Ωδή στη Χαρά της Κοινωνίας

Της Εύης Βουλγαράκη-Πισίνα*

Τις ώρες που γράφονται αυτές οι αράδες οδεύουμε προς το Πάσχα, ένα Πάσχα που θα το βιώσουμε διαφορετικά από κάθε άλλη φορά, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού έχει μεταβάλει βασικές ορίζουσες του βίου, ιδίως στο πεδίο των κοινωνικών μας σχέσεων. Έχει εξάλλου οδηγήσει τον σύγχρονο άνθρωπο σε μια βιωματικά πρωτόγνωρη μνήμη θανάτου και μέσω αυτής σε μια συνειδητή κατάφαση της ζωής, που απειλείται, δεν είναι δεδομένη, και δοξολογείται. Τούτη την ώρα δεν γνωρίζουμε ποια θα είναι η εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα μας, ήδη όμως είναι ορατά τα όρια των δυνατοτήτων των υπηρεσιών υγείας, καθημαγμένων σε βάθος δεκαετίας. Παρά ταύτα, η άνοδος της καμπύλης μεταδοτικότητας είναι σχετικά ομαλή, και τα έγκαιρα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης μοιάζουν να αποτρέπουν τα χειρότερα. Στο πλαίσιο αυτών των μέτρων, και η κυβερνητική απόφαση για τη μη τέλεση ιεροπραξιών και τη δυνατότητα «ατομικής προσευχής» και μόνο στους ναούς είναι σε πλήρη εφαρμογή, ενώ δεν προβλέπεται καν δυνατότητα μετάβασης στον ναό μετά την απαγόρευση της κυκλοφορίας, μήτε γνωρίζει κανείς πότε τυχόν θα μεταβληθεί αυτή η κατάσταση προς μια θετικότερη εξέλιξη – ασφαλώς μετά το Πάσχα.

Στο πλαίσιο της ζοφερής ατμόσφαιρας των ημερών έλαβε χώρα στη δημοσιότητα και μια εκτεταμένη συζήτηση για τη λειτουργία της Εκκλησίας, την κοινή προσευχή στους ναούς και ακόμα την ίδια τη θεία Λειτουργία και Κοινωνία. Το χριστεπώνυμο πλήρωμα κατηγορήθηκε από πολύ νωρίς και με σφοδρότητα ως παράγων διάδοσης του ιού, παράγων μολυσματικός, που χαρακτηρίζεται από ιδεοληψία και κοινωνική ανευθυνότητα, καθώς αδιαφορεί για την έκθεση του πλησίον σε κίνδυνο. Εκφράστηκε η απαίτηση να απαγορευτεί η λατρεία, που είναι βλαπτική ακόμα και για όσους δεν μετέχουν σε αυτή, εξαιτίας του κινδύνου διάδοσης του ιού, και βέβαια λοιδορήθηκε ιδίως η συμμετοχή των πιστών στη θεία Κοινωνία μέσα από την κοινή λαβίδα.

Είναι προφανής η πολλαπλότητα των κινήτρων όσων έθεταν τέτοια ζητήματα, ενώ η πολυπλοκότητα της κοινωνικής αντίδρασης συσχετίζεται επίσης και με τους χρόνους και την ένταση με την οποία διατυπώθηκαν κάθε λογής επιφυλάξεις. Δεν μπορεί να μη σημειώσει κανείς την ηχηρή εμφάνιση ενός ρατσιστικού λόγου, που μαζί με χαρακτηρισμούς και ρητορικά σχήματα υπερβολής ζητούσε και την άρση της ελευθερίας της λατρείας από τους χριστιανούς, μαζί και με την εγγραφή τους στο πεδίο της ανηλικιότητας και ανευθυνότητας – συνθήκης που θα έπρεπε να τύχει κοινωνικής επιτήρησης από τους ενήλικες θιασώτες του «ορθολογισμού». Ας σημειωθεί πάντως ότι στο ίδιο πεδίο ανηλικιότητας έχει από χρόνους πολλούς κατατάξει το ποίμνιο και μέρος της ποιμένουσας εκκλησίας, που ενθαρρύνει την κηδεμόνευση και τον πατερναλισμό, και με ιδιαίτερη έμφαση εμμένει εξίσου στην αέναη σιωπή των λογικών της προβάτων. Αυτό είναι όμως μια συζήτηση λίγο διαφορετική, αν και όχι ασύνδετη.

