Θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος και επικουρικές συντάξεις

 

Του Γιώργου Ρωμανιά *

 

Στο σημερινό μας κείμενο θα εξετάσουμε δύο σημαντικά θέματα των οποίων η αντιμετώπιση από το προσχέδιο του ασφαλιστικού νομοσχεδίου ή από άλλο νομοθέτημα δεν έχει γίνει, μέχρι σήμερα, σχεδόν καθόλου γνωστή στους ασφαλισμένους και τους συνταξιούχους.

Το πρώτο θέμα αναφέρεται στη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος και στην αντίστοιχη ρύθμιση της σχετικής διάταξης του πρόσφατου νόμου 3847/2010.

Το δεύτερο θέμα αναφέρεται στη σχεδιαζόμενη τύχη των επικουρικών συντάξεων και στις σχετικές παγίδες του προσχεδίου του ασφαλιστικού νομοσχεδίου.

Α. Η θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

 

Η κυβέρνηση αναγκάστηκε να ψηφίσει ειδικές ρυθμίσεις για να ανακοπεί το κύμα φυγής προς τη σύνταξη δεκάδων χιλιάδων ασφαλισμένων. Όμως οι ρυθμίσεις αυτές δεν καλύπτουν όλους τους ασφαλισμένους, αλλά μεροληπτούν υπέρ συγκεκριμένων ομάδων των ασφαλισμένων και αφήνουν ακάλυπτους τους ασφαλισμένους του ιδιωτικού τομέα αλλά (στο ειδικότερο ζήτημα της δυνατότητας ανάκλησης των παραιτήσεων) και τους ασφαλισμένους των ειδικών Ταμείων που έχουν ήδη υπαχθεί με τον Ν. 3655/2008 στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Πράγματι:

-Με τη διάταξη του άρθρου μόνου παρ. 7 του Ν.3847/2010, ορίστηκε ότι «συνταξιοδοτικά δικαιώματα που έχουν θεμελιωθεί ή θεμελιώνονται μέχρι 31.12.2010 (…) δεν θίγονται από την παραμονή στην υπηρεσία μετά την ανωτέρω ημερομηνία, και τυχόν συνταξιοδοτικές μεταβολές στη διάρκειά της δεν επηρεάζουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησής τους, καθώς και τον τρόπο υπολογισμού της σύνταξής τους».

-Η διάταξη αυτή αφορά, όμως, μόνο τους υπαγόμενους στον Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων ή σε διατάξεις που παραπέμπουν στον Κώδικα αλλά και τους ασφαλισμένους των πρώην Ειδικών Ταμείων που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ (ΔΕΗ, ΟΤΕ, Εθνική Τράπεζα κ.λπ.).

-Συνεπώς, η διάταξη αυτή δεν καλύπτει τους ασφαλισμένους στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ ή σε άλλα ασφαλιστικά Ταμεία (ΤΣΑΫ, ΤΣΜΕΔΕ, Ταμείο Νομικών, ΤΣΠΕΑΘ κ.λπ.).

-Στη συνέχεια της παρ. 7 του Ν. 3847/2010, ακολουθεί η παρ. 8, με την οποία παρέχεται το δικαίωμα σε όσους υπαλλήλους του Δημοσίου, των Ν.Π.Δ.Δ. και των ΟΤΑ έχουν υποβάλει αίτηση παραίτησης και έχουν συνταξιοδοτηθεί, από 1.1.2010 και μετά, να ανακαλέσουν την παραίτησή τους και να επανέλθουν στην υπηρεσία.

-Από το κείμενο της διάταξης της παρ. 8, γίνεται σαφές ότι το δικαίωμα αυτό ανάκλησης της παραίτησης και επανόδου στην υπηρεσία αποκλείεται για τους ασφαλισμένους των Ειδικών Ταμείων που έχουν ήδη ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

-Ο ίδιος αποκλεισμός ισχύει και για τους ασφαλισμένους και σ' οποιοδήποτε άλλο ασφαλιστικό Ταμείο, πλην εκείνων που υπάγονται στον Κώδικα Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων (ή εκείνων που παραπέμπονται στις διατάξεις του ίδιου Κώδικα).

-Ειδικότερα, όμως, ο αποκλεισμός της δυνατότητας ανάκλησης της παραίτησης και επανόδου στην υπηρεσία από τους ασφαλισμένους στα Ειδικά Ταμεία που έχουν ενταχθεί στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, είναι άδικος αλλά και ανεξήγητος.

-Πράγματι, δεν μπορεί να γίνει κατανοητός ο λόγος για τον οποίο οι ασφαλισμένοι των Ειδικών Ταμείων υπάγονται στην παρ. 7 του άρθρου μόνου του Ν. 3847/2010 (και μπορούν να παραμείνουν, αζημίως, στην υπηρεσία εφόσον έχουν θεμελιώσει ή θα θεμελιώσουν μέχρι 31.12.2010 συνταξιοδοτικό δικαίωμα), ενώ δεν υπάγονται στην παρ. 8 του άρθρου μόνου του ίδιου νόμου (δεν μπορούν να ανακαλέσουν τυχόν υποβληθείσα από 1.1.2010 παραίτηση).

-Βεβαίως, δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι, με βάση την ισχύουσα νομολογία, σε κάθε περίπτωση θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος, ο ασφαλισμένος, ασχέτως φορέα, μπορεί να παραμείνει στην υπηρεσία όσο χρόνο επιθυμεί ο ίδιος, αζημίως, αφού με τη θεμελίωση κλειδώνει τόσο το προβλεπόμενο, κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης, όριο ηλικίας όσο και τον αντιστοίχως προβλεπόμενο, κατά τον ίδιο χρόνο, αριθμό συνταξίμων ετών. Υπενθυμίζεται ότι η θεμελίωση γίνεται με τη συμπλήρωση (μόνον) του αριθμού των κατά περίπτωση απαιτούμενων συνταξίμων ετών (για τη θεμελίωση η ηλικία συνταξιοδότησης δεν είναι κρίσιμο μέγεθος – καθίσταται κρίσιμη μόνο για την έναρξη καταβολής της σύνταξης).

 

Β. Η τύχη των επικουρικών συντάξεων

 

Οφείλουμε να καταστήσουμε σαφές ότι, κατά τους κυβερνητικούς σχεδιασμούς, η επικουρική σύνταξη δεν έχει μέλλον, βαίνει προς έμμεση κατάργηση μέσω της ενοποίησής της με την κύρια σύνταξη.

Τις κυβερνητικές αυτές προθέσεις επιχειρεί να αποκρύψει το προσχέδιο του ασφαλιστικού νομοσχεδίου με τη διάταξη του άρθρου 15.

Η αλήθεια έχει ως εξής:

Με το άρθρο 146 του Ν. 3655/2008 προβλέφθηκε ότι οι επικουρικές συντάξεις θα προσέγγιζαν (για χρόνο ασφάλισης 35 ετών ή 10.500 ημερών) το 20% των συνταξίμων αποδοχών, σταδιακά, με ανάλογες και ισόποσες μειώσεις τους, από το 2013 μέχρι το 2020 (συντάξεις άνω του 20% θα μπορούσαν να διατηρήσουν μόνον τα επικουρικά ασφαλιστικά Ταμεία που θα είχαν την αντίστοιχη οικονομική δυνατότητα βάσει συναφών αναλογιστικών μελετών).

Όμως, με το άρθρο 15 του προσχεδίου του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, καταργείται στο σύνολό του το άρθρο 146 του Ν. 3655/2008 και στη θέση των (καταργούμενων) προβλέψεών του ορίζεται ότι έτος κρίσεως της βιωσιμότητας όλων ανεξαιρέτως των επικουρικών Ταμείων θα είναι το 2011.

Πράγματι, σύμφωνα με το άρθρο 15, «η Εθνική Αναλογιστική Αρχή, έως το τέλος του 2011, εκπονεί υποχρεωτικά αναλογιστικές μελέτες βιωσιμότητας των Επικουρικών Φορέων, Τομέων και αυτοτελών Κλάδων».

