Νέο SΟS για κινδύνους από τα κινητά

 

Επιφανείς καθηγητές και γιατροί προειδοποιούν για τη χρήση τους και βάζουν στο στόχαστρο τις καθυστερήσεις στην έρευνα

 

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Κίττυ Ξενάκη

 

 «Κινητά τηλέφωνα και όγκοι στον εγκέφαλο: 15 λόγοι ανησυχίας» είναι ο τίτλος μιας νέας έκθεσης με την υπογραφή 43 καταξιωμένων επιστημόνων από 14 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας. Οι ερευνητές βάζουν στο στόχαστρο την Ιnterphone, τη μεγαλύτερη επιδημιολογική έρευνα στον τομέα που όμως (αυτο)υπονομεύεται από συνεχείς καθυστερήσεις, και εφιστούν την προσοχή όλων μας.

Η Ιnterphone άρχισε το 2000 από το Διεθνές Κέντρο Έρευνας για τον Καρκίνο- δομή που εντάσσεται στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας-, διεξάγεται παράλληλα σε 13 χώρες και θεωρητικά θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί το 2005, μέχρι σήμερα όμως έχουν δημοσιοποιηθεί μόνο 14 προκαταρκτικές έρευνες και τα τελικά, συνδυαστικά πορίσματα ακόμα εκκρεμούν.

Δεν είναι ωστόσο αποκλειστικά αυτές οι καθυστερήσεις που βάζουν σε υποψίες τούς 43 συνυπογράφοντες την έκθεση «Κινητά τηλέφωνα και όγκοι στον εγκέφαλο»- ανάμεσά τους τρεις Έλληνες επιστήμονες, οι καθηγητές του Πανεπιστημίου Αθηνών Αδαμαντία Φραγκοπούλου και Λουκάς Χ. Μαργαρίτης και ο γιατρός- μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Αντικαρκινικής Εταιρίας, Στυλιανός Ζηνέλης.

Οι ερευνητές θεωρούν πως όλες οι προκαταρκτικές έρευνες της Ιnterphone υποβαθμίζουν σκανδαλωδώς τον κίνδυνο εκδήλωσης καρκίνου στον εγκέφαλο εξαιτίας της χρήσης κινητού (αφού φτάνουν να δείχνουν πως το κινητό προστατεύει από τον καρκίνο…) και εντοπίζουν περισσότερα από 10 ελλείμματα στον τρόπο διεξαγωγής της Ιnterphone, από τη μη συμπερίληψη σε αυτήν ανθρώπων κάτω των 20 ετών έως την επικέντρωση σε μόλις τρεις τύπους εγκεφαλικών καρκινικών όγκων.

Παράλληλα, επισημαίνουν (με έμφαση) πως η Ιnterphone λαμβάνει χρηματοδότηση και από τη βιομηχανία της κινητής τηλεφωνίας, και παρουσιάζουν διεξοδικά 15 λόγους για τους οποίους πρέπει να μας ανησυχεί η χρήση κινητών (αλλά και ασύρματων σταθερών τηλεφώνων) και 8 μέτρα προστασίας τα οποία μπορούμε να λάβουμε.

 

 

Έρευνες της ίδιας της βιομηχανίας έδειξαν πως τα κινητά τηλέφωνα μπορεί να προκαλέσουν όγκους στον εγκέφαλο. Μετέπειτα έρευνες, χρηματοδοτημένες από τη βιομηχανία, επίσης έδειξαν πως η χρήση κινητού αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου στον εγκέφαλο.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα ερευνών της CΤΙΑ, της διεθνούς ένωσης για τις ασύρματες τηλεπικοινωνίες, που παρουσίασε κατ΄ ιδίαν ο επικεφαλής του ερευνητικού της προγράμματος δρ Τζορτζ Κάρλο τον Φεβρουάριο του 1999, η χρήση κινητού αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου. Τρεις από τις πέντε σχετικές έρευνες που δημοσιοποιήθηκαν την περίοδο 2000-2002 είχαν χρηματοδότηση από τη βιομηχανία. Και οι πέντε εντόπισαν «μη σημαντικό στατιστικά» (σημαίνει πως ο βαθμός βεβαιότητας ότι το συμπέρασμα δεν οφείλεται σε τυχαίους παράγοντες είναι χαμηλότερος του 95%)αυξημένο κίνδυνο καρκίνου στον εγκέφαλο, συμπεριλαμβανομένης μιας «στατιστικά σημαντικής» αύξησης κατά 20% του κινδύνου για κάθε χρόνο χρήσης του κινητού.

Τα αποτελέσματα της Ιnterphone που έχουν δημοσιευθεί μέχρι στιγμής δείχνουν σταθερά πως η χρήση κινητού τηλεφώνου για λιγότερο από 10 χρόνια προστατεύει τον χρήστη από τον καρκίνο στον εγκέφαλο.

Είτε λοιπόν η χρήση κινητού πράγματι προστατεύει από τον καρκίνο στον εγκέφαλο ή η Ιnterphone είναι τόσο αναξιόπιστη επιστημονικά που καταλήγει να υποβαθμίζει τον κίνδυνο.

Ανεξάρτητες έρευνες δείχνουν πως υπάρχει κίνδυνος εμφάνισης όγκων στον εγκέφαλο εξαιτίας της χρήσης κινητού.

Έρευνες Σουηδών επιστημόνων με επικεφαλής τον δρα Λέναρτ Χάρντελ έδειξαν πως για κάθε έτος χρήσης κινητού τηλεφώνου ο κίνδυνος αυξάνεται κατά 8%, ενώ έπειτα από 10 ή περισσότερα έτη χρήσης υπάρχει κίνδυνος της τάξης του 280% όμως για τους χρήστες που ήταν έφηβοι ή και μικρότεροι όταν άρχισαν να χρησιμοποιούν κινητό υπάρχει κίνδυνος της τάξης του 420%.

Παρά τη μεροληπτική επιλογή των συμμετεχόντων και τα λοιπά ελλείμματα της Ιnterphone, εντοπίστηκε στατιστικά σημαντικός κίνδυνος όγκου στον εγκέφαλο εξαιτίας της χρήσης κινητού.

Οι προκαταρκτικές έρευνες εντόπισαν αυξημένο κίνδυνο όταν γίνεται χρήση κινητού για περισσότερο από 10 χρόνια.

Ανεξάρτητες έρευνες δείχνουν τι θα έπρεπε να αναμένουμε αν τα ασύρματα τηλέφωνα προκαλούν πράγματι καρκίνο στον εγκέφαλο. 

Θα έπρεπε να αναμένουμε πως όσο πιο μακροχρόνια η χρήση, όσο πιο υψηλή η ακτινοβολία, όσο μεγαλύτερη η έκθεση (χρήση στην ίδια πλευρά της κεφαλής) και όσο πιο νέος ο χρήστης τόσο υψηλότερος ο κίνδυνος. Και πράγματι, τα συμπεράσματα της έρευνας του καθηγητή Χάρντελ, μίας από τις ελάχιστες πραγματικά ανεξάρτητες έρευνες, είναι σύμφωνα ως προς τις αναμενόμενες επιπτώσεις. Ο κίνδυνος όγκων στον εγκέφαλο εξαιτίας της χρήσης κινητού είναι μεγάλος στα παιδιά και όσο πιο μικρό αρχίζει ένα παιδί τη χρήση τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος.

Πρόσφατη σουηδική έρευνα έδειξε 420% αυξημένο κίνδυνο από τη χρήση κινητού και 340% αυξημένο κίνδυνο από τη χρήση ασύρματου σταθερού τηλεφώνου, όταν η χρήση αρχίζει από την εφηβεία ή και νωρίτερα. Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί η συνήθεια πολλών παιδιών να κοιμούνται με το κινητό ρυθμισμένο στη δόνηση κάτω από το μαξιλάρι, ώστε να μπορούν να λαμβάνουν SΜS χωρίς να παίρνουν είδηση οι γονείς τους.

Τα όρια έκθεσης για τα κινητά τηλέφωνα είναι βασισμένα αποκλειστικά στον κίνδυνο από τη θέρμανση.

Τα κινητά εκπέμπουν με ακτινοβολία μικροκύματα, όπως και οι φούρνοι μικροκυμάτων. Όμως τα όρια έκθεσης που θεσπίζει η Διεθνής Επιτροπή για την Προστασία από τη Μη Ιοντίζουσα Ακτινοβολία λαμβάνουν ως δεδομένο πως ο μόνος κίνδυνος από την ακτινοβολία μικροκυμάτων προέρχεται από την αύξηση της θερμοκρασίας στον ανθρώπινο εγκέφαλο ή και άλλο μέρος του σώματος.

Έχουν εκδοθεί πολυάριθμες κυβερνητικές προειδοποιήσεις σχετικά με τη χρήση κινητών τηλεφώνων από παιδιά.

Η Γαλλία πρόσφατα απαγόρευσε τα κινητά στα δημοτικά σχολεία και σκέφτεται να απαγορεύσει τις διαφημίσεις κινητών που στοχεύουν παιδιά κάτω των 12 Βρετανία, Γερμανία, Ισραήλ, Ρωσία, Ινδία, Φινλανδία επίσης αποθαρρύνουν επισήμως τη χρήση κινητών από παιδιά.

Το Ευρωκοινοβούλιο ψήφισε με πλειοψηφία υπέρ μιας σειράς αλλαγών βάσει των «ανησυχιών για την υγεία που σχετίζονται με τα ηλεκτρομαγνητικά πεδία».

