Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΦΑΣΗ:

Η Κύπρος αποτελεί το νέο θύμα του ευρωπαϊκού ολοκαυτώματος – ενώ η 16η Μαρτίου του 2013, όπου αποφασίστηκε η άμεση δήμευση περιουσιακών στοιχείων των Πολιτών, θα μείνει στην Ιστορία ως η ημερομηνία της αρχής του τέλους της Ευρωζώνης και του ευρώ

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

 "Στα κομμουνιστικά καθεστώτα, ο λαός «δημεύει» το μεγάλο κεφάλαιο – χωρίς να σημαίνει φυσικά ότι συμφωνούμε. Στα σημερινά «εθνικοκαπιταλιστικά», το μεγάλο κεφάλαιο «δημεύει» το λαό – όπως στο παράδειγμα της απίστευτης δήμευσης των τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο.

Αποφασίσθηκε εφάπαξ άμεση φορολόγηση 6,75% των καταθέσεων έως 100.000, καθώς επίσης 9,9% από 100.000 – με νόμο που θα κατατεθεί το Σαββατοκύριακο και με πάγωμα των αντίστοιχων ποσών τη Δευτέρα, ημέρα αργίας (συν φορολόγηση των τόκων, για να εξασφαλιστούν περί τα 6 δις €).

Επίσης πολλά άλλα, όπως αύξηση του συντελεστή φορολόγησης, μία πρωτοφανής «κατάσχεση» των κυπριακών υποκαταστημάτων στη Ελλάδα, από τις Ελληνικές τράπεζες, χωρίς κανένας να γνωρίζει με τι ποσά θα επιβαρυνθούν οι Έλληνες φορολογούμενοι κλπ. Αλήθεια τι θα συμβεί με τα χρήματα, τα οποία ευρίσκονται σε τραπεζικές θυρίδες στην Κύπρο; Ποιος εγγυάται ότι δεν θα επιβληθούν παντού, συμπεριλαμβανομένης της Ελλάδας, τα ίδια μέτρα;"

Άρθρο

Ένα βαρύ, σκοτεινό «πέπλο» φαίνεται να καλύπτει σταδιακά τον ουρανό της Ευρώπης – με αποτέλεσμα πολλοί να αναφέρονται δυστυχώς στην «αναβίωση του «ναζιστικού φαντάσματος» και της «χιτλερικής Γερμανίας».

Η μία χώρα μετά την άλλη, αφού οδηγείται στη χρεοκοπία, «διασώζεται» από τους δανειστές της – λεηλατείται δηλαδή ο δημόσιος και ο ιδιωτικός πλούτος της, εξαθλιώνεται, εξευτελίζεται και μετατρέπεται σε άβουλη αποικία.

Στα πλαίσια αυτά, «μαυροντυμένοι άνδρες» αναλαμβάνουν απολυταρχικά, αμέσως μετά την υπογραφή της κάθε συμφωνίας «διάσωσης», τη σκιώδη εξουσία – ερήμην των πολιτών και των εκλεγμένων, δειλών ή ενδοτικών, κυβερνήσεων τους, οι οποίες παραδίδουν αμαχητί τα ηνία στους εισβολείς. 

Έντονες φράσεις, όπως «χρηματοπιστωτικός ναζισμός» ή «ολοκαύτωμα (holocaust) της ιδιοκτησίας», ακούγονται δυστυχώς από παντού – με τα κινήματα εναντίον του ευρώ να γίνονται συνεχώς ισχυρότερα.

Παράλληλα, αναμένονται τραπεζικές επιδρομές (bank run) σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό νότο – γεγονός που οφείλει να αποφευχθεί, αφού θα οδηγούσε στη χρεοκοπία των τραπεζών, καθώς επίσης στην κατάρρευση του ήδη «ευάλωτου» χρηματοπιστωτικού συστήματος (αν και ίσως αντιμετωπισθεί βραχυπρόθεσμα, αφού η ΕΚΤ θα έχει μάλλον προετοιμάσει μεγάλους «κρουνούς» παροχής έκτακτης ρευστότητας).       

Ποιος θα μπορούσε όμως να εγγυηθεί πλέον στους πολίτες την ασφάλεια των καταθέσεων και των υπόλοιπων περιουσιακών τους στοιχείων, όταν «δημεύονται» ερήμην τους από έναν «νεοσύστατο εθνικοσοσιαλισμό», έναν «εθνικοκαπιταλισμό» καλύτερα, με τέτοιον αυθαίρετο τρόπο;   

Στην περίπτωση της Κύπρου, δεν δημεύονται μόνο οι καταθέσεις των Κυπρίων στις τράπεζες – αλλά επίσης των Ελλήνων, των Βρετανών και των Ρώσων, με τους τελευταίους να κατέχουν σχεδόν το 50%. Οι καταθέσεις συνολικά είναι της τάξης των 68,4 δις € (Πίνακας Ι), εκ των οποίων τα 30 δις € είναι ασφαλισμένα, ενώ τα 38,4 δις € δεν είναι – σύμφωνα με διεθνή ΜΜΕ.

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Τραπεζικές καταθέσεις στην Κύπρο σε δις € – σύνολο 68,4 δις €, σχεδόν τέσσερις φορές το ΑΕΠ της δηλαδή (συγκριτικά στην Ελλάδα θα ήταν πάνω από 800 δις!), στα τέλη Ιανουαρίου 2013

Τράπεζα	Ποσόν	Ποσοστό επί συνόλου
Τράπεζα Κύπρου (BOC)	18,2	26,7%
Λαϊκή (CPB)	8,8	12,2%
Ελληνική (Hellenic)	6,9	10,1%
Ελληνικές τράπεζες	7,6	11,1%
Λοιπές	26,9	39,9%
Σύνολα	68,4	100%

Σημείωση: Με επιφύλαξη, επειδή πηγή είναι το διαδίκτυο. Ας σημειωθεί ότι, μία ενδεχόμενη μαζική φυγή των καταθέσεων, θα σήμαινε το τέλος της Κύπρου – ενώ οι Κύπριοι στις εκλογές επέλεξαν μόνοι τους το δήμιο τους. 

Μεταφορικά λοιπόν, έχει κηρυχθεί έμμεσα από τη Γερμανία ο οικονομικός πόλεμος: αφενός μεν εναντίον της Μ. Βρετανίας, αφετέρου δε της Ρωσίας – η οποία δεν μπορούμε να φανταστούμε ότι θα «σιωπήσει», ενώ ορισμένα από τα ισχυρότατα μέσα που έχει στη διάθεση της, με τα οποία θα μπορούσε εύκολα να «αντεπιτεθεί», περιγράφονται στη ανάλυση μας «Σενάρια παγκόσμιας σύρραξης».  

Ολοκληρώνοντας, η απάντηση στο ερώτημα «Τι θα συμβεί με τις καταθέσεις στην Ελλάδα, εάν μετά τις εκλογές στη Γερμανία, αποφασισθεί μία δεύτερη διαγραφή (κούρεμα) του χρέους της;», είναι μάλλον εύκολη και αυτονόητη: «Μέχρι εκείνη τη στιγμή, εάν τελικά επιβληθεί η δήμευση στην Κύπρο, καθώς επίσης εάν τεθεί το ίδιο ερώτημα από πολλούς, μάλλον δεν θα υπάρχουν ούτε καταθέσεις, ούτε ιδιωτικές τράπεζες στην πατρίδα μας».  

ΟΙ ΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Η Κύπρος αποτελεί το τέταρτο θύμα του ευρωπαϊκού ολοκαυτώματος – ενώ η 16η Μαρτίου του 2013, κατά την οποία αποφασίσθηκε η δήμευση περιουσιακών στοιχείων των Πολιτών, με το πάγωμα ενός σημαντικού μέρους των τραπεζικών τους καταθέσεων (σαν αποτέλεσμα ενός κατεπείγοντος νόμου που θα ψηφιστεί από τη Βουλή – εάν), θα μείνει στην Ιστορία ως η ημερομηνία του ξεκινήματος της τέταρτης φάσης του οικονομικού πολέμου.

Ειδικότερα τα εξής:

(α) Φάση πρώτη: Κατά την άποψη του συνόλου των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων, της Γερμανίας καλύτερα (2010), οι φορολογούμενοι θα έπρεπε να αναλάβουν τα αλόγιστα χρέη, τα οποία συσσώρευαν για πολλά χρόνια οι τράπεζες – θα έπρεπε δηλαδή να «κοινωνικοποιηθούν» οι ζημίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος, παρά το ότι δεν ιδιωτικοποιήθηκαν ποτέ τα κέρδη του.

Οι πολιτικοί ηγέτες, υπηρέτες πλέον της οικονομικής εξουσίας και όχι των πολιτών που τους εξέλεξαν, αποφάσισαν να καλέσουν το ΔΝΤ, καθώς επίσης να λάβουν «μέτρα φτωχοποίησης» – γεγονός που οδήγησε τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου σε μία καταστροφική ύφεση, χώρισε τους πολίτες σε αντίπαλα στρατόπεδα,  δημιούργησε αντιπαραθέσεις μεταξύ των κρατών, ενώ διαίρεσε την ήπειρο σε δύο μέρη: στο Βορά και στο Νότο. 

(β) Φάση δεύτερη: Ξεκίνησε ουσιαστικά με το εγκληματικό PSI (2011), το οποίο επιβλήθηκε στην Ελλάδα από τη Γερμανία και το ΔΝΤ. Οι ζημίες της Ελλάδας, ιδιαίτερα η μετατροπή του εξωτερικού δημοσίου χρέους της από «μεταφραζόμενο» κατά περίπου 90% σε δραχμές, σε 100% ευρώ με αγγλικό δίκαιο (γεγονός που την εγκλώβισε αυτόματα στην Ευρωζώνη), ήταν και είναι ανυπολόγιστες.

Σε κάθε περίπτωση, η ροή των χρημάτων αντιστράφηκε – με τη Γερμανία να είναι ο κύριος αποδέκτης τους, με μηδενικό σχεδόν κόστος. Επίσης, η χώρα που τρέφεται και μεγαλώνει από την κρίση – παραστατικά, ο «βρικόλακας» που ζει, πίνοντας το αίμα των θυμάτων του. 

