Οι «γενιτσαραγάδες» ή η διαλεκτική της αποστασίας
Του Γιώργου Καραμπελιά
«Καὶ ἡ γ-αἰτία εἶστε σεῖς, οἱ γὶ–ἄνομοι Πασάδες,
π’ ἀφῆνετ’ ἀχαλίνωτους τσὶ γιαννιτσαραγάδες·[ ]»
Το Τραγούδι του Δασκαλογιάννη
Ο Ιωάννης Βλάχος, ο θρυλικός Δασκαλογιάννης, που επιχείρησε την πρώτη επανάσταση των Κρητών ενάντια στην τουρκική κατοχή, το 1770, σύμφωνα με το μακρύ άσμα που συνέθεσε, δεκαέξι χρόνια μετά, ο μπαρμπα Μπατζελιός, το «Τραγούδι του Δασκαλογιάννη», σε 1032 στίχους, είχε μια στιχομυθία με τον Τούρκο πασά, αμέσως πριν τον τραγικό θάνατό του με γδάρσιμο. Σύμφωνα με το τραγούδι, όταν ο πασάς τον ρώτησε για ποιο λόγο ξεσηκώθηκαν οι Σφακιανοί, ενώ απολάμβαναν τόσα προνόμια, ο Δασκαλογιάννης του απάντησε πως επαναστάτησαν για την πατρίδα, την πίστη και για την Κρήτη ολόκληρη που στέναζε κάτω από την καταπίεση των γενιτσαραγάδων:
«Ἀλήθεια λές, οἱ Σφακιανοὶ δωσίματα δὲ δίδου»,/ αλλά εγώ «’ποφάσισα τὴν Κρήτη νὰ σηκώσω/κι ἀποὺ τ’ ἀνύχια τῶν Τουρκῶ νὰ τῆνε λευτερώσω·/ πρῶτο γιὰ τὴν πατρίδα μου, δεύτερο γιὰ τὴν πίστη,/ τρίτο γιὰ τσ’ ἄλλους χρισθιανοὺς ποὺ κάθουνται στὴν Κρήτη·/γιατί, κι ἂν εἶμαι Σφακιανός, παιδὶ τσὴ Κρήτης εἶμαι/ καὶ νὰ θωρῶ τσὶ Κρητικοὺς στὰ βάσανα πονεῖ με».