Η ιστορία μας υποχρεώνει να πράξουμε. Σχέδιο για τον σύγχρονο Ελληνισμό

 

Του Γιώργου Π. Παύλου*

 

Έντεκα πολυεθνικές πιέζουν την ελληνική κυβέρνηση να αποφασίσει μισθούς των 250 – 300 ευρώ, προκειμένου να επενδύσουν στην Ελλάδα. Τελικώς πριν οδηγηθούν τα πράγματα σε αιματοχυσίες και σε σύγχρονη τραγωδία του Ελληνισμού, επείγει όσο ποτέ άλλοτε οι Έλληνες πανεπιστημιακοί δάσκαλοι αλλά και κάθε ευαίσθητος Έλληνας που πιστεύει στην Δημοκρατία και στην Ελευθερία των ανθρώπων, των λαών και των εθνών να πράξουν ό,τι είναι αναγκαίο στην περίσταση αυτή όπου κατ' ουσίαν σταυρώνεται ο ελληνικός λαός, ο Ελληνισμός και η Ελλάδα.

Πιστεύω, τόσο ο ελλαδικός όσο και ο ομογενειακός Ελληνισμός ενωμένος ότι οφείλει και έχει την δύναμη να αποτρέψει την επιχειρούμενη διάλυση της Ελληνικής Δημοκρατίας και την υποκατάστασή της με ένα νεκρό πτώμα, που διώχνει ξανά, για μια ακόμη φορά, τους Έλληνες από την Ελλάδα, είτε σωματικά, είτε πνευματικά και πολιτιστικά. Γι' αυτό καλούνται όλοι οι ευαίσθητοι Έλληνες να ξανα-συναντηθούν αποφασιστικά και ένσοφα στην πλατεία της Ιστορίας των.

α. Διαπιστώσεις

Πώς αφήσαμε, πώς δεχτήκαμε στον εικοστό πρώτο αιώνα να κλαπεί η Ελλάδα και να μας μοιράζουν ελεημοσύνη και τρόφιμα στους δρόμους; Πώς ανεχόμαστε να μην έχουν ακόμη δικαστεί και λογοδοτήσει όσοι κατέστρεψαν την Ελλάδα μέσα σε τρία χρόνια; Πώς είναι δυνατόν να μένουμε κομματιασμένοι, χωρισμένοι, διαιρεμένοι και να γινόμαστε βορά στα σκυλιά που ξεσκίζουν τις σάρκες μας;

Πόσες πόλεις, πόσες πόλεις αλήθεια, αφήσαμε να χαθούν εξαιτίας του κομματικού ανταγωνισμού, της εθνικής διχόνοιας, της ιδιοτέλειας, της φιλαυτίας και του φατριασμού; Σμύρνη, Έφεσος, Αντιόχεια, Τραπεζούντα, Αλεξάνδρεια, Μοναστήρι, Άγιοι Σαράντα, Πύργος, Ανδριανούπολη, και η Πόλις των Πόλεων, που ακόμη οι κατακτητές της δεν την ονομάζουν με το όνομά της. Και δεν είναι η ιστορία και η αλήθεια μεγαλοϊδεατισμός, αφού με τίποτα δεν θα συμφωνούσαμε σε έναν άρρωστο μεγαλοϊδεατισμό και σε έναν άσαρκο και ιδεολογικοποιημένο στείρο εθνικισμό, που ίσα-ίσα ήταν αυτοί ακριβώς τα αίτια για κάθε εθνική μας καταστροφή.

Και τώρα; Ναι, τώρα φθάσαμε να ναυαγήσουμε εν μέσω νηνεμίας. Και κανείς από τους αίτιους δεν έχει το θάρρος να παραιτηθεί, δεν λέμε να αυτοκτονήσει, αφού οδήγησε έναν ολόκληρο λαό και μια ολόκληρη ιστορία στην αυτοκτονία, αλλά να παραιτηθεί. Και να παραδεχθεί ότι, «ναι, απέτυχα και ως κόμμα και ως πολιτικός άνδρας και οδήγησα τους Έλληνες να γίνουν επαίτες στην πλατεία Συντάγματος. Και οι πρώτοι και κύριοι δράστες του ιστορικού αυτού εγκλήματος περιφέρονται ελεύθεροι είτε στο Ελληνικό Κοινοβούλιο, είτε ανά τον κόσμο και συνεχίζουν την προδοτική των στάση και την δυσφήμηση της Ελλάδος, ενώ αυτοί είναι οι αγύρτες της πολιτικής σκηνής που παρέσυραν έναν ολόκληρο λαό στην άβυσσο.

Όχι δεν είναι δυνατόν. Δεν μπορούμε να δεχτούμε άλλο αυτή την ύβρη απέναντι στην ιστορία μας και στον λαό μας.

Για να λειτουργήσει σήμερα ο Ελληνισμός και για να αντισταθεί σε γεγονότα καταστροφικά για το μέλλον του, θα πρέπει κάθε Έλληνας να μπορεί να γνωρίζει τα ουσιώδη που γνώριζαν ανέκαθεν όσοι εκ των Ελλήνων λειτούργησαν ευεργετικά ως προς το όλον του Ελληνισμού. Βεβαίως, αυτοί οι άνθρωποι υφίστανται και στις ημέρες μας και αποτελούν το υγιές μέρος του ελληνικού σώματος. Μάλιστα όσο πιο υγιής πνευματικά είναι ο άνθρωπος τόσο πιο αφανώς εργάζεται και λειτουργεί θεραπευτικά, μάλιστα, και για εμάς τους υπολοίπους.

Ο Ελληνισμός πάντα επιβίωνε ακόμη και στις πλέον αντίξοες εξωτερικές συνθήκες επειδή ήταν φορέας μιας συλλογικής σοφίας, η οποία τον οδηγούσε να δημιουργεί καινοτομία όταν έφθανε σε κρίση. Σήμερα είμεθα μάρτυρες της προσπάθειας που καταβάλει ο ομογενειακός Ελληνισμός, όπου και αν ευρίσκεται, σε κάθε μέρος της γης (Αμερική, Αυστραλία, Ρωσία, Αφρική, Ευρώπη) για να διατηρήσει την πολιτιστική του ταυτότητα και τη ιστορική του Μνήμη.

Βεβαίως μπορεί να δει κανείς και τις οποίες αδυναμίες των Ελλήνων σε αυτή την προσπάθειά των, οι οποίες σχετίζονται κυρίως με έναν ιδιοπαθή και υπέρμετρο εγωισμό που λειτουργεί διασπαστικά, διχαστικά, ανταγωνιστικά, ζηλόφθονα, διαλυτικά και αποκεντρωτικά. Κατανοούμε δε σαφώς πως αυτό το φαινόμενο είναι η άλλη όψη της δύναμης της ελληνικής ψυχής, προκειμένου να μπορεί να ανατρέπει το τετελεσμένο και να πετυχαίνει το απρόβλεπτο και το απίθανο. Αυτή η δύναμη που επανειλημμένα λειτούργησε καταστροφικά για τον λαό μας, συγχρόνως είναι ακριβώς η προϋπόθεση του θαύματος της στιγμής.

Αυτή την στιγμή συνειδητοποιούμε όσο ποτέ άλλοτε τον άμεσο κίνδυνο μια νέας εθνικής τραγωδίας για τον Ελληνισμό, αντίστοιχης με αυτές του πρόσφατου παρελθόντος, όπως δηλαδή συνέβη κατά την γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού, την Μικρασιατική Καταστροφή, τον μεταπολεμικό Εμφύλιο, η την διχοτόμηση της Κύπρου, και την προηγούμενη γενοκτονία της Πόλης. Ίσως είμαστε πολύ κοντά σε ένα νέο εμφύλιο και μία νέα εθνική τραγωδία, αφού όλοι που ζούμε στην Ελλάδα νοιώθουμε ότι το καζάνι της συμφοράς σιγοβράζει και κάποιοι το φροντίζουν.

Ήδη, το πρόβλημα της Κύπρου ή το μειονοτικό πρόβλημα της Θράκης που ήταν ένα μείζον εθνικό θέμα, είναι πλέον μικρό μέρος του όλου και νεογενούς προβλήματος. Αυτό έχει πλέον γενικευθεί και έχει καταστεί αντίστοιχο μειονοτικό πρόβλημα σε ολόκληρη την Ελλάδα, αφού οι εκτιμήσεις για τον διαρκώς αυξανόμενο -και με ρυθμούς ανεξέλεγκτους- όγκο των μεταναστών, δείχνουν περισσότερο από τρία εκατομμύρια μεταναστών, με γρήγορους ρυθμούς αύξησης και γεννήσεων πολύ μεγαλύτερους από αυτούς των Ελλήνων.

Είναι μαθηματικά προβλέψιμο γεγονός η βιολογική και δημογραφική κατάρρευση του Ελληνισμού στα επόμενα δεκαπέντε το πολύ χρόνια. Επομένως με την εγκληματική τους συμπεριφορά τα κόμματα και οι ηγέτες τους, που μάλλον για άλλους κυρίους και όχι για την Ελλάδα εργάζονται -όπως είναι πλέον πασιφανές σε κάθε σκεπτόμενο άνθρωπο Έλληνα ή μη-, κατόρθωσαν το αδιανόητο και όμως πραγματικό. Δηλαδή να "κυπροποιήσουν" την Θράκη και να "θρακοποιήσουν" ολόκληρη την Ελλάδα.

Παράλληλα όμως με το μεταναστευτικό ζήτημα, τα τελευταία τρία χρόνια οι Έλληνες ζουν σε κλήμα άτυπου διωγμού των ή και αφανισμού των από την Ελλάδα. Οι μισθοί και οι συντάξεις γίνονται απαγορευτικοί για την επιβίωση κάθε οικογένειας, για την δημιουργία νέων οικογενειών και για την γέννηση παιδιών.

Οι φόροι είναι εξουθενωτικοί και στερούνται πάσης λογικής, ακόμη και για την κατοικία διαμονής. Είναι πλέον προτιμότερο να ενοικιάσεις σπίτι παρά να διατηρείται το δικό σου, λόγω της εφορίας. Κάθε παιδί που γεννιέται θεωρείται τεκμήριο για επιπλέον φορολόγηση.

Ήδη σχεδιάζεται η παρακράτηση των μισθών και των συντάξεων όσων δεν μπορούν να πληρώσουν φόρους και χαράτσια στο Δημόσιο. Σύντομα δε οι ελληνικές τράπεζες θα εξαγοραστούν από γερμανικές ή άλλες και θα ξεκινήσει η κατάσχεση ακινήτων, ενώ οι έλληνες ιδιοκτήτες των και θα μείνουν στο δρόμο και θα συνεχίσουν και μετά να οφείλουν στο ελληνικό Δημόσιο, σύμφωνα με όσα ακούγονται στους διαδρόμους των γραφείων που επιμελούνται πάντα το τελευταίο μνημόνιο!

Παρ' όλες δε τις δεσμεύσεις περί μείωσης του δημόσιου χρέους, από όσους σχεδιάζουν για το μέλλον την νέα Μη-Ελλάδα στην Ελλάδα του σήμερα, αυτό έχει τριπλασιαστεί και είναι αδιανόητο να σκεφθεί κανείς ότι στα επόμενα είκοσι χρόνια θα υπάρξει οποιαδήποτε μείωσή του.

Είναι δρομολογημένη πλέον από τις ελληνικές κυβερνήσεις των τελευταίων τριών ετών, η εγκληματική παραίτηση από την υπεράσπιση της ελληνικής περιουσίας και η παραχώρηση στους διεθνείς δανειστές όλου του ελληνικού δημόσιου πλούτου, θαλάσσιου ή ορυκτού, και λοιπών παραγωγικών πηγών, όπως αεροδρόμια, οδικά δίκτυα, ύδρευση, ηλεκτρισμός, μεταφορές, κλπ. Εκτιμάται δε, ότι ο συνολικός δημόσιος πλούτος της Ελλάδος ανέρχεται σε εκατοντάδες τρις ή και τετράκις εκατομμύρια ευρώ. Αυτός ο πλούτος ανταλλάχθηκε μέσω των συνεχών μνημονίων με το τίποτα, ούτε καν με το εθνικό χρέος που πριν τρία χρόνια ήταν λιγότερο από διακόσια δισεκατομμύρια ευρώ. Ενώ στα τρία τελευταία χρόνια εκτινάχθηκε στα εξακόσια δις. Ή ακόμη χειρότερα, ανταλλάξαμε όλο τον εθνικό μας πλούτο και ολόκληρη την Ελλάδα με τον οικονομικό, πολιτιστικό και σωματικό εξευτελισμό και διωγμό των Ελλήνων από την Ελλάδα. Αυτό θα καταγραφεί στην νεώτερη ιστορία ως έγκλημα και προδοσία όλων των πολιτικών ανδρών και κομμάτων που συνέργησαν ενεργητικά ή παθητικά με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.

Βέβαια η πιο σημαντική και η πλέον αναγκαία για κατανόηση διαπίστωση αφορά στον σταδιακό διωγμό των Ελλήνων κυρίως από την πνευματική των γεωγραφία. Αυτό έχει μεθοδευτεί ύπουλα και συστηματικά τα τελευταία είκοσι – τριάντα χρόνια σε όλη την εκπαιδευτική κλίμακα, κυρίως μέσα από το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας και όχι μόνο.

Η γλώσσα, η ιστορία, η τέχνη και κάθε άλλη πτυχή της πολιτιστικής και πνευματικής μας ταυτότητας και κληρονομιάς, όλα αυτά έχουν καταστεί στόχος αφανισμού των και απόσυρσης από την ζωή των Ελλήνων, προκειμένου να καταστούν οι Έλληνες μία απρόσωπη και χωρίς όραμα κοινωνία, μία κοινωνία χωρίς μνήμη, χωρίς ταυτότητα, χωρίς αντιστάσεις, εύκολα διαχειρήσιμη. Σήμερα δε, μεθοδεύεται και η διάλυση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, έτσι που τα περισσότερα Ελληνόπουλα θα μένουν χωρίς δυνατότητα σπουδών σε Ελληνικά ΑΕΙ.

β) Το όραμα που ως Έλληνες δεν έχουμε και υποχρεούμεθα να αποκτήσουμε

Αυτή την ιστορική  στιγμή είμεθα υποχρεωμένοι, αν θέλουμε να υπάρξει στον μέλλον ελληνική Ελλάδα και αν θέλουμε να υπάρξουν Έλληνες με ελληνική συνείδηση και ταυτότητα, είτε στην Ελλάδα είτε εκτός αυτής, να πετύχουμε και να ενεργοποιήσουμε τον άριστο εαυτό μας, ως άτομα, ως κοινωνία, ως νέοι, ως γέροι, ως μαθητές, ως επιστήμονες, ως καλλιτέχνες, ως διανοούμενοι, ως επιχειρηματίες, ως εκκλησία, ως πολιτικοί, ως ομογένεια, ως άνδρες, ως γυναίκες.

Για να γίνει αυτό θα πρέπει είτε ως άτομα είτε ως ομάδες και κοινότητες και ως κοινωνία ολόκληρη να εφαρμόσουμε την αρχαία αλλά πάντα επίκαιρη συμβουλή των σοφών και δασκάλων μας, τον Όμηρο, τον Ηράκλειτο, τον Πυθαγόρα, τους τραγικούς μας ποιητές, τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη μέχρι όλους τους μεγάλους δασκάλους της Εκκλησίας που ακατάπαυστα και χωρίς φειδώ κόπου, μόχθου και αίματος μας άφησαν μία τεράστια πνευματική και πολιτιστική παρακαταθήκη αλλά και ένα ιερό χρέος προς την ιστορία μας.

Και η συμβουλή αυτή συμπυκνώνεται στο: «τί έκανα που δεν έπρεπε να κάνω, τί δεν έκανα που έπρεπε να κάνω, τί πρέπει να κάνω στο μέλλον και τί δεν πρέπει να κάνω». Και όλα αυτά σημαίνουν με μία λέξη την Ενότητα που θα έπρεπε, που πρέπει και που θα πρέπει να έχουμε ως ελληνική αλλά και ως ελλαδική κοινωνία. Όταν οι τριακόσιοι του Λεωνίδα αποφάσισαν να πεθάνουν έως ενός μαζί με τον βασιλιά των, τότε επέτυχαν μια δυσθεώρητη ενότητα και έγιναν μία ψυχή και ένα σώμα. Το ίδιο συνέβη σε κάθε ιστορική μας στιγμή που χρειάστηκε να θυσιαστούμε για το κοινό καλό. Όμως το αίσθημα, ή καλύτερα, το βίωμα ενότητας και συμμετοχής ή μετοχής, επί τω αυτώ, είναι αποτέλεσμα αληθινής παιδείας και δείκτης υψηλής ατομικής και συλλογικής νοημοσύνης.

Δεν είναι τυχαίο που, όταν η δυτική Ευρώπη άρχισε να σπουδάζει σε βάθος την ελληνική παιδεία, τότε μπόρεσε και συμπύκνωσε το όραμα της δικής της αναγέννησης και του δικού της διαφωτισμού, έστω και με πολλές ατέλειες, στο τρίπτυχο: «αδελφοσύνη, ελευθερία, ισότητα».

Και η ενότητα που επέτυχαν οι Έλληνες, όποτε το επέτυχαν, ήταν κάτι πολύ ωφέλιμο όχι μόνο για τούς εαυτούς των αλλά για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Αρκεί να δούμε το θαύμα των Αλεξανδρινών χρόνων, μέσω του οποίου εκπολιτίστηκε όλη η οικουμένη και γέμισε ο κόσμος πόλεις, πανεπιστήμια, στάδια, θέατρα και βιβλία. Και αυτή η ενότητα του Ελληνισμού ευεργέτησε ολόκληρη την ανθρωπότητα, οδηγώντας την στην -έστω με ατέλειες- χριστιανική και εκκλησιαστική της ενότητα, η οποία αποτέλεσε την γέφυρα για να περάσει ο άνθρωπος από την κατάσταση της βαρβαρότητας στον πολιτισμό.

Και κατά το 1821 πετύχαμε, όσο είμαστε ενωμένοι, να διαλύσουμε μια αυτοκρατορία και υπερδύναμη της εποχής εκείνης. Μετά διχαστήκαμε και γίναμε προτεκτοράτο και αποικία. Το ίδιο αργότερα, ενωθήκαμε ως λαός και αναχαιτίσαμε τον φασισμό και τον χιτλερικό ναζισμό, συμβάλλοντας στην διάσωση της παγκόσμιας δημοκρατίας, αλλά μετά διχαστήκαμε σε δεξιούς και αριστερούς και καταστρέψαμε ό,τι είχε μείνει όρθιο από την γερμανική κατοχή. Μα το ίδιο δεν συνέβη με την Μικρασιατική Καταστροφή, ή την γενοκτονία τού Πόντου, ή αργότερα με την καταστροφή και αφανισμό του Ελληνισμού της Πόλης ή της Κύπρου;

Και το περιβόητο «Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών» και τα βασανιστήρια στην χουντική ΕΣΑ δεν μας έφεραν την οικογένεια Παπανδρέου ως Σωτήρα; Που, δυστυχώς, ήταν ο σύγχρονος Δούρειος Ίππος για να φθάσουμε στην σημερινή καταστροφή των Μνημονίων, αφού ο περιβόητος σοσιαλισμός του ΠΑΣΟΚ κατέστρεψε την ελληνική οικονομία και την αντικατέστησε με τον εξωτερικό δανεισμό και την φαινομενική οικονομική ευρωστία, για να αποκοιμηθούν οι Έλληνες.

Και μήπως δεν ήταν η κατευθυνόμενη διαμάχη δεξιάς – αριστεράς στην Ελλάδα που έφερε την Χούντα και ό,τι δεινό μετά ακολούθησε; Και ποιος, αλήθεια, σήμερα δεν βλέπει πως ΣΥΡΙΖΑ και Χρυσή Αυγής θα είναι εκείνοι που θα τελειώσουν ό,τι οι προγενέστεροί των άφησαν ημιτελές, εννοώ την ολοκλήρωση του διωγμού των Ελλήνων από την Ελλάδα, είτε γεωγραφικά είτε πνευματικά, ή και τα δύο μαζί;

Τέλος, εμείς οι πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και όσοι άλλοι έχουμε την ευχέρεια σκέψης και δράσης να παραμείνουμε απλοί θεατές στον όλο και πιο ανηφορικό Γολγοθά που κάποιοι επιβάλλουν στον λαό μας και στην χώρα μας;

Δεν μπορούμε στην όποια ασφάλειά μας να μένουμε απαθείς στην παρούσα τιμωρητική και παραδειγματική σταύρωση του λαού μας και αργότερα κι άλλων λαών. Όπως στο έπος του ‘40 είπαμε όχι στον Ναζισμό και υψώσαμε το ανάστημά μας στους φονείς της ευρωπαϊκής και παγκόσμιας Δημοκρατίας, έτσι πρέπει να πράξουμε και αυτή την στιγμή.

Αν εμείς δεν προδώσουμε τούς εαυτούς μας, τότε όλοι οι λαοί και οι ευαίσθητοι άνθρωποι θα μας στηρίξουν. Αυτή την στιγμή οι Έλληνες καλούνται να δείξουν πως όχι μόνο δεν είναι οι δήθεν "τεμπέληδες" της Μεσογείου, αλλά πως και τώρα -όπως και πάντα- ήταν οι πραγματικοί και αδάμαστοι εργάτες και υποστηρικτές της ελευθερίας, της ανθρωπιάς και της δημοκρατίας όλων των λαών και όλων των ανθρώπων. Τέλος, κανείς δεν μπορεί να μας βγάλει από την ιστορία, εάν εμείς μόνοι μας δεν παραιτηθούμε από αυτήν.

γ) πρόταση και προτάσεις

Ύστερα από αυτά και για να ξανα-λειτουργήσει ο ελληνικός κόσμος, επείγει να δημιουργηθεί ένα ελληνικό συμβούλιο από τους αρίστους των Ελλήνων στην Ελλάδα και στην Ομογένεια του κόσμου. Μάλιστα δε, στο συμβούλιο αυτό θα πρέπει να μετέχουν και οι των αρίστων των Φιλελλήνων. Εδώ ο όρος άριστος πρέπει να εννοηθεί πρώτον ως, ότι άριστος είναι μόνον ο Θεός και, ακολούθως, όσοι εκ των ανθρώπων οι οποίοι, μολονότι από πραγματική αρετή θεωρούν τον εαυτόν των ως τον ελάχιστο και χείριστο όλων, όμως πάσχουν για το όλον και θέλουν να μένουν τελευταίοι, μέχρις ότου γίνουν όλοι οι άλλοι πρώτοι. Και όσοι εκ των ανθρώπων, ενώ έχουν υψωθεί σε μεγάλα επίπεδα γνώσης και πνευματικής ή λοιπής δεξιότητας, όμως δεν διακατέχονται οι ίδιοι από την ψυχική και πνευματική ασθένεια της εξουσίας επί των άλλων. Όσοι δηλαδή βιώνουν ως θεμελιώδη αλήθεια ότι «κάλλιον εστί το διδούναι ή το λαμβάνειν». Και όσοι δείχνουν όχι τον εαυτόν των αλλά τους άλλους ως αρίστους, και δεν αυτο-προτείνονται ή δεν έχουν ουδεμία ανάγκη να αυτο-προταθούν, παρά μόνον αν τους το απαιτήσουν οι άλλοι δέχονται να προσφέρουν τις υπηρεσίες των στην κοινότητα.

Προσωπικά είμαι πεπεισμένος ότι τόσο στον ελλαδικό και κυπριακό όσο και στον ομογενειακό Ελληνισμό υφίσταται ένας κόσμος Ελλήνων με καθαρή καρδιά, με αγνά αισθήματα αλλά και με πραγματικές ικανότητες, ικανός να δημιουργήσει μια ιστορική παρέμβαση στα ελληνικά δρώμενα. Απλώς αυτός ο κόσμος μένει ανενεργός.

