Ο Βασίλης γεννήθηκε μια γενιά μετά στην
Αθήνα και μεγάλωσε στα Καλάβρυτα. Η Δέσποινα είχε ήδη αποφοιτήσει από το
Γυμνάσιο Καλαβρύτων και σπούδαζε. Τα Καλάβρυτα είχαν πλέον περάσει σ’ άλλη φάση. Το εμπορικό
στοιχείο είχε εισέλθει, πάλι, στον κεντρικό τους πυρήνα. Ζούσαν οι αδελφές, οι
χήρες, αλλά ελάχιστες μανάδες των εκτελεσμένων. Είχαν μεγαλώσει οι 13
επιζήσαντες κι ερχόταν το ανθρώπινο τέλος τους.
Ο Βασίλης μεγάλωσε κι αυτός στο δικό του περιβάλλον, με θετικά και αρνητικά χαρακτηριστικά, όπως σχεδόν όλοι μας. Το 1990-1991 τον συνάντησα ως καθηγητής φυσικής στην γ’ γυμνασίου. Τον γνώρισα όχι μόνο ως έναν τυπικά άριστο μαθητή, αλλά ως ένα νεαρό με προβληματισμούς πολύ μεγαλύτερης ηλικίας. Έφευγε συχνά έξω από το μάθημα της ημέρας, αλλά πάντα υπήρχε η δυνατότητα να βγάλω στην επιφάνεια τη δεύτερη από τις τρεις δυνατότητες ενός καθηγητή. Αυτού του λειτουργού, του παιδαγωγού, του συντονιστή συζητήσεων. Αυτές οι μνήμες είναι ακόμα στις σκέψεις μου.
Μπερντιάγεφ και Μπαίμε:
μυστικισμός, φως και σκοτάδι του Θεού
Του Γεωργίου – Νεκταρίου
Παναγιωτίδη*
Σε ένα από τα
κορυφαία βιβλία ορθόδοξης θεολογίας του 20ου αιώνα, τη «Μυστική θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας»,
ο Βλαδίμηρος Λόσσκυ κάνει λόγο για τα δύο διακριτά και αλληλοσυμπληρούμενα στοιχεία
που συνυπάρχουν στην Ορθοδοξία: τη θεολογία και το μυστικισμό. Ο Λόσσκυ θέλει συνάμα να τονίσει με αυτή τη
διάκριση τη σπουδαιότητα της (αυθεντικής) μυστικής εμπειρίας μέσα στην
προσέγγιση της ορθόδοξης πίστης απ’ τον καθένα μας, διότι αλλιώς υπάρχει
κίνδυνος να εκπέσει στην κακώς εννοούμενη «ακαδημαϊκή
θεολογία»: σε ένα ακαδημαϊκό άθλημα ξερού και ορθολογιστικού στοχασμού,
άγευστου και άπειρου της -υπέρ φύσιν- εμπειρίας του ζωντανού Θεού.
Μέσα σε αυτήν την προοπτική και με
δεδομένη αυτή την προβληματική, πολλά έχουν να μας πουν τα δύο δοκίμια
–εκτενείς μελέτες- του μεγάλου Ορθόδοξου φιλοσόφου και συγγραφέα του 20ου
αιώνα Νικολάι Μπερντιάγεφ πάνω στο μεγάλο Χριστιανό μυστικό Ιάκωβο Μπαίμε που
εκδόθηκαν μεταφρασμένα πολύ πρόσφατα (ιδ. έκδοση, 2022) και στη χώρα μας.
Με 176 βουλευτές από τους 300, με ψήφους
κυρίως από τα τρία μνημονιακά κόμματα Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και με
καθολική υπερψήφιση από την «Πλεύση Ελευθερίας», σηματοδοτήθηκε μια νέα
πραγματικότητα.
Ονομάστηκε «γάμος» (πολιτικός), μεταξύ μελών
της «ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας», δηλαδή των ομόφυλων συνανθρώπων μας με ακριβώς τα
ίδια δικαιώματα με τον καθιερωμένο των ετερόφυλων. H Χώρα μας κατατάσσεται ως η
37η χώρα στον κόσμο για την αναγνώριση αυτού του θεσμού, ως πολιτικού
γάμου. Έτσι οδηγήθηκε και στην
τροποποίηση του άρθρου 1350 του Αστικού Κώδικα. Εισάχθηκε νομικά για το κράτος ο
κανόνας ότι «γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου». Η
Ελλάδα έγινε η πρώτη «ορθόδοξη» χώρα που διαφοροποιείται από τις άλλες χώρες
της «ορθόδοξης» Ανατολής.
Ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ (+ 1993)
αφηγήθηκε κάποτε μια συνομιλία του δασκάλου του, αγίου Σιλουανού του Αθωνίτη (+
1938), με έναν ερημίτη μοναχό. Ο μοναχός έλεγε: «Ο Θεός θα τιμωρήσει όλους τους
άθεους. Θα καίγονται στο πυρ το αιώνιο».
Πριν όμως προχωρήσει στην παρουσίαση της
συνομιλίας μοναχού και Σιλουανού, ο ίδιος ο Σωφρόνιος σχολίασε την στάση του
μοναχού: «Προφανώς», έγραψε, «η ιδέα πως οι άθεοι θα ετιμωροῦντο στο
αιώνιο πυρ, του προκαλούσε ευχαρίστηση, κατά το ψαλμικό “εὐφρανθήσεται δίκαιος,
ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν” (Ψαλμ. νζ΄ 11-12)».
Νομίζω πως το σχόλιο αυτό (τρεις αράδες όλο κι όλο στο σχετικό βιβλίο) έχει συγκλονιστική δυναμική, μ’ όλη την ηρεμία με την οποία διατυπώνεται. Το να βεβαιώνει κάποιος ανενδοίαστα και σαρωτικά την αιώνια καταδίκη κάποιων ανθρώπων, ο Σωφρόνιος το αποδίδει σε ένα είδος πνευματικού σαδισμού. Ο Σωφρόνιος δηλαδή βλέπει κάτι νοσηρό, χαιρεκακία, παρ’ όλο που (προσοχή!) ο βεβαιώσας βασιζόταν σαφώς σε φράσεις και έννοιες της Αγίας Γραφής. Όντως ο Ψαλμός μιλά για χαρά των δικαίων μπροστά στην απόδοση δικαιοσύνης, και όντως η Καινή Διαθήκη μιλά για αιώνια κόλαση. Όμως εδώ ακριβώς είναι το καίριο σημείο, πάνω στο οποίο γεννιούνται διαφορές αγεφύρωτες: Ο μοναχός είχε υπέρ του χωρία, ο Σωφρόνιος είχε μαζί του την αλήθεια, είχε δηλαδή το πνεύμα που ζωοποιεί, σε αντιδιαστολή προς το γράμμα που αποκτείνει (το ειδωλοποιημένο γράμμα, καθόσον το γράμμα έχει νόημα ως διάκονος του πνεύματος). Και συνεχίζει ο Σωφρόνιος παραθέτοντας τον διάλογο του Γέροντα Σιλουανού με τον μοναχό:
Ομιλία: Για την περίπτωση παραγωγής και μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ. Μία απάντηση των πολιτών-πελατών για τις επιπτώσεις στη ζωή και στη φύση.[1]
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Αγαπητοί φίλοι,
μ’ αφορμή το ζήτημα της
διέλευσης των Πυλώνων Υ. Τ. από την περιοχή μας και τις διαμάχες με την ΔΕΗ για
μία 10ετία, έχω την ευκαιρία να μιλήσω σήμερα από τη σκοπιά του συλλόγου
πρόληψης απέναντι στις εξαρτησιογόνες ουσίες, κι όχι μόνο. Ο σύλλογός μας, που δημιουργήθηκε
πριν τρία χρόνια στη περιοχή του Δήμου Μεσσάτιδας για τις ανάγκες της ζωής,
έχει την ονομασία «Παλμός ζωής».
Φυσικά, και πολλοί άλλοι μηχανισμοί του πολιτισμού μας είναι αλλότριες δυνάμεις
προς την ουσία της ζωής.
Η σύγχρονη τεχνολογία μεταμορφώνεται κι αυτή σε δύναμη πάνω στον άνθρωπο και πάνω στη φύση. Ο πόλεμος των ημερών, δείχνει και τα δύο, με «σοκ και δέος»!!![2] Ούτε τη φύση προστατεύει με το απεμπλουτισμένο ουράνιο στις βόμβες, ούτε τους λαούς και τους ανθρώπους απελευθερώνει. Κι αν το πρόβλημα ήταν μόνο για τις πολεμικές εκστρατείες, η ελπίδα θα βρισκόταν μόνο στο τέλος του πολέμου. Όμως ο «ιδεώδης άνθρωπος» του πολιτισμού μας, είναι ο τυποποιημένος άνθρωπος της καθησυχαστικής ζωής, της αγοραίας αντίληψης, του μεταλλαγμένου όντος κι από την σύγχρονη τεχνολογία. Γι’ αυτό, δεν φτάνει σήμερα να μιλήσουμε μόνο στη γλώσσα της επιστήμης και της τεχνικής της, αλλά κυρίως στη γλώσσα της ζωής.
