Αρχείο κατηγορίας Από την καθ’ ημάς Ανατολή

Από την καθ’ ημάς Ανατολή

SHOOT ME ρε μαλάκα!

SHOOT ME ρε μαλάκα!*

 

(Ημερολόγιο καταστρώματος, από το πλοίο σφενδόνη όταν οι κουκίδες των σκοπεύτρων λέιζερ γέμισαν τα σώματα όσων βρισκόταν στην γέφυρα και τα πηδάλια)

 

Του Θανάση Τζιούμπα

 

 Για να κατασταλάξουν οι εντυπώσεις χρειάζεται χρόνος, χρειάζεται πρώτα απ' όλα να σταματήσει να κουνάει η στεριά. Σκόρπιες εικόνες λοιπόν, το νήμα της συνέχειας θα το κλώσουμε μετά.

Εν αρχή ην ο λόγος, αυτός που μας έκανε να μπαρκάρουμε για Γάζα. Κι ο λόγος αυτός δεν ήταν άλλος από την ίδια την γραμματική της αντίστασης που οι ελεύθεροι πολιορκημένοι της στενής αυτής γης δίδαξαν στον κόσμο. Ο λόγος ήταν τα αναπηρικά καροτσάκια για αυτούς που οι βόμβες των σιωνιστών τους έκλεψαν τα πόδια, για να κουρσέψουνε μετά και μηχανικά πόδια που τους έστελνε η διεθνής αλληλεγγύη. Ο λόγος ήταν οι μνήμες σε μια περιοχή όπου η κοινή ιστορική μοίρα χύτευσε ακατάλυτους δεσμούς, τέτοιους που καμία μικρόψυχη και ευκαιριακή κυβερνητική μυωπία δεν μπορούσε να καταργήσει. Ο αγώνας που δώσαμε ήταν αγώνας ενάντια στην αδικία αλλά και αγώνας να βοηθήσουμε αυτούς τους τόσο κοντινούς μας συγγενείς.

 Ένα μπουλούκι που έγινε πλήρωμα, έγινε ομάδα βρίσκοντας τρόπο να διαχειριστεί πολιτικές διαφορές και προβλήματα επιβίωσης στον στενό χώρο ενός καραβιού. Οι ισραηλινοί αντιμετώπισαν κάτι που δεν το είχαν σχεδιάσει, μια ντρίμ τήμ που εκκολάφτηκε στην θάλασσα και την στεριά.

Βραδιές στις γέφυρες των πλοίων και στους χάρτες όπου οι ελπίδες γινόταν γραμμές και νούμερα: πορεία 130 μοίρες, 180, 120. Παιχνιδιάρες αλκυόνες στα ξάρτια. Ατέλειωτες αναμονές έξω από την Κύπρο, όπου η ηλιθιότητα και οι δεσμεύσεις μιας «αριστερής» προεδρίας κινδύνεψαν να στείλουν τουρκικό (ή ακόμα χειρότερα, ελληνικό) πλοίο στην κατεχόμενη Αμμόχωστο.

Η αίσθηση της νηοπομπής, της «Φλοτίλα» στα νυχτωμένα νερά της Μεσογείου, τα φώτα των καραβιών σε σφιχτό σχηματισμό, κάτι σαν φάλαγγα πολεμιστών με μόνο όπλο την απόφαση τους  και τα ίδια τους τα κορμιά.

Το έγκλημα αγαπάει τη νύχτα, δεν αντέχει το φως. Οι πειρατές χτύπησαν νύχτα.

Σε καθηλώνει πιο πολύ αυτό που βλέπεις κι όχι αυτό που υφίστασαι ο ίδιος.. Σαν φίδια τα ισραηλινά φουσκωτά να περικυκλώνουν το «Μάβι Μάρμαρα» και την δική μας «Σφενδόνη». Μαύρα ελικόπτερα σε έναν μαύρο ουρανό, λάμψεις, κρότοι , πυροβολισμοί. Αυτό που κανείς δεν περίμενε, την επίθεση στα επιβατικά, την είδαμε μπροστά μας. Μαντέψαμε την στιγμή εκείνη την μάχη που γινόταν, αντιληφθήκαμε την ηρωική αντίσταση των ομάδων περιφρούρησης του «Μαβι Μαρμαρα», ακούσαμε τα τελευταία μηνύματα των καραβιών, νιώσαμε την ανατριχίλα στην φράση «ρίχνουν στον κόσμο». Ακούσαμε ένα -ένα τα τουρκικά φορτηγά και το Τσάλαντζερ να πέφτουν. Η αγωνία μεταμορφώθηκε σε αποφασιστικότητα, το «Ελεύθερη Μεσόγειος» θα συνέχιζε όσο ήταν ακόμη ελεύθερη. Πορεία προς τον προορισμό με τις μηχανές στα όρια τους.

Με το πρώτο φως ήρθε η σειρά μας, τα όρνεα χρειαζόταν επιδόρπιο για να χορτάσουν. Ένα περιπολικό άρχισε τους κύκλους στρέφοντας επάνω μας τα όπλα του. Προειδοποιήσεις. Ο Βαγγέλης με την ντουντούκα  να επικαλείται μια διεθνή νομιμότητα που το Ισραήλ γράφει στα παλιά του τα παπούτσια με την διεθνή ένοχη σιωπή. «Είναι ένα ελληνικό πλοίο, δεν παίρνουμε από εσάς οδηγίες, περιμένουμε οδηγίες από το ελληνικό κέντρο επιχειρήσεων» Οι οδηγίες, αναμενόμενο, δεν έφτασαν ποτέ. Τρία φουσκωτά έρχονται από πίσω και πλευρίζουν, γάντζοι, κουκουλοφόροι κάνουν ρεσάλτο αφήνοντας κομμάτια από την στολή τους στο συρματόπλεγμα που έζωνε το πλοίο. Οι κινήσεις τους αμήχανες, φοβισμένα κι επικίνδυνα παιδιά με όπλα που σκοτώνουν, μάλλον ο μύθος για τον ακατανίκητο ισραηλινό κομάντο πρέπει να αναθεωρηθεί. Η παθητική, δεδομένων των συνθηκών, αντίσταση τελειώνει όταν κάποιοι από μας βρίσκονται δεμένοι ή χτυπημένοι από τα φορητά όπλα ηλεκτροσόκ. Η «Ελεύθερη Μεσόγειος», κουρσεμένη και με τους ανθρώπους στοιβαγμένους στο κατάστρωμα πορεύεται προς το Άσντοτ.

Θα ακολουθήσει το λυντσάρισμα από τους ένστολους τραμπούκους που μας περίμεναν εκεί, ο εγκλεισμός στις φυλακές της Μπιρσίμπα, οι μέρες και οι νύχτες που η ανθρώπινη αξιοπρέπεια έπρεπε να αναμετρηθεί με τους δεσμοφύλακες, τις απειλές και τον ψυχολογικό πόλεμο που δεχτήκαμε για να αποσπάσουν την υπογραφή μας και να μας ξεφορτωθούν.

Τελικά και παρά την συνεχή πίεση (και κακοποίηση) που μας συνόδεψε μέχρι που το αεροπλάνο σηκώθηκε στον ουρανό, δεν πήραν αυτό που ήθελαν.

Μια χούφτα ανθρώπων αποφασισμένων να κινηθούν με την γεωστρατηγική της δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης ήταν η πεταλούδα που πέταξε πάνω από τα νερά της Μεσογείου για να αναδιατάξει τον «ρεαλισμό» της γεωστρατηγικής της δύναμης των προστατών και της αδυναμίας των υποταγμένων.

Η φλοτίλα κέρδισε, ο αποκλεισμός ράγισε με έναν τρόπο που ίσως να είναι πιο αποφασιστικός από κάποιους τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας: απονομιμοποιήθηκε στα μάτια της διεθνούς κοινότητας, όλοι λίγο ως πολύ κατάλαβαν ότι οι καιροί έχουν αλλάξει, ότι αυτό που συνέβαινε τόσα χρόνια  με απίστευτο αριθμό θυμάτων του παλαιστινιακού λαού έπρεπε να σταματήσει καθώς οι θύτες επέκτειναν το μακελειό και σε διεθνείς αποστολές και σημαίες. Κι ακόμα πιο πολύ οι στρατοκράτες του Τελ Αβιβ θα είναι αναπότρεπτα μόνοι στα σχέδια τους για ευρύτερη ανάφλεξη της περιοχής.

Μένει ακόμη να πάρουμε πίσω όσα επιχείρησαν να λεηλατήσουν, όταν και τα έξη πλοία παραδώσουν το φορτίο τους στους νόμιμους αποδέκτες του, τον λαό της γάζας.

Σ' εμένα μένει μια εικόνα: αυτή των μικρών παιδιών του σχολικού λεωφορείου στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν, όπου βρισκόμασταν κυκλωμένοι από τους φονιάδες σαν σε μια μικρή φυλακή δίχως τοίχους, αυτά τα μάτια και τα χέρια των παιδιών της μεγάλης φυλακής που λέγεται Ισραήλ, να μας χαρίζουν το βλέμμα  και το σήμα της παλαιστινιακής νίκης, που θα είναι και νίκη της δικαιοσύνης. Αυτά μαζί με την πιο ακριβή αγκαλιά στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας είναι αυτό που δίνει δύναμη σε όλους να τελειώσουμε αυτό που αρχίσαμε, να φτάσουμε σε μια Γάζα που βοηθήσαμε κι εμείς στην λευτεριά της

 

*Το κείμενο θα δημοσιευτεί στη Ρήξη που θα κυκλοφορήσει το Σάββατο 5 Ιουνίου.

 

Ποιος ευθύνεται για την κατάσταση της χώρας;

Ποιος ευθύνεται για την κατάσταση της χώρας;

 

Του Δημήτρη Καζάκη*

 

Σε μια συνέντευξή του ο υπουργός οικονομικών κ. Παπακωνσταντίνου διατύπωσε την εξής ενδιαφέρουσα άποψη: «Καμία χώρα με τόσο μεγάλες ανάγκες δανεισμού, με τόσο μεγάλη εξάρτηση από δανεικά κεφάλαια για να λειτουργήσει δεν είναι κατ' ουσίαν ελεύθερη. Οι πιστωτές – είτε άμεσα είτε έμμεσα – ζητούν λογαριασμό για το τι κάνεις τα λεφτά που σε δανείζουν, όχι απαραίτητα γιατί θέλουν να επιβάλουν την οικονομική τους πολιτική, αλλά κυρίως για να εξασφαλίσουν ότι τα χρήματα που σου δανείζουν θα μπορέσουν να τα πάρουν πίσω, γιατί είναι χρήματα φορολογουμένων και ασφαλισμένων σε Ταμεία άλλων χωρών και μετόχων στους οποίους λογοδοτούν.» (Κόσμος του Επενδυτή, 15-16/5) Ας αφήσουμε κατά μέρος την αναφορά σε «φορολογούμενους και ασφαλισμένους σε Ταμεία άλλων χωρών», όπου υποτίθεται ότι λογοδοτούν οι πιστωτές της χώρας μας.

Πρόκειται για τις συνήθεις ανοησίες με τις οποίες διανθίζει, τόσο ο κύριος υπουργός, όσο και ο πρωθυπουργός της χώρας, τις λιγοστές αλήθειες που αναγκάζονται να ομολογήσουν. Άλλωστε δεν μπορεί να μην ξέρει κοτζάμ υπουργός οικονομικών ότι σε ασφαλιστικά ταμεία και ασφαλιστικές εταιρείες ανήκει μόλις το 15% των ελληνικών ομολόγων. Κι αυτοί που διαχειρίζονται τα λεφτά των «φορολογουμένων και ασφαλισμένων» λογοδοτούν σ' αυτούς, όσο λογοδοτούν και οι διαχειριστές των δικών μας ασφαλιστικών ταμείων, οι οποίοι καθ' υπόδειξη των κυβερνήσεων, αλλά και γνωστών κερδοσκοπικών κυκλωμάτων, έχουν φορτώσει τα ταμεία με κάθε λογής ομόλογα και άλλες ανάλογου τύπου επενδύσεις χωρίς αντίκρισμα.

Η αλήθεια είναι ότι οι πιστωτές του κράτους δεν είναι κάποιοι έντιμοι διαχειριστές του υστερήματος των φορολογουμένων και των ασφαλισμένων άλλων χωρών, αλλά επενδυτικά κεφάλαια και τράπεζες που ειδικεύονται στην διεθνή τοκογλυφία και κερδοσκοπία. Και δανείζουν την Ελλάδα γιατί γνωρίζουν πολύ καλά ότι έχουν να κερδίσουν πάρα πολλά. Πάντα με την αμέριστη βοήθεια των εκάστοτε κυβερνήσεων αυτής της χώρας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ολόκληρη την περίοδο της μεταπολίτευσης, 1974-2009, η Ελλάδα έχει πληρώσει σε εξυπηρέτηση χρέους πάνω από 640 δις ευρώ για ένα κυλιόμενο δημόσιο χρέος των 300 δις ευρώ το 2009. Πρόκειται για μια μέση απόδοση της τάξης του 215%!

Ποια άλλη επιχείρηση μπορεί να υπερηφανευτεί για τέτοιες αποδόσεις; Γιατί λοιπόν να μην φορτώσουν με δάνεια τη χώρα; Ωστόσο, αυτό που ομολογεί ο υπουργός των οικονομικών, ότι δηλαδή το βασικό πρόβλημα έγκειται στις «τόσο μεγάλες ανάγκες δανεισμού», είναι αυτό που αρνιόταν να παραδεχθεί η κυβέρνηση ευθύς εξαρχής. Αντ' αυτού είχε πλασάρει το γνωστό πια παραμύθι περί «αξιοπιστίας της χώρας στις αγορές». Για να μην μιλήσουμε για τον Καιάδα του ΔΝΤ, ο οποίος, όπως ομολόγησε πρόσφατα ο υφυπουργός των οικονομικών Σαχινίδης, ήταν εξαρχής ο κρυφός στόχος της κυβέρνησης, ήδη από την επομένη των εκλογών.

Όμως αυτό που δεν διευκρινίζει ο κ. Παπακωνσταντίνου είναι το πώς γεννήθηκαν αυτές οι «τόσο μεγάλες ανάγκες δανεισμού». Η «τόσο μεγάλη εξάρτηση από δανεικά κεφάλαια» δεν είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει η χώρα, όπως ισχυρίζεται ο υπουργός, αλλά για να χρηματοδοτηθεί η εκτεταμένη διαφθορά, η ρεμούλα των ημετέρων και η συστηματική λεηλασία της χώρας ήδη από την εποχή της ιδρύσεως του ελληνικού κράτους. Το ελληνικό κράτος δανειζόταν ανέκαθεν, όχι για να επενδύσει στην ανάπτυξη της χώρας και στην ευημερία του λαού, αλλά για να ξεπληρώσει παλιότερα δάνεια που είχε συνάψει με επαχθείς όρους. «Η μεγάλη αυτή δανειακή επιβάρυνσις εδημιουργήθη συνεπεία των υποχρεώσεων των παλαιών δανείων και μάλιστα δανείων μη εισπραχθέντων και μη χρησιμοποιηθέντων χάριν της εθνικής οικονομίας», έγραφε το 1937 ο καθηγητής Άγγελος Αγγελόπουλος σχετικά με την υπέρογκη δανειακή επιβάρυνση του κράτους εκείνης της εποχής.

Οι σημερινές δανειακές ανάγκες, τα σημερινά αδιέξοδα της υπερχρέωσης, έχουν την καταγωγή τους στις ρυθμίσεις των προπολεμικών χρεών της χώρας που έγιναν στη δεκαετία του 1960 από τις κυβερνήσεις της ΕΡΕ και της Ένωσης Κέντρου. Από την περίοδο της απελευθέρωσης, τόσο το ΕΑΜ, όσο και σύσσωμη η αριστερά αργότερα με κύρια έκφρασή της την ΕΔΑ, είχαν ως βασική θέση τη διαγραφή των προπολεμικών χρεών της χώρας με σκοπό την αυτοδύναμη παραγωγική ανασυγκρότησή της προς όφελος του λαού της. Την άποψη αυτή, περί διαγραφής των προπολεμικών χρεών, είχαν υιοθετήσει την εποχή εκείνη και μια σειρά σεβαστοί καθηγητές της οικονομίας, όπως ο μετέπειτα ακαδημαϊκός Άγγελος Αγγελόπουλος, ο διατελέσας διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Ξενοφών Ζολώτας, ο καθηγητής Δημήτριος Καλιτσουνάκης, κ. ά. Το θεωρούσαν – εκτός όλων των άλλων – και ως έναν ελάχιστο φόρο τιμής από τους συμμάχους προς την Ελλάδα που υπέστη ανυπολόγιστες καταστροφές κατά την διάρκεια του πολέμου.

Φυσικά οι Βρετανοί και οι Αμερικάνοι κάθε άλλο παρά ήταν διατεθειμένοι να ξεχάσουν τα προπολεμικά χρέη της Ελλάδας. Αντίθετα θέλησαν να τα χρησιμοποιήσουν για να την μετατρέψουν ουσιαστικά σε αποικία τους. Εν τη μεγαθυμία τους, αντί για διαγραφή, πρότειναν αναδιαπραγμάτευση και ρύθμιση των προπολεμικών χρεών. Έτσι ξεκίνησε ένας οργανωμένος διεθνής διασυρμός της χώρας από τους πιστωτές της προκειμένου να εξασφαλίσουν, μέσα από την αναδιαπραγμάτευση του προπολεμικού χρέους, όσο το δυνατόν μεγαλύτερα οφέλη. Ο διασυρμός αυτός διάρκεσε σχεδόν δυο δεκαετίες με αποτέλεσμα μια αποικιοκρατική ρύθμιση των προπολεμικών χρεών.