Πολλοί συνάνθρωποι εξάλλου είχαν απλώς μια υγιή ανησυχία και περίσκεψη ή έστω μια κάπως οξυμένη αίσθηση φόβου ή ακόμα και πανικού.

Πανδημία και εκκλησιαστική ζωή – Για τα δύσκολα, 2^ο

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*]

Μέσα σε λίγες μέρες έχουν γραφτεί πάρα πολλά, με το σκηνικό της πανδημίας να αλλάζει δραματικά κάθε ώρα (στις 27 Φεβρουαρίου είχα κάνει την πρώτη ανάρτηση, και τα μέτρα της σοφής Ορθόδοξης Μητρόπολης Κορέας τότε φάνταζαν… αλλόκοτα). Δυο σκέψεις ακόμη καταθέτω στην ελευθερία των τέκνων του Θεού.

Η παράδοση της Εκκλησίας βοά ότι η γλώσσα δεν είναι μέρος της αποκάλυψης. Την αποκάλυψη την κάνει ο Θεός, και μετά είναι δουλειά του ανθρώπου να την διατυπώσει με τις ανθρώπινες γλώσσες˙ ουδεμία γλώσσα μονοπωλεί ιερότητα ή αποτελεί αποκάλυψη.

Παρόμοια, ο τρόπος τέλεσης της Ευχαριστίας και τα αντικείμενα που υπηρετούν το κοινωνείν δεν ταυτίζονται με την Ευχαριστία. Έχει επισημανθεί κατά κόρον αυτές τις μέρες ότι οι χριστιανοί δεν κοινωνούσαν πάντα με κοινό κουταλάκι, ούτε και σήμερα στη λειτουργία του αγίου Ιακώβου. Η επίσης κατά κόρον ανασυρθείσα σύσταση του αγίου Νικοδήμου Αγιορείτη για απολύμανση (σε ξύδι) των σκευών με τα οποία κοινώνησε ασθενής σε καιρό επιδημίας, δείχνει ομοίως την μη-ταύτιση Ευχαριστίας και τρόπων της. Το να κανονιστούν λοιπόν τώρα τρόποι διαφορετικοί από τους καθιερωμένους, είναι και θεμιτό και ζητούμενο. Αλλά, προσοχή: Για ποιον λόγο; Εδώ είναι τα δύσκολα. Για να παραμένει η κοινότητα πιστή στην ταυτότητά της και στον Κύριό της. Όχι για να ενδώσει στην όποια δημαγωγία, ούτε για να πλειοδοτήσει στην ψευδαίσθηση αθανασίας, την οποία καλλιεργεί η ναρκισσιστική εποχή μας. Το να παραμείνει η Εκκλησία πιστή στην ταυτότητά της σημαίνει πολλά, και οπωσδήποτε σημαίνει να μην ταυτίσει την λειτουργική ζωή με μία μόνο έκφρασή της. Όχι για να κάνει τη μοντέρνα ή την προοδευτική. Αλλά για να μην προσχωρήσει στην αίρεση των «ιερών γλωσσών» και στην ειδωλοποίησή τους.

ΤΗ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΤΗ ΛΕΝΕ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑ

Της Νίνας Γεωργιάδου*

Η γυναίκα της προσφυγιάς είναι δέκα φορές κυνηγημένη. Δεν υπάρχει πιο κυνηγημένος άνθρωπος στον πλανήτη. Θήραμα στο σαφάρι πολέμων, δεσμοφυλάκων, μαυραγοριτών και νταβατζήδων.

Μεγαλωμένη σε σκληρή πατριαρχία, συρρικνώνει την ύπαρξη της από παιδί, αν όχι απ’ την κοιλιά της μάνας της. Βομβαρδισμένη και ανέστια, πενθεί θανάτους, χωρίς καν τάφους για να θρηνήσει.

Δεν έχει σπίτι, δεν έχει πατρίδα, ούτε παρελθόν και συνήθως ούτε μέλλον. Δεν έχει ταυτότητα, ούτε υπόσταση και συνήθως ούτε ελπίδα. Κάποιες φορές δεν έχει ούτε γλώσσα. Οι Αφγανές καταπίνουν τη γλώσσα τους και τα φαρσί γιατί ξέρουν πως οι χιλιάδες βόμβες που ρήμαξαν τις ζωές τους, βαφτίστηκαν ‘μη πόλεμος’.