Η διαδικασία εκπόνησης των μελετών βιωσιμότητας των επικουρικών Ταμείων αρχίζει μέσα σε 2 μήνες από την έναρξη ισχύος του νόμου και καταλήγει σε Απόφαση του υπουργού Εργασίας που εγκρίνει τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων εκάστου Επικουρικού Φορέα, με βάση τις προτάσεις της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής.

Συνεπώς, τα περισσότερα επικουρικά Ταμεία βαίνουν προς διάλυση αφού μπορούν να θεωρούνται δεδομένα τα αρνητικά αποτελέσματα των σχεδιαζόμενων αναλογιστικών προσεγγίσεων της βιωσιμότητας των επικουρικών Ταμείων.Μπορούμε να προβλέψουμε σήμερα με σιγουριά ότι η κυβέρνηση προτίθεται να αξιοποιήσει τα πορίσματα των αναλογιστικών μελετών και να επιδιώξει την ενσωμάτωση των επικουρικών στις κύριες συντάξεις, χρυσώνοντας το χάπι και ισχυριζόμενη ότι με την ενσωμάτωση αυτήν δεν θίγονται οι συνταξιούχοι. Η αλήθεια είναι ότι με τη διαδικασία εξαφανίζονται οι επικουρικές συντάξεις.

 

* Ο Γιώργος Ρωμανιάς είναι επιστημονικός Συμβούλου ΙΝΕ / ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ

 

Η κατάργηση της τριμερούς χρηματοδότησης

 

Του Γιώργου Ρωμανιά *

 

Το κύριο χαρακτηριστικό της χρηματοδότησης του νέου ασφαλιστικού συστήματος είναι η επιδιωκόμενη απόσυρση του κράτους από το ισχύον σήμερα καθεστώς της τριμερούς συγχρηματοδότησης (εργαζόμενοι – εργοδότες – κράτος) του συστήματος.

1. Η κατάργηση αυτή συνοδεύεται από δύο ακόμη παράλληλες επιδιώξεις:

 

-πρώτον, από τη μεθοδευμένη προσπάθεια να παραπλανηθεί ο λαός ότι το κράτος εξακολουθεί να χρηματοδοτεί την κοινωνική ασφάλιση, επειδή από το 2018 θα καταβάλλει την αποκαλούμενη βασική σύνταξη και

-δεύτερον, από την παντελή απόκρυψη ότι η τριμερής χρηματοδότηση (ασφαλισμένοι, εργοδότες, κράτος) επιβάλλεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας 102 που το ελληνικό κράτος έχει επικυρώσει και εισαγάγει στην εσωτερική μας έννομη τάξη με τον Ν. 3251/1955 (και συνεπώς, δεν επιτρέπεται η ανατροπή της με άλλο νόμο -βλ. άρθρο 28 παρ. 2 του Συντάγματος που απαγορεύει την κατάργηση με νεότερο νόμο άλλου νόμου που επικυρώνει Διεθνή Σύμβαση).

Παρά τη μεθοδευμένη αλλά επιφανειακή ασάφεια του κειμένου του νομοσχεδίου για το ασφαλιστικό (που, πάντως, δεν έχει κατατεθεί ακόμη στη Βουλή), από την 1.1.2005 (και όχι από την 1.1.2008), καταργούνται το ΕΚΑΣ, το επίδομα των ανασφάλιστων υπερηλίκων και τα κατώτατα όρια και στο σύνολό τους συγχωνεύονται με την αποκαλούμενη βασική σύνταξη.

Συνεπώς, η βασική σύνταξη αποτελεί προνοιακού και όχι συνταξιοδοτικού χαρακτήρα επίδομα και ανήκει στο κρατικό προνοιακό και όχι στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα (με το οποίο δεν έχει οποιαδήποτε σχέση).

Εξάλλου, είναι γνωστό ότι το προνοιακό σύστημα βαρύνει εξ ολοκλήρου τον κρατικό προϋπολογισμό και δεν έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα (αντιθέτως, το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα έχει -συλλογικό – ανταποδοτικό χαρακτήρα).

Οι διαπιστώσεις αυτές οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το κράτος επιχειρεί να χρεώσει το συνταξιοδοτικό σύστημα με τις προνοιακές δαπάνες, τις οποίες, όμως, οφείλει εξ ορισμού να καταβάλει, αποκλειστικώς, ο κρατικός προϋπολογισμός.

Η έκταση, όμως, της επιχειρούμενης παραπλάνησης των πολιτών προκύπτει και από την αδίστακτη δήλωση, σε τηλεοπτική εκπομπή, του υφυπουργού Εργασίας ότι μετά το 2015 θα εξακολουθήσουν να καταβάλλονται από το κράτος όλες οι υφιστάμενες μέχρι τότε χρηματοδοτήσεις προς τα ασφαλιστικά Ταμεία και επί πλέον θα καταβάλλεται και η βασική σύνταξη (ενώ το κείμενο του νομοσχεδίου δεν λέγει αυτό).

Είναι, άλλωστε, γνωστή η επιμονή του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να εφαρμοστεί η βασική σύνταξη από το 2015 και όχι από το 2018 (αφού μετά την εφαρμογή αυτή το κράτος απαλλάσσεται από τη συγχρηματοδότηση της δημόσιας σύνταξης).

Όλα αυτά, βέβαια, σημαίνουν ότι, αν τελικά ψηφισθούν οι ρυθμίσεις αυτές, θα έχουμε ολική ανατροπή της κοινωνικής ασφάλισης: η συμμετοχή του κράτους στη συγχρηματοδότησή της συνιστά βασικό εννοιολογικό στοιχείο της κοινωνικής ασφάλισης (κι αυτό δεν αποτελεί συνέπεια μόνον των ρυθμίσεων της ΔΣΕ 102 αλλά και της εσωτερικής έννομης τάξης: το ΣτΕ έχει νομολογήσει ότι την κοινωνική ασφάλιση μόνο ν.π.δ.δ. μπορούν να την παρέχουν).

 

2.Πέρα από την επιδίωξη αυτή, η κυβέρνηση επιδιώκει και τη συμπληρωματική χρηματοδότηση του συστήματος από 5 ακόμη πηγές:

 

Πρώτον, από την επιβάρυνση του μεγάλου αριθμού των συνταξιούχων με ειδικές εισφορές και βάρη (ΛΑΦΚΑ) που θα χρησιμοποιηθούν για την καταβολή των συντάξεων άλλων συνταξιούχων.

Δεύτερον, από τη μείωση του συνόλου σχεδόν των συντάξεων (άμεση κατάργηση της 13ης και 14ης σύνταξης, μείωση των συντάξεων σε συγκεκριμένες κατηγορίες, π.χ. συνταξιούχοι ΔΕΗ και ΟΤΕ, και από το 2015 μείωση του ετήσιου δείκτη αναπλήρωσης από το 2 % στο 1,2 % και υπολογισμός της σύνταξης με βάση τις αποδοχές ολόκληρου του συντάξιμου βίου).

Τρίτον, από το πάγωμα των συντάξεων τουλάχιστον για μία τριετία (εκτιμάται ότι η μείωση της αγοραστικής αξίας των συντάξεων, εξ αυτού και μόνον του λόγου, θα κυμανθεί περί το 15% ακόμη και για τις συντάξεις των 300 ευρώ).

Τέταρτον, από την αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών (δεν αυξάνονται τα ποσοστά αλλά επιμηκύνεται ο χρόνος καταβολής εισφορών που μπορεί σε ακραίες περιπτώσεις να φθάσει και τα 20 έτη).

Πέμπτον, αυξάνεται ο αριθμός των απαιτουμένων συντάξιμων ετών από τα 35 στα 40 έτη και συνεπώς επιβραδύνονται οι συνταξιοδοτήσεις ή σε περίπτωση μη επιβράδυνσης μειώνεται το ποσόν που καταβάλλεται ως σύνταξη.