Τον Απρίλιο του 2009, με ψήφους 559 υπέρ και 22 κατά, το Ευρωκοινοβούλιο αξίωσε μεταξύ των άλλων να αναθεωρηθούν η επιστημονική βάση και η επάρκεια των ορίων έκθεσης και να χρηματοδοτηθεί ευρεία εκστρατεία αφύπνισης με στόχο την ελαχιστοποίηση της έκθεσης των νέων στην ακτινοβολία των κινητών.

Η ακτινοβολία των κινητών προκαλεί βλάβες στο DΝΑ, αδιαφιλονίκητο αίτιο πρόκλησης καρκίνου.

Όμως κάθε φορά που μια ανεξάρτητη έρευνα το επιβεβαιώνει, ακολουθεί έρευνα χρηματοδοτημένη από τη βιομηχανία με στόχο να σπείρει την αμφιβολία. Όπως σημειώνουν οι συνυπογράφοντες τη νέα έκθεση, «είναι μια ιδιαίτερα επιτυχημένη τεχνική, σχεδιασμένη να προκαλεί κόπωση στους καταναλωτές, ώστε να είναι πλέον λίγοι αυτοί που παρακολουθούν τις εξελίξεις».
Έρευνες έχουν δείξει πως η ακτινοβολία των κινητών προκαλεί διαρροές στον αιματεγκεφαλικό φραγμό.

Ο αιματεγκεφαλικός φραγμός είναι ένα λειτουργικό φράγμα που εμποδίζει την είσοδο τοξικών ουσιών από το αίμα στον εγκέφαλο.
Τα εγχειρίδια χρήσης των κινητών τηλεφώνων προειδοποιούν τους χρήστες να κρατούν το κινητό μακριά ακόμα και όταν δεν χρησιμοποιείται.
Το iΡhone της Αpple, για παράδειγμα, προειδοποιεί πως το κινητό έχει δοκιμαστεί με δεδομένη μια απόσταση 15 χι λιοστών από το σώμα, ενώ το ΒlackΒerry 8300 προειδοποιεί πως πρέπει να κρατιέται τουλάχιστον 25 χιλιοστά μακριά από το σώμα- λίγοι χρήστες όμως διαβάζουν τα εγχειρίδια.

Η προειδοποίηση της αμερικανικής Ομοσπονδιακής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών (FCC) για τα ασύρματα τηλέφωνα.

Η προειδοποίηση που προσαρτά η FCC στην πιο κοινή τεχνολογία ασύρματων τηλεφώνων, την Ψηφιακά Ενισχυμένη Ασύρματη Τεχνολογία (DΕCΤ), δηλώνει πως οι συσκευές πρέπει να τοποθετούνται και να λειτουργούν με μια ελάχιστη απόσταση 20 εκατοστών ανάμεσα στη βάση και το ανθρώπινο σώμα. Διότι οι βάσεις DΕCΤ εκπέμπουν ακτινοβολία- ανάλογη εκείνης των κινητών- 24 ώρες το 24ωρο.

Η ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων βλάπτει την ανδρική γονιμότητα.
Μία έρευνα έδειξε πως άνδρες που χρησιμοποιούν το κινητό για τουλάχιστον 4 ώρες ημερησίως παρουσιάζουν μειωμένο αριθμό σπερματοζωαρίων έως και 59%. Άλλη έρευνα έδειξε αύξηση του κινδύνου καρκίνου των όρχεων έως και 80% σε άνδρες που κρατούν το κινητό στην τσέπη.

 

-Χρησιμοποιείτε ενσύρματο ακουστικό ή τη λειτουργία ανοιχτής ακρόασης για να μιλήσετε- ή στείλτε SΜS. Κρατάτε το κινητό μακριά από το σώμα σας – ποτέ μην το βάζετε σε τσέπες.

 

-Αποφεύγετε τη χρήση του κινητού όταν ταξιδεύετε με αυτοκίνητο, τρένο ή λεωφορείο, καθώς και όταν βρίσκεστε στην εξοχή, μακριά από κεραία: σε κάθε μία από αυτές τις περιπτώσεις αυξάνεται η ισχύς της ακτινοβολίας.

-Χρησιμοποιείτε το κινητό σαν αυτόματο τηλεφωνητή. Έχετέ το κλειστό μέχρι να θελήσετε να δείτε ποιος σας έχει καλέσει. Κατόπιν, και εφόσον χρειάζεται, καλέστε χρησιμοποιώντας τα βήματα 5 ή 1. Χρησιμοποιείτε, όποτε είναι δυνατόν, ενσύρματη σταθερή συσκευή αντί για ασύρματο τηλέφωνο- σταθερό ή κινητό.

-Αποφεύγετε τη χρήση του κινητού στο εσωτερικό κτιρίων, ιδίως εκείνων με μεταλλικό σκελετό.

-Μην αφήνετε τα παιδιά να κοιμούνται με το κινητό κάτω από το μαξιλάρι ή στο κομοδίνο. Μην αφήνετε παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών να χρησιμοποιούν κινητό, εκτός αν πρόκειται για έκτακτη ανάγκη.

 

ΠΗΓΗ: ΤΑ ΝΕΑ, ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ: Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2009

 http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=2&artid=4534015

 Δεν αρκεί μια μέρα...

Λίγες μέρες πριν την 26^η Ιούνη, «Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών», οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες των Κέντρων Πρόληψης διατρανώνουμε την άποψή μας ότι δεν αρκεί μια μέρα να ξορκίσει την ευθύνη όλης της κοινωνίας για το συνεχώς διογκούμενο πρόβλημα  των ναρκωτικών και γενικότερα των εξαρτήσεων.

Δεν μπορεί μόνη της μια μέρα να εξευμενίσει τη θύελλα του πόνου, της οργής, των αδιεξόδων των νέων ανθρώπων της χώρας, που η Πολιτεία δεν έχει καταφέρει ακόμα να διαβάσει, ώστε αυξάνεται συνεχώς η χρήση ναρκωτικών ως σύμπτωμα-«κορυφή του παγόβουνου». Δεν αρκεί μια μέρα για να βυθομετρηθούν τα ψυχοκοινωνικά ερέβη που αφήνουν πίσω τους η κατάρρευση του συστήματος δημόσιας υγείας, ένα δημόσιο σχολείο σε κρίση από πλευράς στόχων και περιεχομένου, η πίεση για επαγγελματική επιτυχία, η έλλειψη νοήματος για ζωή, η ανεργία, η οικονομική κρίση, η διογκούμενη άρνηση του διαφορετικού και, πάνω από όλα, η κυρίαρχη πρόταση για μια κοινωνία που δεν θα βιώνει το αίσθημα της αλληλεγγύης.

Τόσο αρκεί μία μόνη μέρα για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών, όσο μια μεγαλοπρεπώς αόρατη φορεσιά αρκεί για να καλυφθεί η γύμνια του ματαιόδοξου βασιλιά.

«ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ»
(ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΤΩΝ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΟΚΑΝΑ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ)

Διεύθυνση Γραμματείας: Κ. Π. Ν. Σάμου «Φάρος», Θ. Σοφούλη 261, 83100, Σάμος.

Τηλ.: 2273023443, 2273087070. ΦΑΞ: 2273023441.

Κινητά: 6956248200,6936828341.

 prolipsiworkers@yahoo.gr

 

Λίγες μέρες πριν την 26^η Ιούνη, «Παγκόσμια Ημέρα Κατά των Ναρκωτικών», οι εργαζόμενοι και εργαζόμενες των Κέντρων Πρόληψης διατρανώνουμε την άποψή μας ότι δεν αρκεί μια μέρα να ξορκίσει την ευθύνη όλης της κοινωνίας για το συνεχώς διογκούμενο πρόβλημα  των ναρκωτικών και γενικότερα των εξαρτήσεων. Δεν μπορεί μόνη της μια μέρα να εξευμενίσει τη θύελλα του πόνου, της οργής, των αδιεξόδων των νέων ανθρώπων της χώρας, που η Πολιτεία δεν έχει καταφέρει ακόμα να διαβάσει, ώστε αυξάνεται συνεχώς η χρήση ναρκωτικών ως σύμπτωμα-«κορυφή του παγόβουνου». Δεν αρκεί μια μέρα για να βυθομετρηθούν τα ψυχοκοινωνικά ερέβη που αφήνουν πίσω τους η κατάρρευση του συστήματος δημόσιας υγείας, ένα δημόσιο σχολείο σε κρίση από πλευράς στόχων και περιεχομένου, η πίεση για επαγγελματική επιτυχία, η έλλειψη νοήματος για ζωή, η ανεργία, η οικονομική κρίση, η διογκούμενη άρνηση του διαφορετικού και, πάνω από όλα, η κυρίαρχη πρόταση για μια κοινωνία που δεν θα βιώνει το αίσθημα της αλληλεγγύης. Τόσο αρκεί μία μόνη μέρα για την αντιμετώπιση των ναρκωτικών, όσο μια μεγαλοπρεπώς αόρατη φορεσιά αρκεί για να καλυφθεί η γύμνια του ματαιόδοξου βασιλιά.