Πραγματοποιήθηκε στα Καλάβρυτα πριν λίγες
εβδομάδες, στις 4 και 5 Νοεμβρίου του 2023, ένα ενδιαφέρον διήμερο, αλλά όχι
από κάποιο θεσμό. Πραγματοποιήθηκε από την συλλογικότητα των Καλαβρύτων «Εμείς».
Ο γενικός τίτλος του ήταν: «Η αυτοοργανωμένη συλλογικότητα ΕΜΕΙΣ ανοίγει
συζήτηση για το πως θα μπορούσαν οι μικροί τόποι να λειτουργούν χωρίς ανάθεση
και αποτελεσματικά».
Το βραδάκι του Σαββάτου 4 Νοέμβρη στο Πολύκεντρο έγινε η πρώτη εκδήλωση με εισηγήσεις και συζήτηση. Σημαντική ήταν η παρουσία των συμμετεχόντων. Εκτός από τους Καλαβρυτινούς και κάποιους εκ των γειτονικών περιχώρων, είχαν προσέλθει αντιπρόσωποι που εισηγήθηκαν ή έλαβαν μέρος στη συζήτηση από πολλές πόλεις: Πήλιο, Γαργαλιάνους, Καλαμάτα, Τήνο, Αθήνα, Έδεσσα!
Τέλειωσε λοιπόν κι αυτή η διαδικασία, με
εκλογικό θρίαμβο του ψηφοδέλτιου του επικεφαλής Θανάση Παπαδόπουλου (Ανεξάρτητη
Κίνηση Πολιτών) μες 71,2%, έναντι του ψηφοδελτίου του επικεφαλής Θανάση Γ.
Κανελλόπουλου (ΕΝΩΤΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ) με 25,85% και του Σταμάτη
Ανδριόπουλου (Λαϊκή Συσπείρωση) με 2,95% στον ευρύ σε έκταση Καλλικρατικό Δήμο
Καλαβρύτων.
Ο πάλι Δήμαρχος Θανάσης Παπαδόπουλος θα έχει
14 Δημ. συμβούλους, έναντι 5 (1+4) του Θανάση Κανελλόπουλου. Θα έχει την
πλειοψηφία των Κοινοτικών Συμβουλίων σε όλα τα χωριά, πλην ελαχίστων που
ανήκουν στην αξιωματική αντιπολίτευση. Η Λ. Σ. δεν εξέλεξε ούτε τον επικεφαλής
Σταμάτη Ανδριόπουλο, παρότι πλησίασε πολύ κοντά το παράλογο φίλτρο και όριο του
3%! Τι μπορούμε λοιπόν να κρατήσουμε επί της ουσίας μετά απ’ αυτά τα
αποτελέσματα;
Η γνώμη μου είναι να αναδιφήσουμε στις προεκλογικές εξαγγελίες, δεσμεύσεις, αναφορές, μισόλογα ή και αγνοήσεις πολλών ζητημάτων. Εμείς θα μείνουμε κυρίως σε ότι αφορά την δυτική κοιλάδα του Βουραϊκού. Θα προσπαθήσουμε με προσοχή, αλλά και θάρρος, να αποδελτιώσουμε ότι θεωρήσαμε σημαντικό. Ελπίζω να μην έχω παρανοήσει κάποια στάση εκ των υποψηφίων, νικητών και ηττημένων.
Έκκληση: Μην αγνοείτε τα ιστορικά μνημεία της δυτικής
κοιλάδας του Βουραϊκού
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα
Ι. ΤΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΡΕΙΠΙΑ
Με αφορμή τις αυτοδιοικητικές
εκλογές και ειδικότερα τις δημοτικές εκλογές για τον ευρύ Καλλικρατικό Δήμο
Καλαβρύτων δεν είναι ορθό να περιμένουμε μόνο τις υποσχέσεις ή τις δεσμεύσεις
των υποψηφίων δημάρχων, δημοτικών ή και κοινοτικών συμβούλων. Οφείλουμε να
ανοίγουμε και εμείς θέματα που δεν «είναι πιασάρικα», ούτε αποκομίζουν
δεκάδες ψήφων. Αποτελούν όμως ένα μέρος της ιστορικής μνήμης, μπορούν να
λειτουργήσουν παιδευτικά, αλλά και στοιχείο προσέλκυσης περιηγητών και
ενδιαφερομένων.
