Τα παραμύθια του παππού (4): Το δίχτυ της βίας

Του Βασίλειου Χριστόπουλου*

-Παππού, πες μου ξανά εκείνο παραμύθι με τον κινέζικο δράκο…
-Στo έχω πει πολλές φορές, δεν είναι παραμύθι. Και δεν μπορώ να μιλάω γι αυτόν συνέχεια…
-Γιατί, παππού; -Έγιναν πολλά δυσάρεστα τότε και όταν τα λέω με στεναχωρούν… Να σου πω την ιστορία με τα καλικατζαράκια που πριόνιζαν τον κορμό της γης.
-Όχι, όχι, το δράκο θέλω. Φσσσς, Φσσσς, Πφφφφ. Ξέρεις τι θέλω να μάθω παππού; Σας έκανε τίποτα μαγικά κόλπα αυτός ο δράκος;
-Τι εννοείς;
-Να… να σας μεταμορφώνει… Να σας αλλάζει το πρόσωπο, να σας γερνάει, να σας αγριεύει, να πέφτουν τα μαλλιά σας, να μεγαλώνουν τα αυτιά και οι μύτες σας, χα, χα, χα.
-Κάτι μας έκανε σαν κι αυτά που λες. Αλλά όχι με την ανάσα του όπως νομίζεις.
-Με τι, παππού; Για πες μου…
-Κοίτα ο δράκος δεν μας είχε κλείσει μόνο στα σπίτια μας. Δεν είχε απλώσει πάνω μας μόνο το πέπλο του φόβου και της λησμονιάς, όπως σου έχω πει. Αλλά είχε στήσει πάνω από τους ανθρώπους και ένα δίχτυ. Στο δίχτυ αυτό πολλοί παγιδεύτηκαν τότε και καταστράφηκε η ζωή τους.

Για το Δημόσιο σχολείο των αναγκών του 21^ου αιώνα

Δημόσια Εκπαίδευση και covid – 19

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Το δημόσιο σχολείο προ πανδημίας

Η διαχείριση της Πανδημίας κτύπησε ισχυρά τους δύο μεγάλους πυλώνες της δημόσιας ζωής: την υγεία και την εκπαίδευση. Τα δύο αυτά δημόσια αγαθά βρέθηκαν λοιπόν ανάμεσα στη Σκύλα της ιδιόμορφης πανδημίας και τη Χάρυβδη της νεοφιλελεύθερης αντίληψης περί συρρίκνωσης των δημόσιων αγαθών. Η ευκαιρία λοιπόν για μια τέτοια πολιτική ήταν η πιο κατάλληλη. Η μεγάλη επίθεση στη δημόσια περίθαλψη αναβλήθηκε, ενώ η δημόσια εκπαίδευση ήταν ιδανική γι’ αυτό. Το τοπίο κατάλληλο για μια εφ’ όλης της ύλης επίθεση, ώστε βγαίνοντας από την πανδημία το τοπίο από τα νηπιαγωγεία έως το Πανεπιστήμιο να είναι βομβαρδισμένο.

Στο πρώτο μέρος των σκέψεών μου δεν θα ασχοληθώ με τη σειρά των νόμων που πέρασαν από τον περσινό Απρίλη μέχρι σήμερα ή αυτών που ετοιμάζονται για τους μήνες της Άνοιξης του 2021. Αυτό θα γίνει σε επόμενα άρθρα. Στο πρώτο μέρος θα δείξω ότι η εγκατάλειψη της ζωντανής εκπαίδευσης με κάποια διαλλείματα εκτόνωσης δεν έχει να κάνει με τον κορωνοϊό, αλλά με την προγραμματισμένη νεοφιλελεύθερη πολιτική.