 

Στην Ελλάδα, το όνομα του γυμνού βασιλιά είναι «Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης». Ο βασιλιάς, σε συνεννόηση με το στρατηγό του, τον Οργανισμό ΚΑτά των ΝΑρκωτικών, χρωστά 13 εκατομμύρια ευρώ στα 73 Κέντρα Πρόληψης της χώρας, που τα κατάντησε -ακριβώς μετά τον εγκωμιασμό τους από το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο για τα Ναρκωτικά- «είλωτες» της μάχης κατά των εξαρτήσεων. Το μέχρι σήμερα διαμορφωμένο χρέος των 13 εκατομμυρίων ευρώ προκύπτει από την άρνηση καταβολής εκ μέρους Υπουργείου Υγείας-Ο.ΚΑ.ΝΑ. των προγραμματισμένων μέσω 5ετών συμβάσεων εισφορών τους στα Κέντρα Πρόληψης για την περίοδο 2006-2009. Το Υπουργείο Οικονομικών δηλώνει πως τά 'δωσε. Το Υπουργείο Υγείας δηλώνει πως τα προώθησε. Ο Ο.ΚΑ.ΝΑ. δηλώνει πως ακόμη τα περιμένει. Κι αυτή είναι η -δωρική, είναι αλήθεια- ιστορία της εξαφάνισης 13 εκατομμυρίων ευρώ που προορίζονταν για την πρόληψη των εξαρτήσεων. Αυτή η οικονομική «μαύρη τρύπα» ρουφάει κάθε επιστημονική υποστήριξη-επιμόρφωση και συνεχιζόμενη ειδική κατάρτιση για τα στελέχη, με σημείο αναφοράς το κλείσιμο από το 2006 του Κέντρου Εκπαίδευσης Στελεχών Κέντρων Πρόληψης, που λειτουργούσε στο πρωτοπόρο ΕΠΙΨΥ με ευθύνη του ΟΚΑΝΑ.

Πίσω από τα παχιά λόγια περί «ευαισθησίας», «αγώνων» και «επιτυχιών», που οι άρχοντες του Υπουργείου Υγείας θα εκτοξεύσουν σαν φαντασμαγορικά πυροτεχνήματα την 26^η Ιουνίου, θα επιχειρήσουν να κρύψουν κακήν-κακώς τις οικογένειες, τους εφήβους, τους νέους των τοπικών κοινωνιών, που κινδυνεύουν να μείνουν χωρίς παροχή δημόσιων υπηρεσιών ψυχοκοινωνικής μέριμνας, εξ αιτίας των πολιτικών υποβάθμισης των Κέντρων Πρόληψης εκ μέρους του ίδιου του Υπουργείου Υγείας. Αλλά κι αυτό είναι μονάχα το μισό της αλήθειας που κρύβεται. Το άλλο μισό της είναι πως η παροχή των υπηρεσιών αυτών θα έπρεπε να είχε πάψει ήδη, δεδομένων των οφειλών του Υπουργείου Υγείας και των πολλαπλών σοβαρών προβλημάτων που έχουν αυτές επιφέρει. Το γεγονός ότι συνεχίζεται η παροχή των υπηρεσιών -και μάλιστα με ποιοτικά αποτελέσματα και σταθερά μακροπρόθεσμους σχεδιασμούς- οφείλεται αποκλειστικά στους εργαζόμενους και εργαζόμενες των Κέντρων Πρόληψης, τη συμπαράσταση των φορέων Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ευαισθητοποιημένων μελών των τοπικών κοινωνιών: Κυρίως, όμως, στην ηθική στήριξη εκ μέρους των ωφελουμένων των παρεμβάσεών μας, οι προσωπικές σχέσεις μας με τους οποίους μάς κινητοποιούν περισσότερο από όλα μαζί τα «πάρτυ» κατά των ναρκωτικών. Η δε απουσία του Υπουργείου Υγείας και του Ο.ΚΑ.ΝΑ. από τους αγώνες για την πρόληψη των εξαρτήσεων έχει χαρακτήρα ενεργητικό, καθώς λ.χ. υφυπουργοί έχουν δηλώσει «κλείστε τα να τελειώνουμε», ο Πρόεδρος του Ο.ΚΑ.ΝΑ. κ. Φωτεινόπουλος δήλωσε πριν πέντε εβδομάδες πως «δεν έχει καμιά ευθύνη για τα Κέντρα Πρόληψης» και ο Υπουργός κ. Αβραμόπουλος δήλωσε πριν τρεις εβδομάδες πως «τα Κέντρα Πρόληψης και χρηματοδοτούνται και εκείνο που έχουμε κάνει είναι να εξυγιάνουμε τον τρόπο λειτουργίας τους […] και χρήματα έχουν εξασφαλιστεί και νέους πόρους έχουμε διασφαλίσει». Ο φαρισσαϊσμός σ' όλο του το μεγαλείο.

Από τη μια πλευρά, λοιπόν, κάποιοι πραγματικά αγωνίζονται και μάλιστα απλήρωτοι, χωρίς ένσημα, χωρίς παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, χωρίς εκπαίδευση, χωρίς εποπτεία, χωρίς πιστοποίηση των υπηρεσιών τους, τελευταία χωρίς συναδέλφους (καθώς το 35% περίπου των εργαζομένων αλλάζουν επάγγελμα, δεδομένων των συνθηκών). Από την άλλη, τον κοινωνικό αυτόν αγώνα, που περιλαμβάνει πολλά μέλη των τοπικών κοινωνιών μας, θεωρούν το Υπουργείο Υγείας και ο Ο.ΚΑ.ΝΑ. πως μπορούν να καρπώνονται χωρίς καμιά υποχρέωση ή έστω εκδήλωση ελάχιστου ενδιαφέροντος απέναντί μας. Δεν θα τους κάνουμε, όμως, τη χάρη να παλινδρομήσουμε σε εποχές προηγούμενες και της φεουδαρχικής ακόμη. Θα συνεχίσουμε να καλύπτουμε τις πραγματικές, όσο και επείγουσες ανάγκες των πληθυσμών με προσωπικούς και συλλογικούς αγώνες, χωρίς όμως να αποδίδουμε κεφαλικό επιστημονικό φόρο, για όσο καιρό η κυρίαρχη τάση θα είναι αυτή της πλειοδοσίας σε πολιτικές υποκατάστασης/καταστολής, που σπρώχνουν το πρόβλημα κάτω από το κεντημένο με το σύνθημα «Πάρε το χάπι σου και δίνε του» χαλί.

Προκειμένου να προωθήσουμε τις χρόνιες διεκδικήσεις μας, έχουμε αποφασίσει τη διεξαγωγή του αγώνα μας σε παράλληλα πεδία. Φέτος, για παράδειγμα, η χώρα μας δεν θα εκπροσωπείται με στοιχεία σχετικά με την πρόληψη των εξαρτήσεων στην επίσημη ετήσια έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου για τα Ναρκωτικά. Αντ' αυτού, θα παρουσιάσουμε με δική μας ευθύνη το πλούσιο επιστημονικό έργο μας σε διημερίδα, που θα διεξαχθεί το φθινόπωρο στην Αθήνα, έχοντας στείλει, βέβαια, εδώ και δυόμισι μήνες εξασέλιδη αναλυτική αναφορά στο Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο, με την οποία εξηγούμε με λεπτομέρειες τις αιτίες της απόφασής μας και ονομάζουμε τους υπαίτιους της κατρακύλας της πρόληψης των εξαρτήσεων στην Ελλάδα. Επιπλέον, από τις 19 έως τις 25 Ιουνίου θα δίνονται συνεντεύξεις τύπου σε αστικά κέντρα της Περιφέρειας, με πρωτοβουλία του Προέδρου του Σωματείου και έμπειρων εργαζομένων περιφερειακών Κέντρων, προκειμένου να αναδειχτούν κατά το δυνατόν πληρέστερα τα προβλήματα και τα αιτήματά μας. Από τις νέες μορφές διαμαρτυρίας μας δεν θα απουσιάζουν τα δρώμενα, με τις μορφές κοινωνικών «αντι-πάρτυ» ως απάντηση στα αντικοινωνικά «πάρτυ» της αναλγησίας και της υποκρισίας.  Στις κατά τόπους δράσεις μας της 26^ης Ιούνη οι συμπολίτες μας θα ενημερώνονται τόσο για τις δράσεις μας όσο και, κυρίως, για τα εμπόδια, τα οποία Υπουργείο Υγείας και Ο.ΚΑ.ΝΑ. θέτουν στο έργο μας τα τελευταία τρία χρόνια, επιλέγοντας να εγκαταλείψει έναν επιτυχημένο θεσμό κατά των Ναρκωτικών, τα Κέντρα Πρόληψης. Προκειμένου να υποστηριχτεί ο στόχος αυτός, έχει εκδοθεί κοινή αφίσα διαμαρτυρίας, που θα αναρτηθεί σε κάθε σημείο της χώρας όπου υπάρχει Κέντρο Πρόληψης.

Συνεχίζουμε τον αγώνα μας μέχρι να επιλυθεί το θεμελιώδες θεσμικό πρόβλημα των Κέντρων Πρόληψης της χώρας, με πρόβλεψη πάγιας και επαρκούς χρηματοδότησης από τον κρατικό προϋπολογισμό και διασφάλιση τόσο της επαρκούς στελέχωσής μας, σε αντιστοιχία με τις αυξανόμενες ανάγκες των τοπικών κοινωνιών, όσο και της επιστημονικής εκπαίδευσής μας και του γνήσιου αποκεντρωτικού χαρακτήρα των υπηρεσιών μας.  Άμεση, ωστόσο, διεκδίκησή μας καθίσταται εκ των πραγμάτων η καταβολή των οφειλών Υπουργείου Υγείας-Ο.ΚΑ.ΝΑ. ύψους 13 εκατομμυρίων ευρώ. Την επόμενη της καταβολής των οφειλών, απαιτούμε να ξεκινήσει υπεύθυνος διάλογος σχετικά με την επίλυση του θεσμικού μας προβλήματος, με συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων φορέων και των κοινοβουλευτικών κομμάτων και επί της βάσης επίσημης πρότασής μας για δίκτυο αυτοδιοικούμενων Ν.Π.Δ.Δ., υπό τη συνεπή επιστημονική εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και του ΟΚΑΝΑ.

