Ερανίσματα λόγων από τους Τρεις Ιεράρχες και άξονες της σύγχρονης εκπαίδευσης

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Πρωτολογία

Καλησπέρα. Χρόνια πολλά σε όλους και όλες, από όποιον τρόπο κι αν συμμετέχουν σ’ αυτή την τηλε-συζήτηση. Θα ήθελα να ξεκινήσω από δύο εκφράσεις της Μεγάλης Συνόδου της Κρήτης (Κολυμπάρι 2016), πριν από πέντε περίπου χρόνια, που αφορούν το θέμα μας.

Η μία έκφραση βρίσκεται στην εγκύκλιο της Συνόδου, που αναφέρεται στο κυρίαρχο εκπαιδευτικό σύστημα και όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε όλο το δυτικό κόσμο κυρίως. Αυτό, λοιπόν, είναι «εκκοσμικευμένο» και «ατομοκεντρικό», με ό,τι μπορεί να σημαίνουν και οι δύο αυτοί επιθετικοί προσδιορισμοί. Το σύστημα αυτό ταλανίζει τις νέες γενιές και προβληματίζει βέβαια και την Μεγάλη Σύνοδο[1].

Το δεύτερο σημείο, το οποίο θέλω να σημειώσω, είναι το γεγονός ότι η Μεγάλη Σύνοδος θεωρεί ότι τα μεγάλα ζητήματα: τα εκκλησιαστικά, τα θεολογικά, οι επιπτώσεις τους σε διάφορες όψεις της κοινωνίας και της ζωής, στο βίο και στην πολιτεία των ανθρώπων χρειάζονται, για να είναι προφητική η μαρτυρία της Εκκλησίας, επαναδιατύπωση[2].

Ας πάμε να επαναδιατυπώσουμε στη σημερινή εποχή ζητήματα, που έθεσαν πριν από 1600 χρόνια, από την ώριμη ηλικία των Τριών Ιεραρχών μέχρι σήμερα[3]. Για να δούμε δυο -τρία σημεία σε αυτά τα 1600 χρόνια.

Εργασία και “νεκρή ζωή”

Του Παναγιώτη Μαυρέλη*

Αν η μηχανοποίηση της παραγωγής «δεν απελευθερώνει τον εργάτη απ’ την εργασία, αλλά την εργασία απ’ το περιεχόμενό της» (Μαρξ), σήμερα η ίδια η εργασία απεκδύεται και τη μορφή της. Δεν εκκενώνεται μόνο από περιεχόμενο, αλλά ρευστοποιείται. Χάνει κάθε διακριτικό γνώρισμα που την συγκροτούσε ως διαχωρισμένη δραστηριότητα. Τώρα ο διαχωρισμός είναι ριζικός και το σχίσμα μέσα στον άνθρωπο καθολικό.

Η εργασία με τη μορφή της «τηλ-εργασίας» έχει εισβάλει στον προσωπικό χώρο. Δεν μπορείς να ξεχωρίσεις ποιός είναι ο ελεύθερος χρόνος και ποιός ο χρόνος εργασίας. Είναι βέβαιο πως έχουν συγχωνευθεί. Το σπίτι δεν είναι καταφύγιο. Είναι κι αυτό χώρος εργασίας και η μόνη διαφυγή είναι έξω. Αλλά έξω απλώνεται η κοινωνική έρημος. Άλλωστε, τι νόημα μπορεί να έχει ο «ελεύθερος χρόνος» σε καθεστώς απαγόρευσης κυκλοφορίας;

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Του Βασίλη Πανούσου*

«Και πρώτα απ’όλα τι εννοούμε λέγοντας παιδεία; Την πληροφορία, την τεχνική, το δίπλωμα εξειδίκευσης που εξασφαλίζει γάμο, αυτοκίνητο κι ακίνητο, με πληρωμή την πλήρη υποταγή του εξασφαλισθέντος ή την πνευματική και ψυχική διάπλαση ενός ελεύθερου ανθρώπου, με τεχνική αναθεώρησης κι ονειρικής δομής, με αγωνία απελευθέρωσης και με διαθέσεις μιας ιπτάμενης φυγής προς τ’άστρα;»