(γ) Φάση τρίτη: Η ΕΚΤ (Φθινόπωρο του 2012) ανακοινώνει ότι, θα χρηματοδοτεί εκείνα τα κράτη, τα οποία υποτάσσονται στα γερμανικά προγράμματα λιτότητας, αγοράζοντας απεριόριστες ποσότητες των ομολόγων τους – με αποτέλεσμα να καθησυχάσουν ανόητα οι επενδυτές, οι οποίοι σχεδίαζαν να κατευθύνουν το σύνολο των κεφαλαίων τους εκτός ευρώ και Ευρωζώνης, μετά το PSI (γεγονός που είχε θορυβήσει σε μεγάλο βαθμό τη Γερμανία).

(δ) Φάση τέταρτη: Πιθανότατα η αρχή του τέλους για το ευρώ, μετά την πρωτοφανή απόφαση δήμευσης των καταθέσεων στην Κύπρο – η οποία σηματοδοτεί επί πλέον μία κατά μέτωπο επίθεση εναντίον της Μ. Βρετανίας και της Ρωσίας.

ΣΥΖΗΤΕΙΤΑΙ ΤΡΑΠΕΖΙΚΗ ΑΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Η έμμεση κοινωνικοποίηση των ζημιών των τραπεζών, καθώς επίσης η κρυφή «αιμοδότηση» της Γερμανίας από τις υπόλοιπες χώρες, γίνεται πλέον άμεση – ενώ ουσιαστικά καταργείται η έννοια της ιδιοκτησίας, την οποία θα ακολουθήσει η ολοσχερής κατάργηση της δημοκρατίας, από ένα εθνικοκαπιταλιστικό καθεστώς.

Παράλληλα, «τροχοδρομείται» η υπεξαίρεση του ελληνικού και κυπριακού υπόγειου πλούτου, με απώτερο στόχο την ανεξαρτητοποίηση της Γερμανίας από τη ρωσική ενέργεια – χωρίς την οποία είναι αδύνατη η περαιτέρω αύξηση της ισχύος της.   

(ε) Φάση πέμπτη: Πρωταγωνιστές θα είναι αυτή τη φορά η Ισπανία και η Ιταλία – όπου οι μικρομέτοχοι των τραπεζών, καθώς επίσης οι ιδιώτες ομολογιούχοι και οι καταθέτες, θα κληθούν να πληρώσουν τη Γερμανία, μέσω μίας κατά πολύ ευρύτερης δήμευσης.

Εν τούτοις, πολλοί μέτοχοι, ομολογιούχοι και καταθέτες, «εμπνεόμενοι» από το παράδειγμα της Κύπρου, ίσως σπεύσουν να «εξαργυρώσουν» τα περιουσιακά τους στοιχεία – «αναζωπυρώνοντας τη φωτιά» (την ευρωπαϊκή κρίση χρέους) και μετατρέποντας την σε μία ανεξέλεγκτη πλέον πυρκαγιά.

(στ) Φάση έκτη: Οι κοινωνικές εξεγέρσεις, οι εμφύλιοι πόλεμοι και οι διακρατικές μάχες, θα μπορούσαν να οδηγήσουν την Ευρώπη σε έναν νέο μεσαίωνα – πολύ περισσότερο, εάν «συντονισθούν» με την παγκόσμια οικονομική σύρραξη, η οποία ευρίσκεται σε εξέλιξη.

Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, η Γερμανία θα έχει για τρίτη φορά «αιματοκυλίσει» την Ευρώπη – γεγονός που ελπίζουμε να αποφευχθεί, με την έγκαιρη αφύπνιση των Ευρωπαίων πολιτών, συμπεριλαμβανομένων των Ελλήνων και των Γερμανών.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η πρόσφατη δίκη και η καταδίκη της Κύπρου (δήθεν λόγω του ότι δεν σεβάστηκε τις συστάσεις της ΕΕ, όσον αφορά το ξέπλυμα μαύρου χρήματος, επιμένοντας να αποτελεί έναν «φορολογικό παράδεισο»), έμοιαζε, όπως πάρα πολύ εύστοχα διατυπώθηκε, με εκείνες τις δίκες των βιαστών, οι οποίοι κατηγορούν και καταδικάζουν τελικά το βιαζόμενο θύμα τους – ισχυριζόμενοι ότι ήταν πολύ προκλητικά ντυμένο και δεν μπόρεσαν να αντισταθούν.

Στα πλαίσια αυτά, ακόμη και οι υποστηρικτές της ευρωπαϊκής ιδέας, μίας ενωμένης και αλληλέγγυας δηλαδή Ευρώπης των Πολιτών της, η οποία θα μπορούσε να επιπλεύσει με ασφάλεια στην τεράστια τρικυμία της παγκοσμιοποίησης, αναζητούν πλέον την «έξοδο κινδύνου» από το κοινό νόμισμα – παρά τα απίστευτα δεινά που θα την συνόδευαν. 

Κατά την πάγια άποψη μας βέβαια (δυστυχώς για πολλούς Γερμανούς Πολίτες, οι οποίοι δεν συμμερίζονται την πολιτική της κυβέρνησης τους), η σωστή λύση θα ήταν η άμεση έξοδος της Γερμανίας από την Ευρωζώνη – το γρηγορότερο δυνατόν, παράλληλα με την «εκδίωξη» της από την ΕΚΤ, έτσι ώστε να αποκτήσει η ένωση ξανά μία λειτουργική κεντρική τράπεζα, επιλύοντας πανεύκολα όλα της τα υπόλοιπα προβλήματα. 

Αυτό φυσικά δεν πρόκειται να συμβεί ποτέ, εάν συνεχίσει η σιωπή των αμνών – καθώς επίσης εάν οι πολίτες περιμένουν τον από μηχανής Θεό για να τους σώσει, κάποιον δήθεν «πολιτικό ηγέτη» δηλαδή, παρά το ότι γνωρίζουν πως η μοναδική διέξοδος τους είναι η άμεση δημοκρατία: η ενεργητική συμμετοχή τους καλύτερα στην ψήφιση των σημαντικών νόμων και στον αυστηρό έλεγχο της εκάστοτε εξουσίας.   

 

ΥΓ: Εάν ισχύουν οι δηλώσεις του Γερμανού υπουργού οικονομικών, τότε η συντριπτική ήττα της Κύπρου οφείλεται σε έναν «Εφιάλτη» εντός των τειχών της – όπως άλλωστε συνέβη και στην περίπτωση της Ελλάδας. Πόσο μάλλον εάν πράγματι απορρίφθηκαν προτάσεις της Ρωσίας, όπως αναφέρεται, οι οποίες θα εξασφάλιζαν την ελευθερία του νησιού – ένα εξαιρετικά πολύτιμο αγαθό που χάθηκε μέσα σε μόλις δεκαπέντε ημέρες, από την εκλογή της νέας του ηγεσίας.

Όσον αφορά δε το σύνηθες κυβερνητικό «διάγγελμα χειραγώγησης του πλήθους», δεν έχει νόημα να το κρίνει κανείς – αν και δεν παύουμε να απορούμε με την ευκολία, με την οποία ένας μηδαμινός αριθμός πολιτικών, έχει τη δυνατότητα να «χειρίζεται» έναν ολόκληρο λαό, παρά το ότι ενεργεί εντελώς αντίθετα με τα συμφέροντα της συντριπτικής πλειοψηφίας.   

Δυστυχώς η «νέα τάξη πραγμάτων», η οποία δημιουργήθηκε από το «κυπριακό προηγούμενο», δεν αφορά μόνο το νησί – αλλά και την Ευρώπη, ενδεχομένως δε ολόκληρο τον πλανήτη. Η κατάρριψη του «ταμπού» των εγγυημένων καταθέσεων (έως 100.000 € εντός της ΕΕ), η de facto «δήμευση» της ιδιωτικής περιουσίας χωρίς καμία προειδοποίηση, καθώς επίσης η «κρίση εμπιστοσύνης» που θα προκαλέσουν οι ενέργειες αυτές, είναι πολύ πιθανόν να συμβάλλουν στην σταδιακή κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος – με οδυνηρές συνέπειες για όλους μας. 

Αν και υποθέτουμε τώρα ότι, οι αναμενόμενες τραπεζικές επιθέσεις (bank run) στο Νότο θα είναι σταδιακές, με τους καταθέτες να αποσύρουν τα χρήματα τους με μικρές, διαδοχικές αναλήψεις, «φοβούμενοι» να μην γίνουν αντιληπτές οι πραγματικές τους προθέσεις, ελπίζουμε να αποφευχθεί τελικά το μοιραίο – η άτακτη διάλυση της Ευρωζώνης, μέσα από το κλίμα μεσοπολέμου που βλέπουμε να διαμορφώνεται από τις επαίσχυντες ενέργειες των ευρωπαίων πολιτικών.

Σχετική ανάλυση μας από τις 21.10.2012

ΚΥΠΡΟΣ, ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΒΙΑΣΜΟΣ: Η Κομισιόν, αφού απομόνωσε έντεχνα ολόκληρο το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Κύπρου από το διεθνή δανεισμό, με τη βοήθεια της Fitch και της ΕΚΤ, την υποχρέωσε να συνθηκολογήσει – προφανώς με γεωπολιτικές σκοπιμότητες

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 17. Μαρτίου 2013, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2835.aspx

Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΤΗΣ ΤΡΟΪΚΑΣ ΣΤΗΝ  ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

Δήλωση του Γιώργου Κασιμάτη*

Κάθε Έλληνας πρέπει να δει ποιες σκοτεινές δυνάμεις και ποιοι δόλιοι στόχοι βρίσκονται πίσω από το πρωτοφανές χτύπημα που επέφερε η πολιτική και η οικονομική ηγεσία της Ευρωζώνης στην Κυπριακή Δημοκρατία για την κατάλυση και υποδούλωσή της. Κάθε Ευρωπαίος, ιδίως κάθε Ευρωπαίος του Νότου, θα πρέπει να αντιληφθεί και να συνειδητοποιήσει  το νόημα του χτυπήματος, αυτό που επέφερε η σκοτεινή σύμπνοια και συνεργασία των αχόρταγων δυνάμεων της πολιτικής ηγεμονίας και της απληστίας του χρηματοπιστωτικού καπιταλισμού για την κατάλυση και την άλωση του εθνικού κράτους ως πολιτισμικής και πολιτικής οντότητας. Αλλά και κάθε άνθρωπος του Πλανήτη θα πρέπει να συνειδητοποιήσει το τι σημαίνει για τη ζωή του, για τον πολιτισμό του και για τη μελλοντική ιστορία του λαού στον οποίο ανήκει η αγαστή σύμπνοια και συμμαχία της γεωπολιτικής και της καπιταλιστικής ηγεμονίας, του παντοδύναμου οικονομικό-πολιτικού ιμπεριαλισμού.