3.Ουσιαστική είναι και η κατάργηση της ρύθμισης του άρθρου 146 του νόμου 3655/2008, που προέβλεπε τη σταδιακή μείωση των επικουρικών συντάξεων από 1.1.2013, ώστε το 2020 να έχουν περιορισθεί στο 20% των συνταξίμων αποδοχών. Αντί της καταργούμενης ρύθμισης, προβλέπεται η διερεύνηση της βιωσιμότητας των επικουρικών Ταμείων μέσα στο 2011, από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή και ο αντίστοιχος καθορισμός των ποσοστού αναπλήρωσης, χωρίς να ισχύει, πλέον, το κατώτατο όριο του 20% που προέβλεπε ο νόμος Πετραλιά αλλά και με πιθανή την κατάργηση και συγκεκριμένων επικουρικών Ταμείων.

 

* Ο Γιώργος Ρωμανιάς είναι Επιστημονικός Σύμβουλος  ΙΝΕ-ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔY

 

ΠΗΓΗ: ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ, Σάββατο, 29 Μαΐου 2010, http://www.topontiki.gr/Articles/view/6252

Η κατεδάφιση του δημόσιου κοινωνικού ασφαλιστικού συστήματος

 

Του Γιάννη Δούκα

 

Τι προβλέπεται στη συμφωνία

 

Στη συμφωνία με την τρόικα για το ασφαλιστικό αναφέρεται:

– Απλούστευση του κατακερματισμένου συστήματος συντάξεων με τη συγχώνευση των υφιστάμενων συνταξιοδοτικών ταμείων σε τρία ταμεία και θέσπιση ενός ενιαίου νέου συστήματος για όλους τους τωρινούς και μελλοντικούς εργαζόμενους. Οι νέοι καθολικώς δεσμευτικοί κανόνες για τα συνταξιοδοτικά δικαιώματα, τις εισφορές, τους κανόνες συσσώρευσης και την τιμαριθμική αναπροσαρμογή των συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων πρέπει να εφαρμόζονται κατ' αναλογία προς όλους από την 1/1/2013.

– Εισαγωγή ενός ενιαίου ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65 έτη, ακόμη και για τις γυναίκες στο δημόσιο  τομέα (σταδιακά από την 1^η Ιανουρίου 2011), που θα ολοκληρωθεί ως τον Δεκέμβριο του 2013.

– Σταδιακή αύξηση της ελάχιστης ανταποδοτικής περιόδου για συνταξιοδότηση με πλήρη σύνταξη από 37 σε 40 έτη ως το 2015.

– Τροποποίηση του τύπου απονομής σύνταξης στο ανταποδοτικό σχήμα για την ενίσχυση της σχέσης μεταξύ των εισφορών που καταβάλλονται και των παροχών που λαμβάνονται, με το ποσοστό συσσώρευσης να περιορίζεται σε ένα μέσο ετήσιο ρυθμό της τάξης του 1,2% και οι συντάξεις να τιμαριθμοποιούνται.

– Εισαγωγή ενός αυτόματου μηχανισμού προσαρμογής όπου, κάθε τρία χρόνια αρχίζοντας το 2020, θα αυξάνει τις (ελάχιστες και νομοθετημένες) ηλικίες συνταξιοδότησης ανάλογα με την αύξηση του προσδόκιμου ζωής κατά τη συνταξιοδότηση,

– Επέκταση για τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών από τα τελευταία πέντε έτη στο σύνολο του εργασιακού βίου (διατηρώντας τα κεκτημένα δικαιώματα).

– Μείωση του ανώτατου ορίου στις συντάξεις.

– Εισαγωγή ενός εγγυημένου εισοδήματος βασισμένου σε εισοδηματικά κριτήρια για τους ηλικιωμένους (πάνω από το νομοθετημένο όριο ηλικίας συνταξιοδότησης), για την προστασία των πιο ευάλωτων ομάδων, συμβατό με τη βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

– Μέτρα για τον περιορισμό της πρόσβασης στην πρόωρη συνταξιοδότηση. Ειδικότερα η αύξηση της ελάχιστης ηλικίας πρόωρης συνταξιοδότησης στα 60 έτη από την 1^η Ιανουαρίου 2011, συμπεριλαμβανομένων και των εργαζομένων στα βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα και εκείνων με 40 χρόνια εισφορών. Κατάργηση των ειδικών κανόνων για τους ασφαλισμένους πριν από το 1993 (με παράλληλη διατήρηση των κεκτημένων δικαιωμάτων). Ουσιαστική αναθεώρηση των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων.

– Μείωση των συνταξιοδοτικών παροχών (κατά 6% ετησίως) για τα άτομα που συνταξιοδοτούνται μεταξύ των ηλικιών 60 και 65, με περίοδο συνεισφορών μικρότερη των 40 ετών.

– Εισαγωγή αυστηρότερων όρων και τακτική επανεξέταση της πλήρωσης των προϋποθέσεων για τις συντάξεις αναπηρίας. 

Αρκετά από τα παραπάνω θέματα δεν εμπεριέχονται στο νομοσχέδιο και συνάγεται ότι αυτό γίνεται για να μετριασθούν σήμερα οι αντιδράσεις και θα έρθουν αργότερα. Τέτοια θέματα είναι η κατάργηση της 37ετίας, η ελάχιστη ηλικία πρόωρης συνταξιοδότησης στα 60 έτη, η μείωση της σύνταξης για όσους δεν έχουν 40 χρόνια υπηρεσίας και η εξίσωση των ορίων ηλικίας ανδρών και γυναικών στο δημόσιο. 

 

 

Τι προβλέπεται στο νομοσχέδιο

 

Το νομοσχέδιο αποτελείται από εννέα κεφάλαια:

Α. Το κεφάλαιο με τις βασικές συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις

Β. Το κεφάλαιο με την αναμόρφωση του πλαισίου αναπηρικών συντάξεων

Γ. Το κεφάλαιο που τιτλοφορείται «λοιπές ασφαλιστικές ρυθμίσεις» και ασχολείται με τα όρια ηλικίας, με συντάξεις επιζώντων συζύγων, με τη μείωση των επικουρικών συντάξεων, με την απασχόληση συνταξιούχων, με τα Βαρέα κ.α.

Δ. Το κεφάλαιο με την ασφάλιση ειδικών μορφών απασχόλησης

Ε. Το κεφάλαιο με τα κίνητρα παραμονής στην εργασία και τα αντικίνητρα πρόωρης συνταξιοδότησης

ΣΤ. Το κεφάλαιο με τις ρυθμίσεις θεμάτων διοικητικής οργάνωσης ΦΚΑ (ενοποιήσεις)

Ζ. Το κεφάλαιο με τα θέματα οικονομικής οργάνωσης (Χρηματοδότηση)

Η. Το κεφάλαιο με το ενιαίο σύστημα ρύθμισης οφειλών και

Θ. Το κεφάλαιο με τις λοιπές διατάξεις . 

Τα κυριότερα ζητήματα που ανοίγονται με το νομοσχέδιο είναι

– Η εισαγωγή στο σύστημα τριών πυλώνων και η μετάλλαξη της δημόσιας κοινωνικής ασφάλισης σε ατομική – ιδιωτική.

– Το ξεκίνημα για τη σταδιακή αποχώρηση του κράτους από την κοινωνική ασφάλιση.

– Η μείωση των συντάξεων μέσω της μείωσης των ποσοστών αναπλήρωσης.

– Η μείωση των συντάξεων μέσω του υπολογισμού των συντάξιμων αποδοχών με βάση το σύνολο των εισφορών όλου του ασφαλιστικού βίου.

– Η περαιτέρω μείωση μέσω της θεσμοθέτησης ενός νέου ΛΑΦΚΑ.

– Η αύξηση  των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

– Η μείωση των κατωτέρων ορίων συνταξιοδότησης στα 15 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη.

– Η κατά 6% ετησίως μείωση των πρόωρων συντάξεων.

– Η παραπομπή στην εθνική αναλογιστική αρχή και σε υπουργικές αποφάσεις των παροχών της επικουρικής ασφάλισης.