Την τελική αυτή ρύθμιση επέτυχε – ποιος άλλος; – ο κ. Μητσοτάκης ως υπουργός οικονομικών της κυβέρνησης του Γεωργίου Παπανδρέου τον Ιούλιο του 1964. Ο Μητσοτάκης προχώρησε σε τέτοια ρύθμιση χρεών που μπροστά της ωχριούσε ακόμη και η παλιότερη της ΕΡΕ. «Η ονομαστική αξία των χορηγηθεισών νέων ομολόγων εις τους κομιστάς προπολεμικών εσωτερικών δανείων διαπλασιάζεται, ο τόκος αυξάνεται και θεσπίζεται λαχείον. Εν συγκρίσει προς την ρύθμισην υπό της κυβερνήσεως της ΕΡΕ, δίνονται ήδη 160% επί πλέον», θριαμβολογούσε τότε η φιλική προς τον Μητσοτάκη Ελευθερία (16/7/1964). Ο διακανονισμός αποπληρωμής αυτής της λεόντειας σύμβασης προβλεπόταν να γίνει εντός 42 έως 45 ετών. Ο κ. Μητσοτάκης, δηλαδή, το 1964 υποθήκευσε τη χώρα έως το 2006 και 2009!

Με αυτόν τον τρόπο η Ελλάδα αναγνώριζε και όφειλε να αποπληρώσει προπολεμικά δάνεια από το 1881 σε τουλάχιστον διπλάσια από την τρέχουσα αξία τους. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι είχαν μεσολαβήσει δυο επίσημες πτωχεύσεις της χώρας (το 1893 και το 1932) και δυο παγκόσμιοι πόλεμοι που την είχαν κυριολεκτικά ισοπεδώσει. Το ύψος αυτών των υποχρεώσεων αντιστοιχεί σε σημερινές τιμές γύρω στα 100 δις ευρώ! Δηλαδή σχεδόν το 1/3 του σημερινού δημόσιου χρέους.

Αυτές αποτέλεσαν τη βάση της δυναμικής του σημερινού χρέους που είναι πλέον αδύνατο να αποπληρωθεί. Ο γνωστός ιστορικός της περιόδου, Ζωρζ Μεϊνό, παρατηρούσε ότι ο «εξαναγκασμός της χώρας ν' αναλάβη την εξυπηρέτηση του δημοσίου της χρέους, υποχρέωση με αμφίβολη ηθική βασιμότητα», αποκτά εκ των πραγμάτων «δυσάρεστο χαρακτήρα για την οικονομική κατάσταση μιας χώρας από την στιγμή που η κυβέρνησή της είναι υποχρεωμένη να συνάπτη νέα χρέη για να εξασφαλίση την υπηρεσία των παλαιώνΚι αυτά γράφονταν το 1964.

Η χούντα κατόπιν θεσμοθέτησε ως αναπόφευκτη την πολιτική υπερχρέωσης ισχυριζόμενη ότι «ο συνεχώς διογκούμενος δανεισμός από την ξένην κεφαλαιαγοράν, ακολουθεί ως αναπόφευκτον δυσμενές σύνδρομον αυτής της ανωμαλίας [του ελλειμματικού ισοζυγίου πληρωμών], καθιστών ακόμη στενωτέραν την εξάρτησιν από το εξωτερικόν. Και το τελευταίον αυτό αποτελεί την πλέον εντυπωσιακήν ομοιότητα μεταξύ των μικρών εθνικών οικονομικών μονάδων.» (Ελεύθερος Κόσμος, 29/12/1968). Με άλλα λόγια ως τυπική ψωροκώσταινα η Ελλάδα δεν μπορεί να αποφύγει τον δυσμενή δανεισμό από τη διεθνή κεφαλαιαγορά. Ότι δηλαδή ισχυρίζονται και οι σημερινοί κυβερνήτες.

Με την μεταπολίτευση, οι κυβερνήσεις Καραμανλή του πρεσβύτερου όχι μόνο αναγνώρισαν τα κρυφά και φανερά χρέη της χούντας, αλλά συνέχισαν στον ίδιο καταστροφικό δρόμο. Ο υφυπουργός συντονισμού Στ. Δήμας διευκρίνιζε ότι «η χώρα μας… θα συνεχίσει για αρκετά ακόμη χρόνια να έχει την ανάγκη προσφυγής στον εξωτερικό δανεισμό…» (Ναυτεμπορική, 20/10/1979). Ενώ ο κ. Μητσοτάκης, ως υπουργός συντονισμού, δήλωνε υπερήφανος: «Όλοι επιδιώκουν να μας δανείσουν!» (ό.π.) Και πώς να μην επιδιώκουν να μας δανείσουν, όταν κάθε σύμβαση δανείου ιδίως από το εξωτερικό συνοδευόταν με προνομιακούς όρους αποπληρωμής και ταυτόχρονα με δεσμεύσεις αγοράς προϊόντων, βιομηχανικών και άλλων, από την πιστώτρια χώρα;

Κι ενώ ο ελληνικός λαός από τον «γύψο» της χούντας, έμπαινε στο «γύψο» της μόνιμης λιτότητας επί μεταπολίτευσης, οι κυβερνήσεις Καραμανλή ανακάλυπταν ένα νέο κόλπο για να φορτώνουν με χρέη το δημόσιο. Αντί να δανείζεται η κεντρική κυβέρνηση, έβαζαν τις δημόσιες επιχειρήσεις και τις κρατικές τράπεζες να δανείζονται για να καλύπτονται οι «μαύρες τρύπες» στον κρατικό προϋπολογισμό, αλλά και να τροφοδοτούνται με «δανεικά και αγύριστα» οι μεγαλοβιομήχανοι και οι κρατικοδίαιτοι μεγαλοεπιχειρηματίες της εποχής. Έτσι εντέχνως εμφανιζόταν ο δημόσιος δανεισμός να είναι περιορισμένος, την ίδια στιγμή που οι δημόσιες επιχειρήσεις και οι τράπεζες φορτώνονταν με χρέη έως και 10 φορές την κεφαλαιακή τους σύνθεση.

Το 1981 η πλειοψηφία του ελληνικού λαού πίστεψε ότι θα απαλλάξει τη χώρα από αυτό τον βραχνά και ανέδειξε στην κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ, το οποίο είχε υποσχεθεί «σεισάχθεια» για τα χρέη και τιμωρία για τους ενόχους της εξωτερικής υπερχρέωσης της χώρας. Δυστυχώς όμως οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ ανακάλυψαν στο δανεισμό ένα καλό εργαλείο για να εξαναγκάσουν το λαό να πορευτεί στον ίδιο καταστροφικό κατήφορο. Μάλιστα ο ίδιος ο Α. Παπανδρέου στην 9η Σύνοδο της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ το 1983 ανακάλυπτε ότι λόγω της κρίσης «η Ελλάδα θα πρέπει να στηριχτεί αρκετά στον εξωτερικό δανεισμό, όχι περισσότερο από πριν, αλλά τουλάχιστον όσο πριν. Και εδώ είναι το κλειδί της ιστορίας. Εάν η οικονομία σου δεν κριθεί φερέγγυα, με κάποια έννοια του νοικοκύρη, θα αναγκαστείς να πας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και να χτυπήσεις την πόρτα του. Και αυτοί θα σου δώσουν. Αλλά υπό τον όρο πλέον, ότι αυτοί θα επιβάλουν – εκείνοι σε σένα – την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής σου. Και αυτό σημαίνει: τέρμα το σοσιαλιστικό πείραμα

Το σκηνικό της προσφυγής στο ΔΝΤ άρχισε να στήνεται από την εποχή που ο Α. Παπανδρέου έκανε την ιστορική ανακάλυψη ενός «σοσιαλιστικού πειράματος» με δανεικά και μάλιστα χρωστούμενα στις ξένες κεφαλαιαγορές. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ όχι μόνο αποδέχτηκαν να συνεχίσουν την αποπληρωμή όλων των προηγούμενων ληστρικών δανειακών συμβάσεων, αλλά ξεκίνησαν και τον δικό τους καταστροφικό κύκλο υπερχρέωσης.

Για παράδειγμα φρόντισαν να φορτώσουν στον κρατικό προϋπολογισμό τις αποκαλούμενες «προβληματικές επιχειρήσεις», αυτές δηλαδή τις επιχειρήσεις που είχαν λεηλατήσει οι ιδιοκτήτες τους με την αμέριστη βοήθεια των «δανεικών κι αγύριστων» των κυβερνήσεων Καραμανλή. Όχι μόνο φόρτωσαν στο κράτος τα τεράστια ιδιωτικά χρέη που είχαν συσσωρεύσει αυτές οι επιχειρήσεις, αλλά τις κράτησαν για σχεδόν μια δεκαετία ουσιαστικά ανενεργές ή σε κατάσταση σκόπιμης υπολειτουργίας, πληρώνοντας μέσω του Οργανισμού Ανασυγκρότησης των Επιχειρήσεων (ΟΑΕ) τους μισθούς των εργαζομένων σ' αυτές με αντάλλαγμα την ψήφο τους. Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο κατέστρεψαν την αφρόκρεμα των παραγωγικών επιχειρήσεων της ελληνικής οικονομίας εκείνης της εποχής, όχι μόνο εκμαύλισαν συστηματικά το πιο παραγωγικό εργατικό δυναμικό της χώρας, αλλά μετασχημάτισαν την ληστεία των προβληματικών σε ένα τεράστιο δημόσιο χρέος. Τελικά, άλλες τις έκλεισαν και άλλες τις πούλησαν για παλιοσίδερα.

Κι όχι μόνο αυτό. Ο εναγκαλισμός των κυβερνήσεων του ΠΑΣΟΚ με την τότε ΕΟΚ είχε ως αντάλλαγμα τα Μεσογειακά Ολοκληρωμένα Προγράμματα (ΜΟΠ), τα οποία αποτέλεσαν την απαρχή των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων προς την χώρα, έχοντας ευθύς εξαρχής ως σκοπό να εκμαυλίσουν και να διαφθείρουν πλατιά κοινωνικά στρώματα, ώστε να αποδεχτούν την υποταγή της χώρας στην «ευρωπαϊκή ολοκλήρωση». Προκειμένου οι αγρότες να μην φωνάζουν για την αδιάθετη παραγωγή τους, τους έμαθαν να νοιάζονται μόνο για τα θαφτικά των χωματερών και τις επιδοτήσεις άνευ αντικρίσματος. Προκειμένου η επαγγελματική διανόηση να μην διαμαρτύρεται για την μάστιγα της ανεργίας, της υποαπασχόλησης και της ετεροαπασχόλησης, τους έμαθαν να βολεύονται με τα διάφορα κοινοτικά προγράμματα. Έτσι έκαναν τη δουλειά τους ανενόχλητοι και οι ποικίλοι επιτήδειοι του κομματικού μηχανισμού που συντηρούν ανέκαθεν και αναπαράγουν την εξουσία. Έτσι, για κάθε 100 ευρώ κοινοτικών επιχορηγήσεων, το δημόσιο χρέος αυξάνονταν κατά 250.

Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ αδιαφόρησαν πλήρως για την εκτίναξη των εξωτερικών ελλειμμάτων, στην οποία συνέβαλε αποφασιστικά πρώτα η ΕΟΚ και αργότερα η ΕΕ. Πώς αντιμετώπισαν αυτήν την εκτίναξη; Με τον πολύ παραδοσιακό τρόπο. Με επιστροφή, από το 1984 και μετά, στην μονόπλευρη λιτότητα και φυσικά στην έξαρση του δημόσιου δανεισμού.

Την εποχή εκείνη πλήθαιναν οι προειδοποιήσεις για τον εκτροχιασμό του δημόσιου χρέους, ειδικά του εξωτερικού. Ο ακαδημαϊκός Άγγελος Αγγελόπουλος προειδοποιούσε ότι τα 75% των νέων δανείων χρησιμοποιούνται για την εξυπηρέτηση των παλιών και επομένως «είναι πολύ αμφίβολο αν κατά τα προσεχή έτη η Ελλάς θα μπορεί να δανείζεται τόσο σημαντικά ποσά δίχως παρεμβάσεις διεθνών οργανισμών, δίχως δεσμεύσεις έναντι των δανειστών και δίχως υποθήκευση του οικονομικού μέλλοντος της χώρας.» (Βήμα, 15/9/1985).

Η προειδοποίηση του Αγγελόπουλου δεν άργησε να επαληθευθεί. Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ αδυνατώντας να δανειστεί από το εξωτερικό προσέφυγε το 1986 στην ΕΟΚ. Οι Βρυξέλλες ανταποκρίθηκαν με δάνειο της τάξης των 1,75 δις ΕΝΜ, το οποίο θα δινόταν σε δυο δόσεις «μετά από ανασκόπηση εκ μέρους της Νομισματικής Επιτροπής του ΔΝΤ, της πορείας της ελληνικής οικονομίας κατά το 1986», όπως σημείωνε η έκθεση του ΔΝΤ εκείνη τη χρονιά. Ήταν η πρώτη φορά που οι Βρυξέλλες έστελναν την Ελλάδα στο ΔΝΤ με μοχλό το δανεισμό. Το τι ζητούσε το ΔΝΤ για να εγκρίνει τον εξωτερικό δανεισμό της ελληνικής κυβέρνησης ήταν αυτονόητο: «σταθερή εισοδηματική πολιτική ώστε να περιοριστεί η αύξηση του κόστους εργασίας συνοδευόμενη από αυστηρή νομισματική και οικονομική πολιτική…» (Ναυτεμπορική, 24/8/1986) Δηλαδή, περικοπές μισθών, περικοπές δαπανών, άνοιγμα των αγορών, ιδιωτικοποιήσεις, κοκ.

Αυτός που ανέλαβε να διεκπεραιώσει τις έξωθεν «υποδείξεις» ήταν ο γνωστός κ. Σημίτης, ο οποίος ως υπουργός οικονομικών υποστήριζε το 1986 ότι «η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου οδήγησε σε αύξηση του εξωτερικού χρέους της χώρας.» Κι επομένως «πρόγραμμα για τη συγκράτηση του εξωτερικού χρέους, χωρίς συγκράτηση της εγχώριας ενεργούς ζήτησης δεν μπορεί να υπάρξει.» (Εξόρμηση, 7/2/1986) Τι φταίει λοιπόν για τον δανεισμό; Το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων. Τσακίστε το. Αυτή ήταν η φιλοσοφία Σημίτη.

Αυτό που ακολούθησε ήταν ουσιαστικά δυο δεκαετίες αυστηρής λιτότητας, ανοίγματος των αγορών, ιδιωτικοποιήσεων, απορρύθμισης των πάντων, κοκ. Το αποτέλεσμα ήταν η Ελλάδα να γίνει το λατρεμένο παιδί των διεθνών κεφαλαιαγορών και να δανείζεται ασύστολα. Το δημόσιο χρέος και η εξυπηρέτησή του εκτινάζονται στα ουράνια, όπως μπορεί να δει κανείς και στον Πίνακα. Όσο έβρισκε δάνεια καμμιά κυβέρνηση δεν νοιάστηκε για το δημόσιο χρέος. Ούτε ο Μητσοτάκης, ούτε ο Α. Παπανδρέου, ούτε ο Σημίτης, ούτε κι ο Καραμανλής. Κι όσο συμπίεζαν μισθούς και συντάξεις, όσο άνοιγαν όλο και περισσότερο τις αγορές, όσο ξεπουλούσαν και ιδιωτικοποιούσαν το σύμπαν, τόσο περισσότερο πίστευαν ότι θα βρίσκουν εσαεί να δανείζονται όσα ήθελαν ανεξάρτητα από το ύψος του δημόσιου χρέους.

Κι έτσι φτάσαμε εδώ που είμαστε σήμερα, με μια διαλυμένη οικονομία, ένα χρεοκοπημένο κράτος και υπό καθεστώς κατοχής. Κι αντί να καθίσουμε στο σκαμνί τους αρχιτέκτονες αυτής της καταστροφής, τον κ. Μητσοτάκη, τον κ. Σημίτη και όλους τους υπόλοιπους, τους ανεχόμαστε να βγαίνουν δημόσια και να διαγκωνίζονται για νέους ρόλους στη «νέα μεταπολίτευση» που σχεδιάζουν οι επικυρίαρχοι πάνω στο πτώμα της χώρας και του λαού της.

 

Συνολικό Δημόσιο Χρέος και Εξυπηρέτηση 1974-2014 (εκατ. ευρώ)

 

Σύνολο εξυπηρέτησης χρέους

Συνολικό Δημόσιο Χρέος

% χρέους στο ΑΕΠ

% Εξυπηρέτησης στο ΑΕΠ

1974

34

336

22,5

2,3

1975

43

443

25,4

2,4

1976

55

536

25,1

2,6

1977

67

633

25,5

2,7

1978

85

1.002

33,6

2,8

1979

127

1.158

31,7

3,5

1980

159

1.390

31,1

3,6

1981

243

1.972

36,1

4,4

1982

267

2.724

40,2

3,9

1983

382

3.725

46,4

4,7

1984

611

5.525

49,4

5,5

1985

912

7.845

58,3

6,8

1986

1.315

9.480

59,5

8,3

1987

2.167

11.873

64,5

11,8

1988

3.589

15.798

58,7

13,3

1989

4.354

19.659

61,5

13,6

1990

7.170

27.534

71,4

18,6

1991

14.753

36.200

76,0

30,9

1992

19.070

45.655

82,9

34,6

1993

22.606

68.763

110,9

36,4

1994

28.398

82.444

117,4

40,4

1995

33.356

93.857

117,4

41,7

1996

37.428

106.371

121,1

42,6

1997

39.021

114.570

117,8

40,1

1998

33.652

121.943

115,3

31,8

1999

30.971

129.168

114,7

27,5

2000

29.030

139.184

114,5

21,3

2001

23.347

145.927

111,4

15,9

2002

30.177

157.018

111,1

19,3

2003

32.269

182.390

118,3

18,7

2004

35.430

201.244

120,4

19,1

2005

35.151

215.416

108,5

18,0

2006

34.156

226.218

105,7

16,2

2007

56.696

239.658

105,8

25,0

2008

63.126

262.071

109,6

26,4

2009

77.224

298.524

125,7

32,5

2010

75.900

325.600

140,0

32,9

2011

85.300

342.900

153,1

37,9

2012

88.100

357.900

163,7

40,0

2013

83.300

368.700

168,2

37,7

2014

86.700

374.600

167,8

38,4

Πηγή: Κρατικοί προϋπολογισμοί και Εθνικοί Λογαριασμοί. Για την περίοδο 2010-2014 οι προβλέψεις έγιναν με βάση τον Πίνακα που δημοσιεύσαμε στο Ποντίκι, 22/4/2010.

 

* Ο Δημήτρης Καζάκης είναι Οικονομολόγος – Αναλυτής

 

ΠΗΓΗ: Δημοσιεύτηκε στο "Ποντίκι" 20-5-2010.

 

ΑΝΑΡΤΗΣΗ: http://youpayyourcrisis.blogspot.com/2010/05/blog-post_20.html

 

Σημείωση: Οι υπογραμμίσεις έγιναν από τον admin.

Ρωμανία: Η ιστορία επαναλαμβάνεται

Η ιστορία επαναλαμβάνεται 

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

Η παρακμή της αυτοκρατορίας της Ρωμανίας (Βυζαντίου) εκδηλώθηκε πολύ γοργά μετά την ακμή της στην καμπή της πρώτης προς τη δεύτερη χιλιετία μ.Χ. Σειρά αναξίων αυτοκρατόρων συνετέλεσε στο να καταστούν τάχιστα χωρίς αντίκρυσμα οι νίκες του Βασιλείου Β΄. Η κεντρική εξουσία απώλεσε σημαντικό μέρος της ισχύος της και λόγω της εμφανίσεως ισχυρών τοπαρχών, οι οποίοι την αμφισβητούσαν επιδιώκοντας το προσωπικό όφελος, αλλά και λόγω παραχωρήσεως προνομίων σε εξωτερικές δυνάμεις (Βενετία, Γένουα), με συνέπεια να συρρικνωθούν δραματικά οι δημόσιες πρόσοδοι.

Σε δύο περίπου αιώνες η Βενετία, πανίσχυρη πλέον στη θάλασσα, διαδραμάτισε πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρώτη άλωση και λεηλασία της Κωνσταντινούπολης με το να μεταφέρει εκεί τους διψασμένους για θησαυρούς σταυροφόρους έναντι αδρών ανταλλαγμάτων. Βέβαια την αφορμή έδωσε ανάξιος διεκδικητής του θρόνου, ο Ισαάκιος Άγγελος. Έκτοτε η αυτοκρατορία στάθηκε ανήμπορη να ορθοποδήσει και η υποταγή στους ορμητικούς Οθωμανούς Τούρκους ήταν αναπόφευκτη. Αυτοί, όταν κατέλαβαν τη βασιλεύουσα, βρήκαν αρκετούς θησαυρούς καλά φυλαγμένους σε οικίες πλουσίων, ενώ ο τελευταίος αυτοκράτορας δεν είχε τα στοιχειώδη, για να επισκευάσει τα τείχη, πόσο μάλλον για να κρατήσει κοντά του τον παραδόπιστο Ουρβανό με τη μπομπάρδα του, ο οποίος τελικά έθεσε τις πολεμικές του υπηρεσίες στη διάθεση του πορθητού Μωάμεθ.

Ο Ιωσήφ Βρυέννιος πού έζησε στα τέλη του 14ου και στις αρχές του 15ου αιώνα, καθηγητής στην Κωνσταντινούπολη, ήταν από τους λίγους που ανησυχούσε για την πορεία της αυτοκρατορίας. Με επιστολές και ομιλίες προσπάθησε να συνετίσει άρχοντες πρώτα και λαό στη συνέχεια πλην όμως μάταια. Ορισμένα από τα χαρακτη-ριστικά της τότε κοινωνίας διασώθηκαν στις επιστολές του και πληροφορούμαστε τα ακόλουθα:

Το ιερατείο είχε διαφθαρεί, οι περισσότεροι από τους κληρικούς χειροτονούνταν με χρήματα και στη συνέχεια φρόντιζαν να αποκομίσουν από το ποίμνιό τους πολλαπλάσια (σιμωνία). Είχαν καταστεί εθνική συμφορά, άλας μωρόν. Τα μυστήρια πωλούνταν, ακόμη και ή άφεση αμαρτιών και το σώμα και αίμα του Χριστού δινόταν με πληρωμή και με δώρα. Επίσκοποι, άγαμοι κληρικοί και μοναχοί που είχαν δώσει υπόσχεση παρθενίας συζούσαν με μοναχές. Οι λαϊκοί, μιμούμενοι τους κληρικούς, συζούσαν με τη μέλλουσα σύζυγο τους προ της τελέσεως του μυστηρίου του γάμου. Το άγιο όνομα του Θεού βλασφημείτο δημόσια και κανείς δεν διαμαρτυρόταν, ενώ θα έπρεπε να υπερασπιστεί την τιμή του ονόματος του Θεού προτιμώντας ακόμη και τον μαρτυρικό θάνατο από το να καταστεί συνένοχος των βλασφημούντων με την ανοχή του. Οι όρκοι ήσαν σε δημόσια διάταξη. Η αδιαφορία των πολιτών για τις ανάγκες του γείτονα, της κοινωνίας, του κινδύνου που διέτρεχε το κράτος ήταν μεγίστη. Η φιλαυτία εβασίλευε. Τα συμφέροντα του καθενός εξυπηρετούνταν. Τα τείχη είχαν ανάγκη επείγουσας επισκευής, αλλά εκείνοι που κατείχαν τα πλούτη προτιμούσαν να κτίζουν τριόροφες οικοδομές παρά να διαθέσουν το χρήμα υπέρ της κοινής ασφάλειας.

Πόσο εκείνη η εποχή της παρακμής μοιάζει με τη σημερινή! Με την ένταξή μας στην ΕΟΚ αρχικά, την ΕΕ και την ΟΝΕ στη συνέχεια, παραχωρήσαμε πλήθος προνομίων στις σύγχρονες Βενετίες, με συνέπεια να μειωθεί στο ελάχιστο η δική μας παραγωγή, αγροτοκτηνοτροφική και βιομηχανική. Οι πρόσοδοι εισρέουν στα γερμανικά ταμεία και εμείς, άφρονες ως οι πρόγονοί μας τότε, καταναλώνουμε, ώστε να επιδεινώνουμε διαρκώς την οικονομική κατάσταση του κράτους. Οι ασκούντες την εξουσία καλούν τους ξένους για να στηρίξουν δήθεν την οικονομία της χώρας (ΔΝΤ). Δεν έχουν την εντιμότητα να αποδεχθούν ότι επαναλαμβάνουν την αθλιότητα του Ισαακίου, τον οποίο ενδιέφερε αποκλειστικά και μόνο ο θρόνος. Οι ισχυροί οικονομικοί παράγοντες δεν είναι φιλανθρωπικοί οργανισμοί. Θα λεηλατήσουν τη χώρα εξαναγκάζοντας, ως "πολιτισμένοι" πλέον, να παραχωρήσει τον εναπομείναντα πλούτο (δημόσιες επιχειρήσεις και υπέδαφος), χωρίς κάποια εγγύηση ανάκαμψης υπό τις παρούσες οικονομικές συνθήκες στην αγορά. Ο Νεοοθωμανός της εγγύς Ανατολής φιλοδοξεί να διαδραματήσει σημαντικό ρόλο στα Βαλκάνια με εφαλτήρια τις ισλαμικές κοινότητες με πρώτη και καλύτερη την εγκαταληφθείσα από το αθηναϊκό κράτος Θράκη.

Εκείνοι που συνετέλεσαν στον ξεπεσμό αυτό της χώρας μας και του λαού της δεν κινδυνεύουν. Πέρα από το ότι ο "άρχοντας του κόσμου" σέβεται την περιουσία όσο τίποτε άλλο, ιδιαίτερα αν ο κατέχων αυτήν είναι πρόθυμος να συνεργαστεί στα πλαίσια της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, ο πλούσιος δεν είναι άφρων, ώστε να την ασφαλίσει σε εγχώριες κρυψώνες (τράπεζες). Από καιρό ο ιδρώτας του λαού φυγαδεύτηκε σε ασφαλείς κρυψώνες εκτός Ελλάδος.

Ο λαϊκός θρύλος αποδίδει την άλωση της Κωνσταντινούπολης στην Κερκόπορτα, τη λησμονημένη ανοικτή θύρα. Αυτό δεν επιτρέπει να αντλήσουμε διδάγματα από το παρελθόν. Οι θύρες ήσαν ορθάνοικτες, καθώς πολλοί είχαν φροντίσει να απομακρυνθούν έγκαιρα από την ψυχορραγούσα πόλη και να καταφύγουν στη Δύση, όπως και κατά τη διάρκεια της κατοχής στην Αίγυπτο, αναμένοντας τη διανομή εξουσίας μετά τη λήξη του πολέμου. Λίγοι, πολύ λίγοι, είχαν απομείνει να την υπερασπιστούν, καθώς ο ευδαιμονισμός είχε επιφέρει τη δημογραφική κατάρρευση. Κι απόμεινε ο λαός μόνος στη μανία του κατακτητού και υπέστη τα πάνδεινα, που όμως θέλουν οι νέοι Ισαάκιοι να λησμονήσουμε στα πλαίσια της "ειρηνικής συνύπαρξης" που επιβάλλει η αποχαυνώνουσα "Νέα τάξη πραγμάτων", η εξανδραποδίζουσα λαούς και λεηλατούσα πολιτισμούς, αξίες και παραδόσεις.

Σε μας εναπόκειται να συνειδητοποιήσουμε το τί ακριβώς συνέβη πρόσφατα, πριν μας "ξαλαφρώσουν" και από τις τελευταίες μας οικονομίες. Ας αναλάβουμε την προσωπική μας ευθύνη: Πιστέψαμε σ' αυτούς που τάσσονται με το μέρος των ισχυρών. Αυτούς που εξασφάλισαν με θεμιτούς και αθέμιτους τρόπους γενεές επιγόνων τους εκποιώντας τον εθνικό πλούτο στους ξένους και επίβουλους. Τους πιστέψαμε, επειδή μοίρασαν κάτι και σε μας.

 

                                                                        "ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ", 31-5-2010       

Το Βυζάντιο ήταν μονοπολιτιστικό μη μονοεθνικό

Το Βυζάντιο ήταν μονοπολιτιστικό,  αλλά όχι μονοεθνικό

 

Συνέντευξη της Ελένης Γλύκατζη – Αρβελέρ

(στον Στέλιο Κούκο)


 

Παρόλο που η αφορμή της συνομιλίας μας με την Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ ήταν η επέτειος της Άλωσης, εντούτοις θεωρήσαμε πως αυτό αποτελεί μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να της απευθύνουμε ερωτήσεις εφ' όλης της… βυζαντινής ύλης.

Το ιδιαίτερο όμως στην περίπτωση της κορυφαίας στον κόσμο βυζαντινολόγου είναι η ξεχωριστή ενάργεια με την οποία παρακολουθεί και τα σημερινά γεγονότα, όπου στην ελληνική τουλάχιστον περίπτωση η βυζαντινή εμπειρία έχει να προσφέρει πάρα πολλά. Γι' αυτό και η κυρία Αρβελέρ δεν διστάζει να προτείνει και τις λύσεις. Έτσι, οι σύγχρονες ελληνικές περιπέτειες μπήκαν κι αυτές στη συζήτησή μας, όπως και η μοναδική ίσως ευκαιρία για την ανάπτυξη της Θεσσαλονίκης.

Ποια στοιχεία φανερώνουν τη συνέχεια του αρχαίου ελληνικού κόσμου μέσα στο Βυζάντιο; Η διατήρηση της ελληνικής γλώσσας και ίσως και η γνώση του Ομήρου. Στα μέσα του 11ου αιώνα, όταν η ερωμένη του αυτοκράτορα Μονομάχου, η ωραιοτάτη Σκλήραινα, πέρασε από την αγορά της Κωνσταντινούπολης, ένας μάγκας της είπε το περίφημο "Ου νέμεσις" του Ομήρου. Αυτό δηλαδή που οι γέροι Τρώες είπαν όταν είδαν την ωραία Ελένη. Ποιος από τους μάγκες της αγοράς σήμερα ξέρει τον Όμηρο;

 Κάποιος θα μπορούσε να πει πως από το Βυζάντιο λείπουν οι φιλόσοφοι και οι σχολές ή ακόμη και οι ποιητές. Οι πατέρες της εκκλησίας, οι βυζαντινοί λόγιοι και οι επιστήμονες, όπως και οι υμνογράφοι, μπορούν να συγκριθούν κατ' αναλογία με τους φιλοσόφους και τους ποιητές της αρχαιότητας; Κάθε εποχή έχει το πνεύμα της. Δεν μπορώ λοιπόν να κάνω σύγκριση. Οι αρχαίοι έγιναν πανανθρώπινο κτήμα, ενώ οι Βυζαντινοί μένουν πάντοτε υπόδειγμα για τους χριστιανούς.

Πάντως τα τελευταία χρόνια με την πρόοδο των βυζαντινών σπουδών, ο χαρακτηρισμός "βυζαντινός", που ξεκίνησε ως υποτιμητικός, φαίνεται πως έχει πάρει αντίθετες διαστάσεις και περιεχόμενο. Απόδειξη και οι μεγάλες διεθνείς εκθέσεις που πραγματοποιούνται τα τελευταία χρόνια με τίτλους όπως η "δόξα" και η "λάμψη" του Βυζαντίου… Το μόνο που έχω να πω είναι: Ευτυχώς!

Η Θεσσαλονίκη με την ιστορία της, τα βυζαντινά κτίρια (κάστρα, εκκλησίες) και την πνευματική της ενδοχώρα, τον Άθωνα, δεν θα έπρεπε να "επενδύσει" στις σπουδές αυτές; Ή ακόμη να το αξιοποιήσει αυτό για την τουριστική της προβολή; Η Θεσσαλονίκη καλή, μετά την καλλίστη. Δηλαδή μετά την Κωνσταντινούπολη. Η πραγματικά συν-πρωτεύουσα του Βυζαντίου το δείχνει και τώρα ακόμη με το εξοχότατο και αξιολογότατο βυζαντινό μουσείο που έχει και το οποίο, όπως ξέρετε, έτυχε του βραβείου των Μουσείων από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Δεν θα μπορούσε λοιπόν η Θεσσαλονίκη να αναδειχθεί ως βυζαντινή πόλη και να προκαλέσει και ανάλογο τουριστικό ενδιαφέρον; Μα για όνομα του Θεού, είναι το μόνο που πρέπει να κάνει. Όπως για παράδειγμα αυτό που έκανε η Αθήνα με την ενοποίηση των αρχαιολογικών της χώρων. Η Θεσσαλονίκη θα πρέπει να αναδείξει τη βυζαντινή της υπόσταση. Η πόλη έχει επίσης, όπως είπα, και το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού που πραγματικά είναι απ' τα καλύτερα. Η πρώην διευθύντρια, Αναστασία Τούρτα, έχει κάνει τεράστια δουλειά.

Αυτά θα πω και στις 5 Ιουνίου που θα μιλήσω στη Θεσσαλονίκη. Είναι ένα από τα πράγματα που πρέπει να κάνει τώρα ως η πρώτη πραγματικά ευρωπαϊκή πόλη. Γιατί η Θεσσαλονίκη διαθέτει και αρχαία και ρωμαϊκή αλλά και πρωτοχριστιανική ιστορία, ως πόλη που επισκέφθηκε ο Παύλος.

Αυτό δεν πρέπει να είναι άλλωστε και το μέλημά μας; Να δείξουμε δηλαδή τη συνέχεια από τον αρχαίο κόσμο στον βυζαντινό. Περνώντας όμως από έναν κόσμο που κανείς δεν ξέρει ή που δεν θέλει να μάθει, ή που η Ελλάδα τον έχει βάλει σε παρένθεση. Περνώντας δηλαδή από τη Ρώμη. Αν δεν αναδειχθεί η μεγαλοσύνη της Ρώμης, δεν μπορεί να αναδειχθεί η μεγαλοσύνη της Θεσσαλονίκης. Η Θεσσαλονίκη είχε ρωμαϊκό ανάκτορο, είχε ιππόδρομο και πολλά άλλα. Μολονότι η Αθήνα είχε πάψει τότε να υπάρχει και παρά τη δόξα του Αλεξάνδρου, όπως γράφει τον 2ο μ.Χ. αιώνα ο Έλιος Αριστείδης, κανένας δεν θέλησε να είναι απόγονος της Πέλλας ή γόνος της Πέλλας. Όλοι θέλουν να είναι γόνοι της Αθήνας.