Αυτά είναι τα λόγια και οι προβληματισμοί του Μάνου Χατζηδάκι ήδη από το 1978 για την εκπαίδευση, αλλά και τη σχέση της  με το κεφάλαιο και τον καπιταλισμό γενικότερα, σχέση που για τους περισσότερους θεωρείται αυτονόητη και αποδεκτή και που διαμορφώνει την υλιστική-κερδοσκοπική  νοοτροπία του επιστήμονα και εν γένει του σύγχρονου ανθρώπου. Η σχέση αυτή βέβαια είναι πολύ πιο παλιά και ξεκινά κυρίως με την βιομηχανική επανάσταση στην Ευρώπη τότε που οι επιχειρήσεις και οι βιομηχανίες σε μια προσπάθεια να εκσυγχρονισθούν με στόχο την ανάπτυξή τους απευθύνονται στην επιστήμη την οποία και χρηματοδοτούν. Αυτή όμως η σχέση, που συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη και των δυο, σταδιακά και στα πλαίσια ενός καπιταλιστικού κόσμου μετέτρεψε όχι μόνον τον επιστήμονα αλλά και  το άτομο από σκοπό, σύμφωνα με τον Καντ, σε μέσον για την συσσώρευση περισσότερων κερδών. Η προσέγγιση όμως του ανθρώπου ως μέσον δεν εκλαμβάνεται ως τέτοια μόνον από τον απρόσωπο κόσμο του κεφαλαίου αλλά και από το ίδιο το άτομο που καταδυναστεύει ποικιλοτρόπως τον εαυτό του, σε μια προσπάθεια πραγματοποίησης του αμερικανικού ονείρου που ταυτίζει αυθαίρετα την ευτυχία με την κατοχή ολοένα και περισσότερο υλικών αγαθών σε αντίθεση με οποιαδήποτε φιλοσοφική θεωρία. Η ευτυχία αυτή αποτελεί αποκλειστικά ατομική υπόθεση και μαεστρία και δεν σχετίζεται με το εξωτερικό οικονομικό και κοινωνικό περιβάλλον, έρχεται δηλαδή σε πλήρη διάσταση με την αριστοτελική ευδαιμονία που νοεί το άτομο ως πολίτη και την ατομική πορεία απόλυτα συνυφασμένη με την πορεία της πόλης.

Πώς οι αλλαγές στην επικουρική ασφάλιση υπονομεύουν την ανάπτυξη

Tων Σάββα Ρομπόλη* και Βασίλειου Μπέτση**

Γιατί με την κεφαλαιοποίηση της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης, η οικονομία κινδυνεύει να βρεθεί υπό πίεση και αυστηρή επιτήρηση μέχρι και το 2062.

Η κυβερνητική πρόθεση μετατροπής της επικουρικής κοινωνικής ασφάλισης από το διανεμητικό σύστημα της αλληλεγγύης των γενεών και της συλλογικής αντιμετώπισης του κινδύνου του γήρατος (όπως ορίζουν το Σύνταγμα στο άρθρο 22, παράγρ. 4 και οι αποφάσεις 2287/2015 και 1889/2019 του ΣτΕ που ενσωματώθηκαν στο άρθρο 20 του Ν. 4670/2020) σε κεφαλαιοποιητικό σύστημα των ατομικών λογαριασμών (ατομικός  κουμπαράς), χωρίς καμία εξ ορισμού αλληλεγγύη των γενεών, παραγωγού  ανισοτήτων και ατομικής αντιμετώπισης του κινδύνου του γήρατος, θα προκαλέσει, μεταξύ των άλλων, συνθήκες σημαντικής υπονόμευσης στην πολυπόθητη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.

Όμως, παρά αυτό το συμπέρασμα της ερευνητικής προσέγγισης του συγκεκριμένου θέματος, οι κυβερνητικοί  παράγοντες  υποστηρίζουν ότι «μεγάλο μέρος των εισφορών των ασφαλισμένων θα επενδυθεί στην ελληνική οικονομία, με αποτέλεσμα να ωθήσει με ταχύτερους ρυθμούς την οικονομική μεγέθυνση, δημιουργώντας περισσότερες θέσεις εργασίας, υψηλότερο επίπεδο παραγωγικότητας, υψηλότερους μισθούς και υψηλότερα έσοδα για τον Κρατικό Προϋπολογισμό».

ΦΡΑΓΜΑ: ΗΜΙΜΑΘΕΙΑ, ΜΙΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑ, ΥΠΟΚΡΙΣΙΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ

Το φράγμα Πείρου – Παραπείρου με το παλιό ξωκκλήσι της περιοχής στο κέντρο. Βλέπουμε προς τα βόρεια.

Του Χρήστου Πατούχα*

Παραδοχή πρώτη:

 Η Δημόσια δαπάνη για κοινωνικά αγαθά, αποτελεί την ελάχιστη αναδιανομή του εθνικού πλούτου προς όφελος της κοινωνίας και των αδυνάτων. Για τον λόγο αυτό, δεκαετίες ολόκληρες, αναπτύσσονται αγώνες για την διεύρυνση των ορίων της κοινωνικής αναδιανομής. Η Παιδεία, η Υγεία, η Κοινωνική ασφάλιση, το ρεύμα, το νερό, τα Σχολεία, τα δημόσια κτίρια, όλες οι υποδομές όπως οι δρόμοι, τα λιμάνια, τα αεροδρόμια, γίνονται, ή έπρεπε να γίνονται από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

Ναι, είναι αλήθεια ότι όλα αυτά πληρώνονται από την υπερβολική και άδικη φορολογία των φτωχών λαϊκών στρωμάτων. Όσο αλήθεια είναι, ότι στο σύστημα της αναδιανομής, ο μεγάλος όγκος των δημοσίων δαπανών, κατευθύνεται στην εξυπηρέτηση των μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων με τα οποία ταυτίζονται τα συμφέροντα του συστήματος της κατεστημένης πολιτικής εξουσίας. Το Κράτος λειτουργεί με ταξική προσήλωση υπέρ των ισχυρών.

Να σημειώσουμε, ότι πάντοτε, ιδιαίτερα ωστόσο στα χρόνια της νεοφιλελεύθερης, αλλά και με πολλά στοιχεία ακροδεξιάς εκτροπής, πολιτικής λαίλαπας, το στοιχείο που κυριαρχεί, είναι η ιδιωτικοποίηση των πάντων. Η αφαίρεση στην πράξη των κοινωνικών κατακτήσεων. Η κατάργηση κάθε κοινωνικού δικαιώματος. Η συρρίκνωση των κοινωνικών δαπανών.

Δεν μπορούμε να δεχθούμε, δεν μπορούμε ούτε να κατανοήσουμε ούτε να εξηγήσουμε επιδερμικές απόψεις που ακούγονται από δημοτικές παρατάξεις που επικαλούνται αριστερή ταυτότητα, ότι αφού κοστίζουν τα κοινωνικά αγαθά και αυτή η δαπάνη καταλογίζεται στην φορολογία, είναι άσκοπο να τα διεκδικούμε. Η κοινωνική διεκδίκηση για διεύρυνση των δικαιωμάτων, οι αγώνες δεκαετιών, το ταξικό πρόσημο που τους χαρακτηρίζει πάνε περίπατο.

Αυτό εξηγεί, την πολιτική συνοδοιπορία, που παρατηρούμε το τελευταίο διάστημα στην πόλη μας.

Παραδοχή δεύτερη:

 Πότε παραλαμβάνεται ένα τεχνικό έργο και μάλιστα μεγάλο σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία; Εν προκειμένω για το Φράγμα, μετά από τριετή υποχρεωτική συντήρηση από τον κατασκευαστή του μετά την υπογραφή της βεβαίωσης περαίωσης. Πότε θα συνταχθεί η βεβαίωση περαίωσης των εργασιών; Μετά την πλήρωση του Φράγματος σύμφωνα με τις προδιαγραφές.

Ερχόμαστε να θέσουμε στο σημείο αυτό σε δύο εύλογα ερωτήματα.

Πρώτο ερώτημα:

Στον υπό εξέλιξη διαγωνισμό, προβλέπονται υπολειπόμενες εργασίες περίπου 16 εκατομμυρίων Ευρώ. Ήταν αυτές μέρος της αρχικής σύμβασης; Αν όχι γιατί; Ποιος θα μας απαντήσει με ευθύνη;

Δεύτερο ερώτημα:

Τα περίπου 8,7 εκατομμύρια που προβλέπονται για την συντήρηση του Φράγματος, υποκαθιστούν ή όχι συμβατική υποχρέωση του αναδόχου κατασκευαστή; Μήπως η Κυβέρνηση πληρώνει άτυπες  συμφωνίες για άλλα θέματα; Μήπως την παραίτηση της συγκεκριμένης εταιρείας από ένδικα μέσα για την Πατρών Πύργου; Προφανώς η Κυβέρνηση οφείλει απάντηση για αυτά.

Τί λένε οι παρατάξεις για αυτά; Ορισμένοι ημιμαθείς δεν τα σκέφτηκαν καν. Άλλοι τα αποσιωπούν ή υποκρίνονται ότι δεν ισχύουν, για να χρησιμοποιήσουν την μισή αλήθεια για αντιπολιτευτικούς λόγους. Και να καταλήξουν στην βαρύγδουπη καταγγελία: Ο Δήμος δίνει το Φράγμα σε ιδιώτη! Προσοχή! Το λένε αυτοί που έχουν χειροκροτήσει διαχρονικά όλες τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης κρίσιμων δραστηριοτήτων του Κράτους και των Δήμων! Που συμφωνούν, χρόνια τώρα, με την νεοφιλελεύθερη πορεία, με καθεμιά εκ Βρυξελλών προτροπή, που θεοποιεί την «ιδιωτική πρωτοβουλία», που δεν κατάλαβαν ούτε το άλφα των λαϊκών αναγκών και της αναδιανομής υπέρ των πολλών.

Το δικό μας απλό συμπέρασμα: Η Κυβέρνηση προσπαθεί εκ των ενώντων, προσπαθεί με ολόκληρη την ιδεολογική της γραμμή και προσκολλημένη στην εξυπηρέτηση των συμφερόντων που την καθοδηγούν και την δεσμεύουν, να αποπερατώσει με 15ετή καθυστέρηση ένα τεχνικό έργο που έπρεπε να είχε παραδοθεί το 2012!

Μία διαδικαστική παρατήρηση:

Απλές αποφάσεις παραχώρησης χρήσης δημοτικών ακινήτων, ή ακόμα ενοικίασης ή εκποίησης ακινήτων, απαιτεί πλειοψηφία δύο τρίτων. Πολύ περισσότερο στρατηγικές αποφάσεις συμμετοχής σε Ανώνυμες Εταιρείες ή οποιαδήποτε δραστηριότητα με συμμετοχή τρίτων, απαιτεί, πολύ ορθά κατά την άποψη μας, αυξημένη πλειοψηφία. Για να αποφεύγονται αποφάσεις σκανδαλώδεις και επικίνδυνες, από συγκυριακές ενδεχομένως πλειοψηφίες. Ανεξάρτητα από την πολιτική βούληση του Δημάρχου. Σύμφωνα με τα ισχύοντα λοιπόν, η γνωστή απόφαση του περασμένου Μαρτίου, πέραν της αντιπολιτευτικής ισχύος της, δεν έχει νομιμοποίηση εφαρμογής. Και αυτό όσοι την ψήφισαν το γνωρίζουν και το αποσιωπούν.

