Ο ΜΠΗΝΤΕΡΜΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΕΜΠΡΗΣΤΕΣ…

ΜΙΑ ΣΠΟΥΔΑΙΑ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ Α΄ ΕΛΜΕ ΑΧΑΙΑΣ…

Της Μαρίας Φούκα*

ΔΥΟ ΛΟΓΙΑ …

   Άλλη μια φορά  η θεατρική ομάδα Από Κοινού της Α΄ ΕΛΜΕ ΑΧΑΙΑΣ, με μαέστρο τον ακούραστο Φώτη Λάζαρη, μας ταξίδεψε δίνοντας ψυχή και κόπο… αγάπη και πάθος… Πυρκαγιές, εμπρηστές  και ο κ Μπήντερμαν… Όλα δοσμένα με ένα σκοπό… Να αισθανθούμε, να σκεφτούμε, να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι …ενεργοί πολίτες… Γιατί  κανένα θεατρικό έργο δεν γράφεται, χωρίς ένα στόχο… Μπορεί και περισσότερους… Αλλιώς θα έμενε ερμητικά κλεισμένο στο συρτάρι του δημιουργού του..

   Ο Μαξ Φρις λοιπόν, ορμώμενος από τη χώρα των τραπεζών, των ακριβών  ρολογιών, της σοκολάτας και της  ουδετερότητας και στους δυο Παγκόσμιους πολέμους, παραδόξως, μας έδωσε ένα έργο άκρως επίκαιρο όσο και σπουδαίο… Παραδόξως, γιατί ήμουν σχεδόν σίγουρη ότι η  σοβαρή και βαθιά  Τέχνη για να γεννηθεί χρειάζεται περιβάλλοντα που έχουν χτυπηθεί από την όποια Μοίρα πολύ περισσότερο από την Ζυρίχη της Ελβετίας, γενέτειρα του θεατρικού συγγραφέα. Όμως ο Μαξ Φρις σε πείσμα των δικών μου ιδεοληψιών έγραψε ένα θεατρικό έργο  που θέτει εκ νέου και με πολύ εύστοχο τρόπο  το σοβαρό ζήτημα της ατομικής και κοινωνικής ευθύνης του πολίτη( του καλού νοικοκύρη) να μην επαναπαύεται στη ζωούλα του όταν «το Κακό γυρεύει να μας κάνει στάχτη και η πόλη καίγεται».

   Η θεατρική ομάδα Από Κοινού της Α΄ ΕΛΜΕ ΑΧΑΙΑΣ αντιμετώπισε το θεατρικό έργο με μεγάλο σεβασμό και προσήλωση στην βασική του αρχή. Να αναδειχθεί ο κίνδυνος που παραμονεύει τους πολίτες, αν περιμένουν να αντιδράσουν μονάχα όταν η φωτιά φτάσει στην λατρευτή τους οικία… Αυτούς που  δεν ενδιαφέρονται για τον διπλανό τους παρά μόνο ως εν δυνάμει φορέα  και μεταφορέα της οικείας συμφοράς ή  δυστυχίας τους. Τους μέχρι  τότε ζώντας στο απυρόβλητο  και στο γυάλινό τους κόσμο, πριν αυτός  μετατραπεί βεβαίως σε ένα βουνό από συντρίμμια. Μια και η καταστροφή συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες  που όμως αρνούνται να πιστέψουν πως η καλύτερη μέθοδος εξαπάτησης των ανθρώπων είναι να τους λες την καθαρή αλήθεια… 

   Κι αν οι εμπρηστές είναι πολλοί  σε κάθε εποχή, δυστυχώς (ή ευτυχώς), ανάλογα με το τί θέλουν να κάψουν, πολλοί περισσότεροι είναι οι κ Μπήντερμαν, βέβαιοι για την καλή τους Μοίρα, πριν αυτή αποδειχθεί πιο φαύλη και πιο αχάριστη και  από την ίδια την ομώνυμη του λαϊκού άσματος… Συνήθως δεν είναι καθόλου αθώοι. Αντιθέτως ευθύνονται για πολλά μικρά και μεγάλα εγκλήματα σε βάρος συνανθρώπων τους με την αδιαφορία, την σιωπή, και την  βολεμένη  απληστία τους..

