Αναμνήσεις από τις μακρινές ημέρες του Πάσχα στην Κέρτεζη

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Οι μέρες του Πάσχα στην Κέρτεζη είχαν έναν εορταστικό ανάμικτο τρόπο ανάδειξης, λαμβάνοντας υπόψιν τόσο τις εργασίες των κατοίκων (κυρίως μικροαγροτών και τσοπάνηδων), όσο και επιρροές του μοναστηριακού τυπικού! Φυσικά και συμμετείχαν και πολλά γνωστά λαογραφικά στοιχεία, όπως τα λεγόμενα κάλαντα. Το εκκλησιαστικό και λαογραφικό τυπικό με αργίες ημερών και ωρών ξεκινούσε από το Σάββατο του Λαζάρου και τελείωνε την Κυριακή του Θωμά! Πολλά στοιχεία απ’ αυτά διατηρούνται ακόμα.

Το πρωινό του Λαζάρου στον μεν ναό γιορταζόταν η προσδοκία της «κοινής Ανάστασης», ενώ στα σπίτια τα παιδιά έψαλλαν: «Ήλθε ο Λάζαρος, ήλθαν τα βάγια,/ ήλθε κι ο Υιός της Παναγίας./ Κάπου λάλησε πουλί κι αηδόνι/ κι απλοήθηκε το χελιδόνι./ Έβγα Λάζαρε δος μου λεμόνι,/ να το φύτευα στο περιβόλι…». Από την προηγούμενη τα παιδιά είχαν στολίσει με άγρια πορτοκαλί άνθη τα καλαθάκια και πρωί-πρωί περνούσαμε από τα σπίτια. Στο ψάλσιμο οι κυράδες μας φίλευαν κυρίως φρέσκα αυγά και σπάνια κουλούρια. Τα λαμπροκούλουρα φτιαχνόντουσαν την ίδια μέρα, αλλά μετά το σχόλασμα της εκκλησίας. Ήταν δύο ειδών: Τα αρτύσιμα με αυγά και γάλα και τα λαδερά με προζύμι.

Η επόμενη ημέρα, Κυριακή των βαΐων, ήταν εορταστική με τα βάγια ως ευλογία και το μεσημεριανό με μπακαλιάρο τηγανιτό και σκορδαλιά από πουρέ πατάτας.

Ερωτηματικά και σχόλια στην 3^η απόφαση της ΔΙΣ της Εκκλησίας της Ελλάδας

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Με πολλή περίσκεψη, χαρά, αγωνία, αλλά και γενικότερο φόβο, διάβασα τα 9 σημεία της 3^ης απόφασης της Δ.Ι.Σ. της Εκκλησίας της Ελλάδας (01.04.2020 [3]). Σας καταθέτω σχολιασμούς, παρατηρήσεις και ερωτήματα. «Ήρεμα ρωτώ»…

Ένα γενικό ερώτημα: Τελικά λειτουργικά και ευχαριστιακά έχει κάποιο θεολογικό νόημα να τελείται η Θεία Λειτουργία «κεκλεισμένων των θυρών» χωρίς να διακονούνται ευχαριστιακά οι πιστοί στα εγκλωβισμένα σπίτια τους; Αποτελεί απάντηση η τηλεοπτική ή διαδικτυακή ανα-μετάδοση;