Για τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες των Κέντρων Πρόληψης κάθε μέρα είναι κατά των ναρκωτικών!

Το ντόπινγκ ως εξάρτηση, η Πρόληψη ως ανάγκη

 

Του Παναγ. Α. Μπούρδαλα*

 

 Φίλες και φίλοι, εκπρόσωποι τοπικών αρχών και φορέων, γονείς, εκπαιδευτικοί, προπονητές, αθλητικοί παράγοντες, αθλήτριες και αθλητές, νέες και νέοι της περιοχής μας**.  

Φαίνεται ότι στο αποψινό μας πρόβλημα έχουμε φτάσει και στην Χώρα μας στο σημείο μηδέν. Στο επίπεδο του πρωταθλητισμού φαίνεται να έχουμε γίνει ένα ενδιάμεσο κακέκτυπο μεταξύ της πρώην Ανατολικής Γερμανίας και  μιας  Πολιτείας των  σύγχρονων ΗΠΑ.

 Δώσαμε λοιπόν τα ρέστα μας στο επίπεδο των κινήτρων των πρωταθλητών (λεφτά, αποκατάσταση στις ένοπλες δυνάμεις και στα σώματα ασφαλείας, άδειες ΠΡΟ-ΠΟ, βενζινάδικα, σπρώξιμο στις Πανεπιστημιακές σχολές, και ακόμη χορηγούς, δόξες και τιμές…). Άραγε μόνο αυτά τα κίνητρα, ως θέλγητρα, τραβάνε το κάρο του ντόπινγκ ή μαζί με όλη τη σύγχρονη φαρμακοβιομηχανία, χέρι με χέρι και με τη βιομηχανία του θεάματος;

 Σχεδόν ελάχιστοι ανταγωνιστικοί αθλητές στην εποχή μας δεν κάνουν πια χρήση επικίνδυνων, παράνομων ή αγνώστων ουσιών και μεθόδων. Μια τέτοια αθλήτρια, την Μαρία Δακουτρού,  θα σας παρουσιάσουμε στο δεύτερο μέρος της ημερίδας μας. Όλοι βέβαια  γνωρίζουμε ότι το αντιντόπινγκ έπεται του ντόπινγκ και όταν γίνεται, είναι συχνά διάτρητο. Υπάρχουν αθλήματα όπου η εξάρτηση απ' αυτό γίνεται σε μικρές ηλικίες, με παρότρυνση συχνά και των ίδιων των προπονητών, αλλά  και αθλητικών παραγόντων. Άλλοτε γίνεται με την άγνοια και άλλοτε με την ανοχή ή και την συναίνεση των γονέων. Αργότερα  και  με την συναίνεση των ίδιων των αθλητών και αθλητριών.

Ο ειδικός του θέματος που μας απασχολεί, γιατρός Τάκης Γεωργακόπουλος,  θα κάνει μια προσπάθεια παρουσίασης του  πως φτάσαμε μέχρις εδώ. Θα αναδείξει προβλήματα που δημιουργούνται στους αθλητές. Και ο συνάδελφος του χώρου, γυμναστής και προπονητής Γιάννης Δαγκόγλου θα καταδείξει  πως ο ανταγωνιστικός πρωταθλητισμός  εισχωρεί βαθιά στον αναπτυξιακό και στον σχολικό πρωταθλητισμό. Ο Γραμματέας της τροπικής ΕΛΜΕ  και επί πολλά χρόνια μέλος του ΔΣ,   Αντώνης Ναξάκης, θα προσπαθήσει να σκιαγραφήσει πως ο σύγχρονος ανταγωνιστικός αθλητισμός είναι αλληλοεπηρεαζόμενος,  σύμφυτος και παράλληλος με το σύγχρονο εκπαιδευτικό σύστημα από τη μια μεριά, και με  την κοινωνική εκπαίδευση και διαπαιδαγώγησή μας από την άλλη.

Ήδη το πρόβλημα του ντόπινγκ έχει περάσει και στο χώρο μιας άλλης μορφής άθλησης, αυτής των γυμναστηρίων.  Και εκεί, παρότι κάποια ακόμα  ανθίστανται, η πίεση από τα κυκλώματα πείθει μεγάλα  τμήματα αθλουμένων να κάνουν χρήση και κατάχρηση του ντόπινγκ.

Είναι αλήθεια πως εμείς  οι σύγχρονοι λαοί και πολίτες ντοπαριζόμαστε συχνά με ψευδαισθήσεις, αλλά ταυτόχρονα ηθικολογούμε για τον εμπορευματοποιημένο πρωταθλητισμό, τους χορηγούς και το ντόπινγκ.

Πρέπει επομένως να κατανοήσουμε γιατί το κράτος συχνά εφαρμόζει  για τις εθνικές ομάδες μεθόδους   ολοκληρωτισμού. Στρατωνίζει τις αθλήτριες και τους αθλητές (και μάλιστα από κοινού), ταυτίζει το  νόθο πρωταθλητισμό με το εθνικό χρέος,  εφαρμόζει πλύση εγκεφάλου στους πολίτες, επιδεικνύει τους κατά κανόνα υπερπρωταθλητές ως πρότυπα για τη νεολαία κλπ. Ας δούμε μεταφορικά το:  «για την Ελλάδα ρε γαμώτο!!!!».  Και κατόπιν σχεδόν όλοι μαζί, κράτος, κεφάλαιο, αθλητικοί φορείς, μέσα μαζικής εποπτείας και κοινωνία, σπρώχνουμε τα νιάτα μας στο σύγχρονο δουλεμπόριο και  στη σύγχρονη αθλητική πορνεία.

Η φαρμακοδιέγερση φαίνεται να είναι λοιπόν απλά «μια παράπλευρη απώλεια» του ψευτοπολιτισμού της εμπορευματοποιημένης, εξατομικευμένης,   φαντασιακής και εκκοσμικευμένης ζωής μας.

Αφαίμαξη, ψευτοκυήσεις, αναβολικά στεροειδή, αμφεταμίνες, πεπτιδικές ορμόνες, διεγερτικά, ναρκωτικά, διουρητικά, μάσκες, κοκτέιλ, κρεατίνη, ερυθροποιητίνη, ψευτο-«συμπληρώματα διατροφής»,  είναι μερικές από τις όψεις του σύγχρονου αυτού δαίμονα και  νευρογένεση,   εγκεφαλικό και  γονιδιακό ντόπιγκ, αυτού δηλαδή που έρχεται.

Ο σύλλογός μας με μεγάλη προσοχή στην αρχή και με μεγάλη πίστη σήμερα, θέλει να ανοίξει το ζήτημα αυτό στο επίπεδο της κοινωνίας. Θεωρεί πως η λύση και αυτού του προβλήματος βρίσκεται μέσα μας, κοντά μας, γύρω μας,  αρκετά μακριά δηλαδή από τους ειδικούς που το δημιουργούν ή έστω αντιμάχονται μόνοι τους.

Ένας επί πλέον λόγος είναι ότι, σε αντίθεση με τα απαξιωμένα στην κοινωνία ναρκωτικά, αυτού του είδους η χρήση, κατάχρηση και επομένως εξάρτηση, έχει μεγάλη εθνική και κοινωνική καταξίωση. Ο ανταγωνιστικός αθλητισμός φαίνεται να είναι το σύγχρονο «όπιο των λαών» και ταυτόχρονα ένας από τους βασικούς μοχλούς διαπαιδαγώγησης του πάσης φύσεως ανταγωνισμού. Γι' αυτό πρόκειται για μια τεράστια βιομηχανία παραγωγής, διαφήμισης, διακίνησης και υπερβολικής εξάρτησης.

Το 1970 μια έρευνα σε αμερικάνικα πανεπιστήμια απέδειξε ότι το 15% των κολεγιακών αθλητών χρησιμοποιούσε αναβολικά στεροειδή, ενώ το αντίστοιχο νούμερο το 1984 ήταν 20%. Νεότερες μελέτες που έγιναν το 1989, πάλι για τις ΗΠΑ, ανεβάζουν τον αριθμό των χρηστών των αναβολικών στο ένα εκατομμύριο ανθρώπους, κάθε ηλικίας. Επιπροσθέτως, εκείνη την περίοδο, 1988, μία ακόμη έρευνα σε Λύκειο του Μίτσιγκαν έδειξε ότι το 5% των αγοριών και το 1% των κοριτσιών είχαν κάνει χρήση αναβολικών, ενώ απ΄ όλα τα παιδιά που είχαν κάνει χρήση αναβολικών τα 2/3 από αυτούς ξεκίνησαν τη χρήση σε ηλικία 16 χρόνων.

  Στις αρχές της δεκαετίας του 1990 600.000 γυμνασιόπαιδες, τουλάχιστον το 4% του συνόλου, σε παναμερικανική έρευνα, έδειξε ότι χρησιμοποιούσαν στεροειδή, άλλοι για πρωταθλητισμό στα στάδια και άλλοι για ομορφιά στα γυμναστήρια.