   Η κοινωνική συνείδηση πάλι είναι αυτή που θέτει τα όρια και επιβάλλει τις τιμωρίες σε κάθε κ Μπίντερμαν… Μπήντερμαν… Συνείδηση που σπανίως εισακούεται… και παραμένει σιωπηλή… Όμως, όπως λέει και ο ποιητής, αν μιλούσε η Σιωπή, αν φυσούσε, αν ξέσπαγε, θα ξερίζωνε όλα τα δέντρα του κόσμου..

   Ο καταπληκτικός χορός των γυναικών  που νομίζω ότι την εκπροσωπεί, κραυγάζοντας εκκωφαντικά ό,τι έχει ξεχαστεί από τον πρωταγωνιστή του έργου, ηχεί ακόμα στα αυτιά μου… Συντονισμένος απόλυτα με τις ανάγκες των καιρών που διαχρονικές ταξιδεύουν στους αιώνες, αδικαίωτες και μόνες… Χορός γυναικών, σαν τις γυναίκες τις Μεσολογγίτισσες που κατέφυγαν στη Ζάκυνθο σε μια ύστατη πράξη αντίστασης και ζωής, ενώ το Μεσολόγγι πολιορκείται, και υβρίζονται από τη γυναίκα της Ζάκυνθος του Σολωμού, που δεν θέλει να βγει από τη βόλεψή της και να βοηθήσει…. Χορός  γυναικών  σαν τις Ερινύες που ακολουθούν τους ενόχους, τους δειλούς και τους βολεμένους, για να τους θυμίζουν ότι δεν υπάρχουν προσωπικοί παράδεισοι  και τόπος να ξεφύγουν από τη φωτιά σε μια πόλη που καίγεται, παρά μόνο αν αποφασίσουν να την σταματήσουν. Χορός γυναικών που τις κακοποιούν, τις σκοτώνουν με πρόσχημα ότι τις αγαπούν… Φωνές γυναικών… μάτια, χέρια, πόδια, μαλλιά, ένα στόμα… Η Δέσποινα, η Ελένη, η Μαρίνα, η Μαρία, η Νόρα… Πού πας πολίτη; Σου λέω ξύπνα… Η πόλη καίγεται… (πριν την υπόκλιση έβαλαν την τελεία στην παράσταση, όπως όφειλαν…)

   Στην Ελλάδα των Τεμπών και των ένθεν κακείθεν σφαγών και πολέμων, όπου καραδοκεί η επανάπαυση και η εκ του καναπέως και δια των πλήκτρων μονάχα αγωνιστική δράση, ο πραγματικά  ενεργός πολίτης αναζητείται… Σαν την ελπίδα στο ομώνυμο διήγημα του αιώνιου έφηβου, Αντώνη Σαμαράκη. Αναζητείται εναγωνίως από ποιητές σαν την Κατερίνα Γώγου, που φωνάζει  ότι στο μυαλό είναι ο στόχος, όσων θέλουν να τον εξαφανίσουν ή να τον αλλοτριώσουν… Τον ενεργό πολίτη, τον υποψιασμένο, τον κόντρα ρόλο του κυρίου με το δύσκολο όνομα… Μπίντερμαν ή Μπήντερμαν ή κάτι τέτοιο… Τον ενεργό πολίτη που βάζει φωτιά σε ό,τι πρέπει να καεί, που καίγεται μαζί του, που σβήνει πάλι ό,τι αξίζει να χαθεί και να σβήσει… Τον «ενεργώ» πολίτη που ξέρει ότι το αίμα που χύνεται στον κόσμο δεν έχει χρώμα παρά μόνο βαθύ κόκκινο… Αναζητείται…

   Τον ψάχνουμε εκεί που μπορεί να βρεθεί… Στην Αλληλεγγύη και στην χώρα όπου η Σιωπή θεωρείται Συνενοχή… Όπου βασιλεύει η Συνύπαρξη και η Συνεννόηση… Όπου το -κοιτάζω  τη δουλειά μου  ας καίγεται ο κόσμος-  δεν είναι απλώς μια ατάκα αλλά Ντροπή και Αίσχος… Τέλος αναζητείται στην Τέχνη… σαν φιγούρα θεατρική… αντιηρωική και ηρωική μαζί, μελαγχολική και ελπιδοφόρα συνάμα, σύγχρονη και διαχρονική οπωσδήποτε…

