Καλή (επ)Ανάσταση..

 

Του Αλέξανδρου Σταθακιού*

 

Με αυτό το σύνθημα, γραμμένο με κόκκινη μπογιά στον τοίχο, υποδέχονταν κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης, αρκετούς από τους φοιτητές της, «επαναστατημένους» νέους, ενώ και ο χουντικός απόηχος του «Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια», ήταν επίσης υπαρκτός.

Έτσι ευτυχώς – ή δυστυχώς – προχωρούν τα πράγματα στη ζωή, δεν υπάρχουν καθαρές καταστάσεις: «Από το αγκάθι βγαίνει ρόδο και από το ρόδο αγκάθι», λέει ο Λαός. Σημασία έχει η στιγμή. Η τωρινή στιγμή είναι αυτή που διαλύονται οι  ζωές των πολλών, αλλά η κούραση φαίνεται  να κάμπτει όσους μπήκανε μπροστά στον Αγώνα. Είναι  η στιγμή που προβάλλει αδυσώπητη η ανάγκη να «μπολιαστεί» το δέντρο της ενεργητικής αντίστασης με άλλους αδικημένους και καταπιεσμένους ανθρώπους.  Αυτούς που μέχρι τώρα παρακολουθούν σιωπηλοί τον αγώνα ανάμεσα στον φόβο της τιμωρίας (γιατί αυτόν ουσιαστικά επισείουν οι «ιεροκήρυκες της υποταγής») και στην ελπίδα της ελευθερίας. Ενδεχομένως να ήταν και πριν ευνοϊκά διακείμενοι, αλλά τώρα είναι πλέον ώρα «να μπουν στο κουπί».  

Ας δοκιμάσει λοιπόν, ο τελάλης της Ανατροπής να χρησιμοποιήσει και άλλες γλώσσες, για να «δουλέψει» το πολυσύνθετο λαϊκό πλήρωμα.  

Η γλώσσα της «Καλής (επ)Ανάστασης» έχει ρίζες…  Γιατί η  (επ)Ανάσταση, έδωσε διαχρονικά (από τον καιρό της Pax Romana), νόημα στον πόνο της (δια)Σταύρωσης με τις καμπές της Ιστορίας…

Δεκτή κι η ένσταση: «Τόσα Φώτα για το Αυτεξούσιο και θα γυρίσουμε σε Ιεροφάντες; Ο Γεωργιανός Ιεροσπουδαστής Ιωσήφ**, καραδοκεί.» Αλλά δεν είναι πάντα μόνον έτσι:

Φαρισαίοι θα υπάρχουν πάντα και ιεροεξεταστές. Γιατί η κάθε καταχρηστική εξουσία πασχίζει να καταθέσει δήθεν οικουμενικές αποδείξεις της ισχύος της. Και τις βρήκε ενίοτε σε διάφορα «μουχλιασμένα» από την κλεισούρα συστήματα πάνω στο σώμα του Σταυρωμένου.

Όμως απ' την άλλη τα πράγματα είναι τόσο απλά: «Ήμουν ξένος και με μαζέψατε, άρρωστος και στη φυλακή και ήρθατε να με δείτε, πεινούσα και μου δώσατε να φάω!». Εκεί στα Ευαγγέλια, υπάρχει επίσης και το παράδοξο, ένας που ετοιμάζεται για βασιλιάς, έστω και πνευματικός, αντιστέκεται στον «πειρασμό» και αρνείται να δώσει στον κοσμάκη άρτον και θεάματα για να τον καθυποτάξει.

Και να πάλι, όπως στην Ιστορία και την Ποίηση συμβαίνει, το αρχετυπικό «Θείο Πάθος» θα συμβολίσει τα Πάθη του Λαού. Τώρα που πάλι στήνονται σταυροί του τρόμου και οι σταυρωτήδες διαμοιράζουν τα ιμάτια της Χώρας μας «εν εαυτοίς».

Ότι και να κάνουν είναι προσωρινό. Η δικαιοσύνη και η ενότητα  θα νικήσουν την εκμετάλλευση και  τον διαχωρισμό. Οι εμμονές των τοκογλύφων δεν θα έχουν πλέον καμία σημασία. Τα τείχη τους από χρήμα, εξουσία, γόητρο αλλά και μοναξιά δεν θα χρησιμεύουν σε τίποτα. Φτάνει να φέρουμε την Σύναξη.

Βέβαια τίποτα δεν θα γίνει μαγικά, ούτε γραμμικά: Μέσα στο παιγνίδι είναι ο οργισμένος,  υπερεπαναστάτης Ιούδας, που έγινε  από το αδιέξοδό του «σπιούνος»,  ο πολιτικάντης Καϊάφας, ο τυπικός υπάλληλος Πιλάτος που «ξεπλένει» ιταμά την συνείδησή του για να μην ταράξει ισορροπίες, ο  πιστός, αλλά «τσάμπα μάγκας» Πέτρος, ο παντελώς χαμένος Ληστής που αναγνωρίζει τελευταία στιγμή την διέξοδο, τα αουτσάιντερ της Ιστορίας, τα «γύναια», οι Μυροφόρες που φέρνουν τελικά το μήνυμα της Ανάστασης. Έτσι κάνουν οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κρίση, αλλά και η Ιστορία όταν «κοιλοπονά».

Μέσα από  το δύσκολο και το αντιφατικό θα έρθει η Ελπίδα, αρκεί να μην την αφήσουμε να φύγει..

 

* Ο Αλέξανδρος Σταθακιός είναι Θεολόγος

 

Δημοσιεύτηκε στον «Δρόμο της Αριστεράς» 3-4Μάη 2013, σελ 32

 

** (Σημ. Ιστ.: Ιωσήφ Βησαριόνοβιτς Τζουγκασβίλι, Στάλιν)

Εκκλησία και Πολιτική

 

Του π. Γεώργιου Αναγνωστόπουλου*

 

Μου ζητήθηκε από τον Σύλλογο Ενωμένη Ρωμιοσύνη να παρουσιάσω στα πλαίσια της σημερινής Ημερίδας μια εισαγωγική ομιλία με τίτλο γύρω από την πνευματική διάσταση της κρίσης. Ευχαριστώ και δημόσια για την τιμή και την εμπιστοσύνη στο πρόσωπό μου. Πρότεινα να εξειδικεύσουμε τον τίτλο σ' αυτόν που τελικά συμφωνήθηκε, «Εκκλησία και Πολιτική», για να αγγίξουμε πράγματα  συγκεκριμένα  και αν είναι δυνατόν πράγματα, που – κατά την γνώμη μας – ενώ είναι ζωτικής σημασίας -,  δεν έχουν συζητηθεί επαρκώς από θεολογικής απόψεως.

Το θέμα λοιπόν που θα αναπτύξω τίθεται υπό την κρίση σας και υπό την κρίση της Εκκλησίας μας. Το ερώτημα είναι τι μπορούμε να πάρουμε  σήμερα  από το Ευαγγέλιο του Χριστού, από την Εκκλησία μας, και να το εκφράσουμε, για την διάγνωση και την θεραπεία της συγκεκριμένης κρίσης στην ελληνική κοινωνία, η οποία είναι έκφανση μιας παγκόσμιας κρίσεως και οπωσδήποτε κρίσεως της Ευρώπης.