Το ερώτημα είναι, αν  εμείς μοιάζουμε καθόλου με την αμερικάνικη κοινωνία. Μετά τους τελευταίους Ολυμπιακούς αγώνες αμφιβάλλει κανένας; Είναι τυχαίο μάλιστα το γεγονός ότι το  ΥΠΕΠΘ προσανατολίζεται σε αντιντόπινγκ κοντρόλ στους μαθητικούς αγώνες; Σ'  αυτό θα μας βοηθήσουν  ο σύμβουλος φυσικής αγωγής Χρήστος Κασίδης και οι γυμναστές μας Κώστας Βαμβακάς και Γιάννης Δαγκόγλου.

Σε έρευνα του περασμένου Σεπτέμβρη, Βήμα της Κυριακής (5-9-04) το 78,1% του κοινού αντιτίθεται ακόμη στο ντόπινγκ, αλλά το 63,7% το θεωρεί ως υπαρκτό πρόβλημα. Και σε άλλες έρευνες μαθαίνουμε πως η συντριπτική πλειοψηφία αθλητών (98%) δεν θα δυσκολευόταν να έπαιρνε ντόπινγκ,  αν ήταν νόμιμο ή προσβάσιμο. Και αυτό είναι εύκολα κατανοητό, γιατί ένας κανονικός άνθρωπος είναι αδύνατον να ανταγωνισθεί εκείνους που κάνουν «επιστημονική» προετοιμασία. Πιστεύω πως μ' αυτό το φόντο, θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε στο 2^ο μέρος και το παράπονο της πρωταθλήτριας,  αλλά και του πατέρα της.

Φαίνεται λοιπόν πως οι παράπλευρες απώλειες του σύγχρονου πρωταθλητισμού δεν είναι μόνο η υγεία, η έκπτωση παραδοσιακών αξιών, η εξάρτηση των  υπερπρωταθλητών, αλλά και η έκπτωση του αθλητισμού από τρόπο εκτόνωσης  και άμιλλας,  σε φαντασίωση και εμπόριο. Ταυτόχρονα γίνεται ορατή η ανάγκη για ανάπτυξη του ερασιτεχνικού, του λαϊκού αθλητισμού αλλά κυρίως του μη ανταγωνιστικού αθλητισμού. Σ' αυτό το ζήτημα περιμένουμε τους εισηγητές του 2^ου μέρους να μας δώσουν πολλά ερεθίσματα. Ιδίως περιμένουμε τις ιδέες, πρακτικές και προοπτικές που θα μας καταθέσει ο πρόεδρος του τοπικού μας οργανισμού Ο.Ν.Α., Αχιλλέας Γεωργακόπουλος.

Φαίνεται ακόμα πως χρειάζονται, πέρα από πολιτικές μεγάλης κλίμακας ενάντια στα πολυεθνικά παγκόσμια κυκλώματα, και πολιτικές κλίμακας πρόληψης στις μικρές ηλικίες και στις τοπικές κοινωνίες. Μέσα, αλλά και έξω από το σπίτι. Μέσα, αλλά και  έξω από τα σχολειά. Μέσα,  αλλά και έξω από τους αθλητικούς συλλόγους. Μέσα στις γειτονιές, όσο και όπου αυτές λειτουργούν, αλλά και σε υποδομές που καλούνται να δημιουργήσουν οι τοπικές συλλογικότητες, με πρώτους τους δήμους. Ο γιατρός Ανδρέας Σαμοθρακίτης, πρόεδρος της γνωστής κίνησης «Πρότασης», αλλά και εκπρόσωπός της στο κέντρο πρόληψης στο Νομό μας, θα μας δώσει μερικές τέτοιες μεθόδους και πρακτικές. Αυτές  έχουν ήδη εφαρμοστεί σε μικρή κλίμακα για την μάστιγα των απαξιωμένων ναρκωτικών σε πάρα πολλές ομάδες, σε όλη σχεδόν την Αχαΐα.

Είναι σημαντικό βέβαια οι φορείς της τοπικής μας κοινωνίας να τοποθετηθούν στο τρίτο μέρος. Αλλά και  οι παρόντες σύνεδροι, είτε εμπλέκονται άμεσα είτε έμμεσα στο χώρο του αθλητισμού ή της άθλησης, να φωτίσουν πλευρές του προβλήματος που προσπαθούμε απόψε να αγγίξουμε. 

Εξ άλλου το ζήτημα της πρόληψης δεν κρίνεται στις ημερίδες. Κρίνεται στην καθημερινότητα. Κρίνεται τόσο στις πολιτικές μεγάλης κλίμακας, όσο και στους τρόπους πρόληψης. Σε τρόπους δηλαδή που δίνουν περιεχόμενο ζωής στα  παιδιά μας. Αυτά τα παιδιά, που τα ρίχνουμε εμείς οι φυσικοί ή πνευματικοί γονείς στον κόσμο, πραγματικά σχεδόν σαν «άδεια σακιά». Και τα παιδιά  απλά προσπαθούν να τα γεμίσουν με λεφτά, δόξα, κατανάλωση, τζόγο, ναρκωτικά ή διεγερτικά, αφού εμείς περί «άλλα τυρβάζουμε»…

Ελπίζουμε  εσείς οι σύνεδροι εισηγητές να ρίξετε στη συνέχεια φως και οι υπόλοιποι εμείς να το πολλαπλασιάσουμε. Διότι έτσι  θα γνωρίσουμε έστω και ένα μέρος ακόμα της αλήθειας και  θα αρχίσουμε την απελευθέρωση και από την εξάρτηση αυτή.

–  Να πάμε δηλαδή πέρα από το καλό και το κακό.

– Να πάμε δηλαδή στην πρωτογενή πρόληψη, στις μικρές ηλικίες και στις τοπικές κοινωνίες.

–  Να αντισταθούμε έτσι καλύτερα και στις πολιτικές μεγάλης κλίμακας, που δυναμώνουν την φαρμακοδιέγερση.

 

* Το κείμενο αποτελεί εισαγωγική εισήγηση του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, ως Πρόεδρου του Συλλόγου Πρόληψης Ενημέρωσης Κατά Εξαρτησιογόνων Ουσιών (Σ.Π.Ε.Κ.Ε.Ο.) – «Παλμός ζωής» Μεσσάτιδας.  Το κείμενο δημοσιεύτηκε και στο Καλαβρυτινό περιοδικό «Επι-κοινωνείν», τ. 6, σελ. 33-36, ΙΟΥΝΙΟΣ 2005.

 

** Εισαγωγή   στο   πρόβλημα   της    εσπερινής ημερίδας: «Φαρμοκοδιέγερση (Ντόπινγκ): Πρόληψη στις μικρές ηλικίες  και στις τοπικές κοινωνίες».  Πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη, 20-04-2005, στην αίθουσα εκδηλώσεων  του Γυμνασίου Οβρυάς Μεσσάτιδας Αχαΐας.

Παρόν και μέλλον της ΓΟΝΙΔΙΑΚΗΣ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ

 

Του Σταμάτη Ν. Αλαχιώτη*

 

H γονιδιακή θεραπεία βρίσκεται ακόμη στη νηπιακή της ηλικία και ο δρόμος της «ενηλικίωσης» είναι μακρύς. Υπολογίζεται όμως ότι σε 10 χρόνια η Ιατρική θα έχει πολύ περισσότερα όπλα στη διάθεσή της για την αντιμετώπιση κληρονομικών ασθενειών.

Το 1902 είναι ο χρόνος   κατά τον οποίο γεννήθηκε η Ιατρική Γενετική όταν ο γιατρός Γκαρόντ περιέγραψε για πρώτη φορά μια κληρονομική ασθένεια, την αλκαπτονουρία, συσχετίζοντάς τη με ένα γονίδιο και το ένζυμο που κωδικοποιεί. Το ένζυμο είναι η οξειδάση του ομογεντισικού οξέος, που όμως δεν συντίθενται επειδή στον άρρωστο υπάρχει μια μετάλλαξη του γονιδίου. Το αποτέλεσμα είναι να μην καταβολίζεται το ομογεντισικό οξύ στο συκώτι και τα ούρα να έχουν μαύρο χρώμα.

H αντιμετώπιση των ασθενειών υπήρξε ανέκαθεν πρωταρχική φροντίδα. Από τη βοτανοθεραπεία ο άνθρωπος προχώρησε στην πρωτόγονη χειρουργική και στην ακινητοποίηση σπασμένων οστών. Τους δύο τελευταίους αιώνες αναπτύχθηκαν τεχνικές και μέθοδοι που αφορούν την αναισθητοποίηση, τον εμβολιασμό, τη χειρουργική, τα αντιβιοτικά κ.ά. Πιο πρόσφατα αναπτύχθηκαν περισσότερο αποτελεσματικές θεραπευτικές πρακτικές, όπως τα χημικά φάρμακα, η μικροχειρουργική, τα λέιζερ, οι μεταμοσχεύσεις και τελευταία το αναδυόμενο και πολλά υποσχόμενο πεδίο της γονιδιακής θεραπείας.

