10+1 πράγματα που μπορείς να κάνεις με τη στάχτη
Από τον Fun*
Αν κάθε φορά που ανάβατε το τζάκι σας, στο τέλος της ημέρας πετάγατε τη στάχτη γιατί την θεωρούσατε άχρηστη ή ένα επιπλέον σκουπίδι, αναθεωρείστε!
Εμείς σας ενημερώνουμε πως καθόλου άχρηστη δεν είναι και σας λέμε και τους τρόπους που μπορείτε να την αξιοποιήσετε με μεγάλη επιτυχία. Το έκαναν οι παλαιότεροι ας το κάνουμε και εμείς οι νεότεροι. Σίγουρα κάτι παραπάνω θα ήξεραν!
Tι μπορείτε να κάνετε με τη στάχτη:
Κίτρινα φασόλια Κερτέζης (χλωρίδια) με κηπευτικά και μπαχαρικά
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Ως γνωστόν η Κέρτεζη αποτελεί έναν από τους πιο ξακουστούς τόπους παραγωγής νόστιμων και βραστερών φασολιών. Η αυγουστιάτικη περίοδος αυτή αποτελεί την αρχή της συλλογής και καθαρισμού των ξερών. Γι αυτό και η καθιερωμένη «γιορτή φασολάδας» γίνεται με το τέλος του Αυγούστου στην κεντρική μας πλατεία.
Όλη την προηγούμενη περίοδο του Αυγούστου και ολίγων ακόμη ημερών συλλέγονται τα λεγόμενα «κίτρινα» ή «ξεσπυριστά» ή «χλωρίδια» φασόλια, δηλαδή πριν ξεραθούν. Συχνά ανάμεσά τους βρίσκονται και σπυρωτά με πράσινο χρώμα και πιθανά ελάχιστα μισοξεραμένα. Τα φασόλια αυτά για τους κερτεζίτες -και για όσους είναι λάτρεις των φασολιών- αποτελούν την αυγουστιάτικη ευκολόπεπτη φασολάδα, αφού έχουν πολλά υγρά μέσα τους.
Αλωνιστική μηχανή «εν δράσει».
Φωτογραφία: http://afiervmata.blogspot.gr/2011/06/blog-post_01.html
Ήταν απερίγραπτα ξεχωριστή η αναμονή του ερχομού της αλωνιστικής μηχανής, λίγες δεκαετίες πριν. Επί ποδός μικροί και μεγάλοι και ο καθένας για τους δικούς του λόγους: Οι γονείς και οι παππούδες να ταχτοποιήσουν τη σοδειά τους, το στάρι για το ψωμί της χρονιάς και τα άχερα για τα ζωντανά. Κι εμείς τα παιδιά να βοηθήσουμε όπου μπορούσαμε, μα κυρίως για να τη δούμε!
Το νέο μαθαινόταν με ταχύτητα φωτός από τη μια άκρη του χωριού ως την άλλη: Ήρθε!
Κυρίες και Κύριοι,
Αγαπητέ φίλε Τάκη,
συμφοιτητή και συνοδοιπόρε στην εκπαίδευση
στην πρώτη παρουσίαση του βιβλίου σου στα παράλια της Αχαΐας: «Τα νερά των βουνών και η Κέρτεζη» που έγινε στην Πάτρα, με συγκίνησε το έκδηλο πάθος, ο σεβασμός και ο γνήσιος-πηγαίος λόγος σου, με τον οποίο περιέγραψες τον τόπο σου.
Ήταν διάχυτη η συγκίνηση του Ανθρώπου που τρέφει σεβασμό στην ιδιαίτερη πατρίδα του, στον τόπο που γεννήθηκε και έμαθε τα πρώτα γράμματα. Στον τόπο που μόχθησε βοηθώντας τους γονείς του στις σκληρές αγροτικές εργασίες, όπως εξάλλου συνέβη με όλα τα παιδιά της δεκαετίας του 60 που είχαν γονείς αγρότες μικρού κλήρου.
Φεύγοντας πήρα το βιβλίο σου με την σχετική αφιέρωση και αφού το διάβασα, ενθουσιάστηκα κάνοντάς σου την πρόταση να μας ξεναγήσεις βήμα-βήμα στην Κέρτεζη, σύμφωνα με τις αναφορές του βιβλίου. Ήταν ένα πρώτο είδος εφαρμογής μιας εκ των προτάσεων του Παναγιώτη σχετικής με περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Κυρίες και Κύριοι
Α) Εισαγωγικά
Τις περιόδους της σχετικά μεγάλης φτώχειας στα ορεινά χωριά της Χώρας, όπως και την δεκαετία του 1940 (περίοδος Κατοχής και εμφυλίου πολέμου), οι τροφές των ανθρώπων είχαν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά.