Ο κ. Σόιμπλε δήλωσε ότι η περίπτωση της Κύπρου είναι διαφορετική από εκείνη της Ελλάδας. Είναι ψέμα! Μόνο η εξωτερική μορφή της πρώτης επέμβασης διαφέρει. Στην Ελλάδα άρχισε με τα «Μνημόνια» του απάνθρωπου δανεισμού – στην Κύπρο άρχισε με το «Μνημόνιο» επέμβασης στις καταθέσεις και στο τραπεζικό σύστημα για να ακολουθήσει και στην οικονομική πολιτική. Στην ουσία της, όμως, η επέμβαση είναι ίδια και απαράλλαχτη: Είναι η άλωση της εθνικής οικονομίας και η αρπαγή του εθνικού πλούτου, είναι η άσκηση γεωπολιτικής κυριαρχίας στην περιοχή, είναι η νέα μορφή πολέμου για την κατάκτηση και κατάλυση του εθνικού κράτους, είναι η αρχή του δεύτερου μετά την Ελλάδα πειράματος επιβολής των κέντρων υπερεθνικής εξουσίας του οικονομικό-πολιτικού  ιμπεριαλισμού  για την κατάλυση των αρχών δημοκρατικής νομιμότητας και προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

Η επέμβαση στην Κύπρο μας αποκαλύπτει τις ίδιες μεθόδους και τις ίδιες δυνάμεις που μας αποκάλυψε η επέμβαση στην Ελλάδα: πώς προκαλούνται οι οικονομικές κρίσεις, πώς διογκώνονται, πώς γίνονται αντικείμενα εκμετάλλευσης και κερδοσκοπίας  και πώς μεταβάλλονται σε όπλα υποδούλωσης των λαών και γεωπολιτικών επικυριαρχιών.

Η επέμβαση στην Κύπρο, όπως και η επέμβαση στην Ελλάδα το 2010, μας αποκαλύπτει, πώς η οικονομική επάρκεια μιας χώρας χειραγωγείται και μετουσιώνεται σε οικονομική κρίση και ανάγκη επιβίωσης του λαού, πώς ασκείται η πολιτική του τρόμου, πώς δυσφημείται και συκοφαντείται ένας λαός και πώς ασκείται η πολιτική ενοχής της υποταγής του. Μας αποκαλύπτει πώς επιλέγονται οι «εκλεγόμενες» κυβερνήσεις, πώς δημιουργούνται οι «πλειοψηφίες» της Βουλής και πώς χειραγωγείται η δημοκρατία και η λειτουργία του πολιτεύματος μιας χώρας.

Άκουσα αιτιάσεις εις βάρος του κυπριακού τραπεζικού συστήματος που δικαιολογούσαν δήθεν την επέμβαση: ότι το τραπεζικό αυτό σύστημα είναι υπερτροφικό αναλογικά με το μέγεθος της χώρας και ότι, δήθεν, δεν τηρούσε πάντοτε την αρχή της νομιμότητας. Διερωτώμαι: δεν είδαν, άραγε, οι Βρυξέλλες γύρω τους κανένα άλλο υπερτροφικό τραπεζικό σύστημα μικρού κράτους; Ούτε έμαθαν ποτέ για ανομίες ευρωπαϊκών τραπεζικών συστημάτων;

Ένα είναι βέβαιο: ότι η επέμβαση της Τρόικας στο τραπεζικό σύστημα της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι αντίθετη με τις αρχές νομιμότητας του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παραβιάζει την  εθνική κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας και απειλεί άμεσα δικαιώματα του ανθρώπου. Αλλά φαίνεται ότι αυτή η ανομία που υποσκάπτει σήμερα τα θεμέλια του ευρωπαϊκού πολιτισμού, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του κοινωνικού κράτους δικαίου δεν έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την Τρόικα και τις δυνάμεις που εκπροσωπεί…

Πριν κλείσω αυτές τις γραμμές, άκουσα το διάγγελμα του Προέδρου της Κύπρου. Νόμιζα ότι το ημερολόγιο γύρισε πίσω και άκουγα το Γιώργο Παπανδρέου το Μάιο του 2010 και αργότερα τους επόμενους δύο πρωθυπουργούς μετά από κάθε «Μνημόνιο» και από κάθε παράδοση όπλων και υποταγή της χώρας. Οι δυνάμεις που απεργάζονται και υπηρετούν σήμερα το δέσιμο της Κύπρου χειροπόδαρα δεν μπόρεσαν να αλλάξουν τη μονοτονία του πολιτικού λόγου άλωσης και υποδούλωσης του εθνικού κράτους. Ίδιες λέξεις, ίδιοι εκβιασμοί, ίδιος λόγος «φόβου και δέους», ίδια «ενοχή» του κυπριακού λαού και ίδια «ευθύνη «παλαιότερων κυβερνήσεων», ίδιος «μονόδρομος σωτηρίας». «ίδιες υποσχέσεις» («άτακτη χρεωκοπία», «απώλεια των καταθέσεων», «έξοδος από το ευρώ», «γκρεμός», «καταστροφή», «αίσθημα ενοχής»,  «η μόνη λύση σωτηρίας», η «μοναδική και τελευταία θυσία», η «σύντομη ανάκαμψη»). Ένα πρέπει να ξέρει ο κυπριακός λαός: ότι στην Ελλάδα όλα αυτά αποδείχτηκαν ψεύδη. Παρά την αποκάλυψη όλων των ειδών ψεύδους που χρησιμοποιήθηκαν, παρά το ότι οι ίδιοι οι δανειστές ομολογούν το «λάθος», η δουλεία συνεχίζεται με όλο και πιο αβάσταχτα βάρη, μέχρι την τελική άλωση του ελληνικού πλούτου και μέχρι την πλήρη εξαθλίωση του ελληνικού λαού – αν δεν υπάρξει αποφασιστική αντίσταση και αλλαγή.

Ο Κυπριακός Λαός οφείλει να πάρει το μάθημα από την αδελφή του, την Ελλάδα: Να μην υποκύψει στους εκβιασμούς της πολιτικής του φόβου, της ενοχής και της ανασφάλειας. Οφείλει να συνειδητοποιήσει τη γεωπολιτική του ισχύ και τη δύναμη του υποθαλάσσιου πλούτου του. Οφείλει να θυμηθεί την Ιστορία του: ότι όρθωσε το μικρό αλλά τιτάνιο ανάστημά του στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και στη διάδοχό της  Τουρκία, καθώς και στην κοσμοκράτειρα Αγγλική Αυτοκρατορία. Να θυμηθεί ότι είναι ακόμη νωπή η τόλμη του, με την οποία, με άξια ηγεσία και αψηφώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αγγλία και την Ευρώπη, απέκρουσε την κατάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας με το πρωτοφανές έκτρωμα του διεθνούς δικαίου, το Σχέδιο Ανάν.

Με όλο αυτό το οπλοστάσιο, ο Κυπριακός Λαός οφείλει να οργιστεί, να αγανακτήσει και να αντιδράσει με όλα τα νόμιμα μέσα της δημοκρατίας. Τώρα! Οφείλει να αξιώσει από τον Πρόεδρο της Κύπρου την ανάκληση της συναίνεσής του, οφείλει να κινητοποιήσει στο σωστό δρόμο της Πατρίδας το αντιπροσωπευτικό του σώμα και, αν χρειαστεί, να αξιώσει λαϊκή ετυμηγορία για το μεγάλο ανοσιούργημα της επέμβασης. Η ελλαδική εμπειρία ας γίνει οδηγός του Λαού της Κυπριακής Δημοκρατίας!

Πειραιάς, 17 Μαρτίου 2010

 

Σημείωση από τΜτΒ: Το άρθρο – δήλωση μου ήλθε με το ηλ. Ταχυδρομείο.

ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΠΕΙΡΑΜΑ:

Η Fed θυμίζει ένα επενδυτικό κεφάλαιο μεγάλου ρίσκου, ένα hedge fund δηλαδή με «χαρτοπαίκτες» διαχειριστές, παρά μία κεντρική τράπεζα – ενώ οι πολίτες της υπερδύναμης χρησιμοποιούνται σαν πειραματόζωα, με την ανοχή της κυβέρνησης τους

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Η σχέση ιδίων προς ξένα κεφάλαια της Fed είναι περίπου 1:50 – μία εξαιρετικά επικίνδυνη αναλογία για οποιαδήποτε τράπεζα του πλανήτη, αφού σε κάθε δικό της δολάριο αντιστοιχούν πενήντα ξένα, δανεικά ουσιαστικά.  Η καθαρή θέση της στις αρχές του 2011, αυτό που θα απέμενε δηλαδή εάν αφαιρούσε κανείς τις υποχρεώσεις από τα περιουσιακά της στοιχεία, με την αξία που η ίδια τα αποτιμά αυθαίρετα, ήταν μόλις 60 δις $ – έναντι συνολικού ισολογισμού 3 τρις $ (60 δις $ : 3 τρις $ = 1:50). 

Αυτό σημαίνει ότι, εάν τα περιουσιακά στοιχεία της Fed, τα οποία αποτελούνται κυρίως από ομόλογα του αμερικανικού δημοσίου, έχαναν μόλις το 2% της αξίας τους, άρα 60 δις $, τότε το κεφάλαιο της θα μηδενιζόταν.  Επομένως, η κεντρική τράπεζα της υπερδύναμης, η οποία είναι 100% ιδιωτική και όχι κρατική, με μετόχους τις μεγαλύτερες τράπεζες των Η.Π.Α., θα χρεοκοπούσε.

Η μείωση τώρα των περιουσιακών της στοιχείων θα ήταν αναπόφευκτη, τη στιγμή που θα αναγκαζόταν να πουλήσει ομόλογα, για να μειώσει την ποσότητα χρήματος** – κάτι που αργά ή γρήγορα θα συμβεί, αφού κάποια στιγμή η Fed θα υποχρεωθεί να τελειώσει τα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης (QE 1,  2, 3), είτε από δική της πρωτοβουλία, είτε από το φόβο αντιποίνων εκ μέρους της Κίνας (όπως θα αναλύσουμε σε επόμενο κείμενο μας).

Εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε σήμερα, εάν δηλαδή η Fed σταματούσε να τροφοδοτεί συνεχώς με νέα χρήματα την αγορά (περί τα 85 δις $ μηνιαία), θα κατέρρεαν ξαφνικά πολλές αξίες – μεταξύ των οποίων οι χρηματιστηριακές αποτιμήσεις αρκετών εταιρειών, οι μετοχές των οποίων αυξάνονται, παρά την κακή πορεία της οικονομίας, καθώς επίσης οι τιμές των εμπορευμάτων.  