Ποια στοιχεία της πολιτικής ιδεολογίας της Βυζαντινής αυτοκρατορίας θα μπορούσαν να είναι ακόμη χρήσιμα για τους κυβερνώντες στην Ελλάδα και τον λοιπό κόσμο; Ίσως το… "χρήζομεν οικονόμου και ουχί βασιλέως", που ανεφώνησεν ο Μιχαήλ Παλαιολόγος στα μέσα του 15ου αιώνα! Πάντως, για να μιλήσω πιο σοβαρά, δύο τέτοια στοιχεία είναι η πολυεθνικότητα, ως μοχλός για νέα ξεκινήματα, αλλά και η προσήλωση στα πάτρια, ως μαγιά για την ενσωμάτωση των ξένων σε έναν ενιαίο πολιτισμό.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία αποτελεί μια ευρύτερη ένωση εθνών, λαών, κρατών, θα μπορούσε να πάρει κάποια παραδείγματα από την πολιτική ιδεολογία και πρακτική των Βυζαντινών; Η κωνσταντινουπολιτική προσπάθεια αποτελεί και την απαρχή της δημιουργίας μιας καινούργιας ταυτότητας. Αυτό παρά τις διαφορές, εθνικές και άλλες. Γιατί οι Βυζαντινοί ήταν πολυεθνικό και όχι μονοεθνικό κράτος. Ήταν μονοπολιτιστικό, χάρη στην ελληνική γλώσσα, αλλά όχι μονοεθνικό.
Σε ποια κατάσταση βρίσκονται η παιδεία και ο πολιτισμός της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τον καιρό της Άλωσης; Σε διχασμό και ανταγωνισμό, ανάμεσα σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, σε αναμοχλεύσεις παλιού μεγαλείου. Τόσο που τους Τούρκους, με τους οποίους πολεμούσαν, τους αποκαλούσαν Πέρσες και Αχαιμενίδες, σαν να ήταν δηλαδή οι απόγονοι των μαραθωνομάχων. Και βεβαίως βρισκόταν σε μια κατάσταση δεισιδαιμονίας, που χαρακτήριζε την εποχή εκείνη το Βυζάντιο.
Πώς κυβερνάται το κράτος την εποχή αυτή; Είναι υπόθεση ενός ανδρός, δηλαδή του αυτοκράτορα; Η εκκλησία είναι αυτή που οργανώνει την κοινή γνώμη. Άρα δεν είναι μόνον οι πολιτικοί, ο αυτοκράτορας, αλλά και οι εκκλησιαστικοί που φέρνουν το βάρος αλλά και την ευθύνη αν θέλετε της εποχής. Το Βυζάντιο θεωρείται και ήταν δημιούργημα θρησκευτικών λόγων, ως αποδέκτης δηλαδή της χριστιανικής θρησκείας. Αλλά και ο θάνατός του ίσως επήλθε για λόγους επίσης θρησκευτικούς. Ως μη αποδέκτης δηλαδή της ένωσης με τους Δυτικούς.

Σε τι κατάσταση βρίσκονται οι πολίτες της Βασιλεύουσας τα τελευταία χρόνια πριν από την πτώση; Να θυμίσω ότι είναι μια πόλη καταδικασμένη από τις πολλαπλές πολιορκίες που έχουν γίνει ήδη πριν από το 1453, που βρίσκεται σε οικονομική εξάντληση λόγω ακριβώς των προνομίων των Βενετών, των Γενοβέζων και άλλων, οι οποίοι έχουν μεταφέρει και τον πόλεμό τους στα λιμάνια της, και επίσης λόγω των δυναστικών διχασμών. Να τονίσω αυτό που γράφει ο Παλαμάς: "Πόρνη η Πόλις και περίμενε τον μακελάρη και περίμενε τον Τούρκο να την πάρει".

Πέρα από τα γνωστά κείμενα, όπως του Φραντζή, του Μπάρμπαρο κ.ά., ποιες άλλες πηγές πληροφόρησης αξιοποιούνται από τους ιστορικούς για τις μέρες της Αλώσεως; Τα ανακαλήματα, οι θρήνοι, ενώ έχουμε και αρκετά δείγματα από την αλληλογραφία μεταξύ των παθόντων εκείνης της εποχής. Υπάρχουν επίσης και πολλά έργα των Δυτικών, μεταξύ των οποίων του Έλιο Σίλβιο, του μετέπειτα πάπα της Ρώμης.
Όπως έχετε πει, η Ελλάδα είναι η μοναδική βαλκανική χώρα η οποία συγκροτήθηκε χωρίς την απελευθέρωση της πρωτεύουσάς της, δηλαδή της Κωνσταντινούπολης. Αυτός είναι και ένας από τους λόγους που μετά την απελευθέρωση έγινε προσπάθεια σύνδεσής μας κατευθείαν με την αρχαιότητα; Πόσο μας ταλαιπωρούν ακόμη τα δύο αυτά γεγονότα; Νομίζω πως αυτό αποτελεί μια αιτία εθνικής σχιζοφρένειας, όπως παραδείγματος χάριν το δείχνει η σημερινή μας παιδεία. Μιλάμε για αρχαίους συγγραφείς στο σχολειό, αλλά δεν διδάσκουμε κανέναν βυζαντινό, ενώ τα παιδιά όταν πηγαίνουν στο σπίτι βλέπουν να ξαναζεί το Βυζάντιο, είτε από τα χριστιανικά ονόματα που φέρουν στην οικογένεια, είτε από το εικονοστάσι κτλ. Και επιπλέον μένει πάντοτε το ερώτημα, ανήκομεν άραγε εις την Δύσιν ή εις την Ανατολήν; Ο Ζουράρις θα γράψει για ευρωλιγούρηδες, άλλοι για ευρωσκεπτικιστές και άλλοι για ευρωλάτρες. Άρα βρισκόμαστε ακόμα στο ερώτημα: πού είμαστε; Ασφαλώς ανάμεσα στα δύο, και δεν ξεχνάμε ότι η Δύση της Ανατολής είναι η Ανατολή της Δύσης.

Μια διαφορετική παιδεία θα μπορούσε να μας φέρει πιο κοντά στην ιστορική και πολιτισμική μας φυσιογνωμία, στη μη απελευθερωμένη πρωτεύουσά μας; Δεν μιλάω ρατσιστικά, εθνικιστικά, ούτε για κάποια απομόνωσή μας. Αλλά για να ζούμε και να υπάρχουμε ως Έλληνες Ευρωπαίοι, οικουμενικοί άνθρωποι. Όπως φαντάζομαι ζείτε κι εσείς… Ασφαλώς ναι. Μια διαφορετική παιδεία. Αλλά το ποια πρέπει να είναι αυτή η παιδεία είναι θέμα όχι μόνο ελληνικό. Αυτό σημαίνει ότι ο κόσμος μας δεν μπορεί πια να περιορίζεται στα ελληνικά όρια, ούτε η παιδεία.

Τι σήμαινε η Άλωση της Πόλης για τον υπόλοιπο κόσμο; Ένας Πολωνός γράφει ότι η "χριστιανοσύνη έμεινε μονόφθαλμη". Στη Δύση, όταν οι Βυζαντινοί υπέγραψαν την Ένωση στη σύνοδο της Φεράρας του 1438, οι ιερωμένοι κυρίως νόμιζαν πως πλέον είχαν γίνει μία κοινότητα και γι' αυτό πλέον ερχόταν η δική τους σειρά. Αυτά στη Δύση. Οι Ρώσοι, οι οποίοι τότε ήταν άκρως ανθενωτικοί και βρίσκονται εναντίον των βυζαντινών πολιτικών οι οποίοι είχαν αποδεχθεί την Ένωση, μένουν σχεδόν μακριά από το γεγονός της Άλωσης. Ο Κωνσταντίνος ο 11ος ακριβώς στις 12 Δεκεμβρίου του 1452 υπέγραψε την Ένωση στην Αγιά-Σοφιά. Μόνο μία μικρή ανάμνηση γράφει "έπεσε η Πόλις". Μετά θα ξυπνήσουν για να την κλάψουν, κυρίως όταν θέλουν να θεωρήσουν τη Μόσχα ως Τρίτη Ρώμη.

Όσο για τους Βυζαντινούς, η πτώση της Πόλης σημαίνει το τέλος του κόσμου. Κατά τις προφητείες το τέλος του κόσμου το περίμεναν χρόνια και χρόνια μετά. Σχεδόν ακόμη… Να σκεφθείτε ότι έχουμε ένα γράμμα ενός Κωνσταντινουπολίτη που γράφει σε φίλο του στην Κρήτη και του λέει, στείλε μου το τάδε εσχατολογικό έργο με τις προφητείες, το έχω απόλυτη ανάγκη τώρα που περιμένουμε το τέλος του κόσμου.

Η Δύση δεν βοήθησε την Αυτοκρατορία για λόγους ανταγωνισμού μεταξύ των εκκλησιών ή για καθαρά πολιτικούς λόγους επικράτησης; Αυτό είναι λάθος. Η Δύση δεν είναι μία πολιτική ενότητα. Δεν υπάρχει ένα κράτος, όπως ήταν το Βυζάντιο που θα μπορούσε να βοηθήσει τη Δύση. Το πρόβλημα μπορεί να τεθεί μόνο όσον αφορά τον πάπα, ο οποίος είναι η μόνη ενιαία αρχή της Δύσης. Ωστόσο το 1450 ο πάπας της εποχής, Νικόλαος Ε', όταν γιορταζόταν το ιωβηλαίο του, αναγγέλλει ότι όλες οι αφέσεις αμαρτιών που δίνει, τα συγχωροχάρτια δηλαδή, τα οποία τότε πληρώνονταν αδρά, θα χρησιμοποιηθούν για την εκστρατεία contra Turcos. Λοιπόν μόνο ο Αντωνίνος, ένας επίσκοπος της Φλωρεντίας, λέει εκείνη την εποχή "άσ' τους να χαθούν εφόσον είναι και σχισματικοί". Ενώ τόσο στην παπική μεριά όσο και στους αρχηγούς των τότε μικρών κρατών υπάρχει η προετοιμασία για την εκστρατεία contra Turcos. Λοιπόν αυτό είναι ένα από τα πράγματα που πρέπει να πάψουμε να λέμε στα παιδιά, ότι η Δύση δεν βοήθησε. Έκανε ό,τι μπορούσε, και πρέπει να πούμε πως δεν μπορούσε τότε να κάνει πολλά.

Πώς κρίνετε την άποψη ότι ο ξεριζωμός των Ελλήνων της Μικράς Ασίας αποτελεί μεγαλύτερη καταστροφή από την Άλωση; Κατά τη γνώμη μου αποτελεί την κατακλείδα της ίδιας ιστορίας, της ιστορίας δηλαδή που άρχισε με την Άλωση. Αλλά πλέον σημαίνει το τέλος, που πια δεν έχει επιστροφή. Είναι η μη αναστρέψιμη λύση. Τότε ασφαλώς, κατά κάποιον τρόπο, θάφτηκε ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς. Οπότε μ' αυτή την έννοια ίσως αποτελεί μια συμφορά μεγαλύτερη και από αυτήν της άλωσης της Πόλης.

Στη σημερινή κρίση που μαστίζει την Ελλάδα τι θα μπορούσαμε να πάρουμε από τους Βυζαντινούς; Η αποφυγή του διχασμού ίσως θα ήταν το μόνο πράγμα που θα μπορούσε να μας βοηθήσει για να μη γίνουμε όπως οι Βυζαντινοί στο τέλος τους. Όσο για τα άλλα, πρέπει να κρατήσουμε και την ακράδαντη πίστη των Βυζαντινών στο παρελθοντικό μεγαλείο. Πιο πριν είπα πως οι Βυζαντινοί έλεγαν Πέρσες και Αχαιμενίδες τους Τούρκους, όχι γιατί πίστευαν ότι οι Τούρκοι ήταν απόγονοι των Περσών, αλλά γιατί οι ίδιοι οι Βυζαντινοί πίστευαν ότι συνέχιζαν τη μάχη του Μαραθώνα και της Σαλαμίνας.

 

ΠΗΓΗ: Ημερομηνία: 30/05/2010, http://www.makthes.gr/news/politics/56131/

Η Άλωση και ο "φιλοτουρκισμός" των Ανθενωτικών

Η Άλωση και ο "φιλοτουρκισμός" των Ανθενωτικών

 

Του Porta Aurea *

 

 

Μέρες που είναι, όλο και κάποιοι θα ξεστομίζουν τις γνωστές απόψεις για την προδοτική/φιλοτουρκική τάση των Ανθενωτικών. Οι εκσυγχρονιστές είτε θα την αναφέρουν με χαιρεκακία σχολιάζοντας ότι σήμερα η ΧΟ Εκκλησία έχει την ακριβώς αντίθετη θέση, δηλαδή ότι νομίζει πως διέσωσε το ελληνικό έθνος από τους Τούρκους είτε θα αναφέρουν, ουδέτερα τάχα, ότι αφού δεν υπήρχε τότε ελληνικό έθνος και η Εκκλησία ήταν υπερεθνική, απαλλάσσεται (=την απαλλάσσουν οι ίδιοι) από την κατηγορία της εθνοπροδοσίας.

Οι νεοαρχαιόθρησκοι θα αναφέρουν την Άλωση ως μία ακόμη απόδειξη του εκκλησιαστικού ανθελληνισμού. Τέλος, οι Νεορθόδοξοι (ο κύκλος των Γιανναρά, Μεταλληνού) και ο Κιτσίκης δεν χρειάζεται την επέτειο και τη συγκεκριμένη (μία) μέρα για να τονίζουν τον ευεργετικό κατ' αυτούς φιλοτουρκισμό της Εκκλησίας, τον τονίζουν όποτε μπορούν σε αγαστή συνεργασία με τις δυο παραπάνω ιδεολογικές παρατάξεις. Τα πράγματα με τους Ανθενωτικούς δεν είναι ακριβώς έτσι.

Για να αρχίσουμε με τον Νοταρά:

Σύμφωνα με τον Δούκα (Βυζαντινοτουρκική Ιστορία, XXXVIII, 17) «ο μέγας δούκας με πεντακόσιους στρατιώτες έκανε περιπολίες στην Πόλη, για να ενθαρρύνει όλους τους υπερασπιστές, να ελέγξει τους προμαχώνες και να ψάξει όσους έλειπαν από τις θέσεις τους. Και αυτό το επαναλάμβαναν κάθε μέρα». Όταν, μετά την Άλωση, ο Μωάμεθ τον ρώτησε γιατί δεν του παρέδωσαν την Πόλη, ο Νοταράς απάντησε (Βυζαντινοτουρκική Ιστορία, XL, 3): «Εμείς δεν είχαμε τόσο μεγάλη εξουσία, ώστε να σου παραδώσουμε την Πόλη, ούτε καν ο ίδιος ο αυτοκράτορας». Σύμφωνα με τον Κριτόβουλο (Ιστορίαι, Α', 73, 7-10), οι ανώτατοι άρχοντες του σουλτάνου τον συμβούλευσαν να εκτελέσει τον Νοταρά, γιατί στο μέλλον θα απειλούσε την εξουσία του σουλτάνου. Ο άγνωστος χρονογράφος (Ζώρας Γ.Θ., Χρονικόν περί των Τούρκων σουλτάνων (κατά τον Βαρβερινόν ελληνικόν κώδικα 111), Αθήναι 1958, σ. 93, φ. 59ν, 8-14) αναφέρει ότι ο σουλτάνος τιμώρησε τον Νοταρά, γιατί προσπάθησε να κάνει ψεύτικη φιλία μαζί του: «Τότε τους είπε "Διατί δεν επαρακαλέσετε τον βασιλέα σας να μου δώση την χώρα και να κάμη αγάπη;" Τότε αποκρίθη ο κυρ Λουκάς, τάχα να έχη την φιλία του, και είπε τον:

"Αφέντη, οι Γαλατινοί και οι Βενετζάνοι δεν τον αφήσανε, διατί του εδώσανε φλωρία και άρματα και σολτάδους πολεμιστάδες, και του είπανε: Κράτειε και εμείς σού βοηθούμε, μόνο μην παραδοθής εις τον Τούρκον"». Ο Χαλκοκονδύλης (Απόδειξις ιστοριών, Η') δεν αναφέρει κάποια προδοσία του Νοταρά, παρά μόνο το θάνατό του εξαιτίας της άρνησής του να παραδώσει το γιο του στον Μωάμεθ. Ο Φραντζής δεν αναφέρει κάτι. Μόνο ο Ψευδο-Φραντζής (Chronicon Maius, Γ', VII, 2) από τους 8 ιστορικούς της Άλωσης (Δούκα, Κριτόβουλο, Σφραντζή, Ψ-Φραντζή, Χαλκοκονδύλη, Μπαρμπάρο, Ισκεντέρη, Χρονικό περί των Τούρκων σουλτάνων) αναφέρει τη διένεξη Ιουστινιάνη-Νοταρά, επειδή ο δεύτερος αρνήθηκε να δώσει τα τηλεβόλα που διέθετε στον πρώτο ισχυριζόμενος ότι τα χρειαζόταν στις περιοχές τις οποίες ο ίδιος [ο Νοταράς] φρουρούσε, με αποτέλεσμα ο Ιουστινιάνης να τον αποκαλέσει άχρηστο, υπερόπτη και εχθρό της πατρίδας. Επίσης αναφέρει (ό.π., Γ', XI, 3-4) ότι μετά την Άλωση ο Νοταράς προσέφερε το θησαυρό του στο Σουλτάνο επειδή «είχε την ελπίδα ότι με αυτά θα κέρδιζε την ελευθερία του, ο ίδιος και η οικογένειά του», όχι λόγω φιλοτουρκισμού˙ τότε ο Σουλτάνος τον επέπληξε γιατί ο Νοταράς δεν του προσέφερε τους θησαυρούς του πριν ξεκινήσει τον πόλεμο εναντίον της Πόλης και γιατί δεν συμβούλευσε τον αυτοκράτορα να παραδώσει ειρηνικά την Πόλη σε αυτόν (τον Σουλτάνο). Ειδικά η δεύτερη επίπληξη του Σουλτάνου συνεπάγεται ότι ο Νοταράς δεν συμβούλευε την παράδοση, ενώ η πρώτη επίπληξη εκ μέρους του Σουλτάνου συνεπάγεται ότι ο Νοταράς δεν είχε συνεννοηθεί κρυφά μαζί του πριν αλωθεί η Κωνσταντινούπολη.