ΜΗΔΕΝΙΣΤΙΚΟΣ ΑΤΟΜΙΚΙΣΜΟΣ

Του Χάρη Ναξάκη*

Οι αρχαιοελληνικοί μύθοι, όπως και οι μύθοι κάθε πολιτισμού, αποτυπώνουν κοινωνικές σημασίες, αρχές και υλικά μέσα με τα οποία ένας πολιτισμός επιδιώκει να νοηματοδοτήσει την ύπαρξή του και να την αποτυπώσει σε θεσμούς, να δώσει απάντηση στο ερώτημα με τί εργαλεία θα χτίσουμε μια ενάρετη ζωή. Γι’ αυτό οι μύθοι είναι πραγματικοί, διότι εκφράζουν μια ορισμένη νοηματοδότηση του κόσμου από τον άνθρωπο. Ο όχι και τόσο προβεβλημένος μύθος για το τέλος του αποτρόπαιου Καιάδα ήταν αποτέλεσμα ενός ηθικού διλήμματος. Ο γιος μεταφέρει τυλιγμένο σε μια κουβέρτα τον ηλικιωμένο και βαριά άρρωστο πατέρα του για να τον πετάξει στον τρομακτικό Καιάδα. Πριν συμβεί το ανήθικο, ο πατέρας επιθυμεί να δώσει στον γιο του μια τελευταία συμβουλή: Γιε μου, φύλαξε την κουβέρτα γιατί θα σου χρειαστεί στο μέλλον. Ο γιος μετανιωμένος πήρε τον πατέρα του για να πεθάνει στον οίκο του και ο Καιάδας έκτοτε καταργήθηκε.

Τα παραμύθια του παππού (3): Ο δράκος της αδικίας

Του Βασίλειου Χριστόπουλου*

-Παππού, πες μου ξανά εκείνο το παραμύθι με τον κινέζικο δράκο, που ξεφυσούσε την ανάσα του…. Φσσσς, φσσσς, πφφφφ…
-Αφού το ξέρεις, πως δεν είναι παραμύθι… Και κάθε φορά που με βάζεις να σου μιλάω για αυτόν, με πιάνει ένα σφίξιμο στο στομάχι μου.
-Έλα παππού, μη στενοχωριέσαι, πάει έφυγε ο δράκος…. Για πες μου πέθαναν πολλοί τότε;
-Μαθαίναμε από τα κανάλια ότι κάθε μέρα πέθαιναν 50 – 60 καμιά φορά και 100. Θυμάμαι πως στο τέλος της πανδημίας πρέπει να είχαν ανακοινώσει κάπου 10 χιλιάδες θανάτους.
-Ποιοι πέθαιναν πιο πολύ; Άντρες ή γυναίκες; Νέοι ή γέροι; Πλούσιοι ή φτωχοί;
-Μα τι περίεργες απορίες έχεις;
-Γιατί παππού; Θέλω να μάθω ποιους κυνήγησε περισσότερο. Σε ποιους ξεφύσαγε ανάσα και σάλια και τους αρρώσταινε. Φσσς, φσσς, είμαι ο δράκος, φσσσσς… φυλάξου, παππού.
-Σταμάτα να με φτύνεις.

Αξιολόγηση των σχολικών μονάδων: ευκαιρία ή κατάρα;

Του Ηλία Παπαχατζή*

Αξιολόγηση των σχολικών μονάδων: ανατροφοδότηση της εκπαιδευτικής λειτουργίας ή μοχλός για την κατηγοριοποίηση, υποβάθμιση και κλείσιμο σχολείων;

Ακόμα δεν έχει στεγνώσει το μελάνι από την κοινωνική κατακραυγή απέναντι στον τελευταίο νόμο για τα Πανεπιστήμια (με επιστέγασμα τη δήλωση του πρωθυπουργού ότι “η είσοδος της αστυνομίας φέρνει το δημοκρατικό αέρα στα ΑΕΙ”… δήλωση αντίστοιχη της μη σχέσης των κυβερνώντων με τη δημόσια εκπαίδευση -αφού οι αρμοδιότεροι απ’ αυτούς ποτέ δε σπούδασαν σε δημόσιο ΑΕΙ) και η υπουργός επαίρεται ότι έρχεται νέος νόμος, που θα φέρει την ελευθερία και την αυτονομία στην Α/θμια και Β/θμια εκπαίδευση.

Μέχρι τότε τα σχολεία πιέζονται αυτές τις μέρες να εφαρμόσουν το νόμο για την αξιολόγηση των σχολικών μονάδων. Καλούνται να αξιολογήσουν το έργο τους εκπαιδευτικά και διοικητικά. Το έργο για μια χρονιά, που το περισσότερο διάστημα ήταν (είναι) κλειστά κι επομένως το μόνο, που  καλούνται με ρεαλιστικούς όρους να διασώσουν (στο μέτρο που μπορούν), είναι η υγεία και η ασφάλεια μαθητών και εκπαιδευτικών.

Αποστάξεις του Παναγιώτη Μπούρδαλα

Της Σέβης Κωνσταντινίδου*

Τα Πληκτρολόγια, [2020], σελ. 62

Βογκούν τα πληκτρολόγια με ήχους μυτερούς

μακριά από τις συνελεύσεις,

λαγκάδια, ίσκιους και παραλίες ήρεμες.