Σήμερα λοιπόν είναι χρέος όλων μας να δείξουμε και να παροτρύνουμε τους αρίστους των Ελλήνων να συστήσουν ένα παγκόσμιο συμβούλιο για την στήριξη και διάσωση της Ελλάδος ως δημοκρατική και ελεύθερη χώρα αλλά και ενεργοποίησης του απανταχού Ελληνισμού.

Το συμβούλιο αυτό θα εργαστεί προκειμένου :

– Να στηριχθεί και να ενθαρρυνθεί ψυχολογικά η ελληνική κοινωνία, προτού εμφανίσει συμπτώματα ανεξέλεγκτης βίας και κοινωνικής παράκρουσης.

– Να ενημερωθεί κάθε Έλληνας αλλά και κάθε ευαίσθητος άνθρωπος στον διεθνή χώρο για την παρούσα εξαθλίωση της ελληνικής κοινωνίας αλλά και την μεθοδευμένη λεηλασία της Ελλάδος και του ελληνικού λαού.

– Να διασωθεί η ελληνική οικονομία και να παραμείνει ελληνικός ο δημόσιος ελληνικός πλούτος.

– Να καταγγελθούν σε διεθνή δικαστήρια όλες οι παράνομες και συγκεκαλυμμένες μεθοδεύσεις που ανάγκασαν την Ελλάδα να υπαχθεί στο ΔΝΤ και στα καταστροφικά Μνημόνια. Και να απαιτηθεί κάθε νόμιμο ξένο χρέος προς την Ελλάδα.

– Να εξυγιανθεί και να ανανεωθεί ο ελληνικός πολιτικός βίος αλλά και να καταγγελθούν όσοι ευθύνονται για την παρούσα εθνική τραγωδία.

– Να στηριχθεί η κοινωνική οικονομία και να καταπολεμηθεί η φτώχεια στην Ελλάδα.

– Ο Ελληνισμός να αποκτήσει πνεύμα ενότητας και να επιτύχει τη συνέργεια σε κοινό όραμα παιδείας και πολιτισμού κάθε ευαίσθητου Έλληνα στην Ελλάδα και στην Ομογένεια αλλά και κάθε ευγενή και ευαίσθητου φιλέλληνα.

– Η Ελλάδα να καταστεί παγκόσμιο σχολείο πολιτισμού και δημιουργικής συνάντησης ανθρώπων και πολιτισμών.

– Κάθε Έλληνας μαθητής, φοιτητής, επιστήμονας, γέρος ή νέος ή όποιος άλλος στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, να μπορεί να γνωρίζει την ιστορία, την γλώσσα, την φιλοσοφία και ολόκληρη την ελληνική πολιτιστική κληρονομιά.

– Η ελληνική γλώσσα και ο διαχρονικός πολιτισμός να καταστούν παγκόσμιο Αγαθό.

– Να δημιουργηθούν σχολεία και πανεπιστήμια ελληνικού πολιτισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό.

– Να δημιουργηθεί ένα ελληνικό Ταμείον για την καταπολέμηση της φτώχειας και την ενδυνάμωση της ελληνικής οικονομίας.

– Να δίδονται μαζικές υποτροφίες στα Ελληνόπουλα που θέλουν και μπορούν να σπουδάζουν σε ελληνικά ή ξένα Πανεπιστήμια, αλλά αδυνατούν λόγω φτώχειας.

– Γενικότερα, να επιχειρηθεί με καινοτόμο και αποφασιστικό τρόπο η σύζευξη επιστήμης – τεχνολογίας – πολιτισμού – οικονομίας και πολιτικής.

Τέλος, εδώ μπορούν όλοι οι συνάδελφοι στην Ελλάδα ή την αλλοδαπή να εμπλουτίσουν με την δική των σοφία όσα η δική μου μονομέρεια δεν μπόρεσε να σκεφθεί και να συμπεριλάβει.

* Ο Γιώργος Π. Παύλος είναι Αν. Καθ. ΔΠΘ [ http://www.gpavlos.gr ]

Σημείωση από τΜτΒ: Το άρθρο ήλθε με το ηλεκρονικό ταχυδρομείο.

Αν θέλετε ευρώ ετοιμαστείτε να φύγετε

Ο Χα Τζουν Τσανγκ, οικονομολόγος – «δάσκαλος» του Ραφαέλ Κορέα, μιλά για την ανύπαρκτη ελεύθερη αγορά και την ευρωζώνη.

 

Συνέντευξη στον Άρη Χατζηστεφάνου

 

Στην «πιάτσα» των οικονομολόγων είναι γνωστός σαν «δάσκαλος» του προέδρου του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα. Με ένα πλούσιο βιογραφικό, όμως, που περιλαμβάνει διαφορετικά πόστα, από την Παγκόσμια Τράπεζα και το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ μέχρι ανθρωπιστικές οργανώσεις σε όλο τον κόσμο, ο Χα Τζουν Τσανκ είναι κάτι περισσότερο από πηγή έμπνευσης για τους ηγέτες της Νότιας Αμερικής.

Στο τελευταίο του βιβλίο, με τίτλο Αλήθειες που δεν μας λένε για τον Καπιταλισμό (Εκδόσεις Καστανιώτη) καταρρίπτει 23 μύθους που έγιναν καραμέλα για χιλιάδες οπαδούς του νεοφιλελευθερισμού. Μήπως ο πληθωρισμός είναι μια κάποια λύση για χώρες όπως η Ελλάδα; Μπορεί ένα πλυντήριο ρούχων να είναι σημαντικότερο από το Ίντερνετ;

Το Unfollow τον συνάντησε στην Αθήνα και μίλησε μαζί του για το ευρώ, την Αργεντινή και την Ισλανδία αλλά και τις ιδιωτικοποιήσεις και τις τράπεζες.

Στο βιβλίο σας λέτε ότι δεν υπάρχει ελεύθερη αγορά; Και αυτό που ζούμε τι είναι;

Οι άνθρωποι συχνά πιστεύουν ότι η ελεύθερη αγορά αποτελεί νόμο της φύσης και συνεπώς οι κυβερνήσεις δεν πρέπει να παρεμβαίνουν. Όλες οι αγορές όμως, όσο ελεύθερες και αν δείχνουν, έχουν περιορισμούς και κανόνες Στο βιβλίο μου χρησιμοποιώ το παράδειγμα της παιδικής εργασίας η οποία ήταν πολύ διαδεδομένη το 19ο αιώνα. Όταν λοιπόν κάποιοι ζήτησαν να τεθούν περιορισμοί, οι άνθρωποι της ελεύθερης αγοράς αντέδρασαν λέγοντας ότι έτσι υποσκάπτονται τα θεμέλια της ελεύθερης οικονομίας. «Αν τα παιδιά θέλουν να δουλέψουν», έλεγαν «και κάποιοι θέλουν να τα προσλάβουν εσείς τι πρόβλημα έχετε». Σήμερα βέβαια ούτε οι πιο φανατικοί θιασώτες της ελεύθερης αγοράς δεν θα υποστήριζαν την επαναφορά της παιδικής εργασίας.

Η κυβερνητική παρέμβαση λοιπόν υπάρχει παντού απλώς δεν την καταλαβαίνουμε γιατί αποδεχόμαστε τις κοινωνικές και ηθικές αρχές που την διέπουν.

Ο νεοφιλελευθερισμός όμως βγήκε ενισχυμένος ακόμη και από την παρ' ολίγον ολοκληρωτική κατάρρευση του 2008.

Είναι πράγματι αξιοπερίεργο ότι οι ιδέες της αγοράς επιβίωσαν της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008. Οποιαδήποτε άλλη ιδέα αν προκαλούσε τέτοια καταστροφή θα είχε τεθεί εκτός νόμου. Σκεφτείτε να κυκλοφορούσε ένα φάρμακο που θα σκότωνε εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και θα προκαλούσε κύματα ανεργίας. Κανείς δεν θα επέτρεπε να ξαναχρησιμοποιηθεί. Αυτοί που κερδίζουν όμως από τις ιδέες της αγοράς έκαναν ότι περνούσε από το χέρι τους για τις προστατέψουν από κάθε κριτική.

Φυσικά κάποια πράγματα άλλαξαν. Στο παρελθόν αν αμφισβητούσες το νεοφιλελευθερισμό σε θεωρούσαν παρανοϊκό. Τώρα υπάρχουν αρκετοί που τολμούν σταδιακά να το κάνουν.

Στο βιβλίο σας μιλάτε επίσης για το μύθο του πληθωρισμού. Θα μπορούσε μια δόση πληθωρισμού να βοηθήσει μια χώρα σαν την Ελλάδα;

Ο πληθωρισμός απειλεί όσους έχουν σταθερά εισοδήματα σε ονομαστικούς όρους. Αυτό βέβαια αφορά και έναν συνταξιούχο κυρίως όμως αφορά τους πλούσιους που έχουν μεγάλα περιουσιακά στοιχεία. Για να διατηρήσουν λοιπόν τον πλούτο τους θέλουν τον χαμηλότερο δυνατό πληθωρισμό. Οι κυβερνήσεις για να ικανοποιήσουν αυτή τη μανία λαμβάνουν αποφάσεις που αυξάνουν την ανεργία και μειώνουν τη ζήτηση. Οι απλοί άνθρωποι λοιπόν μπορεί να απειλούνται από τον πληθωρισμό αλλά απειλούνται πολύ περισσότερο από την ανεργία. Οι πλούσιοι όμως που πλήττονται περισσότερο έχουν τεράστια δύναμη και κινητοποιούν πολιτικές δυνάμεις προς το συμφέρον τους.

Ο πληθωρισμός είναι ο καλύτερος τρόπος για να μειώσετε το χρέος σας στην Ελλάδα. Καμία χώρα δεν ξέφυγε από μεγάλες κρίσεις χρέους χωρίς κάποιο επίπεδο πληθωρισμού. Αυτό δεν σημαίνει βέβαια ότι πρέπει να αφεθεί εκτός ελέγχου. Ο πραγματικός κίνδυνος προέρχεται από τον αποπληθωρισμό γιατί τότε το πραγματικό μέγεθος του χρέους αυξάνεται. Το πρόβλημα για εσάς είναι ότι δεν μπορείτε να έχετε το επίπεδο πληθωρισμού που χρειάζεστε λόγο της ευρωζώνης;

Προτείνετε να εγκαταλείψουμε το ευρώ;

Παραδόξως ο μόνος τρόπος για να μείνει η Ελλάδα στο ευρώ είναι να προετοιμαστεί για να φύγει. Μόνο αν έχεις ένα αξιόπιστο σχέδιο εξόδου θα σε πάρει σα σοβαρά η Γερμανία και θα αποδεχτεί πραγματική μείωση του χρέους αλλά και μια αναπτυξιακή δημοσιονομική πολιτική. Διαφορετικά οδηγείστε σε αργό θάνατο. Μέσα σε τρία χρόνια καταστράφηκε σημαντικό τμήμα της ελληνικής οικονομίας και αν συνεχίσετε έτσι για μερικά ακόμη χρόνια η οικονομία δεν θα μπορέσει ποτέ να ανακάμψει.
Κοιτάξτε την Ισλανδία και την Αργεντινή που υποτίμησαν το νόμισμά τους, αρνήθηκαν να πληρώσουν ορισμένα χρέη και έθεσαν φραγμούς στη ροή κεφαλαίων. Η Ισλανδία είχε μεγαλύτερη τραπεζική κρίση από την Ελλάδα και ήδη ανακάμπτει. Η Αργεντινή μετά τη στάση πληρωμών του 2002 έγινε η ταχύτερα αναπτυσσόμενη χώρα της Λατινικής Αμερικής με ετήσιους ρυθμούς κοντά στο 7.5%.
Δεν λέω ότι η έξοδος από το ευρώ είναι εύκολη αλλά δεν είναι το τέλος του κόσμου. Φυσικά για να πετύχετε τους ρυθμούς ανάπτυξης της Ισλανδίας και της Αργεντινής απαιτούνται και άλλα μέτρα που θα αυξήσουν την παραγωγικότητα και τις εξαγωγές. Αν όμως είδατε ότι καλύτερο είχε να σας δώσει η ευρωζώνη ίσως είναι καλύτερα να την εγκαταλείψετε.

Οι οπαδοί του ευρώ θα απαντήσουν ότι η Αργεντινή τα κατάφερε γιατί είχε πετρέλαιο.

Είναι ένας από τους μύθους, όπως λόγου χάρη ότι είχε ρεκόρ εξαγωγών σόγιας. Φυσικά όλα αυτά έπαιξαν κάποιο ρόλο αλλά δεν ήταν τόσο καθοριστικός. Μην ξεχνάτε ότι εξαγωγές της Αργεντινής ως ποσοστό του ΑΕΠ είναι μικρές. Πρέπει κάποτε να ξεπεράσουμε το μύθο που λέει ότι μόνο αν έχεις πετρέλαιο ή κάποιο άλλο προϊόν μπορείς να πετύχεις ανάκαμψη.

Ποια θα έπρεπε να είναι η προτεραιότητα της Ελλάδας;

Πρέπει να κερδίσετε το χαμένο έδαφος στην παραγωγή. Τα τελευταία δέκα χρόνια γίνατε απλώς ο τουριστικός προορισμός της βόρειας Ευρώπης και καταστρέψατε τη βιομηχανική παραγωγή, τις ναυπηγοεπισκευαστικές κατασκευές κτλ. Δεν είναι εύκολο αλλά και η Κίνα και η Νότια Κορέα ξεκίνησαν από το μηδέν αποδεικνύοντας ότι δεν είναι αδύνατο.

Οι ιδιωτικοποιήσεις αποτελούν λύση;

Υπάρχουν ιδιωτικοποιήσεις που μπορεί να λειτουργήσουν. Συνήθως όμως αυτό που συμβαίνει, ειδικά όταν πουλάς σε ξένες εταιρείες, είναι ότι απογυμνώνουν την επιχείρηση από τα περιουσιακά της στοιχεία και ύστερα την κλείνουν και φεύγουν. Η Ισπανία ακολουθούσε αυτή την πρακτική στη Λατινική Αμερική. Οι αερογραμμές της Αργεντινής και άλλων χωρών λόγου χάρη αγοράστηκαν από την ισπανική Iberia η οποία κράτησε όλες τις κερδοφόρες διαδρομές. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρξουν τεράστια προβλήματα στις λατινοαμερικάνικες εταιρείες οι οποίες στο τέλος χρεοκόπησαν.

Ζήσατε τέτοιες συνθήκες και στη χώρα σας τη Νότια Κορέα;

Ναι, μετά την οικονομική κρίση το ΔΝΤ ανάγκαζε τη χώρα να πουλά σε ξένες εταιρείες με προνόμια που δεν μπορείτε να φανταστείτε. Στην περίπτωση λόγου χάρη της εξαγοράς της Daewoo από την General Motors η κυβέρνηση πλήρωνε όλες τις ζημιές και η GM απλώς έπαιρνε τα κέρδη.

Επίσης η ιδιωτικοποίηση των τραπεζών προκάλεσε τεράστια προβλήματα. Οι τράπεζες αρχικά εθνικοποιήθηκαν, με την έννοια της διάσωσης, από το κράτος και ύστερα ξεπουλήθηκαν σε ελάχιστο χρονικό διάστημα και σε πολύ χαμηλές τιμές. Και μόνο με αυτή τη διαδικασία χάθηκαν πολλά χρήματα των φορολογούμενων. Στη συνέχεια όμως, οι ξένες τράπεζες που μπήκαν στην αγορά δεν δανειοδοτούσαν τις παραγωγικές επιχειρήσεις της χώρας, ώστε να ενισχυθεί η εθνική οικονομία, αλλά έδιναν ενυπόθηκα δάνεια κατοικίας. Ο δανεισμός στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις έπεσε κατά 30-40% και πολλές μικρομεσαίες δεν μπόρεσαν να αναπτυχθούν με αποτέλεσμα να μειωθεί η ανάπτυξη όλης της χώρας.

ΠΗΓΗ: Unfollow Ιανουάριος 2013. Το είδα: http://info-war.gr/2013/03/….83/ 

Κράτος και Αλήθεια

 

Του Βασίλη Ξυδιά

 

Σχόλιο στὸ δοκίμιο τοῦ  Χάμπερμας «Ἡ θρησκεία στὴ  δημόσια σφαίρα».
Ἢ μιὰ ἄλλη ἐκδοχὴ γιὰ τὸ τί σημαίνει τὸ εὐαγγελικὸ:

 «Ἀπόδοτε  οὖν  τὰ  Καίσαρος  Καίσαρι  καὶ  τὰ  τοῦ  θεοῦ  τῷ  θεῷ»

(Μτ. 22,21) 

 

Ἀρκετὰ χρόνια τώρα ὁ Χάμπερμας προτείνει στοὺς ὀπαδοὺς τοῦ πολιτικοῦ καὶ κοινωνικοῦ φιλελευθερισμοῦ νὰ ἀποδεχθοῦν τὸ γενναῖο ἄνοιγμα τοῦ κοσμικοῦ κράτους πρὸς τὴ θρησκευτικὴ πίστη καὶ τὶς θρησκευτικὲς παραδόσεις. Μὲ τὸ κείμενο ποὺ δημοσιεύεται τώρα στὴ «Σύναξη» (τ. 124, σελ. 16) κάνει ἕνα ἀκόμα βῆμα στὸν ἴδιο δρόμο.

 Ἐνῶ ἄλλοι φιλελεύθεροι διανοούμενοι θεωροῦν πὼς οἱ πιστοὶ ποὺ μετέχουν στὸ δημόσιο διάλογο ὀφείλουν νὰ μεταγράφουν τὸν λόγο τους στὸ κοσμικὸ νοηματικὸ πλαίσιο, ὁ Χάμπερμας ζητᾶ νὰ γίνονται δεκτὲς στὴ δημόσια πολιτικὴ συζήτηση οἱ θρησκευτικὲς ἀπόψεις καὶ τὰ θρησκευτικὰ ἐπιχειρήματά ἔτσι ἀκριβῶς ὣς ἔχουν μὲ καθαρὴ τὴ θρησκευτικὴ νοηματοδότηση καὶ τὴ θρησκευτικὴ λογικὴ θεμελίωσή τους, τὸν θρησκευτικὸ ἐν γένει χαρακτήρα τους. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν ὁ Γερμανὸς ‘μεταμαρξιστὴς' στοχαστὴς δίνει ἄλλο βάθος στὴ συνταγματικὴ ἐλευθερία τοῦ θρησκεύειν ὑπερβαίνοντας τὴν ‘πολιτικῶς ὀρθὴ' θρησκευτικὴ ‘ἀνεκτικότητα' (tolerance). Κατ' οὐσίαν εἰσηγεῖται ἕνα εἶδος συμφιλίωσης τῆς ἐκκοσμίκευσης μὲ τὶς θρησκεῖες στὸ πλαίσιο τῆς ‘μετα-κοσμικῆς', ὅπως τὴ λέει, κοινωνίας καὶ τῆς ‘μετα-μεταφυσικῆς' σκέψης.

***

Κατ' ἐμὲ ἡ συλλογιστικὴ τοῦ Χάμπερμας κινεῖται σὲ δύο ἐπίπεδα. Τὸ πρῶτο ἐπίπεδο εἶναι ὁ διάλογος ποὺ ἐπιχειρεῖ – κυρίως μὲ τὸν Ρῶλς, ἀλλὰ καὶ μὲ ἄλλους φιλελεύθερους διανοητὲς – γιὰ τοὺς ὅρους μὲ τοὺς ὁποίους μποροῦν νὰ γίνουν δεκτὲς στὸ σύγχρονο ἐκκοσμικευμένο δημόσιο περιβάλλον οἱ θρησκευτικὲς ἀπόψεις. Εἶναι ἕνα θέμα ποὺ τὸ φιλελεύθερο στρατόπεδο ὑποχρεοῦται, ὅπως φαίνεται, νὰ ἀντιμετωπίσει. Διότι παρὰ τὴν ἀδιαμφισβήτητη ὑποχώρησή τους, οἱ θρησκεῖες ἐξακολουθοῦν νὰ διατηροῦν σημαντικὴ θέση στὶς συνειδήσεις τῶν ἀνθρώπων. Τὶς τελευταῖες μάλιστα δεκαετίες ἐπιστρέφουν δυναμικὰ σὲ διεθνὴ κλίμακα, διεκδικώντας ἐκ νέου τὴν πνευματικὴ ἢ καὶ τὴν πολιτικὴ ἀκόμα πρωτοκαθεδρία, βίαια κάποιες φορές. Τὰ περιγράφει ὅλα αὐτὰ ὁ Χάμπερμας στὸ δοκίμιό του. Ὀφείλει λοιπὸν τὸ ἄθρησκο ἢ ‘οὐδετερόθρησκο' σύγχρονο κράτος νὰ ρυθμίσει τὶς σχέσεις του πρὸς τὰ ἄτομα καὶ τὶς ἐπιμέρους κοινότητες, ποὺ ἐνῶ ἐπιμένουν νὰ μετέχουν στὴ δημόσια πολιτικὴ συζήτηση, ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ διατηροῦν μιὰ ἰδιαίτερη (‘περιεκτική' τὴν ἀποκαλεῖ ὁ Ρῶλς) θρησκευτικὴ ἀντίληψη περὶ Ἀγαθοῦ ἢ περὶ Ἀλήθειας περὶ τῶν ἀξιῶν, δηλαδή, ἢ τοῦ νοήματος τῆς ζωῆς. Ἑπομένως, στὸ πρῶτο αὐτὸ ἐπίπεδο τὸ ἐρώτημα εἶναι: πῶς μπορεῖ νὰ συνδυαστεῖ στὴ σύγχρονη κοινωνία ἡ πολιτικὴ ἑνότητα μὲ τὸν πνευματικό, ἠθικὸ καὶ πολιτιστικὸ πλουραλισμό. Κι ἐδῶ ὁ Χάμπερμας ἐμφανίζεται πολὺ πιὸ ἀνοικτὸς ἀπέναντι στὶς θρησκεῖες ἀπ' ὅ,τι ὁ Ρῶλς καὶ ἡ σχολή του.

