ΕΥΡΩΠΗ, ΣΚΟΤΕΙΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ:

Μετά από το ξεκίνημα της πιστωτικής κρίσης, του οικονομικού πολέμου καλύτερα, είναι η πρώτη φορά που ανησυχούμε σοβαρά για την παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη – κυρίως λόγω των πολεμικών χρεών και ειδικά των επανορθώσεων

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Για πρώτη φορά στην ανθρώπινη ιστορία ο άνθρωπος είδε καθαρά ποιο δρόμο πρέπει να ακολουθήσει η ανθρωπότητα: ούτε δεξιά, στο βάραθρο της σκλαβιάς, ούτε αριστερά, στο βάραθρο της αναρχίας.

Ο Έλληνας χάραξε ένα στενό μονοπάτι ανάμεσα στα δύο βάραθρα: το μονοπάτι της ελευθερίας. Για πρώτη φορά στον πλανήτη ο άνθρωπος απόκτησε καθαρή συνείδηση για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις του.

Δε μέθυσε από τα δικαιώματα, δεν εξουθενώθηκε από τις υποχρεώσεις – βρήκε την τέλεια σύνθεση. Πήρε από τον αναρχούμενο ατομισμό όλα τα γόνιμα στοιχεία, δέχτηκε από την πειθαρχημένη υποταγή, όλα τα γόνιμα στοιχεία και δημιούργησε αυτό το καταπληκτικό θαύμα που ονομάζεται ελευθερία" και που χαρακτηρίζει την πραγματική δημοκρατία (Ν. Καζαντζάκης). 

Ανάλυση

"Λίγο πριν από τη δημοσίευση της έκθεσης της Τρόικας", γράφουν χαρακτηριστικά οι FT της Γερμανίας (11.09.2012), "η Ελλάδα προσπαθεί να καλυτερεύσει τον ισολογισμό της. Η ιδέα: η Γερμανία οφείλει να πληρώσει τις αποζημιώσεις από το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Αυτό όμως έχει ήδη συμβεί – μόνο που τα χρήματα δεν έφτασαν ποτέ στην Ελλάδα". 

Κατά την ίδια εφημερίδα, δύο χρόνια πριν ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας είχε αναφερθεί στο γεγονός, λέγοντας ότι: "Οι αποζημιώσεις συνεχίζουν να είναι ένα ανοιχτό ερώτημα, αλλά όχι ένα θέμα, το οποίο θα συμπεριλάβουμε στην ημερήσια συζήτηση μας – επειδή τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, έχουμε εντελώς διαφορετικές δυσκολίες".

Από την άλλη πλευρά ο Γερμανός καθηγητής της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας κ. H. Richter ισχυρίζεται ότι, "Απαιτήσεις εκ μέρους της Ελλάδας υπήρχαν ανέκαθεν – πληρώθηκαν όμως στο πολλαπλάσιο". Κατά την υποκειμενική του άποψη, "Οι Έλληνες δεν συμπεριφέρθηκαν καθόλου υπεύθυνα, όταν η Γερμανοί υποσχέθηκαν να στείλουν, αμέσως μετά το τέλος του πολέμου, 30.000 τόνους βιομηχανικά προϊόντα στην Ελλάδα" – αν και δεν μπορεί παρά να γνωρίζει πως εκείνη ακριβώς την εποχή, η πατρίδα μας ήταν βυθισμένη στο σκότος του εμφυλίου πολέμου, οπότε ήταν μάλλον αδύνατον να λειτουργήσει υπεύθυνα.

"Οι 10.000 τόνοι", συνεχίζει ο Γερμανός, "φορτώθηκαν το 1950 σε βρετανικά καράβια, με κατεύθυνση την Ελλάδα – δεν έφτασαν όμως ποτέ εκεί. Τα υπόλοιπα (20.000 τόνοι) παρέμειναν στο λιμάνι του Αμβούργου για δύο χρόνια και σκούριασαν – ενώ αργότερα πουλήθηκαν στους Άγγλους. Τα χρήματα από την πώληση τους δεν έφτασαν ποτέ στην Αθήνα. Αργότερα, το 1953, η Βόννη ενέκρινε ένα επενδυτικό δάνειο ύψους 200 εκ. γερμανικών μάρκων στην Ελλάδα – μία «καλυμμένη» πληρωμή των επανορθώσεων, η οποία όμως ποτέ δεν αναγνωρίστηκε ως τέτοια. Τελικά η Ελλάδα έλαβε 115 εκ. μάρκα, ως αποζημίωση για τα εγκλήματα των ναζί – χρήματα όμως που επίσης δεν έφτασαν στα ταμεία της χώρας". 

Περαιτέρω, έχοντας αναφερθεί στο θέμα των επανορθώσεων στο παρελθόν, είχαμε τονίσει την άποψη του Γερμανού ιστορικού κ. A. Ritschl, σύμφωνα με την οποία:

"Η ανθελληνική υστερία των γερμανικών ΜΜΕ είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τη Γερμανία. Ουσιαστικά καθόμαστε μέσα σε ένα γυάλινο σπίτι: η γερμανική ανάπτυξη οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στο ότι, τόσο τα θύματα του πρώτου, όσο και του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου, παραιτήθηκαν από τις απαιτήσεις τους… Παρά το ότι η Γερμανία είναι υπεύθυνη για δύο παγκοσμίους πολέμους, εκ των οποίων ο δεύτερος ήταν κάτι παραπάνω από καταστροφικός, τα θύματα της συμφώνησαν να διαγραφεί ένα μεγάλο μέρος των χρεών της. Τα ότι η Γερμανία οφείλει την οικονομική της άνοδο στη γενναιοδωρία των άλλων λαών δεν το έχει ξεχάσει κανείς – ούτε οι Έλληνες".

"Οι Έλληνες", συνεχίζει ο ιστορικός, "γνωρίζουν πάρα πολύ καλά τα «πολεμικά άρθρα» των γερμανικών ΜΜΕ. Εάν αλλάξουν οι διαθέσεις στην Ελλάδα (εάν «ξυπνήσουν» δηλαδή οι Έλληνες, εάν εκλέξουν επαρκείς, ανιδιοτελείς, ικανούς, θαρραλέους πολιτικούς και διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους), τότε είναι πολύ πιθανόν να ακολουθήσουν και οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες – απαιτώντας με τη σειρά τους τα χρήματα που χωρίς καμία αμφιβολία τους χρωστάμε. Εάν λοιπόν υποχρεωθούμε νομικά να εξοφλήσουμε όλες μας τις υποχρεώσεις, τότε θα μας πάρουν και τα πουκάμισα μας – αφού, με βάση τη συμφωνία του Λονδίνου, «οι πολεμικές αποζημιώσεις, οι οποίες δεν πληρώθηκαν το 1953, θα έπρεπε να εξοφληθούν σε περίπτωση τυχόν επανένωσης της Γερμανίας».

Στην περίπτωση αυτή, θα ήταν πολύ καλύτερα όχι μόνο να αναδιοργανώναμε την ελληνική Οικονομία με δικό μας αποκλειστικά κόστος, αλλά να το κάναμε πλουσιοπάροχα. Εάν, αντί να συμμορφωθούμε με τους διεθνείς νόμους και να πληρώσουμε τα χρέη μας, συνεχίσουμε να παριστάνουμε τον πλούσιο τραπεζίτη, ο οποίος καπνίζει ήρεμα το πούρο του και δεν θέλει να πληρώσει τα χρέη του, εκβιάζοντας τους πιστωτές του, τότε κάποια στιγμή θα μας έλθει ένας τεράστιος λογαριασμός. Σε κάθε περίπτωση, η Ελλάδα θα είχε την ευκαιρία να κάνει μία καινούργια αρχή – μία ευκαιρία που προσφέρθηκε στην αχάριστη Γερμανία πολλές φορές στο παρελθόν, ειδικά από τις Η.Π.Α. το 1953".

Στα πλαίσια αυτά, θεωρούμε σκόπιμο, επίκαιρο ενδεχομένως, να αναφέρουμε τις σημερινές σκέψεις του κ. A. Ritschl, έτσι ώστε να κατανοήσουμε πως ακριβώς αντιμετωπίζουν οι ίδιοι οι Γερμανοί το καίριο αυτό θέμα για τη πατρίδα μας – η οποία, εάν δεν εγκαταλείψει αμέσως την πολιτική των υποκλίσεων, θα οδηγηθεί σε μία ακόμη οδυνηρή εποχή στην ιστορία της. 

Η ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΤΟΥ ΛΟΝΔΙΝΟΥ

Τα εξωτερικά χρέη της Γερμανίας ρυθμίστηκαν πρόχειρα μετά το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο, με τη συμφωνία του Λονδίνου το 1953 – όπου ένα μέρος της αναφερόταν στα χρέη πριν από το 1933, τα οποία δεν είχε «εξυπηρετήσει» το 3^ο Ράιχ.

Με βάση τη συμφωνία αυτή επανήλθε η εξυπηρέτηση των παλαιοτέρων χρεών, με πολύ συμφέρουσες συνθήκες για τη Δυτική Γερμανία. Από την άλλη πλευρά, η συμφωνία αφορούσε επίσης τα χρέη της Γερμανίας από το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο – όπου η σύσκεψη για την τελική ρύθμιση τους αναβλήθηκε για το μέλλον, εάν και εφόσον ενωνόταν ξανά η Γερμανία.

Εν τούτοις, η σύσκεψη που θα αφορούσε την τελική ρύθμιση των χρεών της Γερμανίας, των αποζημιώσεων και των επανορθώσεων δηλαδή, δεν έγινε ποτέ μετά την ένωση της χώρας το 1990. Εκτός αυτού η σύμβαση «δύο συν τέσσερα», αναφορικά με την ολοκλήρωση των ρυθμίσεων σε σχέση με τη Γερμανία, δεν συμπεριέλαβε καθόλου το θέμα των επανορθώσεων.      

Η Ελλάδα διαμαρτυρήθηκε επίσημα μετά το 1990, για το ότι δεν έγινε η σύσκεψη για τη ρύθμιση των γερμανικών χρεών. Αν και  δυστυχώς χωρίς κανένα αποτέλεσμα, το θέμα συνεχίζει να παραμένει ανοιχτό – αφού η διαμαρτυρία έλαβε χώρα. Ποιες απαιτήσεις όμως εγείρει σήμερα η Ελλάδα και ποιες θα μπορούσαν επί πλέον να υπάρξουν στο μέλλον;

ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΧΡΕΗ

Στο σημείο αυτό θα έπρεπε να διαχωρίσει κανείς τα πολεμικά χρέη και τις επανορθώσεις με τη στενή τους έννοια. Όσον αφορά τα πρώτα οφείλει να αναφέρει κανείς ότι, κατά τη διάρκεια του 2^ου παγκοσμίου πολέμου η γερμανική τράπεζα του Ράιχ (Reichsbank) διατηρούσε ένα πανευρωπαϊκό σύστημα «συμψηφισμού πληρωμών» (κάτι ανάλογο με το σημερινό της ΕΚΤ) – το οποίο ήταν πολύ λιγότερο ένας μηχανισμός οργάνωσης της κυκλοφορίας των χρημάτων και περισσότερο μία μέθοδος καταναγκαστικής λήψης δανείων από τις κατεχόμενες χώρες, καθώς επίσης από μερικές ουδέτερες.

Στο σύστημα αυτό οι οφειλές της Γερμανίας προς την Ελλάδα, στο τέλος του πολέμου, ανέρχονταν επίσημα στα 50 εκ. μάρκα του Ράιχ (Reichsmark). Στο ποσόν αυτό όμως δεν συμπεριλαμβανόταν ένα καταναγκαστικό δάνειο προς τη Γερμανία ύψους περίπου 480 εκ. μάρκα του Ράιχ – ενώ σύμφωνα με τις εσωτερικές στατιστικές της Γερμανίας από τα τέλη του 1944, το συνολικό χρέος, μαζί με τα 480 εκ., τοποθετείται στα 500 εκ. μάρκα του Ράιχ.

Οι συνολικές οφειλές της Γερμανίας στο σύστημα αυτό προς όλες τις χώρες ανέρχονταν στα 30 δις μάρκα του Ράιχ – όπου όμως οι συναλλαγματικές ισοτιμίες είχαν παραποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Εάν διορθώσει κανείς τις παραποιήσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών, οι συνολικές οφειλές ήταν της τάξης των 85-90 δις μάρκα του Ράιχ.

Συνεχίζοντας, για να έχει κανείς μία εικόνα των μεγεθών σήμερα, θα πρέπει να τα διαμορφώσει είτε με κριτήριο τον πληθωρισμό, τοκίζοντας τα υποθετικά, είτε να ορίσει το ποσόν ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, συγκρίνοντας το με το ποσοστό που αποτελούσε στο τότε ΑΕΠ (ένας ανάλογος υπολογισμός, με κριτήριο το ΑΕΠ της Ελλάδας πριν τον πόλεμο και το ποσοστό του γερμανικού χρέους σε αυτό, θα μπορούσε να διενεργηθεί επίσης από τη χώρα μας).

Το ΑΕΠ της Γερμανίας στο τελευταίο έτος πριν από τον πόλεμο (1938) υπολογίζεται στα 99 δις – οπότε το συνολικό χρέος της Γερμανίας, ύψους 85-90 δις μάρκα, όπως αναφέραμε, ήταν της τάξης του 90% του ΑΕΠ του 1938 (όσο περίπου το δημόσιο χρέος της Γερμανίας σήμερα). Σε απόλυτο μέγεθος λοιπόν ορίζεται στα 2,3 τρις € (ΑΕΠ 2011 περίπου 2,57 τρις €), σύμφωνα με τον Πίνακα Ι – όπου τα χρέη απέναντι στην Ελλάδα είναι ίσα με το 0,5% του ΑΕΠ.

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Τα πολεμικά χρέη της Γερμανίας, ως ποσοστά επί του ΑΕΠ το 1938 και το 2011, σε δις €

ΕΤΟΣ	ΑΕΠ	ΠΟΛΕΜΙΚΑ ΧΡΕΗ	ΧΡΕΗ/ΑΕΠ
1938	99	90	90%
2011	2.570	2.313	90%

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Κατ' αναλογία λοιπόν με το σημερινό ΑΕΠ της Γερμανίας, το χρέος της απέναντι στην Ελλάδα υπολογίζεται στα 13 δις € (2,57 τρις € Χ 0,5) – ποσόν που ισοδυναμεί με τοκισμό του χρέους από το 1945, με επιτόκιο 6% (σύμφωνα πάντοτε με τον κ. Rischl).

Εάν μειώσει τώρα κανείς το επιτόκιο στο 5%, το πολεμικό χρέος θα περιοριζόταν στα 7 δις € – ποσόν το οποίο περίπου ανακοινώθηκε από την Ελληνική κυβέρνηση πρόσφατα, για άγνωστους σε εμάς λόγους με υπερβολική μετριοπάθεια (αφού ανέρχεται σε 13 δις €, με κριτήριο το ΑΕΠ).  

ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΙΣ

Αμέσως μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο οι συμμαχικές δυνάμεις απαίτησαν από τη Γερμανία να αποζημιωθούν για τις ζημίες που τους προκάλεσε – λαμβάνοντας υλικά ανταλλάγματα είτε από τα υφιστάμενα περιουσιακά της στοιχεία, είτε από τη μελλοντική της παραγωγή. Στα πλαίσια αυτά υπάγεται και η αφαίρεση περιοχών από την ανατολική της επικράτεια.

Για τη Δυτική Γερμανία, η χρονική περίοδος της παροχής ανταλλαγμάτων τελείωσε εξαιρετικά γρήγορα, λόγω της σημασίας της στα πλαίσια του ψυχρού πολέμου με τη Ρωσία – ενώ της κόστισε πολύ λιγότερα από ότι στην Ανατολική Γερμανία, για την οποία αποτέλεσε ένα σημαντικότατο εμπόδιο στην περαιτέρω ανάπτυξη της.

Η Ελλάδα, επειδή βυθίστηκε στον οδυνηρό εμφύλιο πόλεμο μετά το 1945, δεν αποζημιώθηκε καθόλου από τη Γερμανία παρά το ότι δικαιούταν – έχοντας όμως ευτυχώς εγείρει εμπρόθεσμα απαιτήσεις. Εδώ οφείλουμε να σημειώσουμε ότι, η κατοχική πολιτική της Γερμανίας προέβλεπε τη μεθοδική λεηλασία των χωρών στις οποίες εισέβαλλε, καθώς επίσης την εξαθλίωση τους (γεγονότα που δυστυχώς μας θυμίζουν έντονα τη σημερινή πολιτική λιτότητας, εξευτελισμού, λεηλασίας της ιδιωτικής και της δημόσιας περιουσίας, καθώς επίσης εξαθλίωσης, η οποία απαιτείται ξανά από τη Γερμανία). 

Το 1941/42 η κατοχική πολιτική είχε σαν αποτέλεσμα εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους Ελλήνων από την πείνα – ενώ τα θύματα του Holocaust στην Ελλάδα υπολογίζονται στις 60.000. Επί πλέον αυτών έχουμε τα εγκλήματα εκδίκησης στην περίοδο της αντίστασης, την πολιτική της καμένης γης κλπ. – γενικότερα ανυπολόγιστες υλικές και μη καταστροφές, για τις οποίες η Ελλάδα δεν αποζημιώθηκε ποτέ, με αποτέλεσμα να επιβραδυνθεί πάρα πολύ η ανάκαμψη της.

Όπως είναι εύλογο, η «ποσοτικοποίηση» των απαιτήσεων για τις πολεμικές επανορθώσεις που οφείλονται αναμφίβολα από τη Γερμανία στην Ελλάδα, δεν είναι εύκολο να συγκεκριμενοποιηθεί – ενώ αναφέρονται ποσά μεταξύ 300 και 600 δις €, συμπεριλαμβανομένων των τόκων.

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΩΝ ΕΠΑΝΟΡΘΩΣΕΩΝ

Μετά την επανένωση της Γερμανίας ο τότε καγκελάριος ανακοίνωσε ότι, θα ήταν προτιμότερο να συνεχιστεί η οικονομική συνεργασία, αντί να αρχίσουν ξανά οι συζητήσεις για τις επανορθώσεις.

Στα πλαίσια όμως αυτής της «οικονομικής συνεργασίας», καθώς επίσης της μετέπειτα εμπορικής και στη συνέχεια νομισματικής ένωσης, η Γερμανία είχε ανέκαθεν εξαγωγικά πλεονάσματα απέναντι στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης – γεγονός που σημαίνει ότι, υπήρχε τεράστια μεταφορά οικονομικών πόρων προς τη Γερμανία, χωρίς «ανταλλάγματα». Η οικονομική συνεργασία λοιπόν, η οποία όφειλε να αποζημιώσει τις ευρωπαϊκές χώρες για τις καταστροφές που υπέστησαν στον πόλεμο, λειτούργησε ουσιαστικά υπέρ της Γερμανίας – η οποία έτσι δεν πλήρωσε ποτέ τα χρέη της.    

Τα σωρευμένα πλεονάσματα της Γερμανίας τώρα είχαν σαν αποτέλεσμα τις σωρευμένες πιστώσεις προς τις άλλες χώρες – η εξυπηρέτηση των οποίων έχει φτάσει σήμερα στα όρια της.

Από την άλλη πλευρά, η κρίση χρέους της Ευρώπης έχει οδηγήσει το σύστημα της «σιωπηρής μεταφοράς πόρων από τη Γερμανία προς τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες», με τη βοήθεια των πιστώσεων και εν αγνοία των πολιτών της, επίσης στα όρια του.

Απλούστερα, παρά το ότι οι κυβερνήσεις της Γερμανίας γνώριζαν ότι πίστωναν τις ευρωπαϊκές χώρες και επένδυαν σε αυτές, με σκοπό να εξοφλήσουν σιωπηρά τις πολεμικές επανορθώσεις που όφειλαν, στη συνέχεια αναίρεσαν τις υποσχέσεις τους και ζήτησαν πίσω τα δάνεια τους. Υπάρχουν λοιπόν δύο μόνο διέξοδοι στη διάθεση μας:

(α) Είτε να αποπληρωθούν με προϊόντα και με υπηρεσίες τα σημερινά χρέη των χωρών της Ευρώπης προς τη Γερμανία, κάτι που όμως θα απαιτούσε αντιστροφή των εμπορικών ροών (ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο της Γερμανίας, πλεονασματικό των υπολοίπων, έτσι ώστε να εξάγουν περισσότερα προς τη Γερμανία και να εισάγουν λιγότερα, με αποτέλεσμα να περιορίζεται συνεχώς το χρέος τους),

(β) Είτε να απαξιωθούν τα χρέη, με τον οποιονδήποτε τρόπο – παράλληλα να «μετατραπούν» τα τυχόν επόμενα πλεονάσματα του εμπορικού ισοζυγίου της Γερμανίας, απέναντι στις οφειλέτες-χώρες, σε μεταφορά προϊόντων χωρίς κόστος, προς τις χώρες αυτές.

Μόνο τότε και σε αυτό το μέγεθος, μέχρι να συμβούν δηλαδή τα παραπάνω, δεν μπορεί να ισχυρισθεί η Γερμανία ότι, πράγματι εξόφλησε τις επανορθώσεις που οφείλει – πόσο μάλλον απέναντι στην Ελλάδα. 

Η ΑΠΟΨΗ ΕΝΟΣ ΑΛΛΟΥ ΓΕΡΜΑΝΟΥ

Περαιτέρω ένας άλλος σημαντικός Γερμανός ιστορικός, ο K. H. Roth, παραθέτει σε δύο άρθρα του πάρα πολλά στοιχεία, τα οποία επιβεβαιώνουν τις απαιτήσεις της Ελλάδας – επιμένοντας στην καταβολή των πολεμικών επανορθώσεων στη χώρα μας. Παράλληλα, ο κ. K. H. Roth συγκεκριμενοποιεί ποσοτικά όλες τις απαιτήσεις της Ελλάδας, με κριτήριο τη συμφωνία του Παρισιού το 1946 – τόσο τα πολεμικά χρέη, όσο και τις επανορθώσεις, καταλήγοντας σε ένα ποσόν, το οποίο συμπεριλαμβάνει και τις δύο επί μέρους οφειλές της Γερμανίας.     

Ειδικότερα, στις 14. Ιανουαρίου του 1946 στο Παρίσι, συζητήθηκε και ψηφίσθηκε το Σύμφωνο Αποζημιώσεων, με βάση το οποίο η Γερμανία υποχρεώθηκε να καταβάλλει «επανορθώσεις», συνολικού ύψους 7,1 δις $ – με κριτήριο την αγοραστική αξία του δολαρίου το 1938. Στην Ελλάδα αντιστοιχούσε το 3,5% αυτού του ποσού (248,5 εκ. $), για τις καταστροφές που υπέστη την περίοδο του πολέμου, καθώς επίσης για το δάνειο, το οποίο εξαναγκάσθηκε να χορηγήσει η Εθνική Τράπεζα, το 1942, στο γερμανικό στρατό, για την κάλυψη των εξόδων του! Συνολικά πρόκειται για 106,5 δις $ σε τιμές του 2010 ή για 79 δις € περίπου (χωρίς τόκους, πάντοτε σύμφωνα με το Γερμανό ειδικό).

Χωρίς να αναλωθούμε σε περισσότερες λεπτομέρειες, η Ελλάδα εισέπραξε με κόπο περίπου 1,78 δις $ σε τρεις δόσεις (με αξίες 2010), από τα 106,5 δις $ των απαιτήσεων της – ένα πραγματικά ελάχιστο ποσόν, σε σχέση με το συνολικό.

Επομένως, η Γερμανία της οφείλει ακόμη 104,72 δις $, πάντοτε χωρίς τους τόκους, παρά το ότι είναι αρκετοί αυτοί οι οποίοι ισχυρίζονται πως η είσοδος της Ελλάδας στην Ευρωζώνη «διευκολύνθηκε» σκόπιμα από τη Γερμανία – με αντάλλαγμα τη μη απαίτηση της καταβολής των επανορθώσεων (ανεπίσημα φυσικά, αφού το θέμα των αποζημιώσεων παραμένει πολιτικά ακόμη ανοιχτό).

Εάν σκεφθεί δε κανείς ότι, με επιτόκιο 5% (το βασικό της Fed έφτασε κάποιες εποχές στο 20%), τα χρέη διπλασιάζονται ανά 15 χρόνια (10-20-40-80 κλπ.), τότε οι γερμανικές επανορθώσεις, ύψους 105 δις € περίπου σε σημερινές αξίες, φθάνουν εύκολα στα 565 δις € – τα οποία υπολόγισε πρόσφατα ο γνωστός Γάλλος οικονομολόγος.  

Ολοκληρώνοντας, η λύση που προτείνει ο κ. K.H.Roth, είναι να μην επιβαρύνουν οι αποζημιώσεις τους Γερμανούς πολίτες, αλλά τη Γερμανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (η οποία είναι ουσιαστικά διάδοχος της Τράπεζας του 3^ου Ράιχ), καθώς επίσης τις μεγάλες επιχειρήσεις της Γερμανίας – οι οποίες «λήστεψαν» στην κυριολεξία τον ορυκτό πλούτο της Ελλάδας, μέσω της δήθεν Γερμανο-Ελληνικής «Εταιρείας Εμπορικών Συναλλαγών» (Degrides).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ

Και στις δύο περιπτώσεις, τόσο σε αυτήν με βάση τις αναλύσεις του κ. A. Ritschl, όσο και στην αντίστοιχη του κ. K. H. Roth, το συνολικό ποσόν που οφείλει η Γερμανία στην Ελλάδα είναι μεταξύ 300 και 600 δις € – ανάλογα με τον τρόπο υπολογισμού, τα επιτόκια και τους τόκους.

Σκοτεινός βέβαια παραμένει ο ρόλος της Μ. Βρετανίας, η οποία φαίνεται ότι παρέλαβε 10.000 τόνους βιομηχανικά προϊόντα από τη Γερμανία για την Ελλάδα, τα οποία όμως δεν έφτασαν στον προορισμό τους ποτέ.

Παράλληλα, φαίνεται ότι η Βρετανία αγόρασε από τη Γερμανία τους υπόλοιπους 20.000 τόνους, με την προϋπόθεση να σταλθούν τα χρήματα στην Ελλάδα – χρήματα που επίσης δεν έφτασαν ποτέ στην πατρίδα μας, η οποία ήταν αδύνατον να «συμπεριφερθεί υπεύθυνα», αφού είχε οδηγηθεί στον εμφύλιο πόλεμο.

Σε κάθε περίπτωση, δεν υφίσταται καμία απολύτως αμφιβολία, όσον αφορά τα πολεμικά χρέη και τις επανορθώσεις – αφού η τεκμηρίωση είναι εξαιρετική και από τους δύο αυτούς επιφανείς Γερμανούς οικονομικούς ιστορικούς.   

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

"Αυτοί που υπέφεραν ανέκαθεν από την άνοδο της αλαζονείας στη Γερμανία, είναι οι ίδιοι οι Γερμανοί πολίτες – ένας μεθοδικός, ικανός και εργατικός λαός, ο οποίος όμως εύκολα υποτάσσεται σε εκείνη πολιτική ηγεσία, η οποία ευρίσκεται κάτω από την επιρροή του βιομηχανικού καρτέλ, αν και γνωρίζει που τον οδηγεί".     

Για πρώτη φορά μετά από το ξεκίνημα της κρίσης ανησυχούμε σοβαρά για την παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη – παρά το ότι το τελευταίο χρονικό διάστημα, εντελώς απρόσμενα, οι δηλώσεις όλων, κυρίως δε των Γερμανών πολιτικών, μας διαβεβαιώνουν για το αντίθετο.  

Οι ανησυχίες μας αυτές οφείλονται κυρίως στην ύπαρξη των πολεμικών επανορθώσεων, για τις οποίες βεβαιωθήκαμε απόλυτα μετά τις αναλύσεις των δύο Γερμανών – αποζημιώσεις που δεν θέλει να πληρώσει η Γερμανία, ενώ Θα μπορούσαν να απαιτηθούν και από άλλες χώρες.