Σε κάθε περίπτωση, παρά το ότι η κεντρική τράπεζα των Η.Π.Α. μπορεί να αδιαφορεί για τις βραχυπρόθεσμες διακυμάνσεις της αξίας των περιουσιακών της στοιχείων, αφού δεν είναι υποχρεωμένη να τα αποτιμά στις τρέχουσες τιμές αγοράς, όταν θα πουλήσει υποχρεωτικά ομόλογα του δημοσίου, για να περιορίσει τη ρευστότητα στην αγορά, θα υποχρεωθεί να καταγράψει τα ακριβή, μειωμένα έσοδα στα βιβλία της – οπότε τις ζημίες και τη χρεοκοπία της, εάν δεν χρησιμοποιούσε τη «δημιουργική λογιστική»".

Ανάλυση

Ελάχιστοι ίσως άνθρωποι έχουν  συνειδητοποιήσει πως ο χρυσός, παρά το ότι χειραγωγείται τα μέγιστα από τις κεντρικές τράπεζες του πλανήτη (άρθρο μας), από τα 35 $ που κόστιζε η ουγγιά την εποχή που καταργήθηκε ο ομώνυμος κανόνας (1971), έχει πλησιάσει σήμερα τα 1.600 $ – κοστίζει δηλαδή πενήντα φορές περισσότερο, μέσα σε 40 περίπου χρόνια. Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι, η Fed δεν κατάφερε σε καμία περίπτωση να διατηρήσει σταθερές τις τιμές – κάτι που αποτελεί βασική υποχρέωση της.

Την ίδια στιγμή, τα παράγωγα χρηματοπιστωτικά προϊόντα (επεξήγηση στο τέλος του άρθρου μας «Το παράδοξο του Minsky»), έχουν προ πολλού εξελιχθεί σε μία βόμβα μεγατόνων στα θεμέλια του συστήματος – αφού έχουν ξεπεράσει τα 600 τρις $ (Πίνακας Ι), έναντι 60 τρις $ συνολικού παγκόσμιου ΑΕΠ.

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Μεγάλες τράπεζες (ορισμένες μέτοχοι της Fed) και έκθεση τους σε παράγωγα (2009)

Τράπεζες	Παράγωγα (σε τρις $)	Πάγια (σε τρις $)	Παράγωγα/πάγια (%)
JP Morgan	79.941	1.663	4.807
Goldman Sachs	40.772	119	34.262
Bank of America	39.064	1.450	2.694
Citibank	31.943	1.165	2.742
Wells Fargo	5.111	1.100	465
HSBC	3.152	158	1.995
Bank of NY Mellon	1.271	162	785

Πηγή: Marketoracle uk. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σημείωση: Στο πρόσφατο stress test που διεξήγαγε η Fed, η Morgan Stanley είχε μόλις 5,7% ποσοστό ιδίων κεφαλαίων (tier one ratio), ενώ η JP Morgan 6,3% – με πιο επικίνδυνη την Goldman Sachs (5,8% και ρίσκο 20 δις $). Η κρατική πλειοψηφικά Ally Financial είχε δείκτη μόλις 1,5% – προφανώς «εξωφρενικοί» αριθμοί, με τους οποίους δεν θα μπορούσε να επιβιώσει καμία επιχείρηση της πραγματικής οικονομίας.    

Οι υποσχέσεις λοιπόν ορισμένων οικονομολόγων, σύμφωνα με τις οποίες η κατάργηση του κανόνα του χρυσού θα φρόντιζε να υπάρχουν τα απαιτούμενα χρήματα για μία συνεχή ανάπτυξη της οικονομίας, καθώς επίσης ότι τα ρίσκα θα διατηρούταν ελεγχόμενα, με τη βοήθεια των παραγώγων και τη σωστή χρήση τους (αντιστάθμισμα κινδύνων), εκ μέρους ικανών ανθρώπων, δεν φαίνεται να έχουν αντίκρισμα – κάτι που αποδείχθηκε με το χειρότερο δυνατό τρόπο, μετά το ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης (2008). Τελικά, το μοναδικό πράγμα που πετύχαμε, μετά την έξοδο μας από τον κανόνα του χρυσού, ήταν η υπερχρέωση του πλανήτη – κρατών, τραπεζών, επιχειρήσεων και νοικοκυριών. 

Σε κάθε περίπτωση, η κατάρρευση του χρηματοπιστωτικού συστήματος, καθώς επίσης ολόκληρης της οικονομίας, αποφεύχθηκε την τελευταία στιγμή, με τη βοήθεια μαζικών κρατικών παρεμβάσεων, μέσω των οποίων κοινωνικοποιήθηκαν οι ζημίες – με εγγυήσεις για τις τράπεζες, με κεφάλαια για την εξασφάλιση του διατραπεζικού δανεισμού, με τη μεγάλη αύξηση της ποσότητας χρήματος από όλες σχεδόν τις κεντρικές τράπεζες κοκ.

Εν τούτοις, δεν επιλύθηκαν πολλά άλλα προβλήματα, με κυριότερο την ανεργία – η οποία στην Ευρώπη έχει ξεπεράσει προ πολλού τα όρια της ανοχής και αντοχής των πολιτών, ενώ στις Η.Π.Α., το 2011, ήταν αντίστοιχη με την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης (1930), εάν χρησιμοποιούσε κανείς σήμερα τις ίδιες μεθόδους μέτρησης με τότε.

Οι δύο βασικές υποχρεώσεις λοιπόν των κεντρικών τραπεζών (κυρίως της Fed, αφού η ΕΚΤ έχει αναλάβει μόνο τη νομισματική σταθερότητα), αλλά και των κυβερνήσεων, η διατήρηση των τιμών δηλαδή, καθώς επίσης η αύξηση της απασχόλησης, δεν έχουν εκπληρωθεί – γεγονός που θα μας οδηγήσει σε δύσβατα μονοπάτια στο μέλλον (μία από τις λύσεις του προβλήματος έχει αναπτυχθεί στο κείμενο μας «ΕΚΤ, η λύση των λύσεων»).  

Η ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ ΤΩΝ Η.Π.Α.

Ήδη από το 2008 τα στελέχη της Fed συζητούσαν με μέλη του Κοινοβουλίου τις δυνατότητες έκδοσης ομολόγων εκ μέρους της κεντρικής τράπεζας, δικών της ομολόγων δηλαδή, έτσι ώστε να μην χρεοκοπήσει – κάτι που όμως απαιτούσε την έγκριση της αμερικανικής Βουλής. Με τη βοήθεια αυτών των ομολόγων, η Fed θα μπορούσε να σταματήσει τα προγράμματα ποσοτικής διευκόλυνσης, χωρίς να είναι υποχρεωμένη να πουλήσει τα ομόλογα δημοσίου, τα οποία έχει στην κατοχή της.

Ειδικότερα, αντί η Fed να πουλήσει τα αμερικανικά ομόλογα, για να περιορίσει την ποσότητα χρήματος, εγγράφοντας υποχρεωτικά ζημίες στον ισολογισμό της και χρεοκοπώντας, θα είχε τη δυνατότητα πια να πουλήσει, για τον ίδιο σκοπό, τα νέα, δικά της ομόλογα – τα οποία δεν θα έχαναν σε αξία, όπως τα ομόλογα του δημοσίου, εάν άρχιζε να τα πουλάει.  Επειδή όμως το Αμερικανικό Κοινοβούλιο αρνήθηκε εύλογα να εγκρίνει κάτι τέτοιο, υπήρξε μία «ειδική συμφωνία» μεταξύ της Fed και του υπουργείου οικονομικών, η οποία δεν απαιτούσε την έγκριση της Βουλής – ένας πραγματικά εντυπωσιακός ελιγμός, μια παράκαμψη των δημοκρατικών κανόνων, ερήμην των βουλευτών και επομένως των πολιτών. Παράλληλα, υπήρξε μία ακόμη «παράβαση της νομοθεσίας» εκ μέρους της Fed – ξανά με «συνεργό» της το υπουργείο οικονομικών της υπερδύναμης.

Αναλυτικότερα, η κεντρική τράπεζα κερδίζει ετήσια μεγάλα ποσά από τους τόκους, τους οποίους αποφέρουν τα ομόλογα δημοσίου που έχει στην κατοχή της. Τα κέρδη της αυτά, βάσει νομοθεσίας, αποδίδονται ετήσια στο υπουργείο οικονομικών.

Σε συμφωνία όμως με το υπουργείο, η Fed σταμάτησε να μεταφέρει τα κέρδη της στο δημόσιο, για ένα απεριόριστο χρονικό διάστημα – παρακρατώντας τα σε έναν ειδικό λογαριασμό του παθητικού της. Το γεγονός αυτό τεκμηριώνει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει – πόσο μάλλον αφού πρόκειται για κάτι που δεν έχει συμβεί ποτέ μέχρι σήμερα στην ιστορία της.

Παρά το ότι λοιπόν η Fed υπολογίζει να εγγράψει ζημίες από την πώληση των ομολόγων που κατέχει, δεν θα μειωθεί τελικά το κεφάλαιο της, όπως συνήθως συμβαίνει – επειδή, αντί αυτού, θα αυξηθούν οι υποχρεώσεις της, απέναντι στο υπουργείο οικονομικών. Σε τελική ανάλυση δηλαδή, η Fed θα εκδώσει «ιδιωτικά γραμμάτια» προς το υπουργείο οικονομικών, λαμβάνοντας χρήματα, με τα οποία θα αποφύγει τη χρεοκοπία – θα λύσει δηλαδή τα προβλήματα της στα χαρτιά, πλασματικά, με τη βοήθεια μίας πρωτοφανούς «δημιουργικής λογιστικής».

Προφανώς, εάν κάτι τέτοιο συνέβαινε σε μία οποιαδήποτε άλλη ιδιωτική επιχείρηση, ο διευθυντής της θα οδηγούταν αμέσως στη φυλακή – πόσο μάλλον όταν το υπουργείο οικονομικών των Η.Π.Α. είναι ένας κρατικός οργανισμός, ενώ η Fed μία ιδιωτική επιχείρηση (με μετόχους εμπορικές τράπεζες, οι οποίες διασώζονται και πλουτίζουν εις βάρος των φορολογουμένων Αμερικανών πολιτών).  