Στην Κέρτεζη λόγω και του ορεινού όγκου, αλλά και της γόνιμης κοιλάδας-κάμπου, οι τροφές ήταν σχετικά πλουσιότερες από άλλα χωριά, παρά τις σχετικές κατασχέσεις… Η καλλιέργεια φασολιών γίνεται ανέκαθεν από τα 700 έως τα 1000 μέτρα υψόμετρο, ανάλογα με τον τόπο του χωραφιού.
Ανάμεσα στα βασικά φαγητά ήταν και η «Φασολάδα», που είναι ακόμα το σήμα κατατεθέν με τα πολύ βραστερά «κερτεζίτικα φασόλια», λόγω του χαλικώδους εδάφους, της ύπαρξης αναγκαίων νερών, του ήλιου και του βουνίσιου αέρα. Γι αυτό και οι κερτεζίτες στην περιοχή ονομάζονται ανέκαθεν και ως «φασουλάδες». Οι τρόποι μαγειρέματος ήταν κυρίως τρεις.
Αν δεν με γελά η μνήμη μου ήταν το 1960, από το πρωί έριχνε σταχτόχιονο, ο βοριάς φυσούσε με λύσσα και έκανε ανεμοστοιβιάσματα, το σπίτι ήταν χωρίς ταβάνι και από τις χαραμάδες περνούσε το χιόνι και κόντευε να το στρώσει μέσα στο πάτωμα. Στα μαυρισμένα από το τζάκι πάτερα κρέμονταν τζουτζούκια από καρύδια και μουσταλευριά, κυδώνια και κάμποσα όψιμα σταφύλια.
Ι. Εισαγωγικά: Τα σχολεία της Κέρτεζης από τον 18ο αι.
Το τέταρτο γνωστό σχολείο της Κέρτεζης και 3ο «δημοτικό» χτίστηκε πριν την γερμανική Κατοχή και λειτούργησε μετά τον εμφύλιο στην θέση «Αη Θανάσης», στ’ ανατολικά του σύγχρονου οικισμού. Μικρότερο πλέον ποσοστό ζώντων κερτεζιτών, ντόπιων και ξενιτεμένων, δεν φοίτησαν σ’ αυτό. Οι λίγοι αυτοί υπερήλικες φοίτησαν στο σχολείο που δώρησε ο πρώην δήμαρχος Γεώργιος Στριφτόμπολας το 1876 επί δημαρχίας Χρήστου Σκαμβούγερα, γιος του δάσκαλου και εθνομάρτυρα Αναγνώστη–Δημήτριου Στριφτόμπολα. Το κοινοτικό/δημοτικό αυτό κτήριο σώζεται όρθιο, μα πληγωμένο κι ορφανό στην κεντρική αγορά…
Ο τρύγος στην πατρίδα μου τα παιδικά μου χρόνια!.. Εκεί όπου αντιβούιζαν βουνοπλαγιές κι αλώνια!..
Σεπτέμβρης!.. Τρυγητής!..
Μια κινητικότητα, αυτή την εποχή, γύρω από τη μικρή μας πολιτειούλα, αλλά και μέσα σ’ αυτή.
Τα αμπέλια ολόγυρα κι απλωμένα στις πλαγιές και στα «ισώματα» γύρω και τριγύρω από τα Καλάβρυτα, με τα κλήματα στοιχισμένα σαν στρατιωτάκια, γεμάτα από λογιών-λογιών σταφύλια (μοσχούδι, αλεπούδες, μαυρούδι κ.ά) στην «άγρα» του τρύγου.
Αύριο το βράδυ συμπίπτει η «γιορτή της φασολάδας στην Κέρτεζη» με την πανήγυρη της Πολιούχου Παναγιάς (Γενέθλια) από απόψε!
Η συγκομιδή των φασολιών ακόμα στην Κέρτεζη γίνεται με τον κλασσικό τρόπο: Πρωινό βγάλσιμο και δημιουργία δεματιών. Μόνο που στην εποχή μας δεν δένονται και δεν κουβαλιώνται στ’ αλώνι για «στούμπισμα» και όλη τη σχετική διαδικασία.
Για το θέμα της προελεύσεως του θεάτρου σκιών, έχουν γραφτεί ήδη πάρα πολλά, τόσο από ξένους, όσο και από Έλληνες και Τούρκους μελετητές αυτής της λαϊκής θεατρικής έκφρασης με σκιές από φιγούρες.
Οι βασικές απόψεις μπορούν «χοντρικά» να συνοψιστούν σε δύο. Μία που αποδέχεται την ασιατική του προέλευση και μία άλλη που αποδέχεται την αρχαιοελληνική, όπως αυτή διαμορφώθηκε, ανά τους αιώνες, με το Ελληνιστικό, ρωμαϊκό και Βυζαντινό μιμοθέατρο και κουκλοθέατρο, το οποίο σε συνδυασμό με την τεχνική του «μπερντέ και της σκιάς που δημιουργούσε το κερί«, κατέληξε στον οθωμανικό Karagöz του οποίου μάλλον, κύριοι φορείς διαδόσεως, αλλά και Καραγκιοζοπαίκτες, ήταν οι Τσιγγάνοι.