Είναι λογικό λοιπόν το ότι, η «ελληνική απειλή» θα ήταν καλύτερα για τους Γερμανούς να εξουδετερωθεί – με όλα όσα δεινά κάτι τέτοιο συνεπάγεται. Οι μέθοδοι άλλωστε που εφαρμόζονται σε έναν οικονομικό πόλεμο, δεν είναι τόσο διαφορετικοί από το συμβατικό: εξευτελισμός, απορρύθμιση, εισβολή, κατάρρευση, εξαθλίωση των μαζών, υποδούλωση και συνεχής λεηλασία των κατεκτημένων.

Εάν δεν υπάρξει υγιής αντίδραση δε, πολύ φοβόμαστε ότι σύντομα το γερμανικό καρτέλ θα εισπράττει τους φόρους στην Ελλάδα, θα τιμωρεί παραδειγματικά τους φοροφυγάδες, θα λειτουργεί τις ειδικές οικονομικές ζώνες, τα σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης και καταναγκαστικής εργασίας καλύτερα, θα νοικιάζει τα νησιά μας, θα ελέγχει όλα τα υπουργεία κλπ.          

Από την άλλη πλευρά βέβαια είναι αδύνατον να δημιουργηθεί ποτέ μία ενωμένη Ευρώπη ισότιμων μεταξύ τους κρατών, μία Ευρώπη των πολιτών της, όσο η (πρωσική) Γερμανία παραμένει μέλος της – ενώ έχουμε αναδείξει σε προηγούμενο άρθρο μας την παγίδα που ενδεχομένως κρύβει η τελευταία ενέργεια της ΕΚΤ, σε συνδυασμό με το ESM. Επομένως, η παραμονή της χώρας μας στην Ευρωζώνη, σε καθεστώς προτεκτοράτου, δεν είναι ότι καλύτερο θα επιθυμούσε κανείς – η έξοδος της όμως θα οδηγούσε δυστυχώς σε μία τεράστια οικονομική, κοινωνική, ενδεχομένως και γεωπολιτική τραγωδία.

Παράλληλα έχουμε μία αμυδρή υποψία, με βάση την οποία δεν είναι απίθανο οι Η.Π.Α. να επέτρεψαν στη Γερμανία (υπό την αιγίδα τους φυσικά) την κυριαρχία της στην Ευρώπη. Το αντάλλαγμα θα ήταν ίσως η σταθεροποίηση του δολαρίου το οποίο, εάν δεν είχε προηγηθεί η δήλωση της ΕΚΤ για αγορά απεριόριστων ποσοτήτων ομολόγων, θα είχε καταρρεύσει (μετά την ανακοίνωση του τρίτου πληθωριστικού πακέτου παροχής ρευστότητας για τη στήριξη της οικονομίας, του QE3, εκ μέρους της Fed). Με δεδομένα δε τα τεράστια προβλήματα της Αμερικανικής οικονομίας (άρθρο μας), τίποτα δεν είναι απίθανο – πόσο μάλλον όταν η υπερδύναμη ευρίσκεται σε πορεία παρακμής.

Ολοκληρώνοντας, ελπίζουμε και ευχόμαστε να είναι υπερβολικές οι ανησυχίες μας – εκτός πραγματικότητας δε τόσο οι υποψίες, όσο και οι τοποθετήσεις μας. Εν τούτοις, θεωρούμε υποχρέωση μας να τις αναφέρουμε – έτσι ώστε η πατρίδα μας να είναι προετοιμασμένη για κάθε ενδεχόμενο, όσο απίστευτο ή παράδοξο και αν ακούγεται, αποφεύγοντας όλες τις παγίδες.  

Σχετικά άρθρα μας: Οικονομική γενοκτονία, Η ημέρα δέλτα, Σε εμπόλεμη ζώνη, Η ευρωπαϊκή τραγωδία, Το 4^ο Ράιχ, οι Η.Π.Α. και η Ελλάδα, Στα ίχνη της Αργεντινής, Εκβιασμοί και εκβιαστές, Σύγχρονοι σκλάβοι, Η Βερολινέζα νοικοκυρά.           

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 17. Σεπτεμβρίου 2012, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Έχει εκδώσει πρόσφατα τρία βιβλία της σειράς «Η κρίση των κρίσεων» (διάθεση με παραγγελία στο kb@kbanalysis.com), τα έσοδα των οποίων ενισχύουν τη σελίδα.

Οι αποφάσεις Ντράγκι και οι εγχώριοι… «ευρωλάγνοι»!

 

Του Γιάννη Τόλιου*

Όσοι δεν το έμαθαν ας το πληροφορηθούν! «Η αρχή του τέλους της κρίσης στην ευρωζώνη» είναι γεγονός μετά το «ματ Νράγκι σε εννέα κινήσεις» και το «τείχος προστασίας στις χώρες που κινδυνεύουν». Με αυτόν τον τίτλο η εφημερίδα «Τα Νέα» 7.9.12, υποδέχτηκε τις ανακοινώσεις του προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας(ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι. Ωστόσο για μια ακόμα φορά αποδείχτηκε «άνθρακας ο θησαυρός».

Για την ακρίβεια άνθρακας για τους λαούς και τους εργαζόμενους της ευρωζώνης και ιδιαίτερα των χωρών της «περιφέρειας», ενώ για τους τραπεζίτες και τους τοκογλύφους ήταν πράγματι θησαυρός!

ΑΓΟΡΑ ΚΡΑΤΙΚΟΥ ΧΡΕΟΥΣ ΜΕ «ΑΝΤΙΤΙΜΟ» ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΜΝΗΜΟΝΙΟΥ

Ποιες ακριβώς είναι «κινήσεις ματ» του «σούπερ Μάριο» σύμφωνα τις εγχώριες «μαριονέτες» των τραπεζιτών; 

Η ΕΚΤ θα αγοράζει χωρίς ποσοτικό όριο, βραχυπρόθεσμα κρατικά ομόλογα (διάρκειας1-3 ετών) από τη δευτερογενή αγορά και θα πιέζει προς τα κάτω επιτόκια (χωρίς να μπαίνουν όμως ανώτατα όρια!) των κρατών που δανείζονται ακριβά από τις «αγορές», όπως η Ιταλία και Ισπανία.

Ως εδώ ας πούμε καλά! Όμως η αγορά ομολόγων με το λεγόμενο πρόγραμμα «Άμεσων Νομισματικών Συναλλαγών» (Outright Monetary Transactions), θα γίνεται μετά από την επίσημη προσφυγή της χώρας στο «μηχανισμό στήριξης» (EFSF/EMS). Το «αντίτιμο» θα είναι αυστηρά μέτρα λιτότητας με έγκριση της ευρωζώνης, ανάλογα με αυτά που βιώνουν οι χώρες που βρίσκονται στο «μηχανισμό» (Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία). Σε περίπτωση που δεν τηρηθούν αυστηρά οι δεσμεύσεις, τότε …«τέρμα η πίστωση»! Γιαυτό και υπάρχει έντονος σκεπτικισμός στην Ισπανία και Ιταλία, αντί για θριαμβολογίες στις αποφάσεις! Όσον αφορά τις χώρες που ήδη είναι στο «μηχανισμό», θα έχουν δικαίωμα χρήσης του «ευεργετικού» μέτρου, μόνο «όταν κι εφ' όσον» επιστρέψουν στις «αγορές»! Γι' αυτό είναι εξωπραγματικές οι προσδοκίες των κάθε είδους «ευρωλάγνων», που βλέπουν ελπιδοφόρο βήμα την κίνηση Ντράγκι στην επιβίωση του ευρώ, ξεχνώντας πρώτα απ' όλα την επιβίωση των λαών!

Επίσης τα κεφάλαια που δίδονται από την ΕΚΤ για να μη θεωρηθούν εντελώς «φρεσκοτυπωμένο χρήμα» (η «Bundesbank» και κατ' επέκταση η γερμανική κυβέρνηση αντιδρούν έντονα), θα εξισορροπούνται από πράξεις μείωσης της ρευστότητας σε άλλους τομείς ώστε το αποτέλεσμα από πλευράς όγκου ρευστότητας (πιστωτικού χρήματος) να είναι ουδέτερο. Επίσης η ΕΚΤεγκαταλείπει το καθεστώς του προνομιακού δανειστή (seniority status), όπερ σημαίνει ότι δεν θα επιμένει να πληρώνεται κατά προτεραιότητα για τα ομόλογα που κατέχει, κίνηση που «κλείνει μάτι» εφησυχασμού στις αγορές (ιδιώτες δανειστές). Την απόφαση της ΕΚΤ χαιρέτησαν με ενθουσιασμό η επικεφαλής του ΔΝΤ Κρ. Λαγκάρντ και εκ μέρους του Eurogroup ο Ολί Ρεν, δεδομένου ότι και οι δύο φορείς θα παίζουν με την ΕΚΤ ρόλο «τρόϊκας» στη εφαρμογή των δεσμεύσεων. Ωστόσο οι συγκεκριμένες αποφάσεις δεν αλλάζουν το ρόλο της ΕΚΤ, ούτε διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα της ευρωζώνης ενώ σηματοδοτούν ακραία μέτρα λιτότητας σε βάρος των εργαζόμενων, χωρών της περιφέρειας, σε όφελος των κατόχων δανειακού κεφαλαίου.

Η ΕΚΤ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΠΥΛΩΝΑΣ ΤΗΣ ΟΝΕ

Οι τελευταίες αποφάσεις δεν αλλάζουν βέβαια ούτε τον αντιδραστικό ρόλο της ΕΚΤ, ως πυλώνα της ΟΝΕ. Να θυμίσουμε ότι η ΕΚΤ δεν υπόκειται στον έλεγχο των κοινοτικών οργάνων (παρ' ότι και αυτά δεν είναι εκλεγμένα) αλλά λειτουργεί ανεξάρτητα, κάτι σαν «Βατικανό» της ευρωζώνης με σημερινό «πάπα» το Μάριο Ντράγκι. Επίσης η ΕΚΤ δεν παίζει ρόλο «κεντρικής τράπεζας» της ΕΕ, δηλ. «δανειστή τελευταίας καταφυγής» των κρατών-μελών με χαμηλό επιτόκιο όπως ισχύει με τις κεντρικές τράπεζες ΗΠΑ, Αγγλίας, Ιαπωνίας, κα. Λειτουργεί περισσότερο ως «τράπεζα των τραπεζιτών». Η ΕΚΤ δανείζει χαμηλότοκα τις τράπεζες (0,75%) και αυτές με τη σειρά τους δανείζουν τα κράτη-μέλη με πολλαπλάσια επιτόκια. Αυτό το καθεστώς όπως και άλλες δραστηριότητες (ρύθμιση νομισματικής κυκλοφορίας ευρώ, παροχή ρευστότητας στις τράπεζες με ενέχυρο κρατικά ομόλογα κά), έχουν ως υπόβαθρο τα νεοφιλελεύθερα-μονεταριστικά δόγματα που εξυπηρετούν τα συμφέροντα του χρηματιστικού κεφαλαίου. 

Σε αυτή τη βάση κινήθηκαν και άλλες αποφάσεις της το τελευταίο διάστημα, όπως η παροχή τέλος Μάρτη '12 πρόσθετης ρευστότητας ύψους 1 τρις € στις τράπεζες (260 δις σε ιταλικές και 250 δις σε ισπανικές) για τη συγκράτηση των επιτοκίων δανεισμού χωρίς όμως επιτυχία (λίγες ημέρες αργότερα τα επιτόκια εκτινάχτηκαν στα 6-7%). Έτσι ο «σούπερ Μάριο» τον Ιούλιο '12 απείλησε με «μπαζούκας» τις αγορές! Όμως τελικά το «μπαζούκας» στράφηκε κατά των λαών των χωρών που θα κάνουν χρήση των επιλογών της και όχι των αγορών! Το μεγάλο θέμα της ανάπτυξης και της απασχόλησης, παραμένει έξω από τις προτεραιότητες της. Αυτό έχει αφεθεί ουσιαστικά στους αυτόματους μηχανισμούς των αγορών, ενώ οι χώρες βυθίζονται μια μετά την άλλη στην ύφεση (το ΑΕΠ της ευρωζώνης θα μειωθεί το 2012 τουλάχιστον 0,5%).

Η ΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΧΡΕΟΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

Η ΕΚΤ εξ' αρχής ήταν αντίθετη σε κάθε ιδέα αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους, ούτε δέχτηκε «κούρεμα» στα ομολόγων που κατείχε παρ' ότι πολλά είχαν αγοραστεί στη δευτερογενή αγορά σε «σκοτωμένη» τιμή κατά 35-40%. Σήμερα η αξία των ομολόγων που κατέχει ανέρχεται σε 48-50 δις και μαζί με των άλλων «κεντρικών τραπεζών» σε 57 δις €. Αν τα συγκεκριμένα ομόλογα «κουρεύονταν» στο ύψος που είχαν αγοραστεί, θα προέκυπτε για την Ελλάδα όφελος 18-20 δις €, υπερκαλύπτοντας έτσι τις περικοπές-σφαγείο του νέου Μνημονίου. Ωστόσο η ΕΚΤ επιμένει για εξόφληση στην ονομαστική τιμή και ένα μέρος τους έχει ήδη αποπληρωθεί στο 100% (ομόλογα λήξης Μαρτίου, Μαΐου και Αυγούστου).

Επίσης η ΕΚΤ ενώ παρείχε στις ελληνικές τράπεζας ρευστότητα με ενέχυρο ελληνικά ομόλογα, από τον Ιούλιο '12 τις ανέστειλε εντελώς, συνδέοντας την παροχή ρευστότητας με την έκθεση της τρόϊκας, στην ουσία δηλ. εκβιάζοντας για την αυστηρή εφαρμογή του Μνημονίου. Έτσι οι παροχή ρευστότητας από 73,6 δις € τον Ιούνιο '11, μειώθηκε σε 23,9 δις στις αρχές Ιουλίου '12 και οι τράπεζες αναγκάζονται να προσφύγουν στον «έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας» το λεγόμενο ELA (Emergency Liquidity Assistance), με κόστος δανεισμού 4% σε σχέση με 0,75% από την ΕΚΤ. Η παροχή έκτακτης ρευστότητας από τον ELA, αρχές Σεπτέμβρη '12, ήταν 106,3 δις σε σχέση με 61,9 δις τον Ιούνιο. Το πρόσθετο κόστος ανέρχεται σε 1 δις €, το οποίο τελικά μεταφράζεται σε ακριβότερες πιστώσεις προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά, πέρα από τη γενικότερη συρρίκνωση του συνολικού τους όγκου (από 253 δις τον Ιούνιο '11, σε 240 δις Ιούνιο '12).

Η ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΕΩΛΗ

Οι αποφάσεις της ΕΚΤ φέρνουν και πάλι στο προσκήνιο το κρίσιμο ερώτημα της βιωσιμότητας της ευρωζώνης. Είναι φανερό ότι η κρίση δεν αντιμετωπίζεται με μέτρα «ασπιρίνες» πολύ περισσότερο που οι συγκεκριμένες ασπιρίνες αποτελούν «κινίνο» για τους λαούς και τους εργαζόμενους, διότι συνοδεύονται από «μνημονιακά» μέτρα. Η βιωσιμότητα της απαιτεί αλλαγή αρχιτεκτονικής και επαναθεμελιώση της με όρους λαών και εργαζόμενων. Και αυτό το έργο είναι υπόθεση όλων των λαών της ΕΕ, καθώς και κάθε λαού ξεχωριστά. Για τον ελληνικό λαό η ανατροπή του «Μνημονίου» είναι όρος για την αποτροπή της εξαθλίωσης του και ταυτόχρονα αφετηρία για ριζική στροφή στις ασκούμενες πολιτικές. Ανατροπή του «Μνημονίου» και των εφαρμοστικών νόμων, σημαίνει «αθέτηση πληρωμής χρέους με επίκληση του διεθνούς δικαίου» και στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του (πάνω από 80%). Παράλληλα σημαίνει εφαρμογή προγράμματος παραγωγικής ανασυγκρότησης, εθνικοποίησης-κοινωνικοποίησης τραπεζών, κλείσιμο των «διαρροών» δημοσίων πόρων (εσόδων και δαπανών), στήριξη αγοραστικής δύναμης μισθών-συντάξεων, κά. Αυτή είναι η «κόκκινη γραμμή» και δεν μπορεί να εγκαταλειφθεί στο όνομα της παραμονής στο ευρώ!

Η αντίληψη της «πάση θυσίας» παραμονής στην ευρωζώνη, που καλλιεργούν οι πάσης φύσεως «ευρωλάγνοι» και συνολικά «οι δυνάμεις της χρεοκοπίας του ελληνικού λαού» εντός και εκτός χώρας και πρώτα απ' όλα η κυβέρνηση ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, έχουν σαφή στόχο. 

Την αποτροπή του κινδύνου κατάρρευσης της ευρωζώνης, τη διασφάλιση των συμφερόντων των πιστωτών και μαζί των στενών πολιτικο-οικονομικών συμφερόντων της ιθύνουσας ελίτ στην Ελλάδα. 

Ωστόσο ο ελληνικό λαός δεν είναι διατεθημένος να παίζει το ρόλο της Ιφιγένειας προς χάριν του ευρώ και του εγχώριου αστικού συστήματος.

Με την ανάπτυξη του κινήματος αντίστασης, αλληλεγγύης και ανατροπής, την κοινή δράση των δυνάμεων της αριστεράς, την απομάκρυνση της σημερινής κυβέρνησης χρεοκοπίας του ελληνικού λαού και την άνοδο στην εξουσία των αριστερών-ριζοσπαστικών δυνάμεων, μπορεί να γίνει πραγματικότητα η εφαρμογή προοδευτικού προγράμματος εξόδου από την κρίση, για μια ελπιδοφόρα προοπτική του ελληνικού λαού και της νέας γενιάς στο μέλλον.

* Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ οικονομικών επιστημών

 

 

ΠΗΓΗ: Ημερομηνία καταχώρησης 09-09-2012, http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=3483

Η ΕΚΤ, ΤΟ ESM ΚΑΙ Η ΠΑΓΙΔΑ:

 Δεν είναι δύσκολο να εξάγει κανείς σχετικά ασφαλή συμπεράσματα, όσον αφορά την εξέλιξη του ενδοευρωπαϊκού οικονομικού πολέμου – ειδικά εάν κοιτάξει από διαφορετική οπτική γωνία τις πρόσφατες αποφάσεις της ΕΚΤ, για την αγορά κρατικών ομολόγων

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Η Γερμανία (η βιομηχανική ελίτ που κυβερνάει ανέκαθεν τη χώρα, ερήμην των πολιτών και με εντολοδόχους τους πολιτικούς), έχει μάλλον ξεκινήσει τον τρίτο πόλεμο στην ιστορία της, για την κατάκτηση της Ευρώπης – την οποία θεωρεί ότι έχει του χεριού της. Όπως και στο παρελθόν ρισκάρει πάρα πολλά, με την ελπίδα ότι το εγχείρημά της αυτό δεν θα μετατραπεί σε παγκόσμιο πόλεμο, με πολλά μέτωπα, στον οποίο θα ξαναβγεί αυτή ηττημένη και η Ευρώπη κατεστραμμένη".

Ανάλυση

Τα χάρτινα χρήματα, με τα οποία εκτελούνται σήμερα όλες οι συναλλαγές, καθώς επίσης τα χρήματα που αποταμιεύουμε στους λογαριασμούς μας ή δανειζόμαστε από τις τράπεζες, έχουν ουσιαστικά εικονική αξία – επειδή, εάν οι άνθρωποι χάσουν την εμπιστοσύνη τους σε αυτά, θα είναι εντελώς άχρηστα. Παράλληλα, το χρηματοπιστωτικό σύστημα αποτελεί το βασικό όπλο της Δύσης, αφού με τη βοήθεια του κατάφερε να επικρατήσει σε ολόκληρο τον πλανήτη – απολαμβάνοντας ένα εξαιρετικά υψηλό βιοτικό επίπεδο, εις βάρος όλων των υπολοίπων.  

Περαιτέρω, όταν ο πελάτης μίας τράπεζας δανείζεται, τα κράτη επίσης (ομόλογα), τότε δημιουργείται αυτόματα νέο χρήμα: το λογιστικό. Η δημιουργία χρημάτων από το πουθενά, από τα δάνεια καλύτερα, δεν ελέγχεται από τις κυβερνήσεις ή από τις κεντρικές τράπεζες. Ευρίσκεται στα χέρια των ιδιωτικών εμπορικών τραπεζών, ενώ προκαλεί φυσικά πληθωρισμό – με εξαίρεση τα τελευταία χρόνια, αφενός μεν λόγω καταναλωτικού κορεσμού, αφετέρου λόγω των φθηνών εισαγωγών, από τις αναπτυσσόμενες ή/και νεοεισερχόμενες στον καπιταλισμό οικονομίες  (κάτι που δεν θα διαρκέσει για πολύ).   

Το συγκεκριμένο σύστημα δημιουργίας «εικονικών» χρημάτων είναι η γενεσιουργός αιτία των κερδοσκοπικών υπερβολών (φούσκες) – οι οποίες εμφανίζονται όλο και συχνότερα στον πλανήτη μετά την έξοδο από τον κανόνα του χρυσού (1971/73), η οποία σηματοδότησε το ξεκίνημα της ηγεμονίας των τραπεζών. Επίσης είναι η αιτία της κλιμάκωσης των πιστωτικών κρίσεων, μετά το εκάστοτε σπάσιμο της φούσκας, αφού εν μέσω μίας κρίσης, όπου απαιτούνται επειγόντως χρήματα, οι εμπορικές τράπεζες παράγουν πολύ λιγότερα (πιστωτική συρρίκνωση, περιορισμός του δανεισμού, κάψιμο χρημάτων) από όσα απαιτούνται.

Η επιστροφή στον κανόνα του χρυσού (συζητείται ήδη στις Η.Π.Α., σύνδεση του χρυσού με καλάθι νομισμάτων) ή, έστω, η υποχρέωση των τραπεζών να δανείζουν μόνο τις καταθέσεις τους (100% κάλυψη των παρεχομένων δανείων, όταν σήμερα απαιτούνται περίπου 3 € εγγυήσεις στην κεντρική τράπεζα, για τη δημιουργία 100 €), έτσι ώστε η δημιουργία χρημάτων από το πουθενά να αποτελεί το αποκλειστικό προνόμιο των κεντρικών τραπεζών, συνιστούν δύο εναλλακτικές δυνατότητες – εάν επιθυμεί πράγματι η πολιτική να επιλύσει ριζικά το πρόβλημα.

Στην προκειμένη περίπτωση βέβαια, θα έπρεπε να βρεθεί λύση και στο ιδιοκτησιακό καθεστώς των κεντρικών τραπεζών, αφού αρκετές από αυτές, μεταξύ των οποίων η Τράπεζα της Ελλάδας και η Fed, είναι ιδιωτικές – με αποτέλεσμα η δημιουργία νέων χρημάτων από τις συγκεκριμένες να ευρίσκεται στα χέρια εκείνης της ελίτ, οι οποία κατέχει τις μετοχές τους.

Στα πλαίσια αυτά, θα έπρεπε να διατηρηθεί η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών από την Πολιτική – ενώ κατά την άποψη μας, όλοι οι Θεσμοί θα πρέπει να είναι ανεξάρτητοι μεταξύ τους, υπόλογοι στους Πολίτες, σε καθεστώς άμεσης δημοκρατίας. Ο λόγος είναι το ότι η Πολιτική πολύ συχνά λειτουργεί ως υπάλληλος των τραπεζών ή/και λαϊκιστικά – οπότε μία μορφή ιδιοκτησιακού καθεστώτος, στην οποία θα συμμετείχαν ιδιώτες και κράτη, με δημοκρατικά εκλεγμένη ηγεσία, θα ήταν ίσως ασφαλέστερη (αν και τελικά κάποια ομάδα υπερισχύει πάντοτε, όπως διαπιστώνεται σήμερα στην ΕΚΤ, παρά την ιδανική ιδιοκτησιακή δομή της). 

Εν τούτοις, τέτοιου είδους ριζικές αλλαγές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι εύκολο να πραγματοποιηθούν, εάν προηγουμένως δεν αντιμετωπισθεί με επιτυχία η υφιστάμενη κρίση χρέους – πόσο μάλλον όταν σήμερα η σχέση μεταξύ πραγματικών και εικονικών (λογιστικών) χρημάτων είναι 1:12.  

ΚΕΦΑΛΑΙΟΥΧΙΚΑ ΚΕΡΔΗ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑ

Ειδικότερα, η συνεχιζόμενη υπερχρέωση των κρατών, μεταξύ άλλων σαν αποτέλεσμα της διάσωσης των χρεοκοπημένων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τους, οδηγεί στην κλιμάκωση των επιτοκίων δανεισμού τους – οπότε στην ασύμμετρη αύξηση των τραπεζικών κερδών (γενικότερα των κεφαλαιακών κερδών), εις βάρος των εισοδημάτων από την εργασία. Ας μην ξεχνάμε δε ότι, τα ποσά που εμφανίζονται ως οφειλές στο παθητικό κρατών και ιδιωτών (χρέη), καταγράφονται ως απαιτήσεις τοκοφόρων περιουσιακών στοιχείων στο ενεργητικό άλλων κρατών (πλεονασματικών) και ιδιωτών (πλούσιων). 

Απλούστερα, όλα όσα ένα νοικοκυριό, μία επιχείρηση ή ένα κράτος χρωστάει, τα οφείλει στους πάσης φύσεως ιδιοκτήτες και δημιουργούς (τράπεζες) κεφαλαίων – από τους οποίους τα δανείζεται έναντι τόκων. Όταν τώρα ένας οφειλέτης υπερχρεώνεται, αυξάνουν δυσανάλογα τα επιτόκια δανεισμού του, λόγω ρίσκου – οπότε αυξάνονται οι δαπάνες του (παράλληλα αυξάνονται τα έσοδα των δανειστών του) και εισέρχεται σε έναν φαύλο κύκλο, από τον οποίο σπάνια ξεφεύγει.

Όσο κλιμακώνονται τώρα τα εισοδήματα από τους τόκους, τόσο μειώνονται τα αντίστοιχα από την εργασία – έως εκείνη τη χρονική στιγμή όπου, οι οφειλέτες αδυνατούν να πληρώσουν τους πιστωτές, επειδή τα εισοδήματα τους από την εργασία (φορολογικά για τα κράτη), δεν φτάνουν πια για την εξόφληση των τόκων και των δανείων τους.   

Συνεχίζοντας, για πολλές δεκαετίες μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο το ποσοστό των κεφαλαιακών εισοδημάτων, σε σχέση με τα εισοδήματα από την εργασία, δεν ξεπερνούσε το 20% του εκάστοτε ακαθάριστου εθνικού προϊόντος (ΑΕΠ). Το τελευταίο χρονικό διάστημα όμως, μετά την επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού, το ποσοστό των κεφαλαιακών εισοδημάτων έχει πλησιάσει το 30%, με τα εισοδήματα της εργασίας να έχουν μειωθεί ανάλογα στο 70% – μία εξέλιξη η οποία δεν θα ήταν υπερβολικό να χαρακτηρισθεί ως εξαιρετικά επικίνδυνη.

Εάν η τάση αυτή δεν διορθωθεί άμεσα, η μείωση της κατανάλωσης που προκαλεί, λόγω του συνεχούς περιορισμού των εισοδημάτων των εργαζομένων, θα έχει εξαιρετικά δυσμενή αποτελέσματα για την πραγματική οικονομία – ενώ θα αυξάνεται διαρκώς η ανεργία, καθώς επίσης η απασχόληση με μισθούς πείνας.

Οι κοινωνικές αναταραχές που θα ακολουθήσουν, εάν δεν διορθωθεί έγκαιρα το πρόβλημα, καθώς επίσης η πολιτική αστάθεια και η απορρύθμιση συστήματος, θα ήταν η χαριστική βολή στον ετοιμοθάνατο – ακριβώς εκείνη τη χρονική στιγμή όπου, τα κράτη δεν θα μπορούν να εξασφαλίσουν βιώσιμο δανεισμό με λογικά επιτόκια, ενώ οι τράπεζες δεν θα μπορούν να προσφέρουν λογικές συνθήκες δανεισμού στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά.