– Η θεσμοθέτηση κινήτρων παραμονής στην εργασία ακόμη και πέραν του 65^ου έτους.

– Η παραπομπή σε υπουργική απόφαση της αναθεώρησης της λίστας των ΒΑΕ και ο αποχαρακτηρισμός δεκάδων επαγγελμάτων.

– Η συσχέτιση των ορίων ηλικίας με το προσδόκιμο ζωής.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

 

Βασικές συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις

 

1. Με τα άρθρα αυτού του κεφαλαίου: 

Μπαίνει πλέον επίσημα το σύστημα των τριών πυλώνων και προχωράει η μετάλλαξη της κοινωνικής ασφάλισης σε ατομική – ιδιωτική.

2. Από 1/1/2018 καθιερώνεται η βασική σύνταξη η οποία έχει προσδιορισθεί στα 360 € και την οποία δικαιούνται όσοι θεμελιώσουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα μετά την εν λόγω ημερομηνία καθώς και όσοι συμπληρώνουν το 65ο έτος της ηλικίας τους χωρίς να έχουν συμπληρώσει τις απαιτούμενες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης. Για τους τελευταίους χορηγείται με εισοδηματικά κριτήρια.

2.1.  Για όσους έχουν ασφαλιστεί πριν το 2013 η βασική σύνταξη υπολογίζεται αναλογικά με βάση τα έτη ασφάλισης πριν και μετά το 2013.

2.2.  Στις περιπτώσεις μειωμένης συνταξιοδότησης ισχύουν οι αντίστοιχες μειώσεις που ισχύουν για την κύρια σύνταξη 6% ετησίως για τη μειωμένη σύνταξη γήρατος, τα αντίστοιχα ποσοστά των συντάξεων αναπηρίας και τα αντίστοιχα ποσοστά σύνταξης θανάτου.

1. Θεσμοθετείται η λεγόμενη αναλογική σύνταξη, τα μειωμένα ποσοστά αναπλήρωσης ανά έτος και ο υπολογισμός των συντάξιμων αποδοχών με βάση το σύνολο όλου του ασφαλιστικού βίου.

2. Με βάση τις δηλώσεις του Υπουργού η μέγιστη αναπλήρωση με 40 χρόνια ασφάλισης θα είναι το 65% του συντάξιμου μισθού ο οποίος βέβαια θα υπολογίζεται με βάση τις εισφορές όλου του ασφαλιστικού βίου.

3. Ως κατώτερα όρια (βασική συν αναλογική) ορίζονται τα 15 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη όπως ορίζονται από την Ε.Γ.Σ.Σ.Ε. και χορηγούνται στους έχοντες 15 χρόνια και άνω, στους έχοντες αναπηρία άνω του 80% και στους συνταξιούχους λόγω εργατικού ατυχήματος.

4. Οι μεταβατικές διατάξεις για όσους έχουν συντάξιμη υπηρεσία πριν το 2013 ορίζουν ότι το διάστημα πριν το 2013 υπολογίζεται με βάση τον προηγούμενο τρόπο υπολογισμού και το μετά με το νέο δηλαδή με τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης και τον υπολογισμό των συντάξιμων αποδοχών με βάση τις εισφορές όλου του ασφαλιστικού βίου.

5. Συνεχίζουν να ισχύουν τα ανώτερα όρια συντάξεων που ισχύουν σήμερα.

6. Για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης (αφορά τους προ του 1992) μέχρι τέλος του 2017 το ποσοστό αναπλήρωσης για τα χρόνια 2013 έως 2017 δεν μπορεί να είναι ανώτερο του 2% κατ' έτος.

7. Σε ότι αφορά τη διαδοχική ασφάλιση ο συντελεστής αναπλήρωσης 0,06 ετησίως είναι πολύ μικρός με αποτέλεσμα να διαιωνίζονται οι αδικίες. Από κει και μετά η ρύθμιση που γίνεται έχει διπλή ανάγνωση. Ο γενικός κανόνας με βάση τις διατάξεις είναι ότι αν ο απονέμων οργανισμός είναι ταμείο μισθωτών τότε η ρύθμιση έχει ένα μικρό θετικό αντίκρισμα ενώ αν είναι ταμείο αυτοαπασχολούμενων συμβαίνει το αντίθετο. 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β

 

Αναμόρφωση πλαισίου αναπηρικών συντάξεων

 

Αναμορφώνεται το πλαίσιο που διέπει τις συντάξεις αναπηρίας και δημιουργείται ένα κέντρο πιστοποίησης αναπηρίας με σκοπό την ενιαιοποίηση της υγειονομικής κρίσης σε ότι αφορά το βαθμό αναπηρίας, θεσπίζεται ενιαίος κανονισμός προσδιορισμού ποσοστού αναπηρίας ανά πάθηση και επανακαθορίζονται οι όροι με βάση τους οποίους μονιμοποιείται η σύνταξη αναπηρίας. Πρόκειται για ρυθμίσεις οι οποίες μπαίνουν προκειμένου να χρησιμοποιηθούν στα επιχειρήματα του τύπου βάζουμε τάξη. 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ

 

Λοιπές ασφαλιστικές ρυθμίσεις

 

1. Ο νόμος Πετραλιά για τους μέχρι το 1992 ασφαλισμένους στο ΙΚΑ θεσμοθέτησε τη συνταξιοδότηση με 35 χρόνια υπηρεσίας στα 58,5 για το 2013 και αυξανόμενο 6 μήνες ανά έτος μέχρι τα 60 το 2016. Το ίδιο θεσμοθέτησε για τους όσους είχαν ασφαλιστεί στα ειδικά ταμεία τη δεκαετία 1983 – 1992. Για τους έχοντες 35 χρόνια από τα οποία τα 25 στα βαρέα και ανθυγιεινά αντίστοιχα είπε 55,5 έως 57 ετών από το 2013 έως το 2017 και για μειωμένη των βαρέων 53,5 έως 55 από το 2013 έως το 2017. Οι ρυθμίσεις αυτές κατ' αναλογία ισχύουν πλέον και στο δημόσιο ή τους ΟΤΑ όχι όμως από το 2013 αλλά από το 2011.

2. Οι αναπροσαρμογές των συντάξεων θα γίνονται με Υπουργικές αποφάσεις. Η διατύπωση που υπάρχει αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο οι αναπροσαρμογές αυτές να είναι και αρνητικές δηλαδή να έχουμε και μείωση.

3. Δίνει τη δυνατότητα στους δημοσίους υπαλλήλους να παραμείνουν στην εργασία μέχρι και 3 χρόνια μετά τη συμπλήρωση των 35 ετών υπηρεσίας αν είναι κάτω των 65 ετών και αν δεν έχουν 35 χρόνια μέχρι να γίνουν 67 ετών.

4. Επαναδιατυπώνει τις ρυθμίσεις του νόμου Πετραλιά που αφορούν στις διατάξεις κανονισμών εργασίας ή συλλογικών συμβάσεων που προβλέπουν υποχρεωτική αποχώρηση και συνταξιοδότηση. Με τη διάταξη που εισάγει προβλέπει την υποχρεωτική αποδοχή από τον εργοδότη της αίτησης του υπαλλήλου για παραμονή στην εργασία μέχρι 3 χρόνια.

5. Θεσμοθετείται η σύνδεση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης με το προσδόκιμο ζωής ανά δεκαετία αρχής δεδομένης από το 2021.

6. Ρυθμίζονται ζητήματα σχετικά με τους όρους συνταξιοδότησης επιζώντων δικαιούχων.

7. Καταργούνται οι όποιες διατάξεις έχουν μείνει για τη συνταξιοδότηση άγαμων και διαζευγμένων θυγατέρων και αδερφών.

8. Καταργείται το άρθρο 146 του νόμου Πετραλιά για τις επικουρικές συντάξεις και η εθνική αναλογιστική αρχή μετά από αναλογιστικές μελέτες που θα εκπονήσει για όλους τους φορείς, τομείς ή κλάδους θα καταθέσει προτάσεις οι οποίες γίνονται υποχρεωτικά αποδεκτές από τις διοικήσεις των φορέων.