Ήδη έχουν -και πολύ ορθά-
αναδειχθεί ο τόπος θυσίας του Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος και το αντίστοιχο
μουσείο, ο πύργος της Παλαιολογίνας στα Καλάβρυτα, τα μεγάλα παλαιά ή μικρότερα
μοναστήρια, ο οδοντωτός, κλπ. Υπάρχουν όμως σ’ όλες τις ιστορικές κοιλάδες και
πολλά άλλα μνημεία, όπως ο αρχαίος Κλείτορας, ο ναός της Ημερησίας Αρτέμιδας
στου Χαμάκου (Λουσικό), μνημεία στην Ψωφίδα, κλπ, τα οποία λιγότερο ή
περισσότερο έχουν ψηλαφιστεί, αναγνωριστεί και εν μέρει αναδειχθεί.
Εμείς, πιστοί στις νύξεις στην κοιλάδα του Βουραϊκού, θα ψηλαφίσουμε συνοπτικά και εν όψει της προεκλογικής περιόδου, μια ομάδα ιστορικών μνημείων στο δυτικό πόλο της (πρώην Δήμος Καλλιφωνίας). Ας τα δούμε με μια χρονολογική σειρά.
Για τις προτάσεις ονοματοδοσίας δρόμων και πλατειών του οικισμού της Κέρτεζης
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*
Ι. Η ΙΔΕΑ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΤΟΔΟΣΙΑΣ
Η Κέρτεζη, όπως έχουμε
αναδείξει πρόσφατα,[1] αποτελούσε
έως περίπου το 1780 την έδρα του καζά Καλαβρύτων, ενώ παλιότερα ήταν η διοικητική
έδρα του Γεωργίου (Σ)φραντζή, με παραχώρηση από τον Θωμά Παλαιολόγο (μετά την
πτώση της Πόλης). Πάντοτε όμως ήταν ο έτερος οικιστικός και παραγωγικός πόλος
της κοιλάδας του Βουραϊκού, μαζί με τα Καλάβρυτα. Γι’ αυτό αποτέλεσε μετά το
1821 και δύο φορές έδρα δήμου (Καλλιφωνίας). Μάλιστα μέχρι τα μέσα του 20ου
αι. λειτουργούσαν ακόμα οι επτά συγκοινωνιακοί δρόμοι (για ζώα και ανθρώπους), που είχαν ως
ομφαλό την Κέρτεζη και προς όλες τις κατευθύνσεις.
Ως κεφαλοχώρι, λοιπόν, εκτείνεται σε μεγάλη έκταση και συνεχώς επεκτείνεται με δεύτερες κατοικίες, κυρίως Κερτεζιτών μεταναστών. Έτσι έχει πολλούς μαχαλάδες (συνοικίες) και επί μέρους γειτονιές. Όλοι αυτοί οι λόγοι, μαζί με τους περιβαλλοντικούς, την διαχωρίζουν εντός του οικισμού με πολλούς δρόμους, όχι όμως όλοι της ίδιας αξίας ως προς την κίνηση. Οι περισσότεροι είναι βατοί για μικρά αυτοκίνητα, ενώ αρκετοί και για μεσαία φορτηγά, πλην βεβαίως του κεντρικού δρόμου (από τα τέλη του 19ου αι..
Η δυτική Κέρτεζη είναι σχετικά απόμερη, αφού
αφενός βρίσκεται κάτω από το Κοκκινάδι και έχει σχήμα ενός μεγάλου νοητού
ισοσκελούς τριγώνου, όπου την βάση νοερά την δημιουργεί το παλιό χωματαύλακο
στους πρόποδές του. Περικλείεται νότια από το ποταμίσκο που ξεκινά από το
Κεφαλόβρυσο, περνά κάτω από την «πλατεία ομονοίας παπα-Ανδρέα Νικολάου», δυτικά
του Εθνικού Πύργου και χύνεται στον παραπόταμο Λίθο ή Μοναστηριά, 100 μέτρα
βορειοδυτικά των απαρχών του Βουραϊκού. Βόρεια έχει ως φυσικό σύνορο τον
παραπόταμο Λίθο ή Μοναστηριά.