Ολοκληρώνοντας, εάν δεν κατανοήσουν σύντομα οι πάσης φύσεως ιδιοκτήτες των αδρανών κεφαλαίων, οι οποίοι προφανώς κινούν τα νήματα ότι, η συνέχιση της απομύζησης της πλειοψηφίας εκ μέρους τους θα σημάνει αργά ή γρήγορα το τέλος της οικονομίας της αγοράς, η καταστροφή του συστήματος, μαζί με τη Δύση, δεν θα ήταν μία υπερβολικά απαισιόδοξη πρόβλεψη.

Ο ΚΥΡΙΑΡΧΟΣ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Συνεχίζοντας, ο μεγαλύτερος ιδιοκτήτης κεφαλαίων στην Ευρώπη είναι αναμφίβολα η Γερμανία – η οποία, λόγω του ότι είναι η μοναδική σχεδόν πλεονασματική οικονομία της νομισματικής ζώνης, έχει δανείσει μεγάλο μέρος των κεφαλαίων της (κρατικά, επιχειρήσεων και τραπεζών) έντοκα σε όλες τις υπόλοιπες χώρες (Πίνακας Ι). Κάποια δε από τα επενδυτικά κεφάλαια αγνώστων ιδιοκτητών, τα οποία είναι τοποθετημένα σε ομόλογα της Ευρωζώνης και τα οποία αυξάνουν συνεχώς τα επιτόκια τους, ενδεχομένως να ανήκουν σε Γερμανούς.

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Εξωτερικές απαιτήσεις (δάνεια) των γερμανικών τραπεζών σε δις €, στις ελλειμματικές χώρες του Νότου, με ημερομηνία καταγραφής τέλη Αυγούστου 2010 (οι διαφοροποιήσεις έκτοτε δεν αλλάζουν σημαντικά τη συνολική εικόνα).

Χώρες	Συνολικά	Τράπεζες	Επιχειρήσεις	Δημόσιο
Ισπανία	146.755	62.963	63.439	20.353
Ιταλία	133.296	48.138	45.664	39.494
Ιρλανδία	114.707	43.025	69.318	2.364
Πορτογαλία	28.685	13.130	9.862	5.693
Ελλάδα	27.990	2.451	7.614	17.925
Υπόλοιπη Ευρώπη	1.073.433
Ευρώπη συνολικά	1.524.366

Πηγή: Bundesbank. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Από την άλλη πλευρά τώρα, τα συναλλαγματικά αποθέματα της ΕΚΤ είναι περίπου 38 δις €, ενώ της γερμανικής κεντρικής τράπεζας 140 δις € – ουσιαστικά πολύ περισσότερα, εάν αποτιμηθεί ο χρυσός στη σημερινή του τιμή, με την οποία θα ξεπερνούσε τα 150 δις €. Η ΕΚΤ δε έχει στην ιδιοκτησία της 501,4 τόνους χρυσού, ενώ η Γερμανία 3.401,8 τόνους – τα δεύτερα μεγαλύτερα αποθέματα παγκοσμίως, μετά τις Η.Π.Α. (8.133,5 τόνους).

Τα κατατεθειμένα κεφάλαια της ΕΚΤ, η έδρα της οποίας ευρίσκεται στη Φρανκφούρτη, είναι μόλις 10,76 δις €, έναντι 3 τρις € συνολικού ισολογισμού – αν και έχει αποφασισθεί ο διπλασιασμός τους.

Συνεχίζοντας, η ΕΚΤ οφείλει στη γερμανική κεντρική τράπεζα, από το σύστημα Target II 727,2 δις € (Ιούλιος του 2012) – ποσά που της οφείλουν οι κεντρικές τράπεζες των περισσοτέρων άλλων χωρών της Ευρωζώνης (Πίνακας ΙΙ). Επομένως, αν και η συμμετοχή της γερμανικής κεντρικής τράπεζας στο κεφάλαιο της ΕΚΤ είναι μόλις 18,94%, εάν υπολογίσει κανείς το δάνειο των 727,2 δις € θα καταλήξει σε εντελώς άλλα ποσοστά.

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Δανειστές (αριστερά) και οφειλέτες (δεξιά) στο σύστημα Target II της Ευρωζώνης, με ημερομηνία αναφοράς τις 15.08.2012, σε δις € – κεντρικές τράπεζες των κρατών.

Χώρα	Ποσόν	Χώρα	Ποσόν
Γερμανία	727,206	Ισπανία	-423,272
Λουξεμβούργο*	124,119	Ιταλία	-280,093
Ολλανδία	123,299	Ελλάδα	-105,044
Φιλανδία	59,050	Ιρλανδία	-103,200
Εσθονία	0,699	Πορτογαλία	-74,324
		Βέλγιο	-41,091
		Αυστρία	-37,937
		Σλοβακία	-13,622
		Γαλλία	-12,187
		Κύπρος	-10,434
		Σλοβενία	-5,166
		Μάλτα	-1,137
Σύνολο	1.034,373	Σύνολο	-1.107,507

* Τα χρήματα του Λουξεμβούργου είναι ουσιαστικά γερμανικά (φορολογικός παράδεισος), ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αν και με έδρα το Λουξεμβούργο (πρόεδρος ο κ. J.C.Juncker), είναι υπό γερμανική «κηδεμονία».   

Πηγή: Ινστιτούτο οικονομικής ανάλυσης του πανεπιστημίου του Osnabruck

Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Εν τούτοις, ο διοικητής της ΕΚΤ αποφάσισε την αγορά απεριόριστων ομολόγων των χωρών του Νότου, θεωρητικά με δική του πρωτοβουλία και παρά την αρχική αντίθεση (;) της Γερμανίας – με την ανοχή (με τη συμφωνία κατά την άποψη μας) της καγκελαρίου, όπως διαπιστώθηκε αργότερα.   

Τα ομόλογα όμως αυτά, κυρίως της Ισπανίας και της Ιταλίας, ενδεχομένως και της Γαλλίας, θα αποτελέσουν περιουσιακό στοιχείο της ΕΚΤ, η οποία χρωστάει τεράστια ποσά στην Bundesbank – κατ' επέκταση στη Γερμανία, αφού η Bundesbank είναι 100% κρατική.

Ουσιαστικά λοιπόν, τα ομόλογα θα ανήκουν έμμεσα στη γερμανική κεντρική τράπεζα – άρα θα έχει σημαντικά δικαιώματα στις χώρες που τα χρωστούν. Επίσης, η κεντρική τράπεζα της Γερμανίας θα έχει μεγάλα δικαιώματα στις κεντρικές τράπεζες-μετόχους της ΕΚΤ των χωρών, τις οποίες η ΕΚΤ έχει δανείσει (ή θα δανείσει με τα χρήματα της Bundesbank) για την ανακεφαλαιοποίηση των χρεοκοπημένων εμπορικών τραπεζών τους. Τέλος, ανάλογα δικαιώματα θα έχουν και οι γερμανικές τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες, καθώς επίσης οι επιχειρήσεις της χώρας, οι οποίες έχουν δανείσει χρήματα στα άλλα κράτη της Ευρωζώνης.          

Με κριτήριο όλα τα παραπάνω, είναι δύσκολο αλήθεια να εξάγει κανείς αρκετά ασφαλή συμπεράσματα, σε σχέση με την εξέλιξη του ενδοευρωπαϊκού οικονομικού πολέμου; Ιδιαίτερα για τις υπόγειες μεθόδους και τακτικές που χρησιμοποιεί η Γερμανία, καθώς επίσης για την «πρωτοβουλία» του ανεξάρτητου κ. Ντράγκι;

Πόσο μάλλον όταν το ίδιο βράδυ της απόφασης αγοράς ομολόγων ο κ. Ντράγκι βραβεύθηκε από τη Γερμανία, από τον κ. Σόϊμπλε συγκεκριμένα στο Βερολίνο (Potsdam), για τις επιτυχίες του, όσον αφορά την κρίση χρέους της Ευρωζώνης; Δεν θυμόμαστε αντίστοιχη βράβευση του πρώην Έλληνα πρωθυπουργού, μετά την είσοδο της πατρίδας μας στο ΔΝΤ; 

'Όταν έχουμε τέτοιους ανθρώπους στην Ευρώπη, οι οποίοι αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους με τέτοιο παραδειγματικό τρόπο, τότε δεν φοβάμαι για τη σταθερότητα του Ευρώ", είπε ο κ. Σόϊμπλε, κατά την τελετή της απονομής (πηγή: Die Welt). Τυχαίο; Ίσως, αν καιi οφείλουμε να σημειώσουμε εδώ ότι, ο κ. Ντράγκι θεωρούταν ανέκαθεν από τη Γερμανία ως ένθερμος υποστηρικτής της αυστηρής νομισματικής πολιτικής της Bundesbank.    

Ολοκληρώνοντας, ίσως οφείλουμε να σημειώσουμε ότι υπάρχει ένα σκοτεινό σημείο, ένα «σφάλμα ομορφιάς», όσον αφορά τα περιουσιακά στοιχεία της Γερμανίας: τα αποθέματα χρυσού της, το μεγαλύτερο μέρος των οποίων ευρίσκεται στις κεντρικές τράπεζες της Fed στη Ν. Υόρκη, της Αγγλίας και της Γαλλίας.

Παρά το ότι δε η Γαλλία, η οποία είχε επίσης αποθηκεύσει το χρυσό της στις Η.Π.Α. για ασφάλεια, κατά τη διάρκεια του ψυχρού πολέμου με τη Ρωσία, τον μετέφερε αργότερα στη δική της κεντρική τράπεζα με πολεμικό πλοίο, η Γερμανία δεν το έκανε – ενώ υπάρχει μία κίνηση Γερμανών πολιτών, η οποία ζητάει την επιστροφή του χρυσού, χωρίς όμως αποτέλεσμα μέχρι στιγμής.

Ενδεχομένως λοιπόν ο τρίτος πόλεμος να εξελιχθεί σε παγκόσμιο, με αιτία τις προσπάθειες της Γερμανίας να εισπράξει τις απαιτήσεις της, καθώς επίσης να ανακτήσει τα περιουσιακά της στοιχεία – όταν η αιτία του 2^ου παγκοσμίου πολέμου ήταν ακριβώς η αντίθετη: η αδυναμία πληρωμής των δανειστών της, ειδικά των νικητών του 1^ου παγκοσμίου πολέμου. Ενδεχομένως δε αυτή είναι η βαθύτερη αιτία της κραυγής αγωνίας του συναδέλφου μας από το οικονομικό ινστιτούτο του Μονάχου, ο οποίος χαρακτήρισε την απόφαση της ΕΚΤ (και της καγκελαρίου) ως το άνοιγμα του κουτιού της Πανδώρας.  

Η ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΗΣ ΕΚΤ

Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, η ΕΚΤ θα αγοράζει ομόλογα των κρατών της Ευρωζώνης από τη δευτερογενή αγορά, μόνο υπό την προϋπόθεση της υπαγωγής τους στο μηχανισμό σταθερότητας EFSF (διευθύνων σύμβουλος ο γερμανός κ. K.Regling, πρόεδρος ο γερμανός κ. T.Wieser) η στο διάδοχο του ESM (επίσης υπό γερμανική διοίκηση). Οι κύριοι μέτοχοι του ESM, οι οποίοι κατέχουν το 77% της συμμετοχής (θα έχει κεφάλαια 700 δις €), είναι οι παρακάτω (Πίνακας ΙΙΙ):

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Κύριοι μέτοχοι του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας – ο οποίος θα μπορούσε να εξελιχθεί στο ΔΝΤ της ΕΕ.

Χώρα	Ποσοστό συμμετοχής
Γερμανία	27,1464
Γαλλία	20,3859
Ιταλία	17,9137
Ισπανία	11,9037
Σύνολο	77,3497

Πηγή: ESM. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σημείωση: Θα ήταν μάλλον δύσκολη η συμμετοχή της Ιταλίας και της Ισπανίας στο κεφάλαιο των 700 δις € (ενδεχομένως και της Γαλλίας), αφού θα απαιτούνταν 125 δις € από την πρώτη και 84 δις € από τη δεύτερη – ενώ είναι οι πρώτες υποψήφιες. Επομένως, η κυριαρχία της Γερμανίας είναι καθαρή.

Με δεδομένη την υπερχρέωση, καθώς επίσης τα υψηλά επιτόκια δανεισμού, θεωρείται πολύ πιθανή η σύντομη υπαγωγή της Ισπανίας και της Ιταλίας στο μηχανισμό.

Σε κάθε περίπτωση ο κύριος δανειστής της Ευρωζώνης, η Γερμανία δηλαδή, θα εξασφαλίζει τα χρήματα της από την ΕΚΤ – τόσο τα δάνεια στο σύστημα Target II, όσο και τα υπόλοιπα. Ενδεχομένως δε θα ανταλλάσσει τις απαιτήσεις της με περιουσιακά στοιχεία των οφειλετών της (όπως ακριβώς το ΔΝΤ στις χώρες δραστηριοποίησης του, στις οποίες επεμβαίνει κυριαρχικά με σκοπό την είσπραξη των απαιτήσεων των εντολέων του), μετατρέποντας τους συγκεκριμένους «εταίρους» της σε προτεκτοράτα.

Συνεχίζοντας, τα ομόλογα που θα αγοράζει η ΕΚΤ θα έχουν διάρκεια μεταξύ ενός και τριών ετών – επίσημα για τη διατήρηση της πίεσης των μεταρρυθμίσεων (πολιτική λιτότητας) ενώ, κατά την άποψη μας, για τον περιορισμό του χρόνου αποπληρωμής της Γερμανίας. Στα πλαίσια αυτά, η «έκκληση» προς το ΔΝΤ για βοήθεια ("προσπαθούμε να επιβιβάσουμε το ΔΝΤ στο καράβι", είπε χαρακτηριστικά ο κ. Ντράγκι), μάλλον υποδηλώνει το αντίθετο – αν και οι Η.Π.Α. είναι αδύνατον να μην το κατανοούν, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο στη Γερμανία.

Στο πρόγραμμα εξαγοράς ομολόγων τώρα δεν τοποθετήθηκε ανώτατο όριο αφού, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις, θα ολοκληρωθεί όταν επιτύχει τους στόχους του – ότι και αν σημαίνει αυτό. Οι αναλυτές υπολογίζουν δε ότι η ΕΚΤ θα υποχρεωθεί να διαθέσει περί τα 500 δις €, ενώ στο μέλλον θα δέχεται τυχόν ζημίες (διαγραφή, haircut) από τα ομόλογα που θα αγοράζει. Οι απώλειες βέβαια αυτές θα επιβαρύνουν τους μετόχους της – επομένως με ποσοστό 18,94% τη Γερμανία (Πίνακας IV), αντί του 100% που θα έχανε, εάν χρεοκοπούσε κάποια χώρα οφειλέτης της.

ΠΙΝΑΚΑΣ IV: Κύριοι μέτοχοι της ΕΚΤ (συνολικά οι 27 χώρες της ΕΕ)

Χώρα (κεντρική τράπεζα της)	Ποσοστό
Γερμανία	18,94
Μ. Βρετανία	14,52
Γαλλία	14,22
Ιταλία	12,50
Ισπανία	8,30
Λοιπές 22 χώρες της ΕΕ	31,52

Πηγή: EKT. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Η επίβλεψη του τραπεζικού συστήματος της Ευρωζώνης εκ μέρους της ΕΚΤ (των μεγάλων τραπεζών κυρίως, αφού ο σκοπός είναι η γερμανική κυριαρχία), συμπληρώνει ουσιαστικά το πρόγραμμα, το οποίο έγινε αποδεκτό με ενθουσιασμό από τις αγορές – όπως και όλα τα προηγούμενα, τις πρώτες ημέρες της ψήφισης τους (αν και αυτή τη φορά μεγάλο μέρος της ανόδου των χρηματιστηρίων οφείλεται στο σωστά προβλεπόμενο πληθωρισμό). 

Επίσης συμπληρώνει το πάζλ του (σκιώδους) γερμανικού προγραμματισμού, ειδικά εάν θυμηθούμε τα σοφά λόγια του M.A. Rothschild: "Άφησε με ελεύθερο να εκδίδω και να ελέγχω τα χρήματα ενός έθνους και δεν με ενδιαφέρει ποιος ψηφίζει τους νόμους του".

Φυσικά κανένας δεν γνωρίζει τι ακριβώς θα συνέβαινε στην περίπτωση που κάποια μεγάλη χώρα, όπως η Ισπανία ή η Ιταλία, παρά την υπαγωγή της στο μηχανισμό, δεν θα τηρούσε το πρόγραμμα που θα της επιβαλλόταν – σκόπιμα ή από αδυναμία. Το ενδεχόμενο αυτό «συνηγορεί» στο φόβο πολλών Γερμανών, οι οποίοι είναι εναντίον των σχεδίων της καγκελαρίου – ενώ πολύ σύντομα θα εξεταστεί με προσοχή από τις αγορές, οι οποίες είναι εκ φύσεως εξαιρετικά φιλύποπτες.

Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ

Η Γερμανία, στην προσπάθεια της να υποβαθμίσει το ηθικό των πολιτών της χώρας μας, έτσι ώστε να αποδεχθούν την ηγεμονία της (η ίδια μέθοδος χρησιμοποιείται και εναντίον της Ιταλίας, οι πολίτες της οποίας δεν είναι επίσης δουλοπρεπείς), κατηγορεί την Ελλάδα μεθοδικά για φοροδιαφυγή, διαφθορά, διαπλοκή, κακοδιαχείριση, υπερχρέωση – με ορισμένα διατεταγμένα ελληνικά ΜΜΕ (τα οποία παράλληλα προάγουν τον αφελληνισμό, με τη βοήθεια της προβολής τούρκικων προπαγανδιστικών ταινιών) να χειραγωγούν σκόπιμα την κοινή γνώμη.

Στα πλαίσια αυτά, χαρακτηρίζει την πατρίδα μας συνεχώς ως χρεοκοπημένη – έτσι ώστε να καμφθούν όλες οι υγιείς αντιστάσεις. Εν τούτοις, εάν κανείς ανατρέξει στο πόσες χώρες έχουν χρεοκοπήσει από την ημέρα της ανεξαρτησίας τους (Πίνακας V), θα οδηγηθεί σε άλλα συμπεράσματα:

ΠΙΝΑΚΑΣ V: Χρεοκοπίες, συμπεριλαμβανομένων αναδιαρθρώσεων χρεών, από το έτος της επίσημης κήρυξης ανεξαρτησίας της εκάστοτε χώρας

Χώρα	Ημερομηνία Ανεξαρτησίας	Χρεοκοπίες και ρυθμίσεις χρεών
Ισπανία	1476	13
Βενεζουέλα	1830	10
Βραζιλία	1822	9
Γερμανία	1618	8
Γαλλία	943	8
Μεξικό	1821	8
Αργεντινή	1816	7
Κολομβία	1819	7
Αυστρία	1282	7
Τουρκία	1453	6
Ρωσία	1457	5
Ελλάδα	1829	5
Πορτογαλία	1139	3
Ιταλία	1569	1

Πηγή: Handelsblatt. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Έχουμε την άποψη λοιπόν πως η αυτοκριτική δεν έχει καμία σχέση με το αυτομαστίγωμα ενώ, παρά το ότι απαιτείται αναμφίβολα η εξυγίανση της οικονομίας μας, η καταπολέμηση της διαφθοράς, η εγκατάσταση ενός κράτους δικαίου κλπ., δεν έχει κανένας το δικαίωμα να μας κατακρίνει – πόσο μάλλον να μας κατηγορεί για υπερχρέωση, όταν ιστορικά ο ίδιος έχει χρεοκοπήσει περισσότερες φορές.

Οι «αναμάρτητες» χώρες, αυτές δηλαδή που δεν έχουν χρεοκοπήσει ποτέ (όπως η Μ. Βρετανία, η Σουηδία, οι Η.Π.Α. κλπ.) θα είχαν ίσως το δικαίωμα να μας «λιθοβολήσουν» – σε καμία περίπτωση όμως η Γερμανία, η οποία πτώχευσε έξι φορές, ενώ είναι υπεύθυνη τόσο για δύο παγκοσμίους πολέμους, όσο και για τα γνωστά αποτρόπαια εγκλήματα. Η προπαγάνδα και η χειραγώγηση των μαζών έχουν τα όρια τους – ενώ πολύ συχνά, όταν τα ξεπερνούν, οδηγούν στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.   

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Τυχόν ανεξέλεγκτη διάλυση της Ευρωζώνης θα ήταν καταστροφική για τη Γερμανία – αφού διακινδυνεύει τα 727 δις € του Target II, τη συμμετοχή της στα πακέτα στήριξης (περί τα 80 δις €), τις απαιτήσεις ύψους 1,5 τρις € των τραπεζών της, καθώς επίσης τις πιστώσεις των εξαγωγικών επιχειρήσεων της: συνολικά λοιπόν πάνω από 3 τρις € ή περισσότερα από το 120% του ΑΕΠ της.

Ό ίδιος κίνδυνος, επαυξημένος κατά πολύ από το ραγδαίο περιορισμό των εξαγωγών και των πλεονασμάτων της, λόγω ανατίμησης του νομίσματος της, θα την απειλούσε εάν αποφάσιζε σήμερα να εγκαταλείψει μόνη της την Ευρωζώνη.

Η μοναδική εναλλακτική δυνατότητα της λοιπόν ήταν η (υπό τη σκιώδη εξουσία της) ενεργοποίηση της ΕΚΤ, σε συνδυασμό με τους μηχανισμούς σταθερότητας (μηχανισμούς είσπραξης επισφαλών απαιτήσεων στο μέλλον) – αφού διαφορετικά θα ήταν αδύνατον να επιβιώσει. Η κοινή γνώμη βέβαια, οι απλοί Γερμανοί Πολίτες δηλαδή, είναι αντίθετοι με τα σχέδια της καγκελαρίας, τα οποία προετοιμάζονται από τη βιομηχανική ολιγαρχία – αφού γνωρίζουν πολύ καλά πόσο υπέφεραν οι ίδιοι από μία ανάλογη κατάσταση, η οποία οδήγησε στην άνοδο του ναζισμού και στο 2^ο παγκόσμιο πόλεμο.    

Στο παραπάνω πλαίσιο, ο στόχος της πρωσικής Γερμανίας δεν είναι άλλος από την όσο το δυνατόν γρηγορότερη είσπραξη των δανείων πάσης φύσεως, τα οποία έχει δώσει στους εταίρους της.  Παράλληλα, η απεξάρτηση της οικονομίας της από τις εξαγωγές στις χώρες της Ευρωζώνης – γνωρίζοντας πολύ καλά ότι, η νομισματική ένωση θα διατηρηθεί πάρα πολύ δύσκολα, εάν δεν μετατραπεί σε δημοσιονομική και πολιτική (κάτι που πιθανολογούμε ότι δεν επιθυμεί η ελίτ που κυβερνάει τη χώρα – ενώ θεωρούμε πολύ δύσκολα εφικτό, με κριτήριο την ιστορία, τα γονίδια και τις εθνικές συνειδήσεις όλων των Ευρωπαίων).

Απώτερος στόχος της είναι πιθανόν η μετατροπή εκείνων των χωρών, οι οποίες δεν θα έχουν τη δυνατότητα να την αποπληρώσουν, σε οικονομικά προτεκτοράτα – ανταλλάσσοντας τις απαιτήσεις της με περιουσιακά τους στοιχεία, με κερδοφόρες επιχειρήσεις κλπ., κατά το πρότυπο των Η.Π.Α. και του ΔΝΤ (στην πατρίδα μας, δικαιώματα στον ήλιο, στη θάλασσα, στα πετρέλαια, στις επικοινωνίες, στις μεταφορές, στα τυχερά παιχνίδια και όπου αλλού κρίνεται σκόπιμο).   

Η ξαφνική μεταστροφή της λοιπόν, όσον αφορά την πρόοδο των μεταρρυθμίσεων στις χώρες εκείνες, τις οποίες θεωρεί ήδη προτεκτοράτα της (Ιρλανδία, Ελλάδα, Πορτογαλία), είναι απολύτως κατανοητή – αφού τυχόν χρεοκοπία τους, ειδικά εντός του ευρώ, αφενός μεν θα απειλούσε την Ευρωζώνη (οπότε την ίδια), αφετέρου θα αύξανε το κόστος ανασυγκρότησης/αποικιοποίησης τους, μέρος του οποίου θα επιβάρυνε την ίδια.

Εάν λοιπόν ισχύουν τα παραπάνω και δεν κάνουμε λάθος εκτιμήσεις (είναι πιθανόν και ευχόμαστε), καθώς επίσης εάν η Ελλάδα θέλει πραγματικά να παραμείνει ελεύθερη και ανεξάρτητη, συνεχίζει να μη φαίνεται πως υπάρχει άλλη λύση, εκτός από την άμεση χρεοκοπία (αναβολή πληρωμών) εντός του ευρώ – με στόχο να οδηγηθούν ελεγχόμενα όλες μαζί οι χώρες της Ευρωζώνης στην αφετηρία (1999), στην από κοινού δηλαδή έξοδο από το ευρώ, με τις ελάχιστες δυνατές ζημίες για τους Πολίτες τους και τη Δημοκρατία.

Η εναλλακτική λύση, αν και θεωρείται ουτοπική από τους περισσότερους, είναι  η αλλαγή πορείας ή η μονομερής έξοδος της Γερμανίας, έτσι ώστε να ολοκληρωθεί η πολιτική ένωση της Ευρωζώνης – ισότιμων μεταξύ τους κρατών φυσικά, εντός των πλαισίων της Δημοκρατίας και χωρίς το φόβο της επιβολής του νόμου του ισχυροτέρου ή της δικτατορίας των τραπεζών. Ενδεχομένως δε η «ευρωπαϊκή συνοχή» να είναι απαραίτητη τόσο από οικονομικής, όσο και από γεωπολιτικής πλευράς, αφού καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι σε θέση να ανταπεξέλθει μόνη της, στις σημερινές συνθήκες παγκοσμιοποίησης, με τις Η.Π.Α., την Κίνα κλπ. 

 Σχετικές αναλύσεις μας: Επιστροφή στην αφετηρία, Χρυσός και νομίσματα, Η Ελλάδα της δραχμής, Ο περιπλανώμενος Ευρωθίασος, Οι εμπορικές τράπεζες, Η τράπεζα των Ελλήνων, Μέρκελ η μερκαντιλίστρια, Η τράπεζα, Τράπεζα διεθνών διακανονισμών, Fed, η κεντρική τράπεζα, Ελλάδα ώρα μηδέν, Μοιραία λάθη, θανατηφόρα, Σενάρια και στρατηγικές.     

 

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα,08. Σεπτεμβρίου 2012, viliardos@kbanalysis.com.  Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Έχει εκδώσει πρόσφατα τρία βιβλία της σειράς «Η κρίση των κρίσεων» (διάθεση με παραγγελία στο kb@kbanalysis.com), τα έσοδα των οποίων ενισχύουν τη σελίδα.

 

ΑΠΕΙΛΕΣ ΚΑΙ ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ:

Φαίνεται πως η κυβέρνηση αδυνατεί να κατανοήσει ότι, τα μεγάλα προβλήματα της χώρας μας είναι η απαισιοδοξία, η ύφεση και η ανεργία – σαν αποτέλεσμα των οποίων τόσο το δημόσιο χρέος, όσο και τα ελλείμματα, θα παραμείνουν ανεξέλεγκτα

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Προδότης δεν είναι μόνον αυτός που φανερώνει τα μυστικά της πατρίδος στους εχθρούς, αλλά και εκείνος που ενώ κατέχει δημόσιο αξίωμα, εν γνώσει του δεν προβαίνει στις απαραίτητες ενέργειες για να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο των ανθρώπων, πάνω στους οποίους άρχει" (Θουκυδίδης, περί προδοτών).

Ανάλυση

Με κριτήριο τον Θουκυδίδη έχουμε την υποκειμενική άποψη ότι εάν ένας ηγέτης, ο οποίος επέλεξε με τη θέληση του να κυβερνήσει, γνωρίζοντας επακριβώς τα προβλήματα της χώρας του, δεν τηρεί στο ακέραιο τις προεκλογικές του δεσμεύσεις και δεν μπορεί να εξασφαλίσει στους Πολίτες την κάλυψη των βασικών τους αναγκών (εργασία, παιδεία, υγεία, ασφάλεια, αξιοπρέπεια, εθνική κυριαρχία, κοινωνική δικαιοσύνη, ορθολογικό επιχειρηματικό πλαίσιο, έντιμη φορολόγηση κλπ.), δεν έχει καμία θέση στην εξουσία – όπως δεν είχε και ο προηγούμενος ή ο επόμενος που τυχόν κυβερνήσει ανάλογα.    