Παρὰ τὴν πληθώρα, ὅμως, τῶν ἐπιχειρημάτων ποὺ παραθέτει στὸ ἐπίπεδο τοῦ συζητούμενου ρυθμιστικοῦ-συνταγματικοῦ ζητήματος – εἴτε περὶ τῶν δικαιωμάτων τῶν πολιτῶν, εἴτε περὶ τῶν ἐπιστημολογικῶν ὁρίων τοῦ λόγου κ.τ.ὅ. – θεωρῶ πὼς τὸ πραγματικὸ προσωπικὸ κίνητρο τοῦ Χάμπερμας βρίσκεται σ' ἕνα δεύτερο ἐπίπεδο, ποὺ ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴ βαθειὰ ἀνησυχία του γιὰ τὴν τύχη τῆς ἐκκοσμίκευσης καὶ γιὰ τὸ μέλλον τῆς δημοκρατίας γιὰ τὸ μέλλον τῆς ἴδιας ἐν τέλει τῆς πολιτικῆς. Ἀφετηρία του, μ' ἄλλα λόγια, δὲν εἶναι ἡ συνταγματικὴ ὑποχρέωση τοῦ κράτους νὰ σέβεται τὴν ἐνιαία πολιτικὴ ὑπόσταση τῶν πιστῶν πολιτῶν του καὶ νὰ μὴν τοὺς ὑποχρεώνει νὰ διαχωρίζουν τὴν ἰδιωτικὴ ἀπὸ τὴ δημόσια ταυτότητά τους (βλ. τμῆμα 4, § 1η). Τὸν κινεῖ πολὺ περισσότερο ὁ φόβος μήπως ἡ ἀπόσυρση τῆς θρησκείας στὴν ἰδιωτικὴ σφαίρα σημάνει τὴν ἀποκοπὴ τῆς κοσμικῆς κοινωνίας ἀπὸ σημαντικές, ὅπως τὶς χαρακτηρίζει, πηγὲς δημιουργίας νοήματος καὶ ταυτότητας (βλ. τμῆμα 4, § 3η), γεγονὸς ποὺ μὲ τὴ σειρά του μπορεῖ, ὅπως λέει, νὰ ἀποβεῖ διαλυτικὸ γιὰ τὸν ἑνοποιὸ μεταξὺ τῶν πολιτῶν σύνδεσμο πολιτειακῆς ἀλληλεγγύης, χωρὶς τὸν ὁποῖο δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξει τὸ φιλελεύθερο κράτος (βλ. τμῆμα 5, § 1η). [1]

Κοντολογὶς ὁ Χάμπερμας φοβᾶται τὴν ἱστορικὴ ἀποτυχία τοῦ ἐκκοσμικευτικοῦ ἐγχειρήματος. Γιὰ τὴν ὁποία, μάλιστα, δὲν θεωρεῖ ὑπεύθυνο τὸν ὡς τώρα κύριο ἀντίπαλο, τὶς παραδοσιακὲς θρησκεῖες, ἀλλὰ τὸν ‘ἐκτροχιασμό' τῆς ἴδιας τῆς ἐκκοσμίκευσης.^[2] Τὸ λέει ξεκάθαρα στὴ συζήτηση μὲ τὸν Πάπα, ὅπου θρηνεῖ γιὰ τὴ μεταμόρφωση τῶν πολιτῶν σὲ «ἀπομονωμένες, ἰδιοτελῶς ἐνεργοῦσες μονάδες» ποὺ στρέφουν «σὰν ὅπλα τὰ ὑποκειμενικὰ δικαιώματά τους ἡ μία ἐναντίον τῆς ἄλλης». Κατάσταση κοινωνικῆς διαλύσεως, ποὺ ἐπιτείνεται στὸ πλαίσιο τῆς «πολιτικὰ ἀτιθάσευτης» παγκόσμιας οἰκονομίας καὶ κοινωνίας ἐκεῖ ὅπου συρρικνώνεται ὁ δημόσιος ἔλεγχος καὶ ἡ δημοκρατικὴ διαβούλευση «δὲν ἐπηρεάζει πλέον τὶς διαδικασίες λήψης ἀποφάσεων». Κι ἔτσι ἀναδύεται τὸ φάσμα μιᾶς παγκόσμιας κοινωνίας «σὲ μεγάλο βαθμὸ κατακερματισμένης», ποὺ δὲν ἑνοποιεῖται παρὰ μόνο ἀπὸ τὶς λειτουργίες τῆς ‘ἀγορᾶς'.^[3] Καὶ ποὺ κινδυνεύει νὰ καταλήξει σὲ μιὰ ‘μετα-αληθινὴ' δημοκρατία ἕνα κράτος ἀδιάφορο γιὰ κάθε ἔννοια ἀληθείας, ὅπου μετρᾶ μόνο ἡ λειτουργικότητα καὶ ἡ ἀποτελεσματικότητα τῶν μηχανισμῶν, μιὰ καρικατούρα τῆς δημοκρατίας (βλ. τμῆμα 6, § 8η). Κι ὅλα αὐτὰ – τὸ ξαναλέμε – εἶναι παιδιὰ και παράγωγα τῆς ἴδιας τῆς ἐκκοσμίκευσης.

Ἀπέναντι σ' αὐτὸ τὸ κρίσιμο γιὰ τὸ ἐκκοσμικευτικὸ ἐγχείρημα ἱστορικὸ σταυροδρόμι, τὸ ζήτημα ποὺ κατ' οὐσίαν θέτει πρὸς συζήτηση ὁ Χάμπερμας δὲν εἶναι τὸ τί θὰ κάνουμε μὲ τὶς θρησκεῖες – αὐτὸ δηλαδὴ ποὺ ἀπασχολεῖ τοὺς ἄλλους φιλελεύθερους συνομιλητές του – ἀλλὰ τὸ τί κινδυνεύουμε νὰ πάθουμε χωρὶς αὐτές. Ἔτσι, δίχως νὰ ἐγκαταλείπει τὸ κοσμικὸ πρόταγμα, καὶ χωρὶς βέβαια νὰ περιμένει ἀπὸ τὶς θρησκεῖες καὶ μόνο τὴ λύση, δὲν ἀρκεῖται στὸ νὰ συγκαταβαίνει ἁπλῶς πρὸς τὶς θρησκευτικὲς κοινότητες καὶ παραδόσεις μὲ τὴ γνωστή, κρυφὴ ἢ φανερή, ὑπεροψία τῶν πάσης φύσεως ἄθεων καὶ ‘προοδευτικῶν' ἀλλὰ στρέφεται μὲ σεβασμὸ καὶ ἐλπίδα πρὸς αὐτές, ἀναζητώντας τὰ ‘προπολιτικά', ὅπως τὰ λέει, ἐρείσματα τῆς ἀλληλεγγύης τῶν πολιτῶν καὶ τῆς πολιτικῆς ἑνότητας τοῦ κοσμικοῦ κράτους. Ἀναμένει ἀπὸ τὶς κοινότητες τῶν πιστῶν νὰ ἐνταχθοῦν θετικὰ στὸ ἐκκοσμικευτικὸ πρόγραμμα γιὰ νὰ τοῦ μεταγγίσουν τὴν «εἰδικὴ δύναμη» ποὺ ἔχουν να στηρίζουν τὶς εὐάλωτες ἰδιαίτερα μορφὲς κοινοτικῆς ζωῆς καὶ νὰ μεταφέρουν «πιθανὰ περιεχόμενα ἀληθείας» (βλ. τμῆμα 4, § 4η καὶ 5η) στοιχεῖα πολύτιμα γιὰ τὴν ἄρθρωση τοῦ ἀναγκαίου, ὅπως εἶπαμε, γιὰ τὸ δημοκρατικὸ φιλελεύθερο κράτος, σύνδεσμου πολιτειακῆς ἀλληλεγγύης (βλ. τμῆμα 5, § 1η). Ἐπιζητᾶ τὴ βοήθεια τῶν θρησκειῶν γιὰ τὸν ἀναπροσανατολισμὸ καὶ τὴ σωτηρία, ἐν τέλει, τῆς ἐκκοσμίκευσης γενικὰ καὶ τοῦ ἀντιπροσωπευτικοῦ της πολιτικοῦ προτύπου, τῆς σύγχρονης δημοκρατίας, εἰδικότερα.

 

***

Ἔχοντας προβληματιστεῖ ἐπὶ μακρὸν γιὰ τὴν οὐσία καὶ τὶς δυνατότητες τῆς πολιτικῆς, καὶ μὲ τὶς ἴδιες πάνω-κάτω ἀγωνίες μ' αὐτὲς τοῦ Χάμπερμας σχετικὰ μὲ τὸ μέλλον τῆς δημοκρατίας, αἰσθάνομαι, ὡς Χριστιανὸς Ὀρθόδοξος, πὼς τὸ κείμενο αὐτὸ συνιστᾶ πρόκληση γιὰ σοβαρὴ καὶ οὐσιαστικὴ ἀνταπόκριση. Κι ἐνῶ στέκομαι κατ' ἀρχὴν θετικὰ στὴν ἰδέα μιᾶς γόνιμης συμφιλίωσης μεταξὺ ἐκκοσμίκευσης καὶ θρησκειῶν, ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ θεωρῶ ὅτι ὡς μέλη τῆς Ἐκκλησίας, ἢ γενικότερα ὡς πιστοί, ἂν προτιμᾶτε, ὀφείλουμε νὰ ἐξετάσουμε τὸ θέμα ἀπὸ τὴ δική μας σκοπιά, μὲ τὰ δικά μας πνευματικὰ κριτήρια καὶ νοητικὰ ἐργαλεῖα. [4]

Μοιάζει παράδοξο, ἀλλὰ ὡς πρὸς τὸ πρῶτο μισὸ τῆς σκέψης του – τὴν προτεραιότητα δηλαδὴ τοῦ ‘πολιτικοῦ' ὡς βασικοῦ συντελεστὴ τοῦ ‘κοινωνικοῦ' – ὁ Χάμπερμας συμπίπτει μὲ τοὺς φονταμενταλιστές. Μόνο ποὺ αὐτοὶ δὲν ἀντιλαμβάνονται τὸ ‘πολιτικὸ' διαδικαστικά, ὅπως οἱ φιλελεύθεροι, ἀλλὰ τὸ θέλουν νὰ ὑπηρετεῖ τὴ μία καὶ μόνη Ἀλήθεια – τὴ δική τους καί, κυρίως, τὴ δεδομένη Ἀληθεία. Βλέπουμε, δηλαδή, ὅτι φιλελευθερισμὸς καὶ φονταμενταλισμὸς εἶναι μὲν ἀντίθετοι ὡς πρὸς τὸν ‘ἀριθμητὴ' (τὴ σχέση τῆς πολιτικῆς μὲ τὴ θρησκεία), ἀπὸ τὴν ἄλλη ὅμως μεριὰ πατᾶνε στὸν ἴδιο θεωρητικὸ ‘παρονομαστὴ' (τὴν προτεραιότητα ποὺ δίνουν καὶ οἱ δύο στὸ ‘πολιτικὸ' ἐπίπεδο). [5]

Θυμίζω ὅτι, πέραν τῆς ‘πολιτικῆς' (βλ. φονταμενταλισμὸς) καὶ τῆς ‘προπολιτικῆς' (βλ. Χάμπερμας), ὑπάρχει ἡ δυνατότητα μιᾶς ‘μεταπολιτικῆς' θέσης τῆς θρησκείας στὸ δημόσιο χῶρο. Εἶναι ἡ στάση ποὺ ἐξ ἀρχῆς κράτησε ἡ χριστιανικὴ Ἐκκλησία ἀπέναντι στὴν πολιτικὴ καὶ τὸ κράτος, τόσο στοὺς πρώτους αἰῶνες, ὅπου ὁ Χριστιανισμὸς ἦταν ἠμιπαράνομος, ὅσο καὶ ἀργότερα στὸ ‘μονοθρησκευτικὸ' Βυζάντιο, ὅπου ὁΧριστιανισμὸς ἐπιβλήθηκε ὡς κρατικὴ ἰδεολογία ἀλλὰ τὸ ἴδιο ἴσχυε καὶ ἐπὶ τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Γιὰ ἕνα σύγχρονο ‘μετακοσμικὸ' οὐδετερόθρησκο κράτος – ποὺ εἶναι ἡ μόνη ἱστορικὰ ρεαλιστικὴ δυνατότητα εἰρηνικῆς πολιτικῆς συμβίωσης στὶς μέρες μας – αὐτὸ θὰ σήμαινε πὼς ἡ πολιτεία ἀναγνωρίζει τὴ σημασία τῆς Ὰληθείας ἢ τοῦ Ἀγαθοῦ ὡς βασικῶν θεμελίων τῆς δημόσιας ζωῆς καὶ ἀντιλαμβάνεται τὴν ἀναζήτησή τους, τὴν πνευματικὴ δηλαδὴ ἀναζήτηση, ὡς θεμελιακὴ δημόσια λειτουργία.

Προσοχὴ: ἡ ἔμφαση ἐδῶ βρίσκεται στὶς λέξεις ‘ζητούμενο' καὶ ‘ἀναζήτηση'. Λέω δηλαδὴ πὼς τὸ κράτος μπορεῖ νὰ ἀναγνωρίζει τὴν προτεραιτότητα τοῦ μεταφυσικοῦ ἢ πνευματικοῦ ἐρωτήματος ὡς συστατικῆς βάσεως τοῦ κοινωνικοῦ δεσμοῦ – εἴτε στὴν ἐκδοχὴ τῶν γνωστῶν θρησκειῶν, εἴτε σὲ ὁποιαδήποτε ἄλλη ἐκδοχὴ – χωρὶς ὅμως ἀπὸ τὴν ἄλλη μεριὰ νὰ ὑποχρεοῦται νὰ ταυτιστεῖ μὲ τὴ μιὰ ἢ τὴν ἄλλη συγκεκριμένη ἀπάντηση μὲ τὴ μία ἢ τὴν ἄλλη θρησκευτικὴ παράδοση. Ἀναγνωρίζοντας τὴ ζωτικὴ σημασία τοῦ ἐρωτήματος αὐτοῦ ὡς πολιτικοῦ ζητούμενου, ἡ πολιτεία μπορεῖ νὰ διαμορφώσει κατάλληλα τὸν δημόσιο χῶρο καὶ τοὺς θεσμοὺς ἔτσι ὥστε νὰ ἀντιστοιχοῦν στὸ ἐπίπεδο τῆς κοινῆς πνευματικῆς συμφωνίας (γιὰ ὅ,τι μπορεῖ νὰ ἀποτελεῖ κοινὴ κατάκτηση ἀπὸ τὴ μιὰ) καὶ τῆς κοινῆς πνευματικῆς ἀναζήτησης-συνάθλισης (γιὰ ὅ,τι μένει ἀμφισβητούμενο ἀπὸ τὴν ἄλλη). Ἡ ἔννοια αυτὴ τῆς ‘πνευματικῆς συνάθλισης' μεταξὺ διαφορετικῶν θρησκευτικῶν – καὶ ὄχι μόνο – κοινοτήτων, παρέχει τὴ βάση γιὰ μιὰ νέα μορφὴ ‘μεταπολιτικῆς' ἀλληλεγγύης καὶ γιὰ ἕνα νέο πνευματικὸ ‘πατριωτισμό', ποὺ δὲν βασίζεται τόσο στὴν κοινὴ ‘ταυτότητα' ἐπὶ τῆ βάσει τοῦ κληρονομημένου παρελθόντος, ὅσο, πολὺ περισσότερο, στὴν ἐνεργὸ ἀναμέτρηση μὲ τὸ συλλογικὸ καὶ προσωπικὸ παρόν.

Βλέπω, ὅμως, πὼς ἔχω πρὸ πολλοῦ ἐξαντλήσει τὸν περιορισμένο χῶρο αὐτοῦ τοῦ σχολίου. Σταματῶ λοιπὸν ἐδῶ πρὸς τὸ παρόν, μὲ τὴν ἐλπίδα ὅτι θὰ τὰ ξαναποῦμε σὲ μιὰν ἄλλη εὐκαιρία.

 

Υποσημειώσεις

 

[1] Στὸ δοκίμιο ποὺ ἐξετάζουμε ὁ Χάμπερμας δὲν ἐπεκτείνει αὐτὴ τὴ σκέψη. Περιορίζεται ἠθελημένα στὸ συνταγματικὸ-κανονιστικὸ πλαίσιο ποὺ τοῦ ἐπιβάλλει ὁ διὰλογος μὲ τὸν Ρῶλς. Περισσότερο εὔγλωτος εἶναι στὰ δύο ἄλλα ἔργα του ποὺ κυκλοφοροῦν στὰ ἑλληνικά: (α) Το μέλλον της ανθρώπινης φύσης – Πίστη καὶ γνώση, Scripta, Αθήνα 2004, σελ. 167-188. (β) Γιοῦργκεν Χάμπερμας – Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄, Ἡ διαλεκτικὴ τῆς ἐκκοσμίκευσης – Λόγος καὶ θρησκεία, Ἐστία, Ἀθήνα 2010, σελ. 19-43.

[2] Γιὰ τὸν ὅρο ‘ἐκτροχιασμένη' ἐκκοσμίκευση ἢ ‘ἐκτροχιασμένος' ἐκσυγχρονισμὸς βλ. Ἡ διαλεκτικὴ τῆς ἐκκοσμίκευσης, ὅ.π., σελ. 22 καὶ 31.

[3] Στὸ ἴδιο, σελ. 32-33.

[4] Εἰδ' ἄλλως, τὸ νὰ ἀρκεστοῦμε στὴ φιλοθρησκευτική, ἂς ποῦμε, διάθεση τοῦ Χάμπερμας γιὰ νὰ ὑπενθυμίσουμε τὴ θετικὴ συνεισφορὰ τῶν θρησκειῶν πρὸς τὴν κοινωνία, εἴτε γιὰ νὰ ἀντλήσουμε ἕνα ἐπιπλέον ἐπιχείρημα ὑπὲρ τῆς καταλαγῆς καὶ τοῦ διαλόγου πιστῶν καὶ μή, εἶναι στάση συμπαθητικὴ μέν, κατώτερη ὅμως καὶ τῶν προτάσεων τοῦ Χάμπερμας, καί, κυρίως, τοῦ προβλήματος ἔναντι τοῦ ὁποίου μᾶς θέτει. //Φοβᾶμαι δὲ πὼς αὐτὸ ἀκριβῶς κάνει ὁ Πάπας Βενέδικτος ΙΣΤ΄ στὴ συζήτηση μὲ τὸν Χάμπερμας (Ἡ διαλεκτικὴ τῆς ἐκκοσμίκευσης, ὅ.π.). Ἐξαντλεῖ τὸν φιλοσοφικὸ καὶ στοχαστικὸ ἐξοπλισμό του γιὰ νὰ πεῖ, ὅλο κι ὅλο, πὼς ἡ Ἐκκλησία εἶναι χρήσιμη ἢ καὶ ἀπαραίτητη, ἀκόμα, στὸ σύγχρονο κόσμο. Θυμίζω πὼς ἡ εἰσήγηση τοῦ καρδιναλίου, τότε, Γιόζεφ Ράτσινγκερ εἶχε τὸν χαρακτηριστικὸ τίτλο «Τὸ στοιχεῖο ποὺ συνέχει τὸν κόσμο. Προπολιτικὰ ἠθικὰ θεμέλια ἑνὸς φιλελεύθερου κράτους». Φαίνεται πὼς ὁ μετέπειτα Πάπας δὲν εἶχε πρόβλημα νὰ ἀποδεχθεῖ ὅτι ἡ θρησκεία τοποθετεῖται πράγματι σὲ ‘προπολιτικὸ' ἐπίπεδο, καὶ νὰ τὴ δεῖ στὸ ἐπίπεδο αὐτὸ ὑπὸ τὸ πρίσμα τῆς συμβολῆς της στὰ ‘ἠθικὰ θεμέλια' τοῦ κράτους. Προτίμησε, έτσι, νὰ ἀφήσει ἐκτὸς συζητήσεως κάθε ἁμιγῶς θεολογικὴ καὶ πνευματικὴ διάσταση, καὶ νὰ περιοριστεῖ στὴν παρουσίαση τῆς θρησκείας ὡς ‘θετικῆς ἠθικῆς δυνάμεως' (σελ. 55), ‘ἰαματικῆς καὶ σωτήριας' γιὰ τὸν κόσμο (σελ. 54), ποὺ κανονικὰ βρίσκεται στὸν ἀντίποδα τῆς τρομοκρατίας καὶ τοῦ θρησκευτικοῦ φανατισμοῦ (σελ. 54) μιὰ ἔγκυρη ἐναλλακτικὴ πηγὴ τοῦ φυσικοῦ δικαίου, στὸ ὁποῖο θεμελιώνεται τὸ φιλελεύθερο κράτος (σελ. 56-60), ἀναγκαία γιὰ τὴν ὁριοθέτηση τῆς ἰσχύος ἀπὸ τὴ μιὰ καὶ τῆς ἐλευθερίας ἀπὸ τὴν ἄλλη (σελ. 49-52), ἀναγκαῖο συμπλήρωμα τοῦ Λόγου μὲ τὸν ὁποῖο ὀφείλουν νὰ συνιστοῦν – πίστη καὶ λόγος μαζὶ – ἕνα ἀδιαχώριστο δίπολο, σὲ στενὸ μεταξύ τους διάλογο καὶ ἀμοιβαῖο ἔλεγχο (σελ. 55, 64-65).

[5] Οἱ ρίζες αὐτοῦ τοῦ κοινοῦ παρονομαστὴ ἀνάγονται στὶς ἀπαρχὲς τῆς ρωμαιοκαθολικῆς θεολογίας καὶ τοῦ Ἰσλάμ, ἀλλὰ δὲν εἶναι τώρα αὐτὸ τὸ ζήτημα. Μεγαλύτερη σημασία γιὰ τὸ θέμα ποὺ συζητοῦμε ἔχει ὅτι ὁ θρησκευτικὸς φονταμενταλισμὸς δὲν εἶναι στὴν πραγματικότητα τίποτε ἄλλο, παρὰ μιὰ ἀπάντηση στὸ ἴδιο ἀκριβῶς πρόβλημα ποὺ ἐπιχειρεῖ μὲ τὸν ἀντίθετο τρόπο νὰ ἐπιλύσει ὁ Χάμπερμας: στὴν κρίση τῆς ἐκκοσμίκευσης. Ἀπὸ τὴν ἄποψη αὐτὴ ὁ Χάμπερμας ἔχει ἀσφαλῶς δίκιο ὅταν λέει γιὰ τὸν φονταμενταλισμὸ ὅτι «παρὰ τὴ θρησκευτική του γλώσσα εἶναι ἀποκλειστικὰ νεωτερικὸ φαινόμενο» (Το μέλλον της ανθρώπινης φύσης – Πίστη καὶ γνώση, ὅ.π. σελ. 168). Καὶ μὲ τὴν εὐκαιρία ἂς σημειωθεῖ ὅτι περισσότερο ἀπὸ τὸν φονταμενταλισμὸ καθεαυτὸν τὸν ἀνησυχεῖ ὁ διχασμὸς στὸν ὁποῖο ὁδηγεῖ ἡ ἰδεολογικὴ σύγκρουση φονταμενταλιστῶν καὶ κοσμικοῦ στρατοπέδου, ποὺ θέτει, ὅπως λέει, σὲ κίνδυνο τὴν «πολιτικὴ ὁλοκλήρωση» καὶ καταλήγει στὸν «κατατεμαχισμὸ» τῆς πολιτικῆς κοινότητας (βλ. τμῆμα 6, § 8η καὶ τμῆμα 7, § 1η) στὸ ἴδιο, δηλαδή, διαλυτικὸ τῆς ἀλληλεγγύης καὶ διαιρετικὸ τῆς κοινότητας ἀποτέλεσμα ποὺ καταλήγουν καὶ ὅλα τὰ παραπάνω.

ΠΗΓΗ: Σάββατο, 30 Μάρτιος 2013, Αντίφωνο. Δημοσιεύτηκε στο  περιοδικό «Σύναξη», τ. 124, Οκτώβριος-Δεκέμβριος 2012, σελ. 55-60.

Θα αρπάξουν μέρος των καταθέσεων και των Ελλήνων;

 

Του Γιώργου Δελαστίκ

 

Εκατομμύρια Ελληνες αναρωτιούνται ανήσυχοι: Θα βάλει χέρι και στις δικές μας καταθέσεις η συγκυβέρνηση Σαμαρά, Βενιζέλου, Κουβέλη όπως έκανε και ο δεξιός πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης σε συνεργασία με τους Γερμανούς;

Ευνόητο είναι φυσικά ότι ελάχιστοι είναι αυτοί που πιστεύουν τον υπουργό Οικονομικών, τον πρωθυπουργό ή οποιονδήποτε αρχηγό των κυβερνητικών κομμάτων ή υπουργό που διαβεβαιώνει ότι δήθεν «αποκλείεται» να γίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει πολιτικός ηγέτης στον κόσμο που να λέει στους πολίτες της δικής του χώρας ότι σκοπεύει να τους αρπάξει τμήμα των καταθέσεών τους ή και όλα τα χρήματα που έχουν στις τράπεζες.

Απλούστατα, τους τα αρπάζει χωρίς προαναγγελία! Δυστυχώς, η πιθανότητα να καταληστευθούν και οι Έλληνες καταθέτες κατά το πρότυπο των Κυπρίων είναι εξαιρετικά αυξημένη. Όχι μόνο και όχι τόσο λόγω των προθέσεων των Σαμαρά, Βενιζέλου, Κουβέλη.

