Τομή του χρόνου αναζητείται
Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα
Κάθε τομή,
μαχαίρι αιχμηρό ή γεγονός θεσπέσιο
έχει ως αιτία.
Κάθε απάτη,
στόματα πολλά ψευδή ή νόμο απαίσιο
θέτει ως ηδονή.
Κάθε τομή,
μαχαίρι αιχμηρό ή γεγονός θεσπέσιο
έχει ως αιτία.
Κάθε απάτη,
στόματα πολλά ψευδή ή νόμο απαίσιο
θέτει ως ηδονή.
Μετά την επικράτηση της γαλλικής επανάστασης συνέβησαν θεαματικές κοινωνικές μεταβολές. Μεταξύ αυτών, κατά την περίοδο της αναρχίας, πολύ σημαντική είναι η αλλαγή του ημερολογίου και η υποκατάσταση των θρησκευτικών εορτών με φυσιολατρικές. Έτσι καταργήθηκε και ο εορτασμός των Χριστουγέννων. Το εγχείρημα των επαναστατών είχε δεκαετή χρονική διάρκεια. Οι ηγέτες της επανάστασης αλληλοεξοντώθηκαν και από το χάος, το οποίο ενέτεινε η εξωτερική απειλή των μοναρχών της Ευρώπης, επωφελήθηκε ο Ναπολέων, ο οποίος επανέφερε τη λατρεία του Θεού στον δημόσιο βίο όχι βέβαια από σεβασμό προς τον θεό, αλλά από ρεαλιστική αντιμετώπιση της κατάστασης.
Το φερμουάρ, όπως είναι γνωστό, είναι ένας χρήσιμος και αναγκαίος υλικός μηχανισμός για να γίνουν κατάλληλα προς ένδυση ορισμένα μέρη του ρουχισμού μας. Υπάρχει όμως και το άυλο φερμουάρ, που χρησιμοποιείται για να κλείνουν το στόμα τους, σε κρίσιμες στιγμές και περιόδους για τον Άνθρωπο και την Κοινωνία, εκείνοι που λόγω της θέσης τους και κυρίως του αυτοπροσδιορισμού τους, ως διανοουμένων, φιλοσόφων και ανθρώπων του Πνεύματος, έπρεπε να έχουν στόμα ελεύθερο και ανυπότακτο και με θάρρος να παίρνουν ξεκάθαρη θέση, με την προσωπική τους στάση ζωής, απέναντι στα δρώμενα της εποχής, για να γίνονται φως και οδοδείκτες για τον λαό.
Μπορεί κανείς να φανταστεί κάποιον μητροπολίτη που με εγκύκλιό του να απαγορεύει τον εορτασμό της 25ης Μαρτίου και ακόμα κάθε επιμνημόσυνη δέηση για τους ήρωες της Επανάστασης του 1821; Και ακόμα να εξορίζει κληρικούς που τόλμησαν να μνημονεύσουν στην εκκλησία τον Κολοκοτρώνη ή τον Καραϊσκάκη;
Μοιάζει λιγάκι με σκηνή επιστημονικής φαντασίας αν πούμε πως η περιφορά του Επιταφίου έπρεπε να σταματήσει και να αποδώσει φόρο τιμής στον κυβερνήτη; Επιπλέον να συνεργάζεται στενά με την αστυνομία και να χαφιεδώνει ιερείς και να τους οδηγεί σε εξορία, φυλακή ή θάνατο; Ένας από τους εκτελεσμένους ιερείς ήταν ο Γρηγόριος Νοδάρος, που αφού τον κούρεψαν και τον ξύρισαν, αποσχηματισμένος πια, προχωρούσε προς την αγχόνη χωρίς παπά.
Ολα τα παιδιά, σε κάποιο στάδιο της ανάπτυξής τους, θέτουν στους γονείς τους αλλεπάλληλα ερωτήματα. Αλλα μπορούν να απαντηθούν και άλλα όχι. Και σε κάποια στιγμή μπαίνει το ερώτημα, συνήθως στον μπαμπά -παραδοσιακά αυτός είναι ο σοφός αρχηγός-, για το ποιος έφτιαξε τον κόσμο. Και η πιο συνηθισμένη απάντηση είναι: ο Θεός.
Τον μακρινό Μάρτιο του 1998, ο Μάικ Κάμερον, μαθητής της τρίτης τάξης στο Λύκειο Γκρηνμπράιερ, στο Έβανς της Τζόρτζια εμφανίστηκε στο σχολείο φορώντας ένα μπλε-κόκκινο μπλουζάκι με το λογότυπο της Pepsi Cola. Την ημέρα εκείνη υψηλόβαθμα στελέχη της Coca Cola πραγματοποιούσαν επίσκεψη στο σχολείο στο πλαίσιο της «Ημέρας της Coca Cola στην Εκπαίδευση». Το σχολείο θεώρησε ότι η συμπεριφορά του Μάικ ήταν προσβλητική αφού αποκάλυψε το μπλουζάκι Pepsi που φορούσε την ώρα που έβγαζαν την ομαδική αναμνηστική ομαδική φωτογραφία με τους εκπροσώπους της Coca Cola και τους υπόλοιπους μαθητές, οι οποίοι είχαν στοιχηθεί με τέτοιο τρόπο ώστε να διαβάζεται η λέξη «Κόκα» (Coke). Αποτέλεσμα: ο Μάικ πήρε ημερήσια αποβολή.