Δεν έχει χέρια. Δυο φορτωμένες προεκτάσεις των μωρών της. Δεν έχει ούτε πόδια. Δυο πληγές απ’ το νυχτερινό περπάτημα στα βουνά και στα χιόνια.

‘Εχει μόνο φόβο και βλέμματα. Τα δικά της διεσταλμένα μάτια και τα καχύποπτα ή πρόστυχα των άλλων. Οι συνοριοφύλακες παντού τη μεταχειρίζονται βίαια και χυδαία. Ο δουλέμπορας τη σπρώχνει στη βάρκα πρόστυχα. Δεν μπορεί ούτε να διαμαρτυρηθεί. Μπαίνει τρεκλίζοντας, σφίγγοντας τα μωρά της. Τους κλείνει το στόμα για να μην κλάψουν. Το ταξίδι στον Αχέροντα θέλει σκοτάδι και σιωπή.

Θηλάζει και εξαντλείται. Φτάνει κάπου που δεν είναι προορισμός. Είναι ένας τόπος άτοπος.
Είναι λάσπη, πηχτή πολυκοσμία σε λασπόνερα ή λιντσάρισμα. Ή δε φτάνει πουθενά, καθώς περιδινίζεται στο νερό μέχρι το πάτο της θάλασσας. Σαν εικόνα εκκλησιάς, φαρισαίε, τη φίλησες. Σαν άνθρωπο, τη φτύνεις.

Αν γεννηθεί ένας νέος Ευριπίδης, θα γράψει νέες Τρωάδες που θα τις πει Προσφύγισσες. Την Ανδρομάχη Αϊσά και την Εκάβη, Λάβαμπους. Για να μείνει ένα αποτύπωμα του παρόντος στο μέλλον.

Θα είναι η γυναίκα της προσφυγιάς. Κακοποιημένη από τις βόμβες στον πόλεμο και την παλιανθρωπιά στην ειρήνη.

ΠΗΓΗ: 08.03.2020, https://www.facebook.com/profile.php?id

* Η Νίνα Γεωργιάδου είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός.

Ας μη φοβόμαστε τόσο το σχίσμα…

[Συνοπτική επισκόπηση του Ουκρανικού εκκλησιαστικού προβλήματος και η πρόταξη της ζωής και του Σώματος έναντι των γραπτών νόμων και των επισήμων διοικητικών πράξεων]

Tου Κώστα Νούση*

Είναι γεγονός ότι έχει αρχίσει η Ορθοδοξία να βιώνει ένα ακόμη σχίσμα μέσα στη μακραίωνη ιστορία της. Βρίθει, βέβαια, σχισμάτων, για του λόγου το ακριβές και αληθές. Οι Πατέρες λένε πως ούτε αίμα μαρτυρίου δεν ξεπλένει αυτόν που σχίζει την Εκκλησία. Τόσο σοβαρό αμάρτημα λοιπόν. Το θέμα είναι ποιος σχίζει εν προκειμένω, οι Ρώσοι ή το Οικουμενικό Πατριαρχείο; Και πριν συνεχίσουμε μια ερώτηση που θα βοηθήσει πολύ: οι Κανόνες έγιναν για την Εκκλησία ή η Εκκλησία για τους Κανόνες; Το ζων Σώμα προηγείται ή να γυρίσουμε στον νομικισμό των Ιουδαίων; Χάρις, λοιπόν, και ελευθερία ή νόμος και τυπολατρία; Ο άνθρωπος για το Σάββατο ή το Σάββατο για τον άνθρωπο;

Τα ίχνη του συλλογικού ανθρώπου …στο Μύλο του Παπά της Λάρισας

Της Φωτεινής Οικονόμου*

Με χαρά υποδεχθήκαμε στην πόλη μας τον αγαπητό συνάδερφο και συγγραφέα, Παναγιώτη Μπούρδαλα. Ο συγγραφέας είναι καθηγητής φυσικής, αλλά και πτυχιούχος θεολόγος. Η ενασχόληση και προσφορά του και στα δύο φαινομενικά διαφορετικά πεδία, αποδεικνύει την υπέρβασή του στο πλασματικό δίλημμα: «επιστήμη ή πίστη;», όχι μόνο γιατί υπηρέτησε και υπηρετεί και στα δύο, αλλά και επειδή η επιστημονική του ιδιότητα χαρακτηρίζεται από την έμπρακτη πίστη του στο Θεό και όχι το αντίθετο.