9. Με Υπουργική απόφαση θα καθοριστεί νέος πίνακας για τα ΒΑΕ. Θα ισχύσει για τους νέους ασφαλισμένους από 1/7/2011.

10. Οι προ του 1993 ασφαλισμένοι που ασκούν παράλληλη δραστηριότητα θα υποχρεωθούν σε διπλή ασφάλιση. 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ

 

ΑΣΦΑΛΙΣΗ ΟΡΙΣΜΕΝΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ

 

Θεσμοθετείται το κουπόνι για ορισμένες κατηγορίες όπως το οικιακό προσωπικό, τους παραδίδοντες κατ' οίκον ιδιαίτερα μαθήματα, τους εργάτες γης και τους εργαζόμενους σε επιχειρήσεις θεάματος – ακροάματος. Το κουπόνι αγοράζεται από τους ΦΚΑ και περιέχει τις κρατήσεις υπέρ ΙΚΑ ή υπέρ ΟΓΑ, υπέρ ΕΤΕΑΜ και υπέρ ΟΕΚ ή υπέρ Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας. Αν το ημερομίσθιο αυτού του προσωπικού είναι μικρότερο από το 1/25 του ημερομισθίου του ανειδίκευτου εργάτη για να δικαιούται ασφάλιση ασθένειας πρέπει να έχει πραγματοποιήσει 150 ημέρες εργασίας. 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε

 

ΚΙΝΗΤΡΑ ΠΑΡΑΜΟΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΝΤΙΚΙΝΗΤΡΑ ΠΡΟΩΡΗΣ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ

 

1. Επαναδιατυπώνονται και ελαφρώς αυξάνονται τα ποσοστά των κινήτρων παραμονής στην εργασία που έχουν θεσπιστεί με προηγούμενους νόμους. Τα κίνητρα παραμονής μετά την 35ετία ισχύουν μέχρι το τέλος του 2017.

2. Τα κίνητρα αποχώρησης που χορηγούν επιχειρήσεις σε ασφαλισμένους που έχουν συμπληρώσει τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης φορολογούνται με αυξημένο φορολογικό συντελεστή.

Οι αναφορές για μη αναγνώριση πλασματικού χρόνου που χορηγούν επιχειρήσεις είναι κενές περιεχομένου. 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ

 

ΡΥΘΜΙΣΗ ΘΕΜΑΤΩΝ ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΦΟΡΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

 

Τα ταμεία κύριας ασφάλισης από 1/1/2018 ενοποιούνται σε τρία. Μισθωτών, 1.Αυτοαπασχολούμενων και Αγροτών. Όλα τα σχετικά ζητήματα με προϋποθέσεις ένταξης, κανονισμούς ασφάλισης και παροχών, οι οργανισμοί λειτουργίας των νέων φορέων κύριας ασφάλισης και γενικά όλα τα εκκρεμή ζητήματα θα λυθούν με Προεδρικά Διατάγματα και Υπουργικές αποφάσεις

2. Οι προσλαμβανόμενοι από το 2013 στο δημόσιο ή στους ΟΤΑ ασφαλίζονται στο ΙΚΑ.

3. Ο κλάδος υγείας του ΙΚΑ από 1/1/2011 λειτουργεί  με πλήρη οικονομική και λογιστική αυτοτέλεια και οι κεντρικές υπηρεσίες διακρίνονται σε υπηρεσίες ασθένειας και υπηρεσίες ασφάλισης.

4. Εντάσσονται και λειτουργούν σε ενιαίο πλαίσιο οι υπηρεσίες πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας φροντίδας υγείας του ΕΣΥ και των φορέων κοινωνικής ασφάλισης. Η ρύθμιση αυτή θα εφαρμοστεί πιλοτικά σε περιφέρειες της χώρας που θα επιλεγούν με Υπουργική απόφαση.

5. Επί της ουσίας οι δύο προηγούμενες αναφορές όπως και άλλα θέματα που υπάρχουν στο κεφάλαιο αυτό παραπέμπουν στο θέμα ενιαίου φορέα υγείας και ένταξης των κλάδων υγείας στο ΕΣΥ. Για το θέμα αυτό έχουμε πει ότι είναι ανοιχτά τα θέματα της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων, των παροχών του καθενός απ' αυτά και τα των εργασιακών σχέσεων στους φορείς αυτούς. Για τα θέματα αυτά δεν υπάρχουν αναφορές. 

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ

 

Θέματα οικονομικής οργάνωσης

 

            Οριοθετείται μέχρι το 2017 η χρηματοδότηση του ΙΚΑ μαζί με το πρώην ΤΑΠ – ΟΤΕ στο 1,3% του ΑΕΠ, η χρηματοδότηση της ΔΕΗ με βάση τα σημερινά ισχύοντα, του ΟΑΕΕ στο 0,4% του ΑΕΠ, για τον ΟΓΑ μέχρι το 0,3 του ΑΕΠ, για το ΕΤΑΑ ότι ρυθμίζεται με το νόμο 2084,92 και για το ΝΑΤ το 0,5% του ΑΕΠ.

            Για τον κλάδο υγείας του ΟΓΑ ο προϋπολογισμός καλύπτει το έλλειμμα μέχρι του 0,15% του ΑΕΠ και θεσπίζεται κρατική εισφορά 2,5%. Για τους κλάδους υγείας του ΙΚΑ, του ΤΑΥΤΕΚΩ, του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ ισχύει η τριμερής χρηματοδότηση του νομου Σιούφα για τους νεοπροσλαμβανόμενους.

            Ο προϋπολογισμός από το 2018 θα καλύπτει μόνο τη βασική σύνταξη όλων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης εκτός αυτών που έχουν κοινωνικούς πόρους που ξεπερνούν το 1/3 των εσόδων τους

            Θεσπίζεται νέος ΛΑΦΚΑ για συντάξεις:

από 1400 – 1700 € σε ποσοστό 3%

από 1700 – 2300 € σε ποσοστό 5%

από 2300 – 2900 € σε ποσοστό 7% και

από 2900 και άνω  σε ποσοστό 9%.

            Από 1/1/2011 γίνεται λογιστικός διαχωρισμός των προνοιακών από τις ασφαλιστικές παροχές.

            Από 1/1/2011 όλες οι πληρωμές των ασφαλιστικών ταμείων όπως και η είσπραξη των εισφορών γίνονται μόνο διατραπεζιτικά.

            Από 1/7/2011 οι αποδοχές, οι ασφαλιστικές εισφορές και ο παρακρατηθείς από το μισθωτό ΦΜΥ κατατίθενται από τον εργοδότη σε τράπεζα και μεταφέρονται και αποδίδονται από αυτή στους δικαιούχους.

            Αναδιανέμονται οι εισφορές εργοδότη και εργαζόμενου στους φορείς κοινωνικής πολιτικής και μεταφέρεται την επόμενη τριετία ένα 3% από ΟΑΕΔ, ΟΕΚ και ΟΕΕ στο ΙΚΑ.

 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η

 

ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΙΣΗΣ

 

 Με το άρθρο 46 αίρεται ο περιορισμός για αγορά σύνθετων ομολόγων μέχρι 2% των διαθεσίμων. Με το ίδιο άρθρο επαναδιατυπώνεται η δυνατότητα χορήγησης δανείων σε άλλους φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

Θεσμοθετείται πάγιο σύστημα ρύθμισης οφειλών με δυνατότητα εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία σε δόσεις και με δυνατότητα μείωσης και των πρόσθετων τελών και προσαυξήσεων. 

Είναι σαφές ότι αν το νομοσχέδιο αυτό γίνει νόμος και αν οι ρυθμίσεις που υπάρχουν μέσα στη συμφωνία κυβέρνησης – τρόικας γίνουν πράξη το αύριο για το ασφαλιστικό σύστημα θα είναι μαύρο.