Δομήθηκε ουσιαστικά σε τρεις φάσεις. Μια
πολύ παλαιά με σπίτια κοντά στην προηγούμενη πλατεία, μία στις αρχές του 20ου
αι. με κερτεζίτες μετανάστες που ήλθαν με χρήματα από την Αμερική και σύγχρονα σπίτια τα τελευταία 5ο
με 70 χρόνια.
1) Οδός Κερτεζιτών μεταναστών (θαλασσί χρώμα)
Βρισκόμαστε στη βορειοδυτική γωνία της
πλατείας, απ’ όπου ξεκινούν δύο δρόμοι. Ο δρόμος που κατευθύνεται από νότο προς
βορρά και αντίστροφα είναι αυτός που μελετούμε.
Περνά ανάμεσα σε όμορφα σπίτια
κερτεζιτών μεταναστών στις ΗΠΑ, που επέστρεψαν, με ή χωρίς κληρονόμους, αλλά
και λίγα παρατημένα λαϊκά σπίτια. Βεβαίως έχει τρεις δρόμους κάθετους με αρκετά
παρακλάδια με κάποια από μετανάστες που έζησαν στην Αυστραλία. Οι δρομίσκοι
αυτοί γεμίζουν κι’ ομορφαίνουν τη γειτονιά.
Ο δρόμος καταλήγει στη νότια όχθη του
παραπόταμου Λίθου ή Μοναστηριά. Μέχρι τη δεκαετία του 1960 υπήρχε ξύλινο γεφύρι
που τον ένωνε με τον απέναντι κεντρική «οδό ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη» (γκρι
χρώμα), δίπλα στο παλιό κατάστημα του Ρέλλα.
Προτείνω την ονομασία «Οδός Κερτεζιτών
μεταναστών». Αρχική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 12.01.2022.
2) Οδός Μοναστηριά (γαλάζιο χρώμα)
Στο τέλος του προηγούμενου δρόμου με την
ονομασία «Οδός κερτεζιτών μεταναστών», συναντάμε τον παραπόταμο του Βουραϊκού «Λίθο»
ή «Μοναστηριά».
Ψηλά στη νότια όχθη του ανέρχεται
χωματόδρομος απεριποίητος που καταλήγει, σε εγκαταλειμμένα σπίτια. Που ξέρουμε
όμως; Μπορεί να βρουν νέους ενοίκους και ο δρόμος αυτός να τσιμεντοστρωθεί και
να αποτελεί μια ακόμη όμορφη διαδρομή.
Προτείνω λοιπόν την ονομασία του ως «Οδός
Μοναστηριά». Αρχική πρόταση: f/b, Τετάρτη, 26.01.2022.
3) Οδός παπα-Δήμου Οικονόμου (καφέ χρώμα)
Στη βορειοδυτική γωνία της «πλατείας
ομονοίας παπα-Ανδρέα Νικολάου» αυτή τη φορά θα πάμε κατευθείαν δυτικά. Αποτελεί
τον νοτιότερο δρομίσκο με αυτή την κατεύθυνση και τέμνει κάθετα την «οδό
Κερτεζιτών μεταναστών».
Κατά την περίοδο του 1821
-πριν, κατά και μετά- στο δρόμο αυτό είχε οικία ο γνωστός ιερέας παπα-Δήμος
Οικονομόπουλος που κατόπιν πήρε το επώνυμο Οικονόμου. Μετά τη θυσία, στις 14
Απρίλη 1821, του Κερτεζίτη δασκάλου και οπλαρχηγού Αναγνώστη – Δημητρίου
Στριφτόμπολα στο Λεβίδι, ένα μέρος της καθοδήγησης και συντονισμού των
κερτεζιτών τον έπαιξε ο εν λόγω, χωρίς όμως να οπλοφορεί ο ίδιος.
Το σχήμα του δρομίσκου έχει σχήμα «Γ», αφού
μετά από 50 μέτρα, παίρνει κάθετη κατεύθυνση προ βορρά. Στο τέλο του «Γ»
συναντά άλλον δρομίσκο, τον οποίο θα αναφέρουμε σε επόμενη υποενότητα. Να
σημειώσουμε ότι νέος ο δρομίσκος στη συνέχεια καταλήγει μέχρι το Κεφαλόβρυσο
από τα βόρεια…
Προτείνω λοιπόν την ονομασία του σημερινού δρομίσκου
«οδός παπα-Δήμου Οικονόμου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Πέμπτη, 13.01.2022.
Έχω την χαρά και την τιμή να προτείνω την
ονομασία μιας μικρής παρόδου σε ένα ξεχωριστό συνάδελφο φυσικό, αλλά και
σπουδαίο ψάλτη, ερευνητή και μελετητή, του οποίου ο πατέρας παπα – Θανάσης
Οικονόμου γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Κέρτεζη στο σπίτι με τις σκάλες της
μικρής παρόδου.
Ομοίως και η μητέρα του Αγγελική, που
γεννήθηκε και μεγάλωσε 100 μέτρα πιο ΝΔ ως πρώτο παιδί και κόρη του παπα-Μήτσου
Νικολάου. Γεννήθηκε και έζησε στην Ελίκη του Αιγίου (1936-2013).
Είναι πολύ δύσκολο σε ένα μικρό σημείωμα να
παρουσιάσει κανείς το δημιουργικό του έργο και το επαγγελματικό του ήθος. Έκανε
τρία βιβλιαράκια φυσικής. Το 3ο μου το έκανε δώρο περί το 1993 όταν συνυπήρξαμε
στο Αίγιο ως καθηγητές φυσικοί. Μάλιστα το 1989 αυτός ήταν Προϊστάμενος του
γραφείου Αιγίου στη β/βαθμια εκπαίδευση, όταν διορίστηκα μόνιμος στην Κ.
Κλειτορία Καλαβρύτων.
Όσον αφορά το συγγραφικό του έργο το μόνο
που μπορώ να σημειώσω εδώ είναι ότι έχει την αποδοχή όλων των μεγάλων ψαλτών
της χώρας και έχει τιμηθεί και από τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο.
Στην Κέρτεζη ερχόταν συχνά τα Καλοκαίρια στο
πατρικό του πατέρα του με την οικογένειά του, έψελνε ως Πρωτοψάλτης με την
ωραία του φωνή και το πατριαρχικό του ύφος και τα λέγαμε στην πλατεία. Έφυγε το
2013 με το άνοιγμα των σχολείων το Σεπτέμβρη. Να σημειώσουμε ότι είχε άλλα τρία
αδέλφια ψάλτες που τιμούσαν την Κέρτεζη και αυτοί.
Είκοσι μέτρα από την αφετηρία του δρομίσκου
που ονομάσαμε «οδός παπα-Δήμου Οικονόμου» ξεκινά προς τα βόρεια μία μικρή
πάροδος μικρού σχετικά μήκους. Μπαίνει με αρκετό πλάτος μέχρι την οικία του
Φίλιππα Οικονόμου, αλλά συνεχίζει ως μικρή στοά κάτω από άλλο οικομομέϊκο
σπίτι. Κατόπιν με τρία μικρά σκαλιά συναντά έναν άλλο δρομίσκο που αναφέραμε στην προηγούμενη υποενότητα.
Προτείνω λοιπόν την ονομασία «ιδιωτική πάροδος
Φιλίππου Α. Οικονόμου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Παρασκευή,
14.01.2022.
5) Οδός Αλέκου Λυκάκη (πράσινο χρώμα)
Κάθετα στην «οδό κερτεζιτών μεταναστών» και
στα 80 περίπου μέτρα συναντάμε την
εγκαταλειμμένη «βίλα Κατερίνα». Αυτή την ανέγειραν δύο αδέλφια εξ ΗΠΑ, το γένος
Σπανού, αλλά εγκαταλείφθηκε από τους κληρονόμους. Στο σημείο αυτό ξεκινά κάθετα
και προς τα δυτικά ένας περιποιημένος δρόμος πάνω από 150 μέτρα. Δεξια και
αριστερά έχουν πολύ ωραία σπίτια.
Στο τέλος του δρόμου ένας κερτεζίτης, που
ανήλθε στη διοίκηση του δημοσίου μετά την κατοχή και τον εμφύλιο, ο Αλέκος
Λυκάκης με το παρατσούκλι «Γκλαβάς», έπαιξε σημαντικό ρόλο στις καλλιέργειες
της Κέρτεζης:
α) Συμμετείχε στην επιτροπή για έλθει στο
χωριό μας ως δωρεά των αδελφών Κουτσοχέρα από τις Η. Π. Α. το πρώτο τρακτέρ.
Δυστυχώς ήταν βενζινοκίνητο και όχι πετρελαιοκίνητο και εγκαταλείφθηκε στο κάτω
μέρος πλαγιάς πριν τον πρώην στάβλο Ιω. Στεφανόπουλου.
β) Συμμετείχε με τον Σωτήρη Σταθόπουλο
(Γραμματέα κατόπιν της Κοινότητας και ψάλτη της ενορίας) την ίδια περίοδο στη
δημιουργία μελισσοκομίας.