Η ΜΟΝΕΤΑΡΙΣΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΚΡΙΣΗΣ

Ανεξάρτητα από τα παραπάνω, όπως έχουμε αναλύσει στο παρελθόν, ο βασικός κανόνας του μονεταρισμού είναι το ότι, οι αλλαγές στην ποσότητα χρήματος αποτελούν την κύρια αιτία των διαφοροποιήσεων του ΑΕΠ. Οι αυξήσεις τώρα του ΑΕΠ χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: (α) στις πραγματικές αυξήσεις, οι οποίες δημιουργούν κέρδη σε μία οικονομία, καθώς επίσης (β) στις πλασματικές, οι οποίες οφείλονται στον πληθωρισμό – οπότε είναι «ουτοπικές».

Περαιτέρω ο πραγματικές αυξήσεις, μαζί με τις πλασματικές (πληθωριστικές), αποκαλούνται «ονομαστικές» – μετρούμενες στο εκάστοτε εθνικό νόμισμα. Η μονεταριστική εξίσωση τώρα, η οποία αποδίδεται στον M.Friedman και ονομάζεται «ποσοτική θεωρία του χρήματος», είναι η εξής:

M x V = P x Y

όπου Μ =ποσότητα χρήματος, V = ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος, P = επίπεδο τιμών και Y = πραγματικό ΑΕΠ. Απλούστερα, η ποσότητα χρήματος που υπάρχει στην αγορά (Μ), πολλαπλασιαζόμενη επί την ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος (V), είναι ίση με το ονομαστικό ΑΕΠ – το οποίο αποτελείται από το πληθωριστικό ΑΕΠ ή P (αλλαγές του επιπέδου τιμών) και από το πραγματικό ΑΕΠ ή Y.

Ο σημαντικότερος παράγοντας εδώ είναι προφανώς η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος, το V δηλαδή – αφού η ποσότητα του χρήματος (Μ) μπορεί, σε κάποιο βαθμό, να ελεγχθεί από την εκάστοτε κεντρική τράπεζα, είτε «τυπώνοντας» χρήματα (αγορά ομολόγων, έναντι νέων χρημάτων), είτε αποσύροντας τα υφιστάμενα (πώληση ομολόγων, με την καταστροφή χρημάτων).

Η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος τώρα (V), είναι ουσιαστικά η μέτρηση του πόσο γρήγορα «αλλάζουν χέρια» τα χρήματα. Για παράδειγμα, όταν κάποιος ξοδεύει ένα ευρώ, αγοράζοντας κάτι, ενώ αυτός που το παίρνει κάνει το ίδιο, τότε η ταχύτητα κυκλοφορίας αυτού του ευρώ είναι 2 – επειδή «άλλαξε χέρια» δύο φορές. Εάν όμως το ευρώ δεν ξοδεύεται, αλλά κατατίθεται στην τράπεζα, τότε η ταχύτητα κυκλοφορίας του είναι μηδέν – επειδή δεν άλλαξε καθόλου χέρια. 

Περαιτέρω, για πολλά χρόνια αναρωτιόταν κανείς, σε σχέση με την παραπάνω εξίσωση, εάν υπάρχουν κάποια φυσικά όρια, όσον αφορά την πραγματική ανάπτυξη της οικονομίας,  πριν δημιουργηθεί, προτού προκληθεί καλύτερα πληθωρισμός (ανοδικό σπιράλ μισθών-τιμών).

Ειδικότερα, από αυτήν την οπτική γωνία, η πραγματική αύξηση του ΑΕΠ καθορίζεται από τον αριθμό των εργαζομένων, καθώς επίσης από την παραγωγικότητα τους. Εάν λοιπόν ο πληθυσμός μίας χώρας αυξάνεται κατά 1% ετήσια, ενώ η παραγωγικότητα κατά 2%, τότε η πραγματική ανάπτυξη, ο συνδυασμός δηλαδή των δύο αυτών παραγόντων, είναι της τάξης του 3%. Διακρίνουμε λοιπόν τα εξής:

(α) Εάν ο πληθυσμός μειώνεται ή/και η ανεργία κλιμακώνεται, όπως στο παράδειγμα της Ελλάδας, με την παραγωγικότητα να μην αυξάνεται ή να περιορίζεται, κυρίως λόγω έλλειψης επενδύσεων, τότε δεν υπάρχει καμία δυνατότητα ανάπτυξης. Στον Πίνακα ΙΙ που ακολουθεί, απεικονίζεται η συγκεκριμένη ιδιαιτερότητα:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Η διαμόρφωση του ΑΕΠ με κριτήριο τους εργαζομένους και την παραγωγικότητα τους

Έτος	Εργατικό δυναμικό	Ανεργία (%)	Εργαζόμενοι	ΑΕΠ (δις €)	*Παραγωγικότητα
2008	4.951.000	10%	4.455.900	239,14	53.668
2012	4.951.000	25%	3.713.250	199,28	53.668
2012	4.951.000	25%	3.713.250	194,00	52.245
2013	4.951.000	28%	3.564.720	186,24	52.245

* Η παραγωγικότητα ορίζεται εδώ από το ΑΕΠ δια τους εργαζομένους

Σημείωση: Το ύψος του ΑΕΠ σε μία χώρα είναι εξαιρετικά σημαντικό για την ευημερία της – αφού από αυτό εξαρτώνται τα δημόσια έσοδα, ο δανεισμός της (συνάρτηση του δείκτη χρέος/ΑΕΠ), η βιωσιμότητα του δημοσίου χρέους της και πάρα πολλά άλλα. 

Πηγή: ΥΠΟΙΚ, CIA. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Σύμφωνα με τον Πίνακα ΙΙ, η Ελλάδα το 2008 παρήγαγε 239,14 δις €, με 4.455.900 εργαζομένους – με το ποσοστό ανεργίας στο 10%. Το 2012, με το ποσοστό ανεργίας στο 25% και με το ίδιο εργατικό δυναμικό, εάν η παραγωγικότητα έμενε σταθερή (δεύτερη σειρά, με πλάγια γράμματα), το ΑΕΠ της θα διαμορφωνόταν στα 199,28 δις €. Εν τούτοις (τρίτη σειρά), μειώθηκε ακόμη περισσότερο, στα 194 δις € – γεγονός που οφείλεται είτε στην πτώση της παραγωγικότητας, κυρίως λόγω έλλειψης επενδύσεων, είτε στη μείωση του εργατικού δυναμικού (λόγω μετανάστευσης), είτε στους ανέργους που δεν καταγράφονται στατιστικά. 

Το 2013, ξανά με το ίδιο εργατικό δυναμικό (τέταρτη σειρά), αλλά με 28% ανεργία, καθώς επίσης με σταθερή παραγωγικότητα, το ΑΕΠ θα περιοριζόταν στα 186,24 δις €. Εν τούτοις, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, θα ανέλθει στα 183,05 δις € – επειδή μειώνεται τόσο το εργατικό δυναμικό, όσο και η παραγωγικότητα (ενώ αυξάνεται η ανεργία).

Είναι λογικό επομένως να αναρωτιέται κανείς που οδηγείται η χώρα, με την εγκληματική πολιτική λιτότητας που της επιβάλλεται – αν και η απάντηση είναι προφανής (λεηλασία του δημοσίου και ιδιωτικού πλούτου της, η οποία προϋποθέτει την κατάρρευση του ΑΕΠ, των τιμών, καθώς επίσης όλων των αξιών).     

(β) Από την αντίθετη πλευρά, εάν ο πληθυσμός αυξάνεται, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας, στην οποία μεταναστεύουν συνεχώς νέοι εργαζόμενοι, παράλληλα με την αύξηση της παραγωγικότητας (λόγω νέων επενδύσεων, χαμηλών επιτοκίων, εισόδου εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού από την υπόλοιπη ΕΕ κλπ.), σαν αποτέλεσμα της κρίσης χρέους των υπολοίπων κυρίως, η αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ είναι απολύτως σίγουρη. Επομένως, εξασφαλίζεται η ευημερία και η πρόοδος της χώρας – στην προκειμένη περίπτωση, εις βάρος των ευρωπαίων «εταίρων» της.  

Συνεχίζοντας, ένας «μονεταριστής», ο οποίος θα ήθελε να ορίσει επακριβώς την πολιτική χρήματος της κεντρικής τράπεζας, θα πρότεινε μία ετήσια αύξηση της ποσότητας χρήματος, αντίστοιχη με την πραγματική αύξηση του ΑΕΠ – οπότε, στο παραπάνω παράδειγμα (1% άνοδος του πληθυσμού, συν 2% υψηλότερη παραγωγικότητα), θα αποφάσιζε μία ετήσια αύξηση της ποσότητας χρήματος της τάξης του 3%.

Εν τούτοις, υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα στο συγκεκριμένο «αυτοματισμό», το οποίο δεν μπορεί να επιλύσει η «εκτυπωτική μηχανή» των κεντρικών τραπεζών: η ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος, η οποία είναι εξαιρετικά δύσκολο να ελεγχθεί, αφού εξαρτάται από υποκειμενικά κριτήρια – όπως, για παράδειγμα, από το πως αξιολογεί το εκάστοτε άτομο (κατ' επέκταση το κοινωνικό σύνολο), τις μελλοντικές οικονομικές προοπτικές του. Στις Η.Π.Α., η ανώτατη ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος διαπιστώθηκε το 1997 (2,12) – έκτοτε δε περιορίζεται συνεχώς (1,80 το 2008, καταρρέοντας στο 1,67 το 2009). 

Η μείωση της ταχύτητας κυκλοφορίας του χρήματος, στις περισσότερες δυτικές χώρες,  οφείλεται σήμερα στην κρίση – αφού οι καταναλωτές προσπαθούν να αποπληρώσουν τα χρέη τους, αποφεύγουν το νέο δανεισμό, αποταμιεύουν περισσότερο κλπ. Στην περίπτωση αυτή, η μείωση του ΑΕΠ είναι δυνατόν να αποφευχθεί μόνο με την αύξηση της ποσότητας χρήματος, όπως συμπεραίνεται εύκολα από τη μαθηματική εξίσωση μας – γεγονός που έχει οδηγήσει τη Fed (όπως επίσης την τράπεζα της Ιαπωνίας και άλλες), να τυπώνει «σαν τρελή» χρήματα.

Επί πλέον όμως στη συμπεριφορά των καταναλωτών, υπάρχει ένα ακόμη πρόβλημα, το οποίο δεν επιτρέπει το «αντιστάθμισμα» της μειωμένης ταχύτητας κυκλοφορίας, με την εκτύπωση νέων χρημάτων – μόνο με την αύξηση της ποσότητας τους δηλαδή, εκ μέρους της κεντρικής τράπεζας.