Α). Στα σημεία 1), 2), 3) και 4) ευθυγραμμίζεται σχεδόν πλήρως με τις αποφάσεις της κυβέρνησης (Κυριάκου Μητσοτάκη), αλλά διαφοροποιείται από τις δύο προηγούμενες αποφάσεις της (09.03.2020 [1] και 16.03.2020 [2]). Να σημειώσουμε ότι η σύνθεση είναι η ίδια και έγινε με τηλεδιάσκεψη των μελών. Αυτό από μόνο του ούτε μεμπτό είναι, ούτε επαινετό, αφού το πολιτικό πλαίσιο έχει αλλάξει, όπως και το «άδειασμα» του Πρωθυπουργού αμέσως μετά την 2^η, σαφώς σοφότερη κατά την ταπεινή μου γνώμη, ανακοίνωσή της. Δεν προτρέπει όμως την κυβέρνηση να διαθέσει όσα αναγκαία ποσά χρειάζονται και ζητούν θεσμικά οι γιατροί. Αν το έκανε, θα ήταν βεβαίως μια υπέρβαση, αλλά λυτρωτική στον τρόπο σχέση της με την Πολιτεία. Δεν τόλμησε ή δεν γνώριζε.

Πώς ο Καποδίστριας έκλεισε τις εκκλησίες και νίκησε την επιδημία

Του Αριστείδη Χατζή*

Απέναντι σε μια επιδημία πανώλης, στην αρχή μάλιστα της διακυβέρνησής του, ο Κυβερνήτης θεωρούσε ότι τα πρώτα δύο μέτρα που έπρεπε να λάβει αμέσως, είναι ο υποχρεωτικός εγκλεισμός στις οικίες όλων των κατοίκων και το κλείσιμο των εκκλησιών. Ιδού πώς το επέβαλε.

Είναι γνωστό ότι ο Ιωάννης Καποδίστριας ήταν πολύ πιστός Χριστιανός. Ορισμένοι τον χαρακτηρίζουν ακόμα και θρησκόληπτο. Πολλές από τις πράξεις του μπορούν να εξηγηθούν μόνο μέσα από αυτό το πρίσμα. Θεωρούσε τον εαυτό του υπερασπιστή της Ορθοδοξίας και ήρθε σε σύγκρουση με όποιον θεωρούσε ότι την απειλούσε. Ομως ο Καποδίστριας ήταν επίσης ένας υπεύθυνος ηγέτης που ήταν έτοιμος να λάβει δύσκολες αποφάσεις και μάλιστα από την πρώτη στιγμή που έφτασε στην Ελλάδα. Τους πρώτους μήνες της διακυβέρνησής του εμφανίστηκε επιδημία πανώλης στα νησιά του Αργοσαρωνικού, στην Υδρα πρώτα και μετά στις Σπέτσες. Μια από τις πρώτες αποφάσεις που έλαβε ήταν να κλείσει τον Απρίλιο του 1828 τις εκκλησίες στις περιοχές που είχαν εμφανιστεί κρούσματα ή ήταν πιθανόν να εμφανιστούν (π.χ. στην Αίγινα όπου είχε και ο ίδιος εγκατασταθεί). Οι εκκλησίες έκλεισαν για αόριστο χρονικό διάστημα και οι αντιδράσεις ήταν ελάχιστες. Οι Ελληνες τον σέβονταν, τον θαύμαζαν και κυρίως τον εμπιστεύονταν. Διότι ο Καποδίστριας ήταν επίσης και ένας πολύ καλός γιατρός και μάλιστα με αξιόλογη πρακτική πείρα που απέκτησε πολύ πριν ασχοληθεί πλήρως με την πολιτική. Ηξερε, λοιπόν, πολύ καλά τι έκανε – δεν ήταν μια βεβιασμένη απόφαση της στιγμής. Το αντίθετο μάλιστα.

Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών και η αργία των τεμπέληδων

Του Χριστόφορου Γ. Παπασωτηρόπουλου*

Για πρώτη φορά με εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων,2 καταργείται η αργία των Τριών Ιεραρχών και μετατρέπεται σε «ημέρα εορτασμού», ούτε καν σε σχολική εορτή. Παρουσιάζεται μια ειδοποιός διαφορά στη νομοθεσία που καθορίζει τις σχολικές αργίες και εορτές σε σχέση με όλες τις προηγούμενες, εδώ και δεκαετίες, εγκυκλίους. Οι εκπαιδευτικοί υποχρεώνονται ρητώς να τηρήσουν το Ωρολόγιο Πρόγραμμα των μαθημάτων της ημέρας. Το νέο στοιχείο είναι ότι εντάσσει τη συγκεκριμένη εορτή, ως παρένθεση στη λειτουργία του Ωρολογίου Προγράμματος. Τι σημαίνει αυτό; 