Σημειώνουμε προκαταρτικά ότι στην Παράδοση της Εκκλησίας μας: (1) είναι απόλυτης σημασίας ο «φωτισμός» ή η αρετής της «διάκρισης» στην αντιμετώπιση κάθε συγκεκριμένου προβλήματος της ζωής μας, και (2) η διατύπωση της Αλήθειας και η Αγάπη προς τον άνθρωπο είναι πραγματικότητες άρρηκτα συνδεδεμένες- «αλήθεια» διατυπωμένη χωρίς Αγάπη δεν είναι Αλήθεια, και «αγάπη» χωρίς Αλήθεια, δεν είναι Αγάπη «Μη νομίσητε ότι ήλθον βαλείν ειρήνην επί την γην΄ ουκ ήλθον βαλείν ειρήνην, αλλά μάχαιραν» (Ματθ. 10, 34) λέγει ο Κύριος. Και επεξηγεί ο Απ. Παύλος: «την μάχαιραν του Πνεύματος, ό εστι ρήμα Θεού» (Εφ. 6 ,17). Τις ανωτέρω δύο επισημάνσεις νομίζω ότι τις βρίσκομε συμπυκνωμένα διατυπωμένες και στην εξής προτροπή του Αποστόλου των Εθνών «Ως τέκνα φωτός περιπατείτε (φωτισμός), …δοκιμάζοντες τι έστιν ευάρεστον τω Κυρίω (το συγκεκριμένο). και μη συγκοινωνείτε τοις έργοις τοις ακάρποις  του σκότους, μάλλον δε και ελέγχετε. Τα γαρ κρυφή γινόμενα υπ' αυτών αισχρόν εστίν και λέγειν. Τα δε πάντα υπό του φωτός ελεγχόμενα φανερούται (η αλήθεια έχει και το νόημα ελέγχου, αλλά με φωτισμό, δηλαδή με καθαρότητα και αγάπη)» (Εφ. Ε, 8-13)

Οι χριστιανοί μετέχουμε ως πολίτες σε ένα σύνθετο πλέγμα πολιτικών θεσμών, και ως Εκκλησία έχουμε υποχρέωση, αφενός να διαγνώσουμε την πνευματική ασθένεια του συγκεκριμένου κοινωνικού πλέγματος, το οποίο επηρεάζει δυσμενώς τον άνθρωπο, και αφετέρου να προταθούν φάρμακα θεραπείας.

Ο Δημήτρης Μπαλτάς, έγραφε το 2009 σε άρθρο με τίτλο: «Η σύγχρονη οικονομική κρίση ως πνευματικό πρόβλημα»: «…οικονομικοί οργανισμοί επέτυχαν την συσσώρευση του πλούτου, δημιουργώντας μία εικονική οικονομία, δια της οποίας εκατομμύρια άνθρωποι υποθήκευσαν την ζωή και το μέλλον τους και παράλληλα χρησιμοποιώντας φθηνό εργατικό δυναμικό από τον «Τρίτο κόσμο». Οι ίδιοι οικονομικοί οργανισμοί κατέστησαν την οικονομία των κρατών και των πολιτών «τυχερό παίγνιο», πράγμα το οποίο ασφαλώς δεν μπορεί να έχει σχέση  με τα πραγματικά οικονομικά μεγέθη. Έτσι η καπιταλιστική οικονομία οδήγησε σε μία ανορθολογική οικονομική συμπεριφορά, τα αποτελέσματα της οποίας είναι πλέον παγκοσμίως εμφανή. Δια των τρόπων που αναφέρθηκαν, η καπιταλιστική οικονομία διευρύνει συνεχώς το χάσμα πλουσίων και φτωχών καθιστώντας τους φτωχούς φτωχότερους και τους πλούσιους πλουσιότερους. Δεν θα συζητήσω εδώ τις αντιστάσεις της αστικής τάξεως στο χάσμα αυτό που είναι τραγικά περιορισμένες», σημειώνει  ο συγγραφέας και συμπεραίνει, «Πάντως επιβάλλεται να διευκρινισθεί ότι οι οικονομικές επιλογές των δυτικών κρατών υπήρξαν ατυχείς, όχι επειδή έκαναν εσφαλμένους μαθηματικούς υπολογισμούς, αλλά επειδή περιφρόνησαν τον παράγοντα «άνθρωπο». Ακριβώς επειδή τα μέσα που χρησιμοποίησαν οι οικονομικοί οργανισμοί είναι κατ' ουσίαν νομιμοφανείς τρόποι εκμεταλλεύσεως και των κρατών και των πολιτών, η σημερινή οικονομική κρίση θα πρέπει να κατανοηθεί ως πρόβλημα πνευματικό και ανθρωπολογικό» (περιοδ. «ΕΥΘΥΝΗ»).

Σήμερα στην Ελλάδα, ο αυξανόμενος αριθμός θανάτων από αυτοκτονίες και εγκλήματα, ή εύκολη και φθηνή πώληση πλουτοπαραγωγικών πόρων στο μεγάλο διεθνές κεφάλαιο, η συγκάλυψη και ατιμωρησία των μεγάλων οικονομικών και πολιτικών εγκλημάτων, η κατάρρευση της παραγωγικής διαδικασίας, η καλπάζουσα ανεργία, η απαξίωση της πολιτικής, τα τεράστια και ταυτόχρονα αυξανόμενα κενά στην δημόσια παροχή υγείας, η απρογραμμάτιστη – απροσδόκητη υπερφορολόγηση  μικρονοικυριών και πολυτέκνων, οι εκβιαστικές τακτικές εξωτερικών τοκογλυφικών κέντρων ή ακόμη και των πολιτικών μας «εταίρων»,  ο διασυρμός του ελληνικού ονόματος από διεθνή πολιτικά κέντρα και μέσα «ενημέρωσης», η μεθοδευμένη επίθεση στα πνευματικά ερείσματα του λαού μας (Εκκλησία, Ιστορία, Γλώσσα, Παιδεία), η απόγνωση των ωρίμων στην ηλικία και των νέων ανθρώπων, και κυρίως η στρατηγικά επιχειρούμενη μείωση της αυτοεκτίμησης των ίδιων των Ελλήνων, μας προβληματίζει, μας ανησυχεί και μας θλίβει  βαθύτατα.

Έχουν τα ανωτέρω «πολιτικά» προβλήματα σχέση με την προαναφερθείσα προτροπή του Απ. Παύλου, «Ως τέκνα φωτός περιπατείτε, …δοκιμάζοντες τι έστιν ευάρεστον τω Κυρίω και μη συγκοινωνείτε τοις έργοις τοις ακάρποις, μάλλον δε και ελέγχετε» ή είναι επαρκής η άποψη που θεωρεί ως μοναδικό καθήκον της Εκκλησίας το να υποστηρίζει τις υλικές και πνευματικές ανάγκες των  ανθρώπων που δημιουργεί η οικονομική κρίση;  Κατά την γνώμη μας οι δύο αυτές κατευθύνσεις είναι αδιαχώριστες. Η πρώτη, θέση που επιθυμεί να άρει τα αίτια της κρίσεως, προέρχεται από την πίστη της Εκκλησίας σ' ένα Θεό ταπεινό, Θεό της ελευθερίας, Θεό Αγάπης και Δικαιοσύνης. Η δεύτερη, πηγάζει επίσης από την φιλανθρωπία της, που εκφράζεται στο πρόσωπο του συγκεκριμένου προσώπου που βρίσκεται σε άμεση ανάγκη.  Επειδή η δεύτερη κατεύθυνση είναι αυτονόητη και επειδή το θέμα μου είναι «Εκκλησία και Πολιτική», θα επιμείνω περισσότερο να διερευνήσουμε την πρώτη.

Ξεκινώ με μια επιστολή του αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, μεγάλη μορφή της Σερβικής Εκκλησίας του 20ου αιώνα. Έγραφε σε κάποιον πολιτευτή: «Από το γράμμα σας κατάλαβα, ότι είστε διατεθειμένος να αναγνωρίσετε κάποια ειδική ηθική για την πολιτική, διαφορετική από την ηθική στις άλλες δουλειές και τις ανθρώπινες σχέσεις. Τούτο δεν μπορεί να σημαίνει τίποτα άλλο, όσο και αν εκφράζεστε προσεκτικά και λεπτά, παρά ότι εκείνο που στις καθημερινές ανθρώπινες ασχολίες θεωρείται άτιμο να αναγνωριστεί στην πολιτική ως τίμιο και εκείνο που στις υπόλοιπες ανθρώπινες σχέσεις θεωρείται άπρεπο στην πολιτική να αναγνωριστεί ως ευπρεπές…

Αλλά… η πολιτική με την καλύτερή της έννοια είναι λαϊκή εργασία, και μάλιστα μία από τις μέγιστες λαϊκές εργασίες. Εσείς θα θέλατε να βρείτε κάποια ιδιαίτερη τεχνική, με την οποία ο λαός να προκόψει και το κράτος να κρατηθεί. Και αυτήν την ιδιαίτερη τεχνική…, εσείς θα θέλατε να την ονομάσετε πολιτική…  (είναι όμως) έξω από τον κύκλο τής ηθικής, έξω από τον κύκλο τού χριστιανισμού, και έξω από τον κύκλο τού πολιτισμού…». Και καταλήγει ο άγιος Νικόλαος Β.:. «Το αχώριστο της ηθικής αναγγέλθηκε με τη χριστιανική πίστη πιο δυνατά απ' ό,τι με οτιδήποτε άλλο. Μία από τις κύριες αιτίες τής τωρινής σύγχυσης και κακομοιριάς σ' αυτή τη μικρή ευρωπαϊκή ήπειρο είναι το διπρόσωπο της ηθικής. Μία ηθική απαιτείται για την ιδιωτική και άλλη για τη δημόσια ζωή» («Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται…», Εκδ. "Εν Πλω").