            Η υλοποίηση των κυβερνητικών θέσεων και των ρυθμίσεων που υπάρχουν στη συμφωνία θα σημάνουν την αρχή του τέλους του δημόσιου ασφαλιστικού συστήματος και την εισαγωγή της ιδιωτικής ασφάλισης στο ασφαλιστικό σύστημα. Σήμερα περισσότερο από ποτέ επιβάλλεται οι δυνάμεις της πολιτικής και κοινωνικής Αριστεράς να δώσουν ενωμένα τη μάχη ενάντια σ' αυτές τις επιλογές οι οποίες αν περάσουν θα είναι χωρίς επιστροφή.

 

12/5/2010 

 

ΠΗΓΗ: Συντάχθηκε απο τον/την Γιάννης Δούκας on Σάββατο, 15 Μάιος 2010 15:32,

Οι 10 κρυφές παγίδες του ασφαλιστικού νομοσχεδίου

 

Του Γιώργου Ρωμανιά *

 

 

Το νομοσχέδιο πρέπει να αλλάξει αμέσως προσανατολισμούς, αλλιώς, κι αν ακόμη ψηφισθεί και γίνει νόμος του κράτους, δεν έχει μέλλον αφού θα αποδειχθεί ανεφάρμοστο. Σύντομα θα γίνει αντιληπτό ότι επιβάλλεται η αντικατάστασή του με νέο νομοθέτημα.

1. Οι γενικές ρυθμίσεις του ασφαλιστικού περιέχονται, ήδη, στο μνημόνιο που η χώρα μας συνυπέγραψε με το ΔΝΤ, την Ε.Ε. και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το μνημόνιο παράρτημα του ήδη ψηφισθέντος, με τη διαδικασία του κατεπείγοντος, από την περασμένη εβδομάδα νόμου και αποτελεί το βασικό κείμενο στο οποίο θα προσαρμοσθούν και οι ρυθμίσεις του ασφαλιστικού. Συνεπώς, αν προκύπτει δυσαρμονία μεταξύ συγκεκριμένων ρυθμίσεων του ασφαλιστικού και του μνημονίου, αν δηλαδή διαπιστωθεί ότι συγκεκριμένες ρυθμίσεις του ασφαλιστικού νομοσχεδίου είναι ευνοϊκότερες από τις αντίστοιχες προβλέψεις του μνημονίου, αυτό σημαίνει ότι θα ακολουθήσει και νέα ασφαλιστική νομοθετική παρέμβαση που θα προσαρμόσει και τις ευνοϊκότερες αυτές ρυθμίσεις στις επιταγές του μνημονίου.

Ως παραδείγματα αυτών των αποκλίσεων αναφέρω τις προβλέψεις του μνημονίου για την 37ετία (σήμερα προβλέπεται η συνταξιοδότηση με 37 συντάξιμα έτη χωρίς όριο ηλικίας, ενώ το μνημόνιο ζητά 40 έτη με προσαρμογή μέχρι το 2015 και με όριο ηλικίας το 60ό έτος από 1.1.2011). Επίσης, την θέσπιση της ηλικίας των 60 ετών ως ελάχιστης ηλικίας συνταξιοδότησης από 1.1.2011, ακόμη και για αυτούς που υπάγονται σήμερα στα βαριά και ανθυγιεινά επαγγέλματα (που σημαίνει επιμήκυνση της ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 5-7 χρόνια). Οι ρυθμίσεις αυτές δεν περιλαμβάνονται στο ασφαλιστικό νομοσχέδιο, με δεδομένο, όμως, ότι το κεντρικό σημείο αναφοράς είναι το μνημόνιο, είναι βέβαιο ότι αναμένεται και δεύτερο πλέον επώδυνο ασφαλιστικό νομοσχέδιο (η τροποποίηση του σημερινού με τη μέθοδο των τροπολογιών κατά τη διαδικασία ψήφισής του στη Βουλή).

2. Το κυρίαρχο χαρακτηριστικό του ασφαλιστικού νομοσχεδίου είναι η κατάργηση της 3μερούς χρηματοδότησης με την απόσυρση του κράτους από την υποχρέωση συγχρηματοδότησης του συστήματος. Η κατάργηση αυτή συνοδεύεται από δύο επιδιώξεις:

Πρώτον, από τη μεθοδευμένη προσπάθεια να παραπλανηθεί ο λαός ότι το κράτος εξακολουθεί να χρηματοδοτεί την κοινωνική ασφάλιση, επειδή από το 2018 θα καταβάλει την αποκαλούμενη βασική σύνταξη.

Δεύτερον, από την παντελή απόκρυψη ότι, η τριμερής χρηματοδότηση (ασφαλισμένοι, εργοδότες, κράτος) επιβάλλεται από τη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας 102 που το ελληνικό κράτος έχει επικυρώσει και εισαγάγει στην εσωτερική μας έννομη τάξη με το Ν. 3251/1955.

Παρά τη μεθοδευμένη ασάφεια του κειμένου του νομοσχεδίου, από την 1.1.2008 και ενδεχομένως από την 1.1.2005, καταργούνται το ΕΚΑΣ, το επίδομα των ανασφάλιστων υπερηλίκων και τα κατώτατα όρια και συγχωνεύονται με την αποκαλούμενη βασική σύνταξη. Συνεπώς, η βασική σύνταξη αποτελεί προνοιακού και όχι συνταξιοδοτικού χαρακτήρα επίδομα και ανήκει στο κρατικό προνοιακό και όχι στο δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα (με το οποίο δεν έχει οποιαδήποτε σχέση). Εξάλλου, είναι γνωστό ότι το προνοιακό σύστημα βαρύνει εξ ολοκλήρου τον κρατικό προϋπολογισμό και δεν έχει ανταποδοτικό χαρακτήρα (αντιθέτως, το δημόσιο συνταξιοδοτικό σύστημα έχει – συλλογικό – ανταποδοτικό χαρακτήρα). Οι διαπιστώσεις αυτές οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το κράτος επιχειρεί να χρεώσει το συνταξιοδοτικό σύστημα με τις προνοιακές δαπάνες, τις οποίες, όμως, οφείλει εξ ορισμού, να καταβάλει, αποκλειστικώς, ο κρατικός προϋπολογισμός.

3. Ουσιαστική είναι και η κατάργηση της ρύθμισης του άρθρου 146 του νόμου 3655/2008 που προέβλεπε τη σταδιακή μείωση των επικουρικών συντάξεων από 1.1.2013, ώστε το 2020 να έχουν περιορισθεί στο 20 % των συνταξίμων αποδοχών. Αντί της καταργούμενης ρύθμισης, προβλέπεται η διερεύνηση της βιωσιμότητας των επικουρικών Ταμείων μέσα στο 2011, από την Εθνική Αναλογιστική Αρχή και ο αντίστοιχος καθορισμός των ποσοστού αναπλήρωσης, χωρίς να ισχύει, πλέον, το κατώτατο όριο του 20% που προέβλεπε ο νόμος Πετραλιά, αλλά και με πιθανή την κατάργηση και συγκεκριμένων επικουρικών Ταμείων.

4. Περίεργης σύλληψης είναι και η ρύθμιση των άρθρων 3 και 4 του νομοσχεδίου, επειδή καθιερώνει ποσοστά επί των συντάξιμων αποδοχών η των ασφαλιστικών κατηγοριών, κατά τρόπο που ευνοεί τους υψηλότερα αμειβόμενους και αδικεί κατάφωρα εκείνους που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη προστασίας, δηλαδή τους χαμηλοσυνταξιούχους και τους μέσης κατηγορίας συνταξιούχους. Είναι εντόνως άδικη η καθιέρωση ποσοστών από 0,7% μέχρι 1,1% για τη κατώτερη ασφαλιστική κλάση (συντάξιμες αποδοχές 850 ευρώ), ενώ για την ανώτατη ασφαλιστική κλάση (4.200 και άνω ευρώ) τα καθιερούμενα ποσοστά κυμαίνονται από 1,27% μέχρι 3%. Με τις επιλογές αυτές ο συνολικός δείκτης αναπλήρωσης των χαμηλοσυνταξιούχων, τόσο για τα 35 όσο και για τα 40 χρόνια ασφάλισης, υπολείπεται καταφανώς του αντίστοιχου δείκτη των υψηλοσυνταξιούχων (ενώ η κοινωνική δικαιοσύνη επιβάλλει να συμβαίνει το αντίθετο). Ανάλογη παρατήρηση ισχύει και για την περίπτωση των αυτο-απασχολούμενων.