γ) Τέλος, την ίδια περίοδο δημιούργησε στην
περιοχή δύο μεγάλους οπωρώνες με αχλαδιές, μηλιές, ροδακινιές, κλπ, τις οποίες
όμως ράντιζε με τα ζιζανιοκτόνα δηλητήρια της εποχής. Είχε κλείσει με
συρματοπλέγματα και τους δύο οπωρώνες, όχι μόνο για τα δηλητήρια, αλλά και λόγω
της πρόωρης εξαφάνισης των καρπών λόγω της πείνας…
Η ωραία οικία του στο τέλος του εν λόγω
δρόμου, που κληρονόμησε η κόρη του, αγοράστηκε από κερτεζίτισσα της γειτονιάς
και της Πάτρας. Προτείνω την ονομασία «οδός Αλέκου Λυκάκη». Αναλυτική πρόταση: f/b, Δευτέρα, 17.01.2022.
6) Πάροδος Οικονομέων (βαθύ κίτρινο χρώμα)
Στα 50 περίπου μέτρα, όπως αρχίζει να
ανέρχεται η «οδός Αλέκου Λυκάκη», παρατηρούμε νότια και κάθετα μια στενή παλιά
πάροδο να εισέρχεται σε κάποια σπίτια. Έχει πλάτος περίπου 1,5 μ., όσο
χρειαζόταν για να μπαίνει ένα υποστατικό ζώο φορτωμένο….
Η πάροδος αυτή έχει σχήμα Γ. Μάλιστα στην
κορυφή του Γ, άρχεται η πάροδος που ονομάσαμε «ιδιωτική πάροδος Φιλίππου Α.
Οικονόμου». Περνάμε ανάμεσα στα ιστορικά Οικονομέϊκα σπίτια, ιστορικών σογιών,
όπως του «Παλάντζα», του «Κριαρά», κλπ. Στη συνέχεια συναντά πάλι κάθετα το
τέλος της οδού που ονομάσαμε «οδός παπα-Δήμου Οικονόμου», αλλά προεκτείνεται
και άλλα περίπου 15 μέτρα. Εκεί συναντά κάθετα πάλι έναν πάλι στενό, αλλά
μεγάλο δρομίσκο, ο οποίος έρχεται από τα δυτικά και φτάνει μέχρι το
Κεφαλόβρυσο.
Προτείνω την ονομασία «Πάροδος
Οικονομέων». Αναλυτική πρόταση: f/b,
Δευτέρα, 24.01.2022.
7) Οδός Κεφαλοβρύσου (ροζ χρώμα)
Θα αναφερθούμε σ’ ένα μεγάλο όμορφο
δρομίσκο, αλλά στο μεγαλύτερο μέρος περνά από παλιούς παρατημένους κήπους.
Είναι μια διαδρομή που δύσκολα συνηθίζεται για περπάτημα, αφού είναι άγνωστη
στους πολλούς. Δεν συναντά σπίτια και βρίσκεται ακριβώς στους πρόποδες του
βουνού «Κοκκινάδι».
Ξεκινά στο τέλος της «οδού Αλέκου Λυκάκη», κατεβαίνει
νότια και μετά σχεδόν ανατολικά, περιμετρικά της οικίας κληρονόμων Γεωργίου Γρ.
Μπούρδαλα και Ντίνας Τζένου – Μπούρδαλα. Συναντά το τέλος της «παρόδου Οικονομέων».
Κατόπιν φεύγει κάθετα σε νότια κατεύθυνση. Απ’ εδώ και πέρα ο δρομίσκος είναι
πολύ βατός και πολύ όμορφος, πάντα σε νότια κατεύθυνση.
Καταλήγει στο Κεφαλόβρυσο από τη Βόρεια
μεριά του, ενώ στο τέλος για πολλά μέτρα έχει ανατολικά το παλιό βόρειο
νεραύλακο, ένα από τα τρία που ξεκινούσαν από τη μεγάλη πηγή, και πότιζε τους
εκεί κήπους. Συγκεκριμένα φθάνει πίσω από το σύστημα άντλησης πόσιμου νερού στο
λεγόμενο μικρό Κεφαλόβρυσο. Παρ ότι ακόμα η διαδρομή αυτή δεν έχει οικίες
προτείνω την ονομασία της ως «οδός Κεφαλοβρύσου» με διπλό σκοπό.