Ενώ όμως η πρόοδος στον τομέα της υγείας έκανε άλματα σε πολλές περιπτώσεις ασθενειών, μειώνοντας λ.χ. δραστικά την παιδική θνησιμότητα και εξαφανίζοντας πολλές λοιμώξεις, δεν επετεύχθη το ίδιο και για τις περισσότερες από 5.000 παθολογικές καταστάσεις που οφείλονται σε γενετική αιτιολογία. Γι' αυτό η προσπάθεια ανάπτυξης της γονιδιακής θεραπείας έχει πολύ μεγάλη σημασία. Τι εννοούμε όμως όταν αναφερόμαστε σε αυτό; Πού βρίσκεται αυτή η ερευνητική προσπάθεια; Πώς και πότε αναμένεται να είναι θεραπευτική πρακτική ρουτίνας που θα λύσει πολλά άλυτα ως σήμερα προβλήματα υγείας;

Σε γενικό τόνο η γονιδιακή θεραπεία συνίσταται στη διεπιστημονική αξιοποίηση ενός συνόλου τεχνικών μεταφοράς ενός φυσιολογικού γονιδίου στον ασθενή για την αποκατάσταση του παθολογικού γονιδίου που προκαλεί την ασθένεια. H μεταφορά αυτή μπορεί να γίνει εξωσωματικά με την απομόνωση αυτόλογων κυττάρων, προερχομένων δηλαδή από τον υπό θεραπεία ιστό, τη γενετική επιδιόρθωσή τους και τη μεταφορά τους στον άρρωστο. Στο πλαίσιο αυτό έμφαση δίδεται και στην αξιοποίηση βλαστοκυττάρων.

Στην ενδοσωματική γονιδιακή θεραπεία το φυσιολογικό γονίδιο εισάγεται στον άρρωστο ιστό αφού πρώτα «φορτωθεί» σε ειδικούς φορείς, ιούς λ.χ., ή σε λιποσώματα ή ακόμη με επιμόλυνση καθαρού σχετικού γονιδιακού DNA. Τελευταία επιχειρείται επίσης ο έλεγχος της έκφρασης του παθολογικού γονιδίου, η άμεση επιδιόρθωσή του με κατάλληλα σχεδιασμένα ολιγονουκλεοτίδια, η ενεργοποίηση προφαρμάκων που βασίζεται σε γονίδια-στόχους, η χρησιμοποίηση αποτελεσματικών αναστολέων, η αναζήτηση φαρμακευτικών μοριακών στόχων κ.ά. 

Παρ' όλη ωστόσο την έντονη προσπάθεια στο πεδίο αυτό, λίγες είναι οι περιπτώσεις επιτυχίας, με τη γονιδιακή θεραπεία να παραμένει ακόμη σε πειραματικό στάδιο. Μια περίπτωση λ.χ. επιτυχίας αφορά το ότι η σοβαρή συνδυασμένη ανοσοανεπάρκεια (SCID) μπορεί να διορθωθεί. Περίπου είκοσι τέτοιοι ασθενείς ζουν σήμερα ύστερα από γονιδιακή θεραπεία. H εν λόγω ασθένεια έχει αποτέλεσμα τη μη παραγωγή T λεμφοκυττάρων που είναι υπεύθυνα για τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος το αποτέλεσμα σε τέτοιους ασθενείς είναι οι πολύ εύκολες λοιμώξεις. H γενετική βάση αυτής της ανοσοανεπάρκειας οφείλεται σε μετάλλαξη του γονιδίου που κωδικοποιεί τη γc υπομονάδα του υποδοχέα της κυτοσίνης και αναφέρεται ως SCID-Χ1 ή σε παραλλαγή του γονιδίου της απαμινάσης της αδενονίνης, γνωστή ως ADA-SCID.

H επίτευξη της θεραπείας 16 ασθενών με SCID-Χ1 αιτιολογία και έξι με ADA-SCID έγινε με την κατάλληλη τροποποίηση ενός ρετροϊού που έφερε το φυσιολογικό γονίδιο. H επιδιόρθωση των T λεμφοκυττάρων ήταν επιτυχής και ο πρώτος ασθενής είναι υγιής για πάνω από έξι χρόνια. Ωστόσο τρεις SCID-Χ1 ασθενείς ανέπτυξαν μια ασθένεια σαν λευχαιμία και ο ένας απεβίωσε. H παρενέργεια αυτή αποδόθηκε στο ότι τα ειδικά νουκλεοτιδικά άκρα (LTR) του χρησιμοποιηθέντος ιού ενεργοποίησαν ένα πρωτοογκογονίδιο.

H παρατήρηση αυτή αναδεικνύει ένα ευάλωτο σημείο της γονιδιακής θεραπείας, την τυχαία ενσωμάτωση του φορέα-ιού στο γονιδίωμα του ασθενούς και τον συνακόλουθο επηρεασμό φυσιολογικών γονιδίων. Στο πρόβλημα αυτό οι ερευνητές αντιπαρατίθενται με διάφορους τρόπους, όπως λ.χ. με τη γενετική τροποποίηση των προαναφερθέντων άκρων του ιού, με την ενσωμάτωση γονιδίου το οποίο είναι ευαίσθητο σε φάρμακα που προκαλούν την επιλεκτική αυτοκτονία επικίνδυνων γενετικώς τροποποιημένων κυττάρων που μπορεί να μετατραπούν σε καρκινικά κ.ά.

Μια άλλη πρόσφατη προσπάθεια αναφέρεται στην προσθήκη 34 βάσεων αναγνώρισης ειδικών θέσεων ενσωμάτωσης του ιού στο γονιδίωμα, οι οποίες περιορίστηκαν μόνο σε επτά και επετεύχθη θεραπεία της τυροσυναιμίας-1 στα ποντίκια. Πέραν όμως των στρατηγικών μεταφοράς πρόσθετου-φυσιολογικού γονιδίου, η επιδιόρθωση του παθολογικού επί τόπου μπορεί να λύσει ακόμη καλύτερα τα προβλήματα ενεργοποίησης ή απενεργοποίησης γειτονικών προς τη θέση ενσωμάτωσης φυσιολογικών γονιδίων.

Στο επίπεδο αυτό διερευνάται η «κατασκευή» μιας χιμαιρικής πρωτεΐνης η οποία μπορεί να δένεται στο υπό διόρθωση μεταλλαγμένο τμήμα του DNA και ταυτόχρονα να σπάει τη διπλή έλικά του. Μια τέτοια πρωτεΐνη διοχετευόμενη στο κύτταρο ενεργοποιεί στη συνέχεια το ενδογενές σύστημα επιδιόρθωσης του DNA εξαλείφοντας τη μετάλλαξη. H ομάδα του Χόλμες, λ.χ., κατάφερε με τον τρόπο αυτόν να επιδιορθώσει τη μετάλλαξη γc αρκετών κυττάρων (5%-17%) σε καλλιέργεια.

Ενα άλλο πρόβλημα της γονιδιακής θεραπείας αφορά τα μη διαιρούμενα κύτταρα-στόχους. H περίπτωση αυτή προσεγγίζεται με τη χρησιμοποίηση μιας γενετικής «κασέτας» που δεν απαιτεί ενσωμάτωση στο γονιδίωμα όπως π.χ. ένας αδενοϊός που φέρει και το κατάλληλο φυσιολογικό γονίδιο, σύστημα που έχει στόχο μυϊκά κύτταρα, λ.χ., ή νευρώνες ή ακόμη και καρκινικά κύτταρα, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση δεν απαιτείται ιδιαίτερα μακρόχρονη έκφραση του εν λόγω διαγονιδιακού συστήματος του ιού το οποίο διατηρείται για ικανοποιητικό χρόνο σε ποικίλους ιστούς, τουλάχιστον σε ζωικά μοντέλα.

H προσέγγιση αυτή θεωρείται ασφαλής και αποτελεσματική για πολλές μεταβολικές ασθένειες στα ζώα. Γι' αυτό η αιμοφιλία, λ.χ., όπως και άλλες επίσης κληρονομικές μεταβολικές ασθένειες θα μπορούσαν να θεραπευθούν αξιοποιώντας τέτοια διαγονιδιακά συστήματα αδενοϊών. Αλλες προσπάθειες αφορούν την αναστολή της έκφρασης ενός μεταλλαγμένου εξωνίου (μέρους δηλαδή του γονιδίου) ή την αποσιώπηση του γονιδίου με τη μη έκφρασή του μέσω της RNA παρεμβολής, της αξιοποίησης δηλαδή συνθετικών RNA ολιγονουκλεοτιδίων που είναι συμπληρωματικά με το mRNA του υπό θεραπεία γονιδίου και υβριδίζονται με αυτό αδρανοποιώντας το. Τέτοια ειδικά ολιγονουκλεοτίδια αναφέρονται και ως αντιπαράλληλα φάρμακα.

Ολες αυτές οι πρόσφατες προσπάθειες εστιάζονται πρωτίστως σε πειραματόζωα και εκτιμάται ότι θα μπορούσαν τελειοποιημένες να εφαρμοσθούν και στον άνθρωπο ύστερα από περίπου 10 χρόνια. Ωστόσο ήδη βρίσκονται στον σχεδιασμό (και από έλληνες ερευνητές) νέες κλινικές δοκιμές. H σχετική, π.χ., αξιοποίηση των αιμοποιητικών βλαστοκυττάρων για τη θεραπεία ασθενειών όπως λ.χ. η β-θαλασσαιμία, η δρεπανοκυτταρική αναιμία κ.ά. είναι μια αισιόδοξη προσπάθεια, η οποία όμως δεν ταυτίζεται ακόμη με την επιδιωκόμενη άμεση λύση που ο κάθε ενδιαφερόμενος προσδοκά. Ο δρόμος είναι αναμφίβολα μακρός ώσπου να γίνει ρουτίνα η γονιδιακή θεραπεία είναι όμως και διάπλατα ανοιχτός.

 

* O κ. Σταμάτης Αλαχιώτης είναι καθηγητής Γενετικής, πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Πατρών.