Ὁ λόγος τὸν ὁποῖο ἐκφώνησε ὁ Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας τῆς Γαλλίας, Ἐμμανουὴλ Μακρόν, στὶς 7 Σεπτεμβρίου 2017, στὴν Πνύκα, διεπόταν, ἀπ’ τὴν ἀρχὴ ὣς τὸ τέλος του, ἀπὸ μιὰ ἐκκωφαντικὴ ἀποσιώπηση: Ὁ ὑψηλὸς προσκεκλημένος μας, ἐνῷ ἐπεκαλεῖτο διαρκῶς τὸ ἱστορικό (ἐξ αὐτοῦ καὶ συμβολικό) βάρος τοῦ χώρου ἀπὸ τὸν ὁποῖο ἐπέλεξε νὰ ὁμιλήσει, δὲν διέθεσε οὔτε μία λέξη του στὸ σημαντικώτερο ἀπὸ ὅλα τὰ γεγονότα τὰ ὁποῖα ἔχουν ἐπιτελεσθεῖ στὸ ἴδιο ἀκριβῶς σημεῖο τῆς Ἀθήνας: Στὴν ὁμιλία-ὁρόσημο τῆς εὐρωπαϊκῆς ἱστορίας, ποὺ ἀπηύθυνε ὁ Ἀποστόλος Παῦλος πρὸς τοὺς τότε κατοίκους τῆς πόλης.
Οὔτε μία λέξη! Ὑπῆρχε μόνο ἡ Ἐκκλησία τοῦ Δήμου, ἡ μετοχὴ στὴν πολιτικὴ ἐξουσία, ὁ «δημόσιος χῶρος» νοούμενος ὅμως μόνο ὡς πλαίσιο – ὄχι ὡς περιεχόμενο.
Τα δυο βασικά χαρακτηριστικά της εποχής μας είναι ο αμοραλισμός και ο παραλογισμός. Όταν λέμε αμοραλισμό, δεν εννοούμε μόνο την ανηθικότητα με τη στενή της έννοια, που συνδέεται με το υπογάστριο, ούτε ακόμη και την αδικία, που αποτελεί το επίκεντρο της κοινωνικής ανηθικότητας, αλλά πριν απ’ όλα την αλαζονεία, που είναι η αφετηρία πάσης ανηθικότητας. Με την έννοια ότι απ’ την αλαζονεία πηγάζουν όλα τα αδικήματα και κακουργήματα, που οδηγούν στον παραλογισμό της πολύμορφης εξουσίας η οποία κάνει κόλαση τη ζωή των ανθρώπων.
Ή μήπως όλοι μας δεν συναντήσαμε στη ζωή μας ανθρωπάκια, που φαίνονταν άκακα και αθώα σαν αρνάκια, που όταν αναρριχήθηκαν σε θώκους εξουσίας, μεταμορφώθηκαν σε ανήμερα θηρία; Γεγονός, που είχε οδηγήσει και τους αρχαίους να αποφανθούν ότι «αρχή άνδρα δείκνυσι». Με την έννοια ότι ο καθένας δείχνει τον πραγματικό του εαυτό, όταν παίρνει στα χέρια του τα ηνία κάποιας εξουσίας. Οπότε και αποδεικνύεται, αν οι αρετές, που έδειχνε ως κοινός θνητός, ήταν αληθινές ή κάλπικες και υποκριτικές.
Μπορούμε να μιλήσουμε για φασισμό του 21ου αιώνα; Υπάρχει τέτοιος κίνδυνος ή απλά είναι μια υπερβολή που μας χρειάζεται για να δικαιολογήσουμε τον επαναστατικό μας ζήλο; Μελετώντας τον χιτλερισμό και τον μουσολινισμό είναι για να διευρύνουμε τις ιστορικές μας γνώσεις ή για να καταλάβουμε τον σημερινό κόσμο;
Ο φασισμός με την ευρεία έννοια του όρου έχει μια ενιαία πολιτική έκφραση ή μπορεί να υπάρξει ένας «πλουραλισμός» του φασισμού με ποικίλες εκφράσεις; Ή ακόμα, αυτό το πολιτικό φαινόμενο ευδοκιμεί μόνο σε κάποια κόμματα και στη μηχανή του κράτους ή είναι και διάχυτος στην κοινωνία;
Μπορεί κάποιος να έχει δημοκρατικές ιδέες και η κοινωνική συμπεριφορά και πρακτική του να είναι φασιστική; Τα φασιστικά κράτη της Ευρώπης του Μεσοπολέμου, που ήταν περισσότερα από τα δημοκρατικά, ήταν προϊόντα χαρισματικών παρανοϊκών ηγετών ή ήταν αυθεντικά τέκνα του δυτικού πολιτισμού;
Η δικτατορία του 1967 δεν ήλεγχε την Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος, αρχής γενομένης από τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Χρυσόστομο Β΄. Το 1967 συνεχίστηκε η προσπάθεια του Μεταξά για τη χειραγώγηση της Ιεραρχίας, με την επιβολή ως Αθηνών του από Τραπεζούντος Χρυσάνθου, το 1938. Τότε, το Συμβούλιο της Επικρατείας ακύρωσε την εκλογή του κανονικώς εκλεγέντος, υπό του Σώματος της Ιεραρχίας, Αρχιεπισκόπου Δαμασκηνού. Η ηρωική έξοδος του Χρυσάνθου, που αρνήθηκε να ορκίσει τη γερμανόφιλη κυβέρνηση της Κατοχής (1941), όταν χωρίς να παραιτηθεί αποχώρησε από την Αρχιεπισκοπή, επανέφερε στον Θρόνο τον από την Ιεραρχία εκλεγέντα, Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό.