Για τις νέες ταυτότητες: Το δέντρο του θρησκευτικού ανορθολογισμού και το δάσος του βιομετρικού αυταρχισμού

Του Θανάση Καμπαγιάννη*

«Είναι σημαντικό να βλέπουμε το δάσος του βιομετρικού αυταρχισμού και του κρατικού ολοκληρωτισμού που δημιουργεί το πεδίο για όλα τα επί μέρους νοσηρά φαινόμενα».

[Περίληψη: Πέραν από δεισιδαιμονίες για το “χάραγμα του αντιχρίστου”, η έκδοση νέων ψηφιακών ταυτοτήτων συνοδεύεται από την επανεισαγωγή της υποχρεωτικής δακτυλοσκόπησης του συνόλου του πληθυσμού, που μόλις το 2000 είχε καταργηθεί ως προσβολή των προσωπικών δεδομένων και της αξίας του ανθρώπου. Τα περαιτέρω σχέδια διασύνδεσης της ταυτότητας με το “ψηφιακό πορτοφόλι” θα σημάνουν την επέκταση του ελέγχου της προσωπικής ζωής του κάθε πολίτη από το κράτος, δίπλα στον έλεγχο που ήδη διαθέτουν οι εταιρείες που εμπορεύονται τα δεδομένα των κινητών τηλεφώνων και του διαδικτύου. Οι φιλελεύθερες δημοκρατίες της Δύσης διολισθαίνουν όλο και περισσότερο στο “κινέζικο μοντέλο”, το οποίο κατά τα λοιπά καταγγέλλουν ως “ολοκληρωτικό”.]

Η συζήτηση για την έκδοση των νέων δελτίων αστυνομικής ταυτότητας κυριαρχείται στα μέσα μαζικής ενημέρωσης από τις “ουρές στα αστυνομικά τμήματα” όσων σπεύδουν να εκδώσουν παλιού τύπου ταυτότητα “γιατί δεν θέλουν το ηλεκτρονικό τσιπάκι”. Όπως και σε άλλα ζητήματα, η κυβέρνηση, με τη βοήθεια των φιλικών της ΜΜΕ, επιλέγει τον βολικό αντίπαλο στον χώρο του ανορθολογισμού για να εμφανιστεί ως “μετριοπαθής” και “κεντρώα” και να μην απαντήσει στα πραγματικά ζητήματα που εγείρονται από τις αποφάσεις της.

Ο Αχαιός εκπαιδευτικός Παναγιώτης Μπούρδαλας παρουσίασε το βιβλίο του στο Πύργο

Στο Κεντρικό Δελτίο Ειδήσεων της ΟΡΤ TV στις 11 Μαΐου 2023. Η παρουσίαση έγινε στον Πύργο της Ηλείας τη Δευτέρα 8 Μαΐου 2023, στις 8.00μμ.

Δημόσια Εκπαίδευση και covid – 19

Το Δημόσιο σχολείο στη μέγγενη της σαπίλας και του Ο.Ο.ΣΑ.

Γ΄ ΜΕΡΟΣ: Τα πρώτα αποτελέσματα της ψευδώνυμης «τηλε-εκπαίδευσης»

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Η εκπαίδευση είναι εκπαίδευση εφόσον και για όσο είναι κατά βάση διδασκαλία και με παιδαγωγικές σχέσεις. Πως όμως προοδεύει η διδασκαλία, ποιος είναι ο ρόλος της σχολικής τάξης (μικρότερης ή μεγαλύτερης σε μέγεθος), ποια η σχέση πρακτικών εφαρμογών (εργαστηριακές ασκήσεις), ποιος ο ρόλος της ομαδοκεντρικής συμμετοχής των μαθητών και μαθητριών, ποιος ο ρόλος των συναισθημάτων, ποιος ο ρόλος της σχολικής κοινότητας, της τοπικής κοινωνίας του σχολείου, ποιος ο ρόλος του όλου σχολικού εκπαιδευτικού συστήματος; Και στις μέρες μας, ποιος είναι ο ρόλος της τηλε-επιρροής (ραδιόφωνο, τηλε-όραση, διαδίκτυο, τηλε-κάμερες, τηλε-συζητήσεις);

Ο πρόσφατα υφυπουργός παιδείας κος Άγγ. Συρίγος στις 24.02.2021, δήλωσε: «Επειδή έκανα μαθήματα με τηλεκπαίδευση κατά το εαρινό εξάμηνο του 2020, πιστέψτε με, είναι εξαιρετικά δύσκολο να κάνεις. Είναι σαν να μιλάς σε έναν τοίχο, σε μια οθόνη. Δεν μπορεί να συνεχιστεί αυτό το πράγμα. Το κάνουμε εξ ανάγκης. Ούτε οι καθηγητές το θέλουν. Χάνεις τη ζωντάνια του μαθήματος, χάνεις τα πάντα…».

Όμως η φετινή υποχρεωτικότητα της «τηλε-εκπαίδευσης» στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, δηλαδή προς ανηλίκους και μεγάλης οικονομικής και γνωστικής διαστρωμάτωσης, στην περίοδο μάλιστα της αποστασιοποίησης από το ζωντανό σχολείο, της «καραντίνας», οδήγησε την πλειοψηφία των εκπαιδευτικών σε μια τηλε-επικοινωνία, που κυρίως στις πόλεις οι εκπαιδευτικοί μπήκαν στα σπίτια των μαθητών.

ΟΟΣΑ, Ε.Ι. και το Ζωντανό σχολείο

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Εισαγωγικά

Πρόσφατα η Ε.Ι. (Παγκόσμια Ομοσπονδία Εκπαιδευτικών) καλεί τα συνδικάτα-μέλη τους να σχολιάσουν την έκθεση του ΟΟΣΑ σε σχέση με την «τηλε-εκπαίδευση», καθώς οι απόψεις τους πάνω σε τέτοιου είδους αναφορές είναι ζωτικής σημασίας στο να τροφοδοτούν την Ε.Ι. και τις γραμμές έρευνας που διεξάγει σε διεθνές επίπεδο. Ο David Edwards, Γενικός Γραμματέας της Ε.Ι., δήλωσε πρόσφατα γι’ αυτή την έκθεση του ΟΟΣΑ ότι: «Παρά τις αδυναμίες της, ο λόγος που η έκθεση αυτή είναι σημαντική είναι επειδή περιλαμβάνει μια από τις πιο ξεκάθαρες δηλώσεις που έχει κάνει ο ΟΟΣΑ μέχρι σήμερα αναφορικά με τη σπουδαιότητα των εκπαιδευτικών και των σχολείων για την κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική μάθηση των μαθητών…»[1]. 

Η Ε.Ι. σημειώνει μια σειρά από νέα συμπεράσματα του ΟΟΣΑ: «…α) Κοινωνικά και οικονομικά μειονεκτήματα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην επίδοση των μαθητών. β) Στη σχέση φύλου και μαθητικής επίδοσης, τα αγόρια φαίνεται να έχουν μεγαλύτερα προβλήματα πειθαρχίας στην τάξη και να επηρεάζονται περισσότερο από οργανωτικά θέματα του σχολείου απ’ ότι τα κορίτσια. γ) Τάξεις αποτελούμενες από μαθητές με διαφορετικό κοινωνικό υπόβαθρο και με διαφορετικές ικανότητες/επιδόσεις έχουν γενικότερα θετικό πρόσημο πάνω στην επίδοση του μαθητή. δ) Υπερβολικές διοικητικές ευθύνες για τους εκπαιδευτικούς υπονομεύουν τη μάθηση των μαθητών…».

Ας σχολιάσουμε τα τέσσερα αυτά σημεία για την υποχρεωτική και υπερβολική χρήση της ΕξΑΕ («τηλε-εκπαίδευσης») στην Ελλάδα.

ΙΙ. Μικρός σχολιασμός στο α)

Για το Δημόσιο σχολείο των αναγκών του 21^ου αιώνα

Δημόσια Εκπαίδευση και covid – 19

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Το δημόσιο σχολείο προ πανδημίας

Η διαχείριση της Πανδημίας κτύπησε ισχυρά τους δύο μεγάλους πυλώνες της δημόσιας ζωής: την υγεία και την εκπαίδευση. Τα δύο αυτά δημόσια αγαθά βρέθηκαν λοιπόν ανάμεσα στη Σκύλα της ιδιόμορφης πανδημίας και τη Χάρυβδη της νεοφιλελεύθερης αντίληψης περί συρρίκνωσης των δημόσιων αγαθών. Η ευκαιρία λοιπόν για μια τέτοια πολιτική ήταν η πιο κατάλληλη. Η μεγάλη επίθεση στη δημόσια περίθαλψη αναβλήθηκε, ενώ η δημόσια εκπαίδευση ήταν ιδανική γι’ αυτό. Το τοπίο κατάλληλο για μια εφ’ όλης της ύλης επίθεση, ώστε βγαίνοντας από την πανδημία το τοπίο από τα νηπιαγωγεία έως το Πανεπιστήμιο να είναι βομβαρδισμένο.

Στο πρώτο μέρος των σκέψεών μου δεν θα ασχοληθώ με τη σειρά των νόμων που πέρασαν από τον περσινό Απρίλη μέχρι σήμερα ή αυτών που ετοιμάζονται για τους μήνες της Άνοιξης του 2021. Αυτό θα γίνει σε επόμενα άρθρα. Στο πρώτο μέρος θα δείξω ότι η εγκατάλειψη της ζωντανής εκπαίδευσης με κάποια διαλλείματα εκτόνωσης δεν έχει να κάνει με τον κορωνοϊό, αλλά με την προγραμματισμένη νεοφιλελεύθερη πολιτική.

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Του Βασίλη Πανούσου*

«Και πρώτα απ’όλα τι εννοούμε λέγοντας παιδεία; Την πληροφορία, την τεχνική, το δίπλωμα εξειδίκευσης που εξασφαλίζει γάμο, αυτοκίνητο κι ακίνητο, με πληρωμή την πλήρη υποταγή του εξασφαλισθέντος ή την πνευματική και ψυχική διάπλαση ενός ελεύθερου ανθρώπου, με τεχνική αναθεώρησης κι ονειρικής δομής, με αγωνία απελευθέρωσης και με διαθέσεις μιας ιπτάμενης φυγής προς τ’άστρα;»

Αυτά είναι τα λόγια και οι προβληματισμοί του Μάνου Χατζηδάκι ήδη από το 1978 για την εκπαίδευση, αλλά και τη σχέση της  με το κεφάλαιο και τον καπιταλισμό γενικότερα, σχέση που για τους περισσότερους θεωρείται αυτονόητη και αποδεκτή και που διαμορφώνει την υλιστική-κερδοσκοπική  νοοτροπία του επιστήμονα και εν γένει του σύγχρονου ανθρώπου. Η σχέση αυτή βέβαια είναι πολύ πιο παλιά και ξεκινά κυρίως με την βιομηχανική επανάσταση στην Ευρώπη τότε που οι επιχειρήσεις και οι βιομηχανίες σε μια προσπάθεια να εκσυγχρονισθούν με στόχο την ανάπτυξή τους απευθύνονται στην επιστήμη την οποία και χρηματοδοτούν. Αυτή όμως η σχέση, που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη και των δυο, σταδιακά και στα πλαίσια ενός καπιταλιστικού κόσμου μετέτρεψε όχι μόνον τον επιστήμονα αλλά και  το άτομο από σκοπό, σύμφωνα με τον Καντ, σε μέσον για την συσσώρευση περισσότερων κερδών. Η προσέγγιση όμως του ανθρώπου ως μέσον δεν εκλαμβάνεται ως τέτοια μόνον από τον απρόσωπο κόσμο του κεφαλαίου αλλά και από το ίδιο το άτομο που καταδυναστεύει ποικιλοτρόπως τον εαυτό του, σε μια προσπάθεια πραγματοποίησης του αμερικανικού ονείρου που ταυτίζει αυθαίρετα την ευτυχία με την κατοχή ολοένα και περισσότερο υλικών αγαθών σε αντίθεση με οποιαδήποτε φιλοσοφική θεωρία. Η ευτυχία αυτή αποτελεί αποκλειστικά ατομική υπόθεση και μαεστρία και δεν σχετίζεται με το εξωτερικό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, έρχεται δηλαδή σε πλήρη διάσταση με την αριστοτελική ευδαιμονία που νοεί το άτομο ως πολίτη και την ατομική πορεία απόλυτα συνυφασμένη με την πορεία της πόλης.

Η έκτακτη τηλεκπαίδευση ως μόνιμη κανονικότητα για το μέλλον

Του Τάσου Κωστόπουλου*

Στον σχεδιασμό του ορκωτού λογιστή και άρτι διορισμένου προέδρου της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων είναι μια δραστική μεταρρύθμιση με κατάργηση του σχολείου και του πανεπιστημίου ως υλικών χώρων συλλογικής μάθησης και κοινωνικοποίησης και αντικατάσταση των εκπαιδευτικών από κομπιούτερ που θα μεταβιβάζουν αδιαμεσολάβητα κάποιες αποσπασματικές «δεξιότητες», προκαθορισμένες από τη διαβούλευση των αρμόδιων κρατικών στελεχών με εκπροσώπους «της αγοράς».

Η υποκατάσταση των σχολικών αιθουσών από την κατ’ οίκον τηλεκπαίδευση δεν αποτελεί απλά μια προσωρινή λύση έκτακτης ανάγκης λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.

Είναι το πρώτο βήμα για μια δραστική μεταρρύθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος, με κατάργηση του σχολείου και του πανεπιστημίου ως υλικών χώρων συλλογικής μάθησης και κοινωνικοποίησης και αντικατάσταση των εκπαιδευτικών από κομπιούτερ που θα μεταβιβάζουν αδιαμεσολάβητα στους εκπαιδευόμενους κάποιες αποσπασματικές «δεξιότητες», προκαθορισμένες από τη διαβούλευση των αρμόδιων κρατικών στελεχών με εκπροσώπους «της αγοράς».

Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση και Ειδική Αγωγή

Του Γιώργου Ηλ. Τσιτσιμπή*

Τώρα που πέρασε η επέτειος των ΑμεΑ (3 Δεκεμβρίου), η γιορτή της μιας μέρας, ας ασχοληθούμε με την ουσία της, μιας και οι επέτειοι καταντήσανε το άλλοθι της αδιαφορίας. Διατυπώνεται η συμπαράσταση ανήμερα της επετείου και σχεδόν ξεχνιέται όλο το άλλο διάστημα.

Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση αποτελεί επιλογή που, από ό,τι φαίνεται, ήρθε για να μείνει. Θα χρησιμοποιείται με κάθε ευκαιρία, για κάθε φύσεως αναπλήρωση. Από καταλήψεις και απεργίες, έως θεομηνίες και κενά εκπαιδευτικών ανά την επικράτεια. Κυρίως, σ΄ αυτή την πλευρά της εξ αποστάσεως έγκειται η διαφωνία και η επιφυλακτικότητα της πλειοψηφίας των εκπαιδευτικών, κατά την γνώμη μας και όχι ως ένα εργαλείο που ήδη είχε την εφαρμογή του στην εκπαιδευτική διαδικασία. Ο Γιώργος Γρόλλιος, καθηγητής του Παιδαγωγικού Θεσσαλονίκης, καταδεικνύει πολύ αναλυτικά αυτή την επιλογή, στο άρθρο του «Εξ Αποστάσεως Εκπαίδευση, Παιδαγωγική και Νεοφιλελεύθερη Αναδιάρθρωση», που αναδημοσιεύεται στο ηλεκτρονικό περιοδικό «ΣΕΛΙΔΟΔΕΙΚΤΕΣ για την εκπαίδευση και την κοινωνία». Όλες οι γνώμες συγκλίνουν στο, ότι η τηλεκπαίδευση δεν μπορεί να αποτελεί εκπαίδευση με την περιεκτικότητα του όρου. Ίσως κατάρτιση κι αυτό πολύ είναι. Γι΄ αυτό και δεν μπορεί να υπάρξει ισοδυναμία μεταξύ ψηφιακού και πραγματικού σχολείου. Ανάπτυξη δεξιοτήτων ναι, αλλά καμιά σχέση με την παραδοσιακή διδασκαλία. Όσο πραγματικό είναι το ψηφιακό δέντρο, άλλο τόσο είναι και το ψηφιακό σχολείο!