 Όσον αφορά τους μοναχούς ο Φραντζής (Chronicon minus, XXXV, 7) αναφέρει ότι ο αυτοκράτορας κατέγραψε «πόση δύναμη μπροούσε να παραταχθεί στο κάστρο από τους λαϊκούς και τους μοναχούς και τι όπλο διέθεταν για άμυνα». Το Χρονικόν περί των Τούρκων σουλτάνων (σ. 85, φ. 55r, 6-8) αναφέρει ότι οι μοναχοί φρουρούσαν τα τείχη: «Και οι καλόγεροι και οι παπάδες τους έβαλε απάνω και τους εμέρασε εισέ πολλούς τόπους απάνω εις τα τειχία δια να βιγλίζουνε, δια να είναι ξαγρυπνοί». Ο Ψευδο-Φραντζής (Γ', V, 7) αναφέρει ότι η Εκκλησία προσέφερε τα σκεύη της για την υπεράσπιση της Πόλης: «επειδή στα βασιλικά ανάκτορα δεν υπήρχαν χρήματα για να πληρωθούν οι στρατιώτες, έδωσε εντολή ο αυτοκράτορας να συγκεντρώσουμε τα ιερά σκεύη των εκκλησιών, που ήταν αφιερωμένα στον Θεό, και κατόπιν τα εκποιήσαμε». Την ίδια πληροφορία δίνει και το Χρονικόν περί των Τούρκων σουλτάνων (σ. 84, φ. 54r, 4-7): «Διατί ο βασιλεύς είχε μεγάλην σύχυσι και δεν ήξερε πλέο το τι να κάμη και επειδή δεν του εδίδανε φλωρία οι πλούσιοι, δεν είχε τι κάμη και επήρε από τις εκκλησίες και από τα μοναστήρια τα ασημικά τους και τα έκαμνε μονέδα… και επλήρωνε τους δουλευτάδες οπού εδουλεύαν εις τα τειχία». Επίσης ο Κριτόβουλος (Α', 18, 9) αναφέρει ότι «συγκέντρωναν χρήματα από το κράτος, από τους ιδιώτες και από την Εκκλησία».

Ούτε πάλι προκύπτουν από τους ιστορικούς της Αλώσεως εξεγέρσεις Ανθενωτικών κατά του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου. Ο Ψευδο-Φραντζής (Γ', VI, 4) αναφέρει ότι κάποιοι «απείθαρχοι και απάνθρωποι» από τους κατοίκους της Πόλης «βρήκαν την ευκαιρία και προκαλούσαν κάθε μέρα εξεγέρσεις και αναστατώσεις και ξεστόμιζαν από το μιασμένο τους λαρύγγι λόγια υβριστικά και κοροϊδευτικά στις πλατείες και στους δρόμους εναντίον του δύστυχου αυτοκράτορος κι άλλων αρχόντων», διότι, όπως προαναφέρει ο Ψ-Φραντζής «δεν έπαψαν να καταφθάνουν στους εχθρούς καθημερινά νέα εκστρατευτικά σώματα από την Ασία, ο δικός μας στρατός μειωνόταν και εξευτελιζόταν» και οι προαναφερθέντες «απείθαρχοι και απάνθρωποι» συμπεριφέρονταν έτσι «βλέποντας τις δυνάμεις μας να μειώνονται». Κάτι το οποίο δεν έχει σχέση με τον φιλενωτισμό ή τον ανθενωτισμό. Η μόνη αντίδραση των Ανθενωτικών, η οποία αναφέρεται κατά την παραμονή και  διάρκεια της Άλωσης ήταν (Δούκα, Βυζαντινοτουρκική ιστορία, XXXVII, 5) ότι οι ανθενωτικοί εξομολόγοι κληρικοί επέβαλαν επιτίμια σε όσους εξομολογούνταν ότι παρακολούθησαν ενωτική λειτουργία και ότι οι ανθενωτικοί κληρικοί απέφευγαν τη συλλειτουργία με τους Ενωτικούς. Ο Γεννάδιος Σχολάριος συνέγραφε αντιρρητικά συγράμματα κατά του καθολικού θεολόγου Θωμά Ακινάτη και του φιλοδυτικού Δημήτριου Κυδώνη (ό.π., XXXVII, 10). Αλλά μήπως είχαν συμφωνήσει μυστικά οι Ανθενωτικοί με τους Οθωμανούς για παράδοση της Πόλης;

Ενώ ο Κορδάτος λέει ότι οι Τούρκοι «όσα [=εκκλησίες, περιουσίες κ.ά.] ανήκαν στους ανθενωτικούς τα σεβάστηκαν» (Ακμή και παρακμή του Βυζαντίου, σ. 373), αυτό δεν αληθεύει: «Ουδεμία διάκρισις των διασωθέντων ναών κατά συνοικίας είναι δυνατή. Ο ναός των Αγίων Αποστόλων, ο οποίος διετηρήθη άθικτος εις ουδεμίαν από τας δήθεν συνθηκολογήσας συνοικίας ανήκει. Ωσαύτως η Μονή της Χώρας, ο ναός των Αγίων Σεργίου και Βάκχου, η Αγία Θεοδώρα, η Περίβλεπτος, εκκλησίαι, αι οποίαι διετηρήθησαν χριστιανικαί και μετά την Άλωσιν, μεταβληθείσαι αργότερον εις τζαμιά, ευρίσκονται εις διαφόρους συνοικίας. Την λεηλασίαν εξάλου, όπως παραδίδουν πάντες οι ιστορικοί της Αλώσεως, ουδείς των ναών της Κωνσταντινουπόλεως διέφυγεν» (Μαρία Κ. Χαιρέτη, Μνημοσύνη I, (1967) σ. 336, στο Ι.Μ. Χατζηφώτη, Βυζάντιο και Εκκλησία, σ. 42). Χαρακτηριστικά γράφει ο Νικόλο Μπαρμπάρο, υπερασπιστής της Πόλης: «όσους έβρισκαν στους δρόμους τούς περνούσαν από τη λεπίδα της χατζάρας τους, γυναίκες και άντρες και γέρους και παιδιά, αδιακρίτως». Ο Ψευδο-Φραντζής πάλι, λέει, απορρίπτοντας την άποψη του Κορδάτου: «κανένα μέρος ή καταφύγιο δε γλίτωσε από την έρευνα [των Τούρκων] ή τη βεβήλωση» και «παντού ακούγονταν θρήνοι και παντού γίνονταν αρπαγές γυναικών όλων των ηλικιών» (βιβλίο Γ', κεφάλαιο 8). Οι Τούρκοι έσφαζαν αδιακρίτως ανθενωτικούς και φιλενωτικούς. Εάν υπήρχε συμφωνία ανθενωτικών και Τούρκων, τότε οπωσδήποτε ο Μωάμεθ θα είχε δώσει εντολή να μη σφάζουν οι στρατιώτες όποιον έβρισκαν μπροστά τους και να μην λεηλατούν όλα τα σπίτια, άρα κι αυτά των ανθενωτικών.

Κανείς από τους ιστορικούς της Άλωσης, ούτε ο Δούκας ούτε ο Σφραντζής ούτε ο Χαλκοκονδύλης ούτε ο Κριτόβουλος, δεν αναφέρει πουθενά για μερική παράδοση της Κωνσταντινούπολης ή για συνθηκολόγηση του Παλαιολόγου. Αυτοί οι τέσσερις ιστοριογράφοι, μαζί με άλλους δύο, έναν Ρώσο κι έναν Βενετό, πουθενά δεν κάνουν λόγο για συνθηκολόγηση του Παλαιολόγου ή μερική παράδοση εκ μέρους των κατοίκων. Ούτε οι τουρκικές πηγές αναφέρουν κάτι τέτοιο. Ο Κορδάτος βασίζεται αποκλειστικά στον Καντεμίρη, ο οποίος έγραψε 200 με 250 χρόνια μετά την Άλωση. Είναι λογικότερο να γίνει πιστευτός ο  αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας Φραντζής, ο αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας Βενετός Νικόλο Μπαρμπάρο, ο αυτόπτης και αυτήκοος μάρτυρας Ρώσσος Νέστορας Ισκεντέρης καθώς και οι Δούκας (XXXIX, 13 κ.ε.), Κριτόβουλος (Α', 61, 62, 66, 67) και Χαλκοκονδύλης, οι οποίοι ήταν σύγχρονοι της Άλωσης, αλλά δεν αναφέρουν τίποτε περί προσυμφωνημένης κρυφής παράδοσης, προδοσίας των Ανθενωτικών ή συνθηκολόγησης, παρά οι μυθοπλασίες του Καντεμίρη, δύο αιώνες μετά την Άλωση, τις οποίες κανείς άλλος πριν από αυτόν δεν είχε ισχυριστεί.

Αλλά και η ίδια η στάση των Ανθενωτικών, να θέσουν τη θρησκευτική πίστη τους πάνω από τα εθνοκρατικά συμφέροντα, η οποία θεωρείται σήμερα εθνοπροδοτική, είναι ακριβώς η ίδια με τη στάση των αγωνιστών του 1821. Για παράδειγμα ο Κολοκοτρώνης είπε: «όταν πιάσαμε τ' άρματα, είπαμε πρώτα υπέρ Πίστεως και έπειτα υπέρ Πατρίδος» (στην εφημ. "Αιών" των Αθηνών, 13/11/1838). Τα ίδια έλεγε κι ο Υψηλάντης. Ο αφορισμός από το Πατριαρχείο και η άρνηση υπακοής των Επαναστατών στον αφορισμό αυτόν, με τίποτε δε συνεπάγεται αντίφαση με την προαναφερθείσα λεκτική ή έμπρακτη προτεραιότητα των Επαναστατών ούτε συνεπάγεται εναντίωση στην Εκκλησία εκ μέρους των Επαναστατών, γιατί οι επαναστάτες του 1821 γνώριζαν ότι η απόφαση αυτή της Εκκλησίας ήταν προϊόν βίας. Έτσι, αν κατηγορήσει κανείς τη στάση των Ανθενωτικών, θα πρέπει να κατηγορήσει και τον Κολοκοτρώνη, το Μακρυγιάννη κι άλλους Αγωνιστές του 1821, οι οποίοι έλεγαν ακριβώς τα ίδια με τους Ανθενωτικούς: πρώτα η θρησκευτική πίστη, μετά η πατρίδα. Κατά τον Φραντζή (XXIII, 4) η σύνοδος της Φερράρας-Φλωρεντίας υπήρξε η πρώτη και μεγαλύτερη αιτία της Άλωσης. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος υποκρινόταν ότι δεχόταν την Ένωση:

«ακόμα κι ο ίδιος ο βασιλιάς έκανε τάχα πως συναινούσε [στην Ένωση]» (Δούκα, Βυζαντινοτουρκική ιστορία, XXXVI, 2)  και δέχθηκε η μνημόνευση του Πάπα να γίνεται «με την ελπίδα να μας συνδράμουν οι δυτικοί σε περίπτωση ανάγκης. Όσοι, όμως, θελήσουν να το κάνουν αυτό, θα το κάνουν μόνο στον ναό της Αγίας Σοφίας, ενώ οι υπόλοιποι δε θα έχουν καμία ευθύνη και θα παραμείνουν ειρηνικοί» (Σφραντζής, XXXVI, 6), ενώ οι φιλενωτικοί Βυζαντινοί «αποδέχθηκαν τον όρο της Ενώσεως με την προϋπόθεση ότι, μόλις περάσει η αναστάτωση με τους Τούρκους και επικρατήσει ηρεμία, θα συνεδριάσουν κάποιοι από τους πλέον μορφωμένους, για να εξετάσουν τους όρους και να τους διορθώσουν, αν υπάρχει κάτι το οποίο έρχεται σε αντίθετση με την ορθή πίστη» (Δούκα, Βυζαντινοτουρκική ιστορία, XXXVI, 5). «Ο δε καρδινάλιος [=που λειτούργησε στην Αγία Σοφία] αντιλαμβανόμενος τις προθέσεις και τα σχέδια των Γραικών – άλλωστε δεν του έμεναν απαρατήρητα τα τεχνάσματα και οι πανουργίες τους – έπρεπε να έχει κάποιο κίνητρο για να βοηθήσει την Πόλη, επειδή ανήκε στο ίδιο γένος, κι έτσι αρκούσε αυτό που συνέβη [=η κοινή συλλειτουργία στην Αγία Σοφία] για να το αναφέρει στον πάπα» (ό.π., XXXVI, 6). Οι σημερινοί κατήγοροι των Ανθενωτικών δε φαίνεται να αντιλαμβάνονται ότι ακόμη και οι – στη φαντασία των πρώτων – φιλοδυτικοί πνευματικοί πρόγονοι των σημερινών φιλοδυτικών Νεοελλήνων, οι Ενωτικοί, υποκρίνονταν στην πλειοψηφία τους ότι αποδέχονταν την Ένωση.

 

* http://www.portaaurea.gr/  

Μνήμες Βυζαντίου: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΜΑΪΟΥ

Μνήμες Βυζαντίου: ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 29 ΜΑΪΟΥ, μέρα θλίψης  γιατί «Η ΠΟΛΙΣ ΕΑΛΩ…»

 

Της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη*

 

Το Βυζάντιο ως κρατικό μόρφωμα και η Ορθόδοξη παράδοση συνδέονται στενά. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία του βυζαντινού πολιτισμού είναι η πνευματικότητα. Ωστόσο, η καθημερινότητα της ζωής των απλών ανθρώπων, τα ψήγματα Βυζαντινού πολιτισμού της καθημερινότητας στις ποικίλες όψεις της Βυζαντινής κοινωνίας, τα κοινωνικά προβλήματα, η σημασία της μόρφωσης στο μοναχισμό, η σημασία της εγγραμματοσύνης στην κοινωνική ζωή, το διαζύγιο και ο βιασμός, ο υπόκοσμος και οι φυλακές, η επαιτεία-ζητιανιά δεν μπορούν επ' ουδενί να παραβλεφτούν από το μελετητή.

Το Βυζάντιο αποτελεί επίσης ένα αναγκαίο συστατικό της σύγχρονης ελληνικής ταυτότητας. Τα τελευταία πενήντα χρόνια έχουμε δει στον Δυτικό Κόσμο μιαν αξιοσημείωτη ανάπτυξη των βυζαντινών σπουδών, σύμφωνα με τις οποίες το Βυζάντιο εκπροσωπεί μια συνέχεια επιλεγμένων στοιχείων της κλασικής παράδοσης, με όρους συνέχειας παρά αντίθεσης.

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης, πρωτεύουσας του Βυζαντινού κράτους, από τους Τούρκους το 1453, το τέλος ουσιαστικά του Βυζαντίου ως πολιτικής οντότητας, δεν σήμανε και το τέλος της διάχυσης του Βυζαντινού πολιτισμού. Μπορεί  τα τουρκικά στρατεύματα του Μωάμεθ Β' μετά από γενική έφοδο, κυρίως στην πύλη του Αγίου Ρωμανού, να μπαίνουν αλαλλάζοντας  στην Κωνσταντινούπολη, όμως ο ηρωικός, σύμφωνα με την παράδοση, θάνατος του Κωνσταντίνου ΙΑ' Παλαιολόγου, του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου, επισφραγίζει την άλωση της Βασιλίδας από το Μωάμεθ τον Πορθητή, με μεταφυσικό νόημα, σχεδόν με μυστηριακή πνοή. Η πτώση της ιστορικής πόλης και η ηρωική και ιερή μορφή του τελευταίου υπερασπιστή Αυτοκράτορα, σημειώνουν και το τέλος του Βυζαντίου με την υπερχιλιετή, ένδοξη και σκληρή πολεμική ιστορία του, με την ορθόδοξη χριστιανική πίστη και τον απαστράπτοντα πολιτισμό του.

Ο τρόπος που θυσιάστηκε ο τελευταίος Αυτοκράτορας, καθώς και ότι δεν διασώθηκαν πληροφορίες για τις τελευταίες στιγμές του στο πεδίο της μάχης, αποτέλεσαν πηγή έμπνευσης για ποικίλους θρύλους με κυριότερο αυτόν του «μαρμαρωμένου βασιλιά» που περιμένει την στιγμή να ανακτήσει την Πόλη και την Αυτοκρατορία του. Μια λαϊκή, χριστιανική παράδοση, αναφέρει ότι τη στιγμή που διέρρηξαν οι Τούρκοι την πύλη της Αγίας Σοφίας τελούνταν θεία λειτουργία και ο ιερέας τη στιγμή που είδε τους μουσουλμάνους να ορμούν στο πλήθος των πιστών, εισήλθε και εξαφανίσθηκε μέσα στον τοίχο, πίσω από το Άγιο Βήμα, που άνοιξε μπροστά του κατά τρόπο μαγικό. Λέγονταν ότι όταν η Κωνσταντινούπολη θα επανέλθει στα χέρια των Χριστιανών, ο ιερέας θα βγει από τον τοίχο για να συνεχίσει την λειτουργία.

Κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, ο Αμερικανός ιστορικός Ε. Α. Γκρόσβενορ αναφέρει ότι στην συνοικία Αμπού Βεφά στην Κωνσταντινούπολη, υπήρχε ένας χαμηλός ανώνυμος τάφος τον οποίο οι Έλληνες της πόλης τιμούσαν ως τάφο του Κωνσταντίνου και τον χρησιμοποιούσαν κρυφά ως τόπο προσευχής. Όμως η Οθωμανική Κυβέρνηση επενέβη εκείνη την εποχή επιβάλλοντας ποινές και ερημώνοντας το μέρος .

Χάρις στα απόρθητα τείχη της και στην ισχύ του βυζαντινού κράτους η Κωνσταντινούπολη έμεινε απόρθητη για σχεδόν 1000 χρόνια. Γνώρισε πολλές πολιορκίες από τους Αβάρους, τους Άραβες, τους Ρώσους, τους Βουλγάρους, αλλά έμελλε να πέσει για πρώτη φορά το 1204 στα χέρια των Σταυροφόρων, οι οποίοι κατευθύνονταν προς την Παλαιστίνη για να ελευθερώσουν τους Αγίους Τόπους. Οι Βυζαντινοί ξαναπήραν στην κατοχή τους την Κωνσταντινούπολη το 1261 και τη διατήρησαν για σχεδόν 200 χρόνια ακόμη. Παρά την αδυναμία τους, θα αποκρούσουν και άλλες πολιορκίες μέχρι να φθάσει η αποφράδα μέρα του 1453.

 Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς Τούρκους κράτησε περίπου 3 μήνες και, τελικά, ο σημαντικά ισχυρότερος Μωάμεθ την κατέλαβε την Τρίτη 29 Μαΐου 1453. Μετά τον θάνατο του Κωνσταντίνου οι Τούρκοι όρμησαν μέσα στην πόλη αρχίζοντας μαζικές λεηλασίες. Ένα μεγάλο πλήθος πολιτών κατέφυγε στην Αγία Σοφία, ελπίζοντας να βρει εκεί ασφάλεια. Αλλά οι Τούρκοι διέρρηξαν την κεντρική πύλη και όρμησαν μέσα στην εκκλησία όπου έσφαξαν το πλήθος, χωρίς διάκριση φύλου και ηλικίας. Την ημέρα της πτώσης της Κωνσταντινούπολης, ή πιθανόν την επόμενη, ο Σουλτάνος εισήλθε επίσημα στην πόλη και πήγε στην Αγία Σοφία, όπου και προσευχήθηκε. Κατόπιν ο Πορθητής εγκαταστάθηκε στα αυτοκρατορικά ανάκτορα των Βλαχερνών.

Όπως παραδίδει ο Γεώργιος Φραντζής, δόθηκε διαταγή για τριήμερη λεηλασία της πόλης. Άλλες πηγές αναφέρουν πως ουσιαστικά η λεηλασία έπαυσε μετά την πρώτη ημέρα. O ιστορικός Μιχαήλ Δούκας αναφέρει πως ο σουλτάνος επιφύλαξε για τον εαυτό του τα οικοδομήματα και τα τείχη της πόλης, αφήνοντας τα υπόλοιπα αγαθά, τους αιχμαλώτους και τα λάφυρα στη διάθεση των στρατευμάτων . Ο άμαχος πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης θανατωνόταν χωρίς διάκριση. Οι εκκλησίες με επικεφαλής την Αγία Σοφία, καθώς και τα μοναστήρια, με όλο τους τον πλούτο, λεηλατήθηκαν και βεβηλώθηκαν, ενώ οι ιδιωτικές περιουσίες έγιναν αντικείμενο αρπαγής και λαφυραγωγίας. Κατά τη διάρκεια αυτών των ημερών χάθηκαν αναρίθμητοι πολιτιστικοί θησαυροί. Πολύτιμα βιβλία κάηκαν, κομματιάστηκαν ή πουλήθηκαν σε εξευτελιστικές τιμές. Ο ιστορικός Κριτόβουλος, που ανήκε στο φιλο-οθωμανικό στρατόπεδο, αναφέρει ότι δεν υπήρξε στοιχειώδης οίκτος κατά τις λεηλασίες και η πόλη ερημώθηκε ολοσχερώς.

 

Κείμενο – Μαρτυρία: "Εάλω η Πόλις…" Λαόνικος Χαλκοκονδύλης, "Απόδειξις ιστοριών"

 

«…. Οι Έλληνες μόλις διέτρεξε η φήμη πως έπεσε η Πόλη, άλλοι άρχισαν να τρέχουν προς το λιμάνι στα πλοία των Βενετσιάνων και των Γενοβέζων και καθώς ορμούσαν πολλοί πάνω στα πλοία βιαστικά και με ακαταστασία χάνονταν, γιατί βούλιαζαν τα πλοία. Και έγινε εκείνο που συνήθως γίνεται σε τέτοιες καταστάσεις. Με θόρυβο, φωνές και χωρίς καμιά τάξη έτρεχαν να σωθεί ο καθένας μέσα σε σύγχυση…

…. Ένα μεγάλο πλήθος άνδρες και γυναίκες, που όλο και μεγάλωνε από τους κυνηγημένους, στράφηκε προς τον πιο μεγάλο ναό της Πόλης, που ονομάζεται Αγιά Σοφιά. Μαζεύτηκαν εδώ άνδρες, γυναίκες και παιδιά. Σε λίγο όμως πιάστηκαν από τους Τούρκους χωρίς αντίσταση. Πολλοί άνδρες σκοτώθηκαν μέσα στο ναό από τους Τούρκους. Άλλοι πάλι σ' άλλα μέρη της Πόλης πήραν τους δρόμους χωρίς να ξέρουν για που. Σε λίγο άλλοι σκοτώθηκαν, άλλοι πιάστηκαν και πολλοί όμως από τους Έλληνες φάνηκαν γενναίοι: αντιστάθηκαν και σκοτώθηκαν, για να μη δουν τις γυναίκες και τα παιδιά τους σκλάβους.

Σε όλη την Πόλη τίποτε άλλο δεν έβλεπες παρά αυτούς που σκότωναν και αυτούς που σκοτώνονταν, αυτούς που κυνηγούσαν και κείνους που έφευγαν».

Ουσιαστικά το Βυζάντιο υπήρξε πολυσχιδέστερο και πολυπλοκότερο από ό,τι φαντάζονται οι πολέμιοι του. Και όπως κάθε πολιτισμός, έχει κι αυτό τους επικριτές του και τους φανατικούς οπαδούς του. Το μόνο βέβαιο είναι ότι  σήμερα δεν θα μπορούσαμε να μιλούμε για ελληνική μόρφωση και παιδεία αν δεν ήταν αυτό που διέσωσε και, μέσω των αιώνων, διέσπειρε το ελληνικό πνεύμα σε όλο τον κόσμο.

Ας πάψουμε να είμαστε μίζεροι και ας αισθανθούμε υπερήφανοι για τη μοναδική αυτοκρατορία στον κόσμο που κράτησε τόσα χρόνια και έδωσε τα φώτα του πολιτισμού σε κάθε έθνος που ήρθε σε επαφή μαζί του. Ας πάψουμε να παπαγαλίζουμε τις ανθελληνικές αθλιότητες ορισμένων ξένων ιστοριογράφων που εξυμνούν κρατίδια διάρκειας δεκαετιών και λησμονούν έστω και να αναφέρουν το χιλιόχρονο οικοδόμημα του Βυζαντίου. Ας πάψουμε να πιστεύουμε τις εκ του πονηρού υπεκφυγές μερικών ξένων ιστοριογράφων οι οποίοι από τη μία θεωρούν το Βυζάντιο ως μη-σημαντικό και από την άλλη προσπαθούν να υποστηρίξουν – ο καθένας για τη χώρα του – ότι η δική τους χώρα είναι οι πραγματικοί συνεχιστές αυτής της "μη-σημαντικής" χιλιόχρονης αυτοκρατορίας. Η Ρωσσία, η Αυστροουγγαρία και η Γερμανική Συνομοσπονδία (και όχι μόνο) χρησιμοποίησαν σαν σημαία το δικέφαλο αετό για να αποδείξουν ότι ήταν συνεχιστές του Βυζαντίου. Δεν πρέπει να αφήσει ο καθένας τις προσωπικές του αντιθρησκευτικές απόψεις να επικαλύψουν όλα τα λαμπρά και ενδιαφέροντα, θετικά στοιχεία του Βυζαντινού πολιτισμού. Δυστυχώς μόνο στην Ελλάδα της γκρίνιας και της μιζέριας μπορεί να παρατηρηθεί το φαινόμενο του να υπάρχουν μερικοί που πιστεύουν ότι το ελληνικό έθνος για 1100 χρόνια ως δια μαγείας "εξαφανίστηκε" από προσώπου Γης και μετά το 1821, ως δια μαγείας πάλι, εμφανίστηκε ξανά στον ίδιο χώρο! Ας γίνουμε η Ελλάδα της αυτογνωσίας που προσφέρει η ιστορική γνώση. Γιατί ο Βυζαντινός πολιτισμός ήταν πλούσιος και σε κάθε περίπτωση αντικειμενικά ανώτερος από κάθε άλλον της ίδιας περιόδου.  Το Βυζάντιο ήταν περισσότερο "φως"…από όσο ήταν σκοτάδι.

 

* H Αμαλία Κ. Ηλιάδη είναι φιλόλογος-ιστορικός (Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ' το Α.Π.Θ.), Υπεύθυνη Σχολικής Βιβλιοθήκης 2ου Ε.Π.Α.Λ.  Τρικάλων, E-mail: ailiadi@sch.gr, http://users.sch.gr/ailiadi, http://blogs.sch.gr/ailiadihttp://www.matia.gr,

http://www.emy67.wordpress.com

Πετρέλαιο Καστελλόριζου – έλλειμμα εθνικής

Το πετρέλαιο του Καστελλόριζου και το έλλειμμα εθνικής στρατηγικής **

 

Του Θεόδωρου Μπατρακούλη*

 
 

 

Επί σειρά ετών ότι οι ΗΠΑ και ορισμένες άλλες δυτικές κυβερνήσεις ζητούν από την Ελλάδα να υποχωρήσει έναντι των απαιτήσεων της Τουρκίας. Στα τέλη του 20ού αιώνα και στις αρχές του 21ου, μια από τις βασικές συνιστώσες του δόγματος των ΗΠΑ, στρατηγική προτεραιότητά της Ουάσιγκτον στο ευρύτερο γεωπολιτικό Σύστημα, ήταν και, ως ένα βαθμό εξακολουθεί να είναι, η σταθερότητα και η ισχύς της Τουρκίας. Πόσο μάλλον που, κατά την περίοδο αυτή, η Τουρκία συνιστούσε ένα ‘'εργαστήριο'' όπου συμπυκνώνονταν ποικίλες προκλήσεις και διακυβεύονταν στρατηγικές επιδιώξεις διαφόρων δρώντων του μεταδιπολικού διεθνούς συστήματος.

 Το 1989, που σηματοδοτήθηκε από την πτώση του Τείχους στο Βερολίνου, είναι σημαντικότατη χρονολογία τόσο για τις κοινωνίες της Ευρώπης εν γένει, όσο και για τα Βαλκάνια και για την Τουρκία. Όπως παρατηρεί ο Ferhat Kentel, η Τουρκία αποτελεί σημαντικό παράδειγμα για δυο λόγους. Αφενός, ‘‘έναντι των κομμουνιστικών καθεστώτων, αποτελούσε μια ‘‘ελεύθερη'' καπιταλιστική κοινωνία που είχε θέση στην πλευρά της Δύσης και του πρώτου κόσμου. Αφετέρου, το εκσυγχρονιστικό τουρκικό κράτος ήταν τόσο αυταρχικό όσο και οι αυταρχικές χώρες με τις οποίες βρισκόταν σε αντίθεση. Εχοντας ως κύριο μέλημα τον έλεγχο της κοινωνίας, εμπόδιζε την εγκαθίδρυση πολιτιστικών δεσμών με τους μουσουλμανικούς πληθυσμούς οι οποίοι βρίσκονταν στις χώρες του κομμουνιστικού μπλοκ.

To τέλος του διπολισμού μείωσε το ρόλο της Τουρκίας ως προκεχωρημένου φυλακίου και εξασθένησε μια εθνική συνοχή που είχε οικοδομηθεί γύρω από ένα φιλοδυτικό και εχθρικό προς τον κομμουνισμό κράτος. Εξ άλλου, η υπερεθνική ιδιότητα του πολίτη, ο κοσμικός χαρακτήρας και ο ασυμβίβαστος εκσυγχρονιστικός χαρακτήρας αυτού του κράτους έχασαν τη σημασία τους''[i].

Όσον αφορά τις μετά το 1989 εξελίξεις στην Τουρκία: Αφενός,  στο εσωτερικό διήνυε μια πολύ σημαντική φάση μετάβασης και κοινωνικού/πολιτικού μεταμορφισμού – αντιμετωπίζοντας σύμφωνα με μια άποψη τη σοβαρότερη ενδεχομένως κρίση της ιστορίας της, τουλάχιστον από την εποχή της υπογραφής της Συνθήκης της Λωζάννης και της εγκαθίδρυσης της κεμαλικής Δημοκρατίας τον Οκτώβριο του 1923. Αφετέρου, στο εξωτερικό έμπαινε σε εφαρμογή ένα αμφιλεγόμενο, φιλόδοξο και πολύπλευρο εγχείρημα. Αυτό συνίστατο στον επαναπροσδιορισμό του γεωπολιτικού ρόλου της, με σαφή πρωτοκαθεδρία ενός νεοθωμανικής έμπνευσης ισλάμ. O εν λόγω επαναπροσδιορισμός επιχειρείτο να αντιστοιχεί/συνδυάζεται και με τους γεωστρατηγικούς σχεδιασμούς και επιδιώξεις των ΗΠΑ στο γεωπολιτικό σύστημα Εγγύς και Μέση Ανατολή-Καύκασος-Βαλκάνια-Ανατολική Ευρώπη[ii].  

Στις 18 Νοεμβρίου του 2009 η Άγκυρα με την έκδοση σχετικής ΝΟΤΑΜ έθεσε ευθέως θέμα επαναχάραξης συνόρων και ορίων μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας! Με αφορμή μία άσκηση έρευνας-διάσωσης στην περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου, αρνείτο την ελληνική αρμοδιότητα για αποστολές έρευνας-διάσωσης στην περιοχή ισχυριζόμενη ότι «δεν υπάρχει αναγνώριση από την Τουρκία των ορίων του FIR Αθηνών μεταξύ Ρόδου και Καστελλόριζου που σημαίνει ότι δεν είναι αρμοδιότητα της Αθήνας οι αποστολές έρευνας και διάσωσης στην περιοχή». Και σε ότι αφορά το θέμα που εγέρθηκε με την εν λόγω άσκηση αναφορικά με τις αποστολές έρευνας-διάσωσης, δημιουργείτο ένα τεράστιο μπλοκ ελληνικού FIR το οποίο διεισδύει βαθιά στην Ανατολική Μεσόγειο. Τις επόμενες μέρες, στο Αιγαίο ξετυλίχθηκε μια νέα σειρά δραματικών αντιπαραθέσεων των αεροναυτικών δυνάμεων της Ελλάδας και της Τουρκίας[iii]. Οι προκλητικές πράξεις αμφισβήτησης του διεθνούς καθεστώτος στο Αιγαίο συνιστούσαν νέες επιδείξεις ισχύος εκ μέρους της νεοοθωμανικής Τουρκίας, προβολής των αναθεωρητικών και ηγεμονικών επιδιώξεών της και δοκιμές διχοτόμησης του Αιγαίου Πελάγους υπό την αιγίδα του ΝΑΤΟ. 

"Οι δραματικές δηλώσεις Παπανδρέου απο το Καστελόριζο …  23 Απριλίου 2010, 13:25,   http://www.madata.gr/epikairotita/politics/59853.html "

Γιατί επιλέχθηκε η περιοχής του Καστελλόριζου γι' αυτές τις προκλήσεις; Ενώ Ελλάδα αναδεικνυόταν στον "αδύναμο κρίκο" της ευρωζώνης, όπως παραδέχτηκε στο διάγγελμά του την πρώτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου και ο ίδιος ο πρωθυπουργός, τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων έρχονταν – άλλη μια φορά – να επαυξήσουν το κλίμα ανησυχίας. Σε ύπαρξη κοιτασμάτων πετρελαίου στο Καστελλόριζο αναφερόταν στο πρωτοσέλιδό της – η εφημερίδα «Το Ποντίκι». Σύμφωνα με το άρθρο της εφημερίδας, στα μέσα του Ιανουαρίου (2010) ο πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου και μέλη του ΚΥΣΕΑ πληροφορήθηκαν από αρμόδιες ελληνικές υπηρεσίες ότι στην περιοχή νότια του Καστελλόριζου υπάρχουν μεγάλα και εκμεταλλεύσιμα πετρελαϊκά κοιτάσματα[iv].

Με τις Ζώνες Αποκλειστικής Οικονομικής Εκμετάλλευσης έχει αρχίσει ένα μεγάλο  παιχνίδι από το 2004. Από το 2007, η Αγκυρα είχε δείξει το ενδιαφέρον της για τα πετρελαϊκά κοιτάσματα του εγγύς χώρου. Και ο νους της τουρκικής ηγεσίας, πέραν του Κιρκούκ και της Μοσούλης, ήταν και στην Ανατολική Μεσόγειο. Η θαλάσσια περιοχή μεταξύ Κύπρου, Λιβάνου και Αιγύπτου, σύμφωνα με ενδείξεις, περιέχει σημαντικά κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Η Κυπριακή Δημοκρατία είχε υπογράψει (2007) συμφωνία με το Λίβανο για τον ορισμό της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) των δύο κρατών. Με τον τρόπο αυτόν μπορεί να καθοριστού τα υποθαλάσσια όρια της υφαλοκρηπίδας τους ώστε να διευκολυνθεί η διεξαγωγή των ερευνών. Η συμφωνία αφορούσε έκταση πλάτους περίπου 200 χιλιομέτρων στον επίμαχο βυθό. Ανάλογη συμφωνία είχε υπογραφεί μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου[v]. Η Ελλάδα διεξήγαγε συνομιλίες με την Αίγυπτο για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας ώστε να πραγματοποιηθούν έρευνες σε περιοχές εντός της ελληνικής ΑΟΖ.

Με την κρίση των Ιμίων και τη Συμφωνία της Μαδρίτης η Τουρκία έβαλε στο τραπέζι των ελληνοτουρκικών τις απόψεις της για περιοχές του Αιγαίου με αδιευκρίνιστη κυριαρχία. Πέτυχε βαθμιαία σύμμαχοι, εταίροι και ‘‘φίλοι'' της Ελλάδας να αναγνωρίζουν εμπράκτως (σε διαδικασίες και διαβουλεύσεις της Ε.Ε. και του ΝΑΤΟ) την ύπαρξη ‘'γκρίζων'' περιοχών στο Αιγαίο και να προσδοκούν από την Αθήνα να συνδιαλεχθεί με την Αγκυρα ώστε να ‘'διευκρινιστεί'' το καθεστώς. Η Τουρκία, ως μέλος του ΝΑΤΟ, έχει, ως γνωστόν, δικαίωμα να ασκεί στα όργανα της Συμμαχίας βέτο και να επιτυγχάνει την εξαίρεση από τον χώρο ευθύνης της (την λεγόμενη ‘'ομπρέλα'' του ΝΑΤΟ) περιοχές της Ελλάδας τις οποίες θεωρεί αμφισβητούμενης κυριαρχίας. Η τουρκική διπλωματία κατόρθωσε το δικαίωμα αυτό να το επεκτείνει και εντός των μηχανισμών της Ε.Ε. (π.χ. FRONTEX), παρά το ότι δεν είναι μέλος της Ενωσης.  