Πρώτον να γίνει γνωστή και να περπατιέται,
πιθανά ξεκινώντας από την προσβάσιμη εύκολα «οδό Παπα-Δήμου Οικονόμου», και να
φτάνει κανείς στο Κεφαλόβρυσο. Δεύτερον να έχει ονομασία και να είναι κάλεσμα
για κτίσιμο σπιτιών. Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη,
25.01.2022.
8) Οδός Κουρτέϊκων (κόκκινο χρώμα)
Ανερχόμενοι την «οδό Αλέκου Λυκάκη» περίπου
στο μέσον της, ξεκινά αρχικά με βόρεια κατεύθυνση ένας βατός δρόμος πλάτους
περί τα 2,5. Είναι αρκετά περιποιημένος και τσιμεντοστρωμένος. Έχει σχήμα
φιδοειδές. Προς το τέλος, όταν συναντά το νότια όχθη του παραπόταμου Λίθου ή
Μοναστηριά παίρνει κατεύθυνση βορειοδυτική και στο τέλος δυτική και ανηφορική.
Πριν πάρει τη δυτική κατεύθυνση κατέρχεται
με σκαλιά παλιός δρόμος που συνδέετει με ένα μικρό πλάτωμα, γέφυρα και κατόπιν
με την «οδό ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη». Για αυτόν θα μιλήσουμε στην
ενότητα της βορειοδυτικής Κέρτεζης.
Ο δρόμος αυτός έχει κυρίως στα νότιά του
αρκετά σπίτια, παλιότερα και νεότερα. Η περιοχή αυτή έχει θέα το ανατολικό
άνοιγμα του οικισμού προς το Χελμό. Η κατάληξή του είναι τα παλιά Κουρτέϊκα
σπίτια, σχεδόν κάτω από το χωματαύλακο. Κοντά υπάρχουν και παλιοί στάβλοι για
πρόβατα. Προτείνω την ονομασία «οδός Κουρτέϊκων».
9) Πάροδος παραπόταμου Λίθου (κίτρινο χρώμα)
Δέκα μέτρα δυτικά επί της «οδού
ιεροδιδασκάλου Δοσίθεου Τσιβίλη» (γκρι χρώμα), συναντάμε νότια και με
κατεύθυνση νοτιοδυτική τον ιδιόμορφο δρόμο που συνδέει τη ΒΔ Κέρτεζη με τη
Δυτική.
Η σύνδεση γίνεται με ένα, τσιμεντένιο πλέον,
γεφύρι πάνω στον παραπόταμο του κερτεζίτικου Βουραϊκού με το επίσημο όνομα «Λίθος».
Η ιδιομορφία έγκειται στο γεγονός ότι στο σημείο αυτό οι όχθες είναι πάρα πολύ
ψηλά από την κοίτη. Έτσι ο δρόμος κάνει κυριολεκτικά μια βουτιά, κυρίως από το
μέρος της Δυτικής Κέρτεζης, ενώ από την ΒΔ είναι δυνατόν να κατέλθει και μικρό
αυτοκίνητο.
Όταν κατερχόμαστε προς το γεφύρι, βλέπουμε
τα νερά και από τις δύο κατευθύνσεις και κατόπιν ανερχόμαστε από τον πεζόδρομο
και συναντούμε την «οδό Κουρτέϊκων» της Δυτ. Κέρτεζης.
Τα παλαιά χρόνια, που οι μεταφορές γίνονταν
με τα υποστατικά ζώα, ο δρόμος αυτός είχε πολύ κίνηση από τους Κουρτέους.
Παράλληλα κουβαλούσαν και πόσιμο νερό από την εντός της κοίτης «Βρύσης του
Σιανού», τριάντα μέτρα ανατολικά από τη γέφυρα.
Επειδή δεν διέρχεται από τη
νότια όχθη αυτοκίνητο, θα την θεωρήσουμε ως πάροδο. Ταυτόχρονα την ονομάζουμε «πάροδος
παραπόταμου Λίθου». Αναλυτική πρόταση: f/b, Τρίτη,
22.02.2022. Σημείωση: την πάροδο αυτή την σημειώσαμε και όταν παρουσιάζαμε τις οδούς
της βορειοδυτικής Κέρτεζης.
* Ο Παναγιώτης Α.
Μπούρδαλας είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός ως φυσικός, πτ. θεολόγος,
συγγραφέας και ειδικός ερευνητής της Κέρτεζης.
Η παράδοση έγινε
επίσημα στον πρόεδρο της Κοινότητας Κερτέζης