 Όταν η Πολιτική αυτονομηθεί από το σώμα των πολιτών και την ηθική, όταν αποκτά τον χαρακτήρα μιας αυτονομημένης «τεχνικής», είτε με την μορφή της συγκέντρωσης υπερβολικής εξουσίας από την ταύτιση του κόμματος με το Κράτος είτε με επιβολή της ισχύος των οικονομικών δυνάμεων επί του κράτους δικαίου, συνεχίζεται το, κατά τον άγιο Νικόλαο Β., «προϊστορικό παιχνίδι…μεταξύ τού πιο ισχυρού και του πιο αδύνατου, κατά το οποίο, εάν δεν βοηθά το υποκριτικό χαμόγελο, βοηθούν τα δόντια με τα νύχια…», επαληθεύεται τότε ο αιώνιος λόγος του Κυρίου «… οίδατε ότι οι άρχοντες των εθνών κατακυριεύουσιν αυτών και οι μεγάλοι κατεξουσιάζουσι αυτών», που προτρέπει τους μαθητές Του: «ουχ ούτως έσται εν υμίν». (Ματθ. Κ, 25-26).

Ο Απ. Παύλος τοποθετεί επί της ίδιας βάσεως την πορνεία και την πλεονεξία (Εφεσ., Ε, 5). Από εκκλησιολογικής απόψεως, ο  γ΄ κανόνας του αγ. Γρηγορίου Νεοκαισαρείας αντιμετωπίζει τους εκ πλεονεξίας εκμεταλλευόμενους τις περιστάσεις για να πλουτίσουν, αδικώντας τους συνανθρώπους τους, όπως τους αιρετικούς. Ορίζει να αποβληθούν από την Εκκλησία «μήποτε εφ' όλον τον λαόν έλθη η οργή, και επ'αυτούς πρώτον τους Προεστώτας (εν. «Επισκόπους»), τους μη επιζητούντας». Ο Καθηγούμενος της Ι. Μ. Γρηγορίου Αγίου Όρους, στο έργο του «Η Ποιμαντική Διακονία κατά τους Ιερούς Κανόνες», που ετοιμάσθηκε ως υφηγεσία κατά την θητεία του στο Παν. Αθηνών, προ της μονάσεώς του, εξετάζοντας τον εν λόγω κανόνα σχολιάζει: «Θα ηδυνάμεθα να είπωμεν εις σύγχρονον γλώσσαν, ότι αμαρτίαν συνιστά και η ανοχή αμαρτωλών κοινωνικών καταστάσεων» (εκδ. «ΑΘΩΣ¨»).

¨Έχοντας υπόψη τα ανωτέρω σημειώνουμε δειγματοληπτικά τα εξής συγκεκριμένα θέματα για την σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα.

Από πνευματικής απόψεως συνιστά αμαρτία η πρωτοφανής επίσημη υπεράσπιση μιας από τις αποκαλούμενες «σοβαρές» εφημερίδες στην  ανεξέλεγκτη επιβολή του Κεφαλαίου στην πολιτική ζωή της χώρας. Την πρωτοφανή για δημοκρατική χώρα εκτροπή αυτή της εφημερίδας, την καθιστά  ακόμη  βαρύτερη και ύποπτη το γεγονός ότι εκδηλώθηκε, όσο μπορώ να παρακολουθώ την επικαιρότητα, για πρώτη φορά σε επίθεση κατά της Ιεραρχίας της Ελλάδος. Κατά την εφημερίδα «Το ανακοινωθέν της Ιεράς Συνόδου…ήταν  κάτι παραπάνω από σκληρό (σ.!!!)… «ελέγξτε το κεφάλαιο» ήταν η προτροπή των ιεραρχών» προς την Κυβέρνηση και τους πολιτικούς. Είναι θέμα πολιτικών επιστημόνων και της Δικαιοσύνης να κρίνουν κατά πόσον η ανωτέρω στάση της εφημερίδας δεν συνιστά έμμεση προτροπή όχι απλώς προς περαιτέρω περιορισμό, αλλά, κατά την γνώμη μας, προς κατάλυση της Δημοκρατίας.

1. Περιέγραψα προηγουμένως την επίθεση αυτή ως ύποπτη, υπό την έννοια ότι ενδέχεται ότι εκφράσεις του άρθρου όπως, «επιβολή των «σκληρών» στην Ιερά Σύνοδο», να δείχνουν κατευθυνόμενη προσπάθεια εκφοβισμού των Ιεραρχών, ωστόσο άλλες φράσεις του κειμένου όπως, «Σημειώστε: προέρχονται από πολλές και διαφορετικές «πλευρές της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος»… «…έχουν αρχίσει  να αποκτούν ισχυρή φωνή».  «Ο αιφνιδιασμός και οι εκπλήξεις… δεν σταματούν εδώ… Η προτροπή προς την κυβέρνηση «να ελέγξει το κεφάλαιο»…μόνο σε χαμηλούς τόνους δεν έγινε», δείχνει την δύναμη του λόγου της Εκκλησίας και τον φόβο αυτών που σχεδίασαν το άρθρο.

2. Η Κομματοκρατία, ως μη υγιής λειτουργία των κομμάτων μέσα στο κοινωνικό και πολιτικό μας σύστημα,  έχει δεχθεί σοβαρή επιστημονική και πολιτική κριτική.  Το φαινόμενο αυτό λιγότερο έχει αναλυθεί ως αμαρτία. Χρειάζεται πνευματικό θάρρος να δεχθεί κανείς ότι απεμπόλησε την πνευματική του ελευθερία με την ένταξη ή υποστήριξη πολιτικών κομμάτων, κομματικών απόψεων ή πολιτευτών  χάριν ιδιοτελούς εξασφαλίσεως και  κοινωνικής αναρριχήσεως. Είναι δε και αμαρτία  οι ανομολόγητες συναλλαγές με ένα κόμμα όταν αυτές αναιρούν και την ισότητα των πολιτών, και παράγουν κοινωνική αδικία.

3. Η ανερυθρίαστη διατύπωση της άποψης ότι «τα φάγαμε όλοι μαζί» ή η πίστη σ' αυτή εξισώνει τα πάντα, το καλό και το κακό, και δεν συνιστά κανενός είδους ανάληψη ευθύνης, αλλά ακριβώς το αντίθετο: προωθεί την χυδαία αντίληψη ότι κανείς δεν έχει ευθύνη για τίποτα, και ακριβέστερα ότι δεν υπάρχει διαβάθμιση της ευθύνης ανάλογα με το αξίωμα και την έκταση της διαφθοράς των προσώπων  μέσα στην κοινωνία. Η διατύπωση ισοδυναμεί με κατάργηση και προτροπή προς κατάργηση της Ηθικής και της λειτουργίας της Δικαιοσύνης.