Με τον τρόπο αυτόν εδραιώνει και σε επίπεδο Ε.Ε. τις διεκδικήσεις στο Αιγαίο. Η Ουάσιγκτον είναι αποφασισμένη να αναμειχθεί σε όποιες διευθετήσεις δρομολογηθούν στην Ανατολική Μεσόγειο. Ο στόλος των ΗΠΑ δεν είναι δύσκολο να φθάσει στην περιοχή. Η Ουάσιγκτον μπορεί να αξιοποιήσει το Κυπριακό για να διεκδικήσει μερίδιο του θαλάσσιου πλούτου της περιοχής. Ταυτόχρονα, στις διαπραγματεύσεις της διανομής του, μπορεί να πιέσει για μια λύση στο Κυπριακό σύμφωνα με τα συμφέροντά της. Το παιχνίδι με τα πετρέλαια της Ν/Α Μεσογείου επανέφερε την Αθήνα ενώπιον πάγιων διλημμάτων της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής. Η διαπραγματευτική ικανότητα της Ελλάδας μειώνεται, εκτός των άλλων, και εξ αιτίας της τουρκικής απειλής πολέμου στην περίπτωση που η Αθήνα ασκήσει το κατά το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια.

  

* Ο Θεόδωρος Σ. Μπατρακούλης είναι Δρ Πανεπιστημίου Paris 8

 

** Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Εθνος της Κυριακής, φύλλο της 21ης Φεβρουαρίου 2010, σ. 55.



[i] Bλ. Ferhat Kentel, ‘‘Les Balkans et la crise de l'identité nationale turque'', στο Xavier Bougarel/Natalie Clayer, Le Nouvel Islam balkanique : les musulmans, acteurs du post-communisme, 1990-2000, Paris: Maisonneuve & Larose, 2001 (Μάιος), σ. 357.

[ii] Βλ. Ahmet Davutoğlu, Stratejik Derinlik. Türkiye'nin Uluslurarasι, Konumu (Στρατηγικό βάθος. Η Διεθνής  θέση της Τουρκίας), Κωνσταντινούπολη: Küre Yayιnlarι 2008, 24η έκδοση. Βλ. επίσης Ιωάννης Θ. Μάζης, Η Γεωπολιτική της ευρύτερης Μέσης Ανατολής και η Τουρκία, Αθήνα: Α. Α. Λιβάνη, 2008. Γιώργος Καραμπελιάς (επιμ.), Νεοοθωμανισμός, Αθήνα: Εναλλακτικές Εκδόσεις, 2009.

[iii] ‘'‘'Μπούκαραν'' σε ελληνική άσκηση τουρκικά μαχητικά'', Ελεύθερος, 20.11.2009, σ. 1.

[iv] ‘‘Μια θάλασσα πετρέλαιο'', Το Ποντίκι, 10.02.2010, σ. 3.

[v] Βλ. και Θ. Μπατρακούλης, ‘‘Τα προβλήματα της Τουρκίας, ο Μπουγιουκανίτ και τα πετρέλαια'', Eλευθερία (Λάρισα), 18.2.2007. Ιδίου, ‘‘Το κουρδικό, ο Μπουγιουκανίτ και τα πετρέλαια‘', www.ardin.gr/2306, φύλλο 7. Επί πλέον, ‘‘Στα γρανάζια του Μεσανατολικού τα πετρέλαια'', Η Σημερινή, 5.2.2007, www.simerini.cy.

Ελληνοτουρκικά Ι

Ελληνοτουρκικά

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

            "(Οι Έλληνες) δεν κάνουν ποτέ ειρήνην με ένα εχθρόν,

οπού κατακρατεί τον ελληνικόν τόπο"

                                        Ρήγας Βελεστινλής ("Σύνταγμα" άρθρο 121)

Σκληρή φαίνεται στους καιρούς μας, στους οποίους ο ενδοτισμός έχει διαποτίσει και το μεδούλι των οστών μας, η θέση του Ρήγα. Θα επιτρέψουμε τις εκατέρωθεν προκαταλήψεις και την εχθρότητα που καλλιεργήθηκε κατά το παρελθόν να δηλητηριάζουν στους αιώνες τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, απευθύνουν το ερώτημα οι διαπρύσιοι κήρυκες του ενδοτισμού. Και πείθουν, επειδή οι πολλοί, εκμαυλισμένοι από το διεθνιστικό πνεύμα και την οικονομική ευμάρεια, ποθούμε να εξασφαλίσουμε περαιτέρω εγγυήσεις ειρηνικής συνύπαρξης, προκειμένου να μη σκιάζει κανένα σύννεφο την "ευδαιμονία" μας!

Σπεύδω να τονίσω εξ αρχής ότι μεταξύ των δύο λαών δεν υπάρχει έχθρα, παρά τα όσα διαδραματίστηκαν κατά το παρελθόν, απώτερο και πρόσφατο. Το μαρτυρεί η υποδοχή και η φιλοξενία τόσο των δικών μας που επισκέπτονται τις αλησμόνητες πατρίδες, όσο και η ανταπόδοση αυτής προς εκείνους που έρχονται εδώ, στους τόπους των προγόνων τους. Τα όποια προβλήματα προκαλούνται από τις κατά καιρούς τουρκικές ηγεσίες, καθώς οι δικές μας μόνο στη χώρα μας είναι σε θέση να τα προκαλέσουν. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι οι ηγεσίες δεν μπορούν να επηρεάσουν τους λαούς, ώστε σε δεδομένη στιγμή να τον φανατίσουν προς επίτευξη συγκεκριμένου στόχου.

Η Τουρκία υπήρξε ο θριαμβευτής κατά την τελευταία ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των δύο χωρών. Σ' αυτό συνέβαλε ουσιωδώς η υποτέλειά μας στους ξένους παράγοντες, η οποία εξέθρεψε τον εθνικό διχασμό. Η ανταλλαγή των πληθυσμών που ακολούθησε συνιστά την μεγαλύτερη διαχρονικά τραγωδία του ελληνισμού. Μόλις οκτώ έτη μετά την υπογραφή της συνθήκης της Λωζάνης υπεγράφη και το σύμφωνο "ελληνοτουρκικής φιλίας" μεταξύ των Μουσταφά Κεμάλ και Βενιζέλου. Στα πλαίσια της "φιλίας" ο Βενιζέλος ικανοποίησε αίτημα του Κεμάλ να εκδιώξει από τη Δυτική Θράκη όλους τους Τούρκους, τους για θρησκευτικούς λόγους αντιπάλους του. Αν εκείνοι είχαν παραμείνει εκεί, η Θράκη θα ήταν σήμερα το προπύργιο των αντικεμαλικών. Τώρα η Θράκη απειλείται από τις συντονισμένες ενέργειες του τουρκικού προξενείου και την αντιπατριωτική υποτέλεια πλείστων όσων πολιτικών μας στον Τούρκο πρόξενο με αντάλλαγμα την εκλογική τους επιτυχία!

Οι Τούρκοι βρήκαν πρώτης τάξεως ευκαιρία να προχωρήσουν στη δήμευση της περιουσίας των Ρωμηών της Πόλης, κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Αμέσως μετά συνέπλευσαν ευχαρίστως με τους Άγγλους αποικιοκράτες, προκειμένου να δυσκολέψουν την προσπάθεια της πληγωμένης Ελλάδας να διεκδικήσει την Κύπρο. Εγκάθετοι της Άγκυρας στελέχωσαν την κυπριακή αστυνομία κατά την περίοδο του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και οργάνωσαν, κατά παραγγελία των Άγγλων, τις βιαιότητες στην Κωνσταντινούπολη (1955), που απετέλεσαν την αρχή του τέλους για τον ελληνισμό της. Το φασιστικό καθεστώς της Άγκυρας επέτυχε τον αφανισμό του ελληνισμού της Ίμβρου μετατρέποντας το νησί σε ανοικτή φυλακή βαρυποινιτών! Το 1974 η Τουρκία επέτυχε, με τη βοήθεια των Άγγλων και των Αμερικανών, να εισβάλει στην Κύπρο ("Αττίλας") και να καταλάβει τμήμα της ανεξάρτητης Κύπρου, το οποίο κατέχει, στο οποίο έχει μετακινήσει εκατοντάδες χιλιάδες εποίκους, όπου λεηλάτησε τις περιουσίες των Ελληνοκυπρίων και κατέστρεψε πλήθος ναών και μνημείων πολιτισμού. Προσθέτοντας πειστήρια της διαχρονικής τους βαρβαρότητας ομολόγησαν, μετά σιωπή δεκαετιών, την εκτέλεση των αγνοουμένων Ελληνοκυπρίων αιχμαλώτων της εισβολής. Πέραν αυτών διεξάγουν αγώνα για την τουρκοποίηση του συνόλου της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, προκαλούν καθημερινά με τις παραβιάσεις του εναερίου μας χώρου και τη διεκδίκηση ελληνικών νησίδων στο Αιγαίο, που στοίχισαν τη ζωή στους Καραθανάση, Βλαχάκο και Γιαλοψό (Ίμια) και Ηλιάκη. Από ετών έχουν διακηρύξει ότι συνιστά casus belli η επέκταση των χωρικών μας υδάτων κατ' εφαρμογήν του διεθνούς δικαίου. Στα πλαίσια της νεοοθωμανικής τους πολιτικής συντάσσονται με τους γείτονές μας Αλβανούς, τους οποίους ενθαρρύνουν στήν άσκηση ανθελληνικής πολιτικής, και συμπαρίστανται πλήρως τα Σκόπια στον αλυτρωτικό τους αγώνα κατά της Μακεδονίας.

Κατά γενική ομολογία των συμπατριωτών μας οι Τούρκοι έχουν θαυμάσια εξωτερική πολιτική! Δεν είναι μόνο η ουδετερότητα κατά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο, που απέτρεψε την καταστροφή της χώρας τους. Είναι και η αξιοπρεπής στάση τους έναντι των ισχυρών σε πλείστα όσα ζητήματα. Επισημαίνουμε από τα πρόσφατα την άρνηση παραχώρησης του εδάφους στις ΗΠΑ για τη διευκόλυνσή τους κατά την εισβολή στο Ιράκ, την χωρίς διπλωματική αβρότητα καταγγελία του Ισραήλ για την εισβολή στη Γάζα και τις θερμές σχέσεις τόσο με το αμερικανομίσητο Ιράν, όσο και με τη Ρωσία, τον πρωθυπουργό της οποίας εκάλεσε η Τουρκία για συμφωνίες αμέσως μετά την επίσκεψη σ' αυτήν του νεοεκλεγέντος τότε Ομπάμα. Έτσι φαίνεται ο αγωγός Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη να παραπέμπεται στις καλένδες!

Η Ελλάδα δεν έχει εξωτερική πολιτική ή μάλλον έχει τέτοια, για την οποία ντρέπεται μεγάλο μέρος του λαού της. Υποτελής στο έπακρο απέναντι στους ξένους "προστάτες" μας, στο παρελθόν, "φίλους" και "εταίρους" μας σήμερα καλλιεργεί συστηματικά τον ενδοτισμό και την υποτέλεια του λαού, ο οποίος κατά καιρούς προκαλεί την ενδοτική ηγεσία με τα "καμώματά" του (Σερβία, Ιράκ, Αφγανιστάν). Αφού στο παρελθόν η χώρα μας εγκατέλειψε στο έλεος της τουρκικής αυθαιρεσίας τους Ρωμηούς της Πόλης και των νήσων Ίμβρου και Τενέδου, αφού στήριξε τον εκτουρκισμό των Πομάκων και Ρομά της Θράκης με τη διδασκαλία σ' αυτούς της τουρκικής γλώσσας αντί της μητρικής τους, τηρεί σήμερα έναντι της Τουρκίας στάση υποταγής, ως φόρου υποτελής έναντι του "σουλτάνου" και δρέπει επαίνους από τους ισχυρούς και τα ΜΜΕ του ενδοτισμού για την τακτική αυτοσυγκράτησης και προσήλωσης στην ιδέα της ειρηνικής συνύπαρξης και καλής γειτονίας! Ουδεμία συγγνώμη προς τον κυπριακό λαό για την πρόκληση προς εισβολή το 1974 και τη μετέπειτα στάση των ελληνικών κυβερνήσεων έχει δοθεί (και δεν είναι μόνο η χούντα υπεύθυνη για όλα). Προς τον ελληνικό λαό περνά την άποψη της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης των 80 έναντι της δημογραφικά γηράσκουσας, λόγω εσωτερικής πολιτικής, χώρας μας των 10 εκατομμυρίων κατοίκων. Αποκρύπτεται επιμελώς η επικρατούσα στη γείτονα αστάθεια λόγω της αγωνιστικής διεκδίκησης της αυτονομίας εκ μέρους των Κούρδων και της έξαρσης της αντιπαλότητας μεταξύ του κεμαλικού κατεστημένου και των ανορθουμένων ισλαμιστών (υπόθεση Εργενέκον ως κορυφή του παγόβουνου). Παραβλέποντας βασική αρχή πολιτικής περί συμμαχιών γίναμε αντιπαθείς στους Κούρδους αγωνιστές με τον άτιμο ρόλο που διαδραματίσαμε στη σύλληψη του ηγέτη τους Οτσαλάν! Αντί να καταγγέλλεται το φασιστικό κεμαλικό καθεστώς, που κατατυραννεί τον τουρκικό λαό, ευκαίρως ακαίρως τονίζονται οι ψευτοφόβοι για τον κίνδυνο που διατρέχει η χώρα μας από την επικράτηση των ισλαμιστών. Σαν να μην ήσαν ο Κεμάλ και οι οπαδοί του αυτοί που διενήργησαν τη γενοκτονία σε βάρος των χριστιανών της Μικρασίας. Για να φανούμε αρεστοί στους Αμερικανούς πάτρωνές μας υπερθεματίσαμε αδιάντροπα, χωρίς δηλαδή ουδεμία επιφύλαξη ή προααπαίτηση, στην είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ. Οι εταίροι μας στην ΕΕ, που δεν τολμούν να αντιταχθούν στη βούληση των λαών τους, ασφαλώς μας ελεεινολογούν για το μέγεθος της υποτέλειας. Το εντυπωσιακό είναι ότι την ένταξη δεν επιιθυμούν οι κεμαλικοί, θεμελιωτές του λαϊκού κράτους της Τουρκίας, ενώ την επιδιώκουν οι ισλαμιστές.  

Το ερώτημα που εγείρεται είναι, αν ο Ερντογάν είναι πράγματι γνήσιος ισλαμιστής. Αυτό θα το δείξει ο χρόνος. Πάντως το κεμαλικό καθεστώς αργά ή γρήγορα θα ανατραπεί, γιατί είναι αντίθετο προς το όραμα του τουρκικού λαού. Το πόσο διατεθειμένοι είναι οι Δυτικοί να στηρίξουν το όραμα του νεοοθωμανισμού, κύριος εκφραστής του οποίου εμφανίζεται σήμερα ο Νταβούτογλου θα φανεί. Η προσέγγιση ΗΠΑ – Ρωσίας, εμφανής πλέον, αλλάζει τα δεδομένα στην Εγγύς Ανατολή. Πάντως είτε ισχυρή είτε αδύνατη στο μέλλον η Τουρκία, θα είναι χώρα με αξιοπρέπεια, αρετή που εμείς έχουμε χάσει από καιρό. Τη διαχρονική βαρβαρότητα της τουρκικής ηγεσίας ελάχιστοι αντιλαμβάνονται, καθώς περισσότερο βάρβαρες είναι οι ηγεσίες των ισχυρών γης. Και ένα καθεστώς βαρβαρότητας ανανεώνεται επιδεικνύοντας διαρκώς αυτήν.

                                                                    

          "ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ", 17-05-2010                                          

Πορεία θανάτου…

Πορεία θανάτου…

 

Του παπα Ηλία Υφαντή


Παραθέτω στη συνέχεια κάποια αποσπάσματα από τις πορείες θανάτου στις οποίες υπέβαλαν τους Έλληνες και τους Αρμενίους οι Τούρκοι. Δεν το κάνω για να θυμίσω «οικεία κακά». Ούτε, γιατί θέλω να ασχοληθώ τη στιγμή αυτή με τον προωθούμενο εναγκαλισμό της πατρίδας μας εκ μέρους των Τούρκων. Ο οποίος δεν φαίνεται να είναι άσχετος με το οικονομικό μακελειό σε βάρος μας….

Η παράθεση γίνεται ακριβώς γιατί θέλω να εστιάσω την προσοχή μας στην τωρινή πορεία θανάτου, στην οποία, όπως φαίνεται έχουν καταδικάσει την πατρίδα μας οι ξένοι ιεροεξεταστές, σε συνεργασία με τους ντόπιους εφιάλτες…
Και την αφορμή μου τη δίνει ένα κείμενο της κ. Ειρήνης Βούλγαρη, σχετικά με το ρόλο του ΔΝΤ, σχετικά με τις εθνικές οικονομίες.

