Μπαλάντα για το Νίκο Κούνδουρο

Του Κωνσταντίνου Κόττη*

Η αλήθεια είναι πως για το σημερινό άρθρο, παραφράζοντας τον Ελύτη, γι΄αλλού είχα ξεκινήσει να γράφω και αλλού η ζωή με πήγε. Πολύ περισσότερο, που η αλλαγή πλεύσης αφορά το πέρασμα της ψυχής, ενός αγαπημένου προσώπου και πυλώνα της νεοελληνικής τέχνης και σκέψης, όπως ο Νίκος Κούνδουρος.

Αυτός ο άνθρωπος, όπως και ο φίλος του Μάνος Χατζιδάκις, είχαν ένα κοινό στοιχείο: κόμισαν στην τέχνη, άφησαν ανεξίτηλα τα ίχνη τους, αλλά παράλληλα εξέπεμπαν ένα υγιή ελληνισμό. Όταν εξέφεραν λόγο, ήθελες να γίνεις κοινωνός τους. Είχαν γοητεία, είχαν κάτι να πουν και δεν χρησιμοποιούσαν φιοριτούρες. Ήθελες να τους ακούς. Συμφωνούσες ή όχι μαζί τους.

Συνέχεια →

Δημήτρης Γ. Μαγριπλής: «Τα καναπεδάκια της ανεργίας»

Κριτική της Έρης Ρίτσου

Μια συλλογή «μικροδιηγημάτων», όπως τα αποκαλεί ο ίδιος ο συγγραφέας, είναι η συλλογή Τα καναπεδάκια της ανεργίας. Πραγματικά πρόκειται για μικρά σε έκταση διηγήματα, που όμως το καθένα αποκαλύπτει έναν κόσμο ολόκληρο.

Η συλλογή εισάγεται με το διήγημα «Η χώρα της αφθονίας» που, με τον όποιο συμβολισμό του, ξεκινά σχεδόν σαν μια αφήγηση επιστημονικής φαντασίας. Ο αφηγητής ακολουθεί έναν γηγενή που επιστρέφει στη χώρα της αφθονίας περνώντας «όλα τα χρώματα της δικής μας επικράτειας» και φτάνοντας στην πύλη ενός τεράστιου τείχους, το οποίο φρουρεί ένας αμίλητος φύλακας.

Συνέχεια →

Θα νικήσουμε…

Του Δημήτρη Γ. Μαγριπλή

Πρώτη μέρα του χρόνου ξύπνησα με την αγωνία αν ήρθε. Κατέβηκα τις σκάλες  και τουρτουρίζοντας προσπάθησα να ανάψω το τζάκι. Κοίταξα γύρω. Όλα ήταν όπως την προηγούμενη. Τίποτα δεν έδειχνε παρουσία.

«Κρίμα», είπα, «πάλι θα παίξω σε θέατρο». Τα παιδιά κατέβηκαν, πήγαν και άνοιξαν τα δώρα. Με τα πρώτα χαμόγελα ησύχασα. Ο μύθος παραμένει ακέραιος. «Κατασκευές και παραμύθια…».

Συνέχεια →

Ἡ ἔννοια τῆς εἰκόνας στήν ἀρχαία ἑλληνική φιλοσοφία καί στήν Πατερική θεολογία

Του Φώτη Σχοινά

Ἡ λέξη εἰκών εἶναι πολυσήμαντη καί κεφαλαιώδους σημασίας στήν ἀρχαία ἑλληνική φιλοσοφία καί περιλαμβάνει ἐφαρμογές στήν ὀντολογία, στήν κοσμολογία, στή γνωσιοθεωρία, στήν ἀνθρωπολογία, στήν αἰσθητική ἀκόμη καί στήν πολιτική θεωρία. Στήν παροῦσα ἐργασία δέν προτιθέμεθα νά προβοῦμε σέ ἐξαντλητική ἀνάλυση τῆς ἐννοίας τῆς εἰκόνος σέ ὅλες τίς ἀνωτέρω πτυχές. [1] Ἐμεῖς ἔχουμε πολύ πιό περιορισμένο στόχο: νά δείξουμε πῶς μία βασική ἔννοια τῆς ἀρχαιοελληνικῆς φιλοσοφίας παραλαμβάνεται ἀπό τήν Πατερική θεολογία καί συγκεκριμένα ἀπό τό ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό καί ἐνοφθαλμίζεται στήν χριστιανική προβληματική. Στήν Καινή Διαθήκη ἔλαβε ὡσαύτως θεμελιώδη σπουδαιότητα, ἐπειδή κατά τόν Ἀπόστολο Παῦλο ὁ Χριστός ἐμφανίζεται ὡς εἰκόνα τοῦ Θεοῦ τοῦ ἀοράτου.

Συνέχεια →

Ἡ τέχνη καί τό πρόσωπο

Του Φώτη Σχοινᾶ*

Ὁ Φιλίπ Νεμό ἰσχυρίζεται πώς ἡ ρωμαϊκή λογοτεχνία καί τέχνη μαζί βέβαια μέ τό ρωμαϊκό ἰδιωτικό δίκαιο ὑπῆρξαν ἡ μήτρα πού κυοφόρησε τό ἀνθρώπινο πρόσωπο (Βλ. τό ἄρθρο μας Τό ρωμαϊκό ἰδιωτικό δίκαιο καί τό ἀνθρώπινο πρόσωπο πού ἀναρτήθηκε στό Ἀντίφωνο στίς 5 Ἀπριλίου 2016).