Τ’ είναι ο οχτρός, το ‘ρώτημα…

Ο φόβος, πριν  στο μίσος φτάσει, οχτρό τον ξένο

ονοματίζει, κι ας λαθεύει.

Η αγάπη, το φόβο διώχνει στ’ ανέμου τις ριπές,

κι αγαλλιάζουν μάτια πράσινα.

Αποστάξεις κρατούμε αλήθεια από τα συμβαίνοντα στη ζωή μας. Μένουν κάποια στοιχεία κι όχι όλα, κάποια ξεπηδούν και αποτελούν ουσία των γεγονότων. Αποστάξεις όμως κρατάς και κάθε φορά που γνωρίζεις και διαβάζεις ένα βιβλίο. Η κύρια γεύση που μένει στον ουρανίσκο είναι  αυτή που εσύ ξεχώρισες. Στην προσπάθειά μου να μιλήσω για την ποιητική συλλογή του Παναγιώτη δε θα σας μεταφέρω τίποτε άλλο παρά αυτή τη γεύση που καταστάλαξε μέσα μου, αυτό το ιδιαίτερο στοιχείο που εγώ απομόνωσα. Είναι, φυσικά, βέβαιο πως ο καθένας μας εστιάζει σε συγκεκριμένες πλευρές  και επιλέγει συνειδητά ή ασυνείδητα τις λέξεις που του αποκαλύπτουν την αλήθεια. Τόσες οι αναγνωστικές προσεγγίσεις, όσοι οι αναγνώστες.

Αποστάξεις σε καιρούς δυστοπίας …και δυστοκίας

Φυλακές και covid-19: Ερωτήματα γενικά και σχόλια ειδικά

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα*

Ι. Οι «ληστές»

Μιας και ανοίξαμε το ζήτημα των κλειστών δομών  (χρόνιων πασχόντων και προσφυγικής ανοικτής δομής στα Καλάβρυτα) σε σχέση με τον κορωνοϊό, ας συνεχίσουμε και μια πολύ κλειστή δομή. Φυλακές και covid-19 λοιπόν σήμερα. Να μοιράσουμε κι εδώ αγάπη μακρινή στους στιγματισμένους «ληστές». Ας επισκεφτούμε τους φυλακισμένους και πολλές φορές βασανισμένους με σύγχρονες και παλιές μεθόδους.  Γι’ αυτούς η δημοσιότητα είναι σπάνια, αντίθετα απ’ ό,τι συμβαίνει με τα ιδρύματα.

Πολλοί έχουμε την εντύπωση ότι εκεί τα πράγματα βαίνουν ομαλά σε σχέση με την πανδημία, επειδή δεν έχουμε πολλές δημοσιεύσεις. Όμως την απλή λογική την είδα σ’ ένα κείμενο φυλακισμένων γυναικών.

Ο «απαγορευμένος θάνατος» στην εποχή του κορωνοϊού

 Του Γιώργου Κρανιδιώτη*

Η πανδημία του κορωνοϊού έφερε, για πρώτη φορά μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τους ανθρώπους της Δύσης αντιμέτωπους με το φάσμα του θανάτου σε μαζική κλίμακα. Πρόκειται για μία καινοφανή για τις ζώσες γενιές απειλή, που θα ανέμενε κανείς να ωθήσει, εκ των πραγμάτων, τα άτομα προς μία βαθύτερη συνειδητοποίηση της θνητότητάς τους. Ωστόσο, μεταβάλλει όντως η αντικειμενική πραγματικότητα της πανδημίας τις διαμορφωμένες στάσεις έναντι του θανάτου και τις γνώριμες συνθήκες αυτού ή μήπως απεναντίας τις παγιώνει, τις εντείνει και τις παροξύνει;