4. Ο προεκλογικός λόγος στις εκλογικές κομματικές αναμετρήσεις των λίγων τελευταίων χρόνων ήταν αναντίστοιχος, ή μάλλον εντελώς αντίθετος προς την στρατηγική πολιτική που ασκήθηκε. Η βαθειά κρίση που υφιστάμεθα ως έθνος και ως κοινωνία, είναι άμεσα συνηρτημένη με το μέγεθος του ψεύδους, και, ως εκ τούτου, το Ψεύδος αυτό συνιστά μεγάλη αμαρτία κατά του λαού, η οποία δεν μπορεί να χαθεί μέσα στην απεραντοσύνη των ψεύτικων λόγων.

Τελειώνοντας θα ήθελα να σημειώσω ότι κάθε κρίση στην προσωπική ή κοινωνική σφαίρα μπορεί να είναι και μια δυνατότητα διόρθωσης και ανάπτυξης. Από κοινωνικής και πολιτισμικής απόψεως θα ήταν μια μεγάλη ευκαιρία να ξαναδούμε την βάση της οργάνωσης του ελληνικού κράτους και να εμπνευσθούμε από τα οράματα της Ρωμιοσύνης, κατανοώντας την ουσιαστικά και όχι φολκλορικά,  και πραγματοποιώντας την ιδιαιτερότητα της ιστορικής μας ταυτότητας. Σημειώνει ο Οδ. Ελύτης: «Από τι πάσχουμε κυρίως; Θα σας το πω αμέσως: από μία μόνιμο, πλήρη και κακοήθη ασυμφωνία μεταξύ του πνεύματος της εκάστοτε ηγεσίας μας και του «ήθους» που χαρακτηρίζει τον βαθύτερο ψυχικό πολιτισμό του ελληνικού λαού στο σύνολό του! (…) Έχουμε την τάση να παρουσιαζόμαστε διαρκώς διαφορετικοί απ' ό,τι πραγματικά είμαστε. Και δεν υπάρχει ασφαλέστερος δρόμος προς την αποτυχία, είτε σαν άτομο σταδιοδρομείς είτε σαν σύνολο, από την έλλειψη της γνησιότητας. Το κακό πάει πολύ μακριά. Όλα τα διοικητικά μας συστήματα, οι κοινωνικοί μας θεσμοί, τα εκπαιδευτικά μας προγράμματα, αρχής γενομένης από τους Βαυαρούς, πάρθηκαν με προχειρότατο τρόπο από έξω, και κόπηκαν και ράφτηκαν όπως επάνω σ' ένα σώμα με άλλες διαστάσεις και άλλους όρους αναπνοής» («Ελευθερία», 15 Ιουνίου 1958).

Ως χριστιανοί μπορούμε πάντοτε και σήμερα να ζούμε με ελπίδα. Ο Θεός έγινε άνθρωπος και άλλαξε τον ρου της ιστορίας, γιατί, ακριβώς μέσα στα ιστορικά πλαίσια  μιας γενικευμένης πνευματικής και κοινωνικής παρακμής,  υπήρχε μία μόνο κόρη που μπορούσε να δώσει την ζωή και την ελευθερία της, με αγάπη, πλήρως στον Θεό. Και Κείνος έγινε γιος της. Και Σωτήρας μας. Υπήρξε – και πάντα είναι αναγκαία – η συνέργεια Θεού και ανθρώπου για την Σωτηρία μας. Αυτή την θυσιαστική συνέργεια, όχι μια αόριστη δήθεν εμπιστοσύνη στον Θεό, όταν με θέτει εκτός παντός προσωπικού κινδύνου, την βλέπει κανείς και στην ιστορία της Ρωμιοσύνης.

– Τι θα κάμης, μου λέγει, σε τόσο πλήθος Τούρκων;

 – Είναι ο θεός, του λέγω, και κάνει ο ίδιος! Πάγει στo καράβι… Κι' άρχισε ο πόλεμος…».

* Αν. καθηγητής, Δημοκρίτειο Παν. Θράκης,  Εισήγηση στην Ημερίδα της «Ενωμένης Ρωμιοσύνης» με θέμα «Πτυχές και αιτίες της σύγχρονης κρίσης-Προτάσεις εξόδου από αυτήν», Ξάνθη, 20 Οκτωβρίου 2012.

ΠΗΓΗ: Σάββατο, 20 Απρίλιος 2013 08:00, Αντίφωνο

ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

Ο καπιταλισμός θεωρείται ως το κοινωνικοπολιτικό σύστημα, το οποίο εγγυάται την ελευθερία του ατόμου να αναπτύξει πάσης φύσεως δραστηριότητες. Η εγγύηση ελευθερίας προβάλλεται κατά κόρον και είναι άκρως εντυπωσιακή, ώστε λίγο-πολύ όλοι μας να ενεργούμε ως οπαδοί του συστήματος! Ας εξετάσουμε όμως λίγο βαθύτερα το θέμα. Ο όρος καπιταλισμός αποδίδεται στην ελληνική ως κεφαλαιοκρατία.

Συνεπώς πρόκειται για ένα σύστημα, στο οποίο κεντρική αξία αποτελεί το χρήμα και οι κατέχοντες αυτό ασκούν την εξουσία. Τα περί ελευθερίας του προσώπου (ο όρος άτομο είναι άκρως διασπαστικός της κοινωνικής συνοχής) είναι η μεγαλύτερη απάτη του συστήματος, το οποίο παραμυθιάζει τους λαούς με την προβολή της δυνατότητας πλουτισμού!

Ο καπιταλισμός είναι το σύστημα της άπληστης αστικής τάξης. Διαδέχθηκε αυτή στην εξουσία την εκφυλισμένη τάξη των ευγενών, οι οποίοι είχαν κατοχυρώσει το «δίκαιο» της κληρονομικής εξουσίας των μελών της επί των υπηκόων τους και της γης. Με τους ευγενείς είχε συμπλεύσει και η θρησκευτική ηγεσία στη Δύση. «Δικαίωνε» με την αντιευαγγελική ευλογία την απολυταρχία και διευκολυνόταν στη διεκπεραίωση ζητημάτων πίστεως από την κοσμική εξουσία (βασανιστήρια αντιφρονούντων και πυρές). Ο καπιταλισμός εισήγαγε το «φυσικό» δίκαιο στη θέση του «θείου» δικαίου της απολυταρχίας. Το διατύπωσε κατά τρόπο σαφή αυτό η επαναστατική επιτροπή του γαλλικού συντάγματος του 1793.  Ήταν συνεπώς ένα σύστημα αθεϊστικό στη γένεσή του. Ο Ρήγας Βελεστινλής, ο Ρωμηός συνέταξε λίγα έτη αργότερα το δικό του σύνταγμα. Επειδή στην πατρίδα μας, που στέναζε κάτω από τον οθωμανικό ζυγό, η Εκκλησία αποτελούσε την παρηγοριά των σκλαβωμένων, παρ' όλες τις ανθρώπινες αδυναμίες κλήρου και λαού, ο Ρήγας δεν υπέκυψε στη νεωτερικότητα του αθεϊσμού. Γι' αυτό και έγραψε ότι το δίκαιο είναι θεόθεν δοσμένο, που ερμηνεύεται: Αν δεν υπάρχει Θεός, δεν υπάρχει δικαιοσύνη! Και είναι εντυπωσιακό το ότι μετά από ενάμισι αιώνα κορυφαίος στοχαστής της Δύσης, υλιστής, ο Αλμπέρ Καμύ θέτει το ερώτημα: «Υπάρχει δικαιοσύνη χωρίς Θεό;» (Ο επαναστατημένος άνθρωπος).

Η αστική τάξη κυριάρχησε σ' όλη την Ευρώπη. Μπορεί να διατηρήθηκε σε κάποιες χώρες ο θεσμός της βασιλείας, οι βασιλείς όμως ασκούν τυπική εξουσία αρχηγού κράτους για γιορτές και πανηγύρια. Οι άπληστοι για χρήμα αστοί ασκούν την εξουσία ανεχόμενοι μόνο στην (πάλαι ποτέ Μεγάλη) Βρετανία τη Βουλή των φαιδρών πλέον λόρδων! Η αστική τάξη που παραμύθιασε αρχικά τον γαλλικό λαό και μετέπειτα πολλούς άλλους, μηδέ και του ελληνικού εξαιρουμένου, έσπειρε και εξακολουθεί να σπέρνει τον όλεθρο σ' όλη την έκταση του πλανήτη. Η αποικιοκρατία είναι το μεγαλύτερο έγκλημα που διέπραξε κατά τον 19^ο αιώνα. Οι μεγάλοι και ολέθριοι πόλεμοι εξ αιτίας των αντικρουομένων οικονομικών συμφερόντων σημάδεψαν τον 20^ο αιώνα. Σήμερα ευημερούν μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια συνανθρώπων μας και δυστυχούν περισσότερα από έξι δισεκατομμύρια άλλων, τα οποία γεννούνται και πεθαίνουν στην αθλιότητα!