Ειδικότερα, η ποσότητα χρήματος, την οποία «τυπώνει» μία κεντρική τράπεζα (νομισματική βάση) αποτελεί ένα μικρό μόνο μέρος της συνολικής ποσότητας, η οποία κυκλοφορεί σε μία αγορά – περίπου το 20%. Το υπόλοιπο 80% δημιουργείται από τις εμπορικές τράπεζες, είτε όταν δανείζουν τους πελάτες τους, είτε με άλλους τρόπους (άρθρο μας). Στις Η.Π.Α., από το τέλος του 2007, έως τις αρχές του 2011, η Fed αύξησε την ποσότητα χρήματος (Διάγραμμα Ι), κατά 234% – ενώ η συνολική ποσότητα αυξήθηκε «μόλις» κατά περίπου 34%.

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ Ι

 

Η δυσαναλογία αυτή οφείλεται προφανώς στο ότι, οι τράπεζες διστάζουν να δανείσουν χρήματα σε περιόδους μεγάλων κρίσεων – έχοντας να αντιμετωπίσουν παράλληλα τις ήδη υπάρχουσες επισφάλειες (κόκκινα δάνεια), καθώς επίσης τα υπόλοιπα προβλήματα τους (επικίνδυνη έκθεση στην αγορά παραγώγων κοκ.). Την ίδια στιγμή, τόσο οι καταναλωτές, όσο και οι επιχειρήσεις, αφενός μεν αποπληρώνουν τα χρέη τους, αφετέρου αποφεύγουν το νέο δανεισμό – οπότε συρρικνώνεται η ποσότητα χρήματος, η οποία δημιουργείται από τις εμπορικές τράπεζες.

Ολοκληρώνοντας, όταν η αύξηση της ποσότητας χρήματος δεν είναι ανάλογη της μείωσης της ταχύτητας κυκλοφορίας, τότε δεν υπάρχει η παραμικρή δυνατότητα ανάπτυξης. Το γεγονός αυτό διαπιστώνεται στις χώρες του ευρωπαϊκού νότου σήμερα, στις οποίες έχει επιβληθεί η εγκληματική πολιτική λιτότητας – ταυτόχρονα με την περιορισμένη αύξηση της ποσότητας χρήματος εκ μέρους της ΕΚΤ (δεν αντισταθμίζεται η μείωση της ποσότητας χρήματος από τις εμπορικές τράπεζες, η οποία συνοδεύεται από την κατάρρευση της ταχύτητας κυκλοφορίας).

Πρόκειται λοιπόν, χωρίς καμία αμφιβολία, για ένα εξαιρετικά εκρηκτικό μίγμα «τριπλής ισχύος», το οποίο απειλεί να καταστρέψει τον πλανήτη – ενώ έχει προ πολλού «πυροδοτηθεί», δυστυχώς ερήμην των εθνικών κυβερνήσεων (σε κράτη που θυσιάζονται στην κυριολεξία, στο βωμό της αντιμετώπισης της κινεζικής εισβολής, όπως θα αναλύσουμε σε επόμενο κείμενο μας).     

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΗΣ FED

Οι επεμβάσεις της Fed (QE 1,2,3 – αύξηση της ποσότητας χρήματος), δεν επενεργούν τόσο γρήγορα, όσο χρειάζεται για να αναπτυχθεί η αμερικανική οικονομία και να καταπολεμηθεί η ανεργία. Επομένως, η κεντρική τράπεζα των Η.Π.Α., «υπέρμαχος του μονεταριστικού δόγματος», είναι υποχρεωμένη να επηρεάσει και να επιταχύνει εκείνες τις ενέργειες, οι οποίες θα αύξαναν την παροχή δανείων από τις εμπορικές τράπεζες.

Είναι αναγκασμένη επίσης να επιδιώξει την αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας των χρημάτων, εκ μέρους των επιχειρήσεων και των καταναλωτών – έτσι ώστε να αυξηθούν η κατανάλωση και οι επενδύσεις (υπενθυμίζουμε εδώ την εξίσωση: ΑΕΠ = Κατανάλωση + Επενδύσεις + Δημόσιες δαπάνες + {Εξαγωγές – Εισαγωγές}, από την ανάλυση μας "Χρέη εκτός ελέγχου"). 

Επειδή τώρα η αύξηση της ταχύτητας κυκλοφορίας του χρήματος και η κατανάλωση εξαρτώνται από την ψυχική διάθεση των ανθρώπων (δανειστών, δανειζομένων και καταναλωτών), η Fed είναι αναγκασμένη να επηρεάσει την συμπεριφορά τους – γεγονός που απαιτεί διάφορες «παραπλανητικές κινήσεις», χειραγώγηση και προπαγάνδα.

Ο επηρεασμός τώρα της διάθεσης των ανθρώπων, προς την κατεύθυνση που επιθυμεί η κεντρική τράπεζα, επιτυγχάνεται με δύο βασικούς τρόπους: (α) με τη δημιουργία συναισθημάτων ευφορίας και πλούτου (β) με το φόβο του πληθωρισμού.

(α) Η δημιουργία συναισθημάτων ευφορίας και πλούτου είναι εφικτή, κυρίως με την άνοδο των αξιών – οι βασικότερες εκ των οποίων, λόγω του ότι γίνονται ευρέως αντιληπτές, είναι οι τιμές των ακινήτων, καθώς επίσης οι δείκτες των χρηματιστηρίων.

Επειδή όμως τα ακίνητα ήταν στο επίκεντρο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, παρά το ότι επιδιώχθηκε η αύξηση των τιμών τους, μέσω της παροχής φορολογικών ελαφρύνσεων, τα αποτελέσματα στην ψυχολογία των Αμερικανών ήταν μηδαμινά.

Έτσι λοιπόν, η Fed επικέντρωσε τις προσπάθειες της (χειραγώγηση της κοινής γνώμης) στα χρηματιστήρια – όπου φαίνεται να έχουν στεφθεί με επιτυχία, κρίνοντας από τα συνεχώς νέα ιστορικά ρεκόρ των βασικών δεικτών (S&P, Dow Jones). Εν τούτοις, επειδή η πλειοψηφία των πολιτών απέχει πλέον από τις χρηματιστηριακές επενδύσεις, κυρίως μετά τις επώδυνες εμπειρίες της φούσκας του διαδικτύου (2000), δεν δημιουργήθηκαν τα απαιτούμενα συναισθήματα πλούτου και ευφορίας – παρά την εξαιρετική «χειραγώγηση» των δεικτών. 

(β) Μετά την παραπάνω αποτυχία της η Fed, αν και συνεχίζει να επενδύει στη μέθοδο των χρηματιστηρίων, έχει πλέον καταφύγει στη δεύτερη εναλλακτική λύση: στη δημιουργία πληθωριστικών φόβων, έτσι ώστε τόσο οι καταναλωτές, όσο και οι επιχειρήσεις, να δαπανούν περισσότερα χρήματα, καθώς επίσης να αυξάνουν το δανεισμό τους.

Οι παράγοντες τώρα, με τη βοήθεια των οποίων επιτυγχάνεται η συγκεκριμένη «χειραγώγηση», είναι (α) το ονομαστικό επιτόκιο, (β) το πραγματικό επιτόκιο και (γ) ο αναμενόμενος πληθωρισμός – σε ποιο ύψος δηλαδή πιστεύουν οι καταναλωτές ότι θα αυξηθεί ο πληθωρισμός, στο άμεσο μέλλον.   

Αναλυτικότερα, εάν το ονομαστικό επιτόκιο διατηρείται χαμηλό, για παράδειγμα στο 2%, ενώ ο αναμενόμενος πληθωρισμός τοποθετείται στο 4%, τότε το πραγματικό επιτόκιο είναι αρνητικό (2-4 = -2%). Στην περίπτωση αυτή, συμφέρει η λήψη δανείων, αφού η πραγματική αξία τους θα μειώνεται κατά 2% ετήσια – επομένως, αυξάνονται οι δαπάνες και οι επενδύσεις, οπότε η κεντρική τράπεζα επιτυγχάνει το στόχο της.

Ταυτόχρονα, οι άνθρωποι αναζητούν άλλους τρόπους εξασφάλισης της αγοραστικής αξίας των χρημάτων τους, αντί να τα τοκίζουν με αρνητικά επιτόκια – οπότε τα επενδύουν, μεταξύ άλλων, στα χρηματιστήρια ή στα ακίνητα, διευκολύνοντας την πρώτη μέθοδο (δημιουργία συναισθημάτων ευφορίας και πλούτου).

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Κατά τα φαινόμενα, η Fed έχει πετύχει ήδη το δεύτερο στόχο της – τη δημιουργία δηλαδή πληθωριστικών φόβων στους Αμερικανούς πολίτες και όχι μόνο. Στην επιτυχία της αυτή έχουν αναμφίβολα συμβάλλει, εκούσια ή μη, πολλοί άλλοι – αφού οι κίνδυνοι πληθωρισμού τονίζονται σχεδόν από το σύνολο των «συναλλασσομένων» (από τα ΜΜΕ, από την ΕΚΤ, από την Κίνα, από τους αστέρες οικονομολόγους, από τους διεθνείς επενδυτές, από τις εταιρείες αξιολόγησης, από τη Γερμανία κοκ.).

Εν τούτοις, οι φόβοι αυτοί, παρά το ότι οφείλονται στη «χειραγώγηση» της Fed,  δεν είναι σε καμία περίπτωση πλασματικοί – πόσο μάλλον όταν η ίδια η μονεταριστική θεωρία γνωρίζει ότι, τα αποτελέσματα από την αύξηση της ποσότητας χρήματος εμφανίζονται καθυστερημένα, βοηθώντας μόνο παροδικά στην αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ. Στη συνέχεια, ο πληθωρισμός αφενός μεν εξαφανίζει τα αρχικά θετικά αποτελέσματα στην οικονομία (αύξηση του ΑΕΠ, μείωση της ανεργίας, επενδύσεις κλπ.), αφετέρου απειλεί τα μέγιστα την ίδια τη χώρα.

Παραστατικά, όταν αυξάνει η κεντρική τράπεζα την ποσότητα χρήματος σε μία χώρα, είναι σαν να πιέζει προς τα έξω μία οδοντόπαστα – αφού είναι πολύ δύσκολο, εάν όχι αδύνατον, να την επαναφέρει στο σωληνάριο, πόσο μάλλον τη σωστή χρονική στιγμή, όταν θελήσει να αποσύρει τα νέα χρήματα από την  αγορά.