   Ευχαριστούμε πολύ συνάδελφοι για τον απίστευτο κόπο σας (Άγγελε όπως πάντα καταπληκτικός, Στέφανε στην καλύτερή σου στιγμή, Μαρία, Όλγα υπέροχα εκτεθειμένες, Νίκο, στρατιώτης σε ό,τι αναλαμβάνεις, Δέσποινα, Ελένη, Μαρίνα, Μαρία, Νόρα άκρως συγκινητικές και ελπιδοφόρες)… Σπουδαίο τα εύρημα των εκκωφαντικών ήχων που έδιναν την απαραίτητη ένταση σε  ανάλογες στιγμές. Το τρομαχτικό τέλος και η αρχή… Κραυγές και κρότοι που  μας στερούν το άλλοθι να πούμε ότι δεν ακούσαμε…   

   Καλοτάξιδοι, ο  Μπήντερμαν και οι εμπρηστές σου Φώτη Λάζαρη…

   Συγχαρητήρια για την επιλογή του έργου, το στήσιμο, το παίξιμο, την ψυχή που καταθέτεις…  Καιρός του σπείρειν… καιρός του θερίζειν …..

   ΠΗΓΗ: Δευτέρα 17 Μαρτίου 2025, ΜΑΡΙΑ ΦΥΓΑΜΕ ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΞΕΧΝΑΜΕ, https://mafyx.blogspot.com/2025/03/blog-post_17.html?m=1&fbclid=IwY2xjawJEyEZleHRuA2FlbQIxMQABHQ0oNhM4iUmxD5wzj-2o3Q23RRfKES6hNOlC0gttnjCk5Qdl7pVB3JJsaQ_aem_c3jzQPXpF4zs9XpqeI8MGw.

   * Η Μαρία Φούκα είναι φιλόλογος εκπαιδευτικός, μέλος της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας.

Από το Έγκλημα στα Τέμπη στο Σήμα Κινδύνου για τον Οδοντωτό

Του Βασίλη Κοκότη*

   Η ιδιωτικοποίηση των ελληνικών σιδηροδρόμων επιβλήθηκε βίαια στα χρόνια των μνημονίων ως λύση για τα χρόνια προβλήματα του ΟΣΕ, για τα οποία κύριοι υπεύθυνοι είναι ίδιοι ακριβώς που εμφανίστηκαν ως σωτήρες και πρότειναν τη «λύση». Αυτοί διόριζαν τους δικούς τους, αυτοί κανόνιζαν τις υπερτιμολογήσεις, αυτοί ανέχονταν την κακοδιαχείριση. Όταν το χρέος του ΟΣΕ διογκώθηκε σε δυσθεώρητα επίπεδα, μας είπαν πως η μόνη διέξοδος ήταν να παραδοθούν οι σιδηρόδρομοι στους ιδιώτες. Υποσχέθηκαν καλύτερη διαχείριση, επενδύσεις, σύγχρονες υποδομές και, κυρίως, ασφάλεια.

Συνέχεια →

«Γάμος» ΛΟΑΤΚΙ+ και «διάλογος» κωφών…

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. ΝΟΜΟΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

   Με 176 βουλευτές από τους 300, με ψήφους κυρίως από τα τρία μνημονιακά κόμματα Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και με καθολική υπερψήφιση από την «Πλεύση Ελευθερίας», σηματοδοτήθηκε μια νέα πραγματικότητα.