Τι προτείνουμε:

Το Φράγμα, απαίτηση και αίτημα δεκαετιών, κατασκευάζεται για να διασφαλίσει την υδροδότηση των Δήμων της περιοχής. Αυτονόητη υποχρέωση, το νερό να παραχωρηθεί δωρεάν. Η πολιτική βούληση της Κυβέρνησης και όλων των κομμάτων που ασκούν εξουσία, είναι να κοστολογήσουν την χρήση, να φορτώσουν το κοστολόγιο αυτό, με δαπάνες απόσβεσης των έργων, εν τέλει από την κοστολόγηση να προκύψει κέρδος σε βάρος των καταναλωτών. Ποιοι τα αποφάσισαν αυτά; Τα κόμματα που κυβερνούν τις τελευταίες δεκαετίες. Τα κόμματα, που στηρίζουν και στηρίζονται από τις παρατάξεις που θορυβούν. Μακάρι να συναντηθούμε μαζί τους σε ευρύτερους αγώνες για τα κοινωνικά και λαϊκά δικαιώματα. Μακάρι να μπορέσουν να αντιταχθούν στον αντιλαϊκό προσανατολισμό των κομμάτων τους. Το επισημαίνουμε, χωρίς να πιστεύουμε ότι αυτό θα συμβεί.

Το φράγμα Πείρου – Παραπείρου με το παλιό ξωκκλήσι της περιοχής στο κέντρο. Βλέπουμε προς τα νοτιοανατολικά με τον Ερύμανθο χιονισμένο.

Θα κρίνουμε την άποψη της Δημοτικής Αρχής. Η διαχείριση του Φράγματος από Δημόσιο φορέα, είναι ορθή επί της αρχής, δεν ανταποκρίνεται ωστόσο, στον υπάρχοντα πολιτικό συσχετισμό. Το Κράτος, ή θα ιδιωτικοποιήσει απευθείας το Φράγμα, ή θα προσπαθήσει να το φορτώσει στους Δήμους με νομοθετημένα όσα προαναφέραμε. Μαζί με την διαχείριση του νερού να μας φορτώσει την συντήρηση και την απόσβεση του Τεχνικού έργου, όπως προσπάθησε να μας φορτώσει, με την σύμφωνη γνώμη των παρατάξεων, όλα τα υπολειπόμενα έργα και το κόστος τους. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές, ότι το 2025, θα δεχθούμε να αναλάβουμε την διαχείριση του νερού και μόνο. Η Ανυπότακτη Πολιτεία, έχει καταθέσει πρόταση διαχείρισης από την ΔΕΥΑΠ, με διασφάλιση της πολιτικής βούλησης των Δήμων. Χωρίς ανώνυμες εταιρείες, χωρίς επιπλέον διοικητικό κόστος, με σαφείς και μονοσήμαντες αρμοδιότητες. Μέχρι τότε, θα επεξεργασθούμε περαιτέρω την πρόταση μας.

Προσδοκούμε η άποψη μας να προβληθεί στα πλαίσια της αντικειμενικής ενημέρωσης. Προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε το συστηματικό θάψιμο των απόψεων μας, εντεταγμένο στην δημιουργία ενός προκατασκευασμένου πολιτικού κλίματος. Ναι! Το κλίμα αυτό συντονίζεται από εξωδημοτικά πολιτικά κέντρα. Το ξέρουν και το ξέρουμε!

* Για την Ανυπότακτη Πολιτεία, Χρήστος Πατούχας, επικεφαλής, Δημοτικός Σύμβουλος.

Πάτρα 20 Ιανουαρίου 2021

Το χρέος μιας ζωής που μας ανήκει

Tου Παναγιώτη Σωτηρόπουλου*

“Ό,τι ζήσαμε πια είναι σχήμα κλειστό

Ό,τι χτίζουμε σκορπάει στον άνεμο

Μα άσε ένα φως ανοιχτό

η ευτυχία είναι αυτό που περιμένουμε να ‘ρθει”