5. Προβλέπεται (άρθρο 11 παρ. 1) η δυνατότητα αναπροσαρμογής των συντάξεων (τόσο της βασικής όσο και της αναλογικής) ανάλογα με τη μεταβολή του ΔΤΚ, του ΑΕΠ αλλά και των οικονομικών δυνατοτήτων του αντίστοιχου κατά περίπτωση ασφαλιστικού Ταμείου. Η διατύπωση του άρθρου αφήνει ανοικτό παράθυρο όχι απλώς για το πάγωμα των συντάξεων αλλά και για ενδεχόμενη αρνητική αναπροσαρμογή τους. Επίσης, ουδέν αναφέρει πώς και από ποιόν θα διαπιστώνεται η οικονομική δυνατότητα του Ταμείου.

6. Η διατύπωση του άρθρου 38 περί επιβολής νέου ΛΑΦΚΑ οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η εισφορά για τις συντάξεις άνω των 1.700 ευρώ θα είναι σημαντική αφού θα επιβάλλεται στο σύνολο της σύνταξης και όχι στο τμήμα της που υπερβαίνει το ποσόν των 1.400 ευρώ. Εκτός αυτού, η διάθεση των εισπραττόμενων ποσών για την κάλυψη των ελλειμμάτων ΦΚΑ αντιστρατεύεται την έννοια και τη λειτουργία του ΑΚΑΓΕ που έχει χαρακτήρα δημιουργίας αποθεματικού. Η αλήθεια είναι ότι με την επιβολή του ΛΑΦΚΑ:

επιχειρείται η συγκέντρωση χρημάτων, από το σύνολο των συνταξιούχων που έχουν συντάξεις άνω των 1.400 ευρώ, για να διατεθούν προς ενίσχυση συγκεκριμένων Ταμείων ώστε να καταστεί δυνατή η κάλυψη των αναγκών του για καταβολές συντάξεων.

7. Ο συντελεστής βελτίωσης (μετά το 2010) σε περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης (άρθρο 8) είναι πολύ χαμηλός (μόλις 0,06 / έτος), με συνέπεια να παραμένει κατ' ουσίαν άλυτο το πρόβλημα των αδικιών στη διαδοχική ασφάλιση.

8. Προβλέπεται η επαναλειτουργία της Διαρκούς Επιτροπής Κρίσεως Βαρέων και Ανθυγιεινών Επαγγελμάτων που συγκροτήθηκε με βάση τον Ν. 3790/2009 και κατάρτιση νέας λίστας που θα ισχύει μόνο για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά από 1.7.2011.

9. Οι διατυπώσεις του άρθρου 27 περί ενοποιήσεων των ασφαλιστικών Ταμείων έχουν ευχολογικό χαρακτήρα. Το θέμα δεν είναι ώριμο και χρειάζονται σοβαρές μελέτες όχι μόνον αναλογιστικές αλλά και κοινωνικο-πολιτικού χαρακτήρα που μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει. Θεωρώ ανεφάρμοστο το άρθρο.

10. Με την εισαγωγή του συστήματος υπολογισμού των συντάξεων εισάγεται ο γνωστός τύπος τιμαριθμοποίησης των εισοδημάτων των παλαιότερων ετών (ισχύει, άλλωστε και σήμερα και στην Ελλάδα) με παράλληλο συνυπολογισμό ενός δείκτη ωρίμανσης. Μία προσπάθεια συνεκτίμησης, όμως, του εισαγόμενου δείκτη ωρίμανσης (0,06/έτος) με το πραγματικό ποσοστό αύξησης των μισθών ανά τριετία (περί το 10%) αναδεικνύει με ενάργεια το τεράστιο μέγεθος των απωλειών κατά τον υπολογισμό των συντάξεων, σε βάρος του εκάστοτε συνταξιούχου.

 

* Ο Γιώργος Ρωμανιάς είναι επιστημονικός σύμβουλος ΙΝΕ – ΓΣΕΕ – ΑΔΕΔΥ

 

ΠΗΓΗ: Ημερομηνία δημοσίευσης: 16/05/2010, http://www.avgi.gr/ArticleActionshow.action?articleID=543065

Γκρεμίζοντας το «κράτος – πρόνοιας»

 

«ΕΠΙΘΕΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ»

 

Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Το 2010 με βάση τις κυβερνητικές εξαγγελίες θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως χρονιά «επιθετικών μεταρρυθμίσεων». Όσοι αυτό το βλέπουν θετικά, ας κρατήσουν μικρό καλάθι, αφού η μανία όλων των κυβερνήσεων των τελευταίων δεκαετιών να βαπτίζουν την πολιτική τους ως «μεταρρυθμίσεις» με χίλια δυο επίθετα, όπως «διαρθρωτικές», «επιθετικές» και τόσα άλλα δε μας βγήκε σε καλό.

Στην ουσία πρόκειται για ανατροπές κατακτήσεων και σάρωμα δικαιωμάτων των εργαζομένων προς όφελος των κοινωνικά δυνατών. Και παρά την εντεινόμενη τρομοκρατία περί ελλειμμάτων και οικονομικής κρίσης που στοχεύει να καμφθούν οι αντιστάσεις των εργαζομένων και να υποταχθούν στην πολιτική της κυβέρνησης ή καλύτερα των Βρυξελλών και των διεθνών οργανισμών, το πρόβλημα δεν είναι τωρινό.

Μετά την μεταπολίτευση, από το 1974, η πολιτική λιτότητας κυριαρχεί, με οριακές παρενθέσεις, είναι διαρκείας και χωρίς ημερομηνία λήξης. Συνδυάζεται ουσιαστικά με την αποδόμηση, το γκρέμισμα του «κράτους πρόνοιας», όπως οικοδομήθηκε στις δεκαετίες του ΄60 και του ΄70. Τότε που το κράτος αναγκάζεται να κατοχυρώσει μια σειρά δικαιώματα των εργαζομένων και είναι αποτέλεσμα των κοινωνικών αγώνων και της επίδρασης των ιδεών του σοσιαλισμού. Από τα μέσα της δεκαετίας του ΄80 αρχίζει η κρίση του «κράτους – πρόνοιας» και βασική αιτία είναι ότι θεωρείται για τις κυρίαρχες τάξεις πολύ δαπανηρό. Από τότε η επικρατούσα νέο- ή σοσιαλ- φιλελεύθερη πολιτική επιχειρεί να μειώσει το κόστος της εργατικής δύναμης μειώνοντας μισθούς και συντάξεις και περιορίζοντας τις κοινωνικές παροχές μέσω της περικοπής των δημοσίων, ιδιαιτέρως των κοινωνικών δαπανών.

Η πολυετής πολιτική λιτότητας σε όλη την Ευρώπη οδηγεί σε μια ασταμάτητη μεταφορά εισοδήματος από τους μισθωτούς προς τις κυρίαρχες τάξεις. Επίπτωση είναι η σαφής μείωση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων και το φάντασμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού είναι εδώ. Στην Ευρώπη η φτώχεια έχει πάρει μεγάλες διαστάσεις.

Άλλωστε το 2010 έχει ανακηρυχτεί ευρωπαϊκό έτος κατά της φτώχειας: περίπου 80 εκατομμύρια άτομα – δηλ. το 16% του πληθυσμού της ΕΕ – ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και συναντούν σοβαρά εμπόδια όσον αφορά την πρόσβαση στην απασχόληση, στην εκπαίδευση, στη στέγαση, καθώς και στις κοινωνικές και χρηματοδοτικές υπηρεσίες. Στην Ελλάδα το 1/3 των Ελλήνων ζουν με λιγότερα από 470 ευρώ μηνιαίως, ενώ το 20% των παιδιών ζουν επίσης κάτω από τα όρια της φτώχειας. Το 60% των Ελλήνων ζουν με το φόβο ότι μία ημέρα μπορούν να ξυπνήσουν φτωχοί.