Η αστική τάξη, σε αντίθεση με την άλλη των ευγενών, διακρίνεται για τις διανοητικές της ικανότητες. Διείδε ευθύς μετά την κατάληψη της εξουσίας, ότι δεν είναι δυνατόν διοικητικής φύσεως μέτρα να εξαλείψουν το θρησκευτικό αίσθημα από τις ψυχές των ανθρώπων. Έτσι προέβη σε ιστορικό συμβιβασμό με τη θρησκευτική ηγεσία της Δύσης, η οποία ήταν πρόθυμη να προβεί σε νέου τύπου παραχωρήσεις και προδοσία του Ευαγγελίου επιδιώκοντας τη διατήρηση προνομίων και υπό το νέο καθεστώς! Στην αστική τάξη ταίριαζε περισσότερο το θρησκευτικό πρότυπο της διαμαρτύρησης (προτεσταντισμού), το οποίο είχε συγκρουστεί κατά το παρελθόν με την απολυταρχία του Βατικανού. Η ατομική ερμηνεία του δόγματος και η απεμπόληση της παράδοσης από τους διαμαρτυρόμενους συνταίριαζε με την ατομική επιδίωξη του κέρδους από τους νέους εξουσιαστές. Έτσι οι «χριστιανοί», με εξαίρεση κάποιους χριστιανούς, ευλόγησαν την αποικιοκρατία, την καταλήστευση του πλούτου των υποταγμένων, δια του όπλου ή της δοτής ηγεσίας, λαών και τη χρήση βίας κατά λαών που διεκδικούσαν την ελευθερία τους, η οποία, όπως γράψαμε στην αρχή, θεωρείται θεμελιακό δεδομένο του καπιταλισμού και γι' αυτό επαίρονται οι οπαδοί του συστήματος! Πάστορες στην Κύπρο κατά τη διάρκεια του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α. διενεργούσαν σωματική έρευνα σε ορθοδόξους ιερείς, αφού είχαν θέσει εκτός της υποτυπώδους λατρείας τους το ιερό θυσιαστήριο!

Την αστική τάξη επιχείρησε να ανατρέψει ο διεθνής κομμουνισμός. Αν και το κοινωνιολογικό πρότυπο, άκρως μοιρολατρικό στην αρχή, προέβλεπε την νομοτελειακή υποχώρηση του αστισμού και τη δικτατορία (σε βάρος ποίων;) του προλεταριάτου, επικράτησε σε μη βιομηχανικά ανεπτυγμένες χώρες, με πρώτη την ορθόδοξη Ρωσία, τη χώρα των πολλών κριμάτων κλήρου, άρχουσας τάξης, διανόησης και λαού. Ο κομμουνισμός είχε ως πρότυπό του τον ολοκληρωτισμό του παπισμού και κατάληξε σε θρησκεία χωρίς θεό, για να εκμηδενιστεί τελικά από τον αστισμό, που αποδείχθηκε «Κρόνος» που τρώει τα παιδιά του! Οι κομμουνιστές διέπραξαν τρομακτικό σφάλμα: Ενώ επιχείρησαν με άγριους διωγμούς να εξαλείψουν το θρησκευτικό αίσθημα από τις ψυχές των λαών, επί των οποίων άσκησε δικτατορία, όχι βέβαια το προλεταριάτο αλλά η νομενκλατούρα κατά το ανάλογο της κούριας του Βατικανού, κάλεσε τους υποταγμένους λαούς σε αγώνα κατ' εξοχήν ηθικό, σε πόλεμο κατά του ατομισμού. Αλλά ο άνθρωπος της πτώσης, σύμφωνα με τη διδασκαλία της Εκκλησίας, ρέπει προς τον ατομισμό και την επιδίωξη του ατομικού οφέλους. Γι' αυτό ακριβώς και ο καπιταλισμός έχει αναδειχθεί κυρίαρχος. Ακόμη και εκείνοι, που στενάζουν κάτω από την αδικία και την εκμετάλλευση των κρατούντων, είναι στην συντριπτική πλειοψηφία καπιταλιστές με την έννοια ότι, καθώς το καθεστώς τους έχει εκμαυλίσει, ζουν με το όνειρο να τους «χαμογελάσει και αυτούς η τύχη». Θεωρούν και αυτοί ως πρώτη, αν όχι μοναδική, αξία το χρήμα και γι' αυτό παθιάζονται. Και διατηρούν το φρόνημα αυτό ακόμη και όταν οι άπληστοι αστοί ξαναπαίρνουν πίσω εκείνα, που είχαν διανείμει στους προνομιούχους λαούς, προκειμένου να εξασφαλίσουν κοινωνική ειρήνη, τότε που το αντίπαλο δέος του κομμουνισμού διέθετε ιδεολογική και συνδικαλιστική ισχύ. Τον κόσμο των αποκλήρων τον έχουν αφανίσει. Τί επί πλέον να αρπάξουν απ' αυτούς;

Μήπως υπό τις τρέχουσες συνθήκες, κατά τις οποίες επιδιώκεται η πλήρης πτώχευση του ελληνικού λαού, είναι ευκαιρία να συνειδητοποιήσουμε την αφροσύνη μας να απεμπολήσουμε την παράδοσή μας, την ποτισμένη με τα νάματα της ορθοδοξίας και να ενστερνιστούμε τις δυτικές «αξίες»; Το Ευαγγέλιο του Χριστού, που λογοκρίνεται ακόμη και στις  χώρες με ορθόδοξους λαούς, είναι συντριπτικό κατά του πάθους του πλουτισμού! Ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακος, τον οποίο η Εκκλησία εορτάζει κατά την Δ΄ Κυριακή των νηστειών γράφει για τη φιλαργυρία: Φιλάργυρος είναι εκείνος που καταφρονεί τις ευαγγελικές εντολές και τις παραβαίνει ενσυνείδητα. Όποιος απέκτησε αγάπη διεσκόρπισε χρήματα. Όποιος όμως ισχυρίζεται πως συμβιβάζει στη ζωή του και τα δύο αυτοαπατήθηκε… Όποιος νίκησε το πάθος αυτό (της φιλαργυρίας), έπαυσε να έχει μέριμνες… Η ακτημοσύνη είναι απαλλαγή από τις φροντίδες, αμεριμνία βίου, οδοιπορία ανεμπόδιστη, αποξένωση από τη λύπη, πίστη στις εντολές του Θεού».

Επειδή κρύβουμε τον καπιταλιστή μέσα μας τα γραφόμενα αυτά δεν μας συγκινούν. Όταν μας τα πάρουν όλα, όπως έχουν σχεδιάσει, τότε θα βρεθούμε μπροστά στο δίλημμα: Να επιστρέψουμε στον Θεό ή να κατρακυλίσουμε στην απελπισία. Ο καπιταλισμός μας προσφέρει ελευθερία επιλογής!   

 

ΟΙ ΗΘΙΚΟΙ ΑΥΤΟΥΡΓΟΙ ΤΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΤΩΝ ΣΚΟΥΡΙΩΝ

Του Αρχιμ. π. Χριστόδουλου (Αγγελόγλου)*

Η μεγαλειώδης συγκέντρωση διαμαρτυρίας κατά των μεταλλείων στις Σκουριές που είχε ένταση και παλμό, πραγματοποιήθηκε στην Μεγάλη Παναγία Χαλκιδικής. Κατόπιν αιτήσεως των κατοίκων, κύριος και πρώτος ομιλητής είχε ορισθεί ο αγωνιστής Αρχιμανδρίτης π. Χριστόδουλος, Πνευματικός και εφημέριος του Ησυχαστηρίου «Παναγία, η Φοβερά Προστασία», που εδρεύει στην Μεγάλη Παναγία Χαλκιδικής. Ο κόσμος παρ’ ότι η ομιλία του ήταν μακροσκελής, τον παρότρυνε να συνεχίσει. Την δημοσιεύουμε αυτούσια και σας συνιστούμε να την διαβάσετε. Αξίζει!