«Η ευτυχία είναι αυτό…» στίχοι Μανώλη Φάμελου

Φροντίζουν για το καλό μας, νιάζονται για τη ζωή μας, για την ευτυχία μας. Σε έναν κόσμο που βρίσκεται σε συνεχή περιδίνηση η αβεβαιότητα που καλλιεργείται μας καθιστά ευάλωτους σε χειρισμούς, ευεπίφορους σε εξαρτήσεις. Έχουμε εθιστεί στην επιβολή μιας αντίληψης πως η επιβίωσή μας είναι ένα χρέος που αποσβένεται μερικώς όταν εκχωρούμε δικαιώματα που θεωρούσαμε αυτονόητα. Σ αυτή τη σχέση υποταγής ακόμη κι εμπράγματα ενέχυρα και υποθήκες εκχωρούνται σε διαχειριστές που αποδεδειγμένα εργάζονται με κυνισμό για να επιτύχουν την κερδοφορία του κεφαλαίου τους, εικονικού ή με αντίκρισμα πραγματικό λίγη σημασία έχει. Στην προσδοκία μιας μελλοντικής επίτευξης στόχων επιβάλλεται ένας τρόπος ζωής που θα διασφαλίζει πάνω από όλα τη δική τους εφήμερη ευημερία. Για την αρραγή λειτουργία του σχεδίου τους συστήνεται ένα δίκτυο που διασφαλίζει τη συνοχή, ισχυροποιεί την επίβλεψη, διαιωνίζει την αίσθηση του χρέους στο πλειοψηφικό ρεύμα των υποτακτικών που καταβάλλουν τον κεφαλικό φόρο, συμβολικά και πραγματικά.

Γράμμα ενός παιδιού από το Καρά Τεπέ

Της Μάιρας Ζαρέντη*

Και θα με λέγαν Ιόλη και Γωγώ και Σταυρούλα.
Και θα πήγαινα σχολείο κανονικά χωρίς να παλεύω ανάμεσα σε Χ και ψ και ο και r και f και z.
Και θα είχα μαμά και θα είχα μπαμπά.
Και σε κάποιο σύμπαν παράλληλο θα με προστάτευαν οι ενήλικοι και δε θα χρειαζόταν να κάνω το σώμα μου ασπίδα.
Και δε θα χρειαζόταν να κάνω το σώμα μου δοχείο για άνδρες πολλαπλούς πάρα τη θέλησή μου.
Και δε θα μου έκοβαν με νυστέρι την ηδονή.
Μπορεί να μου άρεσε να πίνω γάλα και να μη γυρεύω χουρμάδες.
Κι’ έτσι δε θα χρειαζόταν να απολογούμαι για την προτίμησή μου στο πρωινό.
Μπορεί να μη φοβόμουν το θεό ούτε και το σκοτάδι.
Κι αντί για κραυγές πριν κοιμηθώ να άκουγα ένα νανούρισμα από εκείνα που δεν ξέρω καν πως πάνε.

Αιώνιοι φοιτητές, ένας ακόμα μύθος

Του Νίκου Σαραντάκου*

Οι φιλοκυβερνητικές εφημερίδες θριαμβολογούν ότι το νομοσχέδιο το οποίο, κατά παγκόσμια μάλλον πρωτοτυπία παρουσιάστηκε πρόσφατα από κοινού από τους υπουργούς Παιδείας, και Δημόσιας Τάξης (αναφέρω τον παλαιό τίτλο γιατί τον βρίσκω απείρως πιο ταιριαστό στον σημερινό υπουργό) πρόκειται επιτέλους να απαλλάξει την ανώτατη εκπαίδευση από τους «αιώνιους φοιτητές» -να τους «εκκαθαρίσει».

Κατά τη γνώμη μου, και όχι μόνο τη δική μου γνώμη, οι «αιώνιοι φοιτητές» είναι ένα σκιάχτρο, ένα ανύπαρκτο πρόβλημα, που ελάχιστα ή ίσως καθόλου δεν επιβαρύνουν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Ο μόνος λόγος που προστέθηκε η σχετική διάταξη στο νομοσχέδιο (ενώ τα ΑΕΙ δεν τη ζήτησαν), είναι για να δοθεί ανέξοδα μια εντύπωση πυγμής στην εκλογική βάση του κυβερνώντος κόμματος σε μια περίοδο που οι επιπτώσεις της πανδημίας φαίνεται πως θα είναι πολύ σοβαρότερες από τις προσδοκώμενες και ότι θα διαρκέσουν πολύ περισσότερο.