Ας δούμε όμως πρώτα τα αποσπάσματα από τις πορείες θανάτου των Ελλήνων και των Αρμενίων:

1. Το φθινόπωρο του 1915, ένας Αυστριακός μηχανικός, που βοηθούσε στη κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Βαγδάτης, νόμισε πως είδε τουρκικά στρατεύματα να κινούνται προς τη Μεσοποταμία. Καθώς όμως αυτά πλησίαζαν, διαπίστωσε πως επρόκειτο για ένα απέραντο καραβάνι γυναικών, που βάδιζαν υπό την επίβλεψη κάποιων Τούρκων στρατιωτών. Οι 40.000 περίπου γυναίκες ήταν όλες Αρμένισες, που τις είχαν χωρίσει από τους άνδρες τους, τους οποίους είχαν ήδη σφάξει, και που τις είχαν υποβάλλει σε μια «πορεία θανάτου», στη διάρκεια της οποίας 1.5 εκατομμύρια Αρμενίων έχασαν τη ζωή τους" (.Από Factorx | Πεμ. 08 Οκτ 2009).

2. «Το μοιραίο εκείνο καλοκαίρι αναχώρησαν από την Τραπεζούντα και την Κερασούντα σε πορεία θανάτου πέντε φάλλαγγες αμάχων, η κάθε  μια των 500 ατόμων. Προορισμός τους ήταν η Μαλάτεια, στο εσωτερικό της Ανατολίας, όπου το Δεκέμβριο του 1921 έφθασαν ελάχιστοι ζωντανοί» (Αντριάνα Δ. Ρέντου).

3. «Η πορεία θανάτου των Ποντίων γίνεται με τη συνοδεία τούρκων στρατιωτών οπλισμένων. Οι Έλληνες φορτωμένοι με ό,τι μπόρεσαν να πάρουν, κύρια με κάποια εφόδια για να συντηρηθούν, όσο περνάει ο καιρός εξαντλούνται και ο θάνατος είναι παρών καθημερινά. Η σκληρότητα των Τούρκων δεν τους αφήνει ούτε να θάψουν τους αγαπημένους τους» (Thea Halo, Ούτε το όνομά μου).

Και τώρα το κείμενο της κ. Ειρήνης Βούλγαρη (μπλογκ ΚΡΙΤΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ):

 

Η κατάρρευση των οικονομιών είναι η στρατηγική του ΔΝΤ!

 

Διάβασα, λέει η κ. Ειρήνη Βούλγαρη, πρόσφατη έρευνα του ΔΝΤ, η οποία έχει χρηματοδοτηθεί μεταξύ άλλων και από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την οποία προκύπτει ότι το ΔΝΤ δουλεύει για τους πλανητάρχες (πολυεθνικές αιχμής και τραπεζικούς κολοσσούς όπου γης), και για να μη σας κουράζω η στρατηγική που χρησιμοποιεί και θα εξακολουθήσει να χρησιμοποιεί (όσο την βρίσκει ανταποδοτική) είναι τριαξονική:


Άξονας 1: Εσκεμμένη απορρύθμιση των υγιών κρατικών οικονομιών.

Άξονας 2: Υπαγωγή των πάντων στο ιδιωτικό παγκόσμιο κεφάλαιο.

Άξονας 3: Συνεχή συγκέντρωση της γνώσης (αιχμής) στους ελάχιστους που δουλεύουν για τους πολυεθνικούς και παγκόσμιους τραπεζικούς κολοσσούς.

Ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιείται κατά κόρο τα τελευταία ιδίως χρόνια για την επίτευξη των σκοπών αυτών είναι η προπαγάνδα άλλοτε για ενημέρωση για "επενδυτικές ευκαιρίες", άλλοτε για την ανάγκη για "ευρύτερη δυνατή συναίνεση", άλλοτε ως συστράτευση για τη σωτηρία του πλανήτη μέσω της "Κλιματικής Συνθήκης", άλλοτε για σύγκλιση με τους όρους της Λισσαβώνας, κ.ο.κ.

Είναι απίστευτο το πόσο πολύ δουλεύουν συνεχώς με παγκόσμιες συνεχείς τηλεδιασκέψεις, συνεχή reports, και εκ νέου διασκέψεις ώστε να προσεταιρίζονται όλους τους ηγέτες και τις κυβερνήσεις στο "κοσμοσωτήριο έργο τους". Για παράδειγμα, μόνο για την Κλιματική Συνθήκη διαβουλεύονται εντατικά κάθε βδομάδα με feedbacks από τις κατά τόπους κυβερνήσεις και πάει λέγοντας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι οι ερευνητές τονίζουν ότι η τριαξονική στρατηγική αυτή έχει αποδειχθεί πολύ αποτελεσματική για την επίτευξη των στόχων της Λισσαβώνας!
Δεν μπορώ να σας αναφέρω για ποια έρευνα πρόκειται, αφού όλες οι έρευνες του ΔΝΤ τουλάχιστον έχουν προειδοποίηση στην πρώτη σελίδα η οποία απαγορεύει να αναφέρουμε ότι οι έρευνες αυτές αντιπροσωπεύουν απόψεις του ΔΝΤ.

Τώρα κατά πόσο δεν αντιπροσωπεύουν απόψεις τοy ΔΝΤ από την στιγμή που προέρχονται από αυτό και χρηματοδοτούνται από αυτό και τους εταίρους του, αυτό είναι άλλη ιστορία»!

Αυτά μας λέει η κ. Ειρήνη Βούλγαρη. Και τι μπορεί να σημαίνουν όλα αυτά;

Κατά την ταπεινή μου γνώμη σημαίνουν ότι ένα μεγάλο μέρος των λαών ης Γης βρίσκεται σε πορεία προδιαγεγραμμένου θανάτου. Η οποία φαίνεται να έχει πολλές αναλογίες με τις πορείες θανάτου, στις οποίες εξόντωναν οι Τούρκοι πριν από έναν αιώνα τους Έλληνες και τους Αρμενίους. Και, όπως φαίνεται, από δω και πέρα ανάλογη προδιαγράφεται και η δική μας πορεία…

Δεν γνωρίζω, αν αποβλέπουν, πρωταρχικά, στη βιολογική μας εξόντωση. Παρότι και αυτό δεν αποκλείεται. Αφού άλλωστε πολλά εκατομμύρια ανθρώπων πεθαίνουν ετησίως στο όνομα του Μαμωνά. Άλλα με τον πόλεμο των όπλων και άλλα με τον πόλεμο της πείνας.

Αυτό που φαίνεται όμως σίγουρο είναι ότι αποβλέπουν στο θάνατο ή τον ακρωτηριασμό του εθνικού, ηθικού, πνευματικού μας χώρου και πολιτισμού. Που, πιθανότατα, τους είναι δύσχρηστος στην προώθηση των κανιβαλικών τους σχεδίων.

Και εξαιτίας του οποίου, όπως φαίνεται, μας έχουν κατατάξει στα «κακά παιδιά». Και γι' αυτό, προς γνώσιν και συμμόρφωσιν, μας έβαλαν στην ολοένα και ασφυκτικότερη πρέσα του ΔΝΤ…

Μέχρι ότου ή να υποκύψουμε και να αλλοτριωθούμε ή να εξοντωθούμε…

 

Παπα-Ηλίας, 15-05-2010

 

http://papailiasyfantis.blogspot.com

http://papailiasyfantis.wordpress.com

e-mail: papailiasyfantis@gmail.com

Τι λαός είμαστε;

Τι λαός είμαστε; 

 

Του Απόστολου Παπαδημητρίου

 

 

Η περιπέτεια, στην οποία εισήλθε η χώρα μας λόγω της αλόγιστης επί τριακονταετία διαχείρισης των οικονομικών της, είχε ως συνέπεια την έξαρση του ανθελληνισμού σε πανευρωπαϊκό επίπεδο με πρωτεργάτες Γερμανούς, πολιτικούς, δημοσιογράφους και μέρος του λαού. Στην πρώτη γραμμή της ανθελληνικής υστερίας το γερμανικό περιοδικό Focus, το οποίο σε εξώφυλλο τεύχους του έγραψε "Απατεώνας στην ευρωπαϊκή οικογένεια", υπονοώντας τη χώρα μας!

Η κατηγορία δεν είναι πρόσφατη. Ιστορική αναδίφηση στον 9ο αιώνα μ.Χ. μας οδηγεί στη διαπίστωση ότι την ίδια άποψη είχαν οι Φράγκοι ηγεμόνες και για τους προγόνους μας της αυτοκρατορίας της Ρωμανίας, αυτής που ο πλαστογράφος της ιστορίας Jeronymous Wolf, γερμανός ιστορικός, απεκάλεσε μετά την κατάρρευσή της Βυζάντιο, όνομα με το οποίο επικράτησε να αποκαλείται ώς σήμερα ακόμη και στην Ελλάδα. Οι Φράγκοι ηγεμόνες διεκδικούσαν από την αυτοκρατορία της Ρωμανίας, η οποία είχε ως πρωτεύουσά της την Κωνσταντινούπολη – Νέα Ρώμη, τη διαδοχή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Στα πλαίσια της διεκδίκησης (σφετερισμού) του τίτλου επιδόθηκαν σε δεινή συκοφαντία κατά των λαών της αυτοκρατορίας, τους οποίους θεωρούσαν στο σύνολό τους ως Έλληνες. Έτσι ο όρος Έλλην (Grec στα γαλλικά-φραγκικά) κατέστη με την πάροδο του χρόνου συνώνυμος του απατεώνα. Ακόμη και σε σύγχρονα λεξικά μπορεί να διαβάσει κάποιος: Το να είσαι Έλληνας, σημαίνει το να είσαι πολύ ικανός να εξαπατάς. Συνώνυμα τα αισχροκερδής, λωποδύτης πανούργος και χαρτοκλέπτης (απατεώνας στο χαρτοπαίγνιο). Απεναντίας η λέξη Φράγκος (Franc) είναι συνώνυμη του καθαρού και ειλικρινούς στις δοσοληψίες του. Θα αδικούσαμε κατάφωρα τους λαούς της Δυτικής Ευρώπης, αν αφήναμε να εννοηθεί ότι αυτή είναι η γενική αντίληψη που τρέφουν για μας.

Βέβαια δεν είναι λίγοι οι Συνέλληνες που έχοντας ζήσει για χρόνια σε χώρες της Δύσης επανέρχονται στην πατρίδα μας άκρως επιτιμητικοί εναντίον μας με πλήθος παρατηρήσεων επί της καθ' όλου ανεπάρκειάς μας και των πλαγίων οδών, μέσω των οποίων επιδιώκουμε την επίτευξη του στόχου μας. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που δεν βρίσκουν τίποτε το καλό στα ήθη και έθιμά μας και γι' αυτό αναλαμβάνουν όπως και άλλοι από τότε που σχηματίστηκε νεοελληνικό κράτος να μας οδηγήσουν βίαια στον πλήρη εκδυτικισμό. Είναι αυτοί που ως νέοι Ισαάκιοι Άγγελοι επιχειρούν να ανοίξουν τις πύλες της βασιλεύουσας στους "βάρβαρους Φράγκους", οι οποίοι προβαίνουν στη συνέχεια στη λεηλασία και στην ερήμωσή της.

Αν εξετάσουμε την νεοελληνική πολιτική ιστορία, θα διαπιστώσουμε, προς μεγάλη μας θλίψη, ότι ο μόνος κυβερνήτης πιστός στην παράδοση του λαού μας υπήρξε ο Ιωάννης Καποδίστριας. Αυτόν έσπευσαν να δολοφονήσουν οι Μαυρομιχαλαίοι παρασυρμένοι από την τραγικά εσφαλμένη περί ελευθέρου κράτους αντίληψή τους και την αγγλική διπλωματία. Αν και αναθρεμένος με τον δυτικό τρόπο και αν και έφθασε σε ζηλευτές θέσεις άσκησης εξουσίας, ο Καποδίστριας παρέμεινε πιστός στην παράδοση, γι' αυτό και τον χαρακτήριζε θερμή πίστη στον Θεό, μεγάλη αγάπη προς τον πάσχοντα λαό και ολιγάρκεια (δεν έλαβε ποτέ μισθό). Από τους διαδόχους άρχισε η ξενοκρατία στη χώρα  μας. Το πρόβλημα δεν ήταν τόσο οι Βαυαροί αντιβασιλείς, ούτε πολύ περισσότερο ο καλοκάγαθος Όθων. Ακόμη δεν ήταν οι εγκάθετοι των Άγγλων γόνοι της δυναστείας Γλύξμπουργκ. Το πρόβλημα, διαχρονικά, ήταν οι δικοί μας φραγκευμένοι (πολιτικοί, διανοούμενοι, οικονομικοί παράγοντες), οι πρόθυμοι να στηρίξουν εξουσία που δεν απέρρεε από τον λαό, αλλά από τις κατά καιρούς "προστάτιδες" δυνάμεις. Αυτοί ώς σήμερα πασχίζουν να ξερριζώσουν την πίστη, τις παραδόσεις, τα ήθη και τα έθιμα από την ψυχή του λαού, για να μεταφυτεύσουν άλλα εισαγόμενα, όπως και πλήθος καταναλωτικών προϊόντων, από τη Δύση.

Ο ελληνικός λαός στη λαίλαπα των φραγκευμένων προέβαλε αντίσταση επί αιώνα και πλέον, γι' αυτό και δεν πέτυχαν οι "Φράγκοι" να μπουν μονομιάς στην "Πόλη", όπως τότε επί Ισαακίου. Έδειξε κατά καιρούς πλήθος αρετών, για τις οποίες  εκθειάζεται από τον Μακρυγιάννη. Μόχθησε, αν και οι "Φράγκοι" τον έσερναν κατά καιρούς σε πολέμους, περιφρονούσαν βάναυσα τα εθνικά του δίκαια, και τον αφάνισαν κατά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Παρ' όλα αυτά κατάφερε να ξανακτίσει τη χώρα του από τις στάχτες που άφησαν οι Ναζί και οι σύμμαχοί τους. Δεν κράτησε κακία σε κανέναν. Συγχώρεσε και έχει όλη τη διάθεση να εργαστεί για την ειρηνική συνύπαρξη των λαών και την κοινή πορεία προς την πρόοδο. Αλλά οι φραγκευμένοι ηγέτες του τον οδήγησαν σε μια νέα περιπέτεια, της οποίας τις συνέπειες μόλις αμυδρά αρχίζει να αντιλαμβάνεται.

Ο λαός μας έχει αναμφισβήτητα ευθύνη για την κρίση που αρχίζει να τον μαστίζει. Πίστεψε στους ηγέτες του, όταν αυτοί διακήρυσσαν ότι "ανήκομεν εις την Δύσιν". Υιοθέτησε τον καταναλωτικό τρόπο ζωής με δανεικά και δεν κατάφερε να απαλλαγεί από κάποιες πατροπαράδοτες κακίες του, όπως το "ρουσφέτι". Είναι όμως άδικο να κατηγορείται για απατεώνας ένας ολόκληρος λαός. Όλες οι αθλιότητες της διαπλοκής των πολιτικών με οικονομικούς παράγοντες, ξένους και εντόπιους, είναι απαράδεκτο να επιρρίπτονατι στην πλάτη του λαού, ο οποίος καλείται να πληρώσει (και θα πληρώσει) τη διασπάθιση του δανεικού χρήματος. Ο λαός έχει ήδη πληρώσει με το άθλιο παιχνίδι του χρηματιστηρίου, τη λεηλασία των ταμείων, τη διογκούμενη ανεργία, την υποβαθμιζόμενη περίθαλψη. Και όλα αυτά οφείλονται σε φραγκευμένους που σπουδάζοντας στα δυτικά πανεπιστήμια επανακάμπτουν για να κατοχυρώσουν την αναξιοκρατία, την κομματοκρατία, τη διαπλοκή και τους μύθους περί το κρατούν πολιτικοκοινωνικό σύστημα. Βέβαια όπως και στο παρελθόν πολλοί είναι οι πρόθυμοι να υπηρετήσουν και περιφερειακά το σύστημα έναντι αμοιβών σε θέσεις και άλλα. Ο λαός πρέπει ελέγχεται επειδή ενέδωσε στο τραγούδι των εκμαυλιστικών σειρήνων. Ήταν εργατικός, αλλά κατέστη ράθυμος. Ήταν ολιγαρκής, αλλά κατέστη σπάταλος και ανικανοποίητος στο έπακρον. Αγαπούσε την πατρίδα του, αλλά τώρα υιοθετεί τη γραμμή των γραικύλων του διεθνιστικού οράματος. Κλέβει το Κράτος, αφού όλοι το κλέβουν και αυτό έχει καταστεί παντελώς αναξιόπιστο. Αλλά αυτά είναι απλά πταίσματα, από τα οποία άλλωστε ζημιώνεται ο ίδιος ο λαός.

Εμείς δεν διαπράξαμε ποτέ εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Δεν εξοντώσαμε λαούς, όπως των Ερυθροδέρμων στην Αμερική. Δεν εξανδραποδίσαμε λαούς, όπως της Μαύρης Αφρικής. Δεν λεηλατήσαμε με αποικιοκρατική πολιτική πληθώρα χωρών του πλανήτη. Δεν κηρύξαμε πολέμους, για άθλια οικονομικά συμφέροντα, που στοίχισαν τη ζωή σε εκατομμύρια συνανθρώπων μας. Δεν συνεργούμε (άσχετα με το τί κάνουν οι κυβερνήσεις μας) στη νεοβαρβαρότητα, όπως αυτή εκδηλώθηκε στη Σερβία, στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν. Παρ' όλες τις αδυναμίες μας παραμένουμε ακόμη με φιλάνθρωπα αισθήματα έναντι των πασχόντων συνανθρώπων μας, τα οποία χάνουμε στο μέτρο που υιοθετούμε τα εκ της Εσπερίας ήθη. Για όλα αυτά πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι με το να "ανήκομεν εις την Δύσιν" σημαίνει ότι δικαιώνουμε αυτούς που διαχρονικά, βάρβαροι όντες, αλώνουν την "Πόλη", γινόμαστε εν γνώσει μας υποχείριά τους "δια μίαν δολεράν καλημέραν" τους, κατά τον Μακρυγιάννη.

                                                                       

"ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ", 10-05-2010