Πρωτίστως λόγω της γραμμής της Γερμανίας, η οποία αποφάσισε αντί να δίνει δάνεια για να σώζονται οι τράπεζες άλλων χωρών, να κατάσχονται ολόκληρες ή εν μέρει οι καταθέσεις όποιας τράπεζας βρίσκεται σε κίνδυνο! Με το κόλπο αυτό αφενός θα μαζεύονται όλο και περισσότερες καταθέσεις στις γερμανικές τράπεζες όπου δικαίως θα θεωρούνται πιο σίγουρα τα χρήματα που οι κάτοχοί τους θέλουν για οποιονδήποτε λόγο να παραμείνουν στην Ευρωζώνη και αφετέρου θα υπονομεύονται όλο και περισσότερο οι οικονομίες των χωρών της υπόλοιπης Ευρωζώνης, καθιστώντας τις κυβερνήσεις τους όλο και πιο υπάκουες στο Βερολίνο και στις εντολές του.

Ο Ολλανδός πρόεδρος του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ ήταν σαφέστατος στην αρχική δήλωσή του που αποκάλυπτε πλήρως τον στρατηγικό σχεδιασμό για όλες τις χώρες της Ευρωζώνης: «Η Κύπρος είναι το νέο μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο η Ευρωζώνη θα παρεμβαίνει στις χώρες που αντιμετωπίζουν κρίση και έχουν μεγάλο τραπεζικό τομέα. Την κρίση θα την πληρώνουν μέτοχοι και καταθέτες και όχι οι φορολογούμενοι μέσω των προγραμμάτων διάσωσης. Το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε για την Κύπρο αντιπροσωπεύει ένα νέο μοντέλο λύσης τραπεζικών προβλημάτων στην Ευρωζώνη. Ίσως και άλλες χώρες χρειαστεί να αναδιαρθρώσουν τον τραπεζικό τους τομέα» δήλωσε ο πρόεδρος της Ευρωζώνης στην περιβόητη συνέντευξή του. «Την κρίση θα την πληρώνουν μέτοχοι και καταθέτες»! Θα την πληρώνουν και οι καταθέτες, αυτή είναι η νέα θέση των ηγετών της Ευρωζώνης.

Δεν το είπαν μόνο, το επέβαλαν κιόλας εμπράκτως στην περίπτωση της Κύπρου, καταληστεύοντας τους κατόχους καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ σε ποσοστό που τώρα αρχίζουν να αποκαλύπτουν ότι μπορεί να φτάσει και στο… 60% (!!!) για τις καταθέσεις στην Τράπεζα Κύπρου και το 90%, ίσως και περισσότερο στη Λαϊκή Τράπεζα που την έκλεισαν. Για να δώσουν δηλαδή δάνεια «βοήθειας» στην Κύπρο 10 δισεκατομμυρίων ευρώ, θα αρπάξουν από τους καταθέτες στις κυπριακές τράπεζες πάνω από… 20 δισεκατομμύρια, ίσως και περισσότερα! Δεν είναι όμως μόνο οι μεγαλοκαταθέτες από 100.000 και πάνω που θα χάνουν τα λεφτά τους. Το Eurogroup στην αρχική του απόφαση για κατάσχεση τμήματος των καταθέσεων από το πρώτο ευρώ, ούτε «λάθος» έκανε ούτε «παρασύρθηκε» από τους Κύπριους κυβερνώντες που δήθεν αποπειράθηκαν να φορολογήσουν και τον κοσμάκη για να γλιτώσουν τη βαρύτερη φορολόγηση οι πλούσιοι. Αυτά είναι παραμύθια για μικρά παιδιά. Σιγά μην άκουγε ο Σόιμπλε τον Αναστασιάδη που τον έχει του κλώτσου και του μπάτσου! Σιγά μην… παρέσυρε ο Αναστασιάδης τον Σόιμπλε!

Οι Γερμανοί ήθελαν να στείλουν το μήνυμα προς όλους τους λαούς της Ευρώπης ότι από εδώ και πέρα οι καταθέσεις τους θα κατάσχονται και αυτό το μήνυμα το έστειλαν με επιτυχία. Όλοι οι πολίτες της Ευρωζώνης πανικοβλήθηκαν. Όσο για τα συμπεράσματα που έβγαλαν στην καγκελαρία από τη ληστεία των καταθέσεων στην Κύπρο, δεν προοιωνίζονται τίποτα καλό για το μέλλον των καταθέσεων στην Ευρώπη.

Εκτιμούν ότι η κατάσχεση των καταθέσεων πέτυχε απόλυτα, ξεπερνώντας και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις τους! «Δεν παρατηρήθηκε σε άλλες χώρες? μόλυνση? από την Κύπρο. Ακόμη και στην ίδια τη χώρα δεν σημειώθηκε ο επίφοβος πανικός και οι αντιδράσεις στο εξωτερικό ήταν μάλλον συγκρατημένες» έγραφε χαρακτηριστικά στο κυριακάτικο φύλλο της προχθές η «Φράνκφουρτερ Αλγκεμάινε» με έκδηλη ικανοποίηση, σε σχεδόν ολοσέλιδη ανάλυση που είχε τον χαρακτηριστικό και κατηγορηματικό τίτλο «Η Κύπρος είναι μοντέλο για την Ευρώπη»!

Ανομολόγητα δηλαδή οι Γερμανοί μετάνιωσαν που μέχρι τώρα δεν είχαν προωθήσει την πολιτική της κατάσχεσης καταθέσεων. Αλίμονό μας!

ΠΗΓΗ: ΕΘΝΟΣ Αρθρογράφοι «E» 3/4/2013, http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22792&subid=2&pubid=63806754

Σύντροφοι, Πίσω μας είναι η Μόσχα…

«Σύντροφοι, είναι απέραντη η σοσιαλιστική πατρίδα, κι όμως άλλος τόπος για υποχώρηση δεν υπάρχει! Πίσω μας είναι η Μόσχα…»*

 

Του Αλέκου Χαλβατζή

 

Στην παρούσα ανάρτηση δεν έχω την πολυτέλεια – από πλευράς χρόνου, χώρου και ιεράρχησης θεμάτων – να αναφερθώ αναλυτικά σε διάφορα γεγονότα που μεσολάβησαν από την προηγούμενη πριν 13,5 μήνες (18/2/2012). Ούτε φυσικά θα αναφερθώ στον οχετό που (απολύτως προβλέψιμα και αναμενόμενα) μου απευθύνθηκε μετά από αυτή την τελευταία ανάρτηση.

Κάνω μόνο μια διευκρίνιση μιας και αρκετοί από τους "ευγενέστατους σχολιαστές" μου με κατηγόρησαν αφενός για «μεγαλομανία», «εγωπάθεια» κλπ επειδή μιλάω σε πρώτο ενικό και αφετέρου ως συμμέτοχο σε κάποια τεράστια «αντικομματική συνωμοσία».

Διευκρινίζω λοιπόν ότι συνεχίζω να μιλάω σε πρώτο ενικό γιατί – καλώς ή κακώς – εξακολουθώ να μην εκπροσωπώ κανέναν άλλο ούτε να εκπροσωπούμαι από κανέναν άλλο, πέραν από τον εαυτό μου. Εξακολουθώ επίσης να τοποθετούμαι δημόσια, αποκλειστικά μέσα από το blog μου, http://www.alekosch.wordpress.com και πάντα επώνυμα και υπεύθυνα.

Όλο το διάστημα που μεσολάβησε δεν έκανα καμία δημόσια παρέμβαση γιατί θεωρούσα ότι η πρωτοβουλία ανήκε -τη συγκεκριμένη περίοδο- στους χιλιάδες υγιώς σκεπτόμενους και δρώντες συντρόφους μου που παραμένουν και επίσημα στις γραμμές του ΚΚΕ.

***

Αυτή τη στιγμή δε θεωρώ απαραίτητο να αναφερθώ αναλυτικά ούτε στο περιεχόμενο των Θέσεων-Σχεδίων (Προγράμματος-Καταστατικού) της ΚΕ του ΚΚΕ ενόψει του 19^ουΣυνεδρίου του, για πολλούς λόγους, δυο από τους οποίους είναι οι εξής:

– Αποτελούν κατά βάση απλώς αναδρομική νομιμοποίηση των εκτροπών που ζύμωνε και υλοποιούσε από χρόνια η πλειοψηφική (πλέον) φράξια που κουμαντάρει την ΚΕ του ΚΚΕ και όλο το Κόμμα (στη συνέχεια και χάριν συντομίας αναφέρονται ως«τιμονιέρηδες»). Τις εκτροπές αυτές, τις έχω ήδη καταγγείλει τόσο μέσα στο Κόμμα -όσο παρέμενα μέλος του- όσο και -στη συνέχεια- δημόσια σε προηγούμενες αναρτήσεις στο blog μου.

– Επιπλέον στον Δημόσιο Προσυνεδριακό Διάλογο που ολοκληρώθηκε σήμερα (η ημερομηνία υποβολής άρθρων έχει κλείσει από τις 15/3) και παρά τις μεθοδεύσεις φίμωσης (επιφυλάσσομαι να αναλύσω σε μελλοντικό post) εκφράστηκε μια αξιοθαύμαστη αντίθεση στα σχέδια των τιμονιέρηδων για μετάλλαξη του ΚΚΕ. Η αντιπαράθεση αυτή αποτελεί γεγονός πρωτόγνωρο στην ιστορία του ΚΚΕ και για  την ιστορία του διεθνούς Κομμουνιστικού Κινήματος γεγονός τουλάχιστον σπάνιο. Εκφράστηκε σε ποσοστό 20-25% απόλυτη απόρριψη των Θέσεων-Σχεδίων και συναγερμός για την πορεία του Κόμματος ενώ άλλο ένα 10-15% εξέφραζε σοβαρή ανησυχία άσχετα με το ότι δεν διευκρίνιζε ρητά αν επιπλέον απορρίπτει-καταψηφίζει. Δηλαδή 1/3 όσων πήραν το θάρρος να τοποθετηθούν δημόσια εξέφρασε τουλάχιστον μια σοβαρή κριτική. Φυσικά και φυσιολογικά καθεμιά από τις κριτικές τοποθετήσεις είχε το χαρακτήρα της, σε διάφορες πλευρές εξέφραζαν και διαφορετικές μεταξύ τους εκτιμήσεις, με κάποιες πλευρές προσωπικά δεν μπορώ να συμφωνήσω, παρόλα αυτά στη συντριπτική πλειοψηφία τους χαρακτηρίστηκαν από προσπάθεια υπεράσπισης του Μαρξισμού-Λενινισμού, ορθολογισμό, νηφαλιότητα, τιμιότητα και ειλικρίνεια. Και όλα αυτά έγιναν, καταρχήν, από απλά μέλη του Κόμματος, παρά και ενάντια στην εικόνα ομοφωνίας που χτίζουν οι τιμονιέρηδες και που τυπικά τουλάχιστον έχει εκφραστεί -τα τελευταία χρόνια- και με ομοφωνίες της ΚΕ ή άλλων σωμάτων. Όλη αυτή η κριτική έχει καταδείξει ότι Θέσεις-Σχέδια αποτελούν ένα διάτρητο συνονθύλευμα που έχει ήδη καταρρεύσει, αποτελούν ένα άταφο πτώμα.

Είναι αστείες οι κατηγορίες ότι, δήθεν, τεκμηριώνεται φραξιονισμός όσων εκφράζουν διαφωνία με τις Θέσεις επειδή, λέει, «οι διαφωνούντες γράφουν τα ίδια, σαν από καρμπόν». Αν πεις σε δέκα αγνώστους ότι ένα μαύρο άλογο είναι καναρίνι, τι θα σου απαντήσουν; Δε θα σου απαντήσουν όλοι ότι: α) κάνεις πλάκα β) είναι άλογο γ) είναι μαύρο;

Φράξια σημαίνει κόμμα μέσα στο κόμμα, με δομή, πειθαρχία, γερά πατήματα στην ηγεσία, ενιαίο σχέδιο. Πιστεύει κάποιος σοβαρός άνθρωπος ότι αυτοί που διαφωνούν με τις Θέσεις διαθέτουν κάτι τέτοιο;

Αν, ω φωτισμένοι τιμονιέρηδες, υπήρχε φράξια – πέρα από τη δική σας – που ήθελε να προωθήσει άλλη πολιτική πλατφόρμα, δεν θα φρόντιζε να την προωθήσει αμέσως στο Δημόσιο Διάλογο προκειμένου να διαμορφώσει κλίμα-συσχετισμούς πριν ολοκληρωθούν οι συνελεύσεις των ΚΟΒ? Ακόμα και εσείς όμως ξέρετε ότι με φραξιονισμό μπορείς να κυριεύσεις ένα κόμμα αλλά αναπόφευκτα επιπλεόν θα το σμπαραλιάσεις. Δεν μπορείς όμως να το διορθώσεις, ούτε να το σώσεις.

Στο Δημόσιο Διάλογο είναι καταφανές οτι δεν έγινε αυτό, αντίθετα σιγά-σιγά κάποιοι – και μάλιστα απλά μέλη που ποτέ δεν πέρασαν από υψηλόβαθμες θέσεις – έκαναν αυθόρμητα την αρχή και στην πορεία δημιουργήθηκε μια χιονοστιβάδα όταν και άλλοι σύντροφοι ένοιωσαν ότι δεν είναι τρελοί, όπως προσπαθούσατε να τους πείσετε με την υποτιθέμενη ιδεολογικο-πολιτική μονολιθικότητα που πουλάτε τα τελευταία χρόνια.

***

Από καιρό προβληματιζόμουν για το πότε και με ποια θεματολογία θα ήταν ωφελιμότερο για την υπεράσπιση της φυσιογνωμίας του Κόμματος και την υπόθεση της εργατικής τάξης να καταθέσω τους προβληματισμούς μου.

Αποφάσισα να το κάνω μετά την ολοκλήρωση της υποβολής άρθρων για το Δημόσιο Διάλογο. Με πρόλαβαν όμως οι εξελίξεις: η ενορχηστρωμένη επίθεση (με τσουβάλιασμα διαστρέβλωση, ψέματα και αισχρές αστήρικτες κατηγορίες) των τιμονιέρηδων προς τους συντρόφους που τόλμησαν να τους αμφισβητήσουν. Αυτή η επίθεση δε με ξάφνιασε. Απλά περίμενα πριν τοποθετηθώ να κατακάτσει ο πρώτος κουρνιαχτός.

Όπως είπα και πριν, έτσι και αλλιώς, δεν αποτελούσε ουσιαστικό ανασταλτικό παράγοντα για να τοποθετηθώ κάποιος φόβος ότι θα με κατηγορήσουν  ότι «εκθέτω το Κόμμα», αφενός γιατί δεν ισχύει, όπως έχω ξαναγράψει από καιρό οι τιμονιέρηδες το εκθέτουν με την απαράδεκτη γραμμή και πρακτική που έχουν επιβάλει,  και αφετέρου επειδή «ο βρεμένος τη βροχή δεν την φοβάται».

Οι εξελίξεις όμως των τελευταίων ημερών δίνουν και σε αυτό μια καινούργια διάσταση. Θα είναι πλέον τραγελαφικό να ισχυριστεί κάποιος καλοθελητής ότι εγώ πχ «εκθέτω το ΚΚΕ» στον ταξικό εχθρό μιλώντας δημόσια. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αστικός τύπος ως την προηγούμενη εβδομάδα ελάχιστα και τυπικά είχε ασχοληθεί με το Συνέδριο (μόνο η «ισκρα» είχε, για τους δικούς της λόγους, κάνει σχετικά παιχνίδια) παρά την πρωτοφανή αντιπαράθεση στο Δημόσιο Διάλογο για την οποία στο παρελθόν θα έκαναν καθημερινό πάρτι. Αυτό άλλαξε όμως με επιλογή των τιμονιέρηδων όταν στις 23/3 δημοσιεύτηκαν οι εκτιμήσεις της ΓΓ για «αγράμματους» και του μέλους του ΠΓ Γ.Μαρίνου για φραξιονισμό κλπ. Και φυσικά πολύ περισσότερο όταν στις 28/3 (προφανώς καθ' υπόδειξη των προϊσταμένων) του ο ΠΜ μέλος της ΚΕ κατήγγειλε δημόσια 3 μέλη του Κόμματος (και μάλιστα με τα ονόματα τους) ως συνειδητά όργανα (πράκτορες) της αστικής τάξης. Με μόνες αποδείξεις απλώς και μόνο τις απόψεις που εξέφρασαν στο διάλογο και χωρίς μέχρι τώρα τουλάχιστον, να έχει δημοσιευτεί κάποια, έστω προσχηματική, σχετική απόφαση συλλογικού οργάνου. Το μπαράζ συνεχίστηκε τόσο με άρθρα και ομιλίες στελεχών (εκτός φυσικά διαδικασίας προσυνεδριακού διαλόγου) όσο και με κάποια "προφητικά" (αν δεχτούμε ότι όντως έχουν γραφτεί πριν τις 15/3) άρθρα διάφορων καλοθελητών μέσα στον προσυνεδριακό διάλογο.

Αυτό το κλίμα – και μάλιστα δημόσιας – πρακτορολογίας έχει πολλές δεκαετίες να δημιουργηθεί στο Κόμμα. Ακόμα και μπροστά στο 13^ο Συνέδριο που οδήγησε στη διάσπαση του ΚΚΕ μπορεί δικαίως ή αδίκως να ανταλλάχτηκαν οξείς πολιτικοί χαρακτηρισμοί («αναθεωρητές», «οπορτουνιστές», «σταλινικοί», «σκληροπυρηνικοί» κα) αλλά όχι τέτοιες αστυνομικές κατηγορίες.

***

Πέρα από την προσπάθεια χειραγώγησης του Δημόσιου Διαλόγου (επιφυλάσσομαι να αναπτύξω σε επόμενη δημοσίευση), είναι φανερό ότι αντίστοιχη προσπάθεια έγινε και στην εσωκομματική διαδικασία.
Προλαβαίνω όσους θα σπεύσουν να μιλήσουν για φράξιες που, δήθεν, μου εξασφαλίζουν πληροφορίες σημειώνοντας ότι το συμπέρασμα προκύπτει από στοιχεία προσβάσιμα στον καθένα. Ένα παράδειγμα: εδώ και χρόνια και με ιδιαίτερη ένταση τα τελευταία, καλλιεργείται από τους τιμονιέρηδες ένα νοσηρό κλίμα φόβου, και καχυποψίας με στόχο να ελέγξουν το Κόμμα είτε άμεσα με το φόβο της καθοδήγησης-κυρώσεων είτε με το φόβο του εχθρού («Καραμανλής ή τάνκς»). Αυτό το κλίμα καλλιεργήθηκε ακόμα και δημόσια με αρθρογραφία και παρεμβάσεις ανώτατων στελεχών για: «φραξιονισμό», «εισοδισμό», ευάλωτο τμήμα του κόμματος που επηρεάζονται από την αστική τάξη, «συστηματική διαφωνία», «εσωκομματική αντιπολίτευση» κλπ, ενώ πολλοί σύντροφοι έχουν διαγραφεί με αντίστοιχες στημένες κατηγορίες. ΌΜΩΣ το σοβαρότατο αυτό ιδεολογικό-πολιτικό-οργανωτικό θέμα αδικαιολόγητα απουσιάζει από τις Θέσεις (υπάρχει μόνο μια, από σπόντα σε εκτίμηση για την προπαγάνδα, αναφορά στο «φραξιονισμό μέσω internet» – ένας ακόμα απίστευτος όρος που αποτελεί άλλη μια παγκόσμια θεωρητική πατέντα τωντιμονιέρηδων). Η απουσία αναφοράς στο φλέγον αυτό θέμα χρησιμοποιήθηκε για να καλλιεργηθούν αυταπάτες σε μερίδα του κομματικού δυναμικού ότι  η ΚΕ (έστω σιωπηρά) αναδιπλώνεται και (τουλάχιστον προσωρινά) αναστέλλει το εσωκομματικό κυνήγι μαγισσών, παύει τις ακρότητες. Αυταπάτες που με τη σειρά τους αξιοποιήθηκαν για να αποσπαστεί από αρκετούς -μια έστω με κρύα καρδιά- υπερψήφιση των Θέσεων-Σχεδίων και έγκριση των πεπραγμένων της ΚΕ.

Παρόλα αυτά αφού ολοκληρώθηκε σχεδόν η εσωκομματική διαδικασία αλλά και η δυνατότητα απάντησης μέσω του Δημόσιου Διαλόγου οι τιμονιέρηδες «στο παραπέντε» του Συνεδρίου θέτουν το θέμα εκτός Θέσεων και μάλιστα όχι μόνο ακόμα πιο σφοδρά (μιλώντας πλέον πέρα από φραξιονιστές και για πράκτορες) αλλά και εντελώς δημόσια. Αν αυτό δεν είναι τουλάχιστον απαράδεκτη μεθόδευση, τότε τι είναι?

«Σύντροφοι, είναι απέραντη η σοσιαλιστική πατρίδα, κι όμως άλλος τόπος για υποχώρηση δεν υπάρχει. Πίσω μας είναι η Μόσχα…»

Και εδώ έρχεται να κολλήσει η φράση που επέλεξα για τίτλο.
Υπάρχει – όπως φαίνεται – σημαντικός αριθμός καλοπροαίρετων συντρόφων οι οποίοι (κακώς) κατέληξαν – για ιστορικούς λόγους που δεν είναι της παρούσης να εξαντλήσουμε εδώ – να θεωρούν, σχεδόν, ταμπού τη μη υπερψήφιση μιας πρόταση ανώτερου οργάνου. Υπάρχει παράλληλα -επίσης ιστορικά διαμορφωμένη- διάχυτη μια βαθιά – κάποιες φορές τυφλή – εμπιστοσύνη γενικά προς το Κόμμα. Αυτή η εμπιστοσύνη μπορεί να έχει υγιή βάση αλλά στην υπερβολή της αποδεικνύεται επικίνδυνη – ιδιαίτερα μάλιστα όταν καταχρηστικά και μεταφυσικά επεκτείνεται και στην ηγεσία του – αφού χαλαρώνει την επαγρύπνηση και την προσωπική ευθύνη κάθε κομμουνιστή. Στη βάση αυτή αλλά και λόγω της μεθόδευσης-εξαπάτησης που περιέγραψα αμέσως παραπάνω είναι λογικό να υποθέσουμε ότι (πέρα και εκτός από τους συντρόφους που ήδη καταψήφισαν ή/και επιπλέον εξέφρασαν με θάρρος στο δημόσιο διάλογο την αντίθεση τους στη μετάλλαξη του ΚΚΕ) αρκετά μέλη του Κόμματος σκέφτηκαν λίγο-πολύ με το ακόλουθο σχήμα:

«Εντάξει, τα τελευταία χρόνια φαίνεται ότι κάτι δεν πάει καλά με τη γραμμή-πρακτική, ενώ επιπλέον αυτή η γραμμή επαναλαμβάνεται σε Θέσεις-Σχέδια προκειμένου να γίνουν ντοκουμέντα και αυτό είναι ανησυχητικό. Παρόλα αυτά φαίνεται ότι αναστέλλονται οι διώξεις όσων κάνουν κριτική, ότι έστω σιωπηρά παύουν οι ακρότητες. Επομένως καλύτερα είναι να κάνω μεν κάποιες διακριτικές παρατηρήσεις αλλά σε αυτή την κρίσιμη στιγμή ας μην καταψηφίσω γιατί έτσι "εκθέτω το Κόμμα", "συμβάλω στην πόλωση", "αδυνατίζω την ενότητα του", "απογοητεύω τους πιο άπειρους συντρόφους" κλπ. Άλλωστε "όπως ξέρουμε" το Κόμμα κλυδωνίζεται αλλά ποτέ δε βυθίζεται. Η ζωή από μόνη της σε 1, 2, 3 χρόνια θα αποδείξει λάθος αυτή τη γραμμή και το Κόμμα θα βρει το δρόμο του. Εδώ είμαστε και εδώ θα ‘μαστε και τότε».