Η Κίνα, η Αραβία, η λοιπή Ασία, η Βραζιλία και πολλές άλλες χώρες, οι οποίες υποφέρουν ήδη από τον πληθωρισμό που έχουν «εισάγει» από τις Η.Π.Α., ενώ γνωρίζουν φυσικά τους τεράστιους κινδύνους της συγκεκριμένης πολιτικής της Fed, σε συνδυασμό με τον παγκόσμιο πόλεμο που διεξάγεται (άρθρο μας), διαμαρτύρονται έντονα – ενώ φυσικά σχεδιάζουν τη δική τους νομισματική, ενδεχομένως μία περιορισμένη συμβατική, καθώς επίσης  μία ενεργειακή αντεπίθεση εναντίον της Δυτικής Τρόικας (ΕΕ, Η.Π.Α. και Ιαπωνία).

Αυτοί που πιθανότατα δεν γνωρίζουν τους κινδύνους, στους οποίους εκτίθενται αφενός μεν από την κυβέρνηση τους, αφετέρου από τη Fed, είναι οι Αμερικανοί πολίτες – οι οποίοι δεν μπορούν φυσικά να φανταστούν τι ακριβώς σημαίνει η κατάρρευση ενός νομίσματος.

Από την άλλη πλευρά, όσον αφορά τη μονεταριστική θεωρία, το πρόβλημα της δεν είναι οι μεταβλητές της εξίσωσης, οι οποίες δεν είναι λανθασμένες, αλλά η πολύ μεγάλη δυσκολία ελέγχου τους από τις κεντρικές τράπεζες – αφού επεμβαίνει ο ανθρώπινος παράγοντας (κάτι που δεν συμβαίνει με τον κανόνα του χρυσού).

Ολοκληρώνοντας, ένας επόμενος κίνδυνος είναι η πιθανότητα να καταλάβουν οι Αμερικανοί πολίτες πως γίνεται προσπάθεια εκμετάλλευσης και χειραγώγησης τους – πολύ περισσότερο, ότι χρησιμοποιούνται στην κυριολεξία σαν πειραματόζωα, στα πλαίσια της διεξαγωγής ενός νέου πειράματος, ακριβώς αντίθετου από την πολιτική που επιλέχθηκε το 1930. Ενδεχομένως τότε να χαθεί οριστικά η εμπιστοσύνη τους στους Θεσμούς – με όλα όσα δεινά κάτι τέτοιο συνεπάγεται. 

 

ΥΓ: Υπενθυμίζουμε ότι η Fed, στα πλαίσια του παγκόσμιου συναλλαγματικού πολέμου, έχει έναν ακόμη σοβαρό στόχο, ο οποίος επιτυγχάνεται με τη βοήθεια της «εκτύπωσης» νέων χρημάτων: την υποτίμηση του δολαρίου, έτσι ώστε να αυξηθούν οι εξαγωγές των Η.Π.Α., παράλληλα με τη μείωση των εισαγωγών.

 

** Σημείωση: Η Fed, όταν θέλει να αυξήσει την ποσότητα χρήματος στην αγορά, αγοράζει ομόλογα από τις τράπεζες, δίνοντας τους φρεσκοτυπωμένα δολάρια – νέα χρήματα δηλαδή, τα οποία δημιουργεί από το πουθενά. Στην περίπτωση αυτή, λόγω της μεγάλης ζήτησης εκ μέρους της, αυξάνονται οι τιμές (αποδόσεις) των ομολόγων και εγγράφει λογιστικά κέρδη στον Ισολογισμό της.

Αντίθετα, όταν η Fed θέλει να μειώσει την ποσότητα χρήματος, πουλάει ομόλογα στις τράπεζες και εισπράττει χρήματα – τα οποία στη συνέχεια καταστρέφει (επιστρέφουν στο πουθενά). Λόγω όμως της μεγάλης προσφοράς, μειώνονται οι τιμές των ομολόγων και εγγράφει ζημίες στον Ισολογισμό της – με αποτέλεσμα να περιορίζονται ή να χάνονται εντελώς τα κεφάλαια της.      

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 09. Μαρτίου 2013, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2828.aspx

Παμπάλαιο κοσκινάκι μου…*

 

Του Γιάννη Στρούμπα

 

Στη σύγχρονη παγκοσμιοποιημένη οικονομία, που επιτρέπει τη μεταφορά επιχειρήσεων και των εργασιών τους από χώρα σε χώρα, κυρίως όμως τη μεταφορά κεφαλαίων και των φορολογικών υποχρεώσεων, η φοροαποφυγή για τις μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις καθίσταται πρακτική του συρμού. Τα έσοδά τους μεταφέρονται σε φορολογικούς παραδείσους, ώστε οι δαπάνες των επιχειρήσεων για τις φορολογικές τους υποχρεώσεις σχεδόν να μηδενίζονται, ενώ τα έξοδα μεταφέρονται σε χώρες των οποίων το φορολογικό σύστημα επιτρέπει την έκπτωσή τους από τη φορολόγηση.

---

* α΄ δημοσίευση: εφημ. «Αντιφωνητής», αρ. φύλλου 362, 1/3/2013.

Η φορολογική πρακτική των πολυεθνικών, κυρίως, επιχειρήσεων, με την αποποίηση των υποχρεώσεών τους, δημιουργεί αμηχανία ως προς το πώς θα 'ταν δυνατό να αντιμετωπιστεί. Τα κράτη θυμίζουν αιχμαλώτους της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας», η οποία, αν δεν ικανοποιηθεί οικονομικά, απειλεί να αποχωρήσει, καταργώντας με την έξοδό της θέσεις εργασίας.

Διανοίγεται, λοιπόν, κάποιο πεδίο αντίστασης των κρατών απέναντι στις οικονομικές μεθοδεύσεις των πολυεθνικών; Υπάρχει δυνατότητα να σφραγιστούν τα ανοιχτά παράθυρα που επιτρέπουν την αθέτηση των φορολογικών υποχρεώσεων; Η φοροαποφυγή συνιστά οικονομικό έγκλημα, το οποίο και θα έπρεπε να τιμωρείται. Η αποχώρηση ενός οικονομικού εγκληματία από μια χώρα θα έπρεπε να επισύρει την κινητοποίηση της Ιντερπόλ για τον εντοπισμό και τη σύλληψή του. Σε οποιοδήποτε άλλο είδος εγκλήματος η διεθνής αστυνομία ενεργοποιείται για τη σύλληψη του δράστη. Στο οικονομικό έγκλημα τα σύγχρονα κράτη απλώς παρακολουθούν τη δραπέτευση των δραστών! Ο Γάλλος ηθοποιός κ. Ζεράρ Ντεπαρντιέ εγκατέλειψε τη χώρα του για να μην καταβάλει τον φόρο του πλούτου που ισχύει στη Γαλλία. Όχι μόνο δεν τον καταδίωξε κανείς, μα αντιθέτως έγινε δεκτός στη Ρωσία από τις ανοιχτές αγκάλες του προέδρου της κ. Βλαντιμίρ Πούτιν.

Πόσο ανίσχυρα όμως είναι όντως τα κράτη μπροστά σε ανάλογες συμπεριφορές; Ένα κράτος που θα αποφάσιζε μόνο του να αντισταθεί στις συγκεκριμένες πρακτικές ίσως είναι ανίσχυρο. Αν άλλα κράτη υποδέχονται με πανηγυρισμούς τους οικονομικούς εγκληματίες και τους υποθάλπουν, προφανώς και κανένα ένταλμα σύλληψης δεν έχει αντίκρισμα. Η αδυναμία επιβολής, βέβαια, από ένα κράτος των οικονομικών υποχρεώσεών τους σε όσους τις αθετούν, δεν πρέπει αυτομάτως να σημαίνει και υποχώρηση απέναντί τους. Γιατί αν πρόκειται να εξαιρούνται από τις οικονομικές διατάξεις που ισχύουν για το σύνολο και να μην αποδίδουν ό,τι τους αναλογεί, τότε δεν συνεισφέρουν τίποτε και στο κράτος τους. Επομένως είτε δραστηριοποιούνται εντός του είτε όχι, ελάχιστα πρέπει να ενδιαφέρει.

Αντίθετα, όσο κι αν μοιάζει να μη διαθέτουν κανένα όπλο προς αντιμετώπιση των οικονομικών εγκληματιών, τα κράτη, ακόμη και λειτουργώντας μεμονωμένα, θα μπορούσαν να φανούν αποτελεσματικά απέναντι σε όσους αποφεύγουν να φορολογηθούν, στερώντας τους εντός των επικρατειών τους τα δικαιώματα οικονομικής δραστηριοποίησης, εφόσον κι εκείνοι αρνούνται τις οικονομικές τους υποχρεώσεις. Αν δηλαδή η Γαλλία δεν είναι σε θέση να συλλάβει, για παράδειγμα, τον κ. Ντεπαρντιέ για αθέτηση των φορολογικών του υποχρεώσεων, θα μπορούσε να του στερήσει δικαιώματα εντός της επικράτειάς της. Η σχετική αμυντική κίνηση δεν αφορά μόνο την περίπτωση δέσμευσης ακίνητων περιουσιακών στοιχείων που ο κ. Ντεπαρντιέ αφήνει πίσω του αναχωρώντας για άλλη επικράτεια. Αφορά την άρνηση του γαλλικού κράτους να του επιτρέψει την περαιτέρω εμπορική του δραστηριοποίηση εντός του. Δικαιούται στο εξής ο κ. Ντεπαρντιέ να προβάλλει τις ταινίες του στους γαλλικούς κινηματογράφους, στη γαλλική τηλεόραση, και να εισπράττει κέρδη από το γαλλικό κοινό; Αν δεν αποδέχεται υποχρεώσεις, δεν μπορεί να προσβλέπει ούτε σε δικαιώματα. Αν δεν τον ενδιαφέρουν πιθανά έσοδα από μια μεγάλη αγορά, όπως της χώρας του, ας αθετεί τις υποχρεώσεις του.