 

ΠΗΓΗ:  Κυριακή 21 Μαΐου 2006,

http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=173458&ct=33&dt=21/05/2006

«ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΣΤΕΛΕΧΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ»

ΣΩΜΑΤΕΙΟ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΑ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΟΚΑΝΑ & ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗΣ

 

Διεύθυνση Γραμματείας :

Κέντρο Πρόληψης Νομού Σάμου «Φάρος»

Tel: 22730 23443, FAX: 2273023441

Πληροφορίες: Αλεξ, Σταθακιός

Ιστολόγιο: www.prolipsiworkers.blogspot.com

Email 1: prolipsiworkers@yahoo.gr    

 

 Δελτίο Τύπου  

Το Δ.Σ. του Σωματείου Εργαζομένων στα Κέντρα Πρόληψης, συναντήθηκε  την Πέμπτη  14/5/2009, για τρίτη φορά  με  τον Μακαριότατο Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ. κ. Ιερώνυμο.

Ο Μακαριότατος, έχει εκδηλώσει το έντονο ενδιαφέρον του για το έργο μας,  του οποίου είναι και γνώστης από την περίοδο που ήταν Μητροπολίτης Θηβών & Λεβαδίας, και είχε στενή συνεργασία με το τοπικό Κέντρο Πρόληψης στο οποίο συμμετέχει και η Μητρόπολη. 

Ο Αρχιεπίσκοπος έχει επανειλημμένα θέσει με υπομνήματά του το πρόβλημα των Κέντρων Πρόληψης ΟΚΑΝΑ & Αυτοδιοίκησης στους Αρμόδιους Υπουργούς, από τους οποίους λαμβάνει διαβεβαιώσεις ότι θα λυθεί. 

 

Οι διαβεβαιώσεις των Υπουργών, οι οποίες δίνονται  πλέον και δημόσια (για παράδειγμα η πρόσφατη τοποθέτηση του υφυπουργού Υγείας κ. Σαλμά στη Βουλή) παραμένουν μέχρι στιγμή χωρίς πρακτικό αντίκρισμα.

Ο Αρχιεπίσκοπος για μια ακόμα φορά ανέλαβε την υποχρέωση να επικοινωνήσει προσωπικά με το Υπουργεία Υγείας και Οικονομικών, κάνοντας έκκληση στην ανθρωπιά των Υπευθύνων όχι κυρίως για τους εργαζομένους των Κ. Π., αλλά για τους γονείς και τους νέους που χάνουν έτσι ένα στήριγμα.

Στην συνέχεια συζητήσαμε  μαζί του πάνω στην σκέψη του να δημιουργήσει η Εκκλησία μια δομή  φιλοξενίας  για ανθρώπους που μεταβαίνουν από την Επαρχία στην Αθήνα για ακολουθήσουν προγράμματα απεξάρτησης, αλλά και για πρώην χρήστες που βρίσκονται στα αρχή της Κοινωνικής τους Επανένταξης. 

Η συνάντηση κλείστηκε με την μεσολάβηση του μητροπολίτη Ζακύνθου Χρυσόστομου, εκ των ιδρυτών του Κέντρου Πρόληψης του Νομού και πρώην προέδρου του.

           Το Δ.Σ. του Σωματείου       

 

ΠΗΓΗ:  http://manitaritoubounou.wordpress.com/2009/05/17/prolipsi-ektelesis-prolipsis-mais2009/  

 

Ο ανταγωνισμός στην εκπαίδευση του σήμερα*

 

Του Αντώνη Ναξάκη**

 

Το ερώτημα τέθηκε: γιατί τα παιδιά λοιπόν μαζικά στρέφονται στο ντόπινγκ; Νομίζω ότι είναι δύσκολο να απαντηθεί, ούτε εγώ θα μπορέσω φυσικά να το απαντήσω, απλώς ίσως μπορέσω να φωτίσω κάποιες άλλες πλευρές. Πάντως οι απαντήσεις είναι ήδη φαλκιδεμένες από τα στατιστικά στοιχεία που έδωσε ο προηγούμενος ομιλητής. Όταν υπάρχουν τόσο μεγάλα ποσοστά παιδιών που απαντούν «δεν με ενδιαφέρει αν με πιάσουν ή δεν με πιάσουν, αρκεί να γίνω ο πρώτος», τα πράγματα όπως καταλαβαίνετε έχουν γίνει πάρα πολύ δύσκολα.

Το θέμα για το οποίο θα ήθελα να πω δυο λόγια, είναι ο ανταγωνισμός μέσα στο σχολείο. Κάνοντας όμως μια αρχική διαπίστωση. Όλοι εμείς που είμαστε εδώ έχουμε ζήσει ένα σχολείο που είχε και αυτό ανταγωνισμό. Βέβαια, όσο πιο παλιοί είμαστε, τόσο μέσα σε αυτό το σχολείο είχαμε δει και άλλα στοιχεία εκτός από τον ανταγωνισμό. Είχαμε δει στοιχεία αλληλεγγύης, είχαμε δει στοιχεία συνεργατικότητας. Τώρα πλέον νομίζω ότι αυτά τα στοιχεία έχουν εξαλειφθεί.

Εκείνο για το οποίο θα ήθελα περισσότερο να μιλήσουμε και να δούμε λίγο πιο βαθιά, είναι αυτό που όλοι παρατηρούμε, ότι το σημερινό σχολείο αλλάζει. Και αλλάζει δραματικά, γίνεται άλλο, εντελώς διαφορετικό σταδιακά από αυτό που εμείς οι παλιότεροι ζήσαμε. Γιατί, είναι το μεγάλο ερώτημα. Αυτό που θέλω να αναπτύξω, είναι ότι το καινούργιο σχολείο που προετοιμάζεται, που σιγά-σιγά διαμορφώνεται, που κάτω από τα πόδια μας περνάει και γίνεται πράξη, είναι ένα σχολείο που θέλει να υπηρετήσει την αναπαραγωγή ενός νέου τύπου ανθρώπου. Ριζικά διαφορετικού από αυτό που ξέρουμε.

Μιλάμε για έναν άνθρωπο που εκπαιδεύεται να ξεχάσει κάθε είδους αγαθό δημόσιο, δωρεάν και για όλους. Να μάθει πως όλα πρέπει να τα αγοράζει, πως όλα είναι εμπορεύματα, παιδεία, υγεία, ασφάλιση, υπάρχουν μόνο ως εμπορεύματα. Ακόμα και τα όνειρα, οι φαντασιώσεις, η αλληλεγγύη, ο οίκτος, η τύχη, όλα αυτά έχουν μετατραπεί σε νέο είδος, σε νέου τύπου εμπορεύματα. Βεβαίως,  θέλω να πω και για τα εμπορεύματα τα οποία κατευθύνονται στο να αλλάξουν τα αποτελέσματα της φύσης και στον άνθρωπο και σε όλη τη φύση. Τα επαγγέλματα του σώματος έχουν γίνει τα κατ' εξοχήν επαγγέλματα της εποχής μας και από ότι φαίνεται το μέλλον είναι σκοτεινό.

Ένας τέτοιος λοιπόν άνθρωπος, που μαθαίνει να τα αγοράζει όλα, πρέπει να μάθει να τα πουλάει κιόλας. Όχι απλώς να τα πουλάει. Κάθε στιγμή μέσα στον χρόνο πρέπει να έχει αυτή την ιδιότητα. Για τον σημερινό άνθρωπο και τον αυριανό εργαζόμενο, δεν μπορεί να υπάρχει ελεύθερος χρόνος, πρέπει να είναι έτοιμος ανά πάσα στιγμή να πουλήσει τις δεξιότητες του και πρέπει ταυτόχρονα κάθε στιγμή να τις ανανεώνει, να βρίσκει τρόπους να τις συμπληρώνει, να τις κάνει ελκυστικές για έναν εργοδότη που πιθανώς να τον ζητήσει στη δουλειά του.

Επομένως ένας τέτοιος άνθρωπος πρέπει να ξεχάσει την μόνιμη και σταθερή εργασία και τον ελεύθερο χρόνο. Ελεύθερος χρόνος υπάρχει σήμερα μόνον για τους ανέργους. Όλοι οι υπόλοιποι πρέπει ανά πάσα στιγμή στο μυαλό τους να έχουν την ανανέωση των προσόντων τους και την δυνατότητά τους να βρεθεί ένας εργοδότης για να τους δώσει δουλειά.

Επομένως οι νέες δεξιότητες πρέπει να έχουν, και οι νέες γνώσεις στο σχολείο του σήμερα,  αποκλειστικά σχέση με την αγορά εργασίας, να μην έχουν απολύτως με τίποτα άλλο σχέση, παρά μόνο με αυτήν την αγορά που ανά πάσα στιγμή «επιζητά» να μας χρησιμοποιήσει. Ένας τέτοιος λοιπόν άνθρωπος, που δεν θεωρεί τίποτα δωρεάν και κοινό για όλους, που αντιλαμβάνεται τα πάντα ως εμπορεύματα, ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, καταλαβαίνετε πως θεωρεί όλους τους άλλους ανταγωνιστές του.

Είναι υποχρεωμένος να γίνει ο καλύτερος σπρίντερ στον αγώνα δρόμου, για την απόκτηση εκείνων των γνωστικών προσόντων που θα του δίνουν προτεραιότητα σε σχέση με τους ανταγωνιστές του. Μια τέτοια διαδικασία έχει βεβαίως ακόμα βαθύτερες συνέπειες. Το κυνήγι για αγοραίες γνώσεις και πληροφορίες που ο καθένας μας πρέπει να μάθει να τις αποβάλει τόσο γρήγορα, όσο γρήγορα τις προλαμβάνει. Διότι όπως ξέρετε οι τεχνολογίες αλλάζουν, τα δεδομένα αλλάζουν, επομένως η ιδιότητα της άμεσης πρόσληψης και αποβολής των αχρήστων πρέπει να γίνει καθοριστική για όλους, οδηγεί τα εκπαιδευτικά συστήματα σε γνώσεις εφήμερες και επιφανειακές.