Προσωπικά θεωρούσα και θεωρώ αυτή της συλλογιστική σοβαρά εσφαλμένη. Το θέμα είναι ότι, πέρα από την προσωπική μου γνώμη, το πογκρόμ των τελευταίων ημερών καταρρίπτει εντελώς αυτή τη συλλογιστική αφού αποδεικνύει ότι οι τιμονιέρηδες είναι αποφασισμένοι να ακρωτηριάσουν το Κόμμα προκειμένου να μην αμφισβητηθεί η εξουσία τους ακόμα και αν αυτό σημαίνει ότι τελικά θα ελέγξουν μόνο τα απομεινάρια, τη σκιά του ΚΚΕ. Εξανεμίζεται λοιπόν ακόμα και αυτή η μεταφυσική και αστήρικτη, κατά τη γνώμη μου, ελπίδα ότι το Κόμμα αυτόματα και μαγικά, κάποτε, θα βρει το δρόμο του.

 ***

Θα πει κάποιος: «μα γιατί το κάνει αυτό η ηγεσία?», «δεν καταλαβαίνουν ότι έτσι δε θα μείνει τίποτα?» «ότι τελικά δε θα μπορεί να ικανοποιηθούν ούτε τα τυχόν ιδιοτελή συμφέροντα αφού δε θα υπάρχει Κόμμα να ελέγξουν?».

Κι όμως γίνεται, και όμως εξηγείται και υπάρχουν πάμπολλα αντίστοιχα παραδείγματα που έχουν από αιώνες αποκρυσταλλωθεί στην συλλογική ανθρώπινη θυμοσοφία:

– η Πανδώρα με το κουτί

– ο μαθητευόμενος μάγος που νόμισε ότι μπορούσε να βάλει το διάβολο να δουλέψει για λογαριασμό του για να γίνει κυρίαρχος του κόσμου αλλά τελικά «τον πήρε ο διάολος» και δυστυχώς όχι μόνον του

– οι άπληστοι που έσφαξαν τη χήνα με τα χρυσά αυγά γιατί βιάζονταν και δεν τους έφτανε το ένα που γεννούσε κάθε μέρα

– η ψεύτικη μάνα, στο μύθο του Σολομώντα που δέχτηκε να πάρει έστω το μισό παιδί αφού δεν το αγαπούσε ούτε το πονούσε ενώ η αληθινή ήταν έτοιμη να το εγκαταλείψει αρκεί να έμενε ολόκληρο και ζωντανό.

Είναι προφανές ότι το Κόμμα ήδη κατρακυλάει στο γκρεμό και το θέμα είναι αν προλαβαίνει από κάπου να αρπαχτεί για να μην τσακιστεί.

Επιπλέον μέσα στο ανώμαλο και νοσηρό κλίμα: πρακτορολογίας, ιδεολογικής τρομοκρατίας και φοβικών εκβιασμών, μόνο παρωδία συνεδρίου μπορεί να γίνει. Το Συνέδριο πρέπει να αναβληθεί, να λογοδοτήσουν οι υπεύθυνοι, να αποκατασταθεί έστω στοιχειωδώς η κομματική τάξη. Και σε εύλογο διάστημα να συγκληθεί εκ νέου.  Υπάρχει ανάλογο και στην πρόσφατη ιστορία του Κόμματος (τηρουμένων των αναλογιών) οι Θέσεις για το 9^ο Συνέδριο αποσύρθηκαν και ξαναγράφτηκαν μετά την δημοσίευση τους και την κριτική που δεχτήκαν.

Οι απλές εκκλήσεις προς τους τιμονιέρηδες χτυπούν εδώ και χρόνια σε τοίχο, δεν αρκούν. Η λύση μπορεί μόνο να επιβληθεί. Και κανείς άλλος δεν μπορεί να την επιβάλλει εκτός από τα μέλη του Κόμματος. Είναι καταφανές πλέον ότι η μόνη ελπίδα του Κόμματος είναι η άμεση, αποφασιστική, μέχρις εσχάτων αντίσταση των κομματικών μελών και στελεχών, μέσα στις ΚΟΒ και τα όργανα που ανήκουν.

Πρέπει να μπει φραγμός στην καταστροφή. Άλλος χρόνος για αναμονή, άλλος τόπος για υποχώρηση δεν υπάρχει!

 

Αλέκος Χαλβατζής, 2/4/2013

 

*  Τα λόγια αυτά αποδίδονται σε έναν πολιτικό επίτροπο του Κόκκινου Στρατού και απευθύνονταν το 1941 σε μονάδα εφέδρων υπερασπιστών της Μόσχας, σε κρίσιμο σημείο της πολιορκίας λίγο πριν την ανατροπή της και την έναρξη της σοβιετική αντεπίθεσης.

ΠΗΓΗ: 2/4/2013, Αλέκος Χαλβατζής

Επικράτεια του φαντασιακού των ανοήτων

 

Του Νικήτα Χιωτίνη*

 

Ο πληρέστερος τίτλος του σημειώματος είναι: η ανιδιοτελής βλακεία των «δεξιών», των «αριστερών» και των «κεντρώων» ή η επικράτεια του φαντασιακού των ανοήτων. Με συνέπεια την απόλυτη επικράτηση ενός πλήρους σκοταδισμού και την παράπλευρη άνθιση των απολύτως ηλιθίων.

Εξηγούμαι: Όπως (θα πρέπει να) ξέρετε, οι όροι δεξιά και αριστερά εισήχθησαν στο πολιτικό λεξιλόγιο μετά τη συντακτική συνέλευση στην επαναστατημένη Γαλλία του 1789. Σε αυτήν τη συνέλευση υπήρξαν δύο απόψεις. Οι μεν, που κάθισαν στα δεξιά του Λουδοβίκου του ΙΣΤ και κράτησαν αυτήν τη δεξιά θέση τους και μετά την αποχώρηση του Βασιλιά, θεωρούσαν πως ο Βασιλιάς θα έπρεπε να έχει απόλυτο βέτο για οποιαδήποτε απόφαση της βουλής, οι δε άλλοι, που κάθισαν αριστερά του, που επίσης διατήρησαν τη θέση τους και αφού έφυγε αυτός από την αίθουσα, οι «αριστεροί», θεωρούσαν πως το βέτο του Βασιλιά έπρεπε να είναι απλώς ανασταλτικό για κάποιο διάστημα. Μετά το διάστημα αυτό, αν η βουλή ξανάπαιρνε την ίδια απόφαση, η θέλησή της θα επικρατούσε. Με απλά λόγια, οι βασιλικοί ήταν οι «δεξιοί», οι δημοκρατικοί ήταν οι «αριστεροί». Γενικεύοντας, ο «δεξιός» τάσσεται υπέρ της συντήρησης της (ή μιας) ισχυρής κεντρικής εξουσίας, ο δε αριστερός αποβλέπει σε ενίσχυση της συλλογικότητας, σε βάρος μιας κεντρικής και πρακτικώς μη ελεγχόμενης εξουσίας.

Με την ολοένα και εντονότερη πρόταξη της αξίας της ατομικότητας, οι κοινωνίες ανοίχτηκαν προς τον πολιτικό και ως συνέπεια τούτου οικονομικό φιλελευθερισμό, με συνακόλουθη την οπισθοχώρηση της κεντρικής πολιτικής ισχύος. Όμως οι «δεξιοί», ενώ θα έπρεπε να αντιτίθενται σε αυτήν την υποβάθμιση της κεντρικής πολιτικής εξουσίας, στην υποβάθμιση του κράτους ως ρυθμιστικής έστω δυνάμεως, άρχισαν να υποστηρίζουν τον φιλελευθερισμό. Από την άλλη, οι «αριστεροί», ενώ θα έπρεπε να είναι οπαδοί της συλλογικότητας, θεώρησαν εαυτούς κρατιστές. Τα πρώτα αριστερά κόμματα ανεπτύχθησαν θεωρητικώς και πρακτικώς ως δορυφορικά της Σοβιετικής Ένωσης, του υπαρκτού (;) σοσιαλισμού όπως λέμε, όπου μια κεντρική εξουσία κατείχε και την εξουσία, αλλά και τη γνώση για το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας.

Αυτό το απόλυτο αναποδογύρισμα του νοημάτων των όρων δεξιός και αριστερός υπήρξε καταδήλως συνέπεια της δημαγωγικής χρήσης των όρων αυτών και της αποτελεσματικότητας αυτής της δημαγωγίας. Ίσως να μην ήταν τόσο τραγικά τα πράγματα, αν μέναμε μόνο εκεί. Τα τελευταία όμως χρόνια αυτός ο οικονομικός φιλελευθερισμός διαστράφηκε στον νεοφιλελευθερισμό και στην επικράτεια του φανταστικού χρήματος. Σε βάρος κάθε είδους ορθολογικής εξέλιξης και ανάπτυξης των κοινωνιών, ιδιωτικές χρηματικές/τραπεζικές εξουσίες κατισχύουν κάθε πολιτικής συλλογικότητας και έτσι επανερχόμαστε σε ένα νέο είδος φεουδαρχίας. Αυτό είναι κάτι που οι δεξιοί εξακολουθούν ανιδιοτελώς και με απόλυτη άγνοια (ή βλακεία) να το υποστηρίζουν, εκτός και αν συνειδητώς υποστηρίζουν την απόλυτη κυριαρχία αυτού του νέου βασιλιά, την επικράτηση αυτής της νέας φεουδαρχίας, αν και δεν νομίζω όμως να έχουν υποστεί ομαδική παράκρουση. Από την άλλη, οι αριστεροί φαίνονται ακόμα πιο μπερδεμένοι. Το κρατικιστικό μοντέλο της μητέρας Σοβιετικής Ενώσεως παταγωδώς απέτυχε. Παρ' όλα αυτά, τα κόμματα της αριστεράς εξακολουθούν να υποστηρίζουν επισήμως, αν όχι το μοντέλο αυτό, σίγουρα την ενίσχυση της κεντρικής εξουσίας, την ενίσχυση του «κράτους», με την «κρατικοποίηση» των υπηρεσιών και δραστηριοτήτων «δημόσιας ωφέλειας» – με ασαφή όμως τη διάκριση μεταξύ δημοσίου και ιδιωτικού συμφέροντος. Στη χώρα μας, π.χ., τα τελευταία γεγονότα της Κύπρου οδήγησαν την αριστερά σε απόλυτη σύγχυση. Τα αριστερά κόμματα υποστήριξαν τη διατήρηση του αντιπαραγωγικού και αντικοινωνικού νεοφιλελεύθερου χρηματοπιστωτικού συστήματος, που αποτελεί διαστροφή του καπιταλισμού [1], ως θεμελίου ανάπτυξης της κοινωνίας, όπως κάνουν δηλαδή και οι σημερινοί δεξιοί (μάλλον εν αγνοία τους, όπως είπαμε). Νοιάστηκαν για τη διαφύλαξη του μεγάλου (ιδιωτικού) κεφαλαίου στην Κύπρο, ως μοχλού ανάπτυξής της. Τελικώς με ποιον είναι αυτή η «αριστερά»; Η σύγχυση του πολιτικού στόχου της «αριστεράς» μεταξύ ιδιωτικού και δημοσίου συμφέροντος, η σύγχυσή της δηλαδή μεταξύ κρατισμού και φιλελευθερισμού, σε όλη της τη μεγαλοπρέπεια. Το επιχείρημα του «μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα» δεν αλλάζει την κατάσταση, απλώς επιβεβαιώνει πως ορισμένα ιεροποιημένα στερεότυπα και συνθήματα του παρελθόντος έχουν πλέον ξεπεραστεί.

Υπάρχει και το «κέντρο», δήθεν μεταξύ αριστεράς και δεξιάς. Αυτό όμως υπήρξε το κόμμα των φιλελευθέρων, γι' αυτό άλλωστε και υπήρξε και ο κατ' εξοχήν πολέμιος του κρατισμού – στην απόλυτη σύγχρονη μορφή του, που υπήρξε εν τη πράξει ο κομμουνισμός της Σοβιετικής Ενώσεως. Περιέργως, όμως, οι φιλελεύθεροι υποστηρίχτηκαν από τους αριστερούς, που τους θεώρησαν σαν πιο κοντινούς τους στη γραμμική σειρά αριστερά, κέντρο, δεξιά. Η δυναστεία των Παπανδρέου, μάλιστα, παρουσιάστηκε και ως αριστερή. Ο δεξιός όμως Καραμανλής ορθώς εστράφη περισσότερο στις κρατικοποιήσεις από τον φιλελεύθερο (κεντρώο) Ανδρέα Παπανδρέου, ο οποίος ορθώς υποστηρίχτηκε από τον σύλλογο βιομηχάνων [2].

Καταφανώς στις σημερινές κοινωνίες επικρατούν άνευ νοήματος φαντασιακοί χαρακτηρισμοί, μέσω των οποίων επιτήδειοι προπαγανδιστές χειραγωγούν τους λαούς, που μετατρέπονται σε απληροφόρητες μάζες, αποχαυνωμένες ήδη από τα βλακώδη σίριαλ των τηλεοράσεων. Για τα πολιτικά ζητήματα, αυτά που καθορίζουν τους όρους της ζωής τους, δεν πολυσκέφτονται, αφήνουν να λειτουργήσουν τα α-νόητα συνθήματα των προπαγανδιστών. Όποιος δημαγωγήσει καλύτερα κερδίζει, επάνω σε αυτό παίζουν τα κόμματα. Μιλάμε γι' αυτό που χαριτωμένα αποκαλούμε σήμερα επικοινωνιακή πολιτική των κομμάτων. Οι δημιουργημένοι έτσι δεξιοί, αριστεροί και κεντρώοι, υποστηρίζουν ανιδιοτελώς και με αγώνες πράγματα που δεν γνωρίζουν και που με μαθηματική ακρίβεια τους οδηγούν σε έναν νέο μεσαίωνα, δηλαδή οδηγούν την κοινωνία σε νέες μορφές φεουδαρχίας. Έτσι «επικοινωνιακά» λειτουργούσε και ο Χίτλερ που αιματοκύλισε την Ευρώπη, έτσι επικοινωνιακά οι σημερινοί ναζιστές φτάνουν σε διψήφια νούμερα, ακόμα και στο Δίστομο! Ιδού η παράπλευρη άνθιση των απολύτως ηλιθίων.

Τι μέλλει γενέσθαι; Δεν θεωρώ εαυτόν προφήτη, αλλά θέλω να πιστεύω πως κάποια στιγμή αυτές οι μάζες θα ξυπνήσουν και θα απαιτήσουν πληροφόρηση, που δεν μπορεί παρά να οδηγήσει σε ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο με επανακαθορισμό των εννοιών της ατομικότητας και της συλλογικότητας, του ιδιωτικού και του δημοσίου [3]. Γιατί εκεί εντοπίζεται η αιτία της σημερινής σύγχυσης, με τους επιτηδείους να επενδύουν με συνθήματα και επιβολή ενοχικών συνδρόμων πάνω στις έννοιες αυτές. Η πολιτική ομάδα που θα το καταλάβει αυτό και θα κηρύξει έναν ειλικρινή και μακράς πνοής πολιτικό διάλογο, θα γίνει αμέσως ενθουσιωδώς αποδεκτή από τον λαό και από την Ιστορία. Ίδωμεν.

 Παραπομπές

 

[1] Παραφράζοντας το τίτλο ενός βιβλίου που κυκλοφορεί τελευταία, θα λέγαμε «είναι η διαστροφή του καπιταλισμού, ηλίθιε».

[2] Θυμάστε εκείνο το βράδυ μετά τις εκλογές, όπου ευστόχως ειπώθηκε πως το αποτέλεσμα των εκλογών δεν είναι θέμα πολιτικού αναλυτή, αλλά ψυχιάτρου.

[3] Δες «Το Ποντίκι», Ν. Χιωτίνης, «Ιδιωτικοποιήσεις ή η ανάγκη ενός νέου κοινωνικού συμβολαίου», 31 Ιουλίου 2012

ΠΗΓΗ: ΠΕΜΠTΗ, 28 Μαρτίου 2013, http://topontiki.gr/article/50949/Epikrateia-tou-fantasiakou-ton-anoiton

 * O Νικήτας Χιωτίνης είναι Δρ, Αρχιτέκτων-Καθηγητής ΤΕΙ.

1821 – 2013

 

Του παπα Ηλία Υφαντή

 

Τη μέρα του Ευαγγελισμού
πήγα στην εκκλησία
ν' ακούσω κάποιους να μιλούν
για παλιγγενεσία…

Δεν είδα όμως μαθητές
δασκάλους και δασκάλες,
όπως στις εθνικές γιορτές
γινόταν τις μεγάλες…

Αλλά κι οι άλλοι οι πιστοί
Ήταν κι εκείνοι λιγοστοί…
Ζήτησα απ' τους ιερείς
να πω, έστω, λίγα λόγια
Κι αυτοί μου είπαν αυστηρά:
Διόλου να μην αναφερθείς
στα σύγχρονα λαμόγια.

Της Υπερμάχου θύμισα
Τα' αντρειωμένα λόγια
Που των φτωχών και ταπεινών
Τα σπίτια γεμισμένα
Θέλει και των τυράννων μας
Τα κάστρα γκρεμισμένα!

Κι ακόμη για τη λευτεριά
Μίλησα, που απ' τα ιερά
Τα κόκαλα βγαλμένη
Ξεσπάθωσε, άλλη μια φορά
Σαν πρώτ' αντρειωμένη.

Και ήταν τελείως αδύνατο
Διόλου ν' αποσιωπήσω
Και τη σημερινή σκλαβιά
Να μην διεκτραγωδήσω…

«Δια ταύτα» οι αιδεσιμότατοι
και άγιοι παπάδες,
όπου στον οίκο του Θεού
νιώθουν σαν τσιφλικάδες:
Αν τέτοια λόγια θες να λες,
μου είπαν, «περί πάτρης»
θα σου το πούμε ορθά κοφτά:
Εδώ να μην ξανάρθεις!

παπα-Ηλίας, 1-4-2013

ΤΡΙΠΛΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ:

Τα περίπλοκα συστήματα καταναλώνουν όλους τους υφιστάμενους πόρους και καταρρέουν καταστροφικά – εάν μεταφέρει κανείς τις ιδιότητες αυτές στο χρηματοπιστωτικό σύστημα, θα κατανοήσει τι θα συμβεί, εάν συνεχισθεί ο παγκόσμιος πόλεμος

 

Του Βασίλη Βιλιάρδου*

 

"Η δυσκολία δεν βρίσκεται στις καινούργιες ιδέες, στην έλλειψη τους δηλαδή ή στον τρόπο εφαρμογής τους, αλλά στην αδυναμία μας να ξεφύγουμε από τις παλιές" (Keynes).

 

"Είμαστε μάρτυρες όχι μόνο μίας προσωρινής, παροδικής οικονομικής κρίσης, καθώς επίσης μίας προβληματικής ανάκαμψης (φαινομένων που επιδεινώνονται ίσως εξαιτίας της κατάρρευσης των υφισταμένων οικονομικών και πολιτικών συστημάτων), αλλά και συμπτωμάτων μίας μόνιμης απώλειας σε δυναμικότητα, η οποία πρέπει να αναμένουμε ότι θα συνεχισθεί – απηχώντας έτσι το κυρίαρχο θέμα των τελευταίων σκηνών του υπαρκτού, φιλελεύθερου καπιταλισμού. Συνεπώς, δεν είναι δυνατόν να βγάλουμε συμπεράσματα για το μέλλον, από τις εμπειρίες ή/και τις μεθόδους του χρησιμοποιήθηκαν στο παρελθόν" (Schumpeter, με προσθήκες).

Ανάλυση

Σε προηγούμενη ανάλυση μας με τον τίτλο «Το αμερικανικό πείραμα», αναφερθήκαμε στον τρόπο, με τον οποίο αντιμετωπίζει την κρίση η Federal Reserve – μονεταριστικά όπως τεκμηριώσαμε, με τη συνεχή αύξηση της ποσότητας χρήματος (ποσοτική χαλάρωση, QE 1, 2, 3), σε συνδυασμό με τα χαμηλά βασικά επιτόκια.

Με τη μέθοδο αυτή όμως, τα έσοδα της Fed από τους τόκους περιορίζονται, προς όφελος των εμπορικών τραπεζών (Citi Group, Goldman Sachs, JP Morgan, HSBC κλπ.) και εις βάρος του εξαιρετικά ελλειμματικού προϋπολογισμού της υπερδύναμης – αφού τα κέρδη της, τα οποία μεταφέρονται στα δημόσια ταμεία, είναι χαμηλότερα. Κατ' επέκταση, αυξάνεται το ήδη τεράστιο κρατικό χρέος των Η.Π.Α., επειδή σε αυτό εκβάλλουν τα ελλείμματα του προϋπολογισμού.

Για παράδειγμα, εάν η Fed αύξανε το βασικό της επιτόκιο σε ένα 2-3%, όπως θα ήταν σήμερα φυσιολογικό, αφού ο ρυθμός ανάπτυξης είναι ανάλογος, υπολογίζεται ότι θα κέρδιζε ετήσια περί τα 400 δις $ επί πλέον – γεγονός που σημαίνει ότι, αφού δεν το κάνει, μεταφέρει έμμεσα τα δισεκατομμύρια αυτά από τις «τσέπες» των Αμερικανών φορολογουμένων, στα ταμεία των τραπεζών, οι οποίες μπορούν να πληρώνουν υψηλότερες αμοιβές και προμήθειες (bonus) στο προσωπικό τους (εκτός του ότι ενισχύεται ο πληθωρισμός, μειώνεται αντίστοιχα το βιοτικό επίπεδο των χαμηλών εισοδηματικών τάξεων, δημιουργούνται επικίνδυνες φούσκες κοκ.).       

Επομένως πολύ σωστά λέγεται ότι, «κανένας δεν κλέβει τόσο πολλά χρήματα, όσο ο Bernanke», καθώς επίσης πως η κεντρική τράπεζα λειτουργεί, χωρίς καμία αμφιβολία, εις βάρος των αμερικανών πολιτών, τους οποίους χρησιμοποιεί ως πειραματόζωα – εφαρμόζοντας πιστά τη θεωρία του M. Friedman, το σημαντικότερο ελάττωμα της οποίας είναι ο παράγοντας V (ταχύτητα της κυκλοφορίας του χρήματος).

Το ότι δε η Fed «αγοράζει» πλέον το 80% των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου σημαίνει ότι, τόσο η Κίνα, όσο και οι υπόλοιποι παραδοσιακοί δανειστές των Η.Π.Α., έχουν κατανοήσει πλήρως το «στημένο παιχνίδι» – ενώ δεν έχουν καμία διάθεση να συνεχίσουν να χάνουν τα χρήματα τους.   

Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ

Η κατ' επίφαση τώρα δημοκρατική κυβέρνηση των Η.Π.Α. φαίνεται να έχει επιλέξει μία άλλη, διαμετρικά αντίθετη οικονομική «συνταγή» – επίσης καταδικασμένη σε αποτυχία, όπως θα αναλύσουμε στη συνέχεια. Ειδικότερα, φαίνεται πως εφαρμόζει τη θεωρία του πολλαπλασιαστή του Keynes, η οποία στηρίζεται στην υπόθεση ότι, το κάθε ένα δολάριο που δαπανά το κράτος (Deficit Spending), προκαλεί αύξηση του συνολικού ΑΕΠ, μεγαλύτερη από ένα δολάριο – εάν συμπεριλάβει κανείς όλα τα δευτερεύοντα αποτελέσματα (effects).   

Αναλυτικότερα η βάση, το θεμέλιο καλύτερα της οικονομικής θεωρίας του Keynes, είναι η συνολική ζήτηση – δηλαδή, το άθροισμα όλων των δαπανών στο εσωτερικό μίας Οικονομίας, καθώς επίσης των επενδύσεων. Στα πλαίσια αυτά, για παράδειγμα, όταν ένας εργαζόμενος απολύεται, δεν χάνει μόνο το μισθό του, αλλά περιορίζει ταυτόχρονα τα έξοδα του, την κατανάλωση του – γεγονός που οδηγεί στη μείωση των εισοδημάτων των υπολοίπων «συντελεστών» της αγοράς, με αποτέλεσμα να απολύονται και άλλοι εργαζόμενοι, να περιορίζεται η κατανάλωση, να μειώνονται οι επενδύσεις, να εντείνεται η ύφεση κοκ.  