   Ονομάστηκε «γάμος» (πολιτικός), μεταξύ μελών της «ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας», δηλαδή των ομόφυλων συνανθρώπων μας με ακριβώς τα ίδια δικαιώματα με τον καθιερωμένο των ετερόφυλων. H Χώρα μας κατατάσσεται ως η 37η χώρα στον κόσμο για την αναγνώριση αυτού του θεσμού, ως πολιτικού γάμου.  Έτσι οδηγήθηκε και στην τροποποίηση του άρθρου 1350 του Αστικού Κώδικα. Εισάχθηκε νομικά για το κράτος ο κανόνας ότι «γάμος συνάπτεται μεταξύ δύο προσώπων ίδιου ή διαφορετικού φύλου». Η Ελλάδα έγινε η πρώτη «ορθόδοξη» χώρα που διαφοροποιείται από τις άλλες χώρες της «ορθόδοξης» Ανατολής.

ΙΙ. Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΚΟΜΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ

Συνέχεια →

«Η αγάπη δεν μπορεί να το υποφέρει…».

Ομοφυλοφιλία και εργολάβοι του εξώτερου πυρός

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

   Ο άγιος Σωφρόνιος του Έσσεξ (+ 1993) αφηγήθηκε κάποτε μια συνομιλία του δασκάλου του, αγίου Σιλουανού του Αθωνίτη (+ 1938), με έναν ερημίτη μοναχό. Ο μοναχός έλεγε: «Ο Θεός θα τιμωρήσει όλους τους άθεους. Θα καίγονται στο πυρ το αιώνιο».

   Πριν όμως προχωρήσει στην παρουσίαση της συνομιλίας μοναχού και Σιλουανού, ο ίδιος ο Σωφρόνιος σχολίασε την στάση του μοναχού: «Προφανώς», έγραψε, «η ιδέα πως οι άθεοι θα ετιμωροῦντο στο αιώνιο πυρ, του προκαλούσε ευχαρίστηση, κατά το ψαλμικό “εὐφρανθήσεται δίκαιος, ὅταν ἴδῃ ἐκδίκησιν” (Ψαλμ. νζ΄ 11-12)».

   Νομίζω πως το σχόλιο αυτό (τρεις αράδες όλο κι όλο στο σχετικό βιβλίο) έχει συγκλονιστική δυναμική, μ’ όλη την ηρεμία με την οποία διατυπώνεται. Το να βεβαιώνει κάποιος ανενδοίαστα και σαρωτικά την αιώνια καταδίκη κάποιων ανθρώπων, ο Σωφρόνιος το αποδίδει σε ένα είδος πνευματικού σαδισμού. Ο Σωφρόνιος δηλαδή βλέπει κάτι νοσηρό, χαιρεκακία, παρ’ όλο που (προσοχή!) ο βεβαιώσας βασιζόταν σαφώς σε φράσεις και έννοιες της Αγίας Γραφής. Όντως ο Ψαλμός μιλά για χαρά των δικαίων μπροστά στην απόδοση δικαιοσύνης, και όντως η Καινή Διαθήκη μιλά για αιώνια κόλαση. Όμως εδώ ακριβώς είναι το καίριο σημείο, πάνω στο οποίο γεννιούνται διαφορές αγεφύρωτες: Ο μοναχός είχε υπέρ του χωρία, ο Σωφρόνιος είχε μαζί του την αλήθεια, είχε δηλαδή το πνεύμα που ζωοποιεί, σε αντιδιαστολή προς το γράμμα που αποκτείνει (το ειδωλοποιημένο γράμμα, καθόσον το γράμμα έχει νόημα ως διάκονος του πνεύματος). Και συνεχίζει ο Σωφρόνιος παραθέτοντας τον διάλογο του Γέροντα Σιλουανού με τον μοναχό:

Συνέχεια →

Για μια τεχνολογία με κέντρο τη ζωή

Ομιλία: Για την περίπτωση παραγωγής και μεταφοράς της ηλεκτρικής ενέργειας από τη ΔΕΗ. Μία απάντηση των πολιτών-πελατών για τις επιπτώσεις στη ζωή και στη φύση.^[1]

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Αγαπητοί φίλοι,

μ’ αφορμή το ζήτημα της διέλευσης των Πυλώνων Υ. Τ. από την περιοχή μας και τις διαμάχες με την ΔΕΗ για μία 10ετία, έχω την ευκαιρία να μιλήσω σήμερα από τη σκοπιά του συλλόγου πρόληψης απέναντι στις εξαρτησιογόνες ουσίες, κι όχι μόνο. Ο σύλλογός μας, που δημιουργήθηκε πριν τρία χρόνια στη περιοχή του Δήμου Μεσσάτιδας για τις ανάγκες της ζωής, έχει την ονομασία «Παλμός ζωής». Φυσικά, και πολλοί άλλοι μηχανισμοί του πολιτισμού μας είναι αλλότριες δυνάμεις προς την ουσία της ζωής.