Κάτοικοι της Μεγ. Παναγίας και της Ιερισσού με παρακάλεσαν να μιλήσω σήμερα στην αγάπη σας και, αφού προηγουμένως έθεσα το θέμα στην Γεροντική Σύναξη του Ησυχαστηρίου, έκανα υπακοή.

Συνέχεια →

Από το πολλαπλό σκότος στο φως; Νύξεις στα Φώτα

 

Από το Μανιτάρι του Βουνού

 

Αφήνοντας το διαφωτισμό και περνώντας βίαια στη μετανεωτερική εποχή, το ερώτημα που τίθεται πάλι είναι: Έρχεται νέο σκότος ή αυξάνεται το φως; Σε μέρες Φώτων και πάλι η απάντηση δεν είναι ούτε απλή, ούτε εύκολη, ούτε μονοσήμαντη. Εξαρτάται κατ' αρχήν ποιοι απαντούν.

Στο πολιτικό – οικονομικό επίπεδο «μαύρο σκοτάδι» φαίνεται στον ορίζοντα[1], αφού ο καπιταλισμός μεταλλάσσεται, σκληραίνει, επεκτείνεται, εμπορευματοποιεί τα πάντα και στύβει όχι μόνο την εργατική δύναμη, αλλά και τον ίδιο τον εργάτη, τον πολίτη, τον άνθρωπο. Η φετινή «νεανική εξέγερση», περισσότερη τυφλή παρά φωτεινή, η αιματοχυσία στη Γάζα, ο ενεργειακός πόλεμος και κυρίως η παγκόσμια οικονομική κρίση στιγματίζουν τα νέα δεδομένα.

Στο επίπεδο της οικολογίας, του περιβάλλοντος και της φύσης, ορατές πια είναι οι κλιματικές αλλαγές με επίκεντρο το νερό σε όλες του τις μορφές. Ο σύγχρονος «κατακλυσμός» δεν προέρχεται μόνο από πλημμύρες, αλλά και από λειψυδρία, ξηρασία, λιώσιμο παγετώνων, μόλυνση και κυρίως ρύπανση, όχι μόνο των θαλάσσιων και λιμναίων υδάτων, αλλά και των υπόγειων νερών, δηλαδή των πηγών. Άρα  πρόκειται για μια παγκόσμια κρίση του νερού[2] που έρχεται ορατά πια…

Και ο άνθρωπος; Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον «πλάθεται», υπό τύπον μιας νέας «δημιουργίας» από τον φαινομενικά κυρίαρχο «θεό» Μαμωνά, ο νέος τύπος, ανθρώπου, πολίτη, εργαζόμενου: ο εμπορευματοποιημένος και αχόρταγος ανθρωπάκος, ο «δαιμονοποιημένος» τελικά άνθρωπος του «ίσκιου»..

Και οι θρησκείες; Οι θρησκείες…. Από τη μια μεριά έχουν φετιχοποιηθεί οι παλιές θρησκείες και από την άλλη έχουν θρησκειοποιηθεί τα νεωτερικά επιτεύγματα (επιστήμη, τεχνολογία, αθλητισμός, τέχνη, πολιτική, κλπ). Γι' αυτό οι τρεις σημαντικές φάσεις της Ενανθρώπησης του Λόγου, Γέννηση – Περιτομή – Βάπτιση τοποθετήθηκαν ακριβώς «πάνω» σε φετιχοποιημένες ημερομηνίες[3].

Και η ορθοδοξία; Ποια ορθοδοξία; Αυτή που έχει εμπορευματοποιηθεί ή έχει γίνει όργανο των ισχυρών; Μα αυτή θέλει η ίδια «επαναγιασμό»[4], επιστροφή στη αυθεντική της παράδοση, χρειάζεται να βαπτιστεί εντός της ο τριαντάρης ιδιόρρυθμος ίσως  Ιησούς[5], να βαπτιστεί όχι ως  «αμαρτωλός» με εξαγόρευση ατοπημάτων, αλλά επί της ουσίας Αυτός να την  εξαγιάσει, όπως στον Ιορδάνη. Γιατί ο Ιορδάνης είναι τύπος όλης της ανθρωπότητας, πιστών και απίστων, υποκειμένων και φύσης, κοινωνίας και ιστορίας, ζώντων και νεκρών, παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος…

Μέλλοντος; Ποιού μέλλοντος… Ναι μέσα σ' αυτό το πολλαπλό έρεβος, εντός μας, στη κοινωνία μας και στη φύση μας, υπάρχει ελπίδα πάλι. Όχι με μια προτεσταντικού τύπου θρησκευτικότητα, με μια ψευτοηθική ατομικού βολέματος[6] – που αποτελεί νέκρα – αλλά με μια δυναμική οικείωση του «Μυστηρίου» του Ιορδάνη, που αποδέχεται τον γνωστό-άγνωστο τριαντάρη Ιησού και «στρέφεται εις τα οπίσω»[7]. Επιστρέφει δηλαδή από το χείλος του πολυποίκιλου γκρεμού στο στέρεο έδαφος της συνείδησης, της αλληλεγγύης, της συμπόρευσης, της δικαιοσύνης, της νήψης, της νηστείας, της προσευχής, του μυστηρίου, της «βασιλείας του Πνεύματος»…

Και τα Φώτα[8]; Μπορούμε να αλλάξουμε σκέψη, αντίληψη, νου; Ε, τότε μπορούμε να δούμε την «Επιφάνεια» του Ιησού στον «Ιορδάνη» μας, να πιάσουμε το «Σταυρό» και να τον κρεμάσουμε στο λαιμό μας, να χαζέψουμε το «ΩΝ» που μοιάζει με περιστέρι[9], και όπου «θέλει πνει», να  χαρούμε τα νέα «ύδατα».

Τα «ύδατα» τελικά είναι το μέσον της Ζωής. Τα ύδατα είναι «καθαρά» πια[10], όταν υπάρχει «Φωτο-σύνθεση». Εμείς μπορούμε να προσφέρουμε το «δηλητηριώδες»[11] διοξείδιο του άνθρακα και το Θείο Φως[12] να μας προσφέρει καθαρό νερό και Οξυγόνο.

Τα έχουμε ανάγκη. Έχετε αντίρρηση;

---

[1] «…Ο κόσμος είναι γεμάτος από καυτές ζώνες που είναι έτοιμες να εκραγούν, ενώ η φτώχεια που θα προέλθει από την οικονομική κρίση θα πυροδοτήσει παντού κοινωνικές εκρήξεις. Το 2009 λοιπόν ξεκινά πολύ άσχημα και κανείς δεν ξέρει πού θα καταλήξει…». Η Ελλάδα σε στενωπό, Του Γρ. Νικολόπουλου: http://greece-salonika.blogspot.com/2009/01/blog-post_8982.html.

[2] «…Σήμερα υποφέρουν από την ανεπάρκεια πόσιμου νερού 1 δισεκατ. άνθρωποι και 1,5 δισεκατ. άλλοι αντιμετωπίζουν έλλειψη γλυκού νερού από καιρό σε καιρό. Βασική αιτία εδώ, κατά τη γνώμη του διευθυντή του ρωσικού Ινστιτούτου Προβλημάτων του Νερού Βίκτορ Ντανίλοφ-Ντανιλιάν, είναι το ότι η ανθρωπότητα δεν ξέρει να διαχειρίζεται ορθολογικά ό,τι της έδοσε η φύση.
Με την οικονομική του δραστηριότητα ο άνθρωπος υποσκάπτει τους φυσικούς περιβαλλοντικούς μηχανισμούς αναπαραγωγής των πόρων του γλυκού νερού. Μολύνει τις υδάτινες πηγές ρίχνοντας τεράστιες ποσότητες λυμάτων, καταστρέφει τα δάση στα υδατοπέδια και λερώνει αυτά τα εδάφη, χτίζει οικοδομήματα στις ποτάμιες κοιλάδες και τις υδάτινες υπό προστασία περιοχές…». Η «Φωνή της Ρωσίας»: http://www.ruvr.ru/main.php?lng=gre&q=356&cid=63&p=01.04.2008.