Σύμφωνα τώρα με τον Keynes, το κράτος οφείλει να επέμβει σε μία τέτοια κατάσταση, με τελικό στόχο να αναπληρώσει τα χρήματα που δεν δαπανώνται – έτσι ώστε να αυξηθεί ξανά η συνολική ζήτηση. Μέσω των κρατικών «παρεμβάσεων» λοιπόν (δημόσιες επενδύσεις κλπ.), επιτυγχάνεται η αντιστροφή της τάσης – οδηγείται δηλαδή η οικονομία σε αναπτυξιακούς ρυθμούς. 

Το πρόβλημα στη συγκεκριμένη θεωρία είναι το ότι, οι κυβερνήσεις δεν έχουν δικά τους χρήματα – οπότε είναι υποχρεωμένες είτε να τυπώσουν καινούργια, είτε να τα εισπράξουν από τους πολίτες αυξάνοντας τους φόρους, είτε να τα δανεισθούν, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται τα εξής προβλήματα:

(α) Τυπώνοντας νέα χρήματα, αυξάνοντας δηλαδή την ποσότητα των υφισταμένων, μπορεί κανείς να επιτύχει μία ονομαστική ανάπτυξη, αλλά προκαλείται παράλληλα πληθωρισμός – οπότε, σε μακροπρόθεσμη βάση, η πραγματική ανάπτυξη παραμένει αναλλοίωτη, δεν αυξάνεται, ενώ τtο νόμισμα καταστρέφεται. 

(β) Μέσω της φορολόγησης, το κράτος έχει μεν τη δυνατότητα να δαπανήσει περισσότερα χρήματα, αλλά τα χρήματα αυτά αφαιρούνται ταυτόχρονα από τον ιδιωτικό τομέα – με αποτέλεσμα να περιορίζονται οι ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς επίσης η κατανάλωση, οπότε δεν αναθερμαίνεται η ζήτηση και δεν προκαλείται ανάπτυξη (πόσο μάλλον όταν, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, η φορολογία αυξάνεται, ενώ το κράτος μειώνει παράλληλα τις δαπάνες του – η απόλυτη συνταγή χρεοκοπίας).  

(γ) Με τη βοήθεια του δανεισμού του κράτους, ιδίως από το εσωτερικό του, αφαιρούνται επίσης χρήματα από τον ιδιωτικό του τομέα – οπότε η ανάπτυξη που προκαλείται από την αύξηση των κρατικών δαπανών (δημόσιες επενδύσεις) εξουδετερώνεται ουσιαστικά, από τη μείωση της κατανάλωσης και των ιδιωτικών επενδύσεων. 

Η επίλυση του συγκεκριμένου προβλήματος επιχειρείται με τη βοήθεια του πολλαπλασιαστή, τον οποίο αναφέραμε παραπάνω. Στα πλαίσια αυτά θεωρείται ότι, επειδή το κάθε δολάριο που δαπανά το κράτος προκαλεί ανάπτυξη μεγαλύτερη από αυτό, είναι εύλογη η απόκτηση χρημάτων εκ μέρους του, με έναν από τους τρεις τρόπους που αναλύσαμε.

Επομένως, το βασικό θέμα που ανακύπτει είναι το πόσο παραπάνω από ένα δολάριο είναι η ανάπτυξη, η οποία επιτυγχάνεται με τη διάθεση του από το κράτος – ποιός δηλαδή είναι ο πολλαπλασιαστής. Σύμφωνα τώρα με «προπαρασκευαστικές» μελέτες κατ' εντολή της αμερικανικής κυβέρνησης (2009), ο πολλαπλασιαστής τοποθετήθηκε στο 1,54 – γεγονός που σημαίνει ότι, κάθε δολάριο που θα ξόδευε το δημόσιο, θα προκαλούσε ανάπτυξη ίση με 1,54 $.

Επειδή τώρα η κυβέρνηση Obama αποφάσισε να δαπανήσει 787 δις $ για να αντιμετωπίσει την προβλεπόμενη ύφεση της αμερικανικής οικονομίας, έγινε αποδεκτό ότι, τα χρήματα αυτά θα προκαλούσαν μία επί πλέον αύξηση της ζήτησης, ίση με 425 δις $, στα συνολικά 1,212 τρις $ (787 Χ 1,54). Την ίδια περίπου εποχή όμως, δημοσιεύθηκε μία άλλη μελέτη, με βάση την οποία ο πολλαπλασιαστής ήταν μικρότερος του 1 – ότι δηλαδή η ανάπτυξη που θα προκαλούσε κάθε δολάριο, θα ήταν μικρότερη από αυτό (0,96).

Χωρίς να επεκταθούμε σε περισσότερες λεπτομέρειες, όπως αποδείχθηκε από την πράξη, ο πολλαπλασιαστής διαμορφώθηκε στο 0,67 το 2010, καθώς επίσης στο 0,48 το 2011 – γεγονός που σημαίνει πως τελικά το πρόγραμμα της κυβέρνησης ζημίωσε τις Η.Π.Α., αφού το 2011 το κάθε δολάριο που δαπάνησε το δημόσιο, μείωσε την ανάπτυξη του ιδιωτικού τομέα κατά 0,60 $ (οπότε, μεταξύ άλλων, εμπόδισε τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας).

Σε γενικές γραμμές τεκμηριώθηκε λοιπόν ότι, η συγκεκριμένη θεωρία του Keynes ισχύει μόνο υπό τις εξής προϋποθέσεις:

(α) Όταν μία οικονομία αντιμετωπίζει μία κρίση ρευστότητας και όχι μία *κρίση φερεγγυότητας (υπερχρέωσης), όπως συμβαίνει σήμερα σε πολλές χώρες της Δύσης.

(β) Σε περιόδους ελαφρών υφέσεων – κάτι που δεν μπορεί κανείς να ισχυρισθεί πλέον ότι ισχύει, σε κανένα σχεδόν από τα κράτη της Δυτικής Τρόικας (Η.Π.Α., Ευρώπη, Ιαπωνία).

(γ) Σε ορισμένες μόνο οικονομίες, οι οποίες δεν υποφέρουν από υψηλά δημόσια χρέη και ελλείμματα στους προϋπολογισμούς τους, όταν εισέρχονται σε υφέσεις.

Σε κάθε περίπτωση, επιβεβαιώθηκε πανηγυρικά στις Η.Π.Α. μία παλαιότερη οικονομική θεωρία (C. Christ), σύμφωνα με την οποία τόσο τα μονεταριστικά, όσο και τα κεϋνσιανά «εργαλεία», λειτουργούν μόνο σε εκείνες τις οικονομίες, οι οποίες εμφανίζουν ισοσκελισμένους προϋπολογισμούς στο ξεκίνημα μίας κρίσης.

Ειδικά όσον αφορά την υπερδύναμη, η οποία έχει ένα εξαιρετικά υψηλό δημόσιο χρέος (περί τα 15 τρις $), μεγάλα ελλείμματα στον προϋπολογισμό της (1,2 τρις $ το 2010, περί το 1,6 τρις $ το 2011), ενώ αντιμετωπίζει μία τεράστια κρίση φερεγγυότητας, το πρόγραμμα της αύξησης των δημοσίων δαπανών αφενός μεν εκτόξευσε το έλλειμμα, αφετέρου «έκαψε» (ξόδεψε) χωρίς κανένα λόγο, πολύτιμους χρηματικούς πόρους.

Ολοκληρώνοντας, ουσιαστικά συνέβη κάτι ανάλογο και στη Ελλάδα, από την αντίθετη πλευρά, όπου επίσης αποδείχθηκε ότι, ο αμερικανικός συντελεστής (ΔΝΤ) ήταν λανθασμένος – επειδή η μείωση των δαπανών του δημοσίου προκάλεσε μία πολύ μεγαλύτερη ύφεση, από την αναμενόμενη (συντελεστής στο 1,70 περίπου).     

ΕΝΔΙΑΜΕΣΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Η συνδυασμένη εφαρμογή της θεωρίας του Keynes από την αμερικανική κυβέρνηση, με τη μονεταριστική πολιτική της κεντρικής τράπεζας, καθώς επίσης η διάσωση των «συστημικών» τραπεζών, βοήθησε βραχυπρόθεσμα την αμερικανική οικονομία – μακροπρόθεσμα όμως θα έχει πολύ δυσμενή επακόλουθα, αφού λειτούργησε αφενός μεν εις βάρος της πλειοψηφίας των αμερικανών πολιτών, αφετέρου εις βάρος των δανειστών τους, επειδή δεν πρόκειται να αποφευχθεί η ραγδαία υποτίμηση του δολαρίου.

Ίσως οφείλουμε να προσθέσουμε εδώ ότι, η υποτίμηση ενός νομίσματος έχει σε τελική ανάλυση τα ίδια αποτελέσματα, με τη δήμευση των καταθέσεων – την οποία υιοθέτησε η Ευρωζώνη στην περίπτωση της Κύπρου.

Στη μία περίπτωση (υποτίμηση) μειώνεται η αγοραστική αξία των χρημάτων, άρα αντίστοιχα οι καταθέσεις, ενώ στην άλλη μειώνονται τα ίδια τα χρήματα (καταθέσεις), αλλά παραμένει σταθερή η αγοραστική τους αξία. Κάτι αντίστοιχο λοιπόν που συμβαίνει με την εσωτερική υποτίμηση που επιβλήθηκε στην Ελλάδα, η οποία έχει πρακτικά τα ίδια επακόλουθα, με την επιλογή της μεθόδου του πληθωρισμού – με τη διαφορά ότι, ο πληθωρισμός προκαλεί μικρότερες αντιδράσεις των εργαζομένων, αφού δεν μειώνονται οι ονομαστικές τους αμοιβές. Εν τούτοις, υπάρχουν οι εξής μεγάλες διαφορές, μεταξύ των δύο επιλογών:

(α) Στη μία περίπτωση (εσωτερική υποτίμηση), οι μεγάλοι χαμένοι είναι οι οφειλέτες – αφού τα εισοδήματα τους μειώνονται, ενώ οι υποχρεώσεις τους παραμένουν σταθερές. Οι μεγάλοι κερδισμένοι εδώ είναι οι δανειστές (μεταξύ των οποίων οι τράπεζες, εάν δεν «πληγούν» από επισφάλειες), καθώς επίσης οι καταθέτες.

Το γεγονός αυτό επεξηγεί γιατί επιλέχθηκε και επιβλήθηκε στην Ευρώπη από τη Γερμανία – η οποία είναι αφενός μεν ο μεγαλύτερος δανειστής, αφετέρου οι πολίτες της έχουν τις υψηλότερες καταθέσεις, καθώς επίσης τη χαμηλότερη ακίνητη περιουσία (η αξία της οποίας επίσης περιορίζεται, όταν επιλέγεται η εσωτερική υποτίμηση).

(β) Στη δεύτερη περίπτωση, στον πληθωρισμό δηλαδή, οι μεγάλοι χαμένοι είναι οι δανειστές και οι καταθέτες, ενώ οι μεγάλοι κερδισμένοι οι οφειλέτες – αφού τα ονομαστικά εισοδήματα των τελευταίων αυξάνονται, ενώ οι πραγματικές υποχρεώσεις τους μειώνονται, με την ταυτόχρονη (πληθωριστική) μείωση της αγοραστικής αξίας των χρημάτων των δανειστών και καταθετών (οι ιδιοκτήτες ακίνητης περιουσίας, όπως και άλλων αξιών, ανήκουν εδώ επίσης στους κερδισμένους).   

Το γεγονός αυτό επεξηγεί γιατί επέλεξαν τη συγκεκριμένη πληθωριστική λύση οι Η.Π.Α., ο μεγαλύτερος οφειλέτης του πλανήτη – ενώ ταυτόχρονα αναδεικνύει την τεράστια ανοησία των υπερχρεωμένων και ελλειμματικών οικονομιών της Ευρωζώνης, οι ηγέτες των οποίων «συντάχθηκαν», είτε ενδοτικά, είτε από απερισκεψία, είτε από ανεπάρκεια (δεν υπάρχει άλλη αιτία), με τις απαιτήσεις της Γερμανίας. 

Συμπερασματικά λοιπόν, οι λύσεις που επιλέγονται κάθε φορά, εξυπηρετούν αυτούς που τις επιβάλλουν – είτε εκμεταλλευόμενοι τη δύναμη τους, είτε την ανοησία των «εταίρων» τους, είτε και τα δύο.

Ειδικά όσον αφορά τις Η.Π.Α., επειδή ο κύριος δανειστής τους, η Κίνα, δεν είναι ούτε αδύναμος, ούτε ανόητος, οι συγκεκριμένες επιλογές τους θα εντείνουν τον παγκόσμιο οικονομικό πόλεμο, ο οποίος ευρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη – με αποτελέσματα που είναι αδύνατον να προβλεφθούν, επειδή η ισχύς των Η.Π.Α. είναι σήμερα μάλλον ουτοπική, αφού η οικονομία τους κρέμεται κυριολεκτικά σε μία κλωστή.

Η ΤΡΙΤΗ ΣΥΝΤΑΓΗ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ

Η οικονομία των Η.Π.Α. στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στο χρηματοπιστωτικό σύστημα – βασικό θεμέλιο του οποίου είναι η έννοια των «αποτελεσματικών αγορών». Πίσω από την έννοια αυτή ευρίσκεται η πεποίθηση ότι, οι επενδυτές ενδιαφέρονται αποκλειστικά και μόνο για την αύξηση των κερδών τους – με αποτέλεσμα να αντιδρούν άμεσα και ορθολογικά, σε οποιαδήποτε σημάδια «αλλαγής της τάσης» ή σε νέες πληροφορίες, οι οποίες αφορούν τις επενδύσεις τους.  

Κατ' επέκταση, επειδή οι αγορές επεξεργάζονται αμέσως, σωστά και ορθολογικά όλες τις πληροφορίες, οι μελλοντικές διακυμάνσεις των τιμών είναι αυθαίρετες – υπόκεινται δηλαδή στο τυχαίο, όπως συμβαίνει και με το «ρίξιμο των ζαριών». Επειδή τώρα τα μη σημαντικά γεγονότα είναι συχνότερα, ενώ τα εξαιρετικά σημαντικά σπανιότερα, εάν συμπεριλάβει κανείς σε έναν μαθηματικό τύπο τις πιθανότητες, τότε μπορεί να προϋπολογίσει το ρίσκο – το οποίο είναι φυσιολογικά κατανεμημένο.

Η πεποίθηση αυτή οδήγησε, κυρίως τις Η.Π.Α., στη δημιουργία των «χρηματοπιστωτικών όπλων μαζικής καταστροφής» – μεταξύ άλλων, επειδή θα μπορούσε (δήθεν) να προϋπολογισθεί το ρίσκο οποιασδήποτε επένδυσης. Εν τούτοις, η πεποίθηση αυτή είναι εσφαλμένη, αφού έχει πλέον τεκμηριωθεί επαρκώς ότι, οι αγορές δεν είναι αποτελεσματικές, οι τιμές δεν συμπεριφέρονται αυθαίρετα, ενώ το ρίσκο δεν είναι κατανεμημένο φυσιολογικά.

Χωρίς να επεκταθούμε σε λεπτομερείς επεξηγήσεις, η χρηματοπιστωτική βιομηχανία των Η.Π.Α. παρομοιάσθηκε με έναν ουρανοξύστη, ο οποίος είχε κατασκευασθεί επάνω στην κινούμενη άμμο της λανθασμένης θεωρίας της αποτελεσματικότητας των αγορών, καθώς επίσης της εσφαλμένης πεποίθησης περί φυσιολογικής κατανομής του ρίσκου – με την τελευταία να έχει οδηγήσει τις τράπεζες στην παροχή ενυπόθηκων δανείων χαμηλής εξασφάλισης, στα σύνθετα προϊόντα (CDO's κλπ.), καθώς επίσης σε πολλές άλλες επενδύσεις υψηλού ρίσκου, προκαλώντας τη χρεοκοπία τους (στη συνέχεια στη διάσωση τους, εις βάρος των φορολογουμένων πολιτών και της οικονομίας εν γένει). 

Εν τούτοις, η υπερδύναμη δεν έχει καμία δυνατότητα επιβίωσης, χωρίς τη βοήθεια του χρηματοπιστωτικού της συστήματος – οπότε παραμένει πιστή και στην τρίτη αυτή συνταγή αποτυχίας, όπως επίσης στις δύο προηγούμενες, παρά το ότι γνωρίζει ότι, στη δική της περίπτωση, είναι εντελώς εσφαλμένες. 

Το γεγονός αυτό σημαίνει ότι, η αντίστροφη μέτρηση της ωρολογιακής βόμβας στα θεμέλια του πλανήτη, δεν έχει σε καμία περίπτωση σταματήσει – οπότε, είτε θα υπάρξει κάποια στιγμή μία κραυγαλέα αθέτηση πληρωμών (ονομαστική ή πληθωριστική) εκ μέρους των Η.Π.Α., παράλληλα ενδεχομένως με το κλείσιμο των συνόρων (προστατευτισμός, όπως σε προηγούμενες ιστορικές περιόδους), είτε πόλεμος, είτε ένας συνδυασμός και των δύο. 

Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΠΕΡΙΠΛΟΚΟΤΗΤΑΣ

Αν και η ονομασία της φαίνεται προβληματική, επειδή συγχέεται με την πολυπλοκότητα, ενώ  έχει καμία σχέση μαζί της, είναι η πλέον σύγχρονη οικονομική θεωρία – στηρίζεται δε στις παρακάτω πολύ απλές υποθέσεις:

(α) Τα περίπλοκα συστήματα δεν είναι οργανωμένα από επάνω προς τα κάτω, αλλά σχηματίζονται από μόνα τους – μέσω μίας εξελικτικής διαδικασίας, στην οποία συμμετέχουν αλληλοεπιδρώντα μεταξύ τους, αμέτρητα αυτόνομα μέρη.  

(β) Τα συστήματα αυτά διαθέτουν «αναδυόμενα» χαρακτηριστικά – γεγονός που σημαίνει τεχνικά ότι, το σύνολο είναι μεγαλύτερο από το άθροισμα των επί μέρους στοιχείων, τα οποία το συνθέτουν. Επίσης ότι, η συμπεριφορά του συνολικού συστήματος δεν συμπεραίνεται από την προσεκτική παρατήρηση της συμπεριφοράς των επί μέρους στοιχείων του – είναι εντελώς διαφορετική.

(γ) Τα περίπλοκα συστήματα εξαρτώνται από «εκθετικά» μεγαλύτερες ποσότητες ενέργειας. Η ενέργεια αυτή μπορεί να έχει πολλές μορφές. Αποφασιστικής σημασίας είναι όμως το γεγονός ότι, οι ανάγκες ενέργειας, όταν το σύστημα μεγεθύνεται δέκα φορές, αυξάνονται κατά τον παράγοντα χίλια (10 στην τρίτη δύναμη, στον κύβο). Απλούστερα, ο δεκαπλασιασμός ενός τέτοιου συστήματος απαιτεί χιλιαπλάσια ενέργεια, για να συνεχίσει να λειτουργεί κοκ. – μία σχέση εντελώς ασύμφορη.

(δ) Τα συστήματα αυτά τείνουν νομοτελειακά στην καταστροφική κατάρρευση τους – μία εξαιρετικά σημαντική ιδιαιτερότητα, η οποία υποκρύπτει πολύ μεγάλους κινδύνους και απειλές.

Το τρίτο και το τέταρτο από τα παραπάνω «αξιώματα», τα οποία διέπουν τα περίπλοκα συστήματα, είναι σε απόλυτη σχέση μεταξύ τους – αφού σημαίνουν ότι, όταν ένα περίπλοκο σύστημα ξεπεράσει ένα ορισμένο μέγεθος, σταματάει η τροφοδοσία του με ενέργεια (επειδή, λόγω της εκθετικής σχέσης μεγέθους και απαιτούμενης ενέργειας, παύουν να υπάρχουν αρκετοί πόροι στη διάθεση του). 

Σε γενικές γραμμές λοιπόν, τα περίπλοκα συστήματα δημιουργούνται αυθόρμητα, συμπεριφέρονται απρόβλεπτα, καταναλώνουν όλους τους υφιστάμενους πόρους και καταρρέουν καταστροφικά – γεγονός που σημαίνει ότι, εάν μεταφέρει κανείς το παράδειγμα αυτό στο χρηματοπιστωτικό σύστημα των Η.Π.Α. ή ολόκληρης της Δύσης, καθώς επίσης γενικότερα στον πλανήτη, θα κατανοήσει τι θα συμβεί εάν συνεχισθεί ο υπόγειος παγκόσμιος πόλεμος, η λεηλασία του φυσικού περιβάλλοντος κοκ. (Εικόνα)

 

 

Η παραπάνω θεωρία μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλά φυσικά συστήματα, όπως στο κλίμα, στη σεισμολογία κοκ. Επίσης σε συστήματα κατασκευασμένα από τον άνθρωπο, όπως στο διαδίκτυο, στο χρηματοπιστωτικό κλάδο, στην υπέρ-επιχειρήσεις κοκ. Ειδικά όμως όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές αγορές, η ανθρώπινη φύση λειτουργεί ενισχυτικά στις περιπλοκότητα τους – με πολύ πιο καταστροφικά αποτελέσματα, συγκριτικά με οποιοδήποτε άλλο περίπλοκο σύστημα.

Το γεγονός αυτό τεκμηριώνεται, μεταξύ άλλων, από την «αυτοεκπληρούμενη προφητεία», όσον αφορά την πρόκληση μελλοντικών εξελίξεων στα χρηματιστήρια (οι διαδόσεις για τη χρεοκοπία μίας υγιέστατης τράπεζας, την οδηγούν τελικά στη χρεοκοπία, άρα στην επιβεβαίωση της λανθασμένης πρόβλεψης, λόγω bank run κλπ.).

Επομένως, ο οικονομικός πόλεμος που βιώνουμε σήμερα, μπορεί τελικά να έχει πολύ πιο καταστροφικά αποτελέσματα, από όσα ένας απλός συμβατικός πόλεμος – παρά το ότι είναι δύσκολο να φαντασθεί κανείς κάτι τέτοιο. 

ΟΙ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΙ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΙ

Ολοκληρώνοντας την ανάλυση μας, είναι ίσως σωστό να αναφερθούμε στους φορολογικούς παραδείσους – αφενός μεν επειδή εντείνουν την περιπλοκότητα του σημερινού οικονομικού συστήματος (συγκεντρώνουν καταθέτες από πολλές χώρες, προκαλείται μαζική απόσυρση κεφαλαίων, σε τυχόν «επιπλοκές» κλπ.), αφετέρου λόγω του ότι η παραπάνω τριπλή συνταγή αποτυχίας, επιδεινώνεται από τη συνεχή αύξηση του μεγέθους των πολυεθνικών – των παγκόσμιων εταιρειών καλύτερα, αφού δεν έχουν πλέον «πατρίδα».

Οι εταιρείες αυτές μειώνουν, μεταξύ άλλων, επικίνδυνα τη φορολογική βάση των κρατών, επειδή αποφεύγουν να πληρώσουν φόρους εισοδήματος – εγκαθιστάμενες, μαζί με την εκάστοτε ελίτ, σε φορολογικούς παραδείσους. Ο Πίνακας Ι που ακολουθεί είναι χαρακτηριστικός:

ΠΙΝΑΚΑΣ Ι: Ξένα περιουσιακά στοιχεία σε φορολογικούς παραδείσους (σε ποσοστά) – κυριότεροι καταθέτες τους δε δις $

Φορολογικός παράδεισος	Ποσοστό	Κυριότεροι Καταθέτες	Ποσά
Μ. Βρετανία (συμπ. Jersey, Guernsey)	12%	Κίνα	1.189
Σιγκαπούρη, Χονγκ Κονγκ	13%	Ρωσία	798
Καραϊβική και Παναμάς	13%	Ν. Κορέα	779
Ιρλανδία και νησιά του καναλιού	13%	Βραζιλία	520
Ελβετία	27%	Κουβέιτ	496
Η.Π.Α.	8%	Μεξικό	417
Λουξεμβούργο	6%	Βενεζουέλα	406
Λοιπά	8%	Αργεντινή	399
		Ινδονησία	331
		Σαουδική Αραβία	308

Σημείωση: Η Τουρκία, στην οποία δημιουργείται ήδη μία τεράστια φούσκα, δεν διαθέτει μεγάλους καταθέτες, παρά το ότι δραστηριοποιήθηκε το ΔΝΤ, λόγω  του ότι είναι πολύ φτωχή – αφού το σύνολο των καταθέσεων υπολογίζεται στα 230 δις €, είναι χαμηλότερες δηλαδή από τις ελληνικές, με το 45% όμως να ανήκει μόλις στο 0,4% των πολιτών της.    