Ανεξάρτητα τώρα από τα παραπάνω, οι αμέσως επόμενοι μήνες θα είναι ίσως οι σημαντικότεροι, σε σχέση με τη διατήρηση ή τη διάλυση της Ευρωζώνης – η κρίση χρέους της οποίας έχει φτάσει στο ζενίθ, με κέντρο βάρους τις τράπεζες και όχι την Ελλάδα, όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι που ακολουθεί:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Δάνεια μεγάλων ευρωπαϊκών τραπεζών από τη ΕΚΤ, κατά σειρά προτεραιότητας, μετά το Νοέμβρη του 2011 (σε δις €).

Τράπεζες	Ποσόν
Ισπανικές*	402
Ιταλικές	283
Γαλλικές	176
Γερμανικές	79

* Μόνο τον Ιούλιο του 2012 οι καταθέσεις στις ισπανικές τράπεζες μειώθηκαν κατά 74 δις € (147 δις € από το Μάρτιο), με το μεγαλύτερο μέρος τους να έχει κατευθυνθεί στη Γερμανία. 

Σημείωση: Οι απαιτήσεις της γερμανικής κεντρικής τράπεζας απέναντι στην ΕΚΤ (Target II), στην οποία οφείλουν αντίστοιχα ποσά οι ελλειμματικές οικονομίες της Ευρωζώνης, έχουν ξεπεράσει τα 700 δις € – γεγονός που οδηγεί πολλούς στο συμπέρασμα ότι, η ΕΚΤ μεταφέρει ήδη τα χρήματα από τη Γερμανία στο Νότο, «αμοιβαιοποιώντας» έμμεσα το χρέος. 

Για να κατανοήσει κανείς το πρόβλημα των τραπεζών, όσον αφορά την ΕΚΤ, αρκεί να γνωρίζει ότι, τα ομόλογα των χωρών της Ευρωζώνης, τα οποία έχει ήδη αγοράσει, είναι μόλις 211,4 δις € – ενώ στις τράπεζες των παραπάνω τεσσάρων χωρών έχει δανείσει 940 δις € από το Νοέμβρη του 2011, όπου «εγκαινίασε» τα νέα προγράμματα παροχής ρευστότητας.

Για σύγκριση, η Fed έχει αγοράσει ομόλογα των Η.Π.Α. αξίας 1.640,40 δις $ – ένα γεγονός που τεκμηριώνει πως ενώ το πρόβλημα των Η.Π.Α. είναι το δημόσιο χρέος, της Ευρωζώνης είναι οι τράπεζες (αρκετοί κατηγορούν την ΕΚΤ ισχυριζόμενοι ότι, διατηρεί ένα «ζόμπι τραπεζικό σύστημα» στην Ευρώπη, αφού δεν επιτρέπει στις υπερχρεωμένες τράπεζες, όπως αυτές της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Ιρλανδίας κλπ. να πτωχεύσουν).       

Συνεχίζοντας, το μέλλον του ευρώ φαίνεται να εξαρτάται από την ΕΚΤ – η οποία μάλλον έχει πάρει τα ηνία από την Πολιτική, μη έχοντας καμία άλλη επιλογή (αν και ο κίνδυνος της επιβολής μίας δικτατορίας των κεντρικών τραπεζών τόσο στις Η.Π.Α., όσο και στην ΕΕ δεν είναι καθόλου αμελητέος).

Δυστυχώς, παρά το ότι η Γερμανίδα καγκελάριος άνοιξε το κουτί της Πανδώρας, δεν έχει πια η ίδια το κλειδί – αν και πολύ δύσκολα θα μπορούσε κανείς «να κλείσει ξανά τα δεινά στο πιθάρι», επαναφέροντας την Ευρωζώνη στην αφετηρία.  

Στον Πίνακα ΙΙ που ακολουθεί, φαίνονται οι «προθεσμίες» για το κοινό νόμισμα, με σημαντικότερη τη σύσκεψη της ΕΚΤ για την μαζική αγορά ομολόγων την επόμενη εβδομάδα, παρά τις έντονες αντιδράσεις της Bundesbank:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Συναντήσεις 2012 με θέμα το Ευρώ

Ημερομηνία	Θέμα
6 Σεπτεμβρίου	Σύσκεψη της ΕΚΤ για την μαζική αγορά ομολόγων
9 Σεπτεμβρίου	Παρουσίαση των μέτρων από την Ελλάδα στην Τρόικα
12 Σεπτεμβρίου	Απόφαση του συνταγματικού δικαστηρίου της Γερμανίας (ESM)
12 Σεπτεμβρίου	*Εκλογές στην Ολλανδία, πολύ σημαντικές για το ευρώ
14 Σεπτεμβρίου	Συνάντηση των υπουργών οικονομικών της ΕΕ στην Κύπρο
8 Οκτωβρίου	Συνάντηση των υπουργών οικονομικών της Ευρωζώνης
18 Οκτωβρίου	Συνάντηση κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλες
29/31 Οκτωβρίου	**Λήξη ομολόγων της Ισπανίας, αξίας 20 δις €

Πηγή: WSJ

* Αναμένεται η εκλογή τετρακομματικής κυβέρνησης, πιθανότατα εχθρικής προς το κοινό νόμισμα.

** Τυχόν απομόνωση της Ισπανίας από τις αγορές, ανάλογη με αυτήν της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας, θα σημάνει το τέλος της Ευρωζώνης. Η Ιρλανδία και η Πορτογαλία δεν είναι σε τόσο καλή θέση, όπως «προπαγανδίζεται».  

Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της ΓΣΕΕ (πηγή: ΑΝ), σε πολλές περιπτώσεις η πατρίδα μας έχει υπαναχωρήσει στα επίπεδα του 1978. Αναλυτικότερα,

(α) την περίοδο 2010-2012 το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος μειώθηκε κατά 8%, ενώ η ύφεση αυξήθηκε και η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη (από 17,7% το 2011 στο 24% το 2012).

(β) την ίδια περίοδο οι μειώσεις μισθών του Δημοσίου ανήλθαν σε 3,5 δις € και του ιδιωτικού τομέα σε 3 δις €. Συνολικά στο χρονικό διάστημα 2010-2011, οι περικοπές των συντάξεων και οι μειώσεις των μισθών ανήλθαν αθροιστικά σε 16,2 δις € (8% του ΑΕΠ), χωρίς να έχει μειωθεί η ανεργία, το δημόσιο χρέος και η ύφεση (προφανώς, αφού οι τόκοι είναι πολύ υψηλότεροι, ενώ η κατανάλωση «κατακρημνίσθηκε»). 

(γ) περαιτέρω σημειώνεται πως η οικονομική κατάσταση της κοινωνικής ασφάλισης επιδεινώνεται, λόγω της αύξησης της ανεργίας (24% το 2012 ή 1.200.000 άτομα) και της μείωσης των μισθών που στερούν την κοινωνική ασφάλιση από πόρους της τάξης των 9,5 δις €.

(δ) ακόμη, η ΓΣΕΕ ισχυρίζεται πως η εισφοροδιαφυγή από την αδήλωτη και ανασφάλιστη εργασία, καθώς επίσης από τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, οδηγεί σε απώλειες 8,5 δις € (από την άλλη πλευρά βέβαια, χωρίς την παραβίαση των νόμων, στην οποία υποχρεώνονται ουσιαστικά οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, θα είχαν ήδη κλείσει οι περισσότερες – με δυσμενέστερα ίσως αποτελέσματα για την οικονομία μας). 

Τέλος, η μελέτη υποστηρίζει ότι, η αγοραστική δύναμη των νέων κατώτατων μισθών έχει πλέον επιστρέψει στα επίπεδα του 1978. Ενδεχομένως δε ακόμη πιο πίσω, αν υπολογίσει κανείς ότι, ο μισθός τότε ενός ανειδίκευτου φοιτητή ήταν περί τις 6.000 δρχ. ενώ το εισιτήριο των λεωφορείων 2 δρχ. (3.000 φορές χαμηλότερο) – σήμερα περί τα 500 €, ενώ το εισιτήριο κοστίζει 1,20 € (μόλις 416 φορές χαμηλότερο).

Όλα τα παραπάνω πριν από την εφαρμογή των νέων μέτρων λιτότητας, ύψους 11,8 δις € – ενώ η Ελλάδα ευρίσκεται για 5η συνεχή χρονιά σε βαθιά ύφεση, η οποία υπολογίζεται να φτάσει στο 7% το 2012. Προφανώς η κυβέρνηση αδυνατεί να κατανοήσει ότι, τα προβλήματα της χώρας μας σήμερα είναι η απαισιοδοξία, η ύφεση και η ανεργία – σαν αποτέλεσμα των οποίων τόσο το δημόσιο χρέος, όσο και τα ελλείμματα θα παραμείνουν ανεξέλεγκτα.

Ο κίνδυνος λοιπόν να οδηγηθούμε στην απορρύθμιση, στην κατάρρευση, στις βίαιες κοινωνικές αναταραχές και στο χάος δεν έχει σε καμία περίπτωση ξεπερασθεί – αντίθετα, έχει αυξηθεί σε σχέση με το πρόσφατο παρελθόν, γεγονός που δεν επιτρέπει δυστυχώς να αισιοδοξούμε για το μέλλον (αν και η απαισιοδοξία, πόσο μάλλον η συνεχής καταστροφολογία, λειτουργώντας ως αυτοεκπληρούμενες προφητείες, επιδεινώνουν σημαντικά τις προοπτικές της οποιασδήποτε οικονομίας).   

Απλούστερα, όσο πιο πολύ βράζει το νερό σε μία κλειστή κατσαρόλα, χωρίς να ανοίγεται το καπάκι της, τόσο πιο καταστροφική προβλέπεται η έκρηξη της – σαν αποτέλεσμα του συγκεντρωμένου ατμού στο εσωτερικό της.

ΤΑ ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ

Στα πλαίσια αυτά υπενθυμίζεται ότι, "το Δεκέμβριο του 2001 η κεντρική πλατεία της Αργεντινής πλημμύρισε από αγανακτισμένους και εξαθλιωμένους Πολίτες, επειδή είχαν χάσει πλέον εντελώς την εμπιστοσύνη τους στη νέα κυβέρνηση – η οποία, παρά το ότι τους είχε στην κυριολεξία λεηλατήσει, δεν μπόρεσε να τους εξασφαλίσει απολύτως τίποτα.

Οι συγκρούσεις που ακολούθησαν με την αστυνομία ήταν εξαιρετικά αιματηρές (ο Δεκέμβριος του 2012 για την Ελλάδα δεν είναι μακριά), με αποτέλεσμα να αναγκασθεί ο πρόεδρος της χώρας να εγκαταλείψει το προεδρικό μέγαρο με ελικόπτερο". 

Με κριτήριο τα παραπάνω και όσον αφορά την Ελλάδα επαναλαμβάνουμε ότι, δεν μπορεί να θεωρείται ως επιτυχημένη η πολιτική του εθνικού εξευτελισμού, της αναξιοπιστίας και της «επαιτείας», η οποία στηρίζεται στις «δουλοπρεπείς» υποσχέσεις αύξησης των φόρων, κατάλυσης της ατομικής ιδιοκτησίας (χαράτσια), λεηλασίας της δημόσιας περιουσίας και συνεχών μειώσεων των μισθών – ακόμη και αν κάτι τέτοιο θα εξασφάλιζε την παραμονή της χώρας μας στο ευρώ ή/και τις επόμενες δόσεις του σκόπιμα εξαρτημένου από τους τοκογλύφους ελληνικού δημοσίου.

Ειδικά όσον αφορά την «αναξιοπιστία», δεν επιτρέπεται να βεβαιώνει ο νέος πρωθυπουργός της χώρας τους δανειστές της ότι, θα εξοφλήσει ολοκληρωτικά και εμπρόθεσμα τις υποχρεώσεις της (όπως ακριβώς και ο προηγούμενος), χωρίς ταυτόχρονα να τους εξηγεί/τεκμηριώνει τη μέθοδο ή/και τον τρόπο, με τον οποία θα τα καταφέρει – πόσο μάλλον όταν οι αγορές έχουν την εντελώς αντίθετη άποψη, κρίνοντας τουλάχιστον από τα CDS και τα Spreads, ενώ γνωρίζουν πολύ καλά πως χωρίς ανάπτυξη, είναι αδύνατη η έξοδος από την κρίση και η εξυπηρέτηση του δημοσίου χρέους.  

Στο σημείο αυτό θεωρούμε σκόπιμο να αναφερθούμε ξανά σε ορισμένα βασικά προβλήματα της οικονομίας μας, τα οποία πρέπει απαραίτητα να επιλυθούν:

ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΔΙΔΥΜΩΝ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΩΝ

Η συνεχώς μειούμενη ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας θεωρείται από πολλούς ότι είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για τα «δίδυμα ελλείμματα» της (δημόσιο έλλειμμα προϋπολογισμού και ιδιωτικό κυρίως έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών), τα οποία αύξησαν στο παρελθόν το δημόσιο χρέος της (το 80% περίπου του δημοσίου χρέους προέρχεται από τόκους, με ένα μεγάλο μέρος του υπολοίπου 20% να οφείλεται στη διαφθορά κάποιων πολιτικών). Εν τούτοις, εμείς έχουμε την άποψη ότι σήμερα δεν είναι η μοναδική πηγή των προβλημάτων της.

Αντίθετα, θεωρούμε ότι τα ελλείμματα είναι αυτά που προκαλούν τη μείωση της ανταγωνιστικότητας της χώρας μας (την αύξηση των τόκων, του δημοσίου χρέους κλπ.), ενώ προκαλούνται από τη χρήση οικονομικών όπλων: μεταξύ των οποίων της τεχνητής υποτίμησης του γερμανικού ευρώ (ευρωπαϊκές ασυμμετρίες), της ανάλογης ανατίμησης του ελληνικού, καθώς επίσης της επέκτασης των πολυεθνικών φοροφυγάδων εντός συνόρων – παράγοντες που έχουν συμβάλλει τα μέγιστα στην αποβιομηχανοποίηση της Ελλάδας, από την οποία πηγάζει η μειωμένη ανταγωνιστικότητα της.

Ας σημειώσουμε εδώ ότι, η αύξηση της ανταγωνιστικότητας στους τομείς των υπηρεσιών (στους οποίους δραστηριοποιείται κυρίως η Ελλάδα) είναι πολύ πιο δύσκολη, από την αύξηση της στους τομείς της μεταποίησης (βιομηχανία κλπ.) – γεγονός που επεξηγεί τα προβλήματα μίας αναπτυξιακής οικονομικής πολιτικής, καθώς επίσης την προδιαγεγραμμένη, παταγώδη αποτυχία των όποιων μέτρων λιτότητας εφαρμόζονται. Πόσο μάλλον όταν τόσο τα ελλείμματα, όσο και το χρέος, καθιστούν αδύνατες τις επενδύσεις σε νέους τομείς – μέσω των οποίων θα αυξανόταν η ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας. 

Περαιτέρω, οι ομοιότητες που παρουσιάζει η Ελλάδα με τις Η.Π.Α. στον παραπάνω προβληματισμό, με μία χώρα δηλαδή επίσης «εντάσεως υπηρεσιών» που όμως δεν αμφισβητείται η ανταγωνιστικότητα της, όπως συμβαίνει με την Ελλάδα (χωρίς φυσικά να συγκρίνουμε τα μεγέθη των δύο οικονομιών), είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς.

Πολύ περισσότερο όταν η λύση και για τις δύο χώρες είναι μάλλον κοινή, εάν δεν αλλάξουν ριζικά συμπεριφορά τα πλεονασματικά κράτη: η αναβολή πληρωμών δηλαδή, η αναδιαπραγμάτευση του χρέους και η επαναβιομηχανοποίηση, όπου όμως οι Η.Π.Α. έχουν προφανώς πολύ περισσότερες επιλογές (στρατιωτική επίλυση της διαμάχης, ολοκλήρωση της εισβολής του ΔΝΤ στην ΕΕ, πληθωριστική μείωση των χρεών με τύπωμα νέων χρημάτων, χρηματοπιστωτικές επιθέσεις, προστατευτισμός κλπ.).

Εάν τυχόν βέβαια η Ελλάδα χρεοκοπήσει ανεξέλεγκτα, το κόστος δανεισμού των Η.Π.Α. θα αυξηθεί σε τέτοιο βαθμό που θα υποχρεώσει την κυβέρνηση της υπερδύναμης σε ριζικές αποφάσεις. Όσον αφορά τώρα ειδικά τα «δίδυμα ελλείμματα», τα εξής:   

(α) Το έλλειμμα του κρατικού προϋπολογισμού (αφορά το δημόσιο τομέα): Στην προκειμένη περίπτωση, τα έσοδα του κράτους δεν αρκούν για την κάλυψη των δαπανών του ενώ, όταν τα έσοδα δεν φθάνουν για την πληρωμή όλων των εξόδων, εκτός από τους τόκους και τα χρεολύσια (δόσεις δανείων), μιλάμε για πρωτογενή ελλείμματα.

Η κάλυψη τώρα του ελλείμματος του προϋπολογισμού, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς της σκιώδους διακυβέρνησης της χώρας μας, προβλέπει αφενός μεν νέους φόρους, αφετέρου μείωση των κοινωνικών δαπανών, των μισθών, των συντάξεων κλπ. – επί πλέον εκποίηση της δημόσιας περιουσίας, καθώς επίσης εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις, για την «αναχαίτιση» του χρέους.

Δηλαδή, με στόχο τη σταθεροποίηση του δημοσίου χρέους μας, η κυβέρνηση επιβάλλει την μεταφορά πόρων από τον ιδιωτικό τομέα – από τους Πολίτες λοιπόν στο κράτος (και από εκεί στους δανειστές), καθώς επίσης την πώληση (εκποίηση) περιουσιακών στοιχείων του δημοσίου.

Με τον τρόπο αυτό το προϋπολογιζόμενο χρέος το 2020 θα φτάσει στα επίπεδα του 2008 (περί το 120% του ΑΕΠ) – ενώ η όποια προσπάθεια μείωσης των δαπανών του κράτους (απόλυση δημοσίων υπαλλήλων, περιορισμός των συντάξεων κλπ.), θα οδηγηθεί στην πληρωμή των τόκων. Απλούστερα, η ιδιωτική περιουσία, τα χρήματα των Ελλήνων Πολιτών δηλαδή, ένα μέρος των μισθών τους και η δημόσια περιουσία, θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη των μελλοντικών δαπανών του κρατικού μηχανισμού, καθώς επίσης των τόκων των διεθνών τοκογλύφων – χωρίς να μειωθεί ουσιαστικά ο δανεισμός του κράτους.    

Όμως οι νέοι φόροι, με εξαίρεση ίσως τους φόρους ακινήτων, μέσω των οποίων προγραμματίζεται η μεταφορά περιουσιακών στοιχείων από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο («κλοπή» της ιδιωτικής περιουσίας), είναι πολύ δύσκολο να έχουν τα αναμενόμενα αποτελέσματα – αφού μειώνεται η φορολογική βάση. Με τον Πίνακα ΙΙΙ που ακολουθεί, αναλύουμε τον συγκεκριμένο προβληματισμό:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙΙ: Παράδειγμα φορολόγησης με διαφορετικούς συντελεστές

Συντελεστές φορολόγησης	Κέρδος*	Φόρος
Συντελεστής 20%	10.000.000.000	2.000.000.000
Συντελεστής 50%	1.000.000.000	500.000.000

* Υπόθεση εργασίας

Στο παραπάνω «παράδειγμα», εάν αυξηθούν οι συντελεστές φορολόγησης των επιχειρήσεων στο 50%, από το 20% (υπόθεση εργασίας), τότε πλήττονται τα κέρδη τους – οπότε, αντί να εισπράξει το κράτος 2 δις € με συντελεστή 20%, εισπράττει μόλις 500 εκ €, παρά την αύξηση του συντελεστή στο 50%.

Εκτός αυτού φυσικά, πολλές εταιρείες μεταναστεύουν στο εξωτερικό, λόγω της υψηλής φορολόγησης, με αποτέλεσμα να συνεχίζει η αποβιομηχανοποίηση της χώρας, να αυξάνεται η ανεργία, να επιδεινώνεται το εμπορικό ισοζύγιο κλπ. Η πλήρης αποτυχία επίτευξης των στόχων του υφεσιακού ΔΝΤ-προγράμματος, τεκμηριώνει με τον καλύτερο τρόπο την ανάλυση μας – όπως και την «πολιτική προδοσία».    

Οι ιδιωτικοποιήσεις τώρα (άρθρο μας), περιορίζουν μεν τα χρέη ενός κράτους στο παρόν, αλλά ταυτόχρονα μειώνουν τα έσοδα του στο μέλλον – όπως ακριβώς συμβαίνει και με τις επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, εάν η Ελλάδα πουλήσει την σκόπιμα απαξιωμένη πλέον ΔΕΗ, θα εισπράξει σήμερα ένα πολύ μικρό ποσόν, αλλά θα χάνει μερίσματα – ενώ η πολυεθνική που θα την εξαγοράσει, αφενός μεν θα πληρώνει λιγότερους φόρους (δια της γνωστής μεθόδου της φοροαποφυγής), αφετέρου θα μειώσει το προσωπικό, επιβαρύνοντας τα δημόσια ταμεία τουλάχιστον με 50-100 εκ. € ετήσια (επιδόματα ανεργίας κλπ.).

Επομένως, παρά το ότι μειώνεται προς στιγμήν το δημόσιο χρέος, επιβαρύνεται στο άμεσο μέλλον ο προϋπολογισμός, τα ελλείμματα του οποίου «εκβάλλουν» ξανά στο χρέος. Το γεγονός αυτό έχει αποδειχθεί στις Η.Π.Α., όπου οι εκτεταμένες, νεοφιλελεύθερες ιδιωτικοποιήσεις τη δεκαετία του ‘80 από τα παιδιά του Σικάγου, μείωσαν καταρχήν το χρέος, αλλά στη συνέχεια εκτόξευσαν το έλλειμμα – με αποτέλεσμα η υπερδύναμη να είναι σήμερα αφενός μεν διπλά ελλειμματική (προϋπολογισμός, ισοζύγιο), αφετέρου υπερχρεωμένη (άρθρο μας).   

Η λύση εδώ είναι προφανώς ο ισοσκελισμός του προϋπολογισμού – με τον περιορισμό των υπερβολικών δαπανών του δημοσίου, τη μείωση των επιτοκίων δανεισμού, την κρατικοποίηση της ΤτΕ (ενδεχομένως την επιλογή του διοικητή της από τη Βουλή, όπως αποφάσισε πρόσφατα η Σερβία, περιορίζοντας παράλληλα την ανεξαρτησία της κεντρικής της τράπεζας), τον εξορθολογισμό των φόρων, την αύξηση των εσόδων μέσω της ανάπτυξης της οικονομίας μας (αύξηση του ΑΕΠ), τη φορολόγηση των πολυεθνικών επί του τζίρου τους, την αύξηση της κερδοφορίας των δημοσίων επιχειρήσεων και την πληρωμή (συμψηφισμός) των γερμανικών αποζημιώσεων.  

(β) Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών (αφορά κυρίως τον ιδιωτικό τομέα): Εάν η αξία των εξαγωγών μία χώρας (συμπεριλαμβανομένων των τουριστικών «εισροών»), είναι μικρότερη από την αξία των εισαγωγών της, τότε αναφερόμαστε σε ελλειμματικό ισοζύγιο εξωτερικών (τρεχουσών) συναλλαγών. Στην περίπτωση αυτή, οι αποταμιεύσεις του εξωτερικού (των πλεονασματικών χωρών δηλαδή), χρηματοδοτούν ένα μέρος των επενδύσεων και της κατανάλωσης του εσωτερικού. Αυτό σημαίνει με τη σειρά του ότι, η οικονομία μίας χώρας που έχει συνεχώς έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της, αυξάνει διαρκώς το εξωτερικό της χρέος (δημόσιο και ιδιωτικό).

Σε τελική ανάλυση τώρα, οι οικονομίες που διακρίνονται από χρόνια ελλείμματα στο ισοζύγια εξωτερικών συναλλαγών τους, είναι οι χρεωμένες οικονομίες έναντι του εξωτερικού. Αντίθετα, οι οικονομίες που έχουν χρόνια πλεονάσματα στα ισοζύγια εξωτερικών συναλλαγών τους, είναι οι οικονομίες που δανειοδοτούν τις ελλειμματικές χώρες. Ο Πίνακας ΙV είναι αντιπροσωπευτικός των παραπάνω:

ΠΙΝΑΚΑΣ IV: Πλεονασματικές – Ελλειμματικές χώρες (Ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών) σε δις $ – Εκτιμήσεις 2009

Α/Α	Χώρα	Ισοζύγιο	Α/Α	Χώρα	Ισοζύγιο
1	Κίνα	297,10	1	Η.Π.Α.	-419,90
2	Ιαπωνία	140,60	2	Ισπανία	-74,47
3	Γερμανία	135,10	3	Ιταλία	-66,57
4	Νορβηγία	55,32	4	Γαλλία	-56,13
5	Ρωσία	48,97	5	Καναδάς	-36,13
6	Ολλανδία	42,72	6	Ελλάδα	-34,30
7	Νότια Κορέα	42,67	7	Μ. Βρετανία	-32,68
8	Ταϊβάν	42,57	8	Ινδία	-31,54
9	Ελβετία	35,91	9	Αυστραλία	-29,89
10	Κουβέιτ	32,01	10	Βραζιλία	-24,30
11	Μαλαισία	30,46	11	Πορτογαλία	-23,38
12	Σουηδία	29,50	12	Ιράκ	-19,90
13	Σαουδική Αραβία	26,50	13	Τουρκία	-13,96
14	Σιγκαπούρη	25,35	14	Ν. Αφρική	-11.53
15	Χονγκ Κονγκ	18,40	15	Μεξικό	-10.12
15	Σύνολα	1.003,18	15	Σύνολα	-884,80

Πηγή: The World Factbook. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος    

Σημείωση: Οι πλεονασματικές χώρες είναι οι δανειστές των ελλειμματικών. Για παράδειγμα, το έλλειμμα του ισοζυγίου των Η.Π.Α. χρηματοδοτείται κυρίως από την Κίνα και την Ιαπωνία, αφού διαφορετικά δεν θα μπορούσε να υπάρχει.

Συνεχίζοντας, χρόνιο έλλειμμα στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών σημαίνει ότι, οι Πολίτες της συγκεκριμένης χώρας καταναλώνουν (ή/και επενδύουν) κάθε χρόνο περισσότερα υλικά αγαθά και υπηρεσίες, από ότι οι ίδιοι παράγουν – οπότε τα ελλείμματα τους χρηματοδοτούνται με εξωτερικά δάνεια. Επίσης ότι, αποταμιεύουν λιγότερα από όσα επενδύουν, αφού η συνολική αποταμίευση των Πολιτών μίας χώρας, χρηματοδοτεί όλες τις επενδύσεις, καθώς επίσης τη διαφορά που προκύπτει από την αξία των εξαγωγών, μείον την αξία των εισαγωγών.

Για την τεκμηρίωση των παραπάνω, σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών (2010) η ιδιωτική αποταμίευση στην Ελλάδα μειώθηκε από 15,4% του ΑΕΠ το 2004, σε 9,9% του ΑΕΠ το 2007. Έτσι, η χρηματοδότηση των επενδύσεων, καλύφθηκε από την αρνητική αύξηση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, από 10,3% του ΑΕΠ το 2004, στα 14,7% του ΑΕΠ το 2007. Ο Πίνακας V εμφανίζει το άθροισμα των ελλειμμάτων του δημοσίου και του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, ως ποσοστό επί του ΑΕΠ, για τις χώρες της GIPS:      

ΠΙΝΑΚΑΣ V: Άθροισμα ελλειμμάτων χωρών της GIPS για το 2009

Δείκτης	Ελλάδα	Πορτογαλία	Ισπανία	Ιρλανδία
Έλλειμμα*	24%	18,2%	16,6%	15,6%

* Δημόσιο έλλειμμα και έλλειμμα ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών

Πηγή: ΤτΕ 2010. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σημείωση: Οι Γερμανοί, οι Ιάπωνες και οι Κινέζοι, είναι οι σημερινοί πρωταθλητές της αποταμίευσης.

Περαιτέρω, η κατάσταση αυτή οδηγείται προφανώς σε αδιέξοδο, όπως και τα συνεχή ελλείμματα του δημοσίου, αφού τα εξωτερικά δάνεια των ιδιωτών κλπ. δεν μπορούν κάποια στιγμή να χρηματοδοτηθούν από τις αγορές – λόγω της τεράστιας αύξησης των επιτοκίων και, στη συνέχεια, της «στάσης δανεισμού».

Εάν δε συνυπολογίσουμε εδώ ότι, η μείωση των μισθών των εργαζομένων, σε συνδυασμό με την υψηλότερη φορολόγηση επιχειρήσεων και ιδιωτών, θα έχει σαν λογικό αποτέλεσμα τον περαιτέρω περιορισμό των αποταμιεύσεων και κατ' επέκταση των επενδύσεων, η αυτοκτονία της Ελληνικής Οικονομίας είναι προδιαγεγραμμένη. Ο Πίνακας VI τώρα που ακολουθεί, αναφέρεται στο ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών της Ελλάδας: 

ΠΙΝΑΚΑΣ VI: Εξέλιξη ισοζυγίου της Ελλάδας (σε ποσοστά επί του ΑΕΠ)

Έτη	Έλλειμμα Ισοζυγίου / ΑΕΠ
1975-1979	0,96%
1980-1984	0,28%
1985-1989	-1,44%
1990-1994	-0,94%
1995-1999	-2,92%
2000-2004	-11,82%
2005-2008	-12,15%

Πηγή: Κομισιόν. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα VI μετά την είσοδο μας στην Ευρωζώνη, το ισοζύγιο μας επιδεινώθηκε σε τεράστιο βαθμό. Ένας δε από τους λόγους, για τους οποίους το ισοζύγιο μας έκτοτε είναι αρνητικό, δεν είναι άλλος από την αυξημένη δραστηριοποίηση των πολυεθνικών στη χώρα μας – οι οποίες εισάγουν όλο και περισσότερα προϊόντα από τα κράτη που εδρεύουν, πληρώνοντας όλο και λιγότερους φόρους, με τη βοήθεια της φοροαποφυγής (transfer pricing, Offshore) – με παράλληλο αποτέλεσμα την αποβιομηχανοποίηση της χώρας, λόγω damping, μικρού συγκριτικού μεγέθους αγοράς κλπ. 

Η λύση εδώ είναι προφανώς η επαναβιομηχανοποίηση της Ελλάδας, η αύξηση των εξαγωγών, η ανάπτυξη του τουρισμού, η αγορά αποκλειστικά ελληνικών προϊόντων εκ μέρους μας και η μείωση των εισαγωγών, έτσι ώστε να ισοσκελισθεί το ισοζύγιο μας. Εδώ ακριβώς χρειάζεται ένα σχέδιο τύπου Marshall για τη χώρα μας από την Ευρώπη και όχι νέα «καταναλωτικά» δάνεια, τα οποία επιδεινώνουν διαρκώς τον προϋπολογισμό μας – μέσω των τόκων εξυπηρέτησης τους.

Ας σημειωθεί επί πλέον ότι, τα δάνεια που μας χορηγούνται από την Τρόικα κατευθύνονται σχεδόν στο σύνολο τους στην πληρωμή των δανειστών μας (στις ευρωπαϊκές κυρίως τράπεζες, για τη διάσωση τους), χωρίς καν να χρειάζεται η «εμφάνιση» τους στο λογιστήριο του κράτους μας.      

ΤΑ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΟΥΝΤΑ ΕΥΡΩΔΟΧΕΙΑ

Σύμφωνα με μία οικονομική μελέτη (αναλυτικό άρθρο μας σχετικό με τις πιστώσεις «Target-2» του συστήματος της ΕΚΤ), το 88% των ελλειμμάτων των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών των χωρών της GIPS, κατά τη διάρκεια των επομένων τριών ετών μετά το ξέσπασμα της κρίσης, χρηματοδοτούταν από το σύστημα Target της ΕΚΤ.

Τα δανειακά αυτά χρήματα, τα οποία έλαβαν οι κεντρικές τράπεζες των χωρών της GIPS από την ΕΚΤ, χρησιμοποιήθηκαν για να εξασφαλίσουν τη ροή των προϊόντων (εισαγωγές), καθώς επίσης την αγορά διαφόρων περιουσιακών στοιχείων (μετοχές, ομόλογα, αγορές εταιρειών, τίτλοι ιδιοκτησίας κλπ.), από τους Έλληνες, τους Ιρλανδούς, τους Πορτογάλους και τους Ισπανούς. Η ενέργεια αυτή της ΕΚΤ θεωρείται «ορθολογική», αφού διαφορετικά δεν θα είχε αποφευχθεί η ξαφνική χρεοκοπία πολλών μαζί χωρών της Ευρωζώνης.

Στην πραγματικότητα βέβαια, πρόκειται για ένα τεράστιο «de facto bail out», για μία διάσωση δηλαδή των κρατών αυτών, παρά τις απαγορεύσεις της συνθήκης του Μάαστριχτ. Ακόμη περισσότερο είναι, σε τελική ανάλυση, μία «δημοσιονομική» παροχή πιστώσεων των πλεονασματικών προς τις ελλειμματικές χώρες η οποία, επίσημα δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως μία «μονεταριστική πολιτική».

Ειδικά όσον αφορά την Ελλάδα, την Πορτογαλία επίσης, το σύνολο των ιδιωτικών και δημοσίων εισροών κεφαλαίων τα τελευταία τρία χρόνια ήταν σχεδόν μηδενικό. Δηλαδή, ούτε οι ιδιώτες (επιχειρήσεις, καταναλωτές κλπ.) δεν τοποθέτησαν νέα κεφάλαια στην Ελλάδα, για να χρηματοδοτήσουν το εξωτερικό έλλειμμα του ισοζυγίου, ούτε το δημόσιο (δεν «ρευστοποιήθηκαν» περιουσιακά στοιχεία κλπ.). Επομένως, τα ελλείμματα των ισοζυγίων εξωτερικών συναλλαγών και των δύο χωρών χρηματοδοτήθηκαν «σιωπηρά» από την ΕΚΤ – η οποία θεωρείται πλέον ως η πιο επικίνδυνη τράπεζα του πλανήτη (ενδεχομένως μαζί με τη Fed).

Φυσικά αυτό έγινε σταδιακά, καθώς επίσης με εναλλαγές, όπου ενδιάμεσα υπήρχαν εισροές κεφαλαίων, τόσο από τον ιδιωτικό, όσο και από το δημόσιο τομέα – ταυτόχρονα βέβαια, ισοδύναμες σχεδόν εκροές. Συνολικά όμως για τα τρία χρόνια, οι εισροές κάλυψαν τις εκροές, οπότε επιβαρύνθηκε ουσιαστικά μόνο η ΕΚΤ.

Στην Ισπανία τώρα τα πράγματα εξελίχθηκαν διαφορετικά, αφού υπήρχαν πάντοτε κεφαλαιακές εισροές εκ μέρους του ιδιωτικού τομέα, οι οποίες χρηματοδοτούσαν το εξωτερικό έλλειμμα του ισοζυγίου – οπότε η κεντρική τράπεζα της χώρας προσέθετε χρήματα μόνο βοηθητικά, για τη χρηματοδότηση των επί πλέον (ελλειμματικών) εισαγωγών. Έτσι λοιπόν, όλα τα Target-δάνεια της κεντρικής τράπεζας της Ισπανίας από την ΕΚΤ ήταν μόλις 46 δις € και για τα τρία χρόνια – παρά το ότι το έλλειμμα εξωτερικών συναλλαγών της χώρας διαμορφώθηκε συνολικά στα 207 δις €.

Στην Ιρλανδία συνέβη ακριβώς το αντίθετο, γεγονός που σημαίνει ότι υπήρξε μαζική φυγή κεφαλαίων από τη χώρα. Το συμπέρασμα αυτό, η μαζική φυγή κεφαλαίων δηλαδή από την Ιρλανδία (πιθανολογούμε ότι κάτι ανάλογο θα συμβεί και στην Ιταλία), τεκμηριώνεται από το ότι, το συνολικό έλλειμμα εξωτερικών συναλλαγών της Ιρλανδίας, για τα τρία χρόνια μετά το ξέσπασμα της κρίσης, διαμορφώθηκε στα 16 δις €, ενώ τα Target-δάνεια εκτοξεύθηκαν στα 145 δις € (σχεδόν όσο το ΑΕΠ της χώρας, ύψους 160 δις €).

Απλούστερα, από την Ιρλανδία έφυγαν κεφάλαια ύψους σχεδόν 130 δις €, τα οποία ουσιαστικά «αφαιρέθηκαν» άμεσα από την ΕΚΤ και έμμεσα από τους Ευρωπαίους φορολογουμένους (αφού οι τράπεζες της χώρας δεν τα είχαν στη διάθεση τους ενώ, όπως γνωρίζουμε πλέον, η κεντρική τράπεζα της Ιρλανδίας τύπωσε μόνη της χρήματα, ύψους περί τα 60 δις € – με εντολή φυσικά της ΕΚΤ, η οποία έτσι βοήθησε τις ξένες εταιρείες που είχαν δημιουργήσει το δήθεν οικονομικό θαύμα της χώρας, βασιζόμενο στην εκτεταμένη, νόμιμη φοροδιαφυγή των πολυεθνικών, να «φυγαδεύσουν» τα άκρως κερδοσκοπικά κεφάλαια τους, εγκαταλείποντας την Ιρλανδία στην τύχη της). 

Ένα επόμενο συμπέρασμα είναι φυσικά το ότι, η ενδεχόμενη φυγή κεφαλαίων από μία χώρα της Ευρωζώνης (πόσο μάλλον σε συνδυασμό με μία στάση πληρωμών και με μία επιδρομή τραπεζών – bank run), δεν καταστρέφει μόνο την ίδια αλλά, πολύ περισσότερο (εφόσον ανήκει στις αδύναμες), όλες τις υπόλοιπες, δια μέσου της ΕΚΤ.

Επομένως, εάν τυχόν μεσολαβούσε μία φυγή κεφαλαίων από την Ιταλία προς τρίτες χώρες, σαν αποτέλεσμα του λανθασμένου χειρισμού της κρίσης (από την Κομισιόν, την Τρόικα και την Γερμανία), η καταστροφή που θα ακολουθούσε θα επιβάρυνε κυρίως την ίδια τη Γερμανία – επειδή μέσω της Bundesbank είναι ο κύριος χρηματοδότης της ΕΚΤ.   

Θα μπορούσε φυσικά να αναρωτηθεί κανείς τι θα συνέβαινε, εάν η ΕΚΤ δεν είχε χρηματοδοτήσει με τον παραπάνω «σιωπηλό» τρόπο τις κεντρικές τράπεζες των χωρών της GIPS (και όχι μόνο). Η απάντηση είναι πολύ απλή: εάν δεν το έκανε η ΕΚΤ, θα υπήρχαν τεράστια προβλήματα ρευστότητας, τα οποία θα είχαν οδηγήσει ήδη σε μαζικές χρεοκοπίες τραπεζών – αφού οι τράπεζες δεν θα μπορούσαν πλέον να αναχρηματοδοτηθούν από το «σύστημα».

Κατ' επέκταση, οι χρεοκοπίες τραπεζών θα ανάγκαζαν τα κράτη επίσης να χρεοκοπήσουν, με τελικό αποτέλεσμα την ολοκληρωτική χρεοκοπία πολλών χωρών της Ευρωζώνης – ακόμη και των πλέον ισχυρών.

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, από τους τέσσερις τομείς της οικονομίας μας (ναυτιλία, εμπόριο, κατασκευές και χρηματοπιστωτικός τομέας), οι οποίοι συνέβαλλαν στην ανάπτυξη της περιόδου 1996-2008 (με μέσο ρυθμό 3,7%) οι δύο (εμπόριο και κατασκευές) είναι αφενός μεν προστατευμένοι από το διεθνή ανταγωνισμό, αφετέρου σχετικά χαμηλής έντασης τεχνολογίας. Οι εκτεθειμένοι στο διεθνή ανταγωνισμό τομείς, όπως ο τουρισμός και η μεταποίηση, δεν αναπτύχθηκαν με τον ίδιο ρυθμό, λόγω της μικρότερης συγκριτικά παραγωγικότητας τους – η οποία δεν αντισταθμιζόταν από χαμηλότερες τιμές.

Περαιτέρω, η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα, παρά το ότι αυξήθηκε σημαντικά το χρονικό διάστημα 1996-2008, ευρίσκεται ακόμη σε αρκετά χαμηλότερο επίπεδο, σε σχέση με το μέσο της Ευρωζώνης. Το γεγονός αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη σύνθεση των οικονομικών δραστηριοτήτων – στη συγκέντρωση δηλαδή σε κλάδους χαμηλής έντασης κεφαλαίου και τεχνολογίας, όπως είναι ο αγροτικός, οι κατασκευές και το εμπόριο. Ο Πίνακας VII αναφέρεται στο μισό περίπου των απασχολουμένων στην Ελλάδα:

ΠΙΝΑΚΑΣ VII Απασχολούμενοι στην Ελλάδα, σε κλάδους προστατευμένους, χαμηλής κεφαλαιακής/τεχνολογικής έντασης ή και τα δύο.

Κλάδοι	Ποσοστό απασχολουμένων επί του συνόλου
Αγροτικός τομέας	11,5%
Κατασκευές	8,2%
Εμπόριο	18,2%
Δημόσια Διοίκηση	8,3%

Πηγή: ΤτΕ. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος 

Συνεχίζοντας οι κλάδοι, οι οποίοι αύξησαν περισσότερο το μερίδιο τους στο ΑΕΠ, την περίοδο 1999-2004, σε σχέση με την περίοδο 1971-1980, καθώς επίσης αυτοί που το περιόρισαν, ήταν οι εξής:

ΠΙΝΑΚΑΣ VIII: Κυριότεροι κλάδοι μεταβολής μεριδίων στο ΑΕΠ

Κλάδοι	Περίοδος 1971-1980	Περίοδος 1999-2004
Χρηματοπιστωτικός	13,8%	16,7%
Εκπαιδευτικές-Υγειον. Υπηρ.	6,0%	8,2%
Ξενοδοχεία-Εστιατόρια	6,5%	11,2%
Μεταποίηση	23,2%	14,9%
Γεωργία-Αλιεία	11,6%	5,7%

Πηγή: ΤτΕ. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος 

Οφείλουμε να τονίσουμε εδώ ότι, η παραγωγικότητα του επενδυμένου κεφαλαίου στη Γερμανία είναι διπλάσια από ότι στην Ελλάδα (δηλαδή, για να επιτύχει κανείς το ίδιο κέρδος στην Ελλάδα χρειάζεται τα διπλά κεφάλαια, από ότι στη Γερμανία), γεγονός που οφείλεται σε πολλούς παράγοντες (γραφειοκρατία, έλλειψη πλαισίου στην Ελλάδα, μέγεθος επιχειρήσεων, φεουδαρχική εταιρική διακυβέρνηση κλπ.). Εδώ οφείλεται ίσως η τεράστια μείωση του μεταποιητικού τομέα, η οποία τεκμηριώνει την έκταση της αποβιομηχανοποίησης της χώρας μας. Ουσιαστικά δε τη μεταφορά του εργατικού δυναμικού από την παραγωγή στις υπηρεσίες, όπως φαίνεται στον Πίνακα VIII.

Περαιτέρω, το μερίδιο των μισθών στο καθαρό προϊόν της Ελληνικής Οικονομίας είναι 1,7 φορές μικρότερο από αυτό της Γερμανικής (1,6 από το αντίστοιχο της Ισπανικής!). Δηλαδή, εάν ένα προϊόν κοστίζει στην παραγωγή του 10 €, τα εργατικά συμμετείχαν στο κόστος του, όταν έγινε η μελέτη,  με 1 € στην Ελλάδα και με 1,7 € στη Γερμανία – σήμερα, με ακόμη λιγότερα.

Παρόλα αυτά, η παραγωγικότητα στη Γερμανία είναι σχεδόν διπλάσια, από αυτήν στην Ελλάδα. Επομένως, η συνέχιση της αντιμετώπισης των προβλημάτων της χώρας μας, με τη συμπίεση του κόστους εργασίας (μισθούς) ανά μονάδα προϊόντος, δεν πρόκειται να μας οδηγήσει πουθενά – ει μη μόνο στην απόλυτη χρεοκοπία, μέσω της μείωσης της κατανάλωσης και κατ' επέκταση του ΑΕΠ, της φορολογικής βάσης, των εσόδων κλπ.  

Κλείνοντας, η συνεχώς αυξανόμενη έκθεση της Ελληνικής Οικονομίας στο διεθνή ανταγωνισμό (Ευρώπη, Παγκοσμιοποίηση), με την απουσία οποιουδήποτε αναπτυξιακού σχεδιασμού, με «συνθήκες Ευρωζώνης» (αδυναμία αυτόνομης δημοσιονομικής, νομισματικής πολιτικής), έχει διαβρώσει και θα συνεχίσει να διαβρώνει ακόμη περισσότερο την παραγωγική της βάση, με καταστροφικά αποτελέσματα για το μέλλον της.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αφενός μεν τα δίδυμα ελλείμματα, αφετέρου το δημόσιο χρέος, σε συνδυασμό με τη δομή της οικονομίας της και το μη υγιές πλαίσιο λειτουργίας των επιχειρήσεων, μειώνουν διαρκώς την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας – αφού δεν μπορεί να χρηματοδοτηθεί η οποιαδήποτε αναπτυξιακή πολιτική. Η μειωμένη τώρα ανταγωνιστικότητα ανατροφοδοτεί το έλλειμμα του ισοζυγίου εξωτερικών συναλλαγών μας, το οποίο με τη σειρά του «εκβάλλει» αυξανόμενο στο έλλειμμα του προϋπολογισμού και στο δημόσιο χρέος.

Επομένως, η χώρα μας έχει εισέλθει σε έναν ανατροφοδοτούμενο, καθοδικό σπειροειδή κύκλο, ο οποίος πρέπει να σταματήσει άμεσα. Ο μοναδικός ίσως τρόπος πλέον για να το επιτύχει, εάν δεχθούμε ότι η μη αλληλέγγυα Ευρωζώνη δεν πρόκειται ποτέ να εξελιχθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, με όρους ισότητας, δεν είναι άλλος από την ελεγχόμενη αναβολή πληρωμών – παραμένοντας στο Ευρώ αφού δυστυχώς, όσο περνάει ο καιρός και η Ελλάδα βυθίζεται στο σκότος των αλλεπάλληλων μνημονίων με τα ενυπόθηκα δάνεια, η επιστροφή στο εθνικό της νόμισμα (άρθρο μας), χωρίς να καταστραφεί εντελώς, γίνεται ανέφικτη.

Στην αντίθετη περίπτωση, κινδυνεύει να «μεταλλαχθεί» σε προτεκτοράτο της Γερμανίας, η οποία χρόνια τώρα «επιβουλεύεται» τον τεράστιο φυσικό πλούτο, τον πολιτισμό και την απίστευτη ομορφιά της.

Επαναλαμβάνουμε λοιπόν ξανά ότι, η χώρα μας χρειάζεται ένα σύνολο μέτρων αναμόρφωσης και ενίσχυσης της οικονομίας της, με κέντρο βάρους τα χαμηλά επιτόκια δανεισμού (βασικό της ΕΚΤ), την αναδιάρθρωση (επιμήκυνση) του δημοσίου χρέους, την ενίσχυση των εξαγωγών και του τουρισμού, το συμψηφισμό των Γερμανικών αποζημιώσεων, καθώς επίσης τις ευρωπαϊκές παραγωγικές επενδύσεις – μέσω του οποίου θα καταπολεμηθεί η ύφεση, ο στασιμοπληθωρισμός καλύτερα, καθώς επίσης η εγκληματική ανεργία που προκάλεσε η καταστροφική διαχείριση της κρίσης, τόσο εκ μέρους της Τρόικας, όσο και των τελευταίων ελληνικών κυβερνήσεων.

Διαφορετικά, αργά ή γρήγορα, η Ελλάδα θα χρεοκοπήσει, ενώ οι Πολίτες της σίγουρα θα αντιδράσουν έγκαιρα στη λεηλασία της ιδιωτικής και δημόσιας περιουσίας τους, γνωρίζοντας ότι με τα υποτελή μέτρα της κυβέρνησης δεν θα αποφύγουν την πτώχευση – στην οποία όμως δεν θέλουν να οδηγηθούν ανόητα, σαν μία «στυμμένη λεμονόκουπα» (εξαθλιωμένοι δηλαδή, άνεργοι, πεινασμένοι και χωρίς περιουσιακά στοιχεία, όπως η Αργεντινή μετά από τρία χρόνια στα νύχια του ΔΝΤ).

Σε τελική ανάλυση πάντως η Ελλάδα, η Ευρώπη, οι Η.Π.Α. και ολόκληρος ο πλανήτης (ο οποίος δυστυχώς κινδυνεύει από μία τεράστια διατροφική κρίση), αντιμετωπίζουν πάρα πολλές «ασύμμετρες απειλές», οι οποίες όμως σηματοδοτούν ακόμη περισσότερες ευκαιρίες – με το μέλλον μας τόσο δυσοίωνο, όσο και εξαιρετικά αισιόδοξο, εάν ληφθούν τελικά οι σωστές αποφάσεις.   

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 02. Σεπτεμβρίου 2012, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου. Έχει εκδώσει πρόσφατα τρία βιβλία της σειράς «Η κρίση των κρίσεων» (διάθεση με παραγγελία στο kb@kbanalysis.com).

Η Βιωσιμότητα της Ευρωζώνης και η Προοπτική της Ελλάδας

 

Του Γιάννη Τόλιου*

 

Η κρίση της ευρωζώνης βαθαίνει όσο αποτυγχάνουν τα διάφορα μέτρα στήριξης της από τις Συνόδους Κορυφής της ΕΕ θέτοντας υπό αμφιβολία τη βιωσιμότητα της. Δεν είναι τυχαίο που τελευταία έρχονται στο προσκήνιο παλιές και νέες ιδέες για την πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, ενώ και όλο πυκνώνουν οι εγκλίσεις από γνωστούς «ευρωπαϊστές» για την ανάληψη πρωτοβουλιών σωτηρίας της.

Σε δήλωση του πρώην καγκελάριου της Γερμανίας Χέλμουτ Σμιθ, απέδωσε τις αιτίες της κρίσης στην πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης, τονίζοντας ότι «η Άνγκελα Μέρκελ δεν είναι γεννημένη ευρωπαία» και ζήτησε «μερική αμοιβαιοποίηση του ευρωπαϊκού χρέους» κά. («Τα Νέα», 9.8.12) Σε ανάλογο πνεύμα ο πρώην προέδρος της Κομισιόν Ρομάνο Πρόντι σε άρθρο του στη αμερικάνικη εφημερίδα «Christian Science Monitor» καλεί τη Γερμανία να παίξει τον ηγετικό της ρόλο προς μια ομοσπονδιακή Ευρώπη («Αυγή», 14.8.12). Κατά τον Πρόντι «μονάχα αν οι ευρωπαϊκές χώρες κάτω από μια γερμανική ηγεσία επαναδεσμευθούν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα …. θα καταφέρουμε να προχωρήσουμε δυνατά προς μια πολιτική ένωση από την κύρια είσοδο και όχι από το παράθυρο,δρομολογώντας μια νέα συνταγματική διαδικασία».! 

Επίσης τρεις γνωστοί γερμανοί διανοούμενοι (Χάμπερμας-Μποφίνγκερ-Ρίμελιν) σε κείμενο τους («Καθημερινή», 19.8.12), θεωρούν ότι ότι η ΟΝΕ δεν είναι πλέον βιώσιμη και προτείνουν εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με πολιτική ενοποίηση τουλάχιστον των χωρών της ευρωζώνης, καθώς και την υιοθέτηση Ευρωσυντάγματος με την πραγματοποίηση δημοψηφίσματος σε όλες τις χώρες. Επίσης ζητούν την προσωρινή αναστολή του δημοσιονομικού συμφώνου, την αναδιάρθρωση του χρέους των χωρών της ευρωζώνης που αντιστοιχεί στη συμφωνία του Μάαστρχτ, καθώς και κοινή εγγύηση των κρατικών ομολόγων ώστε να αποφευχθεί το ρίσκο χρεοκοπίας ενός κράτους», κά.

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΟΠΟΙΗΣΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΑΞΙΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΗ

Ωστόσο η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης δεν είναι απλά υπόθεση αφηρημένων οραματισμών και «καλών προθέσεων», αλλά συνδέεται στενά με το ευρύτερο πλέγμα διακρατικών και ταξικών σχέσεων και αντίστοιχων συμφερόντων. Η ευρωπαϊκή ενοποίηση ως πολιτική «συνεργασίας» κυρίαρχων αστικών τάξεων γίνεται με βάση το κριτήριο της ισχύος» και του ανταγωνισμού. Όσο πιο ισχυρή είναι μια χώρα σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο, τόσο πιο βαρύνουσα θέση κατέχει στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η ισχύς των μεγαλύτερων και πλουσίων χωρών στο θεσμικό πεδίο εκδηλώνεται με τις αποφάσεις που λαμβάνονται για το μέλλον της συγκεκριμένης ενοποίησης. Η «μεγάλη πατρίδα» (Γερμανία) επιχειρεί μέσω κυρίως του ενιαίου νομίσματος (ευρώ) να διεμβολίσει τις «μικρές πατρίδες» θέτοντας την οικονομία της ΕΕ υπό γερμανική σκέπη.

Οι αντιθέσεις μεταξύ των κυρίαρχων εθνικών ελίτ για το ρόλο της «ηγεμονίας», αλλά και η αποφυγή ανάληψης αντίστοιχων «υποχρεώσεων» (ανακατανομής πόρων μέσω ομοσπονδιακού προϋπολογισμού, έκδοση «ευρωομόλογου» για στήριξη αδύναμων οικονομιών, κά), φρενάρει την ιδέα της «ομοσπονδιακής ένωσης». Αυτή η αντίφαση επιτείνει τα φαινόμενα «απόκλισης» αντί «σύγκλισης» των οικονομιών, ενίσχυσης των «κεντρόφυγων» αντί των «κεντρομόλων» τάσεων, καθώς την «ανισόμετρη οικονομική ανάπτυξη» στα πλαίσια της Ένωσης. Γι' αυτό και η ΕΕ, πολύ περισσότερο η ευρωζώνη, δεν μπορεί να ανταποκριθεί στις εξωπραγματικές διακηρύξεις και ουτοπικά οράματα περί «οικονομικής σύγκλισης», «κοινωνικής συνοχής», «Ευρώπης των λαών», κά, όταν κυρίαρχο ρόλο παίζουν σε οικονομικό και πολιτικό επίπεδο οι δυνάμεις του μεγάλου κεφαλαίου  που ενεργούν με όρους  ισχύος, ανταγωνισμού και ηγεμονίας, αντί ισότιμης συνεργασίας, αλληλεγγύης, κοινωνικής δικαιοσύνης, ουσιαστικής δημοκρατίας και λαϊκής κυριαρχίας.

Σε αυτήν τη βάση πρέπει να αναλύσουμε και τη στάση των ηγετικών ελίτ σε επίπεδο ΕΕ, ΗΠΑ, ακόμα και στους κόλπους των G-8, για το ελληνικό ζήτημα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει το κοινό ανακοινωθέν τους (19.5.12), «συμφωνούμε για τη σημασία που έχει μια ισχυρή και συνεκτική ευρωζώνη για την παγκόσμια σταθερότητα και ανάπτυξη, και επιβεβαιώνουμε το ενδιαφέρον μας να παραμείνει η Ελλάδα στην ευρωζώνη σεβόμενη τις δεσμεύσεις της». (Νέα, 21.5.12) Ανάλογη θέση εκφράζουν και οι θεσμικοί εκπρόσωποι διεθνών οργανισμών, όπως η Κρ.Λαγκάρντ (ΔΝΤ), Άνχελ Γκουρία (ΟΟΣΑ), κά. Συμπερασματικά, η σύγχρονη «Ιερή Συμμαχία» συμφωνεί στην κεντρική κατεύθυνση υπεράσπισης των συμφερόντων των πιστωτών και αναζητούν «επίλυση» του προβλήματος του χρέους με σκληρά προγράμματα λιτότητας σε βάρος λαών και εργαζόμενων.