Η «απαγόρευση» του θανάτου

Σύμφωνα με τον Γάλλο ιστορικό Φιλίπ Αριές,[1]  κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα παρατηρείται ένα φαινόμενο εντελώς απρόσμενο, μία βίαιη επανάσταση στις παραδοσιακές ιδέες και τα συναισθήματα, το οποίο ονομάζει «απαγόρευση του θανάτου»: «Ο θάνατος, που άλλοτε ήταν παρών και τόσο οικείος, σβήνει κι εξαφανίζεται. Γίνεται ντροπή, αντικείμενο απαγόρευσης».[2]  Ο θάνατος έγινε ταμπού και αντικατέστησε το σεξ ως κύρια απαγόρευση: είναι πια ντροπή να μιλάς για τον θάνατο και τους σπαραγμούς του, όπως ήταν άλλοτε ντροπή να μιλάς για το σεξ και τις ηδονές του. Έγινε ο «ακατονόμαστος»∙ η αναφορά στον θάνατο προκαλεί συναισθηματική ένταση ασυμβίβαστη με την καθημερινότητα, και οι άνθρωποι αρνούνται να υποστούν τη φυσική συγκίνηση που προκαλεί η ιδέα ή η θέα του. Τοποθετήθηκε έξω από την καθημερινή ζωή, απομακρύνθηκε από τον κόσμο των πιο οικείων πραγμάτων, διότι «δημιουργεί πρόβλημα»: η κοινωνία πρέπει να αποφύγει την ταραχή «που προκαλούν η αγωνία κι η απλή παρουσία του θανάτου σε μια ευτυχισμένη ζωή, αφού είναι πια γενικά παραδεκτό πως η ζωή είναι πάντα ευτυχισμένη ή, τουλάχιστον, πρέπει να φαίνεται πως είναι».[3] Οι φανερές εκδηλώσεις του πένθους καταδικάζονται ή εξαφανίζονται. Η επίγνωση της προσωπικής θνητότητας εξασθενεί: «Τεχνικά, δεχόμαστε ότι μπορεί να πεθάνουμε […]. Αλλά, στην πραγματικότητα, στο βάθος του εαυτού μας, δε νιώθουμε θνητοί».[4]

«ΣΑΝ ΠΡΟΚΕΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΡΦΩΝΟΝΤΑΙ ΟΙ ΛΕΞΕΙΣ»*

(Μια κριτική ματιά στο βιβλίο του Παναγιώτη Μπούρδαλα «Αποστάξεις σε καιρούς δυστοπίας»)

Του Νίκου Προσκεφαλά**

Ο Παναγιώτης Μπούρδαλας είναι ένας ανήσυχος άνθρωπος. Προβληματίζεται, δημοσιεύει, γράφει, κοινωνεί κι επικοινωνεί με τους ανθρώπους, συλλογίζεται αδιάκοπα, διαλέγεται, δεν δογματίζει, δεν απορρίπτει, συνομιλεί με ρεύματα, ιδέες και τάσεις.

Στο τρίτο του αυτό βιβλίο, καταθέτει τις αγωνίες του με διαφορετικό εκφραστικό τρόπο, διαφορετικό από αυτούς που ως τώρα μας είχε συνηθίσει, αυτόν του ποιητικού λόγου έχοντας προφανώς αποκομίσει την αίσθηση πως η πολυσημία , ή ο υπαινικτικός και κρυπτικός λόγος της ποίησης συχνά μπορεί καλύτερα να εκφράσει αυτό που δονεί το προσωπικό και υπαρξιακό του σύμπαν.

Τα παραμύθια του παππού (2): Το πέπλο του φόβου

ΤΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ του παππού για την εποχή του κορωνοϊού

Του Βασίλειου Χριστόπουλου*

(Πες μου, ποιον φόβο αγάπησες πάλι, Γ. Αγγελάκας)

-Παππού, πες μου ξανά εκείνο το παραμύθι.
-Ποιο, παιδί μου;
-Αυτό…. που σας είχαν κλείσει στα σπίτια σας γιατί έξω κυκλοφορούσε ο κινέζικος δράκος που ξεφύσαγε… Φσσσς… Φσσσς… Πφφφ…
-Έτσι ακριβώς έκανε και ο δράκος. Ξεφυσούσε και έφτυνε. Αλλά, σου είπα, δεν είναι παραμύθι.
-Είχες δει ποτέ το δράκο;
-Όχι, ήταν αόρατος. Αυτός που λες ο δράκος ξεφυσούσε μια ανάσα γεμάτη μικρόβια και ιούς. Και όποιος την ανάπνεε….
-Ξέρω, ξέρω, άστα τώρα αυτά. Φορούσατε όλοι μάσκες, μου το έχεις πει.
-Μας είχε υποχρεώσει η κυβέρνηση, αλλά κι εμείς βήμα δεν κάναμε χωρίς μάσκα.
-Φοβόσασταν τόσο πολύ; -Όλος ο κόσμος φοβόταν. Ένα πέπλο φόβου είχε καλύψει σαν σύννεφο την πόλη μας, τη χώρα και όλο τον κόσμο.
-Κι εσύ, παππού, φοβόσουνα;