[3] «…Γιατί όμως στις 6 Ιανουαρίου; Η προέλευση, πιθανότατα, είναι εξωβιβλική: είναι γνωστό, ότι αιγύπτιοι λάτρεις ενός μυστηριακού θρησκεύματος εόρταζαν την εμφάνιση του Χρόνου ή Κρόνου μέσα από τα νερά του Νείλου στις 6 Ιανουαρίου. Αυτή ήταν μια από τις πολλές ειδωλολατρικές "Επιφάνειες". Είναι φανερό ότι οι Χριστιανοί ξεκίνησαν στην Αίγυπτο να δίνουν τη δική τους απάντηση για το ποια είναι η πραγματική "Επιφάνεια" του Θεού μέσα από τα νερά: αυτή του βαπτιζομένου Ιησού..». Δημήτρη Μόσχου, «Τα Θεοφάνεια: μια αρχαιότερη εορτή από τα Χριστούγεννα», Ορθόδοξος Κόσμος, φύλλο 05 της Δευτέρας 07/01/2008 και http://earlychristiandoctrine.wordpress.com/2008/12/16/Δημήτρης Μόσχος-Θεοφάνεια.

[4] «…«Ο Θεός είναι φως… Αν λοιπόν ισχυριστούμε πως έχουμε κοινωνία με το Θεό, ενώ ζούμε στο σκοτάδι, λέμε ψέματα… Αν όμως ζούμε μέσα στο φως, όπως ο Θεός είναι στο φως, τότε έχουμε κοινωνία μεταξύ μας», (Α΄ Ιω. 1, 5-7).

[5] «…Ζούσε ανάμεσά τους, αλλά δεν τον γνώριζαν οι άνθρωποι. Δεν είχαν καταλάβει, ότι αυτός που συναναστρέφονταν ήταν ο ίδιος ο Θεός. Έβλεπαν τον υιό της Μαρίας, αλλά δεν αντιλαμβάνονταν ότι είναι ο Υιός του Θεού…».  Αρχιμ. Παύλου Σταματά: http://www.imverias.gr/content/view/78/33/.

[6] «…Ούτε ήταν υπόθεση που αφορούσε λίγους μόνο ανθρώπους. Αλλά ήταν ένα γεγονός που αφορούσε όλο το χριστιανικό πλήρωμα…». Αρχιμ. Κοσμά Λαμπρινού: http://www.enoriaka.gr/index.php?option=content&task=view&id=259&Itemid=58.

[7] «…Η αλληγορία εδώ είναι βαθιά και θεολογικώτατη. Ο Ιορδάνης είναι ο τύπος του ανθρωπίνου γένους. Οι δύο πηγές του συμβολίζουν τον Αδάμ και την Εύα, τους δύο προπάτορες από του οποίους ανέβλυσε όλο το ανθρώπινο γένος και το γένος αυτό προς τα πού πήγαινε; Στη νέκρωση και στο θάνατο- όπως ο Ιορδάνης στη Νεκρή Θάλασσα. Ήρθε όμως ο Υιός του Θεού που πόνεσε για την αθλιότητα του ανθρωπίνου γένους κι έγινε άνθρωπος και έπαθε επάνω στο Σταυρό, και κατήργησε, με τον θάνατο Του,  τον θάνατο…». Ο ΙΟΡΔΑΝΗΣ ΕΣΤΡΑΦΗ ΕΙΣ ΤΑ ΟΠΙΣΩ, Πηγή Ζωής, τ. 65, 06 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2004: http://www.pigizois.net/tefxi_filadia/50_100/65.htm.

[8] «…Επίσης λέγεται και ημέρα των Φώτων, όπως την χαρακτηρίζει ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, λόγω του βαπτίσματος, του φωτισμού των κατηχουμένων και λόγω της φωταψίας…». Μητροπολίτου Ναυπάκτου Ιεροθέου, Δεσποτικές Εορτές, Δεκέμβριος 2007: http://www.parembasis.gr/2007/07_12_03.htm.

[9] «…Σύμφωνα με το Ευαγγέλιο, το Άγιον Πνεύμα εμφανίστηκε κατά τη Βάπτιση του Κυρίου "εν είδει περιστεράς" ή "ωσεί περιστερά", αλλά δεν έγινε περιστέρι…». ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΕΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΙΣ, Γεωργίου Ε. Γαβριήλ, Γιατί η περιστερά δεν επιτρέπεται ως εικόνα του Αγίου Πνεύματος: http://www.zephyr.gr/stjohn/apagore.htm.

[10] «…Η κατάδυση του Σταυρού, κατά τη λαϊκή πίστη, δίνει στο νερό καθαρτικές και εξυγιαντικές ικανότητες. Οι κάτοικοι πολλών περιοχών μετά τη κατάδυση τρέχουν στις παραλίες ή στις όχθες ποταμών και λιμνών για να πλύνουν τα αγροτικά τους εργαλεία, ακόμη και εικονίσματα…». http://istoria.exnet.gr/index.php/afieromata/52/1114-.

[11] «…Βασική τελετουργία των Θεοφανίων είναι ο «αγιασμός των υδάτων» με τη κατάδυση του Σταυρού κατά μίμηση της Βάπτισης του Θεανθρώπου. Στην ελληνική εθιμολογία όμως, ο εν λόγω Αγιασμός έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων…». el.wikipedia.org/wiki/Θεοφάνεια.

[12] «…Φωτίσωμεν εαυτοίς φως γνώσεως… Γενώμεθα φως, όπως οι μαθηταί παρά του Μεγάλου Φωτός (του Χριστού) ήκουσαν…Γενώμεθα φωστήρες εν τω κόσμω, λόγον ζωής επέχοντες… Έως ημέρα εστίν, ως εν ημέρα ευσχημόνως περιπατήσωμεν… Φωτισθώμεν τους οφθαλμούς, την ακοήν, την γλώσσαν…». Γρηγόριος ο Θεολόγος, «Λόγοι εις το Βάπτισμα», κεφ 37, P.G. 36, 412.

ΠΗΓΗ: Posted on Ιανουαρίου 5, 2009 by manitaritoubounou |, http://manitaritoubounou.wordpress.com/2009/01/05/skotos-fws-fwta-1/#more-219

H Εγκύκλιος του Αρχιεπισκόπου στην κατεύθυνση μιας επαναστατικής κοινωνικής και οικονομικής ανασυγκρότησης

 

Του Νίκου Κόμπλα

 

Με το Χριστουγεννιάτικο διάγγελμα, που ακούστηκε ή διαβάστηκε από εκατομμύρια Έλληνες και Ελληνίδες, η ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδας, δια του Αρχιεπισκόπου Ιερωνύμου, προσεγγίζει, ίσως για πρώτη φορά με τέτοια ένταση, μία παραγωγική και υπαρξιακή θεώρηση εθνικής ανεξαρτησίας (προϋπόθεση της οποίας είναι η τροφική επάρκεια) οικολογίας (με την εγκατάλειψη της παρασιτικής διαβίωσης στη μεγαλούπολη και την παραγωγική δραστηριοποίηση των ανέργων σε σύγχρονες μεθόδους καλλιέργειας και κτηνοτροφίας που αναμφισβήτητα, αντλώντας από την παράδοση της υπαίθρου, συμπεριλαμβάνουν και τις «βιολογικές» μεθόδους), κοινωνικής χειραφέτησης (με το μοίρασμα του πλούτου και την εγκατάλειψη πολιτικών επιλογών υπέρ των ολίγων) και κοινοτισμού (που μόνο σε συλλογικές παραγωγικές κοινότητες της υπαίθρου δύναται να αναπτυχθεί αποτελεσματικά). 