Κατά συνέπεια παρ' ότι η συζήτηση ξεκινά για τη δυνατότητα παραμονής της Ελλάδας στο ευρώ, στην ουσία αφορά το μέλλον των χωρών της ευρωζώνης και κατά προέκταση του διεθνούς καπιταλιστικού συστήματος. Δεν είναι τυχαία τα διάφορα σενάρια και αναλύσεις κι από τις δύο όχθες του Ατλαντικού, για το πιθανό κόστος μιας ενδεχόμενης εξόδου (ελεγχόμενης ή μη) της Ελλάδας από το ευρώ, τόσο για την ίδια, όσο και για την ευρωζώνη. Εκτός από τις διεθνείς και άλλες προεκτάσεις, από καθαρά οικονομική άποψη, μια τέτοια έξοδος εκτιμάται ότι θα κόστιζε στην ευρωζώνη πάνω από 1 τρις €.

Η ΑΡΙΣΤΕΡΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ

Η κρίση της ευρωζώνης απασχολεί όπως είναι φυσικό και τις αριστερές-ριζοσπαστικές δυνάμεις σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο. Είναι γεγονός ότι η ταξική πάλη στην ΕΕ γενικά και ειδικότερα στα πλαίσια της «ευρωζώνης» αποκτά νέα στοιχεία. Ταυτόχρονα η κρίση οδηγεί στην εμφάνιση ποικίλων προσεγγίσεων για τις προοπτικές παραμονής μιας χώρας στην ευρωζώνη, καθώς και για τις προεκτάσεις «αθέτησης πληρωμών» και επιστροφής στο εθνικό νόμισμα. Αυτό που έχει γίνει πλέον καθαρό είναι ότι η υπέρβαση του «εθνικού» στο όνομα της «υπερεθνικής πατρίδας» (ευρωπαϊκής ενοποίησης) δεν συνοδεύεται από ένα φερέγγυο πλαίσιο διασφάλισης των εθνικών, πολύ περισσότερο των λαϊκών συμφερόντων. Η ιδέα της «Ευρώπης των λαών και των εργαζόμενων» είναι ασύμβατη με τους νεοφιλελεύθερους «πυλώνες» της ευρωζώνης (Σύμφωνο Σταθερότητας, ΕΚΤ, Σύμφωνο για Ευρώ, Μηχανισμός Στήριξης + Μνημόνια, Δημοσιονομικό Σύμφωνο, κά). Η λύση για τη μεγάλη πλειοψηφία λαών και εργαζόμενων βρίσκεται στην ανατροπή του ταξικού οικοδομήματος της ευρωζώνης, η οποία ανεξάρτητα από τον τρόπο που θα γίνει, θα πρόκειται για «ριζοσπαστική ανατροπή» και σε κάθε περίπτωση για την εξουσία των λαών της Ευρώπης και όχι των πολυεθνικών επιχειρήσεων. Το πως ακριβώς θα πραγματοποιηθεί, ξεκινώντας από μια, δυο, τρεις….. δέκα τρεις ή όλες μαζί χώρες, παραμένει ανοικτό πολιτικό ζήτημα!

Από αυτήν άποψη έχει μεγάλη σημασία ο προσδιορισμός των βασικών αξόνων του εναλλακτικού προγράμματος προοδευτικής εξόδου από την κρίση, σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο. Ασφαλώς μια «Ενωμένη Ευρώπη» με νεοφιλελεύθερα υλικά ακόμα και αν πραγματοποιηθεί, θα πρόκειται για μια Ένωση σε «αντιδραστική κατεύθυνση» που δεν έχει σχέση με το όραμα της Ευρώπης των λαών και των εργαζόμενων. Η τελευταία προϋποθέτει επαναθεμελίωση του ευρωπαϊκού οικοδομήματος σε νέα βάση και με νέα αρχιτεκτονική. Για τους λαούς και τους εργαζόμενους της Ευρώπης, ιδιαίτερα των χωρών της περιφέρειας, η ανατροπή της πολιτικής των Μνημονίων που στην Ελλάδα προωθεί η κυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ και η διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, αποτελεί ζήτημα επιβίωσης για το λαό, ενώ παράλληλα σηματοδοτεί την αναγκαιότητα για μια νέα πορεία της Ευρώπης προς το «ιστορικά αναγκαίο», τη σοσιαλιστική προοπτική.

Κατά συνέπεια για τις αριστερές-ριζοσπαστικές δυνάμεις της ΕΕ, το ζήτημα της ευρωζώνης έχει στρατηγική σημασία και οι απόψεις που μιλούν για παραμονή «πάση θυσία» σε αυτήν, δεν σηματοδοτούν φερέγγυα απάντηση στα πλαίσια αυτής της στρατηγικής. Αντίθετα με αφετηρία την ανατροπή του Μνημονίου και τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, ανοίγεται δρόμος για μια ελπιδοφόρα προοπτική της ελληνικής κοινωνίας. Ωστόσο από μόνα τους κι αυτά δεν αρκούν. Χρειάζεται παράλληλα η εφαρμογή προγράμματος ριζοσπαστικών αλλαγών που να διευκολύνουν την προοδευτική έξοδο από την κρίση. Ειδικότερα ανάκτηση του ελέγχου των βασικών εργαλείων άσκησης της οικονομικής πολιτικής (συναλλαγματικής, νομισματικής, πιστωτικής, δημοσιονομικής,εισοδηματικής, αναπτυξιακής, κλπ). Χρειάζεται επίσης εθνικοποίηση-κοινωνικοποίηση των τραπεζών,έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων, αξιοποίηση λαϊκών αποταμιεύσεων για στήριξη της ανάπτυξης και παραγωγικής ανασυγκρότησης της οικονομίας.

Το τελευταίο προϋποθέτει και επεξεργασία ανορθωτικού προγράμματος με στόχο την αύξηση της απασχόλησης, του εθνικού εισοδήματος και δικαιότερης κατανομής του. Επίσης ριζική εξυγίανση δημόσιων οικονομικών με αύξηση εσόδων και δικαιότερος επιμερισμός των φορολογικών βαρών. Πολιτική δαπανών με αναπτυξιακά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά κριτήρια. Στήριξη της αγοραστικής δύναμης μισθών  και  συντάξεων, ενίσχυση κοινωνικών δαπανών, ειδικά προγράμματα στήριξης οικογενειακής γεωργίας και μικρο-μεσαίων επιχειρήσεων. Επιστροφή υπό εθνικό έλεγχο όλων των ιδιωτικοποιημένων ΔΕΚΟ και επέκταση τους σε νέους τομείς στρατηγικής σημασίας.Καταπολέμηση καρτέλ και μονοπωλιακών δομών, περιορισμός και έλεγχος δράσης των πολυεθνικών εταιριών. Ανάπτυξη ισότιμων οικονομικών σχέσεων με όλες τις χώρες στα πλαίσια μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής. Βαθύς εκδημοκρατισμός του κράτους, ανάπτυξη θεσμών λαϊκού ελέγχου και γνήσιας συμμετοχής των εργαζόμενων στα βασικά κέντρα των λήψης αποφάσεων, κά.

Οι παραπάνω άξονες αμφισβητούν τον πυρήνα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής  και είναι  η αφετηρία ριζοσπαστικών αλλαγών για προωθημένους  κοινωνικούς μετασχηματισμούς με ορίζοντα το σοσιαλισμό. Δεν έχουν αποκλειστικά εθνοκεντρικό προσανατολισμό, αλλά στο σύνολο τους σχεδόν μπορούν να εφαρμοστούν σε υπερεθνικό επίπεδο, στα πλαίσια μιας πραγματικής δημοκρατικής ένωσης χωρών και λαών ομοσπονδιακού χαρακτήρα σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο. Η εφαρμογή του προγράμματος κοινωνικοοικονομικής ανόρθωσης ανταποκρίνεται στις ανάγκες, συμφέροντα και προσδοκίες της μεγάλης πλειοψηφίας του ελληνικού λαού και πρώτα απ' όλα των μισθωτών-εργαζόμενων, της αγροτιάς, των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και της νέας γενιάς. Οι συγκεκριμένοι άξονες εναλλακτικής πρότασης αποτελούν την «κόκκινη γραμμή» για μια ελπιδοφόρα προοπτική της ελληνικής κοινωνίας και δεν μπορούν να τεθούν υπό την «αίρεση» της παραμονής ή μη στο πλαίσιο της ευρωζώνης. Στο βαθμό που το συγκεκριμένο πλαίσιο θέτει (και όπως είναι σήμερα θέτει) ουσιαστικά εμπόδια σε αυτήν την προοπτική, η υπέρβαση του με αποδέσμευση από την ευρωζώνη αποτελεί αδήρρητη ανάγκη.

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ

Οι πολιτικές-κοινωνικές προϋποθέσεις για προώθηση των παραπάνω είναι η ανάδειξη κυβέρνησης αριστερών-ριζοσπαστικών δυνάμεων, προϊόν μιας συμπαραταγμένης Αριστεράς. Η ανάπτυξη ενός ρωμαλέου και πολύμορφου κινήματος αντίστασης, ανατροπής και αλληλεγγύης, κατά των αντιλαϊκών πολιτικών, αποτελεί «όχημα βάσης» στην προώθηση του σχεδίου. Η παθητικότητα, μοιρολατρία και αποδοχή τετελεσμένων, είναι η χειρότερη επιλογή και δεν αντιστοιχεί στις αγωνιστικές παραδόσεις, τις ιστορικές παρακαταθήκες, την αδούλωτη, υπερήφανη και αξιοπρεπή στάση του ελληνικού λαού προς ξένους και εγχώριους δυνάστες. Ο συντονισμός και η αναβάθμιση της δράσης με ανάλογα κινήματα στις χώρες της ΕΕ, αποτελεί στις σημερινές συνθήκες, αναντικατάστατο μέσο επιτυχίας των πιο πάνω στόχων και ενθάρρυνσης ανάλογων ανατροπών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, που θα ανοίξει νέους ελπιδοφόρους ορίζοντες για μια Ευρώπη των λαών, των εργαζόμενων και της σοσιαλιστικής προοπτικής.

 

* Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ οικονομικών επιστημών.

ΠΗΓΗ: Ημερομηνία καταχώρησης 29-08-2012, http://www.politikokafeneio.com/neo/modules.php?name=News&file=article&sid=3410

Η λειτουργία της Ευρωζώνης αύξησε την ανισότητα και μείωσε τη συνοχή των 12 πρώτων μελών της

 

Του Μανώλη Δρεττάκη*

 

Σε προηγούμενα άρθρα μας δείξαμε ότι από τη λειτουργία της Ευρωζώνης έχουν ωφεληθεί τα βόρεια κράτη-πρώτα μέλη της τόσο στο εμπορικό τους ισοζύγιο όσο και στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (αυξάνοντας τα πλεονάσματά τους) εις βάρος των νότιων κρατών-πρώτων μελών της (αυξάνοντας τα ελλείμματά τους).

Εκτός, όμως, από τη μεγάλη ανισοκατανομή των ωφελειών στα ισοζύγια εξωτερικών συναλλαγών, η λειτουργία της Ευρωζώνης αύξησε και την ανισότητα στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ των 12 κρατών-πρώτων μελών της και μείωσε τα τελευταία χρόνια τη συνοχή τους, δηλαδή αύξησε την ανισότητα στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ του συνόλου του πληθυσμού τους. Τις δύο αυτές εξελίξεις εξετάζουμε στο άρθρο αυτό.

Χρησιμοποιώντας τα σχετικά στοιχεία από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε., της Eurostat, δίνουμε στον Πίνακα που ακολουθεί το κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ των 12 κρατών-πρώτων μελών της Ευρωζώνης με το σύνολό τους (Ε.Ζ.12)=100 για τα έτη 2001-2011. Στην τελευταία στήλη του Πίνακα δίνεται η διακύμανσή του για το κάθε κράτος – μέλος. Στην προτελευταία γραμμή του Πίνακα δίνεται ο δείκτης ανισότητας του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ με της Ε.Ζ.12=100 των 12 κρατών – μελών και στην τελευταία ο δείκτης συνοχής τους.

Από την τελευταία στήλη του Πίνακα φαίνεται ότι υπάρχουν μεγάλες διαφορές στη διακύμανση του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ με την Ε.Ζ.12=100 ανάμεσα στα 12 κράτη-πρώτα μέλη της Ευρωζώνης. Η μεγαλύτερη διακύμανση σημειώθηκε στο Λουξεμβούργο και ακολουθούν η Ιταλία και η Ελλάδα και η μικρότερη στην Πορτογαλία και ακολουθούν το Βέλγιο και η Ολλανδία.

Από την προτελευταία γραμμή του Πίνακα φαίνεται ότι ο δείκτης ανισότητας του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ με την Ε.Ζ.12=100 αυξανόταν συνεχώς μέχρι το 2008. Το 2009 σημειώθηκε μια κάμψη του δείκτη – εξαιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης, η οποία προκάλεσε μείωση του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ με την Ε.Ζ.=12 σε 7 από τα 12 κράτη. Στη συνέχεια ο δείκτης αυξήθηκε και το 2011 έφτασε περίπου στο επίπεδο του 2008. Η αύξηση της ανισότητας είναι συνέπεια της άνισης κατανομής (υπέρ των βόρειων και εις βάρος των νότιων κρατών – μελών) των ωφελειών από τη λειτουργία της Ευρωζώνης.

Από την τελευταία γραμμή του Πίνακα φαίνεται ότι ο δείκτης συνοχής των 12 κρατών αυ

ξήθηκε, δηλαδή σημειώθηκε μικρή βελτίωση της συνοχής τους, τα έτη 2002 και 2003, στη συνέχεια ο δείκτης αρχίζει να μειώνεται, δηλαδή να μειώνεται η συνοχή τους, μέχρι το 2007, για να βελτιωθεί τα δύο επόμενα χρόνια. Το 2010 και 2011, όμως, ο δείκτης μειώνεται κάθετα εξαιτίας της εφαρμογής των Μνημονίων στα 3 κράτη και της πολιτικής λιτότητας στα υπόλοιπα 9. Η μείωση της συνοχής των κρατών αυτών έπεσε το 2011 σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο στο οποίο βρισκόταν το 2001!, γεγονός το οποίο σημαίνει ότι το χάσμα σε ό,τι αφορά το βιοτικό επίπεδο των λαών των κρατών – μελών της Ευρωζώνης -χάσμα το οποίο υπήρχε και πριν από τη λειτουργία της- αυξήθηκε απότομα τα δύο τελευταία χρόνια.

Η διαχρονική εξέλιξη των δεικτών ανισότητας και συνοχής των 12 κρατών-πρώτων μελών της

Ευρωζώνης την περίοδο 2001-2001 φαίνεται ανάγλυφα στο ακόλουθο Διάγραμμα.

Είναι προφανές ότι για όσο διάστημα θα συνεχιστεί η πολιτική που έχει επιβάλει η Γερμανία στην Ευρωζώνη, η ανισότητα στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ΜΑΔ των κρατών-μελών της θα αυξάνεται και η συνοχή τους θα μειώνεται. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να συνεχιστεί χωρίς να σημειωθούν κοινωνικές εκρήξεις στα κράτη τα οποία υφίστανται τις συνέπειες της πολιτικής αυτής, με συνέπειες που μπορεί να κλονίσουν ανεπανόρθωτα το ελλιπές οικοδόμημα του κοινού νομίσματος. Ελλιπές, όπως έχουμε τονίσει σε προηγούμενα άρθρα μας, τόσο εξαιτίας της απαγόρευσης δανεισμού των κρατών απευθείας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, όσο και από τη μη δημιουργία ενός κοινού προϋπολογισμού ύψους ως ποσοστού του ΑΕΠ ικανού να αναδιανέμει τα οφέλη από

τη λειτουργία της Ευρωζώνης στα μέλη της.

Στο θέμα αυτό αναφέρεται και το Μανιφέστο των Χάμπερμας, Μπόφινγκερ και Ρίμελιν (βλέπε «Αυγή» της 19.8.12), οι οποίοι προτείνουν:

«Τη θεσμική θωράκιση μιας συλλογικής δημοσιονομικής, οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής στο πλαίσιο της Ευρωζώνης….», στην οποία, ανάμεσα στα άλλα, θα προβλέπεται «εφαρμογή πολιτικών με αναδιανεμητικά αποτελέσματα διασυνοριακώς» (βλέπε «Καθημερινή» της 19.8.12 το πλήρες κείμενο του Μανιφέστου).

 

* Πηγή: «Η Αυγή της Κυριακής» – 26 Αυγούστου 2012. Το είδα: http://iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=9132:drettakis-eurozoni&catid=96:2010-06-04-22-41-29&Itemid=290

 ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΩΘΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩ; ΑΜΦΙΒΟΛΟ!

 

Του Πόλ Κρούγκμαν

 Την περασμένη εβδομάδα, ο Μάριο Ντράγκι, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, διακήρυξε ότι ο οργανισμός «είναι έτοιμος να κάνει ό,τι χρειάζεται προκειμένου να περισώσει το ευρώ» – και οι αγορές άρχισαν τη γιορτή. Συγκεκριμένα το επιτόκιο δανεισμού της Ισπανίας μειώθηκε αισθητά και τα χρηματιστήρια ανά τον κόσμο πήραν την ανιούσα. Αλλά θα σωθεί πραγματικά το ευρώ; Αυτό παραμένει αμφίβολο.  

Πρώτα απ' όλα, το ενιαίο νόμισμα της Ευρώπης είναι ένα βαθιά ελαττωματικό οικοδόμημα. Και ο Ντράγκι, προς τιμή του, το αναγνώρισε αυτό. «Το ευρώ είναι σαν ένας μπούμπουρας» δήλωσε. «Είναι ένα μυστήριο της φύσης που δεν θα έπρεπε να πετάει αλλά πετάει. Το ευρώ λοιπόν είναι ένας μπούμπουρας που πετούσε πολύ καλά για αρκετά χρόνια». Αλλά τώρα σταμάτησε να πετάει. Τι μπορεί να γίνει; Η απάντηση, πρότεινε, είναι να «αναβαθμιστεί σε πραγματική μέλισσα». Αν αφήσουμε στην άκρη την αμφιλεγόμενη βιολογία, το πιάσαμε το νόημα. Μακροπρόθεσμα, το ευρώ θα λειτουργήσει μόνο αν η Ευρωπαϊκή Ένωση γίνει περισσότερο σαν μία ενωμένη χώρα.

Σκεφτείτε για παράδειγμα τη σύγκριση μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Φλόριντα. Και οι δύο ήρθαν αντιμέτωπες με μία τεράστια στεγαστική φούσκα την οποία ακολούθησε μία δραματική οικονομική κατάρρευση. Αλλά η κρίση που βιώνει η Ισπανία δεν είναι ίδια με εκείνη της Φλόριντα. Γιατί; Γιατί όταν ξεκίνησε η πτώση, η Φλόριντα μπορούσε να βασιστεί στην Ουάσιγκτον για να πληρώνει τα κοινωνικά επιδόματα και τη δημόσια υγεία, να εγγυηθεί τη ρευστότητα των τραπεζών της, να βοηθήσει τους ανέργους και άλλα. Η Ισπανία δεν είχε δίχτυ ασφαλείας και μακροπρόθεσμα αυτό πρέπει να διορθωθεί. Αλλά οι δημιουργία των Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης δεν θα συμβεί σύντομα – αν συμβεί ποτέ – ενώ η κρίση του ευρώ είναι τώρα.

Τι μπορεί να γίνει λοιπόν για να σωθεί το νόμισμα; Λοιπόν, γιατί μπόρεσε ο μπάμπουρας να πετάξει για λίγο; Γιατί το ευρώ έδειχνε να λειτουργεί για τα πρώτα περίπου οκτώ χρόνια; Γιατί τα ελαττώματα του οικοδομήματος καλύφθηκαν από την ανάπτυξη στη νότια Ευρώπη. Η δημιουργία του ευρώ έπεισε τους επενδυτές ότι ήταν ασφαλές να δανείζουν σε χώρες όπως η Ελλάδα και η Ισπανία που προηγουμένως θεωρούνταν επικίνδυνες και γι' αυτό το χρήμα συνέρρεε άφθονο – κυρίως για να χρηματοδοτηθεί ο ιδιωτικός και όχι ο δημόσιος τομέας, με την Ελλάδα να αποτελεί εξαίρεση. Και για λίγο όλοι ήταν χαρούμενοι.

Στη νότια Ευρώπη, η στεγαστική φούσκα οδήγησε σε αύξηση των θέσεων εργασίας σε αυτό τον τομέα, τη στιγμή που η βιομηχανία καθίστατο ολοένα λιγότερο ανταγωνιστική. Στο μεταξύ, η γερμανική οικονομία, που μέχρι τότε έφθινε, άρχισε να ανθίζει εξαιτίας των αυξημένων εξαγωγών προς τις οικονομίες του Νότου. Όπως όλα έδειχναν, το ευρώ δούλευε. Τότε έσκασε η φούσκα. Οι θέσεις εργασίας στον κατασκευαστικό τομέα εξαφανίστηκαν και η ανεργία στον νότο εξακοντίστηκε: τώρα ξεπερνά το 20% τόσο στην Ισπανία όσο και την Ελλάδα.

Την ίδια στιγμή τα έσοδα βυθίστηκαν: στις περισσότερες περιπτώσεις τα μεγάλα ελλείμματα είναι αποτέλεσμα, όχι αιτία, της κρίσης. Οι επενδυτές το έβαλαν στα πόδια, οδηγώντας το κόστος δανεισμού στα ύψη. Σε μία προσπάθεια να ηρεμήσουν οι αγορές, οι δεινοπαθούσες χώρες επέβαλαν μία σειρά σκληρών μέτρων λιτότητας που βάθυνε την ύφεσή τους. Και το ευρώ δείχνει επικίνδυνα ασταθές.

Τι θα μπορούσε να ανατρέψει αυτή την κατάσταση; Η απάντηση είναι ξεκάθαρη: οι πολιτικοί θα πρέπει να α) κάνουν κάτι να μειώσουν το κόστος δανεισμού της νότιας Ευρώπης β) να δώσουν στους οφειλέτες της Ευρώπης την ευκαιρία να βγουν από την κρίση μέσω των εξαγωγών όπως έγινε στην περίπτωση της Γερμανίας τα καλά χρόνια – κάτι που σημαίνει μία προσωρινή αύξηση του πληθωρισμού στη Γερμανία. Το πρόβλημα είναι ότι οι πολιτικοί διστάζουν να κάνουν το (α) και δεν θέλουν καθόλου να κάνουν το (β).

Στα σχόλιά του ο Ντράγκι – που υποψιάζομαι ότι τα κατανοεί όλα αυτά – βασικά «πέταξε» την ιδέα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να αγοράσει πολλά ομόλογα του ευρωπαϊκού νότου προκειμένου να μειωθεί το κόστος δανεισμού αυτών των χωρών. Αλλά τις επόμενες ημέρες οι γερμανοί αξιωματούχοι έδειχναν να απορρίπτουν αυτή την ιδέα. Βασικά, ο Ντράγκι θα μπορούσε να αγνοήσει τις γερμανικές αντιρρήσεις, αλλά προτίθεται να κάνει πραγματικά κάτι τέτοιο; H αγορά των ομολόγων είναι το εύκολο μέρος.

Το ευρώ δεν μπορεί να σωθεί μέχρις ότου η Γερμανία αποδεχθεί έναν σημαντικά υψηλότερο πληθωρισμό για τα επόμενα χρόνια – και μέχρι στιγμής δεν έχω διακρίνει κάποιο σημάδι ότι οι γερμανοί αξιωματούχοι προτίθενται να συζητήσουν το ζήτημα, πολλώ δε μάλλον να δεχθούν να κάνουν ό, τι είναι απαραίτητο. Αντίθετα επιμένουν, παρά τις συνεχείς αποτυχίες – θυμάστε που η Ιρλανδία θα επέστρεφε γρήγορα στο μονοπάτι της ανάπτυξης; – ότι όλα θα διορθωθούν αν οι οφειλέτες παραμείνουν πιστοί στα προγράμματα λιτότητας.

Λοιπόν, θα μπορούσε να σωθεί το ευρώ; Ναι, πιθανώς. Θα έπρεπε να σωθεί; Ναι, αν και η δημιουργία του τώρα μοιάζει με ένα τεράστιο λάθος. Επειδή η αποτυχία του ευρώ δεν θα προκαλούσε απλά οικονομική αναστάτωση. Θα κατέστρεφε το ευρύτερο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, το οποίο έφερε την ειρήνη και τη δημοκρατία σε μία ήπειρο με τραγική Ιστορία. Αλλά πρόκειται να σωθεί; Παρά την επίδειξη αποφασιστικότητας του Ντράγκι, κάτι τέτοιο, όπως ήδη είπα, είναι αμφίβολο.

 

Πηγή: «Το Βήμα» – The New York Times. Το είδα: Τρίτη 31 Ιουλίου 2012, http://www.iskra.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=8926:krugman-euro-ellada&catid=73:dr-apergies&Itemid=280

Ασφαλής οδηγός κυβερνητικής αποτυχίας

Επισπεύδεται η «επόμενη μέρα»  –  Τι δείχνουν τα «μαύρα» οικονομικά στοιχεία

Του Λεωνίδα Βατικιώτη

 

 Στο μέσο ενός νέου καταιγισμού πιέσεων και εκβιασμών βρίσκεται η ελληνική κοινωνία λίγες μόλις εβδομάδες μετά τις εκλογές με μοναδικό στόχο να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες τα δύο επόμενα έτη (2013-1014) κατά 11,7 δισ. ευρώ. Κι όμως, το εκλογικό αποτέλεσμα υποτίθεται ότι αποτελούσε το «καλό σενάριο» για τους πιστωτές μας, μιας και θα διευκόλυνε τη συνεννόηση μαζί τους.

 

Παρόλα αυτά βρισκόμαστε σε ένα χειρότερο σημείο από εκείνο που ήμασταν πριν ξεκινήσει η προεκλογική περίοδος κι αυτό για δύο λόγους: Έναν πολιτικό κι έναν οικονομικό. Ο πολιτικός σχετίζεται με το γεγονός ότι η τρικομματική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Αντώνη Σαμαρά παραβιάζει ευθέως την εντολή που έδωσε το εκλογικό σώμα με την ψήφο του τον Ιούνιο του 2012 και συνίστατo στην απόρριψη του Μνημονίου και των πολιτικών λιτότητας που απορρέουν από τους πιστωτές. Πράγματι, αν αθροίσουμε τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ (26,9%), των Ανεξάρτητων Ελλήνων (7,5%), της Χρυσής Αυγής (6,9%), της Δημοκρατικής Αριστεράς (6,2%) και του ΚΚΕ (4,5%) – πέντε κομμάτων που παρά τις αβυσσαλέες διαφορές τους αντιτάχθηκαν και απέρριψαν κατηγορηματικά την πολιτική των δύο προηγούμενων χρόνων – το άθροισμα που προκύπτει είναι 52%. Η πλειοψηφία λοιπόν του εκλογικού σώματος απέρριψε την πολιτική που ο Αντώνης Σαμαράς, πριν καν ορκιστεί πρωθυπουργός, δήλωσε ότι θα σεβαστεί και θα συνεχίσει να εφαρμόζει. Η συμμετοχή του κόμματος του Φώτη Κουβέλη στη νέα κυβέρνηση, που πολύ γρήγορα χαρακτηρίστηκε ως «Τρόικα εσωτερικού» λόγω της τυφλής υποταγής που έδειξε στην Τρόικα, μπορεί να της προσέφερε μια επιπλέον νομιμοποίηση, δίνοντας την ψευδαίσθηση ότι καλύπτεται όλο το πολιτικό φάσμα, στην πραγματικότητα όμως έκαψε γρήγορα ένα ακόμη χαρτί του πολιτικού συστήματος, αυξάνοντας τις πιθανότητες ο Φώτης Κουβέλης να έχει την τύχη του Γιώργου Καρατζαφέρη στις επόμενες εκλογές. Οι οποίες, ειρήσθω εν παρόδω, θα αποδειχθεί ότι είναι θέμα μηνών να προκηρυχθούν… Η παντοδυναμία επομένως της νέας κυβέρνησης είναι μόνο φαινομενική, κατ' αντιστοιχία της επίδειξης πυγμής της κυβέρνησης του δοτού πρωθυπουργού Λουκά Παπαδήμου, η οποία σχηματίστηκε κατ' εντολή της ΕΕ τον Νοέμβριο του 2011.