Πηγή: Faz. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος   

Όπως φαίνεται από τον Πίνακα Ι, οι καλύτεροι «πελάτες» των φορολογικών παραδείσων προέρχονται κυρίως από χώρες, στις οποίες έχει δραστηριοποιηθεί στο παρελθόν το ΔΝΤ – ενώ οι Η.Π.Α. διευκολύνουν επίσης τους ιδιοκτήτες κεφαλαίων, όσον αφορά τη φορολόγηση τους, παρά τα όσα κατά καιρούς λέγονται.

Με την ευκαιρία τώρα του θέματος που δημιουργήθηκε πρόσφατα στην Κύπρο (μέγεθος του τραπεζικού της τομέα), θεωρούμε σκόπιμο να παραθέσουμε εδώ τον Πίνακα ΙΙ, έτσι ώστε να έχουμε μία ακριβέστερη εικόνα:

ΠΙΝΑΚΑΣ ΙΙ: Σύνολο ισολογισμού των τραπεζών, σε σχέση με το ΑΕΠ της χώρας τους

Χώρα	Ισολογισμοί / ΑΕΠ
Cayman Islands	51.590%
Guernsey	7.031%
Jersey	5.509%
Μάλτα	792%
Ιρλανδία	718%
Κύπρος	716%
Χώρες απλά για σύγκριση
Ευρωζώνη (μέσος όρος)	345%
Γερμανία	317%

Πηγή: Boston Consulting, Bloomberg. Πίνακας: Β. Βιλιάρδος

Με βάση τον Πίνακα ΙΙ διαπιστώνεται ότι, οι συνολικοί ισολογισμοί των τραπεζών στους φορολογικούς παραδείσους είναι πολύ υψηλοί, σε σχέση με το ΑΕΠ τους. Εν τούτοις, οι αντίστοιχοι της Κύπρου είναι χαμηλότεροι από αυτούς της Μάλτας και της Ιρλανδίας – ενώ, όσον αφορά την Ελλάδα (υπολογίζονταν στο 200% πριν την κρίση), είναι μικρότεροι από το μέσον όρο της Ευρωζώνης, καθώς επίσης της Γερμανίας (η οποία έχει ένα πολύ προβληματικό τραπεζικό σύστημα).    

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Όπως συμπεραίνεται από την ανάλυση μας, καθώς επίσης από πολλές άλλες, η κατάσταση στον πλανήτη σήμερα είναι οριακή – αφού αρκεί το πέταγμα μίας πεταλούδας, μία μικρή σπίθα καλύτερα, για να ξεσπάσει μία τεράστια πυρκαγιά, η οποία θα κατάστρεφε τα πάντα στο πέρασμα της.

Τόσο η (ασύμμετρη) παγκοσμιοποίηση, όσο και η «δικτύωση» ολόκληρου του πλανήτη, έχουν δημιουργήσει ένα εξαιρετικά μεγάλο, περίπλοκο σύστημα, το οποίο έχει αυτονομηθεί πλήρως – ακολουθώντας τους δικούς του «χαοτικούς» κανόνες.

Οφείλουμε λοιπόν να είμαστε πια πολύ προσεκτικοί, όσον αφορά τις μεθόδους που χρησιμοποιούμε και τους κανόνες που τοποθετούμε – απαιτώντας από τους άλλους να τους τηρήσουν. Επίσης, το σημαντικότερο ίσως όλων, οφείλει να πάψει ο κάθε πολίτης και η κάθε χώρα, λιγότερο ή περισσότερο ισχυρή, να τοποθετεί τα δικά της συμφέροντα, πριν από τα συμφέροντα όλων των άλλων.

Ο λόγος που απαιτείται σήμερα μία τέτοια αλληλέγγυα συμπεριφορά δεν είναι σε καμία περίπτωση ηθικός αλλά, αποκλειστικά και μόνο, «ωφελιμιστικός» – επειδή τα πάντα είναι διασυνδεδεμένα και αλληλοεπιδρώντα μεταξύ τους, ενώ μία «πυρηνική έκρηξη» είναι δυνατόν να πυροδοτηθεί από κάπου που δεν το περιμένει κανείς – ακόμη και από μία μικρή χώρα του πλανήτη, όπως η Κύπρος ή η Μάλτα, την οποία θεωρούν ελάχιστοι «συστημικά επικίνδυνη» (πόσο μάλλον από μία μεγαλύτερη).

 

* Σημείωση: Κρίση ρευστότητας έχουμε σε ένα κράτος (όπως και σε μία επιχείρηση), όταν τα περιουσιακά του στοιχεία είναι μεν υψηλότερα από το συνολικό δανεισμό του, όταν ο Ισολογισμός του δηλαδή είναι θετικός, αλλά δεν διαχειρίζονται σωστά – οπότε δημιουργούν ζημίες (ελλείμματα) στον προϋπολογισμό του. Σε μία επιχείρηση, όταν έχουν συναφθεί βραχυπρόθεσμα δάνεια για την κάλυψη μακροπρόθεσμων, με αποτέλεσμα να μην μπορούν να πληρωθούν ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις, όταν υπάρχουν πολλά πάγια και έλλειψη χρηματικών διαθεσίμων (κεφαλαίων κίνησης) κλπ.  Η Ελλάδα αντιμετώπιζε μία κρίση ρευστότητας, η οποία όμως επιλέχθηκε δυστυχώς να καταπολεμηθεί σαν μία κρίση φερεγγυότητας – με τα δυσμενή επακόλουθα που βιώνουμε σήμερα.

Αντίθετα, αναφερόμαστε σε μία κρίση φερεγγυότητας, όταν τα περιουσιακά στοιχεία ενός κράτους είναι λιγότερα, από τα συνολικά χρέη του – όταν δηλαδή ο ισολογισμός του είναι αρνητικός. Τέτοιου είδους κρίση αντιμετωπίζει σήμερα η Μ. Βρετανία (έχει σχεδόν μηδενική δημόσια περιουσία), η Πορτογαλία σε κάποιο βαθμό και πολλές άλλες χώρες.

Δυστυχώς για όλους μας, η Τρόικα έχει τοποθετήσει όλα τα κράτη σε ένα τσουβάλι, εφαρμόζοντας την ίδια αποτυχημένη συνταγή – κατ' εντολή της Γερμανίας, αφού το μόνο που την ενδιαφέρει είναι η είσπραξη των απαιτήσεων της, καθώς επίσης η προστασία των καταθέσεων των πολιτών της. Συνολικά για την Ευρώπη, ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της κρίσης είναι ο ελεγχόμενος πληθωρισμός (4-6%), παράλληλα με το μερικό πάγωμα των χρεών (άρθρο μας).

* Βασίλης Βιλιάρδος  (copyright), Αθήνα, 30. Μαρτίου 2013, viliardos@kbanalysis.com. Ο κ. Βασίλης Βιλιάρδος είναι οικονομολόγος, πτυχιούχος της ΑΣΟΕΕ Αθηνών, με μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου.

ΠΗΓΗ: http://www.casss.gr/PressCenter/Articles/2848.aspx

Το ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών και το 1821 ή, αλλιώς, Το ταλέντο να χάνεις το δίκιο σου

 

Του Αλκιβιάδη Σωζόμενου

 

Πριν από μερικές μέρες, στο site του ΠΑΜΕ εκπαιδευτικών (www.edupame.gr) εμφανίστηκε μια επιστολή προς τους μαθητές, η οποία έχει τη φιλοδοξία να αναδείξει το «αληθινό» νόημα της 25ης Μαρτίου και τη σημερινή σημασία του για το λαϊκό κίνημα. Η ίδια επιστολή, που αναδημοσιεύτηκε στον κυριακάτικο «Ριζοσπάστη» της 16ης Μαρτίου, υπήρξε το έναυσμα για την έναρξη συζητήσεων σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης και έγινε στόχος επιθέσεων από ποικίλους αντιδραστικούς κύκλους.

Αξιέπαινη, οπωσδήποτε, η πρωτοβουλία των εκπαιδευτικών του ΠΑΜΕ, με πυρήνα τους κομμουνιστές εκπαιδευτικούς, να ανοίξουν μια συζήτηση με τους μαθητές, για το κομβικό, για την ιστορία της Ελλάδας (ενδεχομένως και του κόσμου) γεγονός και, μάλιστα, σε μια εποχή που η σχολική ιστοριογραφία βρίσκεται στην … εντατική και η επίθεση, από την  πλευρά της άρχουσας τάξης στην ιστορική μνήμη εντείνεται και οξύνεται. Θα περίμενε δε κανείς, γνωρίζοντας και τη μεγάλη ιστοριογραφική παράδοση του ίδιου του ΚΚΕ, σε σχέση με την Επανάσταση του `21, αλλά και την εν γένει παράδοση της μαρξιστικής ιστοριογραφίας στην Ελλάδα, ότι το κείμενο θα συνδύαζε με άρτιο τρόπο την αποτύπωση των ιστορικών πραγματικοτήτων του 19ου αιώνα, τη διδαχή των νομοτελειών της ιστορίας, με το σήμερα∙ θα περίμενε επίσης να δει ένα κείμενο που το ύφος του θα χαρακτηρόταν από καλλιέπεια και επιστημονικότητα, ένα κείμενο παιδαγωγικά ελκυστικό.

Η ανάγνωση ωστόσο του κειμένου επιφυάσσει μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη: η – ας την πούμε – ιστοριογραφική παρέμβαση των εκπαιδευτικών του ΠΑΜΕ δεν είναι παρά ένα κείμενο κακογραμμένο, ασύντακτο, χωρίς λογική δομή, που δεν διακρίνει ανάμεσα στο κύριο και το επουσιώδες. Ένα συνονθύλευμα από κακοχωνεμένες επεξεργασίες των κλασικών μαρξιστών ιστορικών και ιστοριοδιφών που ούτε στους εφιάλτες τους δεν φαντάζονταν τη μεταχείριση που επεφύλαξαν στις απόψεις τους οι … επίγονοί τους (;). Ένα κείμενο γραμμένο σε ύφος … καφενέ, όπου διάφοροι δοκησίσοφοι μεταξύ πρέφας, κολτσίνας και ούζου εκφράζουν άποψη επί παντός του επιστητού και άλλων τινών. Εννοείται ότι οι θαμώνες των καφενείων απανταχού της επικράτειας καλά κάνουν: δείγμα υγείας είναι αυτές οι συζητήσεις, κατάλοιπο της αρχαίας αγοράς. Δεν επιτρέπεται όμως αυτό το ύφος να υιοθετείται από κομμουνιστές επιστήμονες που εντέλλονται να υπηρετήσουν την επιστημονική και ιστορική αλήθεια, από την πλευρά της υπεράσπισης των πρωτοπόρων κοινωνικών δυνάμεων του καιρού μας. Δεν επιτρέπεται σε παιδαγωγούς που έχουν πίσω τους την  παράδοση του Γληνού, του Παπαμαύρου, της Ιμβριώτη.

Πέρα όμως από το ύφος και την αντιεπιστημονικότητα του κειμένου, υπάρχει ένα πολύ πιο σοβαρό πρόβλημα: η απόλυτη υποταγή της ιστορικής πραγματικότητας στις σύγχρονες ιδεολογικές και πολιτικές ακροβασίες της καθοδήγησης του ΚΚΕ. Για να γίνω πιο σαφής, θα παραθέσω, κατά παράγραφο, τα επίδικα τμήματα της επιστολής (με έντονα γράμματα) και θα τα συνοδεύσω με τις δικές μου παρατηρήσεις και σχόλια. Ο σύνδεσμος είναι, βεβαίως, στη διάθεση των αναγνωστών του «Εργατικού Αγώνα», ώστε να επιβεβαιώσουν ότι τα αποσπάσματα παρατίθενται ακριβώς όπως είναι γραμμένα αλλά και να διαβάσουν ολόκληρη την επιστολή. [1]

«Αγαπητέ μαθητή, μαθήτρια

Ίσως έχεις βαρεθεί να ακούς συνέχεια για επετείους και γιορτές, ειδικά σήμερα που η πολιτική της συγκυβέρνησης ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του συστήματος των εφοπλιστών, των επιχειρηματιών κάνουν επίθεση στη ζωή σου και στην οικογένειά σου.

Κράτα όμως το εξής: ό,τι επίθεση και να σου κάνουν, δε θα σταματήσουν ποτέ να στοχεύουν στο μυαλό σου. Γι' αυτό σου λένε ψέματα και μισές αλήθειες και για την 25^η Μαρτίου, όπως κάνουν και για την 28^η Οκτώβρη αλλά και για το Πολυτεχνείο».

Αντιπαρέρχομαι το ύφος και τις ασυνταξίες. Θα ήθελα όμως να σχολιάσω δύο πράγματα. Πρώτα – πρώτα, οι συντάκτες του κειμένου έχουν σίγουρα οποιαδήποτε σχέση με την εκπαιδευτική διαδικασία; Η επιστολή απευθύνεται σε μαθητές, σε παιδιά, δηλαδή, από έξι έως 18 χρονών. Πόσο «πατάει» πάνω στη ζωή, πόσο ανταποκρίνεται στο γνωσιολογικό και συνειδησιακό πεδίο αυτών των ηλικιών, μια πιθανή σύνδεση των σημερινών προβλημάτων της ελληνικής οικογένειας με την «ανία» των γιορτών και των επετείων; Ή να υποθέσουμε ότι, προ κρίσης, τις σχολικές γιορτές παρακολουθούσε η σχολική κοινότητα με σεβασμό και προσήλωση; Δυστυχώς, η επίθεση ενάντια στην ιστορική μνήμη, έχει κάνει – και εδώ – πολύ καλά τη δουλειά της …

Η δεύτερη παράγραφος, ωστόσο, γεννά άλλου είδους ενστάσεις και ερωτηματικά; Ποιοι είναι αυτοί που λένε τα ψέματα και τις μισές αλήθειες; Η απάντηση, στην πραγματική ζωή, δεν είναι τόσο σαφής και συγκεκριμένη όσο – θέλω να ελπίζω – στο  μυαλό του συντάκτη: αν εννοεί την άρχουσα τάξη και τη σχολική ιστοριογραφία έχει καλώς (για να είμαι μάλιστα δίκαιος, οφείλω να πω ότι παρακάτω η επιστολή αναφέρεται στα σχολικά βιβλία). Η έλλειψη όμως υποκειμένου στη συγκεκριμένη πρόταση φοβάμαι ότι «τσουβαλιάζει» και τους εκπαιδευτικούς: ακόμη και τους κομμουνιστές ή εν γένει προοδευτικούς εκπαιδευτικούς που με μόχθο και σε αντίξοες συνθήκες προσπαθούν να διδάξουν την ιστορική αλήθεια, είτε μέσα από το μάθημα, είτε με τη διοργάνωση των σχολικών εορτών.

Ο συντάκτης της επιστολής επιλέγει να  ξεκινήσει την αντιπαράθεση με την επίσημη ιστοριογραφία, ασχολούμενος με την ημερομηνία της Επανάστασης, η οποία καθιερώθηκε – όντως – μεταγενέστερα, για να ταυτιστεί με τη θρησκευτική γιορτή του Ευαγγελισμού και να αποκτήσει το γεγονός θρησκευτική χροιά.

Η – ορθή – αυτή παρατήρηση δεν μπορεί, κατά τη γνώμη μου, να είναι το κύριο σημείο σε μια μαρξιστική ανάγνωση της ημέρας ούτε μπορεί να αποτελεί το αφετηριακό σημείο της αντιπαράθεσης με την αστική ιστοριογραφία.

Αμέσως παρακάτω, η επιστολή προσπαθεί να οριοθετήσει τις κοινωνικές δυνάμεις που πήραν μέρος στην ελληνική επανάσταση. Εδώ λοιπόν μας λέει, μεταξύ άλλων, τα εξής:

(…) «Ένας από τους κοτζαμπάσηδες, δηλαδή τους έλληνες άρχοντες της εποχής, είπε «κάλλιο οι Τούρκοι κι ο ραγιάς υπόδουλος, παρά λεύτερο έθνος με το λαό να' χει δικαιώματα»!

Ποιοι ήταν οι έλληνες άρχοντες της εποχής; Τι σημαίνει «κοτζάμπασης»; Ποιος είναι ο συγκεκριμένος κοτζάμπασης και σε ποια πηγή αναφέρεται αυτή η φράση; Και το ότι ένας κοτζάμπασης είπε τη συγκεκριμένη φράση, στοιχειοθετεί τη στάση ενός ολόκληρου κοινωνικού στρώματος; Στη βάση αυτής της μεθοδολογίας, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι ένας άλλος «κοτζάμπασης», ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης, απελευθέρωσε την Καλαμάτα! Η περιπτωσιολογία δεν συνιστά συγκρότηση ιστορικής γνώσης (ανεξάρτητα από το γεγονός ότι όντως οι κοτζαμπάσηδες ανήκουν στα συντηρητικά στρώματα που πήραν μέρος στην επανάσταση, εκείνα που επιθυμούν να διατηρήσουν και στο υπό σύσταση κράτος τα προνόμια που είχαν επί οθωμανικής κυριαρχίας).

Και συνεχίζει το κείμενο, μερικές παραγράφους παρακάτω:

(…) «Η επανάσταση του 1821 ήταν σύγκρουση με τον Οθωμανικό Δεσποτισμό και συνδέονταν με την απελευθέρωση.  Όλοι οι Έλληνες δεν ήταν υπέρ της επανάστασης. Μάλιστα υπήρχαν Έλληνες που ήταν μέρος του Οθωμανικού Συστήματος εξουσίας».

Είναι εντελώς σαφές ότι η επανάσταση του 1821 δεν ήταν απλώς σύγκρουση με τον Οθωμανικό Δεσποτισμό ούτε απλώς συνδεόταν με την απελευθέρωση. Αυτή η έρμη η απελευθέρωση δεν έχει κανένα επιθετικό προσδιορισμό; Τι να ήταν άραγε; Κοινωνική; Ψυχολογική; Μήπως … σεξουαλική; Κερδίζει το κουϊζ όποιος απαντήσει ότι η απελευθέρωση ήταν εθνική, αλλά η χρήση του όρου συνεπάγεται … πιπέρι στο στόμα από την «αντιεθνικιστική» καθοδήγηση. Στο ζήτημα όμως αυτό θα επανέλθω αναλυτικά παρακάτω.

Και συνεχίζει ο ρέκτης συντάκτης του πονήματος:

(…) «Στην επανάσταση του 1821 δεν ήταν όλοι οι Έλληνες μαζί γιατί είχε κοινωνικό χαρακτήρα».

Είναι σαφές ότι οι συντάκτες της επιστολής αποφεύγουν όπως ο διάβολος το λιβάνι τους όρους «εθνικός» και «εθνικοαπελευθερωτικός».

Το σύνολο ωστόσο των μαρξιστών και κομμουνιστών ιστορικών θεωρεί την επανάσταση του 1821 ως εθνικοαπελευθερωτική. Και δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς, στις αρχές του 19^ου αιώνα, όταν συγκροτούνται τα έθνη και διεκδικούν είτε την εθνική τους χειραφέτηση είτε την εθνοκρατική τους ολοκλήρωση. Εξ άλλου, μια από τις βασικές αρχές του Διαφωτισμού του 18^ου αιώνα, είναι ακριβώς η Αρχή των Εθνοτήτων, σύμφωνα με την οποία κάθε έθνος οφείλει να έχει δική του κρατική οντότητα. Στη μεγάλη γαλλική επανάσταση, η αρχή των εθνοτήτων (καθώς ή Γαλλία ήταν ήδη συγκροτημένο έθνος – κράτος) δεν εκφράστηκε με την πάλη για εθνική απελευθέρωση, αλλά με τη συγκρότηση του εθνικού στρατού, κατ` αρχήν ως στρατού εθελοντών και σε αντιπαράθεση με τους μισθοφορικούς στρατούς του μεσαίωνα. Ένας τέτοιος στρατός, αποτελούμενος από τους «αβράκωτους» της επανάστασης, που τραγουδούσαν τη «Μασσαλιώτιδα» πέτυχε, το 1792, μια περήφανη νίκη πάνω στους συνασπισμένους στρατούς των φεουδαρχιών της Ευρώπης, αποδεικνύοντας την ανωτερότητα του νέου οικονομικο – κοινωνικού σχηματισμού πάνω στον ιστορικά απερχόμενο.

Στον υπό οθωμανική κυριαρχία ελλαδικό χώρο, η αρχή των εθνοτήτων βρήκε την πληρέστερη αποτύπωσή της, αν και προηγουμένως υπήρξαν εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, τόσο στα Βαλκάνια (εξέγερση των Σέρβων το 1808) όσο και εκτός χερσονήσου, για παράδειγμα στην Ιταλία και στην Ισπανία, αλλά και στις χώρες της Λατινικής Αμερικής.

Ο κυρίως εθνικοαπελευθερωτικός χαρακτήρας της επανάστασης το `21 δεν αναιρεί καθόλου τις κοινωνικές παραμέτρους του, ίσα – ίσα τις τονίζει. Κατά το 19^ο αιώνα, φορέας της εθνικής ιδέας, της ιδέας της εθνικής χειραφέτησης είναι η προοδευτική, την εποχή εκείνη, αστική τάξη. Εννοείται ότι το σχήμα αυτό, ισχύει και για το αγωνιζόμενο ελληνικό έθνος, το οποίο, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής κυριαρχίας, διασχίζεται κάθετα από κοινωνικές τάξεις και στρώματα. Για να εξετάσουμε ποιες είναι αυτές οι κοινωνικές τάξεις και τα κοινωνικά στρώματα, θα πρέπει να δούμε πρώτα μέσα σε ποιο οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο αυτά συγκροτούνται.

Το οθωμανικό καθεστώς είναι δεσποτικό και σκληρό. Η σκληρότητά του οφείλεται στον έντονα συντηρητικό χαρακτήρα των κοινωνικών δομών της αυτοκρατορίας (φεουδαρχία). Επί πλέον, το γεγονός ότι η οικονομία της αυτοκρατορίας παραμένει αγροτική – φεουδαρχική, σε μια εποχή που ο υπόλοιπος κόσμος βαδίζει προς τον καπιταλισμό, καθώς και το γεγονός ότι η αυτοκρατορία είναι υποχρεωμένη να συναλλάσσεται με εκχρηματισμένες οικονομίες, δημιουργεί στην Πύλη (τη σουλτανική διοίκηση) άσβεστη δίψα για χρήμα: έτσι, η συντριπτική πλειοψηφία των φόρων είναι σε χρήμα, κάτι που δυσκολεύει αφάνταστα τους υπηκόους της αυτοκρατορίας. Κυριότερος και πιο γνωστός φόρος είναι το χαράτσι (κεφαλικός φόρος) που αφορά όλους τους άρρενες κατοίκους της αυτοκρατορίας.

Μετά την τουρκική κατάκτηση, οι έλληνες αναδιπλώνονται από τους παραδοσιακούς χώρους όπου ζούσαν (πεδιάδες – παράλια) προς τα βουνά και τα νησιά. Εκεί, ελλείψει εκτεταμένων εδαφών προς καλλιέργεια, στρέφονται κυρίως προς τη βιοτεχνία και το εμπόριο (θαλασσινό και εμπόριο με καραβάνια μέσω των ορεινών δρόμων). Το ελληνικό εμπόριο στηρίζεται από την οθωμανική διοίκηση, (γι` αυτό παρέχονται και ειδικά φορολογικά προνόμια σε ορισμένες περιοχές) ακριβώς επειδή οι ίδιοι οι οθωμανοί δεν ασχολούνται με αστικές οικονομικές δραστηριότητες, αλλά μόνο με τον πόλεμο και, κατά δεύτερο λόγο, με τη διοίκηση. Εξ άλλου, και στη διοίκηση, χρησιμοποιούν το ελληνικό στοιχείο της Κωνσταντινούπολης.