Προσβάλλει, ταπεινώνει και εκδικείται συνολικά τους εκπαιδευτικούς, καθώς δεν τους αναγνωρίζει τη δυνατότητα να τιμήσουν ή να αξιοποιήσουν το δικαίωμα στην αργία όπως οι ίδιοι επιθυμούν, βασιζόμενοι στην προσωπική και επομένως και τη θρησκευτική τους ελευθερία. Αντίθετα τους υποχρεώνει ακόμη και στην αργία τους να εργαστούν. Η αργία είναι κατάκτηση αιματηρών αγώνων και όχι μπαξίσι για τον κόπο μας. 

Αντιμετωπίζει τους εκπαιδευτικούς σαν παραγωγούς δραστηριοτήτων δια κάθε νόσον (αθλητικές δραστηριότητες, για την αναπηρία, για τη διατροφή, κ. α) και τους καλεί να διεκπεραιώσουν κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους ουκ ολίγες δραστηριότητες. Πέρα από το αν και κατά πόσο υπηρετούν το σχεδιασμό και τη φιλοσοφία οι δραστηριότητες αυτές με τον τρόπο που εντάσσονται στο σχολικό προγραμματισμό αναρωτιέται κανείς: Υπάρχει πάτος σε αυτό άραγε; 

Για τον ύστερο βυζαντινό Ι. Ν. Κοιμήσεως της Θεοτόκου Κέρτεζης ως διατηρητέου μνημείου

Προλογικό και επιμέλεια Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Προλογικό

Ως γνωστόν, από τον προηγούμενο Αύγουστο συστήθηκε επιτροπή πρωτοβουλίας για την σωτηρία από την φθορά και εν τέλει την κατάρρευση του λατρευτού μας αυτού Ι. Ναού. [Περισσότερα εδώ]. Μ’ αυτόν ακόμα μας συνδέουν όχι μόνο συναισθήματα, αλλά και αναμνήσεις λατρευτικών συνάξεων βαθιάς κατάνυξης, όπως και λαμπρότητας.

Συλλέχθηκαν άνω των 210 υπογραφών, ενημερώθηκε το εκκλησιαστικό συμβούλιο, αλλά και το κοινοτικό συμβούλιο. Συλλέχθηκαν κάμποσα ιστορικά στοιχεία ως βοηθητικά. Η τετραμελής επιτροπή με προσοχή και σχέδιο κινείται από τότε. Μέχρι σήμερα έδρασε γρήγορα και ορθά το Εκκλησιαστικό Συμβούλιο. Απέστειλε έγγραφο πρόσκλησης της αρχαιολογικής υπηρεσίας του Νομού για να πραγματοποιήσει έκθεση και κατόπιν να πάρει σχετική απόφαση.

Να ευχαριστήσουμε δημόσια τους ανθρώπους της αρχαιολογικής υπηρεσίας που έβαλαν σύντομα στο σχεδιασμό τους το ενδιαφέρον τους. Αρχαιολόγος και μηχανικός της υπηρεσίας επισκέφτηκαν αρχές Νοέμβρη το Ναό παρουσία του Ιερέα και του προέδρου. Όλοι τους σε αγαστή συνεργασία με μέλη της επιτροπής πρωτοβουλίας.