Ο οικονομικός λόγος, για τον οποίο τώρα βρισκόμαστε σε χειρότερη θέση απ' ότι πριν τις εκλογές, σχετίζεται με την πανθομολογούμενη αποτυχία των μέτρων που καλείται να εφαρμόσει η κυβέρνηση ντα οποία υποτίθεται ότι θα εγγυηθούν την αποτροπή της χρεοκοπίας. Η κυβέρνηση Σαμαρά, ειδικότερα, δείχνει να πιστεύει ότι η συμμόρφωσή της με κάθε απαίτηση της Τρόικας, ακόμη και την πιο παράλογη, μπορεί να εξασφαλίσει την ομαλή διαχείριση του δημόσιου χρέους και την παραμονή της Ελλάδας στην ευρωζώνη. Σύντομα ωστόσο θα αποδειχθεί ότι πλανάται πλάνην οικτρά και οι θυσίες τις οποίες καλούνται να υποστούν οι έλληνες πολίτες, δεν θα έχουν το παραμικρό αντίκρισμα. Κοινώς, θα πάνε τσάμπα…

Η ύφεση παρασέρνει δημόσια έσοδα και τράπεζες

Κατ' αρχάς, κι ενώ αναμενόταν η Τρόικα στην Αθήνα, τα 11,7 δισ. ευρώ που έψαχνε απεγνωσμένα να βρει η κυβέρνηση για το 2013 και 2014 και τα 3 δισ. ευρώ για το 2012 έγινε γνωστό ότι υπολείπονται των αναγκαίων κι ότι τελικά χρειαζόμαστε …κάτι παραπάνω. Η ανάγκη εξοικονόμησης επιπλέον χρημάτων για τα επόμενα έτη έγινε γνωστή από τη στιγμή που κατέστη σαφές ότι η ύφεση της οικονομίας θα συνεχισθεί και το 2013. Υπολογίζεται μάλιστα ότι θα ξεπεράσει το 3%. Αν μάλιστα προσθέσουμε στην ύφεση του 2013, πρώτο, στην ύφεση που έχει ήδη καταγραφεί από το 2008 έως το 2011 κι ανέρχεται σε 14% και ακόμη την ύφεση του τρέχοντος έτους που αναμένεται να κινηθεί μεταξύ 7 και 9%, φαίνεται πως η σωρευτική συρρίκνωση του ΑΕΠ γι' αυτά τα 6 έτη θα φτάσει το 25%. Το 2014 δηλαδή η Ελλάδα θα παράγει μόνο τα τρία τέταρτα όσων παρήγαγε το 2007! Πρόκειται για πραγματική οικονομική καταστροφή που αποκαλύπτει επίσης πόσο κενές περιεχομένου ήταν οι δηλώσεις των κυβερνητικών οι οποίες παρομοίαζαν την συνταγή του ΔΝΤ και της ΕΕ με ένα «πικρό χάπι που όσο πιο γρήγορα το πάρουμε τόσο ταχύτερα θα γίνουμε καλά». Έκτος χρόνος ύφεσης είναι μπροστά μας, ρεκόρ χωρίς προηγούμενο σε ολόκληρο τον κόσμο για καιρό ειρήνης, χωρίς να μπορεί κανείς να εγγυηθεί πότε θα σταματήσει η κατηφόρα…

Θύμα αυτού του οικονομικού Αρμαγεδώνα αποτελούν και τα φορολογικά έσοδα, που παρασύρονται από την πτώση της οικονομικής δραστηριότητας απαιτώντας επιπλέον χρηματοδοτήσεις για να συνεχίσει η ελληνική οικονομία να πληρώνει τους πιστωτές της. Γιατί, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι περίφημες «χρηματοδοτικές ανάγκες της ελληνικής οικονομίας» δεν αφορούν τον κρατικό προϋπολογισμό, δηλαδή πόρους οι οποίοι κατευθύνονται σε συνταξιούχους ή κοινωνικές δαπάνες, αλλά ρευστό που πηγαίνει στους πιστωτές για την εξυπηρέτηση ενός δημόσιου χρέους που πλέον έχει καταστρέψει την ελληνική οικονομία. Στον πίνακα που παραθέτουμε φαίνεται πεντακάθαρα ποιος κερδίζει από τα «κονδύλια στήριξης» του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας: πιστωτές και τράπεζες που θα αφαιμάξουν το 97,1% των κονδυλίων του Ευρωπαϊκού Ταμείου κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους. Στον κρατικό προϋπολογισμό θα φτάσουν μόνο 600 εκ. ευρώ!

Από 32,3 δισ. ευρώ αναμενόμενων εσόδων μόνο τα 600 εκ. (1,85%) θα πάνε στον κρατικό προϋπολογισμό!

Αναμενόμενες εισροές και εκταμιεύσεις (σε δισ. ευρώ) το τρίτο τρίμηνο (Ιούλιος – Αύγουστος) του 2012

ΕΙΣΡΟΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

EFSF: 31,3
Ιδιωτικοποιήσεις: 1
ΣΥΝΟΛΟ ΕΙΣΡΟΩΝ: 32,3
ΕΚΡΟΕΣ
Ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών: 23,8
Υπόλοιπο: 8,5
Πληρωμή τόκων & χρεολυσίων: 4,6
(εξόφληση ομολόγων σε ΕΚΤ στις 20/8: 3,1, δάνειο ΟΣΕ στις 13/9: 0,2, τόκοι 1,3 κ.λπ)
Υπόλοιπο: 3,9
Αποπληρωμή εντόκων γραμματίων Ελλ. Δημοσίου: 2
Πληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών δημοσίου σε επιχειρήσεις: 1,3
Τελικό υπόλοιπο (για τον προϋπολογισμό): 0,6

Πριν δούμε όμως ότι για τους εργαζόμενους επιφυλάσσεται μόνο λιτότητα αξίζει να δούμε ότι κι αυτές οι περικοπές (των 11,7 δισ. για το 2012-2013 και των 3 δισ. για το 2012) αποδεικνύονται ανεπαρκείς όχι μόνο λόγω του ότι τα μειούμενα έσοδα δημιουργούν συνεχώς μαύρες τρύπες στα δημόσια οικονομικά αλλά επιπλέον επειδή οι τράπεζες (τις οποίες ως έθνος έχουμε αναλάβει υπό την …προστασία μας) αυξάνουν συνεχώς τις ζημιές τους που πρέπει να καλυφθούν από τα διαθέσιμα κονδύλια. Υπολογίζεται χαρακτηριστικά πως το ύψος των επισφαλών δανείων στο πλαίσιο της επιχειρηματικής πίστης έφτασε το 15% τον Μάρτιο του 2012, όταν πριν μισό χρόνο, τον Σεπτέμβριο του 2011 ήταν 11%. Σε επίπεδο αριθμών εκτιμάται ότι τα λεγόμενα κόκκινα δάνεια ξεπερνούν τον αριθμό ρεκόρ των 48 δισ. ευρώ. Οι ζημιές των τραπεζών όπως είναι αναμενόμενο προκαλούνται από την ραγδαία πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης που αποδεικνύεται τορπίλη στα ύφαλα μικρών και μεγάλων, αλλά κυρίως των εμπορικών, επιχειρήσεων.

Πλευρά αυτής της πτώσης αποτυπώθηκε σε έρευνα της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου, που δόθηκε στη δημοσιότητα την Δευτέρα 23 Ιουλίου κι αποκάλυψε ότι η μείωση του τζίρου το 2012 σε σχέση με τον προηγούμενο χρόνο ανέρχεται σε 53%, ενώ η μείωση των κερδών τους σε 55%. Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 3.000 επιχειρήσεων δείχνει συνεχή πτώση τόσο του κύκλου εργασιών όσο και των κερδών από το 2009. Χαρακτηριστικά, ο μέσος όρος του κύκλου εργασιών τους τα τελευταία τέσσερα χρόνια ακολουθεί την εξής πορεία: 2009: 425.329 ευρώ, 2010: 392.914 ευρώ, 2011: 309.887 ευρώ, 2012 (εκτίμηση): 144.507 ευρώ. Τα δε κέρδη των εμπορικών επιχειρήσεων (ως μέσο όρο) τα τελευταία χρόνια κατέγραψαν την ακόλουθη πορεία: 2009: 49.212 ευρώ, 2010: 36.521 ευρώ, 2011: 25.198 ευρώ, 2012 (εκτίμηση) 22.729 ευρώ. Με λίγα λόγια τα κέρδη της μέσης εμπορικής επιχείρησης το 2012 βρίσκονται πιο κάτω κι από το μισό των κερδών του 2009!!! Σε αυτή την κινούμενη άμμο βυθίζονται και οι τράπεζες, η διάσωση των οποίων αποτελεί (στης Τρόικας τα χρόνια) αυτονόητο και υπέρτατο …καθήκον του ελληνικού κρατικού προϋπολογισμού. Κάτι που προφανώς δεν ισχύει για τους ανέργους ή τους χαμηλοσυνταξιούχους…

Συμπερασματικά, η παρατεταμένη ύφεση της οικονομίας μεγαλώνει συνεχώς τις ανάγκες χρηματοδότησης της οικονομίας λόγω του ότι τα δημόσια έσοδα υπολείπονται κάθε φορά των στόχων. Επίσης αυξάνει τις επισφάλειες των τραπεζών που έχοντας κολλήσει σαν βδέλλα στα δημόσια οικονομικά, αναλαμβάνει κάθε φορά ο προϋπολογισμός να καλύψει τις μαύρες τρύπες τους.

Πέραν φυσικά των πρόσθετων, υπάρχουν και οι …στάνταρ υποχρεώσεις μας, όπως είναι η εύρεση των 11,7 δισ. ευρώ για τη διετία 2013 – 2014 και 3 δισ. για φέτος. Παρότι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές δεν έχει γίνει ακόμη γνωστή η στάση των «μεγάλων αφεντικών» της Τρόικας απέναντι στις ελληνικές προτάσεις για περικοπές, τα θύματα της εαρινής επίθεσης του ΔΝΤ και της ΕΕ είναι τα εξής: Πρώτο, η δημόσια περιουσία, δεύτερο, η τοπική αυτοδιοίκηση και, τρίτο, οι κοινωνικές δαπάνες.

Το τέλος του κοινωνικού κράτους

Άγριο τσεκούρι στις κοινωνικές δαπάνες αναμένεται να πέσει στα επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας και στα εφ' άπαξ. Ειδικά για τα εφ' άπαξ η μείωση της τάξης του 22,68%, σύμφωνα με δημοσιεύματα, πέραν της μείωσης ύψους 20% που είχε ήδη γίνει θα ισχύει αναδρομικά, πλήττοντας κατ' αυτό τον τρόπο και τους 52.000 συνταξιούχους που έχουν υποβάλλει αίτηση από το 2010 χωρίς ακόμη να το έχουν λάβει. Μακάβριο, αλλά αξίζει να αναφερθεί για να γίνει κατανοητό το μέγεθος του κυνισμού που συνοδεύει τις αποφάσεις της κυβέρνησης: Εξ αυτών οι 650 έχουν ήδη πεθάνει…

Αρνητικό αντίκτυπο θα έχει ο νέος γύρος περικοπών και στα νοσοκομεία. Ήδη ο νέος αναπληρωτής υπουργός Υγείας, Μάριος Σαλμάς, με ραδιοφωνική του συνέντευξη την Κυριακή 8 Ιουλίου προειδοποίησε πως άμεσα θα κλείσουν 60 από τα 150 νοσοκομεία, για να απομείνουν μόνο 90 σε όλη τη χώρα και θα καταργηθούν 10.000 κλίνες. Ως αποτέλεσμα η νοσοκομειακή φροντίδα θα υποβαθμιστεί πλήρως και θα οδηγηθεί σε τριτοκοσμικά επίπεδα, με εξαίρεση όσους φυσικά έχουν τη δυνατότητα να χρυσοπληρώνουν τα ιδιωτικά νοσοκομεία που θα γνωρίσουν δόξες. Έτσι, θα θυμόμαστε ακόμη και τα ράντσα των προηγούμενων χρόνων με νοσταλγία! Ενδεικτικά στοιχεία για το που οδηγεί την δημόσια υγεία το ντελίριο των περικοπών δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 18 Ιουλίου με αφορμή την ετήσια έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ. Εκεί περιγράφεται η εκρηκτική αύξηση των κρουσμάτων του έιτζ, ως αποτέλεσμα της αδυναμίας πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. Αναφέρεται συγκεκριμένα στην έκθεση ότι ενώ από το 1984 ως το 2000 η νόσος παρουσίαζε σταθερή αύξηση, έκτοτε αυτή η τάση αναχαιτίστηκε και το 2010 τα κρούσματα ήταν μόνο 14. Πέρυσι όμως η αύξηση που παρατηρήθηκε έκανε τους πάντες να μείνουν με ανοιχτά τα μάτια, καθώς καταγράφηκαν 241 κρούσματα!!! Μεταξύ πολλών αρνητικών ρεκόρ που έχει κατακτήσει η δημόσια υγεία στην Ελλάδα, λόγω των περικοπών, συγκαταλέγεται κι η γέννηση το 2011 τεσσάρων οροθετικών παιδιών. Αν υλοποιηθούν από την συγκυβέρνηση Σαμαρά οι επιπλέον περικοπές που ζητά η Τρόικα η δημόσια υγεία στην Ελλάδα θα δεχθεί συντριπτικό πλήγμα.

Πολύ αρνητικό αντίκτυπο στις κοινωνικές υπηρεσίες αναμένεται να έχουν και οι περικοπές στις χρηματοδοτήσεις των ΟΤΑ, που είναι ξανά στο τραπέζι παρότι το δημόσιο αρνείται να αποπληρώσει οφειλές ύψους 1,3 δισ. ευρώ που έχει απέναντι στους δήμους. Μέχρι στιγμής, τα δύο τελευταία χρόνια οι περικοπές που έχουν γίνει φτάνουν το 52% των λειτουργικών τους εξόδων και το 65% των επενδυτικών τους δαπανών. Στο εξής, κι ενώ υπάρχουν πολλές εκατοντάδες απλήρωτοι συμβασιούχοι από τους δήμους, κάθε νέα περικοπή θα σημάνει λουκέτο σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και ιατρεία. Τα στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης προειδοποιούν ότι οι δυνατότητες μείωσης κόστους έχουν ξεπεραστεί προ πολλού.

Ξεπούλημα όσο – όσο…

Φιλοδοξία ωστόσο της κυβέρνησης Σαμαρά είναι να μείνει στην ιστορία ως η κυβέρνηση που κατάφερε να ξεπουλήσει όσο – όσο την ελληνική δημόσια περιουσία. Σε κάθε περίπτωση όμως μιλάμε για «ψιλοπράγματα»: σε 6,95 δισ. ευρώ εκτίμησε την προς ιδιωτικοποίηση δημόσια περιουσία, το Ταμείο Ξεπουλήματος (ΤΑΙΠΕΔ) με επίσημο έγγραφό του, σε βαθμό (ακόμη κι αν δεν υπήρχε κανένας άλλος λόγος να παραμείνει κτήμα του ελληνικού λαού αυτός ο πλούτος) να αποτελεί έγκλημα καθοσιώσεως η εκχώρησή του σε ιδιώτες με αυτές τις τιμές. Από την άλλη, από την σκοπιά των ιδιωτών δηλαδή, αυτό το επίπεδο τιμών αποτελεί πρώτης τάξης ευκαιρία για να πιέσουν ώστε οι ιδιωτικοποιήσεις να γίνουν όσο το δυνατό νωρίτερα και με την μικρότερη δυνατή διαφάνεια. Στην πρώτη σειρά της δημόσιας περιουσίας που βγαίνει στο σφυρί βρίσκονται τα ακίνητα του ελληνικού δημοσίου. Συνολικά στην περιουσία του ΤΑΙΠΕΔ έχουν περιέλθει 80.714 ακίνητα στα οποία συμπεριλαμβάνονται 6 ξενοδοχεία Ξενία (Δελφών, Βυτίνας, Άνδρου, Σκιάθου, Αράχοβας και Τσαγκαράδας), 4 ιαματικές πηγές (με σημαντικότερη αυτή του Καϊάφα στην Ηλεία) και μεγάλες παραθαλάσσιες εκτάσεις στην Κασσιόπη της Κέρκυρας κι επίσης στην Αφάντου και το Πρασονήσι της Ρόδου. Πρόκειται συνολικά για ανεκτίμητης αξίας εκτάσεις που θα μπορούσαν κάλλιστα να αξιοποιηθούν προς όφελος της κοινωνίας αντί να δοθούν έναντι αμφιβόλου τιμήματος στα ιδιωτικά συμφέροντα με αποτέλεσμα, χώρια των άλλων, την τσιμεντοποίηση ελεύθερων χώρων και την επιβάρυνση του περιβάλλοντος.

Προτεραιότητα επίσης έχει αποκτήσει και η πώληση της Αγροτικής Τράπεζας και των θυγατρικών της. Ειδικά της γαλακτοβιομηχανίας Δωδώνη (στην οποία η ΑΤΕ έχει μερίδιο ύψους 67,77% του κεφαλαίου της) που απασχολώντας 470 εργαζόμενους και αγοράζοντας γάλα από 7.000 παραγωγούς – κτηνοτρόφους στηρίζει την τοπική οικονομία της Ηπείρου. Η Δωδώνη επίσης είναι η κορυφαία εξαγωγική εταιρεία στον τομέα των τυροκομικών προϊόντων, καθώς το 2011 το 20% της ετήσιας παραγωγής της φέτας και σκληρών τυριών διοχετεύτηκε στις αγορές του εξωτερικού. Αξίζει ακόμη να αναφερθεί πως είναι κερδοφόρα επιχείρηση. Το 2010 τα καθαρά της κέρδη μετά από φόρους ανήλθαν σε 3,53 εκ. ευρώ. Η πώλησή της επομένως δεν γίνεται με κριτήριο την απαλλαγή της ΑΤΕ από μια ζημιογόνα επιχείρηση. Αποκαλύπτεται αντιθέτως ότι πρόκειται για μια κίνηση που εξυπηρετεί τους ιδιώτες και βλάπτει εξόφθαλμα την τοπική κοινωνία. Συνολικά μιλώντας, η ιδιωτικοποίηση της Αγροτικής Τράπεζας βρίθει σκοπιμοτήτων. Η σχεδιαζόμενη πώλησή της θα σημάνει συναγερμό σε χιλιάδες αγροτικά νοικοκυριά που θα κινδυνεύσουν να μείνουν άκληρα καθώς το 70% της αγροτικής γης είναι υποθηκευμένο στην ΑΤΕ. Η πώλησή της επίσης στην Τράπεζα Πειραιώς, θα λειτουργήσει σαν φιλί ζωής στην τράπεζα του Μιχάλη Σάλα που αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ρευστότητας.

Εξ ίσου δραματικές θα είναι οι συνέπειες από την πώληση κι άλλων πάλαι ποτέ δημοσίων επιχειρήσεων, όπως η ΔΕΗ, οι εταιρείες ύδρευσης Αθήνας και Θεσσαλονίκης (ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ), ο σιδηρόδρομος κι άλλες, καθώς άμεσα τα τιμολόγια τους θα εκτοξευτούν κι η ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών θα επιδεινωθεί. Έτσι σε λίγα χρόνια θα φτάσουμε στο σημείο το ελληνικό δημόσιο να αγοράζει ξανά από τους ιδιώτες αυτές τις επιχειρήσεις προκειμένου να μπορούν οι έλληνες πολίτες να απολαμβάνουν απρόσκοπτα βασικά αγαθά. Ήδη είναι ορατός ο φαύλος κύκλος συρρίκνωσης του κύκλου εργασιών και ζημιών που προκαλεί η επιβολή ανταποδοτικής λειτουργίας. Στον ΟΣΕ, για παράδειγμα, η τελευταία αναδιάρθρωση του οργανισμού που στο επίκεντρό της είχε την μείωση των δρομολογίων (των πιο φτηνών μάλιστα που χρησιμοποιούσαν κατά κύριο λόγο φοιτητές, αγρότες και συνταξιούχοι) αντί να βελτιώσει τα οικονομικά αποτελέσματα του οργανισμού, αύξησε τις ζημιές του. Συνέβη δηλαδή το προφανές κι όχι αυτό που υπόσχονταν οι κυβερνητικοί. Ως αποτέλεσμα ο ΟΣΕ το 2011 παρουσίασε ζημιές της τάξης των 1.760 εκ ευρώ όταν το 2010 είχε παρουσιάσει ζημιές ύψους 800 εκ. ευρώ!

Νεοφιλελεύθερος παράδεισος

Στο τέλος του νεοφιλελεύθερου παράδεισου δηλαδή, όπου όλα θα είναι ιδιωτικοποιημένα, και πάλι τα ελλείμματα των επιχειρήσεων θα βρίσκονται στα ύψη, τα οποία θα καλύπτει το δημόσιο όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τους βρετανικούς σιδηροδρόμους. Ενώ, στην πύλη εισόδου τους θα υπάρχει ένα τεράστιο απαγορευτικό προς τα φτωχότερα μέλη της κοινωνίας.

Καθόλου δεν αποκλείεται στο στόχαστρο της Τρόικας να βρεθούν για μια ακόμη φορά οι μισθοί κι οι εργασιακές σχέσεις του ιδιωτικού τομέα. Η έκθεση του ΔΝΤ για την ευρωζώνη που δόθηκε στη δημοσιότητα στα μέσα Ιουλίου έθετε ευθέως ζήτημα αμοιβών στην Ελλάδα, πιέζοντας για νέες μειώσεις. Κι αυτό παρότι οι μισθοί έχουν ήδη μειωθεί σημαντικά, μετά το δεύτερο Μνημόνιο όπου προβλεπόταν μείωση των αμοιβών κατά 25% και 35% για τους νέους κάτω των 25 ετών, ενώ οι εργασιακές σχέσεις έχουν σχεδόν πλήρως εξατομικευθεί. Έκθεση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας που δόθηκε στη δημοσιότητα στα μέσα Ιουλίου έδειξε ότι μόνο το 2012 με την υπογραφή ατομικών συμβάσεων εργασίας επιτεύχθηκαν μειώσεις στις αμοιβές ύψους 23,7%, ενώ εκτιμάται ότι από το 2010 μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους οι μειώσεις μισθών θα φτάσουν το 30%. Αυξήσεις ρεκόρ επίσης παρατηρούνται και στην ανασφάλιστη εργασία (που άγγιξε το 35,9%, όταν πέρυσι έπληττε μόνο το 29,9%) και στην εξάπλωση των ελαστικών μορφών απασχόλησης. Συγκεκριμένα, το τελευταίο έτος, οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν σε ελαστικές μορφές απασχόλησης ήταν αυξημένες κατά 45,3%, ενώ στις νέες συμβάσεις εργασίας (προσλήψεις) μόνο το 56,1% αφορά θέσεις πλήρους απασχόλησης. Το 34,9% αφορά θέσεις μερικής απασχόλησης και το 9% εκ περιτροπής εργασία. Κατά συνέπεια ο εργασιακός χάρτης της Ελλάδας δεν φημίζεται ούτε για την ακαμψία του, ούτε για τη νομιμότητά του. Βρίθει ελαστικοποίησης και μαύρης, αδήλωτης εργασίας (συχνά στο πλαίσιο οικογενειακών επιχειρήσεων ή σε βάρος μεταναστών) με αποτέλεσμα κάθε επιπλέον παρέμβαση να προσθέτει απορρύθμιση και φτώχεια…

Πλησιάζει η χρεοκοπία

Ακόμη χειρότερο ωστόσο είναι ότι ο δρόμος της τυφλής υποταγής προς τους πιστωτές που ακολουθεί η κυβέρνηση φέρνει πιο κοντά και δεν απομακρύνει την χρεοκοπία. Για την ακρίβεια μια νέα χρεοκοπία, μετά απ' αυτήν του Μαρτίου. Το τελευταίο δεκαήμερο του Ιουλίου μπήκε με τον οίκο αξιολόγησης Moody's να αναφέρει ότι «υπάρχει κάθε λόγος να εκτιμά κανείς ότι μια νέα χρεοκοπία αποτελεί υψηλή πιθανότητα για την Ελλάδα», την γερμανίδα καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ να δηλώνει ότι δεν υπάρχει περίπτωση να προωθήσει για ψήφιση στη Βουλή και τρίτο πακέτο στήριξης της Ελλάδας το οποίο θα έχει διπλάσιο από το αρχικό ύψος (30-40 από 16-20 δισ. ευρώ), την αμερικανική τράπεζα Citibank (με επικεφαλής οικονομολόγο έναν από τους πιο έμπειρους σε θέματα κρατικών χρεοκοπιών) να προβλέπει έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη εντός του 2012 και το ΔΝΤ να «διαρρέει» την απροθυμία του να παράσχει νέες χρηματοδοτήσεις προς την Ελλάδα. Το ΔΝΤ δηλαδή να αναλαμβάνει τον ρόλο του γενναίου που θα σηκώσει το κόστος να τραβήξει το καλώδιο από την πρίζα, όπως έγινε και στην Αργεντινή πριν δέκα περίπου χρόνια…

Κι όλα αυτά ενώ δεν υπάρχει ούτε μία χώρα της ευρωζώνης που να μην τρεκλίζει από την κρίση. Η Ισπανία να μετράει ώρες για την επίσημη και πλήρη υπαγωγή της σε καθεστώς μνημονίου αφού για να βρει αγοραστές για δεκαετή ομόλογα κατέβαλε επιτόκιο άνω του 7%, δίνοντας το έναυσμα για να πάρουν φωτιά όχι μόνο τα δικά της CDS αλλά και τα χρηματιστήρια όλης της Ευρώπης. Στην Κύπρο να καταφθάνει το πρώτο κλιμάκιο της Τρόικας απαιτώντας να καταργηθεί η εναπομείνασα Αυτόματη Τιμαριθμική Αναπροσαρμογή. Στην Ιταλία η Σικελία να βουλιάζει κάτω από τα δικά της χρέη (ύψους 17 δισ. ευρώ, όσο περίπου το ΑΕΠ της Κύπρου!), άμεσο αποτέλεσμα της υποχρηματοδότησης από το ιταλικό κράτος. Η δε κρίση των περιφερειών, το πιο φρέσκο δημιούργημα της κρίσης της ευρωζώνης, να πλήττει ακόμη και την Γερμανία με τον πλούσιο γερμανικό νότο (π.χ. Βαυαρία) που ξεχειλίζει από πλεονάσματα, κατ' αντιστροφή των όσων συμβαίνουν στην ευρωζώνη, να δυσφορεί όλο και πιο «φωναχτά» για τον φτωχό και ελλειμματικό βορά (π.χ. Βερολίνο) δημιουργώντας ένα νέο, οριζόντιο αυτή τη φορά, τείχος εντός των γερμανικών συνόρων.