Ἐμεῖς στό παρόν ἄρθρο θά δείξουμε ὅτι καθοριστική γιά τήν γέννηση τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου ἦταν ἡ ἑλληνική λογοτεχνία καί τέχνη. Τό ἀνθρώπινο πρόσωπο ἀναδύθηκε ἀπό τήν ἑλληνική ἐπική ποίηση, τήν ἑλληνική λυρική ποίηση, τήν ἑλληνική τραγική ποίηση καί γενικώτερα ἀπό τό τραγικό πνεῦμα, βέβαια καί ἀπό τήν χριστιανική ἀποστολική καί πατερική σκέψη.

Συνέχεια →

Διερευνώντας τα «φαινόμενα Τραμπ»

Του Νικήτα Χιωτίνη*

Η ηγέτιδα χώρα της Δύσης βίωσε τον τελευταίο καιρό ένα φαινόμενο αντιφατικό με τους κανόνες ζωής, τους κανόνες συμπεριφοράς και κοινωνικής οργάνωσης, που οι θεωρούμενοι élites της διανόησης νομίζουν πως έχουν επικρατήσει. Τόσο ο νικητής των προεδρικών εκλογών Τραμπ όσο και η αντίπαλός τους Χ. Κλίντον, ξεπέρασαν εμφανώς τα δεδομένα, ο δε Τραμπ στήριξε την εκλογή του, εκτός των άλλων, και στην απόρριψη δήθεν εγκατεστημένων ηθικών αρχών.

Συνέχεια →

Η ιστορία της Μέδουσας ή αλλιώς «Ήταν ένα μικρό καράβι…»

Του Νίκου Μίχου

Η ιστορία έχει το χάρισμα να εμπλέκει και να κρατά αναμεμειγμένα πολλά πράγματα διαφόρων ειδών. Όπως για παράδειγμα έναν πίνακα του γαλλικού ρομαντισμού, ένα παιδικό τραγούδι και μια τραγική ιστορία καννιβαλισμού. Για να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι ας παρουσιάσουμε μια εικόνα: Ένα παιδί που σιγοτραγουδά το τραγούδι «ήταν ένα μικρό καράβι…» περνά μπροστά από τον πίνακα «η Σχεδία της Μέδουσας» που εκτίθεται στο Λούβρο, στην αίθουσα 61 της πτέρυγας Sully.

Συνέχεια →

Ο Δήμος Αβδελιώδης και η νεοελληνική πολιτισμική πρόταση

 Του Νικήτα Χιωτίνη*

Με την ευκαιρία του έργου του «Το μοιρολόγι της φώκιας – το Καμίνι» του Αλ. Παπαδιαμάντη,

στο θέατρο  της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών, Πειραιώς 256

Ακόμα μια φορά ο Δήμος Αβδελιώδης εμμένει να προτάσσει, με θεατρικές αναπαραστάσεις τους, έργα  που θεμελίωσαν τη  σήμερα μάλλον ξεχασμένη νεοελληνική πολιτισμική πρόταση. Μεταφέρει στο θέατρο δύο από τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά έργα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, «το μοιρολόγι τη φώκιας-το Καμίνι», με τρόπο που αναδεικνύει κατά τον καλλίτερο τρόπο το περιεχόμενο των έργων αυτών και την συμπληρωματικότητά τους. Τούτο γιατί αναδεικνύει και τη σημαντική της γλώσσας στην οποίαν τα έργα αυτά εγράφησαν. Αναδεικνύει και ευρύτερα τη σημαντική της ελληνικής γλώσσας, που ολοκληρώνεται με την εκφορά της: δεν «εκφράζει τα όρια του κόσμου μας» -όπως έχει ειπωθεί- αλλά τα επεκτείνει προσδίδοντας  ευρύτερη διάσταση στα γεγονότα και τις εικόνες της καθημερινότητάς μας.

Συνέχεια →

Το θέατρο και ο λόγος ως άνοιγμα της Σκέψης. Η πρόταση του Δήμου Αβδελιώδη

Του Νικήτα Χιωτίνη*

Το σημερινό θέατρο και γενικότερα η καλλιτεχνική πρακτική στον Δυτικό τουλάχιστον κόσμο, δείχνει εγκλωβισμένη στον τρόπο θεώρησης του Κόσμου και του ανθρώπου όπως αυτός διαμορφώθηκε σταδιακά από τον 15ο αιώνα. Η νεωτερική πρόταξη του ατόμου ως ανεξάρτητου ανώτερων και υπερβατικών υπαρξιακών πραγματικοτήτων περιόρισε την εμβέλειά του στην αενάως πλανώμενη και περιπλανώμενη, αλλά και ζωτική γι’ αυτόν, αναζήτηση της Αλήθειας.

Συνέχεια →