Η σύγχρονη τεχνολογία μεταμορφώνεται κι αυτή σε δύναμη πάνω στον άνθρωπο και πάνω στη φύση. Ο πόλεμος των ημερών, δείχνει και τα δύο, με «σοκ και δέος»!!!^[2] Ούτε τη φύση προστατεύει με το απεμπλουτισμένο ουράνιο στις βόμβες, ούτε τους λαούς και τους ανθρώπους απελευθερώνει. Κι αν το πρόβλημα ήταν μόνο για τις πολεμικές εκστρατείες, η ελπίδα θα βρισκόταν μόνο στο τέλος του πολέμου. Όμως ο «ιδεώδης άνθρωπος» του πολιτισμού μας, είναι ο τυποποιημένος άνθρωπος της καθησυχαστικής ζωής, της αγοραίας αντίληψης, του μεταλλαγμένου όντος κι από την σύγχρονη τεχνολογία. Γι’ αυτό, δεν φτάνει σήμερα να μιλήσουμε μόνο στη γλώσσα της επιστήμης και της τεχνικής της, αλλά κυρίως στη γλώσσα της ζωής.

Συνέχεια →

ΔΥΟ ΓΑΪΔΟΥΡΙΩΝ ΑΧΥΡΑ, ΟΠΩΣΔΗΠΟΤΕ! ΣΑΝΟ, ΠΟΤέ!

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Ετούτες οι εκλογές (του 2023) έχουν σημαδευτεί από την θορυβώδη είσοδο της επίκλησης της χριστιανικής πίστης στο πολιτικό προσκήνιο. Μέσα στην πανευρωπαϊκή και παγκόσμια ενίσχυση φαιών και μαύρων κινημάτων, δεν αποτελεί διόλου έκπληξη το ότι η είσοδος αυτή δεν αφορά παρουσίες Θεολογίας της Απελευθέρωσης. Αφορά κόμματα διαποτισμένα από θρησκευτικό φονταμενταλισμό, του οποίου βασικά χαρακτηριστικά είναι τα εξής τρία: 1) Επιθετικός σταυροφορικός λόγος που ισχυρίζεται πως είναι μαρτυρία, 2) Δίψα για θεοκρατία, δηλαδή για νομική επιβολή των αξιωμάτων της εκκλησιαστικής κοινότητας εφ’ όλης της κοινωνίας, και 3) Αποθέωση της αυτοχθονίας, δηλαδή ανάδειξη της βιολογικο-εθνικής προέλευσης σε αποφασιστικό κριτήριο προσδιορισμού των ανθρώπων και της στάσης απέναντί τους. Και τα τρία χαρακτηριστικά κρώζουν υπέρ της Ορθοδοξίας, μα αποτελούν ριζικά αντιχριστιανικές πεποιθήσεις.

Το παρόν σημείωμα, ίσα που προκάμω να το γράψω, μέσα σε στιγμές πολύ δύσκολες για μένα. Το γράφω ως προσημείωση αναλυτικότερου κειμένου, που ίσως να καταφέρω να φτιάξω αργότερα. Μου είναι αδύνατο να αναλύσω εδώ αυτά τα τρία χαρακτηριστικά. Έχω γράψει κατ’ επανάληψη εδώ και χρόνια, και (συγχωρέστε με, αλλά) σε τυχόν ενδιαφερόμενους ευχαρίστως να θέσω υπόψη τους δημοσιευμένα κείμενά μου.