Το Χριστουγεννιάτικο διάγγελμα του Αρχιεπισκόπου, πέρα από τα συνηθισμένα, αλλά απαραίτητα, περί αλληλεγγύης, φιλανθρωπίας, και προσφοράς είχε τρία οιωνεί "επαναστατικά" στοιχεία. Προϋπόθεση να γίνουν εν τοις πράγμασι επαναστατικά, είναι η κινητοποίηση του σώματος της Εκκλησίας και σύσσωμου του Λαού ώστε να αγκαλιαστούν και να υλοποιηθούν  τα ακόλουθα διαγγελθέντα:

1) "….καιρός νά ἀρθοῦν τά ἐμπόδια, ὥστε αὐτή ἡ λίγη περιουσία πού ἀπέμεινε στήν Ἐκκλησία νά τῆς ἐπιτραπεῖ νά τήνἀξιοποιήσει πρός ὄφελος τοῦ λαοῦ μας. Καί ὅποιος ἐπιθυμεῖ νά ἐργαστεῖ στήν ἑλληνική γῆ, συμβάλλοντας στή διατροφικήἐπάρκεια τῆς χώρας καί στήν ἀνάπτυξη σύγχρονων ἐξαγώγιμων προϊόντων καλλιέργειας καί βοσκῆς, ἄς γνωρίζει ὅτι, ὅση λίγη γῆ ἀνήκει ἀκόμα στήν Ἐκκλησία, θά εἶναι στή διάθεσή του…"

2) "…τίς δύσκολες ὧρες πού διέρχεται ὁ τόπος νά ἀφήσουμε πίσω πολιτικές ἐπιλογές πού στηρίζουν τούς λίγους σέ βάρος τῶν πολλῶν…"

3) "…νά καλέσουμε ὅσους διαθέτουν πλοῦτο νά τόν θέσουν στήν ὑπηρεσία τῶν συνανθρώπων μας…"

Πηγή: http://www.iefimerida.gr/news/83109/…..AC

Ως προς την εφαρμογή των διαγγελθέντων για τη διάθεση της καλλιεργήσιμης εκκλησιαστικής γης, δείτε και μεταγενέστερα νέα επί του θέματος, που λένε: "…Σε επαφή με το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης βρίσκεται η Εκκλησία προκειμένου να βρει τρόπο για να υλοποιήσει την απόφαση του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου να διαθέσει τα κτήματα της Εκκλησίας σε πολίτες που θέλουν να τα καλλιεργήσουν ή να ασχοληθούν με την κτηνοτροφία… Σύμφωνα με πληροφορίες οι εκτάσεις αναμένεται να παραχωρηθούν βάσει κάποιων κοινωνικών κριτηρίων, χωρίς αντίτιμο…"

Πηγή:.http://www.buildnet.gr/default.asp?pi … ;catid=213&artid=6966

Αξίζει, πρόσθετα, να σημειωθούν όσα μου επισημάνθηκαν σχετικά με το διάγγελμα από σύντροφο πιο ενήμερο επί εκκλησιαστικών ζητημάτων που ζήτησε να διατηρηθεί η ανωνυμία του:

 "η πρόταση του Αρχιεπισκόπου είναι σύμφωνη με τον ΙΒ΄ Ιερό Κανόνα (που κάποιοι περιφρονούν ή αποδίδουν σε αυτούς σχετική αξία) της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου, που θέλει τον επίσκοπο ή τον ηγούμενο να δίδουν σε φτωχούς ανθρώπους προς εκμετάλλευση τα χωράφια, τα αμπέλια, τους ελαιώνες που τους ανήκουν και όχι να πωλούν αυτά ή να τα ανταλλάσσουν όπως έγινε στην περίπτωση της Ι. Μ. Βατοπαιδίου. Αν αυτό είχε εφαρμοστεί και τότε θα είχαμε αποφύγει τον σκανδαλισμό τόσων ανθρώπων"…

Ο σύντροφος παρέθεσε το  σχετικό κανόνα με το σχόλιο του Αγίου Νικοδήμου.

ΙΒ' Κανών της Ζ' Οικουμενικής Συνόδου: 

"Ει τις Επίσκοπος ευρεθείη, ή Ηγούμενος, εκ των αυτουργίων του Επισκοπείου ή του Μοναστηρίου, εκποιούμενος εις αρχοντικήν χείρα, ή ετέρω προσώπω εκδιδούς, άκυρον είναι την έκδοσιν, κατά τον Κανόνα των Αγίων Αποστόλων τον λέγοντα' πάντων των εκκλησιαστικών πραγμάτων ο Επίσκοπος εχέτω την φροντίδα, και διοικείτω αυτά ως Θεού εφορώντος. Μη εξείναι δε αυτώ σφετερίζεσθαί τι εξ αυτών, ή συγγενέσιν ιδίοις τα του Θεού χαρίζεσθαι. Ει δε πένητες είεν, επιχορηγείτω ως πένησιν, αλλά μη προφάσει τούτων τα της Εκκλησίας απεμπολείτω. Ει δε προφασίζοιντο ζημίαν εμποιείν, και μηδέν προς όνησιν τυγχάνειν τον αγρόν, μηδ' ούτω τοις κατά τόπον άρχουσιν εκδιδόναι τον τόπον, αλλά Κληρικοίς ή γεωργοίς. Ει δε πανουργία πονηρά χρήσοιντο, και εκ του Κληρικού ή γεωργού, ωνήσηται άρχων τον αγρόν, και ούτως άκυρον είναι την πράσιν, και αποκαθίστασθαι εν τω Επισκοπείω ή εν τω Μοναστηρίω, και ο Επίσκοπος ή ο Ηγούμενος τούτο ποιών εκδιωχθήτω, ο μεν Επίσκοπος, του Επισκοπείου, ο δε Ηγούμενος, του Μοναστηρίου, ως διαρπάζοντες κακώς, ά ου συνήγαγον".

Ερμηνεία υπό του Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου:  

«Αυτούργια ονομάζονται όλα εκείνα τα πράγματα οπού κάμνουσι εισοδήματα, και μάλιστα τα ακίνητα, οίον χωράφια, αμπέλια, ελαιώνες και άλλα, περί τούτων λοιπόν διορίζεται ο παρών Κανών, λέγων, ότι όποιος ταύτα ήθελεν αποξενώσει, Επίσκοπος μεν από την Επισκοπήν, Ηγούμενος δε από το Μοναστήριον, και τα δώση εις άρχοντας ή με πωλησίαν ή με αλλαξίαν, να μένη άκυρος η τοιαύτη δόσις, και τα πράγματα να επιστρέφωνται εις την επισκοπήν, ή το Μοναστήριον, καθώς ο λη΄ Κανών των Αποστόλων διορίζεται, ον και εκθέτει αυτολεξεί:

"ει δε τυχόν ο Αρχιερεύς, ή ο Ηγούμενος, προφασίζωνται, ότι το τάδε χωράφι ή το αμπέλι δεν κάμνει εισόδημα και κέρδος, αλλά μάλλον ζημίαν, ας πωλούν αυτό, όχι εις άρχοντας και δυνάστας, αλλ' εις Κληρικούς ή γεωργούς, ανθρώπους δηλ. ταπεινούς και ευτελείς. Ει δε με πανουργίαν ήθελαν δώσουν πρώτον αυτό εις αυτούς, με σκοπόν δια να το πάρη μετά ταύτα ο άρχων από αυτούς, η μεν πώλησις αύτη να είναι άκυρος, ο δε τοιουτοτρόπως πωλήσας αυτό Επίσκοπος, να διώκεται από την Επισκοπήν, ο δε Ηγούμενος να διώκεται από το Μοναστήριον, ότι τα αφιερώματα εκείνα οπού άλλοι αφιέρωσαν και συνήγαγον καλώς, αυτοί κακώς διεσκόρπισαν και απώλεσαν"».

Πάτρα, 29-12-2012