Τα κράτη, έστω και ενεργώντας μεμονωμένα, δεν είναι τόσο ανυπεράσπιστα όσο προβάλλεται, κυρίως από τους κύκλους που εξυπηρετούν τα αντίστοιχα συμφέροντα. Αποφασίζει μια εταιρεία να μεταφέρει την έδρα της σε φορολογικό παράδεισο; Αποφεύγει δηλαδή τις υποχρεώσεις της, αποβλέποντας μόνο σε εισπρακτικά δικαιώματα; Δικαίωμα του θιγόμενου κράτους είναι να αρνείται στη συγκεκριμένη επιχείρηση την περαιτέρω εμπορική της δραστηριοποίηση εντός της επικράτειάς του. Κι αν εξακολουθεί να κρίνει μια επιχείρηση ότι είναι συμφέρον για την ίδια να πάψει την εμπορεία των προϊόντων της στη Γαλλία ή, έστω, στην Ελλάδα, δεν έχει παρά να τα διαθέτει αποκλειστικά στον φορολογικό παράδεισο, για παράδειγμα, του Λουξεμβούργου, όπου κι επέλεξε εφεξής να εδρεύει. Πόσο βιώσιμη όμως θα ήταν η λειτουργία μιας πολυεθνικής επιχείρησης αποκλειστικά στο κράτος-φορολογικό παράδεισο, στο οποίο επέλεξε να εδρεύει, αν η μεμονωμένη κίνηση άμυνας ενός κράτους απέναντι σ' αυτές τις πρακτικές φοροαποφυγής κατέληγε συντονισμένη κίνηση όσων κρατών λειτουργούν με στοιχειώδη φορολογική δικαιοσύνη;

Μα είναι η εξεύρεση λύσης τόσο απλή υπόθεση; Η πιθανότητα αύξησης στη φορολόγηση των εφοπλιστών συνοδεύτηκε από μια παραφιλολογία που έφερε τους εφοπλιστές να αλλάζουν έδρα και να στεγάζουν τα πλοία τους υπό τη σημαία διαφορετικής χώρας. Όσο ενδιαφέρουσα κι αν ακούγεται η προοπτική της συντονισμένης δράσης, εξακολουθεί να μην εφαρμόζεται. Επιπλέον, η απόσυρση από τους εφοπλιστές του ενδιαφέροντός τους, μπορεί να σηματοδοτήσει από δυσχέρειες στις συγκοινωνίες μέχρι πλήγμα στον τουρισμό, αν γίνει δεκτό πως είναι πιθανό να θέσουν εκτός των δρομολογίων τους συγκεκριμένους προορισμούς, για παράδειγμα στις χώρες που δεν τους διευκολύνουν φορολογικά. Σχετικοί προβληματισμοί τέθηκαν ιδίως για την Ελλάδα, σε σχέση και με τις επιχειρηματικές κινήσεις στον τομέα της κρουαζιέρας.

Ακόμη πιο επώδυνη μπορεί να αποβεί η άρνηση ενός κράτους να υποχωρήσει στις αξιώσεις φοροαποφυγής των μεγάλων πολυεθνικών εταιρειών, ιδίως αν αυτές δραστηριοποιούνται σε κρίσιμους τομείς, όπως στον τομέα της υγείας. Το διοικητικό συμβούλιο του Πανελλήνιου Συλλόγου Φαρμακαποθηκάριων, συμμετέχοντας σε ρεπορτάζ του «in.gr» (http://reviews.in.gr/diaxifismoi/page/?aid=1231100075) της 17/3/2011, εξηγεί πως οι ελλείψεις φαρμάκων από την αγορά είναι τεχνητές και χειραγωγούμενες από τις πολυεθνικές εταιρείες που τα παράγουν. Παρουσιάζει συγκεκριμένα το παράδειγμα της ασπιρίνης, η οποία διοχετεύτηκε το 2010 στο φαρμακεμπόριο σε μειωμένο ποσοστό κατά περίπου 80% σε σχέση με το 2009, με αποτέλεσμα να μην ικανοποιούνται τα αιτήματα της αγοράς από τα φαρμακεία. Η παραγωγός εταιρεία «Bayer» έστελνε αντιπροσώπους απευθείας στα φαρμακεία για την πώληση του φαρμάκου, υπό την προϋπόθεση ότι αυτά θα αγόραζαν παράλληλα και μία σειρά από παραφαρμακευτικά προϊόντα της εταιρείας. Η εταιρεία, μέσω της συγκεκριμένης πρακτικής, ωφελούνταν διπλά, αφού ιδιοποιούνταν τόσο το φαρμακεμπορικό κέρδος που εμπεριέχεται στην τιμή του φαρμάκου, όσο και πουλούσε μαζικά άλλα προϊόντα της. Κι ενώ η έλλειψη εισαγωγής επαρκούς ποσότητας ασπιρίνης διαπιστώθηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων και η «Bayer» πλήρωσε πρόστιμο, συνεχίστηκε να καλλιεργείται η εντύπωση, όπως εξηγεί ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φαρμακαποθηκάριων, ότι οι φαρμακέμποροι διακινούσαν τις ασπιρίνες στο εξωτερικό, ώστε να αποκομίζουν μεγαλύτερα κέρδη. Δύο χρόνια έπειτα από το ρεπορτάζ του «in.gr», η επίσημη ελληνική πολιτεία, διά στόματος του αρμόδιου αναπληρωτή υπουργού Υγείας κ. Μάριου Σαλμά, εξακολουθεί να επιρρίπτει την ευθύνη στους φαρμακεμπόρους (22/1/2013, «news.gr», http://www.news.gr/ellada/koinonia/article/35996/elleipsh-sta-farmaka-logo-katahrhshs-exagogon-apo.html), τη στιγμή που, παρά το πρόστιμο του Ε.Ο.Φ. στη «Bayer», το πρόβλημα της τεχνητής έλλειψης της ασπιρίνης επιλύθηκε τελικά μόνο με την εκτόξευση της τιμής της στο 1,87€, όταν στο ξεκίνημα της μεθόδευσης το φάρμακο κόστιζε μόλις 0,50€!

Οι εξελίξεις στους τομείς της ναυτιλίας και των φαρμακοβιομηχανιών δίνουν την εντύπωση ότι τα κράτη καταντούν έρμαιο στις ορέξεις της «ιδιωτικής πρωτοβουλίας». Ιδίως αν συνδέσει κανείς τις φαρμακοβιομηχανίες και με την παραγωγή όχι μόνο απλών παυσίπονων αλλά εξελιγμένων, πανάκριβων φαρμάκων, που καταπολεμούν ασθένειες μέχρι πρότινος ανίατες, συμπεραίνει πως τα κράτη εκβιάζονται από συγκεκριμένα συμφέροντα. Καί αυτή η εικόνα, ωστόσο, είναι ψευδής. Γιατί η λειτουργία κάθε επιχείρησης αδειοδοτείται από τα κράτη. Αν οι επιχειρήσεις δεν συμφωνούν με τον έλεγχο της κερδοφορίας τους, ώστε να διατηρείται σε λογικά επίπεδα, υπάρχει και η ανάκληση της άδειάς τους. Θα δέχονταν άραγε να αναστείλουν τη λειτουργία τους, αντί να περικόψουν την αχαλίνωτη κερδοφορία; Τα δε «κενά» που θα αφήσουν πίσω τους είναι δυνατό να αντιμετωπιστούν είτε μέσω της άρσης κάθε μονοπωλιακής τους λειτουργίας είτε, όπως επανειλημμένως έχει τονιστεί, μέσω μιας αντίστοιχης υγιούς κρατικής επιχειρηματικής λειτουργίας. Τα ίδια ακριβώς ισχύουν και για τη ναυτιλιακή πραγματικότητα, με την πρόσθετη επισήμανση πως η προσέλκυση τουριστών, σε σχέση ιδίως με τον τομέα της κρουαζιέρας που συζητήθηκε, δεν αποτελεί αποκλειστική συνάρτηση του ελλιμενισμού σε λιμάνια με υποτυπώδεις δασμούς, παρά συνάρτηση της προσφερόμενης ποιότητας των παρεχόμενων τουριστικών υπηρεσιών. Γι' αυτό και προορισμοί πανάκριβοι εντέλει, όπως το Παρίσι ή το Λονδίνο, δεν παύουν να σφύζουν από τουρίστες.

Η προσφιλής πρακτική της επιστράτευσης, λοιπόν, απέναντι στους απεργούς κάθε κλάδου, οι οποίοι αγωνίζονται για στοιχειώδη εργασιακά δικαιώματα, μπορεί κάλλιστα να εφαρμοστεί από την πλευρά των κρατών απέναντι σε πολυεθνικές εταιρείες με ανεξέλεγκτη κερδοσκοπία και ασύστολη φοροδιαφυγή. Η επιστράτευση της νομιμοφροσύνης και η απόλυση της αυθαιρεσίας είναι επιτακτικότερες από ποτέ άλλοτε. Τα κράτη δύνανται, ακόμη και μοναχικώς πορευόμενα, να πλήξουν καίρια την υπεκφυγή απέναντι στις υποχρεώσεις τους όσων φοροδιαφεύγουν ή υπονομεύουν με οποιονδήποτε άλλον τρόπο τη συλλογικότητα. Αντιλαμβάνεται κανείς πόσο αποτελεσματικότερα θα γινόταν να λειτουργήσει η κρατική προσπάθεια περιφρούρησης της κοινωνικής δικαιοσύνης, αν ο αγώνας αυτός δεν συνιστούσε διεκδίκηση μεμονωμένων κρατών αλλά ολόκληρων διακρατικών σχηματισμών, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποια «ιδιωτική πρωτοβουλία» θα αδιαφορούσε για τη δραστηριοποίησή της σε αγορές τέτοιου μεγέθους, έστω κι αν υποχρεωνόταν σε ελεγχόμενη αντί της ανεξέλεγκτης λειτουργίας;

Η κοινωνική δικαιοσύνη δεν είναι ανέφικτη, κάθε άλλο. Για να εφαρμοστεί ωστόσο προϋποθέτει πολιτικές ηγεσίες που την επιθυμούν ειλικρινά. Η υφιστάμενη πολιτική και οικονομική τάξη πραγμάτων αποδεικνύει με κάθε ευκαιρία ότι δεν επιθυμεί τη διασάλευση των κατεστημένων συμφερόντων. Άλλωστε δεν ανέχεται απλώς την παγκόσμια φορολογική «κινητικότητα», που ακυρώνει τη φορολόγηση των «εχόντων», μα είναι η ίδια που τη δημιούργησε. Γι' αυτό και προσποιούμενη πως «κοσκινίζει» τις λίστες των φοροφυγάδων, τελικά τις συγκαλύπτει, εφόσον, ως γνωστόν, όποιος δεν θέλει να «ζυμώσει», δέκα μέρες «κοσκινίζει». Προβλέψιμο παμπάλαιο κοσκινάκι μου…