. χ. νερόμυλοι, κεραμιδοκάμινα, σαγματοποιεία, μοδίστρες, κλπ).

Συνέχεια →

«Θερινή κατοικία» στο βουνό

Του Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου*

Η ζωή στα βουνά του τόπου μας ξεκίναγε/ξεκινάει λίγο μετά το Πάσχα, που ανέβαιναν/ανεβαίνουν οι τσοπάνηδες με τα κοπάδια να ξεκαλοκαιριάσουν, μέχρι και το τέλος Σεπτέμβρη, που ξανακατεβαίνουν στα χωριά για το χειμώνα.

Συνέχεια →

Στο κατώι του Χρόνου: Κουδούνια και τσοκάνια

Του  Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου*

Τα κουδούνια και τα τσοκάνια είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παράδοσης και της ζωής του βουνού. Μα είναι αναπόσπαστο κομμάτι και της ζωής όλων όσων προερχόμαστε από ορεινές και κτηνοτροφικές περιοχές, αφού από τα πρώτα μας ακούσματα, σαν αντικρίσαμε τον ήλιο, ήταν και οι μελωδίες τους, γι’ αυτό και ηχούν πάντα στ’ αυτιά μας!

Συνέχεια →

Στο κατώι του χρόνου: εξοπλισμός του τσοπάνη

Του Νίκου Χρ. Παπακωνσταντόπουλου*

Εκτός από το ταγάρι, που τις περισσότερες φορές δεν περιέχει τίποτα περισσότερο από ψωμί με τυρί διπλωμένο στην πετσέτα και νεροκολόκυθο ή παγούρι με νερό, μπορεί και λίγο κρασάκι, για να λημερίσει μακριά από το κονάκι του ο τσοπάνης, τον εξοπλισμό του συμπλήρωναν η κάπα, το σελάχι και η (γ)κλίτσα.

Συνέχεια →

Τα Καλάβρυτα δια μέσου των αιώνων!..

Του Άγγελου Σακκέτου*

Τα Καλάβρυτα το 1926. (Φωτογραφία αρχείου Ε.Λ.Ι.Α.)

Μια σύντομη ιστορική ανασκόπηση της μαρτυρικής πόλεως των Καλαβρύτων, έτσι όπως τα είδε η ματιά ενός απλού ιστορικού ερευνητή μέσα στο διάβα των αιώνων, για να θυμάται τη μορφή ενός εκλεκτού τέκνου της καλαβρυτινής κοινωνίας: του Κώστα Ασημακόπουλου, ο οποίος στις 13 Δεκεμβρίου 2012 άφησε την τελευταία του πνοή στο λόφο του Καππή, την ώρα που γινόταν η επιμνημόσυνη δέηση στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων, μπρος στα έκπληκτα μάτια των επίσημων προσκεκλημένων!..

Συνέχεια →

ΤΟ ΟΧΥΡΟ ΣΤΗΝ ΚΕΡΤΕΖΗ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ

Του Γιάννη Αντ. Πίκουλα

I. Η ιστορική τοπογραφία της ορεινής Πελοποννήσου είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Το οικιστικό πλέγμα στις περισσότερες περιοχές παραμένει αδιευκρίνιστο. Αν εξαιρέσουμε τους μεγάλους επώνυμους οικισμούς — επώνυμοι γιατί μαρτυρούνται από τις πηγές — οι άλλοι παραμένουν αταύτιστοι. Να αναφέρω ως παράδειγμα από την Αρκαδία την Κύναιθα ή από την Αχαΐα το Λεόντιον, για να μην καταφύγω στη Βούρα ή στην Κερύνεια.

Η ταύτιση του οικισμού και η επίλυση των προβλημάτων ιστορικής τοπογραφίας του εξαρτάται άμεσα από την ενδελεχή γνώση του γεωγραφικού χώρου, παράλληλα με τον εντοπισμό των ποικίλων οικιστικών του εξαρτημάτων (ιερά, αγροτικές εγκαταστάσεις, οχυρά και ό,τι άλλο), που βρίσκονται διάσπαρτα στη χώρα του. Στην ανακοίνωση μου παρουσιάζω ένα οχυρό στη μεθόριο Αχαΐας και Αρκαδίας, στα όρια των επικρατειών δύο οικιστικών κέντρων, Λεοντίου και Κύναιθας, συμβολή στην αποσαφήνιση του οικιστικού πλέγματος της περιοχής 1.

Συνέχεια →