Με ακόμη περισσότερη χαρά κληθήκαμε σήμερα να μιλήσουμε για το βιβλίο του με τίτλο: «Στα ίχνη του συλλογικού ανθρώπου» και με υπότιτλο: «55 σημαδούρες κοινωνικής και υπαρκτικής θεανθρωπολογίας».

Η συλλογή υπογραφών συνεχίζεται για την σωτηρία του ναού της Κοίμησης στην Κέρτεζη

Από την επιτροπή Πρωτοβουλίας

Η συλλογή υπογραφών συνεχίζεται για την σωτηρία της Κοίμησης της Θεοτόκου σο χώρο του Κοιμητηρίου στην Κέρτεζη συνεχίζεται με σταθερούς ρυθμούς. Ξεκίνησε το βράδυ στις 21 Αυγούστου και πήρε μεγαλύτερη έκταση σήμερα αφού διαβάστηκε το σχετικό δαβιβαστικό μετά το τέλος της σημερινής Θείας Λειτουγίας στη Παντάνασσα της Κέρτεζης.

Συνέχεια →

“Ηθικές” ιστορίες

Του Θανάση Σκαμνάκη

Η Κυριακή των εκλογών προκαλεί αμηχανία αν σκοπεύεις να γράψεις ένα άρθρο, καθώς κάθε σχόλιο καθίσταται ανεπίκαιρο μέσα σε λίγες ώρες.

Να μιλήσεις για το γεγονός των εκλογών; Έχουν τελειώσει, αλλά όχι ακόμα. Να μιλήσεις για άλλα; Πως μπορείς να παρακάμψεις το κύριο;

Επί πλέον, ακόμα κι αν οι εκλογές είναι σαν τις σημερινές, τόσο ψοφοδεείς που κινδυνεύεις να τις μπερδέψεις, το μεγάλο μερίδιο της προσοχής είναι στραμμένο στο αποτέλεσμα και στα όσα συνεπάγεται.

Συνέχεια →

Βιαστής, όχι πελάτης

Του Κώστα Κάππα*

“Δεν αντέχω άλλο την τηλεόραση. Χρυσές αντανακλάσεις, ρουζ σε υπέροχα χείλια, αρώματα, αεροπλάνα, δερμάτινα καθίσματα σε γρήγορα κόκκινα αυτοκίνητα, άντρες, πραγματικοί gentlemen. Ο παππούς μου και ο πατέρας μου είναι δημόσιοι υπάλληλοι αλλά δεν βγάζουν ούτε 8500 Riel τον μήνα (ή 200 ευρώ για να καταλαβαίνετε και εσείς οι Ευρωπαίοι). Ο Ponlok μου προτείνει να έρθω με δικά του έξοδα στην Ελλάδα (θα του τα δώσω όποτε μπορώ) να δουλέψω σε καφετέρια με 800 ευρώ τον μήνα, φιλοδωρήματα άλλα τόσα, σπίτι δωρεάν πάνω από την δουλειά και ωράριο πρωινό. Ζάχαρη!

Συνέχεια →

Ψευδαισθήσεις δημοκρατίας

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

A.

Χαρακτηριστικό της ψευδαίσθησης δημοκρατίας την οποία καλλιεργούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης: Γράψε πριν ακόμα σκεφτείς, βρίσε, τσαμπουκαλέψου, χυδαιολόγησε…

Στον άσκεφτο χρήστη φτάνει και περισσεύει η δυνατότητα να εκφράσει τα πιο ανεπεξέργαστα ορμέμφυτά του μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Του δημιουργεί γαρ την αίσθηση ότι έτσι «συμμετέχει»! Και το μαστούρωμα αυτό το επιδεινώνει το γεγονός ότι οι λέξεις έχουν από καιρό λεηλατηθεί. Δεν έχει κόστος η άρθρωσή τους. Όλοι μπορούν να χρησιμοποιούν όλες, δίχως να τους χρεώνει κάτι η χρήση τους. Αν συλλεγούν τα συνθήματα των δημοτικών κινήσεων από όλη τη χώρα, θα διαπιστωθεί πόσο εύκολα διάφορες μοδάτες μεγαλοστομίες σε μια περιοχή βρίσκονται στο στόμα δεξιών και σε άλλη περιοχή οι ίδιες βρίσκονται στο στόμα αριστερών. Είναι ελάχιστες οι περιπτώσεις όπου ο λόγος ζυγίζεται όπως κάθε τι πολύτιμο, και πληρώνεται με στάση ζωής.

Συνέχεια →