Την ίδια ώρα το χάσμα μεταξύ πλουσίων και φτωχών διευρύνθηκε. Την ίδια ώρα οι πλούσιοι πλουσιότεροι! 40% αυξήθηκαν τα προ φόρων κέρδη επιχειρήσεων και τραπεζών τη χρυσή πενταετία(2003 -2007) (Στοιχεία ICAP).

Τα κέρδη των επιχειρήσεων αυξήθηκαν το 2006 κατά 60% περίπου, με ρυθμό τετραπλάσιο απ' αυτόν της αύξησης του τζίρου. Οι φτωχοί φτωχότεροι, γιατί σε συνθήκες κρίσης αυτοί θυσιάζονται για να φυσήξει ούρειος άνεμος προκειμένου να λειτουργήσει η αγορά με βάση τον νόμο του αλόγιστου και ανεξέλεγκτου πλουτισμού των λίγων. Παράλληλα η νεοφιλελεύθερη πολιτική οδηγεί στην διόγκωση των κοινωνικών ανισοτήτων, την αύξηση της φτώχειας, της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Από τα ίδια στοιχεία προκύπτει ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις πρώτες θέσεις όσον αφορά την ανισότητα στην κατανομή εισοδήματος. Συγκεκριμένα ο δείκτης του εισοδήματος του20% των πλουσιότερων νοικοκυριών σε σύγκριση με το εισόδημα του 20% των φτωχότερων ανέρχεται σε 6,1 έναντι 4,7 που είναι ο μέσος όρος στην Ε.Ε. των «15».

Όχι μόνο σήμερα, αλλά με ιδιαίτερη ένταση την τελευταία δεκαετία η κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού οδήγησε σε πολιτικές που χειροτέρεψαν τη θέση των εργαζομένων κάνοντας σκόνη και θρύψαλα δικαιώματα και κατακτήσεις. Άλλωστε από τα τέλη της δεκαετίας του '80¨κυριαρχεί η αντίληψη ότι η ευθύνη της κρατικής παροχής υπηρεσιών για την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών πρέπει να μετατεθεί στο άτομο. Αυτός είναι ο πυρήνας του νέο – φιλελευθερισμού οποιασδήποτε απόχρωσης. Η αντίληψη αυτή προδιαγράφει μια προοπτική εξατομίκευσης της παροχής υπηρεσιών και όχι για την κοινωνία.

Έτσι οδηγούμαστε στη μετατροπή των κοινωνικών δικαιωμάτων και αγαθών (Παιδεία, Υγεία, Ασφάλιση, κ.α.) σε αγορά προϊόντων και υπηρεσιών. Στα πλαίσια ενός ελεγχόμενου ανταγωνισμού και στο όνομα ενός «προνοιακού πλουραλισμού» διευκολύνεται η ανάπτυξη της ιδιωτικής κερδοσκοπικής δραστηριότητας. Πρόκειται με άλλα λόγια για τη μετάβαση από το «κράτος – πρόνοιας» στην «αγορά πρόνοιας» ή από την «κοινωνική οικονομία της αγοράς» στην ασυδοσία της αγοράς.

Η αποδόμηση του «κράτους – πρόνοιας» συμβαδίζει με την κατάργηση της καθολικότητας στην παροχή υπηρεσιών που οδηγεί στην επιλεκτικότητα των παροχών σε ελάχιστη βάση. Παρά τις αντιθέσεις στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των ισχυρών του κόσμου (G 20),στο μόνο που ομοφωνούν είναι πώς να μετακυλήσουν τα βάρη της κρίσης «στα μόνιμα υποζύγια», στις πλάτες των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων, με την εβδομάδα 3 – 4 ημερών και των 65 ωρών, την επέκταση της μερικής απασχόλησης, τις μειώσεις μισθών, τη συρρίκνωση των συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης, των δαπανών για την υγεία, παιδεία, πρόνοια, με τις ιδιωτικοποιήσεις κ.λ.π.

Ταυτόχρονα οι σχεδιαζόμενες αλλαγές στο ασφαλιστικό δείχνουν το αποκρουστικό πρόσωπο της «μεταρρύθμισης». Δικαιώματα και κατακτήσεις γίνονται σκόνη και θρύψαλα. Η επιμονή των «σοφών» στα μέτρα σοκ που πρέπει να ληφθούν επιβεβαιώνουν τη διαπίστωση ότι ο ανεμοστρόβιλος της ριζικής αντιδραστικής τομής στο κοινωνικοασφαλιστικό σύστημα θα περιλαμβάνει όχι απλά κάποιες διορθωτικές παρεμβάσεις αλλά την κυριαρχία της νεοφιλελεύθερης πολιτικής που συνάγεται τη μετάβαση από το «κράτος πρόνοιας» στην «αγορά πρόνοιας».

Με βάση τις ντιρεκτίβες του ΔΝΤ θα προωθηθεί ακόμα μια «μεταρρύθμιση» του ασφαλιστικού. Αφού λεηλατήθηκαν η περιουσία και τα αποθεματικά των ταμείων με αποτέλεσμα το έλλειμμά τους να ξεπερνά τα 11δις ευρώ, έχουμε φτάσει στο σημείο το ασφαλιστικό σύστημα να μην μπορεί να δώσει αξιοπρεπείς συντάξεις και ποιοτικές υπηρεσίες. 7 στους 10 συνταξιούχους λαμβάνουν συντάξεις κάτω των 750 ευρώ, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι η χώρα μας έχει το υψηλότερο ποσοστό ιδιωτικών δαπανών υγείας που φτάνει το 57,1%.

Μετά από πέντε χρόνια «ήπιας προσαρμογής» επί κυβέρνησης της Ν.Δ. με το «Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάκαμψης (2008 – 2011), η κυβέρνηση του ΠΑ. ΣΟ. Κ. συνεχίζει με ένα ακόμα «Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης» μέχρι το 2013. Ουσιαστικά μισθοί, συντάξεις και άλλες κοινωνικές δαπάνες παραμένουν στο .τούνελ της λιτότητας, ενώ εργασιακά δικαιώματα και κατακτήσεις θυσιάζονται στο βωμό των ελαστικών σχέσεων εργασίας και της αγοράς. Αυτές οι συνθήκες διαμορφώνουν τον «καπιταλισμό του κόκκινου αίματος», της συσσώρευσης που επιτυγχάνεται μέσα από το βάθεμα των κοινωνικών ανισοτήτων. Δίπλα στους άνεργους – φτωχούς πολλαπλασιάζονται οι εργαζόμενοι – φτωχοί με γρήγορους ρυθμούς. Ταυτόχρονα επιδιώκεται να πειθαναγκαστούν οι εργαζόμενοι να αποδεχτούν μορφές κατανομής της φτώχειας και της ανεργίας που μας γυρίζουν σ' έναν εργασιακό και κοινωνικό μεσαίωνα. Με άλλα λόγια, όσο θριαμβεύει η «οικονομία της αγοράς», τόσο περισσότερο εξαπλώνονται η αταξία, η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός.

Όμως πάνω στα συντρίμμια του «κράτους – πρόνοιας», η αριστερά της ανατροπής δεν μπορεί να αρχίσει το μοιρολόι. Οφείλει να υπερασπιστεί τα δικαιώματα και τις κατακτήσεις δεκαετιών. Οφείλει να παλέψει αποφασιστικά για την ικανοποίηση των αναγκών των εργαζομένων εντάσσοντας τους επιμέρους αγώνες και αιτήματα στην προοπτική της εγκαθίδρυσης μιας κοινωνίας απαλλαγμένης από την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, στο πλαίσιο της οποίας «η ελεύθερη ανάπτυξη του καθενός είναι προϋπόθεση για την ανάπτυξη όλων». (Κ. Μαρξ).

 

*  Ο Γιώργος Κ. Καββαδίας είναι  εκπαιδευτικός – ερευνητής.