Το κυριότερο όμως είναι πως η όλη διαδικασία αποκλείει την ανάπτυξη της κριτικής ικανότητας και κυρίως οδηγεί τον άνθρωπο σε αδυναμία να εμβαθύνει στα μεγάλα ερωτήματα: τι είναι αλήθεια, τι ελευθερία και τι εν τέλει είναι και ποιος ο σκοπός της ίδιας της ζωής; Το σχολείο σήμερα δεν βοηθάει τα παιδιά να σκέφτονται,  αλλά τα εκπαιδεύει με έναν ξέφρενο ρυθμό στην εκμάθηση τεχνικών. Όμως αυτό κυρίως πλήττει τα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Σε αυτό θα ήθελα να δώσω περισσότερες εξηγήσεις.

Σήμερα γνωρίζουμε πως οι κυριότεροι παράγοντες που καθορίζουν την μαθησιακή ικανότητα – δυνατότητα ενός νέου είναι:

α. Το μορφωτικό κεφάλαιο που μεταφέρει, κυρίως από την οικογένειά του και τον άμεσο κοινωνικό του περίγυρο, πριν πάει καλά-καλά καν στο σχολείο. Αυτός είναι ο κυριότερος, ο πιο σπουδαίος παράγοντας απ' όλους. Όλες οι έρευνες αυτό δείχνουν.

β. Οι ταξικές βεβαίως και κοινωνικές διαφορές, δηλαδή το αν προέρχεται ή όχι το παιδί από τα φτωχά στρώματα του χωριού και της πόλης.

γ). Οι διαφορές χωριού και πόλης, οι χωροταξικές διαφορές.

δ). Οι γλωσσικές διαφορές. Όπως ξέρετε το εκπαιδευτικό μας σύστημα έχει την γλώσσα των Αθηνών και αυτό παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην μαθησιακή πορεία ενός νέου.

ε). Το περιεχόμενο των αναλυτικών προγραμμάτων του εκπαιδευτικού συστήματος.

Ισχυρίζομαι πως συνειδητά αυτοί που προωθούν τις αλλαγές στο περιεχόμενο των σχολικών βιβλίων, θέλουν να πλήξουν τα παιδιά από τα φτωχότερα στρώματα. Γιατί ο μόνος τρόπος για να αναπτύξουν αυτά τα παιδιά την κριτική τους ικανότητα και να ξεπεράσουν τα προηγούμενα που είπα, τις διαφορές τις προηγούμενες, έστω και να κάνουν μια προσπάθεια ξεπεράσματος, έχει να κάνει με το πόσο το περιεχόμενο των γνώσεων και ο δάσκαλος θα τα βοηθήσει. Αυτά τα δύο στοιχεία είναι οι μόνοι παράγοντες που μπορούν να βοηθήσουν.

Όμως κριτική ικανότητα, φίλοι και φίλες, χωρίς την πρακτική αριθμητική στο δημοτικό και τη γεωμετρία, νομίζετε πως μπορεί να αποκτηθεί; Είναι δυνατόν να παρακολουθούμε τα βιβλία στο δημοτικό και να μην αντιδρά κανένας; Τα τρία κύρια βάθρα, η πρακτική αριθμητική, η γεωμετρία και η γλώσσα έχουνε γίνει τεχνοκρατικά βελάκια στα βιβλία του δημοτικού, που πάνε στις διάφορες κατευθύνσεις, δηλαδή στο πουθενά.

Ξέρετε με αυτή τη μεταρρύθμιση του ογδόντα δύο, που δεν είναι καθόλου πρόσφατη, έγινε η μεγαλύτερη και η σημαντικότερη καταστροφή της δυνατότητας, ιδιαίτερα των φτωχών, να αποκτήσουν κριτική ικανότητα και να πλησιάσουν τους υπόλοιπους, γιατί άλλοι τα είχαν από πριν, ενώ αυτοί δεν τα είχαν. Δεν εξαιρώ τον δάσκαλο, αλλά δεν νομίζω ότι είναι το θέμα μας αυτή τη στιγμή. Βεβαίως ο δάσκαλος είναι ο επόμενος βασικός παράγοντας.

Επομένως το σημερινό σχολείο μεταβάλλεται ακόμα περισσότερο σε σχολείο του απόλυτου ατομικού ανταγωνισμού και μάλιστα με τα ασθενέστερα κοινωνικά στρώματα σε όλο και πιο δυσμενή θέση. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες έρχεται το θέαμα και το θεαματικό να επιβάλει πραγματική παιδεία στη νεολαία. Να γίνω ο πρώτος. Γιατί να γίνω ο πρώτος; Για να αποκτήσω όλα αυτά που βλέπω στην τηλεόραση. Γι' αυτό θα γίνω ο πρώτος. Το θέαμα επιβάλει ανάγκες, συμπεριφορές, φαντασιώσεις, πρότυπα και επιδιώξεις. Έτσι λοιπόν ο νέος, απελπιστικά μόνος, σε ένα τρομακτικό ανταγωνισμό με όλους.

Πρώτη φορά αυτή τη στιγμή στα πανεπιστήμια συμβαίνει το πρωτοφανέρωτο, δεν υπάρχει αντιγραφή, ξέρετε γιατί; Διότι δεν λέει ο ένας στον άλλον, μόνο αν γίνει με άλλο τρόπο η αντιγραφή, αυτό είναι πρωτάκουστο, δεν λέει ο ένας στον άλλον, τι γίνεται ακόμα κι ο φίλος με τον φίλο. Έχω δύο παιδιά στο Πολυτεχνείο και ξέρω τι γίνεται αυτή τη στιγμή. Έτσι λοιπόν ο νέος απελπιστικά μόνος, σε ανταγωνισμό με όλους, ευρισκόμενος σε αδυναμία να ακολουθήσει τους ρυθμούς εκμάθησης τεχνικών και γνώσεων πληροφοριών, ανάλογα με τον στόμα από τον οποίο προέρχεται, οδηγείται τελικά στο ντόπινγκ στα καλλιστεία και τα λοιπά. Ψάχνει να βρει έναν τρόπο ύπαρξης πως θα υπάρξει αυτός, αφού δεν μπορεί να ακολουθήσει τον δρόμο των άλλων πρέπει να βρει διάφορους τρόπους ύπαρξης.

Τέλος θα ήθελα να υπογραμμίσω πως αυτή η κατάσταση οδηγεί το σύνολο της νεολαίας, ανεξαρτήτως μορφωτικού επιπέδου, σε ψυχικά και σωματικά προβλήματα. Σε λίγο θα γίνουμε μια κοινωνία των ψυχολόγων, διότι όταν μόνος σου πρέπει να συγκρουστείς με όλους και με όλα, δεν υπάρχει τίποτα το συλλογικό, το κοινό, το συνεργατικό, το ομαδικό, το συλλογικό, ακόμα και μέσα στο συλλογικό, και σε όλα τα αθλήματα και τα συλλογικά ακόμα έχουν γίνει ατομικά. Πως θα αντέξεις;

Και τέλος ήθελα με μια λέξη να πω τον τελικό σκοπό αυτής της απόλυτης εξατομίκευσης. Έχω την εντύπωση ότι αυτή η απόλυτη εξατομίκευση που προωθείται στην κοινωνία μας  αναπαράγεται και προωθείται και μέσω των εκπαιδευτικών συστημάτων. Και όσο θα δείτε να αλλάζει το εκπαιδευτικό σύστημα, τόσο πιο έντονα θα αναπαράγει αυτές τις συνθήκες. Νομίζω ότι έχει να κάνει με την καταστροφή των συλλογικών αντιπάλων, των «εχόντων και των κατεχόντων».

Διότι βεβαίως, όταν ο καθένας, βιωματικά πλέον, ανταγωνίζεται τους πάντες και τα πάντα πως θα συγκρουστεί με αυτόν που πραγματικά έχει την εξουσία και με αυτόν που πραγματικά κατέχει τα πάντα; Είναι αδύνατον. Επομένως υπάρχει ένας βαθύτερος σκοπός αυτής της απόλυτης εξατομίκευσης και ένας βαθύτερος λόγος που τα εκπαιδευτικά συστήματα μεταβάλλονται για να την υπηρετήσουν.

Δεν έχω λύσεις. Οι λύσεις μόνον συλλογικά μπορούν να εμφανιστούν. Πάντως, αν δεν υπάρξουν συλλογικές δράσεις με αποτελέσματα, εάν οι άνθρωποι δεν ξαναμάθουν ότι μπορούν και να παράγουν ακόμα συλλογικά και να ζουν με διαδικασίες που γίνονται συλλογικά και έχουν και συλλογικά αποτελέσματα, νομίζω ότι τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα στα επόμενα χρόνια.

Ευχαριστώ.

* Αποτελεί την 3^η εισήγηση στην εκδήλωση: «Η φαρμακοδιέγερση (ντόπινγκ) στις μικρές ηλικίες και στις τοπικές κοινωνίες», που πραγματοποιήθηκε στις 20-04-2005, Γυμν. Οβρυάς από το Σύλλογο Πρόληψης Ενημέρωσης Κατά Εξαρτησιογόνων Ουσιών (ΣΠΕΚΕΟ).

** Εκπαιδευτικός. Τότε ήταν γραμματέας της Α΄  ΕΛΜΕ Αχαΐας