Συνέχεια →

Απ-ανθρωποποίηση;

Η «μεγάλη επανεκκίνηση» και το παιχνιδιάρικο «απο-»

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Η γλώσσα είναι πράμα ανυπόταχτο. Έχει την κοίτη της, μα ταυτόχρονα έχει και δύναμη να ανοίγει νέες κοίτες προκειμένου να εκφράσει ζωντανά την ολοζώντανη ζωή και να την πηδαλιουχήσει (και τα δύο). Χαρακτηριστικά ανυπόταχτο είναι το «απο-» στην αρχή των λέξεων: άλλοτε εντείνει το νόημα της λέξης της οποίας προτάσσεται (όπως αποξένωση, αποσάθρωση), ενώ άλλοτε το ανατρέπει (όπως απασφάλιση, απάνθρωπος). Κανόνας που να υποχρεώνει το «απο-» να είναι μόνο το ένα ή μόνο το άλλο, δεν υπάρχει. Μοιάζει με την ανοιχτωσιά της ζωής και την πολυσημία των ανθρώπινων επιλογών.

Συνέχεια →

Πρόλογος για: «Από την Αχαϊκή γη έως του κόσμου τα πέρατα»

[Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα, εκδόσεις Αρμός 2022]

Του Θανάσης Ν. Παπαθανασίου*

   Διαβάζουμε μερικές φορές σε βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκρισίες, ότι κάποιο συγκεκριμένο βιβλίο συντίθεται από κείμενα «άνισα». «Άνισα», υπό την έννοια ότι έχουν ποικιλία θεμάτων και ποικιλία χαρακτήρα, όπως π.χ. αφηγήσεις μαζί με μελετήματα. Το βιβλίο αυτό του Παναγιώτη Μπούρδαλα σίγουρα αξίζει στο έπακρο αυτόν τον χαρακτηρισμό. Είναι κυριολεκτικά πολυαξονικό.

   Μα τότε, υπάρχει άραγε κάτι που δένει αυτά τα κείμενα;

   Η απάντησή μου είναι πως ναι. Τα κείμενα τα τόσο ποικίλα τα δένει μια πολύτιμη οπτική: Η κατανόηση του τοπικού ως υποστασιοποίησης του οικουμενικού. Δίχως την τοπική, ενσώματη, ιδιαίτερη πραγμάτωση, το οικουμενικό γίνεται φάντασμα. Χωρίς την ανοιχτωσιά στο οικουμενικό, το τοπικό γίνεται φυλακή. Ο τόπος σου λοιπόν και οι άνθρωποί σου αληθεύουν ως ο τρόπος δεξίωσης του πανανθρώπινου. Σπουδαίοι τόποι και σπουδαίοι άνθρωποι είναι εκείνοι, στων οποίων την ταυτότητα οι αεραγωγοί για το πανανθρώπινο είναι δομικά στοιχεία˙ όχι ενδεχόμενες, κατοπινές προσθήκες.

Συνέχεια →

Σάρκα ή σαρκοφάγος;

Πολυμορφία και ιεραποστολική φύση της Εκκλησίας

Του Θανάση Ν. Παπαθανασίου*

Εισήγηση στη συνάντηση εργασίας του Συνδέσμου Ιεροψαλτών Αττικής «Ρωμανός ο Μελωδός & Ιωάννης ο Δαμασκηνός» και της Ανώτατης Εκκλησιαστικής Ακαδημίας Αθήνας, Τετάρτη 24-11-2021, στον χώρο της ΑΕΑΑ.

Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με την ψηλάφηση τριών ορισμών.

Πρώτον: Τι είναι σάρκα.

Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή. Είναι εαυτός μας. Ασώματος άνθρωπος δεν υπάρχει, και γι’ αυτό δεν θα υπάρξει ασώματη ανάσταση. Κι όταν λέμε ότι ο Χριστός σαρκώθηκε, δεν εννοούμε ότι η θεότητά του φώλιασε μέσα σε ένα σάρκινο περιτύλιγμα, τσόφλι ή φυλακή. Σάρκα του Χριστού έγινε ο πλήρης άνθρωπος. Και πλήρης άνθρωπος σημαίνει και σώμα και ψυχή και νου και πράξη και δημιουργικότητα. Επαναλαμβάνω: Η σάρκα είναι εαυτός μας. Δεν είναι περιτύλιγμα,  δεν είναι τσόφλι, δεν είναι φυλακή.

Δεύτερος ορισμός: Τι είναι σαρκοφάγος.