Σε αυτό το εκρηκτικό πλαίσιο η πλειοδοσία στην εφαρμογή αντιλαϊκών μέτρων στην οποία επιδίδεται η ελληνική κυβέρνηση αναλαμβάνοντας μέχρι και την ευθύνη για το ότι δεν εφαρμόστηκαν τα 210 από τα 300 μέτρα του Μνημονίου όπως δηκτικά έγραψε γερμανική εφημερίδα (ελπίζοντας ότι έτσι θα αποτρέψει το αναπόφευκτο) δεν είναι μόνο γελοιότητα ή μάταιος κόπος. Είναι επίσης κι ο πιο ασφαλής οδηγός αποτυχίας, στον βαθμό που συνοδεύεται από παραίτηση από κάθε προσπάθεια διαμόρφωσης των όρων για την επόμενη μέρα που πλησιάζει όλο και ταχύτερα…

 

ΠΗΓΗ: Από το Nexous  (Αύγουστος-Σεπτέμβρης 2012). Το είδα:  20/08/2012, http://leonidasvatikiotis.wordpress.com/2012/08/20/…af/

H ΤΡΟΜΟΚΡΑΤΗΣΗ ΕΝΟΣ ΛΑΟΥ

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

Καθώς ο καιρός περνά και τα γιατροσόφια των δοκτόρων του θανάτου προς ίαση της οικονομίας της χώρας μας δεν φαίνονται να αποδίδουν, πληθαίνουν οι απειλές για εκδίωξη (έξοδο βέβαια την αποκαλούν) της χώρας μας από την ευρωζώνη. Χωρίς ίχνος σεβασμού προς έναν λαό που δοκιμάζεται, θύμα ομοτραπέζων τους επιόρκων Ελλήνων πολιτικών, αξιωματούχοι διαφόρων χωρών της ΕΕ προβαίνουν σε δηλώσεις άκρως επιτιμητικές για τη χώρα μας και τον λαό της, προβάλλοντας την Ελλάδα ως το μαύρο (κακό) πρόβατο σε ποίμνη λευκών (καλών) προβάτων!

Καθώς η ύφεση εντείνεται και επίκειται η λήψη μέτρων, που θα συντελέσουν στην περαιτέρω μείωση των εισοδημάτων εργαζομένων και συνταξιούχων, προκειμένου να αντιμετωπισθούν οι τρέχουσες υποχρεώσεις της χώρας προς τους δανειστές της, η παρουσίαση των δηλώσεων των μεστών κακίας, όχι με βεβαιότητα ανθελλήνων, αλλά οπωσδήποτε απανθρώπων εκπροσώπων του συστήματος, συμβάλλει στην τρομοκράτηση μερίδας του λαού, η οποία στηρίζεται ακόμη στις όποιες αποταμιεύσεις του παρελθόντος, προκειμένου να ανταποκριθεί στις δαπάνες της μείζονος οικογένειάς της. Και είναι αυτό απόρροια της σύγχυσης που προκλήθηκε κατά την προεκλογική περίοδο μεταξύ των διεκδικητών της ψήφου.

Τόσο οι υπέρμαχοι των μνημονίων, όσο και οι πλείστοι από τους αντιθέτους προς αυτά δήλωναν ότι τάσσονται υπέρ της παραμονής της χώρας μας στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα. Μάλιστα οι πρώτοι δεν παρέλειπαν να τονίσουν ότι εκδίωξή μας θα αποτελούσε συμφορά για τη χώρα μας. Βέβαια εμφανίζονταν παράλληλα καθησυχαστικοί τονίζοντας ότι δεν υπάρχει διάταξη που να προβλέπει την αποπομπή χώρας από την ευρωζώνη, συγκαλύπτοντας συνάμα το αντεπιχείρημα ότι δεν θα μας εκδιώξουν, αλλά θα μας εξαναγκάσουν να την εγκαταλείψουμε. Και είναι προφανές ότι οι μάστορες αυτοί του κάθε είδους εκβιασμού έχουν τη δύναμη να το πράξουν, αν το κρίνουν συμφέρον γι' αυτούς. Μπροστά στην προοπτική αυτή της διαρκώς εντεινόμενης αναξιοπρέπειάς μας και του εξευτελισμού μας κάποιοι υποστήριζαν ότι πρέπει να λάβουμε την απόφαση να πτωχεύσουμε και να απαλλαγούμε από τον διασυρμό. Οι υποταγμένοι ψυχή τε και σώματι στη Δύση προέβαλαν την πτώχευση ως νέα συμφορά, καθώς θα πεινάσουμε, θα παγώσουμε και θα πεθάνουμε από έλλειψη φαρμάκων. Αντιμέτωπος με τις αντικρουόμενες απόψεις που παραθέσαμε ο μέσος πολίτης, απληροφόρητος και σε μεγάλο βαθμό μη έχοντας διάθεση προς ενημέρωση ή καυχόμενος ότι τα ξέρει όλα (ελάττωμα από τα θλιβερότερα της φυλής μας) είναι επόμενο να κυριεύεται από τρόμο. Ας κάνουμε κάποιες απλές σκέψεις.

Συμπληρώθηκαν δύο έτη από την αποδοχή της επιτήρησης της χώρας. Σημαντικό το χρονικό διάστημα, για να λησμονηθεί ότι μας διαβεβαίωναν πως μετά διετία θα άρχιζε πάλι η ανάκαμψη. Σήμερα βέβαια μόνο αφελείς και εγκάθετοι μπορούν να δηλώνουν ότι ελπίζουν σε ανάκαμψη της οικονομίας της χώρας. Στο διάστημα αυτό η Ελλάδα απετέλεσε πειραματόζωο επί της ευρωπαϊκής ηπείρου. Δοκιμάστηκε η ανοχή του λαού της στη λήψη μέτρων σε βάρος του. Τί έδειξαν τα αποτελέσματα αυτής της δοκιμής; Ο λαός τα αποδέχθηκε μάλλον συγκαταβατικά, με έκδηλη σε αρκετά μεγάλο βαθμό τη συναίσθηση της συνενοχής του και με αντιδράσεις που δεν έφεραν σε πολύ δύσκολη θέση την εξουσία, η οποία παραμένει ολοπρόθυμη να εξυπηρετήσει πρωτίστως τις απαιτήσεις των ισχυρών δανειστών, παραβλέποντας ότι ο λαός βυθίζεται σε κατάσταση ανέχειας, απογοήτευσης και, τέλος, απελπισίας. Ποιο είναι το συμπέρασμα: Τα αντιλαϊκά μέτρα θα ενταθούν, καθώς οι «γύπες» της οικονομίας γνωρίζουν πολύ καλά πόσο αίμα μπορούν ακόμη να αφαιμάξουν από τον ελληνικό λαό. Βέβαια υπάρχει και η μερίδα του λαού που τα έδωσε πλέον όλα. Εκεί θα οδηγήσουν με τα μέτρα που πρόκειται να ληφθούν και τη μερίδα των μικρομεσαίων, ώστε να αυξήσουν σημαντικά το στρώμα των νεοπτώχων. Και τότε τι θα συμβεί; Θα αρχίσει η ανάπτυξη, καθώς το κόστος εργασίας στη χώρα μας αλλά και το κόστος ζωής θα έχουν κατέλθει σημαντικά; Η ύφεση που επικρατεί στις βαλκανικές χώρες της ΕΕ βεβαιώνει ότι αυτό είναι μύθος. Όσο για την ελάφρυνση του κόστους ζωής, πώς είναι δυνατόν να επιτευχθεί, αφού το κράτος είναι ανίσχυρο να προβεί σε στοιχειώδη έλεγχο των αισχροκερδούντων, με τη συγκατάθεση και των καταναλωτών (τίτλος υποβιβασμού του πολίτη), τραστ των πολυεθνικών επιχειρήσεων που λυμαίνονται τη χώρα; Συνεπώς εντός της ευρωζώνης ας μη περιμένουμε προκοπή.

Ας υποθέσουμε ότι μας εκβιάζουν να αποχωρήσουμε. Φυσικά δεν είναι δυνατόν να αντισταθούν οι ασκούντες σήμερα την εξουσία στον εκβιασμό. Το ερώτημα είναι τί θα κερδίσουν από την εκδίωξη οι παραμένοντες στην ευρωζώνη; Την απάντηση αφήνουμε στους ειδικούς, περιοριζόμενοι να τονίσουμε ότι το χρέος μας είναι ασήμαντο για τους ισχυρούς του χρήματος και προφανώς δεν παραμένουν άυπνοι με σκέψεις για τρόπους αποπληρωμής του. Κάτι άλλο επιδιώκουν με τους εκβιασμούς και τον εξευτελισμό μας.

Εκτός ευρωζώνης θα χάσουμε τα πάντα, όπως οι Αδάμ και Εύα τον απωλεσθέντα παράδεισο; Ή μήπως θα κάνουμε αρχή προς ανάκαμψη της οικονομίας ελεύθεροι από δεσμεύσεις; Ούτε το ένα θα συμβεί ούτε το άλλο. Έξοδός μας από την ευρωζώνη δεν σημαίνει και αποδέσμευσή μας από την ΕΕ. Συνεπώς οι ισχυροί θα παραμείνουν βιολιτζήδες και εμείς θα χορεύουμε στον σκοπό τους. Οπωσδήποτε με την ισοτιμία € και νέας δραχμής θα επωφεληθούν στο έπακρο, ώστε να μην δυσφημίζουν πλέον τη χώρα μας ως τόπο προορισμού για αναψυχή. Παράλληλα θα ενταθεί το ενδιαφέρον τους για αγορά γης στη χώρα μας. Μας ικανοποιούν αυτά; Το κύριο ερώτημα όμως είναι: Θα υπάρξουν επενδύσεις στη χώρα μας, ώστε να μειωθεί τουλάχιστον η ανεργία που μαστίζει κυρίως τους νέους. Χωρίς επιφύλαξη απαντούμε αρνητικά. Η Ευρώπη (και όχι μόνο η Ελλάδα) δεν προσφέρεται πλέον για επενδύσεις, που μπορούν λόγω των προϊόντων παραγωγής να γίνουν σε ασιατικό έδαφος. Είναι δυνατόν αυτό να το παραβλέπουν οικονομολόγοι με λαμπρές σπουδές σε διαπρεπή πανεπιστήμια; Συνεπώς το μείζον ερώτημα δεν είναι εντός ή εκτός ευρωζώνης, αλλά πώς μπορούμε να απελευθερωθούμε όλοι οι λαοί της ΕΕ από αυτό το απάνθρωπο σύστημα.

Κι αν ο εκβιασμός προς έξοδο συνοδευτεί από τη διαταγή για πτώχευση; Ή αν την πτώχευση την επιβάλει σε κάποια κυβέρνηση ο λαός που θα αρχίσει να σηκώνει επικίνδυνα για το σύστημα το κεφάλι του; Η απάντηση είναι γνωστή. Ούτε και τότε θα ευρεθούμε έξω από επιτήρηση, όπως συνέβη και στις πτωχεύσεις της χώρας μας κατά το παρελθόν. Μηχανισμοί ελέγχου των δημοσίων εσόδων θα στηθούν και το σημαντικότερο μέρος αυτών θα κατευθύνεται προς πληρωμή των δανειστών μας. Αυτοί ποτέ δεν χάνουν! Βέβαια τον λαό τον απασχολεί τι θα απογίνει αυτός. Θα έχει τρόφιμα, φάρμακα, καύσιμα; Απαντούμε: Τρόφιμα ναι, γιατί η χώρα μας μπορεί να μας θρέψει όλους, ώστε να μην χρειαζόμαστε συναλλαγματοβόρες εισαγωγές. Καύσιμα και ναι και όχι. Εξαρτάται από το αν θα βρεθεί κυβέρνηση θαρρετή, ώστε να συνάψει συμβάσεις με χώρες μη υποταγμένες στη Δύση (εννοώ τη Ρωσία, που απορροφά σημαντικές ποσότητες αγροτικών προϊόντων και στηρίζει τον τουρισμό μας). Φάρμακα: Στα ράφια θα υπάρχουν, όπως και σήμερα, αλλά μήπως θα έχει τη δυνατότητα ο λαός μας να τα προμηθεύεται στο προσεχές μέλλον είτε δεν πτωχεύσουμε είτε μείνουμε εντός της ευρωζώνης; 

Ας ηρεμήσουμε λοιπόν, ας κάνουμε την αυτοκριτική μας για την παρακμή που βιώνουμε, ας οπλιστούμε με αγωνιστικό φρόνημα και ας μη λησμονούμε κάτι σημαντικό: Τον τελευταίο λόγο στην ιστορία τον έχει ο Θεός και όχι όσοι απεργάζονται τον αφανισμό των πλασμάτων Του.

 

«ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ», 20-08-2012

ΤΟ ΚΟΥΤΙ ΤΗΣ ΠΑΝΔΩΡΑΣ:

Η αντίστροφη μέτρηση για το ευρώ συνεχίζεται – με την ΕΚΤ, στην οποία «ξεφορτώνονται» μαζικά τα ομόλογα του Νότου, να αποτελεί αφενός μεν το τελευταίο προπύργιο της Ευρωζώνης, αφετέρου μία βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια της (υστερόγραφο)

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Ο Δίας είχε συγκεντρώσει όλα τα αγαθά σε ένα πιθάρι και το είχε κλείσει, αλλά το εμπιστεύθηκε σε ανθρώπινα χέρια. Ο άνθρωπος όμως δεν είχε αυτοέλεγχο και θέλοντας να δει τι περιείχε το πιθάρι, το άνοιξε. Έτσι, όλα τα καλά που περιείχε πέταξαν αμέσως ξανά προς τον ουρανό και τους θεούς. Εν τούτοις, στο πιθάρι απόμεινε κάτι: η ελπίδα". (Αίσωπος)

Η παραπάνω είναι μία από τις πολλές εκδοχές, η πλέον αισιόδοξη, όπου το πιθάρι ανοίχτηκε από έναν άνδρα – με την ελπίδα να παραμένει ανέπαφη εντός του.

Δυστυχώς, το κουτί της Πανδώρας σήμερα ανοίχτηκε από μία γυναίκα: από τη γερμανίδα καγκελάριο, με την επίσημη χρεοκοπία της Ελλάδας, η οποία αποσταθεροποίησε εντελώς την αγορά ομολόγων και πιθανότατα οδηγεί στην κατάρρευση του ευρώ – κατ' επέκταση της Ευρωζώνης και ενδεχομένως ολόκληρης της Δύσης. 

Φυσικά πρόκειται για ένα μύθο (εδώ για παραλληλισμό) και δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τη φύση των γυναικών ή των ανδρών – θα ήταν άλλωστε ανόητο. Ας ελπίσουμε πάντως ότι η καγκελάριος δεν εγκυμονεί έναν καινούργιο δικτάτορα, όπως ισχυρίζονται πολλοί. 

Άρθρο

Τα επενδυτικά κεφάλαια εγκαταλείπουν μαζικά την Ευρώπη – επίσης τα ομόλογα του γερμανικού δημοσίου, παρά το ότι δεν είναι ακόμη εμφανές. Απλούστατα είναι γνωστό στις αγορές το ότι, «όταν χρωστάς 10.000 € έχεις εσύ το πρόβλημα, ενώ όταν το χρέος ξεπερνάει το 1.000.000 €, το πρόβλημα είναι της τράπεζας»: όπου, στην περίπτωση της Ευρωζώνης, η τράπεζα είναι η Γερμανία.  

Παράλληλα, οι πολυεθνικές φαίνεται να αναζητούν διέξοδο, προγραμματίζοντας την εγκατάλειψη της καταρρέουσας Ευρώπης και του νομίσματος της – προς όφελος του επιτιθέμενου δολαρίου, το οποίο μάλλον δεν έχει άλλη επιλογή, από την επιβίωση του εις βάρος του ευρώ.

Το ίδιο ισχύει και για την ελίτ η οποία, όπως και οι πολυεθνικές, δεν επιθυμεί να επιβαρυνθεί με τους αυξημένους φόρους, μέσω των οποίων, μεταξύ άλλων, γίνεται προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης χρέους.

Περαιτέρω, ορισμένοι σοσιαλιστές πολιτικοί της Γερμανίας, καθώς επίσης κάποιοι σοβαροί οικονομολόγοι της, κατανοούν απόλυτα τους τεράστιους κινδύνους της ηγεμονικής πρωσικής πολιτικής και τάσσονται ομαδικά υπέρ της αμοιβαιοποίησης των χρεών – επομένως, υπέρ της δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης, των ευρωομολόγων κλπ.

Εν τούτοις, η μερκαντιλίστρια καγκελάριος έχει άλλη άποψη, την οποία δυστυχώς μπορεί και επιβάλλει – ενώ υπερηφανεύεται για την αύξηση του εμπορικού της πλεονάσματος (υπολογίζεται στα 210 δις €), παρά το ότι αφενός μεν προκαλεί, αφετέρου εντείνει τόσο τις ευρωπαϊκές, όσο και τις παγκόσμιες «ασυμμετρίες».   

Η Φιλανδία τώρα ευρίσκεται με το ένα πόδι στην έξοδο, ζητώντας συνεχώς εγγυήσεις και αρνούμενη να επιβαρυνθεί με το κόστος διάσωσης του κοινού νομίσματος – το οποίο προϋποθέτει την αλληλεγγύη και την ενίσχυση των ελλειμματικών οικονομιών, με συνεχώς νέα μέτρα στήριξης.     

Από την άλλη πλευρά, όπως έχουμε ήδη αναφέρει, ξένα και εγχώρια κεφάλαια εγκαταλείπουν μαζικά την Ιταλία – λόγω της ύφεσης, καθώς επίσης της ανασφάλειας για το μέλλον της. Συνολικά 1 τρις €, ποσόν περίπου ανάλογο με το 50% του ΑΕΠ της, ευρίσκεται πλέον εκτός Ιταλίας – μέσα σε δύο μόλις χρόνια.

Ουσιαστικά λοιπόν τυχόν διάσωση της τρίτης μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρωζώνης θα απαιτούσε τουλάχιστον το ποσόν που έχει διαφύγει στο εξωτερικό – πάνω από 1 τρις € δηλαδή, με αυξητική πορεία (ποσόν που είναι μάλλον αδύνατο να διατεθεί).  

Συνεχίζοντας, η Αυστρία επιδιώκει την ψήφιση ενός νέου πτωχευτικού νόμου για τις τράπεζες της – έχοντας κρατικοποιήσει ενδιάμεσα κάποια ιδρύματα, τα οποία κινδύνευαν να χρεοκοπήσουν, λόγω διαφόρων σκανδάλων (η άποψη σύμφωνα με την οποία μόνο στην Ελλάδα κυριαρχεί η διαφθορά, είναι απολύτως εσφαλμένη – ειδικά σε σχέση με την Αυστρία, η οποία αναμφίβολα υπερτερεί).

Η τεράστια δε έκθεση των τραπεζών της στην Α. Ευρώπη ίσως αποδειχθεί μοιραία για την Αυστρία – η οποία προσπαθεί απεγνωσμένα να βρει τρόπους διαχείρισης της τραπεζικής κρίσης που προβλέπεται.

Στο Βέλγιο τώρα η Dexia, η τράπεζα που ανήκει στη χώρα από κοινού με τη Γαλλία και το Λουξεμβούργο (διαφορετικά θα είχε ήδη οδηγήσει στη χρεοκοπία του Βελγίου), παρά τα 55 δις € των ενισχύσεων που έχει λάβει, δεν φαίνεται να περιορίζει τις ζημίες της – γεγονός που δεν είναι καθόλου ασήμαντο για το κράτος-έδρα της, το δημόσιο χρέος του οποίου είναι υψηλότερο του 100% του ΑΕΠ του.

Περαιτέρω, η Ισπανία βυθίζεται όλο και περισσότερο στην κρίση – με τις τράπεζες, τον κλάδο των ακινήτων, αρκετές πόλεις και περιφέρειες της να ευρίσκονται στα πρόθυρα της κατάρρευσης.

Την ίδια στιγμή η ανεργία, καθώς επίσης η απώλεια των επενδύσεων σε τραπεζικά ομόλογα πολλών νοικοκυριών (μία τραπεζική απάτη άνευ προηγουμένου, αφού πάρα πολλοί μικροκαταθέτες οδηγήθηκαν εξαπατούμενοι στην τοποθέτηση των χρημάτων τους στα δήθεν σίγουρα ομόλογα των τραπεζών – γεγονός που μας θυμίζει την «εξαπάτηση» των Ελλήνων ομολογιούχων), οδηγούν τους Ισπανούς στα άκρα – με την εξέγερση τους προ των πυλών.      

Όσον αφορά τώρα τις ευρωπαϊκές τράπεζες, η νέα τακτική τους είναι η επαναγορά των δικών τους ομολόγων από τους επενδυτές, με τα χρήματα που δανείζονται με μηδενικό επιτόκιο από την ΕΚΤ – σε χαμηλότερες τιμές από αυτές που τα πούλησαν για να χρηματοδοτηθούν στο παρελθόν.

Με τον τρόπο αυτό αυξάνουν τα λογιστικά κέρδη τους (!), αφού μειώνονται τα χρέη τους, με βάση τη χαμηλότερη τιμή επαναγοράς τους – ενώ αυξάνεται παράλληλα, τεχνητά φυσικά, η κεφαλαιακή τους επάρκεια.

Το αποτέλεσμα είναι προφανώς ένα ακόμη μεγαλύτερο «τέντωμα» της τραπεζικής φούσκας, η οποία θα καθυστερήσει μεν να εκραγεί, αλλά θα είναι κατά πολύ πιο επικίνδυνη. Επίσης ο «πνιγμός» της πραγματικής οικονομίας, αφού τα χρήματα που διαθέτει η ΕΚΤ δεν κατευθύνονται, ως όφειλαν, στα νοικοκυριά και στις επιχειρήσεις, αλλά ανακυκλώνονται χρηματιστηριακά (οι τιμές των μετοχών, των εμπορευμάτων, των πρώτων υλών κλπ. αυξάνονται διαρκώς), από τους κυρίαρχους του παιχνιδιού: τις μεγάλες τράπεζες.

Τέλος, στην Ελλάδα φαίνεται να προτείνεται ένα «συναινετικό διαζύγιο» (έξοδος από την Ευρωζώνη έναντι «χρηματικής αποζημίωσης» – στα πλαίσια του άρθρου μας «Ελλάδα, Ενώπιοι ενωπίω»), έτσι ώστε να διευκολυνθεί η αυτοκτονία της. 

Με βάση τα παραπάνω, αλλά και με όσα συμβαίνουν σε αρκετές άλλες χώρες, η αντίστροφη μέτρηση για το ευρώ συνεχίζεται ακάθεκτη – με την ΕΚΤ, στην οποία «ξεφορτώνονται» μαζικά τα ομόλογα του Νότου, να αποτελεί αφενός μεν το τελευταίο προπύργιο της Ευρωζώνης, αφετέρου μία βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια της (στην οποία η Γερμανία πατάει επάνω και με τα δύο πόδια της, αδυνατώντας να την αποφύγει).

Φυσικά τα προβλήματα δεν σταματούν στην Ευρωζώνη και στις Η.Π.Α. – αφού η Μ. Βρετανία βυθίζεται στην ύφεση (η κρίση θα κλιμακωθεί μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες, όπως συνέβη και με την Ελλάδα), η Ιαπωνία παραπαίει, η ανάπτυξη στην Κίνα, στη Βραζιλία και στη Ν. Αφρική είναι υποτονική, η Ινδία κινδυνεύει σε μεγάλο βαθμό, ενώ η Ρωσία δεν έχει καταφέρει να «απεξαρτηθεί» από τη μονομερή ανάπτυξη της, βασισμένης στις εξαγωγές ενέργειας και πρώτων υλών, οικονομίας της. 

Κλείνοντας, ίσως οφείλουμε να αναφέρουμε την διατροφική κρίση, η οποία ευρίσκεται σε εξέλιξη – ειδικά επειδή η ξηρασία στις Η.Π.Α. και στην Ινδία θεωρείται η μεγαλύτερη των τελευταίων εκατό ετών, ενώ ένα πολύ μεγάλο μέρος της σοδειάς ορισμένων προϊόντων χρησιμοποιείται ανεύθυνα για την παραγωγή καυσίμων.

Παράλληλα φυσικά ανθεί η χρηματιστηριακή κερδοσκοπία στο καλαμπόκι, στα σιτηρά κλπ., αυξάνοντας ακόμη περισσότερο τις ήδη υψηλές τιμές τους – όπου, για παράδειγμα, η τιμή του καλαμποκιού αυξήθηκε κατά 50%, από τον Ιούνιο μέχρι σήμερα. Φυσικά το ότι εκατομμύρια άνθρωποι καταδικάζονται στην πείνα και στο θάνατο, αφήνει αδιάφορες τις αγορές. 

Τέλος, οι προετοιμασίες του πολέμου στο Ιράν, μέσω της Συρίας, συνεχίζονται, με τις κοινωνικές/θρησκευτικές αναταραχές στη Β. Αφρική να επιστρέφουν,  εντείνοντας την εισβολή των λαθρομεταναστών στην Ευρώπη – ένα από τα μεγαλύτερα ίσως προβλήματα της χώρας και της ηπείρου μας, στην οποία ο ρατσισμός αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο, ενώ επανακάμπτει ακόμη και ο αντισημιτισμός (Νορβηγία, Ολλανδία κλπ.).    

Το θέατρο του παραλόγου

Σύμφωνα με την WSJ, η Ελλάδα κατάφερε έναν ηράκλειο άθλο: δανείσθηκε με τρίμηνα έντοκα γραμμάτια 4,063 δις € και μπόρεσε να ξεφύγει από τη χρεοκοπία – με την οποία απειλούταν, εάν δεν κατάφερνε να εξοφλήσει το ομόλογο της ΕΚΤ, ύψους 3,1 δις €, το οποίο λήγει στις 20. Αυγούστου (!).   

Άθλος λοιπόν της κυβέρνησης η λήψη ενός νέου βραχυπρόθεσμου δανείου από τις χρεοκοπημένες ελληνικές τράπεζες (τις οποίες η ίδια χρεοκόπησε, πυροβολώντας τα πόδια της), με επιτόκιο 4,43% – χρήματα τα οποία είχε ήδη συμφωνηθεί να δανειστούν οι τράπεζες με τη σειρά τους από την ΤτΕ (άρθρο μας), μάλλον με μηδενικό επιτόκιο, στην οποία έχει δώσει ήδη την άδεια η ΕΚΤ – προφανώς, αφού διαφορετικά δεν θα πληρωνόταν στο 100% το ομόλογο, το οποίο είχε αγοράσει κάτω από το 70% (!). 

Συμπερασματικά λοιπόν τα «παιχνίδια» συνεχίζονται (κανένας δεν αναρωτιέται πως θα εξοφληθούν τα 4 δις € μετά από τρεις μόλις μήνες – στα μέσα Νοεμβρίου δηλαδή), οι αποκρατικοποιήσεις σε εξευτελιστικές τιμές προγραμματίζονται μεθοδικά, η πορεία προς τη χρεοκοπία και την πληθωριστική δραχμή βαίνει καλώς, ενώ η κυβέρνηση μας απολαμβάνει τις θερινές διακοπές της, στην εξαθλιωμένη από την ύφεση, την ανεργία, τους φόρους, τα χαράτσια και τους λαθρομετανάστες ελληνική ύπαιθρο – με τις αμοιβές της πληρωμένες από έναν πειθήνιο λαό, του οποίου τον πολιτισμό εξυμνεί ο πρωθυπουργός, επιτρέποντας του να απολαύσει ήρεμα το τελευταίο του γεύμα, τα μπάνια δηλαδή, πριν από την κόλαση του Σεπτέμβρη.   

Όσον αφορά την Ισπανία, το άλλο θέατρο του παραλόγου, ο μικτός δανεισμός των τραπεζών της από την ΕΚΤ αναρριχήθηκε στα 402,19 δις € τον Ιούλιο, από 365 δις € τον Ιούνιο – μεταξύ άλλων λόγω του ξεφορτώματος των ομολόγων του δημοσίου της, από τους ξένους επενδυτές. Το ποσό αυτό αντιστοιχεί στο 33% σχεδόν του συνολικού μικτού δανεισμού των τραπεζών της Ευρωζώνης, ο οποίος τον τελευταίο μήνα διαμορφώθηκε στα 1,237 τρις €.

 

Βασίλης Βιλιάρδος, Αθήνα, 14. Αυγούστου 2012, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Β. Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος και συγγραφέας. Έχουν εκδοθεί τρία βιβλία της σειράς «Η κρίση των κρίσεων», τα έσοδα των οποίων ενισχύουν την ιστοσελίδα www.casss.gr. Παραγγελίες στο e-mail: kb@kbanalysis.com ή τηλεφωνικά στο 210 – 66 27 711 (φαξ 210 – 66 20 397)

 

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2673.aspx#.UDErtKC9Hgn