Οι ψηφιακές τεχνολογίες υπέρ της κοινωνίας

Του Γιάννη Τόλιου*

Με αφορμή την πανδημία covid-19, εντάθηκαν οι διαδικασίες εφαρμογής ελαστικών μορφών εργασίας, ιδιαίτερα με τη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών (τηλεργασία, τηλεκπαίδευση, κά). Από συστημικούς αναλυτές, η αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών προβάλλεται ως «ευλογία» που θα αμβλύνει πολλά κοινωνικά προβλήματα, ενώ δεν λείπουν και εκείνοι που θεωρούν ότι μπορεί να επιφέρουν αλλαγή της φύσης του συστήματος.

Ψηφιακή εποχή και κοινωνικές ανισότητες

Οι ψηφιακές τεχνολογίες (ψηφιακές πλατφόρμες, ρομποτική, τεχνητή νοημοσύνη, ηλεκτρονικές συναλλαγές, κυβερνοχώρος, διαδίκτυο πραγμάτων, έξυπνη γεωργία, γονιδιωματική, κά), απλώνονται ραγδαία σε ολόκληρο το φάσμα των οικονομικών, κοινωνικών πολιτιστικών κλπ, δραστηριοτήτων. Οι εμπειρίες είναι αντιφατικές. Ενέχουν θετικές πτυχές, αλλά ταυτόχρονα συνοδεύονται από προβλήματα που απορρέουν από το πλαίσιο των κυρίαρχων πολιτικών εφαρμογής τους για εξυπηρέτηση των συμφερόντων των κυρίαρχων ελίτ και μόνο «εξ υπολοίπου» σε όφελος των εργαζόμενων και της κοινωνίας. Ειδικότερα η «τηλεργασία», μπορεί να διευκολύνει, την εξ αποστάσεως απασχόληση, αλλά δημιουργεί σοβαρές παρενέργειες στους εργαζόμενους, (εντατικοποίηση εργασίας και απώλεια αργιών, κοινωνική αποξένωση εργαζόμενων από το χώρο εργασίας, ρευστοποίηση ελεύθερου χρόνου στο χρόνο εργασίας, αποδυνάμωση επαγγελματικής εξέλιξης, τάσεις απομισθωποίησης και μείωση θέσεων εργασίας, κά).

Στον αέρα πολιτικά – παιδαγωγικά και νομικά η τηλεκπαίδευση!

Του Γιώργου Κ. Καββαδία*

Μπορεί η «εξ αποστάσεως εκπαίδευση» να παρουσιάζεται από τους Γραμματείς και τους Φαρισαίους της εποχής μας σαν το μαγικό ραβδί που καλύπτει τις μαθησιακές ανάγκες των μαθητών σε αυτή την ταραγμένη περίοδο λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, όμως στην πραγματικότητα όχι μόνο δεν τις καλύπτει, αλλά διευρύνει το κοινωνικό και εκπαιδευτικό χάσμα μεταξύ των μαθητών προκαλώντας συνάμα ποικίλες παρενέργειες. Επιπλέον έρευνες επιβεβαιώνουν ότι η τηλεδιδασκαλία δεν ενδείκνυται για αδύναμους μαθητές και όσους παρουσιάζουν μαθησιακές δυσκολίες. Μια εκπαιδευτική πολιτική που αποκλείει μαθητές είναι εκ των πραγμάτων όχι απλά άστοχη, αλλά κυρίως μία ταξική, ρατσιστική πολιτική.