Ανιχνεύοντας τον συλλογικό άνθρωπο στο Βουλευτικό του Ναυπλίου (7 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019)

Του  Νικολάου Μπουμπάρη*

Χωρίς αμφιβολία είναι μεγάλη τιμή και ταυτόχρονα χαρά που βρίσκομαι απόψε εδώ. Θερμές ευχαριστίες απευθύνω προς τον πάντοτε δραστήριο και δημιουργικό «Προοδευτικό Σύλλογο Ναυπλίου Ο ΠΑΛΑΜΗΔΗΣ» για την πρόσκληση να μιλήσω για ένα βιβλίο που συγκεντρώνει σε ενιαίο πλέγμα πολλές επιμέρους διαχρονικές και πολυθεματικές προσπάθειες του Παναγιώτη Μπούρδαλα, ενός δραστήριου και συνάμα ταπεινού ανθρώπου. Το να βρίσκομαι στο ίδιο πάνελ με καταξιωμένους ανθρώπους επιδαψιλεύει μια επιπλέον τιμή. Αξίζουν, επίσης, πολλά «μπράβο» στις Εκδόσεις Αρμός για την υψηλής αισθητικής έκδοση.

Επιπλέον, θέλω να ευχαριστήσω και όλους εσάς που μας συνοδεύετε στο ταξίδι αυτό «στα ίχνη του συλλογικού ανθρώπου». Γιατί, απόψε εδώ δεν μετέχουμε επί της ουσίας σε μια παρουσίαση βιβλίου αλλά σε μια κατάθεση ψυχής. 

Χωροθέτηση ΑΠΕ στην ήδη τροποποιημένη γη: η μόνη οικολογική λύση

Του Κώστα Παπακωνσταντίνου*

«Γιατί οι επενδύσεις ΑΠΕ, όπως σχεδιάζονται και χωροθετούνται, είναι τόσο καταστροφικές για την άγρια φύση; Και γιατί δεν πρέπει να χωροθετούνται σε φυσικές περιοχές: Μετά τα τόσα ερωτήματα κατά τις εκδηλώσεις για το κλίμα κάθισα για 2 εβδομάδες προκειμένου να εξηγήσω την στάση αμιγώς από πλευράς βιοποικιλότητας.

Στο τέλος δυο κουβέντες για τους λόγους για τους οποίους δεν ισχύουν κάποια επιχειρήματα ιδίως το «η μεγαλύτερη απειλή για την βιοποικιλότητα είναι η κλιματική αλλαγή».

Επίσης ένα γλωσσάρι για το ποιοι είναι οι «αιολικάδες», ποιοι οι ΝΙΜΒΥ και ποιοι οι ΙΜΒΥ».

Η συλλογή υπογραφών συνεχίζεται για την σωτηρία του ναού της Κοίμησης στην Κέρτεζη

Από την επιτροπή Πρωτοβουλίας

Η συλλογή υπογραφών συνεχίζεται για την σωτηρία της Κοίμησης της Θεοτόκου σο χώρο του Κοιμητηρίου στην Κέρτεζη συνεχίζεται με σταθερούς ρυθμούς. Ξεκίνησε το βράδυ στις 21 Αυγούστου και πήρε μεγαλύτερη έκταση σήμερα αφού διαβάστηκε το σχετικό δαβιβαστικό μετά το τέλος της σημερινής Θείας Λειτουγίας στη Παντάνασσα της Κέρτεζης.

Συνέχεια →

Η Εκκλησία δεν ζει για τον εαυτό της

Συνεύντευξη του Πέτρου Βασιλειάδη* στον Αντώνη Παγκρατή

Ίσως η πιο δύσκολη και απαιτητική συνέντευξη, που ευγενικά μου ζήτησε ο δημοσιογράφος της Καθημερινής Αντώνης Παγκράτης (παραχωρήθηκε κάπου στο…Παγκράτι στις 30 Νοεμβρίου 2018, και δημοσιεύεται με αυτό τον τίτλο στις 18 Αυγούστου 2019)

Ένα μεγάλο κομμάτι της ζωής μας είναι η θρησκεία, συνήθως όμως οι διανοούμενοι στην Ελλάδα την παραμελούν.

Συνέχεια →