Μέσα σε αυτό το οικονομικό και κοινωνικό πλαίσιο διαμορφώνονται οι κοινωνικές τάξεις και τα στρώματα του ελληνισμού που, σχηματικά, είναι τα εξής:

– Φαναριώτες. Πρόκειται για την εμπορική και διοικητική αριστοκρατία των ελλήνων της Κωνσταντινούπολης (πήραν το όνομά τους από τη συνοικία Φανάρι, όπου και διαβιούσαν). Οι οθωμανοί τους χρησιμοποιούσαν σε υψηλές διοικητικές θέσεις, σημαντικότερες από τις οποίες είναι: α) μεγάλος δραγουμάνος της Πύλης (υπουργός εξωτερικών της αυτοκρατορίας), β) δραγουμάνος του στόλου (υπαρχηγός του στόλου), γ) ηγεμόνας στην ημιαυτόνομη περιοχή της Μολδοβλαχίας, δηλαδή στη σημερινή Ρουμανία, από τις αρχές του 18^ου αιώνα).

– Τσιφλικάδες, εκμισθωτές φόρων, τοπάρχες: δεν πρόκειται για ενιαία κοινωνική τάξη, αλλά για κοινωνικά στρώματα που χαρακτηρίζονται είτε από μεγάλη οικονομική επιφάνεια είτε από την εμπλοκή τους με τον οθωμανικό κρατικό μηχανισμό, γι` αυτό και είναι ιδιαίτερα αντιπαθείς στους έλληνες.

– Αστική τάξη (υπό διαμόρφωση): έμποροι και καραβοκύρηδες που πλουτίζουν και προκόβουν. Όταν το οθωμανικό οικονομικό και διοικητικό πλαίσιο τους γίνεται ασφυκτικό, εγκαθίστανται στο εξωτερικό, όπου συγκροτούν ανθηρές οικονομικά παροικίες. Πρόκειται για την πιο ριζοσπαστική κοινωνική μερίδα του ελληνισμού που, αργότερα, θα καθοδηγήσει την ελληνική επανάσταση.

– Αγροτιά: εδώ, συμπεριλαμβάνονται οι ακτήμονες αγρότες, οι καλλιεργητές που έχουν μικρό δικό τους κλήρο και οι «κολλήγοι», οι εξαρτημένοι χωρικοί των τσφλικιών. Είναι το πιο καταπιεσμένο κοινωνικό στρώμα και, γι` αυτό το λόγο, το πιο μαχητικό στη διάρκεια της επανάστασης. Από τις γραμμές του, προέρχεται η «δύναμη κρούσης» της, δηλαδή τα αντάρτικά σώματα των κλεφτών.

Από όλες αυτές τις κοινωνικές δυνάμεις, εκείνοι που δεν παίρνουν μέρος στην επανάσταση και, μάλιστα, την εχθρεύονται ανοιχτά, είναι ο σκληρός πυρήνας της διοικητικής αριστοκρατίας της Κωνσταντινούπολης, μαζί και ο ανώτατος κλήρος. Ωστόσο (και, να γιατί ο ιστορικός δεν μπορεί να καταφεύγει στην περιπτωσιολογία) υπήρξαν Φαναριώτες οι οποίοι ανήκουν στα ριζοσπαστικά στοιχεία της επανάστασης, όπως για παράδειγμα ο αγνός και ριζοσπάστης πατριώτης Δημήτριος Υψηλάντης, παρά το – ρωσικό – τίτλο ευγενείας που έφερε.

Στην κυρίως Ελλάδα, οι τοπάρχες συμμετείχαν στην επανάσταση, για τούτο και ανέφερα παραπάνω το όνομα του πατριάρχη των Μαυρομιχαλαίων, Πετρόμπεη [2]. Είναι ωστόσο σαφές ότι κάθε κοινωνική τάξη και κάθε κοινωνικό στρώμα συμμετέχει στην επανάσταση από τη δική του ταξική σκοπιά και με την προσπάθεια να υποστηρίξει τα οικεία συμφέροντα στο υπό σύσταση κράτος. Οι τοπάρχες (και, μαζί τους, ο κλήρος) δεν θέλουν να χάσουν τα προνόμια που είχαν επί οθωμανών: μερίδα των εκπροσώπων της αστικής τάξης επιθυμεί διακαώς (και το καταφέρνει, μέσω των δανείων) να προσδέσει στενά το υπό σύσταση κράτος στο αγγλικό κεφάλαιο∙ [3] η αγροτιά παλεύει να εξασφαλίσει κλήρο.

Η πολυπλοκότητα των κοινωνικών αντιθέσεων κατά τη διάρκεια της επανάστασης βρίσκεται πίσω από την αρχική διαπάλη μεταξύ οπλαρχηγών (εκφραστών του αγροτικού στοιχείου) και Φιλικών (η πιο ριζοσπαστική πολιτικά μερίδα της αστικής τάξης) και προκρίτων (ας πούμε, για να συνεννοηθούμε, «κοτζαμπάσηδων») από την άλλη. Αποτελεί όμως και το υπόβαθρο των εμφυλίων πολέμων, κατά τους οποίους οι αντιπαραθέσεις και οι συμμαχίες είναι πάρα πολύ περίπλοκες και όχι πάντα αυτονόητες: κάποια στιγμή πολεμούν όλοι εναντίον όλων, οι ρουμελιώτες με τους πελοποννήσιους, οι πελοποννήσιοι με τους νησιώτες (κυρίως τους υδραίους) κλπ. Όσον αφορά δε το – μη ξεκαθαρισμένο ιστορικά – θάνατο του κορυφαίου στρατιωτικού ηγέτη της επανάστασης, του Γεώργιου Καραϊσκάκη, εδώ εμπλέκεται ένας παράγοντας που σχετίζεται μεν με τις εσωτερικές αντιπαλότητες αλλά και βρίσκεται πάνω από αυτές: η εμπλοκή της Μεγάλης Βρετανίας στα πράγματα της επαναστατημένης Ελλάδας. Αυτό όμως το εξαιρετικά σημαντικό, το πραγματικά κομβικό σημείο της ιστορίας (την εμπλοκή δηλαδή των μεγάλων δυνάμεων και την προσπάθειά τους να χειραγωγήσουν την επανάσταση), η επιστολή με αφορμή την οποία γράφεται αυτό το κείμενο το έχει αποστείλει στο χωνευτήρι μιας διαστημικής μαύρης τρύπας. Δεν ταιριάζει, βλέπετε, με το μοντέρνας κοπής ιδεολογικό (ου μην αλλά και ιστοριογραφικό) σχήμα της σημερινής καθοδήγησης του ΚΚΕ, σύμφωνα με το οποίο ο ξένος παράγοντας δεν έχει παίξει δα και κανένα σπουδαίο ρόλο στα ελληνικά πράγματα, από τότε που η Ελλάδα έγινε κράτος …

Η κοινωνική πραγματικότητα της επανάστασης λοιπόν και οι κοινωνικές της αντιθέσεις είναι εξαιρετικά περίπλοκες και, οπωσδήποτε, δεν χωράνε στο δυαδικό – μανιχαϊστικό σχήμα «κακός κοτζάμπασης (και ιεράρχης) vs «καλός λαός», ένα σχήμα, σε τελευταία ανάλυση, εντελώς αντιδιαλεκτικό. Προκρίθηκε όμως από τους συντάκτες της επιστολής είτε λόγω δραματικής έλλειψης ιστορικής και μαρξιστικής παιδείας, είτε για να γίνει αντιπαράθεση με σημερινά αστικά ιδεολογήματα περί εθνικής ενότητας, με παραδείγματα όμως παρμένα από άλλες εποχές και από άλλες κοινωνικοπολιτικές πραγματικότητες.

Εκεί όμως που πραγματικά «κεντάει» η επιστολή, είναι το παρακάτω απόσπασμα που παραθέτω αυτούσιο:

(…) «Στην επανάσταση του 1821 δεν πήραν μέρος μόνο ορθόδοξοι Χριστιανοί και Έλληνες το γένος. Πήραν μέρος, κατ' αρχήν, οι λεγόμενοι Φιλέλληνες, από το χώρο της Δυτικής Ευρώπης.

Εκτός από τους Φιλέλληνες, ωστόσο, πήραν μέρος στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και Βλάχοι, Μολδαβοί, Βούλγαροι, Αλβανοί, Σέρβοι, Τσιγγάνοι, Ούγγροι, Πολωνοί και άλλοι.

Ξέρεις άραγε ότι στα πλοία του Μιαούλη, το πλήρωμα δεν ήξερε καθόλου την ελληνική γλώσσα και ότι μιλούσε Αρβανίτικα;

Ξέρεις ότι οι επαναστάτες του 1821 δεν χωρίζανε το λαό σε Έλληνα και ξένο; Ο Ρήγας Φεραίος καλούσε Χριστιανούς και Τούρκους σε κοινό αγώνα για το γκρέμισμα της οθωμανικής κυριαρχίας και στη δημιουργία μιας Βαλκανικής Ομοσπονδίας».

Από πού να ξεκινήσει κανείς; Εννοείται ότι, στην ελληνική επανάσταση πήραν μέρος και οι φιλέλληνες, οι οποίοι είχαν ιδεολογικά κίνητρα για τη συμμετοχή τους αυτή. Ωστόσο, η επανάσταση είναι των ελλήνων και η δράση των προοδευτικών στοιχείων όλων των λαών στο πλευρό τους είναι επικουρική. Οπωσδήποτε δε είναι πρόωρο ιστορικά να μιλά κανείς για διεθνισμό, σε μια εποχή κατά την οποία ακόμη συγκροτούνται τα έθνη και υποστηρίζουν σθεναρά την ιδιοπροσωπεία τους.

Για να πάμε αμέσως παρακάτω, εκείνη η έρμη η εξέγερση στη Μολδοβλαχία πόσο κράτησε; Πόσους (ποσοστιαία και αριθμητικά) ντόπιους ή γειτονικούς πληθυσμούς συμπαρέσυρε; Πόση διάρκεια είχε η εξέγερση των λαών που αναφέρει η επιστολή; Τελικά, δηλαδή, κατά το συντάκτη της, η επανάσταση ήταν παμβαλκανική – κεντροευρωπαϊκή και όχι ελληνική; Και γιατί τα αντίστοιχα έθνη – κράτη συγκροτήθηκαν τόσο αργότερα από το ελληνικό;

Σε καμμία περίπτωση, δεν υποτιμώνται και δεν επιτιμώνται οι αναφερόμενοι λαοί, επειδή δεν πραγμάτωσαν τη δεδομένη ιστορική στιγμή τη δική τους εθνική χειραφέτηση. Στον ελληνικό κόσμο όμως συντελέστηκαν εκείνες οι κοινωνικές και οικονομικές διεργασίες που οδήγησαν στη διαμόρφωση αστικής τάξης και στη συνακόλουθη διατύπωση του αιτήματος για την εθνική απελευθέρωση. [4] Γι` αυτό, εξ άλλου, και το παμβαλκανικό όραμα του Ρήγα, μ` όλη την τεράστια σημασία του και τον προοδευτικό, πέρα ακόμη και από την ίδια την εποχή του, χαρακτήρα του, έμεινε κενό γράμμα και παρασύρθηκε, μαζί με τον – προδομένο από τους αυστριακούς και εκτελεσμένο από τους τούρκους εμπνευστή του – από τα νερά του Δούναβη…

Ως προς τη γλώσσα που μιλούσαν τα πληρώματα του Μιαούλη, είναι όντως γνωστό ότι δεν μιλούσαν ελληνικά αλλά αρβανίτικα. Αρβανίτικα επίσης μιλούσαν, κοντά έναν αιώνα αργότερα, τα πληρώματα που χρησιμοποιούσε ο – επίσης υδραίος – ναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης, στη ναυαρχίδα του «Αβέρωφ», στη διάρκεια των Βαλκανικών Πολέμων. Είναι μάλιστα γνωστό ότι το παράγγελμα «Πυρ!», δινόταν από τον Κουντουριώτη στα αρβανίτικα: «Βρας!» (υπάρχει και ομότιτλο ποίημα του Ανδρέα Εμπειρίκου). Ωστόσο, η γλώσσα, αν και ισχυρό, δεν είναι το απόλυτο κριτήριο για την ένταξη σε ένα έθνος: οι εμποροκαπεταναίοι της Ύδρας, πρωτοπόροι στη συγκρότηση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής στον ελλαδικό χώρο, υπήρξαν αντίστοιχα πρωτοπόροι και ως προς τη συγκρότηση εθνικής συνείδησης. Ο Ανδρέας Βώκος – Μιαούλης, που όντως μίλαγε αρβανίτικα, ονόμαζε τη ναυαρχίδα του στα χρόνια της επανάστασης «Θεμιστοκλής».

Το αριστούργημα της επιστολής είναι η αποστροφή ότι «οι επαναστάτες δεν χώριζαν το λαό σε έλληνες και ξένους» – όλα αυτά σε εποχή, επαναλαμβάνω, συγκρότησης των εθνών! Ο συντάκτης μεταφέρει αυτούσια την – ορθή – θέση για το σήμερα, ότι οι μετανάστες αποτελούν τμήμα της ελληνικής εργατικής τάξης στην ιστορική πραγματικότητα των αρχών του 19ου αιώνα. Σε αυτό το σημείο, το πόνημα αρχίζει να αποκτά λογική … Ρεπούση και «συνωστισμού». Και συνεχίζει ακάθεκτος ο συντάκτης:

«Η επανάσταση του 1821 δεν ήταν θρησκευτικός πόλεμος, ξεσηκωμός των Χριστιανών κατά των Μωαμεθανών.

Ήρθαν στιγμές που Έλληνες και Τούρκοι πολέμησαν μαζί, εναντίον των Βενετών, των Ισπανών και του Πάπα (και αντίστροφα), προτιμώντας οι Ελληνες ραγιάδες την τουρκική από τη δυτικοευρωπαϊκή φεουδαρχία, αφού η τελευταία υπήρξε κατά πολύ σκληρότερη της τουρκικής».

Μακριά από μένα κάθε θρησκευτικός και εκκλησιαστικός μύθος με τον οποίο η επίσημη, αστική ιστοριογραφία έχει περιβάλει το `21. Εννοείται (και είναι κοινός τόπος για τους ιστορικούς) ότι «Κρυφό Σχολειό δεν υπήρχε∙ είναι επίσης κοινός τόπος – και δεν θα αντιδικήσουμε εδώ με την επιστολή – ότι ο ανώτατος κλήρος δεν ήθελε την επανάσταση, ως βασικό συστατικό στοιχείο της οθωμανικής διοίκησης. Ωστόσο, αντικειμενικά, ως στοιχείο του εποικοδομήματος, της κοινής συνείδησης,  η θρησκεία και το δόγμα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στη συγκρότηση του ελληνικού έθνους. Πρώτα – πρώτα, γιατί το Πατριαρχείο (που απέκτησε για πρώτη φορά πολιτική ισχύ επί οθωμανικής κυριαρχίας) υπήρξε ο συνεκτικός κρίκος για τους ελληνόγλωσσους ορθόδοξους της αυτοκρατορίας: αλλά επίσης και γιατί η ιδιότητα του χριστιανού διαφοροποιούσε τους υπόδουλους από την εθνότητα που ασκούσε τη διοίκηση και που είχε μουσουλμανικό θρήσκευμα, ενώ το ίδιο συνέβαινε με το δόγμα στις λατινοκρατούμενες περιοχές του ελλαδικού χώρου.

Ως προς τον κοινό πόλεμο ελλήνων και τούρκων ενάντια στους δυτικούς κυριάρχους (και δεν μπορώ να μη σχολιάσω το «αντίστροφα»: τι ακριβώς εννοεί; Με … αντίστροφη σειρά;), υπάρχει μια ορθή διατύπωση: η σκληρότητα της δυτικοευρωπαϊκού τύπου φεουδαρχίας. Από εκεί και πέρα όμως, αρχίζει η τρικυμία εν κρανίω: συμμαχία με συνειδητά, ακόμη και ταξικά – επαναστατικά χαρακτηριστικά, όπως αυτά που υπαινίσσεται το κείμενο, μεταξύ ελλήνων και τούρκων εναντίον των δυτικών δυνάμεων δεν υπήρξε ποτέ. Υπήρξαν ιστορικά τέτοιου είδους «συμμαχίες» κατά τους πρώιμους αιώνες της οθωμανικής κατάκτησης, ήταν όμως αμφίπλευρες και, οπωσδήποτε, δεν είχε διαμορφωθεί ακόμη η εθνική συνείδηση. Αναφέρω, για παράδειγμα, τη «συμμαχία» του αγροτικού στοιχείου της Κρήτης με τους οθωμανούς, κατά τη διάρκεια των τουρκοβενετικών πολέμων, την ίδια περίοδο κατά την οποία οι αστοί (και, προφανώς, η αριστοκρατία) ήταν στο πλευρό των βενετών. Από την άλλη όμως πλευρά, ελληνικά πληρώματα πολέμησαν στο πλευρό του χριστιανικού στόλου στη ναυμαχία της Ναυπάκτου κατά των Οθωμανών (1571). Αυτού του είδους οι συμπράξεις (τουλάχιστον χριστιανών – τούρκων) φαίνεται να σταματούν με την  άλωση του Χάνδακα (1669).

Τι τμήμα της επιστολής που σχολίασα παραπάνω γράφτηκε με πρόσχημα να εξυπηρετήσει τη διαπάλη με τον αστικό εθνικισμό, ωστόσο ρέπει επικίνδυνα προς την άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος, δηλαδή τον κοσμοπολιτισμό. Η πραγματική αιτία είναι, θαρρώ, η αλλεργία που αισθάνεται ο πυρήνας της καθοδήγησης του ΚΚΕ που ασχολείται με ζητήματα ιστορίας και ιδεολογίας, μπροστά στον όρο «έθνος». Ας μην ξαναπούμε τα αυτονόητα: ο μαρξιστικός ορισμός του έθνους, διατυπωμένος από το Στάλιν βρίσκεται πάντα σε ισχύ. Και, οπωσδήποτε, η ιστορική κατηγορία «έθνος», δεν καταργείται βουλησιαρχικά, επειδή η ύπαρξή του θεωρείται βάση για την ανάπτυξη του εθνικισμού, πολλώ δε μάλλον όταν μιλάμε για το 19ο αιώνα, αιώνα ακριβώς των εθνικών χειραφετήσεων.

Η επιστολή κλείνει με τις αναμενόμενες προτροπές, με τις οποίες δεν θα μπορούσε κανείς να διαφωνήσει. Κάπου εκεί, προς το τέλος, ο συντάκτης της «θυμάται» να κάνει μνεία της «Ιεράς Συμμαχίας», μνημονεύοντάς την ως εκφραστή της τότε αντίδρασης. Το κύριο, δηλαδή η δυνατότητα ενός λαού να σπάσει ένα παγιωμένο, αρνητικό συσχετισμό δυνάμεων, υποβαθμίζεται, ενώ αποσιωπάται ολωσδιόλου  ο ρόλος των δανείων. Η τοποθέτηση της συγκεκριμένης περί Ιεράς Συμμαχίας αποστροφής προς το τέλος του – μακροσκελέστατου – κειμένου, θαρρώ ότι σε ένα μαθητή (στον οποίο υποτίθεται ότι απευθύνεται) δεν λειτουργεί ως κατακλείδα, αλλά ακριβώς δηλώνει αυτή την υποβάθμιση.

Συμπερασματικά: η κάκιστη γραφή, το ανακάτεμα ιστορικών αληθειών με μη αφομοιωμένες ιστορικές πληροφορίες, αλλά, πάνω απ` όλα, η πλήρης υποταγή του κειμένου στα τελευταίας κοπής ιδεολογήματα της καθοδήγησης του ΚΚΕ, καθιστά το κείμενο αυτό αρνητική προσφορά στην ελληνική νεολαία. Δεν πρόκειται για ένα μαρξιστικό κείμενο, αλλά για ένα ιδιόρρυθμο υβρίδιο ρεπούσειας λογικής και αγοραίας αμπελοφιλοσοφίας. Το ίδιο το κείμενο τελειώνει με τη θρυλική στροφή από τον «Ύμνο του ΕΛΑΣ»:

«Με χίλια ονόματα μια χάρη – ακρίτας είτε αρματολός

Αντάρτης, κλέφτης, παλληκάρι – πάντα είν` ο ίδιος ο λαός».

Ο γράφων πιστεύει βαθειά στο νόημα αυτών των στίχων. Οι συντάκτες της επιστολής; 

 

Παραπομπές

 

[1] Επίσης, για κάθε «καλοπροαίρετο» θέλω  να τονίσω ότι, σε κάθε περίπτωση, η κριτική που γίνεται στο  εν  λόγω κείμενο εναντιώνεται επίσης στην κριτική που αυτό δέχτηκε από ακροδεξιούς – εθνικιστικούς κύκλους που, πάγια, και σε πείσμα της ιστορικής πραγματικότητας, αναπαράγουν και υπερασπίζονται μύθους όπως το «Κρυφό  Σχολειό», το «λάβαρο της Αγίας Λαύρας» κλπ. Αυτό γιατί, δυστυχώς, και στην άτυπη και στην ανοιχτή, επίσημη πολιτική διαπάλη, η καθοδήγηση του ΚΚΕ συνηθίζει τελευταία να κάνει όχι αντιπαράθεση με επιχειρήματα, αλλά δίκη προθέσεων.

[2] Η Μάνη ήταν ημιαυτόνομη περιοχή, οι άρχοντες της οποίας (ντόπιοι) έφεραν τον οθωμανικό τίτλο του μπέη. Στην άνυδρη και άγονη Μάνη, οι δυνατότητες για άσκηση οποιασδήποτε δημιουργικής οικονομικής δραστηριότητας ήταν εξαιρετικά περιορισμένες και έτσι οι μεγάλες οικογένειες που ηγεμόνευαν στην περιοχή ακολουθούσαν εξω – οικονομικές μεθόδους συσσώρευσης, με πρώτη και καλύτερη την πειρατεία. Οι μανιάτες ήταν ναυαγιστές, προκαλούσαν δηλαδή ναυάγια για να ληστεύουν  τους επιβάτες των πλοίων.

Ειδικώς η οικογένεια Μαυρομιχάλη ανήκει στην πιο συντηρητική πτέρυγα των επαναστατών και έμεινε στην ιστορία, μεταξύ άλλων, για την οξεία αντιπαράθεσή της με τον Ιωάννη Καποδίστρια, που οδήγησε στη δολοφονία του κυβερνήτη. Η αντιπαράθεση αυτή ήταν απόδειξη της τάσης των παλιών τοπαρχών να διατηρήσουν τα προνόμια που είχαν επί οθωμανικής κυριαρχίας.

[3] Ταυτόχρονα όμως, αυτή η κοινωνική μερίδα είναι και η πιο καταρτισμένη πολιτικά. Η συμβολή του – κατά τα άλλα μηχανορράφου και πιστά αγγλόφιλου – Αλέξανδρου Μαυροκορδάτου στη συγκρότηση των συνταγμάτων της επανάστασης – εξαιρετικά ριζοσπαστικών για τα δεδομένα της εποχής – είναι εκ των ων ουκ άνευ.

[4] Παραπέμπω σε παλιότερο άρθρο μου στον «Εργατικό Αγώνα», με τίτλο «Η ελληνικότητα ως εξέγερση», όπου αναφέρω αναλυτικά τους παράγοντες που συνετέλεσαν στη διαμόρφωση του ελληνικού έθνους.

ΠΗΓΗ: Παρασκευή, 29 Μάρτιος 2013, Εργατικός Αγώνας